GEOGRAFIA TURYSTYCZNA

EGZAMIN ROK I

CZĘŚĆ I

1.Przedmiot i zadania geografii turystycznej.

Geografia turystyczna definiowana jest jako dyscyplina geografii, zajmująca się przyrodniczymi oraz antropogenicznymi uwarunkowaniami i następstwami ruchu turystycznego. Zakres badawczy geogr.turyst. czyni z niej naukę syntetyzującą na pograniczu nauk przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych. Z kolei inni uważają, że geogr. turyst. zajmuje się badaniem prawidłowości i uwarunkowań oraz rzeczywistym rozmieszczeniem turystyki o różnej hierarchii (w sensie zróżnicowania wielkościowego i znaczenia gospodarczego) . Tym samym obejmuje ona:

• ocenę czynników decydujących o znaczeniu turystyki na danym obszarze

• analizę ruchu turystycznego.

• Ocenę wpływu turystyki na zmiany, jakie dokonują się w strukturze gospodarki

• Określenie obszarów , które ze względów gospodarczych powinni pełnić funkcji turystyczne.

2. Rodzaje turystyki; który z rodzajów uwarunkowany jest przez czynniki geograficzne.

tur. krajoznawcza- darzenie do możliwie najpełniejszego poznania ziemi ojczystej.

Tur. Kwalifikowana- łączy pokonywanie przestrzeni z wysiłkiem fizycznym

Tur. zdrowotna- dobrowolne udanie się poza miejsce zamieszkania w celu regeneracji

Tur. Motywacyjna- nagradzanie .osób podróżą , za osiągnięte przez nich cele

Tur. biznesowa - wyjazdy w różne miejsca w celach służbowych +forma wypoczynku

Tur. Morska- wyjazdy na statkach wycieczkowych, często z połączeniem aktywności

Tur. etniczna- wyjazdy majaczy na celu spotykania, umocnienie tożsamości grup etnicznych

Tur. Polonijna- to odmiana turystyki etnicznej, tylko dotyczy grupy polskiej

Tur. Socjalna- wiąże się z upowszechnieniem prawa do urlopów

Tur. Alternatywna- próba szukania innych możliwości spędzania wolnego czasu.

Tur. Religijno- pielgrzymkowa - najczęściej w celach kultu religijnego wyjazdy

Tur. kulturalna- wyjazdy mające na celu poznawanie kultury danego narodu

Agroturystyka .- wyjazdy na łono natury, w środowisko miejskie.

3. Funkcji turyst.; która z funkcji najsilniej oddzialowuje na przestrzenny układ gospodarki.

Spośród różnorodnych funkc. spełnionych przez turystykę na czoło wybywają się następujące :

społeczno wychowawcze

rekreacyjna - zdrowotna

społeczno- gospodarcze

kształceniowa -poznawcza jedna z podstawowych funkcji turystyki w odniesieniu do turysty.

4. Rola turystyki we współczesnym świecie.

Wychowawcze- krajoznawcze formy turystyki w pogłądany sposób pogłębiają wiedzę o dorobku kulturowym i gospodarczym, młodzieży. Turystyka jest czynnikiem pogłębiającym pofnotyzm. Uprawianie różnych dyscyplin turystyki kwalifikowanej jest doskonała metodą fizycznego i moralnego wychowania. Rola ta jest tym większa iż, wiąże ze sobą wartości wychowawcze , poznawcze, integracyjne, polityczne, społeczne i kulturowe. Uprawnienie turystyki potęguje pozytywne cechy ludzkich osobowości . Szczególne znaczenie przypada nawyków społeczeństwa do organizowania zdrowych form odpoczynku. Rola turystyki stałe rośnie na świecie, gdyż ogólnie wynosi już 10% światowego PKB.

5. Rola turystyki w przemianach układów przestrzennych życia spół-gospodarczego.

Do przemiany przestrzennych układów życia spol-gospodarczego w znacznym stopniu przyczyna się turystyka. Stanowi ona jedną z działalności człowieka, jest ściśle związana z otaczającą rzeczywistością. Przejawia się to we wzajemnych relacjach zachodzących między turystyką i jej (naturalną) bazą- gospodarką narodową, wyrażającą całokształt powiązań ze sobą w obrębie państwa gałęzi produkcyjnych i usług. Gospodarka będąca wytworem działalności społecznej polega miedzy innymi procesowi konsumpcji, której różne priorytety odnoszą się do turystyki. Wspomniana relacja wymusza poznanie wielu problemów o charakterze społeczno- gospodarczym. Rolą turystyki tutaj jest zainteresowanie tymi problemami układów przestrzennych życia społeczno- gospodarczego całego społeczeństwa. Ta powszechna edukacja ma swoje naturalne podłoże w roli jaką pełni turystyka w społeczeństwie.

6. Rola turystyki w wychowaniu.

Przyjmując, że zadanie środowiska wychowawczego obejmuje całość wpływów i oddziaływań kształtujący rozwój człowieka oraz przygotowujących go do życia w społeczeństwie, można sądzić, iż w tym złożonym procesie turystyka jest również obecna, a jej rola aktywna.

Turystyka w swoim założeniu wychowawczym może przynosić pozytywne skutki w toku całego ludzkiego życia. W każdej jego fazie (młodość, dorosłość, starość) organizm ludzki wymaga kompensacji(np. wypoczynku, ruchu). Turystyka może stanowić znaczący element wychowania fizycznego. Może być źródłem wychowania zdrowotnego, wdrażającego człowieka do ochrony i doskonalenia zdrowia fizycznego i psychicznego.

Źródeł możliwości wychowawczych turystyki można też upatrywać w budzeniu przez nią takich cech, jak aktywność, wspólnota przeżyć, więzy koleżeństwa, gospodarność i odwaga.

7. Relacja między geografią turystyczną a innymi naukami geograficznymi.

Przyjmując, że geogr. turyzmu powinna być traktowana jako odrębna dyscyplina geografii, należy zgodzić się z opinią, że musi ona pozostawać w ścisłych związkach z innymi dziedzinami geografii:

geografia fizyczna -(np. przy ocenie walorów środowiska przyrodniczego i wpływu ruchu turystycznego na przyrodę.

Klimatologia-( np. w ramach tzw. balneoklimatologii i bioklimatologii, które są ściśle związane z badaniami rozmieszczenia uzdrowisk, ruchem kuracyjnym...

Geografią osadnictwa- m.in. w związku z badaniem tzw. Osadnictwa turystycznego (rekreacyjnego), np. skupisk ,,drugich domów,, (budownictwa letniskowego), analizowaniem morfologii miejscowości turystycznych i uzdrowiskowych i tp.

Geografia rolnictwa - np. w zakresie badań wpływu rozwoju funkcji turystycznych na zanikanie funkcji rolniczych na terenach wiejskich, analizowanie zmian w strukturze własności, wielkość gospodarstw rolniczych oraz sposobach użytkowania ziemi;

Geografią ludności- np. przy badaniu zmian w strukturze demograficznej miejscowości i regionów turystycznych, analizowaniu wpływu turystyki na zahamowanie procesów wyludniania się obszarów wiejskich, badanie przemieszczeń turystycznych za pomocą modeli migracji;

Geografią usług- m.in. w związku z traktowaniem turyst. Jako działu gospodarki narodowej, badaniem bazy gastronomicznej i innych urządzeń towarzyszących;

Geografią transportu- np. przez badanie tzw. Potoków turystycznych( kierunków przemieszczeń) i ich sezonowości oraz analizowanie dostępności komunikacyjnej miejscowości i regionów turystycznych.

Turystyka jest zjawiskiem społecznych, dlatego oczywiste są ścisłe związki geografii turyzmu

Nie tylko z subdyscyplinami geografii ekonomicznej, ale przede wszystkim z

geografią społeczną (np. zróżnicowanie preferencji i zachowań turystycznych w zależności od przynależności do określonej grupy społecznej, poziomu wykształcenia itp.)

geografią kultury (np. ocenę walorów antropogenicznych)

geografią polityczną (m. in. Polityczne uwarunkowania kierunków wyjazdów lub przyjazdów turystycznych, wpływ turystyki na postawy polityczne ludności krajów recepcyjnych)

8. Relacja między geografią turystyczną a innymi naukami zajmującymi turystyką.

Geografia turyzmu ma również ścisłe powiązania z pozageograficznymi dyscyplinami badawczymi, zwłaszcza

-z ekonomią (np. marketing, badanie wpływu ruchu turystycznego na gospodarkę miejscowości i regionów recepcyjnych),

- urbanistyką

-architekturą (głównie architekturą krajobrazu)

-planowaniem przestrzennym i fizjografią(np. wyznaczenie obszaru przydatnych dla turystyki)

- socjologią, etnologią i psychologią

Jedną z dyscyplin badawczych bliskich geografii turyzmu jest socjologia wolnego czasu. Rozumie się ją jako badanie społeczno-kulturowych i społeczno-ekonomicznych uwarunkowań sposobów spędzanie wolnego czasu oraz jego roli w życiu jednostki i całych grup społecznych.

9. Podstawowe pojęcia używane w geografii turystycznej.

Do podstawowych terminów związanych z geografią turyzmu należą pojęcia:

Turysta- osoba, znajdująca się dobrowolnie czasowo poza swoim miejscem stałego pobytu i środowiskami, związanymi z codziennym rytmem życia( powyżej 1 doby do roku)

Turystyka- L.A. Dębski uważa, że: turystyka to ogół stosunków społecznych i zjawisk gospodarczych, obejmujących swym zasięgiem proces wytwarzania usług i ich konsumpcji przez osoby okresowo przebywające poza miejscem stal. Zamieszkania w celach co najmniej pośrednio związanych z krajoznawstwem i rekreacją.

Wg. GUS-u turystyka jest zjawiskiem przestrzennej ruchliwości ludzi, związanej z dobrowolną czasową zmianą miejsca pobytu, środowisk i rytmu życia.

Rekreacja- wszelkie czynności podejmowane dla regeneracji sił, a przejawiające się w uczestniczeniu w rozrywkach kulturowych, prac czy też różnych formach ruchu turystycznego- po godzinach zajęć, poza obowiązkami społecznymi i normalnymi czynnościami domowymi.

Ruch turystyczny- ogół przestrzennych przemieszczeń się ludzi, związanych z dobrowolną czasową zmianą miejsca pobytu, środowisk i rytmu życia- w odniesieniu do określonego obszaru, kierunku, okresu.

Przestrzeń turystyczna- jest to część przestrzeni geograficznej i społeczno- ekonomicznej, w której zachodzą zjawiska turystyczne.

Potrzeby turystyczne-(wypoczynkowe) rozumiane jako zespół potrzeb człowieka, związanych z koniecznością regeneracji jego sił fizycznych i psychicznych oraz pragnieniem rozwoju własnej osobowości, których zaspokojenie następuje w czasie wolnym od pracy i innych obowiązków i które są realizowane w przestrzeni turystycznej.

Region turystyczny- jest to obszar (część kraju) charakteryzujący się walorami turystycznymi oraz odpowiednimi do nich walorami recepcyjnymi, do którego kieruje się ruch turystyczny.

Walory (zasoby) turystyczne- są zespołem elementów środowiska naturalnego oraz elementów pozaprzyrodniczych, które są przedmiotem zainteresowania turysty (decydują one o tzw. atrakcyjności turystycznej.

Miejscowość turystyczna- jednostka osadnicza, która ze względu na walory turystyczne, infrastrukturę turystyczną i dostępność komunikacyjną stanowi punkt docelowy lub etapowy migracji turystycznych.

Zagospodarowanie (bazy) turystycznej- wynik działalności mającej na celu przystosowanie przestrzeni do potrzeby ruchu turystycznego.

Dostępność turystyczna- pojmowana jako możliwość dojazdu środkami komunikacji do celu podjętej podróży, a także system połączeń komunikacji, szlaków i wyciągów turyst., umożliwiających turyście odbywanie wycieczek w obrębie wybranego regionu turystycznego do określonych miejsc.

10. Etapy opanowywania przestrzeni przez turystykę.

Etapy poznawania i oponowania przestrzeni turystycznej.

Butler na podstawie badań i własnych obserwacji wyróżnił 6 etapów modelu opisującym cykl ewolucji obszaru turystycznego.

Etap 1- faza eksploracji, zakłada pojawienie się na danym obszarze nieznanej liczby turystów indywidualnych, których przyciągają głównie walory przyrodnicze oraz kulturowe. Na tym etapie penetracji turystycznej odwiedzający tylko w niewielkim stopniu oddziałują na życie mieszkańców i lokalną gospodarkę.

Etap 2- faza wprowadzenia, turyści coraz częściej odwiedzają dany obszar, a część mieszkańców zaczyna czerpać dochody z usług noclegowych, gastronomicznych itd.

Etap 3- faza rozwoju, f. turystyczna staję się jednym z głównych źródeł lokalnych dochodów. Na tym etapie lokalizacja turystów zaczyna być równa lok. Stałych mieszkańców. Powstają liczne obiekty przeznaczone do obsłużenia coraz większej liczby gości, co czasami zaczyna być groźne dla środowiska przyrodniczego.

Etap 4- faza konsolidacji, oznacza pełny rozwój f. turystycznej, co zaznacza się osłabieniem tempa zwiększania się lok. turystów. W fazie konsolidacji turystyka jest dominującym działem w lokalnej gospodarce, co często zaczyna budzić sprzeciw mieszkańców. W miejscowościach turystycznych pojawiają się dzielnica hoteli, restauracji, biur obsługi tur.itd., co oznacza oddzielenie w przestrzeni miejskiej f.tur. od innych funk. spełnionych przez miasto.(np. mieszk., usługi - hotelowych)

Etap 5- etap stagnacji, zaznacza się zdecydowanym zahamowaniem rozwoju funkcji turystycznej. Po osiągnięciu max liczby odwiedzających infrastruktura tur. zaczyna źle funkcjonować( trudności ekonomiczne, społeczne, ekologiczne).

Etap 6- przynosi wyraźny spadek f. turystycznej, co zaznacza się spadkiem lok. przyjeżdżających, zamykaniem hoteli. Czasami funk. turystyczne mogą całkowicie zaniknąć.

Do miejscowości, które uległy przekształceniom funkcjonalnym wg. Teorii Butlera, należą np. szkockie uzdrowiska pod Firth of Clujde, miejscowości na australijskim wybrzeżu Gold Coast oraz w rejonie Miami Beach na Florydzie, jak również osiedla letniskowe wokół Warszawy.

11. Podstawowe miary służące do określania funkcji lub charakteru turystycznej miejscowości.

Podstawową miarą służącą do określenia funkcji lub charakteru turystycznej miejscowości jest obecność w nim infrastruktury turystycznej. Zależności od typu tej infrastruktury stara miejscowość będzie pełnić funkcje wypoczynkowe lub np. zdrowotne. Innym wyznacznikiem, który decyduje o charakterze i funkcjach tur. jest charakter zatrudnienia ludności w danej miejscowości. Specyficzny, wykonywany zawód decyduje o tym jaką funkcje pełni dana miejscowość. Informacji na temat charakteru i funkcji tur. miejscowości można uzyskać na skutek obserwacji bezpośredniej. Nawet naoczny kontakt pozwala określić, jest też pewna miarą służącą do określania tych elementów. Występowanie pewnych właściwości np. wody zdrojowe pozwala ustalić charakter i funkcje.

12. Rola mapy w badaniach turystyki i organizacji ruchu turystycznego.

Pojęcie tur. wiąże się nierozłącznie z procesem przemieszczania. To stwarza z kolei szczególne zapotrzebowanie na różne formy informacji o stosunkach przestrzennych, z których na 1 miejsce wysuwa się mapa. Mapy i atlasy tur. mają bezpośrednie znaczenie użytkowe, co stawia przed nimi wysokie wymagania, tak pod wglądem merytorycznym jak i technicznym. Mapy tur. oprócz elementów topograficznych zawierają inf. o walorach i urządzeniach tur. posiadają także zróżnicowany zakres i układ treści oraz różny stopień dokładności dostosowany do potrzeb uprawianych form ruchu tur. rola mapy w badaniach tur. jest bardzo ważna bo oprócz bogatej treści na ogół są opatrzone komentarzem tekstowym, który dodatkowo ułatwia organizacje ruchu tur.

13. Rodzaje map turystycznych.

Mapy ze względu na zróżnicowany zakres i układ treści oraz różny stopień dokładności dostosowany do potrzeb uprawianych form ruchu tur.

Dzielimy na :

1)mapy turystyczne szczegółowe

dla turystyki pieszej

dla turystyki rowerowej

dla turystyki wodnej

dla turystyki narciarskiej

2)mapy turystyczne - przeglądowe

3)mapy turystyczne - samochodowe

4)plany miast

5)mapy specjalne.

14. Jak określić chłonność i pojemność tur. regionu.

CHŁONNOŚĆ TURYSTYCZNA REGIONU jest to max liczba uczestników ruchu tur., który mogą równocześnie przebywać na danym obszarze nie powodując degradacji i dewastacji środowiska naturalnego, a tym samym pogarszania warunków wypoczywania. Natomiast POJEMNOŚĆ TURYSTYCZNA REGIONU to pojemność bazy noclegowej, gastronomicznej. Określająca max liczbę uczestników ruchu tur. mogących równocześnie korzystać z poszczególnych urządzeń, nie przyczyniając się do zmniejszenia zakresu i poziomu podaży usług tur.

15. Etapy rozwoju turystyki na świecie

• pielgrzymki w starożytnym Egipcie, Grecji i Indiach

-w okresie średniowiecza turystyka to przede wszystkim pielgrzymki, obok Rzymu ważnymi ośrodkami pielgrzymkowymi stały się Jerozolima i Lourdes. W tym czasie za wyprawę tur. można nazwać podróż Marco Polo do Chin i Azji płd. w latach 1271 - 1285.

-W renesansie wyraźnie wzrosło zainteresowanie tur. Krajem szczególnie odwiedzanym były Włochy, przy czym większość turystów pochodziło z Niemiec, Francji i Hiszpanii.

-W epoce oświecenia podróże podejmowane w sezonie letnim, w połowie XVIII w. Zaobserwowano w porze zimowej napływ turystów do miejscowości we Francji.

-Na przełomie XVII i XVIII w. zaczął się upowszechniać zwyczaj odwiedzania przez Anglików kontynentalnej części Europy. Te podróże nazywano grand tour dały początek terminowi tourist.

-Do pierwszej połowy XIX w. turystyka miała charakter wybitnie elitarny.

17. Podział przyrodniczych atrakcji turystycznych ( zasobów i walorów ).

Zasoby i walory dzielimy na:

-osobliwości flory i fauny

-skałki i grupy skalne

-wąwozy, doliny i przełomy rzeczne

-wodospady, źródła i wywierzyska

-jaskinie i groty

-głazy narzutowe i głazowiska

-inne obiekty geologiczne

-parki zabytkowe

-muzea i zbiory przyrodnicze

-ogrody botaniczne

-parki narodowe

-punkty widokowe

-ogrody zoologiczne

-parki krajobrazowe

18. Typy biotyczne lasów i ich oddziaływanie na turystykę.

1. Bory sosnowe -są to widne lasy sosnowe z domieszką brzóz. Są zbiorowiskami mało barwnymi, pozbawionymi sezonowych aspektów barwnych. Ze względu na ich walory zdrowotne są korzystnym miejscem do lokalizacji sanatoriów.

2. Bory świerkowe - są to suche zacienione lasy z dominacją świerka, na ogół bez buków i jodeł. Wykorzystywane jako tereny spacerowe, intensywnej rekreacji ruchowej oraz do przyrodniczej turystyki wyspecjalizowanej.

3. Bory mieszane - dość widne, lasy sosnowo-dębowe lub jodłowo-sosnowo-bukowe. Nadają się do wszystkich form wypoczynku.

4. Dąbrowa świetlista - dość widne lasy dębowe z udziałem sosny, lip, klonów. Ze względu na ochronę roślinności, aktywność turystyczna powinna być ograniczona do minimum.

5. Grądy -wielogatunkowe lasy liściaste z przewagą dębu i grabu, też lipa i klon. Wykorzystanie ukierunkowane głównie z przyczyn zdrowotnych

6. Łęgi wiązowo-jesionowe - oprócz tych drzew olsza czarna, dąb, topola. Posiadają wartości zdrowotne, ale nie nadają się do stałego użytkowania rekreacyjnego.

19.Typy troficzne wód i ich oddziaływanie na turystykę.

Trofizm wód - mówi nam o stopniu rozwoju żywych form życia w zbiornikach wodnych. Na możliwość życia w akwenach ma wpływ kilka czynników, do najważniejszych z nich należą: stopień napowietrzenia wody, jej chemizm - skład chemiczny, a także temperatura wody.

W związku z tym wyróżniamy następujące typy troficzne wód:

-wody eutroficzne o zabarwieniu zielonym o raczej średnim oddziaływaniu na rozwój turystyki w tych akwenach.

-wody oligotroficzne o zabarwieniu błękitnym - najatrakcyjniejsze turystycznie.

-wody dystroficzne ze względu na gnicie w nich substancji organicznej najmniej atrakcyjne turystycznie.

20. Geologia i morfologia obszaru jako przesłanki atrakcyjności turystycznej.

Geologia i morfologia są elementami przewodnimi w środowisku naturalnym ponieważ stwarzają szereg uwarunkowań dla zjawisk i procesów klimatycznych, hydrologicznych, wprowadzają zróżnicowanie układów przestrzennych w zakresie biosfery. Ponadto urozmaicona rzeźba stanowi bardzo istotny walor krajobrazowy. Bodźce krajobrazowe o cechach górskich są ważnym czynnikiem terapeutycznym w sensie regeneracji psychofizycznej, bardzo atrakcyjnym z punktu widzenia zarówno wypoczynku czynnego, jak i biernego.

W górskiej turystyce wędrownej największe walory to: zmienność otoczenia, kontrastowość form, symetria i asymetria oraz dynamiczność i statyka w krajobrazie, wreszcie konieczność pokonywania wzniesień i punkty widokowe z rozległą panoramą. W sezonie zimowym istniejące warunki geologiczno-morfologiczne stwarzają szerokie możliwości rozwoju turystyki, zwłaszcza uprawiania turystyki narciarskiej, jednocześnie stając się ważną przesłanką atrakcyjności turystycznej.

21.WODY (HYDROGRAFIA) JAKO PRZESŁANKA ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ OBSZARU

Korzystne warunki typograficzne dla rekreacji ujawniasię przede wszystkim w istnieniu cieków lub powierzchni wodnych nie zanieczyszczonych, o odpowiedniej temperaturze i przepływie, umożliwiających zakładanie naturalnych kąpielisk lub basenów przepływowych albo tez wód stojących o powierzchni stwarzającej warunki dla wprowadzenia różnego rodzaju sportów wodnych.

Z poszczególnych elementów środowiska najistotniejsze z punktu widzenia turystyki wypoczynkowej są następujące cechy:

-powierzchnia zbiorników wodnych

-wielkość przepływu cechów (średni mocny )

-temperatura wody

-zabudowa biologiczna brzegów ( wiklina)

-klasa czystości wód, przezroczystość

22. KLIMAT JAKO PRZESŁANKA ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ OBSZARU

Poza ogólną cha5rakterystyką klimatu podstawową rolę w ocenie przydatności obszaru dla celów turystycznych na określenie własności topologicznych w związku z silnym zróżnicowaniem warunków przestrzennych. Największe znaczenie pod tym względem ma czystość powietrza, dogodne warunki solne, niewielkie wahanie temperatury i wilgotność powietrza, mała cząstkowość mgieł, osłonięcie od wiatrów. Najistotniejsze z punktu widzenia wypoczynku są: liczba dni z temperaturą dobową >15 stopni Celciusza, liczbą dni mroźnych ( temp. Maksymalna< o stopni Celciusza) liczba dni z opadami, przeciętna liczba opadów na dzień, liczba dni z wiatrem silnym > 10 m/s.

23. PODZIAŁ ANTROPOGENICZNYCH ATRAKCJI TURYSTYCZNYCH

Do antropogenicznych atrakcji turystycznych, zwanych też kulturalnymi należą:

-muzea i rezerwaty archeologiczne

-muzea etnograficzne skanseny i ośrodki twórczości ludowej

-zabytki architektury i budowlane

-muzea sztuki i zbiory artystyczne

-muzea biograficzne

-muzea specjalistyczne

-obiekty historyczno-wojskowe

-miejsca i muzea martyrologii

-zabytki działalności gospodarczej i techniki

-współczesne imprezy kulturalne

-miejsca pielgrzymkowe

24. EKOLOGICZNE KONSEKWENCJE RUCHU TURYSTYCZNEGO W REGIONIE

Wskazuje się wyrażanie agresywny stosunek turystyki w odniesieniu do przyrody, przejawy niszczącego oddziaływania turystyki na środowisko są zróżnicowane . Do najbardziej szkodliwych ekologicznych konsekwencji ruchu turystycznego w regonie zalicza się:

-urbanizacja środowiska w wyniku rozwoju bazy turystycznej towarzyszące zanieczyszczenia powietrza przez bazę oraz urządzenia turystyczne i paro turystyczne, zwłaszcza zaś przez środki transportu i komunikacji

-zanieczyszczenia wód przez ścieki, środki turystycznego transportu wodnego ,mycie samochodów itp.

-hałas powodowany przez głośne urządzenia, nadmierną koncentrację ruchu

-niszczenie krajobrazu przez nadmierną koncentrację urządzeń turystycznych, niewłaściwą lokalizacje i brak wartości estetycznych

25. CEHY KULTUROWE (FOLKLORYSTYCZNE ) JAKO PRZESŁANKA ATRAKCYJNOŚCI TURYSTYCZNEJ

Atrakcyjność turystyczna tradycyjnej kultury ludowej polega przede wszystkim na możliwości poznania dawnych strojów, pieśni, muzyki i zwyczajów nie spotykanych w innych regionach. Wiele tradycji kultury ludowej zachowało się do dziś jest kultywowane w dorocznych świętach . Dla turysty krajowego i zagranicznego oryginalne budownictwo, obrzędy i folklor są magnesem tym większym ze występują coraz rzadziej, nawet w ośrodkach wiejskich i małych miasteczkach.

Twórczość wiejska zwana folklorem obejmuje nie tylko dobra materialne także twórczość w zakresie literatury( przysłowia ,legendy, baśnie, pieśni ) i sztuki ( muzyka, rzeźba,, ceramika) pod pojęcie tym rozumiemy również zwyczaje i wiedzę ludową . Szczególnym zainteresowaniem turystów cieszą się różnego rodzaju wyroby charakterystyczne dla danego regionu . Z zabytkami budownictwa ludowego spotkać się można w organizowanych w tym celu muzeach na wolnym powietrzu - parki etnograficzne , ukazują kulturę pewnego regionu w warunkach naturalnych , czyli skansenach

W Polsce najważniejsze skanseny znajdują się w:

Nowogrodzie -skansen budownictwa kurpiowskiego

Olsztynku- skansen budownictwa Warmii i Mazur

Zakopanem- muzeum tatrzańskie

26. WSPÓŁCZESNA GOSPODARKA JAKO PRRZESŁANKA ATRAKCJI TURYSTYCZNEJ

Już w starożytności zwracano uwagę na gospodarcze korzyści płynące z tytułu przyjazdów turystycznych. Mimo poważnej roli w gospodarce krajowej wpływów dewizowych uzyskanych od obcokrajowców ,w wielu państwach dochody z turystyki pochodzą w głównej mierze z wydatków turystycznych. Własnych obywateli.

Jednak sama współczesna gospodarka może stać się przesłanką atrakcji turystycznej. Dynamicznie rozwijająca się gospodarka automatycznie przyciąga turystów. Siła gospodarki świadczy o sile sektora turystycznego.

27. MIASTO JAKO PRZEDMIOT ZAINTERESOWAŃ TURYSTYCZNYCH

Miasto od wieków było ważnym przedmiotem zainteresowań turystycznych. Dla osób przyjeżdżających do miast elementem który przyciąga są walory głownie antropogeniczne, jak np., muzea, galerię teatry itp. Miasto samo w sobie coraz częściej staje się duża atrakcją turystyczną i czynnikiem przyciągającym. W mieście koncentruje się również produkcja przemysłowa, rzemieślnicza pamiątek turystycznych.

Na ogół każdy turysta chcąc utrwalić swoje wspomnienia z podróży chętnie kupuje pamiątki. Turysta przybywający do miasta chce poznać charakter regionu w którym się znajduje jakie w tej miejscowości panują zwyczaje, jej historię i rozwój warunków społeczno0 gospodarczych. Osoba przybywająca do miasta szuka innych aspektów wypoczynku .

28. Wieś jako przedmiot zainteresowań turystycznych.

Powstaje dość jednolity pogląd, że dla większości zaniedbanych gospodarczo wsi często jedyną drogą ich uaktywnienia jest rozwój turystyki (Obecnie nie tylko wsie zaniedbane ale także te, które widzą możliwość rozwoju turystyki). Przyczyniają się do tego przyjazdy turystów na wieś, które wpływają stopniowo na przekształcanie struktury miejscowego rolnictwa, znajdującego na miejscu stosunkowo chłonny rynek zbytu. W strukturze rolnej regionów wiejskich związanych z turystyką coraz większy udział mają warzywa i owoce oraz hodowla bydła. Wieś staje się miejscem niezwykle konkurencyjnym dla innych form spędzania wolnego czasu. Ludzie coraz częściej szukają spokoju, chcą uciec przed hałasem, zdrowo się odżywiać i ogólnie zdrowo żyć. Wszystkie te warunki spełnia obecnie wieś i coraz częściej pojawiającą się formą turystyki, zwłaszcza dla rodzin jest agroturystyka - wypoczynek na świeżym powietrzu.

29. Podstawowe elementy zagospodarowywania turystycznego.

Jednym z elementów zagospodarowania turystycznego jest baza noclegowa. Do ważniejszych obiektów noclegowych należą: hotele, domy wycieczkowe i domy turysty, schroniska, motele, campingi, ośrodki turystyczne, pensjonaty.

Kolejnym elementem zagospodarowania jest baza gastronomiczna. Można ją podzielić na ogólnodostępną (otwartą) i środowiskową (zamkniętą). Jest to podział nawiązujący do podziału bazy noclegowej.

W skład zagospodarowania wchodzi również baza towarzysząca. Należą do niej wszelkie urządzenia turystyczne: kąpieliska, kolejki linowe, stoki narciarskie, szlaki turystyki pieszej oraz urządzenia paraturystyczne.

Następnym elementem zagospodarowania jest infrastruktura transportowa. W jej skład wchodzą: sieć drogowa i transport samochodowy, samolotowy, kolejowy, a także żegluga śródlądowa oraz morska, która jest nową dziedziną gospodarczą.

30. Rodzaje bazy noclegowej i jej uwarunkowania.

Baza noclegowa - jest ona elementem zagospodarowania turystycznego, która warunkuje funkcje turystyczne regionu, określa zdolność usługową (recepcyjną) miejscowości czy szlaku turystycznego.

Bazę noclegową ze względu na stopień wyposażenia (standard) dzieli się na:

-Stałą bazę noclegową , którą stanowią obiekty eksploatowane przez cały czas, ich głównym zadaniem jest zaspokojenie usług noclegowych i wyżywienia. Są to: hotele, domy wycieczkowe, schroniska, domy turysty, motele, itd.

-Sezonową bazę noclegową , którą tworzą obiekty turystyczne, czyli urządzenia zaspakajające usługi noclegowe zwłaszcza w sezonie letnim, oraz obiekty paraturystyczne, czyli wybudowane w innych celach, zaś w sezonie wykorzystywane częściowo lub całościowo do celów turystycznych. Są to: stacje turystyczne, campingi, obozowiska, pola biwakowe, ośrodki turystyczne, parki wodne, ośrodki wypoczynku świątecznego.

-Środowiskową bazę noclegową (bazę zamkniętą) stanowią obiekty dysponujące odpowiednimi warunkami do świadczenia usług, z których korzystać mogą jedynie członkowie określonej instytucji.

31. Klasyfikacja bazy żywieniowej.

Zadaniem bazy żywieniowej jest zapewnienie uczestnikom ruchu turystycznego wyżywienia w zakładach gastronomicznych bądź też umożliwienie zakupu artykułów spożywczych w punktach sprzedaży detalicznej

Zakłady gastronomiczne obsługujące ruch turystyczny mogą być:

-związane z obiektami turystycznymi, głównie noclegowymi.

-Samodzielne nie związane z bazą noclegową, przeznaczone jednak do obsługi w miejscach o określonym ruchu turystycznym.

32. Baza komunikacyjna i dostępność komunikacyjna jako przesłanki ruchu turystycznego

Na bazę komunikacyjna składają się:

-Środki transportu pasażerskiego (do bezpośredniej obsługi ruchu turystycznego) i towarowego - spełniające funkcję pomocniczą (dowóz zaopatrzenia)

-Urządzenia transportu umożliwiające eksploatację środków transportu: linie kolejowe, drogi, mosty, lotniska, porty morskie, przystanie rzeczne

-Zaplecze techniczne transportu: warsztaty naprawcze, stacje obsługi samochodów, stacje benzynowe, służba drogowa, warsztaty szkutnicze itp.

Baza i dostępność komunikacyjna są ważnymi przesłankami ruchu turystycznego i umożliwiają:

-dotarcie do miejsca będącego celem wyjazdu turystycznego lub wypoczynkowego

-odbywanie wycieczek i wędrówek

-zaopatrzenie miejscowości turystycznych i obiektów w niezbędne produkty, towary oraz surowce służące do prowadzenia działalności usługowej.

Przystosowanie bazy komunikacyjnej, a w szczególności środków transportu dla potrzeb obsługi ruchu turystycznego, zgodnie z postępem technicznym, zmierza przede wszystkim do skrócenia czasu podróży, zwiększenia komfortu, bezpieczeństwa oraz obniżenia kosztów przejazdu.

33. Przesłanki klasyfikacji ruchu turystycznego.

Przesłankami klasyfikacji ruchu turystycznego są motywacje turystyczne, które decydują o tym pogrupować ruch turystyczny. Są to:

-potrzeba przeżycia czegoś nowego

-potrzeba wypoczynku poza miejscem zamieszkania

-oglądanie nowych, pięknych krajobrazów

-poznawanie przyrody

-uczestnictwo w sporcie

-poznanie nowych ludzi, życie towarzyskie

-ucieczka od hałasu i zanieczyszczeń

-poprawa stanu zdrowia i kondycji fizycznej

-moda

-ucieczka od środowiska społecznego np. rodziny, środowiska pracy

34. Typy ruchu turystycznego

1. Turystyka wypoczynkowa - dotyczy zwłaszcza turystyki podejmowanej przez całe rodziny. Do form działalności rekreacyjnej podczas turystyki wypoczynkowej należą: bierny wypoczynek, plażowanie, zażywanie kąpieli, uprawianie sportów wodnych, spacerowanie i zajęcia ruchowe np. tenis, jazda konna czy na rowerze.

2. Turystyka poznawcza - uprawiana głównie przez młodzież, młode małżeństwa bez dzieci oraz osoby w średnim wieku nie wychowujące dzieci. Głównymi celami wyjazdów turystycznych są walory antropogeniczne ( zabytki architektury, skanseny itp.) oraz walory przyrodnicze np. parki narodowe.

3. Turystyka handlowa - obecny silny rozwój licznych sklepów z towarami przeznaczonymi dla turystów świadczy o wyraźnych związkach między turystyką, a ekonomią. Miejscami chętnie odwiedzanymi są strefy wolnocłowe.

4. Turystyka kongresowa - ośrodkami tej turystyki do niedawna były dwa miasta, obecnie także małe miejscowości o funkcjach uzdrowiskowych

5. Turystyka pielgrzymkowa - dotyczy zwłaszcza hinduizmu i islamu.

35. Uwarunkowania i konsekwencje sezonowości ruchu turystycznego.

Zarówno w turystyce międzynarodowej, jak i w turystyce krajowej daje się zauważyć zjawisko sezonowości, co oznacza nierównomierne natężenie ruchu turystycznego w skali roku. Głównymi czynnikami mającymi wpływ na sezonowość ruchu turystycznego są warunki pogodowe (głównie temperatura, opady, nasłonecznienie) a także tradycje związane z organizacją czasu pracy w skali roku i organizacją roku szkolnego. Większość wyjazdów turystycznych ma miejsce w okresie od czerwca do września, z wyraźnym natężeniem w lipcu i sierpniu. Nawet w krajach o bardzo wydłużonym sezonie turystycznym ( głównie z powodu warunków klimatycznych, które sprawiają, że mogą być one odwiedzane przez turystów zagranicznych nawet prawie przez cały rok). W okresie lipiec - sierpień liczba przyjazdów jest największa. Spowodowane jest to tym, że urlopy w krajach pochodzenia turystów przypadają głównie na porę letnią.

36. Ekonomiczne konsekwencje rozwoju turystyki.

Turystyka ma swój udział w bilansie płatniczym państwa. Jeżeli wydatki na turystykę zagraniczną rosną szybciej niż produkt krajowy brutto (PKB), to tym samym wzrasta znaczenie turystyki dla wpływów i wydatków dewizowych gospodarki narodowej. Ekonomiczne konsekwencje zależą od tego, czy dany kraj jest krajem turystyki przyjazdowej (np. Hiszpania, Włochy) i wykazuje nadwyżkę w bilansie turystycznym, czyli jest krajem turystyki aktywnej, czy też jest krajem turystyki wyjazdowej (np. Niemcy, Japonia) i wykazuje deficyt bilansu turystycznego. Korzyści wynikające z udostępnienia turystom powierzchni mieszkalnych sprawiły, że w niektórych krajach i regionach rozwój budownictwa mieszkaniowego i wynajmu pokoi osiągnął dość znaczne rozmiary. Turystyka ma wreszcie znaczny wkład w tworzeniu PKB. W skali światowej do 10 %.

CZĘŚĆ II

1. Historyczne przemiany terytorium państwa polskiego.

Terytorium państwa polskiego zmieniało się wielokrotnie w ciągu dziejów. Zawsze jednak obejmowało obszary położone w dorzeczu Warty i Wisły, pomiędzy Bałtykiem i Karpatami. Te naturalne granice wyznaczyły równoleżnikowy kierunek zmian terytorialnych. W dobie piastowskiej powierzchnia państwa wynosiła początkowo ok. 250 tyś. km². Największą powierzchnię zajmowało państwo polskie w XVI - XVIII wieku osiągając w niektórych okresach 1 mln km². Polska przedrozbiorowa według niektórych badaczy zajmowała 733 tyś km² powierzchni. Powstałe na nowo w 1918r państwo polskie obejmowało powierzchnię w granicach 388 tyś km². Współczesne terytorium Polski zostało wyznaczone w wyniku ustaleń zwycięskich mocarstw po II wojnie światowej. Granice Polski zostały przesunięte na północ i zachód, północna po Bałtyk, Warmie i Mazury, zachodnia po Odrę i Nysę Łużycką, wschodnia zaś na linie środkowego Bugu. Przyłączone do Polski tzw. Ziemie Odzyskane o powierzchni około 100 tyś km² obejmują: Warmię, Mazury, Pojezierze Pomorskie, Dolny Śląsk i część Górnego Śląska.

2. Podział Polski na strefy hipsometryczne.

Strefy hipsometryczne są to strefy ukształtowania pionowego terenu, wysokości n.p.m.

Obszar Polski jest nachylony z południowego-wschodu w kierunku północnego-zachodu. Wynika to stąd, że orogenez alpejska objęła głównie południowo-wschodnie obszary kraju, podczas gdy starsze górotwory hercyńskie i kaledońskie uformowały się w jego części środkowej i południowo-zachodniej. Polska jest krajem nizinnym - średnia wysokość wynosi 173m n.p.m. Skrajne wysokości to: Rysy mające 2499m n.p.m. i depresja w Raczkach Elbląskich - 1,8m p.p.m. Rozpatrując krzywą hipsometryczną (wykres relacji pomiędzy wysokością, a odpowiadającą jej powierzchnią obszaru) można zauważyć że:

-niziny ( obszary o wys. do 300m n.p.m.) zajmują aż 91,3% powierzchni kraju

-wyżyny (od 300 do 500m n.p.m.) zajmują tylko 5,6% pow. kraju

-obszary górskie (powyżej 500m n.p.m.) zajmują tylko 3,1% pow. kraju.

3. Cechy charakterystyczne ukształtowania terytorium Polski i ich znaczenie dla waloryzacji turystycznej dla różnych regionów Polski.

Polska położona jest w strefie przejściowej między poza alpejską Europą zachodnią, a Europą wschodnią, w miejscu największego przewężenia pomiędzy Europą Północną i śródziemnomorską. Od płn. Ograniczona Bałtykiem, a od południa pasami górskimi Karpat i Sudetów. Jest w większości krajem nizinnym. Niziny w większości należą do niżu Środkowoeuropejskiego, jedynie niziny płn.- wsch. i Polesie do Niżu Wschodnioeuropejskiego. Na południe od nizin występuje pas wzniesień (Sudety wraz z przedgórzem, Wyż. Śląsko - Krakowska i Wyż. Małopolska), który geologicznie należy do zachodnioeuropejskiego pasa zrębów, rozdzielonych rowami, oraz do wschodnioeuropejskiego Wyżyny Wołyńskiej na wschodnich krańcach. Pas ten jest oddzielony kotlinami przedgórskimi od pogórzy i pasm górskich Karpat.

Na terenie Europy można wyróżnić 3 podstawowe, wielkie prowincje tektoniczne:

1.platforma wschodnioeuropejska

2.obszar fałdowań paleozoicznych (kaledońskich i hercyńskich)

3.obszar fałdowań alpejskich

Wszystkie one łączą się na obszarze Polski i na nim występują.

Platforma wschodnioeuropejska zajmuje płn. - wsch. część Europy. Jej zachodnia granica przebiega od Płw. Jutlandzkiego, przez Polskę ku płd. - wsch. aż do Morza Czarnego.

Na terenie Polski występuje płn. Część łuku Karpat , a przez przełęcz Łzyskowską przebiega granica między Karpatami Zachodnimi i Wschodnimi. Ukształtowanie Polski , przewaga nizin, równoleżnikowy układ form rzeźby , nisko położony drżały wodne ułatwiają powstawanie szlaków komunikacyjnych w kierunku wschód- zachód. Główne rysy ukształtowania Polski są efektem jej położenia na pograniczu głównych geologicznych jednostek strukturalnych Europy , do których należą ;patcz.1,2,3.

4. Cechy charakterystyczne ukształtowania terytorium Pojezierzy.

Ukształtowanie terytorium Pojezierzy uwarunkowane jest tym, iż na terenie tym był lodowiec. Na przełomie trzeciorzędu i czwartorzędu nastąpiło wyraźne ochłodzenie klimatu. W Górach Skandynawskich powstał lodowiec kontynentalny, który nasunął się na teren polskich pojezierzy. Krajobraz Pojezierzy określony jest mianem krajobrazu młodo-glacjalnego. Występuje on na terenie zlodowacenia bałtyckiego. Formy polodowcowe są tam jeszcze dobrze zachowane. Dotyczy to zwłaszcza:

-lekko falistych moren dennych z wałami ozów (koło Poznania i Mrągowa), drumlinami (na Pojezierzu Dobrzyńskim), pagórkami kemowymi i stożkami napływowymi

-moren czołowych w strefie marginalnej lodowca w postaci kopulastych wzgórz

-pól sandrowych i pradolin (toruńsko-eberswaldzka, Narwi i Biebrzy)

-jezior polodowcowych (rynnowych, wytopiskowych, jezior moreny czołowej).

-Należy pamiętać, że obszar Polski, podlegał w plejstocenie kilkukrotnemu działaniu lądolodu skandynawskiego. Stopień przekształcenia rzeźby glacjalnej na terenie Polski jest bardzo różny. Na obszarze najmłodszego zlodowacenia ( bałtyckiego) wszystkie formy pochodzenia lodowcowego są bardzo dobrze zachowane, a rzeźba jest niezwykle młoda. Przyczyną tego stanu jest to, że lądd...ustąpił stąd zaledwie przed 12 tys. lat. Charakterystyczną cechą tych obszarów jest występowanie licznych jezior polodowcowych, które stanowią typowe elementy krajobrazu Poj. Mazurskiego i Pomorskiego. Omawiana strefa nosi często nazwę obszaru o rzeźbie młodo glacjalnej.

-1. Ozy- wydłużone, zazwyczaj kręte pagórki, zbudowane głównie z osadów piaszczysto- żwirowych.

-2. Kemy- zwykle regularne w kształcie pagórki, utworzone najczęściej w obniżeniach lub szczelinach męczy bryłami, na które często rozpadał się znikający lądolód.

-3. Sandry- rozległe, piaszczysto- żwirowe stożki napływowe wód wpływających na przedpole lodowca.

6. Cechy charakterystyczne systemu Wisły.

Wisła - największa rzeka w Polsce w zlewisku M. Bałtyckiego, o długości 1047 km, powierzchnia dorzecza 194,4 tys. km². Bierze początek na stokach Baraniej Góry (Beskid Śląski), w wyniku połączenia Czarnej Wisełki i Białej Wisełki. Pod Ustroniem Wisła wypływa z gór i usypuje wielki stożek napływowy. W Kotlinie Oświęcimskiej przyjmuje 3 większe dopływy: Sołę i Skawę z Karpat, Przemszę z Wyżyny Śląskiej. Poniżej Krakowa Wisła skręca na płn.-wsch., płynie przez Kotlinę Sandomierską przyjmując kolejne dopływy karpackie: Rabę, Dunajec, Wisłokę i San, a z Wyżyny Mołopolskiej - Nidę, Czarną, Opatówkę. Między Zawichostem a Puławami tworzy przełom, tutaj uchodzą do niej: Kamienna, Iłżanka (lewe d.). Płynąc przez Niziny Środkowopolskie przejmuje wody: Wieprza i Świdra (prawe d.) oraz Radomki i Pilicy. W okolicy Warszawy zbiega się ku Wiśle koncentrycznie kilka rzek: Bzura (l.), Narew z Bugiem i Wkra (p.). Od ujścia Narwi rzeka płynie pradoliną przyjmując Skrwę i Drwęcę (p.). Powyżej Włocławka została wybudowana zapora i zbiornik retencyjny. Następnie wkracza w przełom przez Pojezierze Wschodniopomorskie. Tutaj przyjmuje dopływy: Brdę, Wdę i Wieżycę (l.), Osę (p.). Poniżej Gniewa zaczyna się delta Wisły, którą tworzą dwa główne ramiona: Leniwka i Nogat.

Inne charakterystyczne cechy systemu Wisły:

-Wisła wpływa do Morza Bałtyckiego sztucznym przekopem w okolicy Świbna,

-Wisła jest rzeką dość ubogą w wodę,

-Niski stan wód utrudnia lub wręcz uniemożliwia żeglugę,

-Wisła jest bardzo zanieczyszczona (93 % wody nadmiernie zanieczyszczone),

-W celu zabezpieczenia doliny Wisły przed powodziami wybudowano już kilka zbiorników retencyjnych, budowa kolejnych jest już przewidziana.

7. Cechy charakterystyczne systemu Odry.

Odra - rzeka w Polsce i Czechach, częściowo wyznacza granicę z Niemcami, druga co do długości w kraju, długość 854 km (1047), w tym w Polsce 742 km. Wypływa z Gór Odrzańskich (Sudety), na terenie Czech. Przepływa przez Bramę Morawską. Od Kędzierzyna-Koźla, gdzie jest wlot Kanału Gliwickiego, płynie przez Nizinę Śląską. Na tym odcinku do Odry uchodzą: Mała Panew, Stobrona, Widawa (prawe d.), Nysa Kłodzka, Oława, Ślęza, Bystrzyca (lewe d.). Poniżej Brzegu Dolnego większymi dopływami są: Barycz (pr.), Kaczana, Bóbr, Nysa Łużycka (l.). Na obszarze Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej Odra przyjmuje swój najdłuższy dopływ - Wartę (pr.). Poniżej Widzichowej następuje rozdział Odry na Odrę Wschodnią i Zachodnią. Poniżej Szczecina Odra łączy się z wodami wypływającymi z płn. krańca Jeziora Dąbie. Uchodzi do południowej części Zalewu Szczecińskiego.

Inne charakterystyczne cechy systemu Odry:

-Odra należy do rzek ubogich w wodę, często występują niżówki,

-Największe zbiorniki retencyjne występują na dopływach Odry: Nysie Kłodzkiej w Otmuchowie oraz na Małej Panwi,

-Odra jest rzeką żeglowną aż na 711 km długości,

-Przez Kanał Gliwicki łączy Górnośląski Okręg Przemysłowy z Morzem Bałtyckim,

-Połączone siecią kanałów do Niemiec: Odra-Sprewa i Odra-Hawel włączona do śródlądowych dróg wodnych Europy.

8. Znaczenie turystyczne rzek polskich.

Sieć rzek ma bardzo szerokie znaczenie z punktu widzenia turystyki. Przejawia się to zarówno z punktu widzenia uprawiania sportów wodnych, wędkarstwa, kąpieli na wolnym powietrzu. Ważna jest również rola, znaczenie rzek pod względem uatrakcyjnienia samego krajobrazu.

Ze względu na przydatność rzek dla odbywania kąpieli, ważna jest klasa czystości wody. Do kąpania nadaje się woda I i II klasy czystości, oczywiście w wodach klasy III i wodach pozaklasowych jest możliwa kąpiel, ale występuje tutaj zagrożenie dla życia człowieka.

Do najczystszych rzek należą:

-odcinki rzek górskich: Soły, Skawy, Roby, Dunajca, Wisłoka, Sanu, Bystrzycy, Kaczany rzeki te prowadzą czyste wody jedynie w górnym brzegu rzeki, później na skutek zanieczyszczeń tracą swoją rolę turystyczną,

-rzeki Pojezierza Mazurskiego, a szczególnie Pojezierza Suwalskiego.

Ze względu na rodzaj dna (kamieniste, żwirowe, piaszczyste, muliste), a także szybkość płynięcia wody (średnia, maksymalna), czyli cechy niezbędne do prowadzenia sportów wodnych, kajakarstwa, największą atrakcyjność posiadają rzeki górskie.

Do celów rekreacyjnych, wędkarskich duże znaczenie turystyczne posiada większość rzek w Polsce:

-Bóbr, Kaczana, Mała Panew,

-Narew, Bug, Nurzec, Wieprz,

-Bzura, Pilica, Warta, Noteć.

(Pyt.9- brak)

10 Jeziora w Polsce i ich atrakcyjność turystyczna.

W Polsce znajduje się około 9300 jezior o powierzchni większej od 1 hektara, głównie na trzech Polskich pojezierzach: Pomorskim, Mazurskim, Wielkopolskim. Większość z naszych jezior ma charakter polodowcowy. Występują głównie na obszarze młodoglajcalnym ( prawie 90% ) rzadziej na obszarach perygllacjalnych i w górach. W tej grupie można wyróżnić jeziora morenowe ( Mamry, Śniardwy, Niegocin ), rynnowe ( Hańcza, Gopło, Miedwie ), wytopiskowe ( niektóre odgałęzienia J. Śniardwy, J. Mamry ), a także jeziora górskie - cyrkowe ( Czarny Staw Gąsienicowy ) i morenowe ( Morskie Oko ). U wybrzeży Bałtyku utworzyły się dwa typy jezior: deltowe ( Dąbie, Druzno ), które powstały w wyniku akumulacyjnej działalności Odry i Wisły oraz przybrzeżne utworzone z dawnych zatok morskich przez ich odcięcie mierzejami ( Łebsko, Jamno, Gardno ). Na Polesiu Lubelskim istnieje kilkanaście większych jezior krasowych ( J. Dartów ), między Wartą i Notecią spotyka się jeziora eoliczne, których misy powstały wskutek deflacji, zaś w dolinach wszystkich wąskich rzek - starorzecza.
Ponadto mamy 106 większych jezior sztucznych o pojemności powyżej 1 hektara, z czego 98 zbiorników retencyjnych i 8 suchych zbiorników przeciwpowodziowych. Większość sztucznych jezior znajduje się na rzekach sudeckich, karpackich i rzekach pojezierzy. Najstarsze z nich powstały na przełomie XIX i XX wieku ( Mylof - obecnie Zapora - na Bardzie w 1897 r., Pilchowice na Bobrze w 1912 )

Do jezior o dużej atrakcyjności turystycznej należą przede wszystkim:
- jeziora cyrkowe w Tatrach, rynnowe - walory krajobrazowe

- jeziora morenowe, przybrzeżne, sztuczne - walory rekreacyjne.

Natomiast do jezior o najmniejszej atrakcyjności turystycznej należą:
- jeziora przeciwpowodziowe, sztuczne
- jeziora deltowe.

11 Typy genetyczne jezior w Polsce ( jest także opracowane na świecie )

Niektóre jeziora są pozostałościami po dawnych zbiornikach morskich np. jez. Aralskie, Kaspijskie - nazywa się je jeziorami reliktowymi. Ze względu na sposób powstania jeziora te są zaliczane do grupy jezior pochodzenia tektonicznego, gdyż wskutek ruchów tektonicznych połączenie tych jezior z oceanem zostało przerwane. Do tej grupy należą: Bajkał, Tanganika, Bałchasz, J. Wiktorii ( w Polsce brak ). Istnieje także grupa jezior pochodzenia tektoniczno - polodowcowego: Górne, Huron, Michigan, Erie, Ontario, Ładoga, Onega ( w Polsce brak ). Jeziora wulkaniczne występują w kraterach, kalderach wygasłych wulkanów. Jeziora pochodzenia kosmicznego - ich wody wypełniają kratery ( w Polsce brak ) meteorytowe np. Ungave w Kanadzie. ( Jeziora lodowcowe zwane też polodowcowymi, wypełniają zagłębienia terenu powstałe w skutek działalności lodowców i lądolodów. Wśród nich są jeziora: zastoiskowe, rynnowe - Gopło, morenowe - Śniardwy, wytopiskowe - na nizinach oraz jeziora cyrkowe, morenowe - w górach. Wszystkie występują w Polsce.
Jeziorami pochodzenia morskiego są j. nadbrzeżne - powstające przez odcięcie mierzeją zatok np. j. Łebsko, Gardno.

12 Typy troficzne jezior w Polsce.

W zależności od składu chemicznego wód, ich temperatury i napowietrzenie w poszczególnych jeziorach istnieją zróżnicowane warunki do rozwoju życia.
Stąd wyróżnia się:
- j. żyzne - eutroficzne, latem mają one wody zielonkawe
- j. oligotroficzne - ubogie w składniki pokarmowe, o wodach błękitnych
- j. dystroficzne - o wodach brunatnych, w których warunki beztlenowe sprzyjają gniciu substancji organicznej.

13 Rejony występowania wód mineralnych w Polsce.

Wody mineralne są to wody podziemne o dużej zawartości soli w 1 litrze wody. Znaczna część wód podziemnych, zwłaszcza na obszarach górskich i wyżynnych - charakteryzująca się urozmaiconą budową geologiczną jest zmineralizowana. Do głównych wód mineralnych należą wody chlorkowe: Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Połczyn Zdrój, Ciechocinek, Dębowiec, Goczałkowice Zdrój, Rabka,
- wody siarkowe: Zakopane, Busko Zdrój, Wieniec na Kujawach
- wody kwasowęglowe i szczawy: Sudety, Bieszczady, Beskid Sądecki,
- lecznicze wody termalne ( np. cieplice ) występują głównie w okolicach Cieplic Śląskich Zdroju, Ciechocinka i Zakopanego.

14. Cechy charakterystyczne klimatu Polski.

Klimat Polski jest typem klimatu przejściowego strefy umiarkowanej ciepłej. Dla tego typu klimatu charakterystyczne są częste zmiany pogody, znaczne wahania długości pór roku w kolejnych latach. Wydłużone są ponadto okresy pośrednich stanów pogody pomiędzy jesienią i zimą ( przedzimie ) oraz zimą i wiosną ( przedwiośnie ), które trwają 30 - 35 dni. W tych „dodatkowych” porach roku temperatury kształtują się odpowiednio: od +5 C do 0 C oraz od 0 C do +5 C. Układ ośrodków barycznych i związana z nimi cyrkulacja atmosferyczna powoduje, że przeważają wiatry zachodnie ( w tym także płn. - zach. i płd. - zach. ). Stanowią one około 60% wszystkich wiejących wiatrów. Rzadziej obszar naszego kraju penetrowany jest przez wiatry wschodnie ( głównie zimą ) oraz sporadycznie przez wiatry północne i południowe ze względu na to, że obszar Polski jest pod wpływem działania zarówno mas powietrza znad Oceanu Atlantyckiego i mas kontynentalnych ze wschodu stąd wynika jego przejściowy, umiarkowany charakter.

15-16 (brak)

17. Parki narodowe i ich znaczenie dla turystyki.

W Polsce jest 22 parków narodowych. Całkowita powierzchnia parków narodowych wynosi ponad 205.000 hektarów. Najstarszym parkiem w Polsce jest Białowieski Park Narodowy, założony w 1932 roku.

Do starszych parków należą :

-Świętokrzyski Park Narodowy (1950r.)

-Pieniński Park Narodowy (1954r.)

-Babiogórski Park Narodowy (1954r.)

-Tatrzański Park Narodowy (1954r.)

-Ojcowski Park Narodowy (1956r.)

-Wielkopolski Park Narodowy (1957r.)

W latach 1959- 1990 utworzono 10 kolejnych parków m. in. :

Kompinowski, Korkonowski, Woliński, Słowiński, Bieszczadzki, Gorczoński, Poleski, Roztoczański.

Do ostatnio utworzonych parków należą: Park Borów Tucholskich, Park Biebrzoński.

Np. największymi atrakcjami turystycznymi następujących parków są:

Tatrzańskiego-obszary górskie, zwierzęta, rośliny górskie.

Świętokrzyskiego- gołoborza, puszcza jodłowe, Święty Krzyż.

Ojcowskiego- Dolina Prądnika, Grota Łokietka, Jaskinia Ciemna.

Słowińskiego- pas wydmowy z roślinnością wydmową.

Wigierskiego- Krajobraz pojezierzy.

Pienińskiego- Dunajec, jego przełom, Trzy Korony.

Gór Stołowych- krajobraz gór zrębowych

Poleskiego- tereny bagienne

Wolińskiego -wysokie wybrzeże klifowe, Trzęsacz

18. Rozwój zaludnienia i przemiany w rozmieszeniu ludności w Polsce w ciągu ostatnich 50 lat.

Obecnie liczba mieszkańców Polski powoli zbliża się do 40 mln. ( w 1997roku- 38643tys.). Jednak przyrost naturalny był minimalny i wynosił około 1%. Natomiast w przededniu 2 wojny światowej w Polsce mieszkało niewiele mniej niż obecnie, bo 35 mln. ludzi. Dzięki wspólnemu przyrostowi naturalnemu wzrost liczby mieszkańców w pierwszych kilkunastu latach powojennych był bardzo szybki. Zjawisko takie, zwane wyżem kompensacyjnym, często następuje po wojnach. Na wczesne lata 50-te przypadło apogeum wyży demograficznego. W latach różniejszych , mimo stopniowej poprawy warunków zdrowotnych, wydłużenia średniej długości życia i spadku śmiertelności, przyrost naturalny uległ systematycznemu zmniejszaniu, gdyż malała liczba urodzeń. W latach 60-tych zjawisko tzw. echo wyżu demograficznego. Przyrost naturalny w Polsce wykazuje bardzo silne zróżnicowanie regionalne. Jest on wyższy na wsi niż w miastach.

Wysokimi wartościami zjawiska cechują się południowo- wschodnia część kraju, obszar dawnej Galicji oraz pas na północy od słupskiego przez elbląskie, olsztyńskie aż po woj. Suwalskie. Zdecydowanie najniższy, wyraźnie ujemny jest przyrost naturalny w aglomeracji warszawskiej i łódzkiej.

Ujemny przyrost w tych aglomeracjach jest zjawiskiem charakterystycznym już od lat, jednak po raz pierwszy w 1995 roku stopa zgonów przewyższała stopę urodzeń. Zmiany miejsca zamieszkania były zjawiskiem powszechnym. Na początku lat 50-tych potężny strumień migracyjny skierował się na Ziemie Odzyskane z Galicją, Kielecczyzny, z północnego Mazowsza. Wzięło w nim udział około 3 mln. osób. Drugi wielki strumień kierował się ze wsi do miast. Było to związane z realizowaną przez rząd polityką industrializacyjną.

19. Grupy etnograficzne ludności Polski - ich atrakcyjność turystyczna.

Powołanie takich grup jest wynikiem wcześnie średniowiecznego zróżnicowania plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie, utrwalonego później przez rozbicie dzielnicowe oraz przez staranne pielęgnowanie tradycje, dawnych swobód, przywilejów oraz obyczajów związanych z zapomnianymi już zawodami. Do grup takich należą Górale, Kujawiacy, Dobrzymacy, Kurpie czy Kaszubi. Atrakcyjność turystyczna tych grup jest bardzo wysoka zw/w powodów, ze względu na folklor, odmienność i swoisty charakter.

Np. Kaszubi jest ich 330.000 posiadają własny język, traktowany czasami jako dialekt polskiego, lecz w istocie jest językiem słowiańskim z grupy języków pomorskich.

20. Przemiany struktury narodowościowej Polski (1939- 2000); jaki to ma znaczenie dla atrakcyjności turystycznej.

Przed 2 wojną światową Polska była krajem wielonarodowościowym, w którym najliczniejsi byli Polacy. Stanowili oni około 70% ogółu mieszkańców. Najliczniejszą mniejszość stanowili Ukraińcy , dalsze miejsca stanowili Żydzi, Białorusini i Niemcy. Występowały też lokalne skupiska Litwinów, Czechów, Słowaków, Ormian, Tatarów. 2 wojna światowa przyniosła niemal całkowitą eksterminację Żydów, zaś zmiany granic i migracje spowodowały, że Polska stała się krajem niemal jednolitym narodowościowo. Przed 1989 r. o mniejszości mówiono niechętnie i ograniczono działalność ich stowarzyszeń kulturalnych. Dopiero w ostatnich latach rozwinęła się ona swobodnie, powstały tez organizacji o charakterze politycznym. Szacuje się, że w Polsce żyje 310- 350 tys. Niemców, 200- 230 tys. Białorusinów, 200- 220 tys. Ukraińców, 50- 60 tys. Łęków, 25 tys. Romów (Cyganów),po 20 tys. Litwinów i Słowaków. Niektóre deklaracje przynależności do mniejszości narodowych miały charakter koniunkturalny np. w latach 70-tych, 80- tych za Niemców podawały się osoby, których jedynym celem była chęć wyjazdu na zachód.

21. Struktura wyznaniowa ludności Polski: w jaki sposób grupy wyznaniowe zwiększają atrakcyjność regionu.

Zdecydowaną większość mieszkańców Polski stanowią katolicy. Spośród katolików najliczniejsi zachowują obrządek Łaciński. W końcu 1995r. uczestniczących w tym obrządku było 34.909 tys. Ludzi, czyli ponad 93% ogółu mieszkańców kraju. Z innym obrządków katolickich większą rolę odgrywają tylko greko katolicy ( obrządek bizantyjsko- ukraiński, 110 tys. wiernych, są to głównie Łemkowie ) i ormiański 8 tys. Z innych wyznań chrześcijańskich najliczniejszy jest Polski Autokefaliczny ( niezależny) Kościół Prawosławny, skupiający 544 tys. wiernych, a działający głownie na wschodzie i północy kraju. Z działających w Polsce ponad 30 kościołów protestanckich najliczniejsze są : Ewangelicko- Augsburski , skupiający 85 tys. wiernych, zwłaszcza na Śląsku Cieszyńskim, Zielonoświątkowców (18 tys.) i Adwentystów Dnia Siódmego ( 7 tys.), Związek Jehowy liczy 122 tys. głosicieli.

(pyt 22- brak)

23. Przemiany urbanistyczne w okresie powojennym w różnych regionach Polski.

Napływ ludności ze wsi był główną przyczyną systematycznego zwiększania odsetka ludności mieszkającej w miastach, uznawanego za najprostszy wskaźnik urbanizacji. W 1939r. wyniósł on 32%, w 1946r., czyli po 2 wojnie światowej- 34%, w 1960r.- 48%, w 1970r.- 52%, w 1980r.- 59% i w 1995 niecałe 62%. W okresie powojennym tak silny wzrost ludności mieszkającej w miastach spowodowany jest obraniem przez władze polskie nowego modelu gospodarczego i wzrostu znaczenia przemysłu. W związku z tym dużo ludzi migrowało ze wsi do miast. Wskaźnik urbanizacji w Polsce wzrastał nie tylko w wyniku migracji ze wsi do miast, ale też rozrastanie się terytorialnego miast i dołączenia do nich terenów wiejskich oraz nadawanie praw miejskich miejscowościom, które wcześniej były wsiami. W 1950 r. w Polsce było 700 miast, w 1995r. liczba ta wzrosła do 860 miast.

24. Największe miasta w Polsce, ich atrakcyjność turystyczna.

Największym miastem w Polsce jest Warszawa (1.670.000 osób).

Ze względu na swoją wielkość, centralne położenie, funkcje stołeczne i skupienie różnorodnych walorów krajoznawczych, jest najczęściej odwiedzanym miastem w Polsce. Warszawa ma dużą liczbę budowli zabytkowych, większości odbudowanych lub zrekonstruowanych po zniszczeniach drugą wojną światową.

Największe atrakcje turystyczne stolicy to:

-Stare Miasto z kolumną Zygmunta oraz Nowe Miasto

-Trakt Królewski (od Placu Zamkowego do Belwederu)

-Dawne pałace magnackie i zespoły pałacowo -parkowe w Łazienkach i Wilanowie

-Muzeum Wojska Polskiego, Techniki, Historyczne oraz Narodowe

-Opera, teatry, sale koncertowe

Łódź leży w mało atrakcyjnym dla turystyki regionie, z dala od morza, pól, jezior, a nawet większych rzek. Zwiedza się tu zabytki architektury secesyjnej, obiekty przemysłowe i muzea ( m. in. włókiennictwa, sztuki, historii miasta). Większe tereny wypoczynkowe znajdują się w granicach miasta na północy: Arturówek, czy las Łagierniki.

Kraków- 3 co do wielkości miasto Polski kolebka polskiej kultury, miasto niezwykle atrakcyjne tur. więcej pyt.2,31

Największe skupienie ludności w Polsce, aglomeracja górnośląska o ponad 3 mln. mieszkańców, ma mało korzystne warunki do wypoczynku. Najczęściej odwiedzany jest Wojewódzki Park Kultury i wypoczynku w Chorzowie o pow. 600 ha ( zoo, wesołe miasteczko, planetarium). Historycznym miastem na terenie GOP-u są: Będzin, Bytom, Gliwice, a skupieniem placówek kulturalnych wyróżniają się: Katowice, Bytom (opera, Muzeum Górnośląski) Wrocław należy do najciekawszych turyst. Miast Polski, zwłaszcza w dzielnice staromiejskiej. Innym walorem jest 11 muzeów.

25. Antropologiczne obiekty w Polsce wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości.

6 kompleksów zostało umieszczono na liście UNESKO, przy czym 5 z nich to obiekty antropologiczne.

1.Stare Miasto w Krakowie łącznie z Wawelem- rynek miejski z Sukiennicami, kościół Mariacki oraz Wawel, wzgórze zbudowane z wapienie , w zachodniej części zbocza jaskinia- Smocza Jama. Wewnątrz kaplice grobowe m. in. Świętokrzyska i Zygmuntowska, słynne arrasy?, skarbiec, zbrojownia.

2.Kopalnia soli w Wieliczce- unikatowy obiekt z ołtarzem solnym w kaplicy Świętej Kingi.

3.Obóz koncentracyjny Oświęcim- Brzezinka- miejsce mordy ok. 1,5 mln. osób pochodzenia żydowskiego, polskiego oraz innych narodów europejskich.

4.Zamość- znakomity w skali europejskiej przykład urbanistyki renesansowej.

26. Atrakcje turystyczne osiedli wiejskich w Polsce.

Atrakcyjność turystyczna osiedli o charakterze wiejskim w dużym stopniu uzależniona jest od preferencji turystów. Każdy szuka czegoś innego na wsi. Jedną z przesłanek atrakcyjności wsi jest kultura tam zachowana: rzeźbiarstwo, tkactwo, hafciarstwo, zdobnictwo przedmiotów, a także różne rodzaje obrzędów i imprez np. konkursy szopek. Przejawy kultury ludowej zachowały się na wsiach Podlasia, Śląska Cieszyńskiego, okolic Łowicza, na Kurpiach. Do wsi, w których nadal jest żywa tradycja rękodzieła artystycznego należą: w Koninie - w koronkarstwie, w Łowickiem - w wycinankach , w Chmielni i Kartuzach - w ceramice. Coraz powszechniejsza jest również agroturystyka- spędzanie czasu wolnego na wsi, z dala od hałasu na łonie natury, spożywaniu zdrowych, naturalnych produktów wiejskich. Instytucja * drugich domów* również wiąże się ze wsią polską. To tu właśnie ludność miejska buduje swoje domy wypoczynkowe, w celu wyjazdów weekendowych.

31. Atrakcji turystyczne Krakowa.

Kraków to najbogatsze w zabytki i muzea miasto w Polsce. Znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa Kultury I Przyrody UNESCO. Do największych atrakcji turystycznych Krakowa należą między innymi

-Zamek Królewski na Wawelu, siedziba królów polskich, najcenniejszy zespól zabytkowy w całym mieście

-Kościół Mariacki (1355rok) , ze słynnym ołtarzem głównym- ołtarz Mariacki, 12 metrów, dzieło Wita Stwosza z lat 1477-1489.

-Kościół

-Collegium Maius- Uniwersytet Jagielloński.

-Barbakan- jeden z ocalałych elementów średniowiecznych fortyfikacji Krakowa( 1498-1499).

-Sukiennice- piękna renesansowa budowla kryje gotycką halę z kramami, na piętrze oddział Muzeum Narodowego.( 2/2 14 wieku)

-Kościół Dominikanów- gotycki kościół powstał w drugiej połowie 13 wieku, bogata dekoracja i wyposażenie , konfesja św. Jacka.

-Wieża ratuszowa.

-Wieża hejnałowa.

-Katedra św. Stanisława i św. Wacława- jedna z najważniejszych świątyń w Polsce. Zbudowano ją w latach 1320-1364. W podziemiach znajdują się groby królewskie.

32. Atrakcji turystyczne Gdańska.

Gdańsk jest jednym z najpiękniejszych miast północnej Europy.

Najważniejsze zabytki Gdańska znajdują się w centrum.

Do atrakcji turystycznych należą:

-zatoka Gdańska, plaży i możliwość odpoczynku nad morzem.

-Kościół Mariacki. Jest to największa w Europie średniowieczna świątynia wzniesiona z cegły. Budowa rozpoczęła się w 1343roku i trwała przez 150 lat.

-Centralny Muzeum Morskie.(1960)

-Fontanna Neptuna

-Długa i Długi Targ:

-Brama Zielona_ Długi Targ- Złota Kamienica- Dwór Artusa- Ratusz Głównego miasta - Dom Uphagenów -Dwór Bractwa św. Jerzego- Złota Brama- Brama Wyżynna.

35. Najważniejsze ośrodki kuracyjne w Polsce.

Zrzeczenie wód podziemnych jest różnorodne. Część z tych wód jest silne mineralizowana, w miejscu ich wypływu często powstały ośrodki kuracyjne. Do ośrodków kuracyjnych powstałych w oparciu o wody chlorkowe należą:

Rąbka, Goczałkowice, Ciechocinek, Połczyn Zdrój, Kołobrzeg. W Ciechocinku od 1836 r. wykorzystanie wód solankowych do celów leczniczych. Na bazie wód siarczkowych powstały kuracyjne ośrodki w : Zakopanem, Busko Zdroju i w Wieńcu na Kujawach.

Wody chlorkowo- siarczkowo- jodowe, z dużą zawartością siarkowodoru pomagają leczyć choroby reumatyczne. Na bazie szczot powstały sanatoria głównie na terenie Sudetów. Lecznicze wody tzw. cieplice występują głównie w Cieplicach Śląskich Zdroju, Lądku Zdroju, Ciechocinku i Zakopanem. W Lądku Zdroju leczy się choroby narządów ruchu, układu krążenia, oraz skóry.

CZĘŚĆ III

1. Ukształtowanie poziome.

Europa jest najbardziej rozczłonkowaną częścią świata. Półwyspy stanowią ok. 25% pow., a wyspy- 7,3%( Wlk. Brytania, Irlandia). Linia brzegowa jest silnie rozwinięta, długość około 38000 km. Wybrzeże Europy Północnej w wyniku transgresji morza na obszary o rzeżbie glacjalnej. Nad Morzem Śródziemnym występują typy zarówno okumalacyjne jak i obrazyjsze( szerzej w pyt. 3). Europa otoczona jest pasem szelfu o zmiennej szeroikości do 1000 km. ( na płn-zach.). zapadliskowe Morze Śródziemne jest głębokie już w pobliżu brzegów.

Ukształtowanie pionowe.

Europa jest częścią świata o bardzo urozmaiconym ukształtowaniu powierzchni, ale przeważnie nizinną. Śr. Wysokość wynosi 292m. Najwyższy szczyt Mont Blank (4807m.npm.)

Ponad 70% pow. Leży powyżej 300m., tylko 6% pow.1000m. Stosunkowo wąski pas nizin ciągnie się wzdłuż wybrzeży Francji, Belgii i Holandii, dalej Niemiec i Polski później Niż. Wschodnioeuropejskiej. Na Płw. Skandynawskim występuje obszar...epoki lodowcowej skąd został wyniesiony przez lodowiec materiał skalny. Obszary nizinne są również wewnątrz kontynentu: Podomka, ? Węgierska. Do wyżyn europejskich zalicza się Bawarska, Masyw Czadu. Góry obdzielone są zarówno na stare jak i młode. Najwyższym masywem są Alpy, które się dzielą na szereg drobnych pasm. Natomiast tereny znajdujące się poniżej poziomu morza, czyli depresje zajmują około 143000 km^2, oprócz Rosji , tereny depresyjne występują w Holandii, Niemczech i Polsce.

3. Typy wybrzeży spotykane w Europie.

-wybrzeża fiordowe - powstałe w wyniku trans presji morza na obszary przekształcone przez działalność niosącą lodowce (Norwegia, Szkocja, Islandia)

-wybrzeża szkierowe- charakter. są występowaniem drobnych wysepek, lub skałek wystających ponad wodę- bardzo atrakcyjne turystycznie np. wybrzeża Finlandii.

-Płaskie wybrzeża akumulacyjne (płd. Bałtyk, Niemcy, Holandia i Belgia)

-Wybrzeża klifowe tzw. wysokie ( płd. Anglia, wyspa Wolin)

-Wybrzeża lagunowe- laguna Wenecji ( zatoka morska wypłucona, oddzielona od morza archipelagiem wysp.

-Wybrzeża deltowe- rzeka wchodzi do morza rozgałęzieniem ( przy ujściu Wisły i Odry)

-Wybrzeża lirzanowe?(wtargnięcie wody w koryto rzeki, zamknięcie odpływu wody przez prądy tworzące przybrzeżne jeziora ( płd. - wsch. Wybrzeża M. Czarnego)

4. Stare i młode góry i ich cechy wyróżniające.

Najstarsze masywy górskie Europy ciągną się od płn. Islandii przez Wlk. Brytanię do Skandynawii (np. W. Brytania- Góry Kaledońskie, Kambryjskie)i góry Skandynawskie. Są one silnie zmienione przez działalność czynników zewnętrznych , potrzaskane w wyniku późniejszych ruchów górotwórczych, noszą wyraźne szkody zlodowaceń. Stare góry występują w tzw. mezoeuropie (Francja, Belgia, Ardeny , Wogezy, Sudety, Schworzwald).

Tutaj rzeźba jest urozmaicona, często zęby pooddzielane uskokami. Strefie tej towarzyszą liczne źródło minerałów , będąc podstawą rozwoju uzdrowisk.

Płn. Część Europy to góry młode o znacznych wysokościach, należące do systemu alpejskiego: góry Betyckie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Dynarskie, Bałkany, Karpaty. Wspólnymi cechami systemu młodych gór europejskich są znaczne wysokości, piętrowy układ stref roślinnych i krajobrazowych, rozczłonkowanie dolinami rzecznymi, obecność lodowców, dużo ilości opadów.

PYT.5- brak

6. Największe rzeki Europy ich znaczenie gospodarcze i turystyczne.

Europa posiada dobrze rozwiniętą sieć rzeczną z uwagi na sposób zasilania i wielkość przepływu w skali roku, rzeki europejskie można zakwalifikować do kilku typów:

-rzeki typu atlantyckiego- zasilone są przez opady, dość równomiernie rozłożone w ciągu roku, charakteryzują się więc wysokimi stanami wody Tomizm, Sekwana.

-Rzeki typu alpejskiego- charakteryzują się złożonym sposobem zasilania. W okresie lata zasilane są tamtejszymi lodowcami, w biegach dolnych o ilości wody decyduje charakter dopływów, ilość opadów i wielkość panowania.( Dunaj, Ren, Pod, Jnn)

-Rzeki typu śródziemnomorskiego- charakterystyczne są bardzo silne wahania wodostanów. Najwyższe stopy wód w rzekach jest bardzo mała. Wyrożnia pora sucha (lato), i wilgotna (zima). Np. rzeki PŁW. Apenińskiego i Iberyjskiego.

-Europy Rzeki typu przejściowego na terenie Środkowej ( m.in. w Polsce).Rzeki charakteryzują się zmiennymi stanami wody. Maksymalne przepływy występują w okresie wiosennym(topienie śniegów) i w lesie (opady). Większość z nich zamarza w ziemie np. Wisła, Odra, Łabo.

-Rzeki typu północnoeuropejskiego- rzeki spływające z Gór Skandynawskich. Posiadają one wyrównane stany wód ( wpływ jezior), biegi ich są na ogół krótkie, ale gwałtowne, w korytach występują liczne wodospady i bystrza, w okresie zimy zamarzają wszystkie z nich. Dysponują dużym potencjałem energetycznym, wykorzystywane jako drogi spławu drzewna, atrakcyjne tereny wędkarskie.

-Największe systemy rzeczne należą do typu wschodnioeuropejskiego. Ten typ reprezentują: Wołga, Dniepr, Don, Ural, Peczora, Dźwino i inne.Niemen,

PYT.7- brak

8. Gdzie w Europie występują lodowce i jak się różnicują?

Największe grupy lodowców występują w Alpach. Wiele szczytów alpejskich jest zlodowaconych. Największe pola lodowe zalegają w Alpach Berneńskich, gdzie znajduje się najwyższy lodowiec alpejski Aletsh, spływający ze stoków Aletsh- Horn-26,8 km długości i 115 km2 powierzchni. Pod względem powierzchni 2 lodowce występują na wyspie należącej do Norwegii: Spitsbergen Zachodni (pow. 20.000 km2) i ziemia płn.- Zachodnia o pow. 10.000 km2. Pozostałe duże lodowce to Vatna- Jokull na Islandii o długości 75 km. I lodowce Josteololsbre i Svartisen w G. Skandynawskich. Kolejnym lodowcem jest już wspomniany Aletsch w Alpach.

9. Klimaty Europy i cechy je wyróżniające; wpływ klimatu na natężenie ruchu turystycznego.

Cala niemal Europa leży w strefie klimatu umiarkowanego. Wyróżnia się 5 stref klimatycznych w obrębie kontynentu:

-krainę klimatów zimnych- klimat arktyczny- obejmującą północny kontynent i wyspy arktyczne. Klimat ten cechuje długą zimą, trzymającą 8-9 miesięcy i krótkie chłodne lato (sr.tem. lipca 10^C), niewielka ilość opadów.

-Krainę klimatu umiarkowanego morskiego obejmującą pobrzeże Atlantyku, od Portugalii aż po Norwegię na płn. I po Polskę na wschodzie. Charakterystycznymi cechami klimatu morskiego są niewielkie amplitudy temperatur rocznych ( poniżej 23^ C) , niezbyt ciepłe lata, łagodne zazwyczaj bezśnieżne zimy, równomierne rozłożenie opadów w ciągu roku.

-Krainę klimatu umiarkowanego kontynentalnego w północnej części Niżu Wschodnioeuropejskiego i w Finlandii. Lata są tu dość ciepłe, a zimy mroźne co sprawia, że amplitudy roczne są duże, podobnie jak i dobowe wahania temperatur. Roczna suma opadów wynosi 700 mm.

-Krainę klimatu umiarkowanego ciepłego- obejmująca obszary Niziny Węgierskiej, Wołoskiej, wnętrze PŁW. Bałkańskiego, Nizinę Czarnomorską, Nad kaspijską. Lata są tu bardzo gorące i suche, zimy mroźne. Opady głównie w okresie wiosennym. Niskie sumy roczne opadów powodują powstania stepów i pól pustyń.

-Krainę klimatu subtropikalnego (śródziemnomorskiego), która obejmuje południowe wybrzeża ? Europy i wyspy leżące na Morzu Śródziemnym. Lata są upalne i suche, natomiast zimy są łagodne i wilgotne.

Obok wymienionych typów klimatów, na terenie Europy występuje także osobna grupa klimatów górskich, charakteryzujących się spadkiem temperatur i ciśnienia wraz ze wzrostem wysokości, dużymi wahaniami temperatur dobowych, silną ilością opadów.

10. Zróżnicowanie roślinności Europy.

Świat roślinności Europy jest dość silnie zróżnicowane, chociaż kontynent europejski nie należy do najbogatszych pod wzglądem następujących tu gatunków roślinności. Charakterystyczną cechą jest strefowy, zgodny z układem pasm klimatycznych sposób występowania formacji roślinnych.

Na północnych krańcach Europy panuje roślinność tundrowa. W strefie klimatów umiarkowanych dominującą formacją roślinną jest tajga, która na południu przechodzi w strefie lasów mieszanych i liściastych.

W warunkach klimatu umiarkowanie ciepłego(kontynentalnego) występują laso-sfery,a następnie stepy. Strefie klimatu morskiego odpowiada roślinność typu atlantyckiego, nad którą dominują dęby, lasy dębowo- brzozowe, wrzosowiska.

Basen M. Śródziemnego charakteryzuje się występowaniem tzw. roślinności śródziemnomorskiej jest to wiecznie zielona farmacja- gaje oliwne i cytrusowe. W obszarach górskich roślinność układa się zgodnie z przebiegiem pięter klimatycznych - przebiegają one na różnych wysokościach w zależności od wysokości gór.

11. Obszary zagrożeń ekologicznych w Europie i problemy ochrony środowiska a turystyka.

Geograficzne zróżnicowanie warunków przyrodniczych sprawia, że możliwy jest rozwój wszystkich niemal form turystyki i to w różnych porach roku. Natomiast na pewno zagrożenia ekologiczne wpływają na stan ruchu tur. oraz na atrakcyjność tur. poszczególnych regionów. Do obszarów zagrożeń ekologicznych Europy należą: Okręg Ruhry w Niemczech, a także zagłębie węgla brunatnego w byłym NRD, okolice Londynu, Paryża, GOP, Zagłębie Północne i Lotaryńskie we Francji. W celu ochrony najwspanialszych krajobrazów i możliwości rozwoju turystyki utworzone są parki narodowe. Do najważniejszych należą parki we Francji i Vanoise, Park Cros, Cevennes, Mercontour

PYT 12-22- brak

23. Atrakcje turystyczne państw alpejskich.

Głównym państwem alpejskim gdzie prężnie rozwija się turystyka jest Szwajcaria. Obszar środkowej Szwajcarii stanowi cel podróży już od czasów rzymskich. Ruch turystyczny koncentruje się przede wszystkim w Bernie. W rejonie jeziora Czterech Kantonów dominują funkcje wypoczynkowo-uzdrowiskowe. Stolicą turystyczną tego regionu jest Lucerna - największe szwajcarskie miasto hotelowe, kurort klimatyczny o światowej sławie. Natomiast najważniejszym uzdrowiskiem klimatycznym oraz stacją sportów zimowych jest Davos. Występuje też szereg mniejszych uzdrowisk i stacji sportów zimowych m.in. St. Moritz. Funkcję ośrodka turystyki międzynarodowej jest Lozanna.

Innym państwem alpejskim jest Austria. Głównym ośrodkiem zagranicznego ruch turystycznego w Austrii jest Wiedeń - uważany za czwarte centrum światowego ruchu turystycznego. Inne ważne ośrodki to: Salzburg - ważne uzdrowisko i ośrodek sportów zimowych. Centrum turystycznym Tyrolu jest Innsbruck.

24. Atrakcje turystyczne Włoch.

Włochy dzieli się na kilka regionów turystycznych. Region centralny - w nim szczególną rolę odgrywa Rzym. Jest to jedno z najstarszych miast europejskich. Oprócz obiektów z okresu starożytnego jak: Koloseum, Panteon, Łuk Triumfalny Tytusa, znajdują się tu również wspaniałe zabytki wczesnego średniowiecza i z okresu odrodzenia. Dużą atrakcją turystyczną charakteryzują się okolice Rzymu. Turystycznym centrum regionu południowego jest Neapol, miasto leżące u podnóża Wezuwiusza. Wyjątkową popularnością wśród turystów cieszy się wyspa Capri, której głównym walorem są wspaniałe plaże. Z obiektów o charakterze krajoznawczym w pobliżu Neapolu na uwagę zasługuje Pompea zasypana w 79r n.e. przez popioły Wezuwiusza. W regionie południowych Włoch znajduje się wiele zabytkowych miast stanowiących cel turystyki: Bari, Reggio di Calabra i wiele innych. W regionie północnym dominuje Florencja - miasto muzeum, z którym związana była działalność Leonarda da Vinci, Michelangela. W rejonie Lombardii dominuje Mediolan. Najlepsze warunki rozwoju kąpielisk, ośrodków wypoczynkowych posiada tzw. Riviera Liguryjska, która ciągnie się od granicy z Francją, aż po Pizę na południu. Turystyczną stolicą regionu północno - wschodniego jest Wenecja - jedno z najpiękniejszych miast świata. Inne ważne miejscowości turystyczne: Padwa, Werona, Bolonia. Magnesem ściągającym ludzi do Włoch jest także wspaniały i zróżnicowany folklor, tradycyjne święta regionalne np. Wenecka Noc.

25. Regiony turystyczne Francji.

-wybrzeże śródziemnomorskie - riwiera położona miedzy Cannes i Mentoną znana pod nazwą Lazurowego Wybrzeża

-wybrzeże Atlantyku, do ważniejszych kąpielisk należy m.in. La Boulle

-Korsyka to rozwijający się obszar turystyki wypoczynkowej

-Alpy Francuskie - tu rozwijają się 3 rodzaje ruchu wypoczynkowego: zimowy, letni i widowiskowy, coraz większa rola turystyki wędrownej.

-Pireneje - rola tego regionu niewielka z punktu widzenia turystycznego

-Paryż i Ille de France - wielkie centra światowego ruchu turystycznego

-Dolina Loary - wiele pałaców i zamków pochodzących z różnych epok

-Dolina Rodanu

PYT. 26- brak

27. Atrakcje turystyczne Londynu.

Dzielnica Westminister, w której znajdują się następujące obiekty:

-Pałac Buckingham

-Gmach Parlamentu

-Opactwo Westminister - miejsce koronacji królów brytyjskich

Reprezentacyjną dzielnicą jest tzw. West End, gdzie znajdują się m.in.:

-słynne pałace

-Trafalgar Square

-parki: Regents Park, Hyde Park

-sale koncertowe: Albert Hall, Royal Festiwal Hall

-muzea: Tate Gallery, Queens Art. Gallery

-teatry i sceny operowe: Covert Garden Opera

-zabytki Londynu reprezentują wszystkie epoki: od czasów rzymskich aż po czasy najnowsze

-w okolicach Londynu ważny turystyczny obiekt to: zamek Hampton Court otoczony najpiękniejszym ogrodem w Wlk. Bryt. (rezydencja Henryka VIII)

28. Atrakcje turystyczne państw skandynawskich.

1.Dania - Kopenhaga położona jest na 2 wyspach: Zelandii i Aranger, gdzie znajduje się pałac królewski Amalienburg, park rozrywki Tivioli.

W Danii głównymi ośrodkami ruchu turystycznego na Płw. Jutlandzkim są Albory i Arkus - stare miasta z ciekawą zabudową.

2.Norwegia - centrum międzynarodowej turystyki to rejon Oslo, tam znajdują się : Galeria Narodowa, Muzeum Łodzi Wikingów, Muzeum Kan - Tiki. NA wybrzeżu południowo-zachodnim ważne ośrodki to Bergen i Skarenger, liczne muzea i galerie. Wybrzeże fiordowe - doliny polodowcowe V kształtne zalane wodą o stromych zboczach, największy Sogne Fiord. Północna Norwegia przyciąga turystów piękną, surową przyrodą. Północny ośrodek ruchu turystycznego to Narwik.

3.Szwecja - Sztokholm a w nim: Stare Miasto z ratuszem, Pałac Królewski, Muzeum „Waza” będące ekspozycją królewskiego statku podniesionego z dna morza po 333 latach. Uppsala - miasteczko Uniwersyteckie.

4.Finlandia - Turku dawna stolica Finlandii, Helsinki niezwykle śmiałe rozwiązania architektoniczne i urbanistyczne.

5.Islandia - wulkany, gejzery oraz stolica Rejkjawik

29. Możliwości rozwoju turystyki w europejskich państwach nad czarnomorskich.

Jest to jeden z Rzadziej rozpoznawanych regionów turystycznych Europy. Dotyczy to wybrzeża w Bułgarii, Rumunii oraz Ukrainy. Teren ten dysponuje bardzo korzystnymi warunkami klimatycznymi, a także bogactwem form krajobrazu. Możliwość rozwoju turystyki w tym rejonie jest możliwa dzięki napływowi kapitału zagranicznego, który mógłby przyczynić się do rozwoju bazy noclegowej, powstania placówek bazy gastronomicznej oraz uaktywnienie tego regionu Europy. Zastój tych miejsc wynika z tego , iż państwa tego regionu przeżywają kryzys gospodarczy i polityczny, a co za tym idzie nie maja kapitału do inwestowania w turystykę. Rozpowszechnienie tych obszarów mogłoby znacznie odciążyć wybrzeża Morza Śródziemnego i skierowanie strumienia ruchu turystycznego w równie atrakcyjne części naszego kontynentu.

PYT. 30- brak

31. REJONY TURYSTYCZNE W RFN

-BAWARIA - posiada największy potencjał terenów turystycznych, a szczególne miejsce zajmują tu Alpy z ośrodkami sportów zimowych, uzdrowiskami, ośrodkami (??????)

Ważnym ośrodkiem jest OBERSTDORF ze znanymi zamkami: Neuschwannstern i Hohenschwangau. W Alpach Bawarskich u stóp najwyższego szczytu Niemiec- Zugspitze (2968m n.p.m) położony jest największy kurort GARMISCH-PARTENKIRCHEN. Wśród miast Bawarii wyróżnia się MONACHIUM, jeden z największych w Europie ośrodków muzealnictwa.

-BADENA WIRTEMBERGIA tu słynne uzdrowiska Baden-Baden z cieplicowymi solankami. Także Heidelberg- najstarszy uniwersytet na ziemiach niemieckich oraz Stuttgart- stolica regionu z licznymi zabytkami. W dolinie Renu i Neckar znajdują się zabytkowe miasta: Karlsruhe o barokowych założeniach i ufortyfikowany Mannheim.

-NADRENIA-PALATYNAT obszar ten jest znacznie zalesiony, są tu bardzo dobre warunki do zagospodarowania wypoczynkowego. Znanym miastem już za czasów rynskich(!!!!!) jest KOBLENCJA z licznymi zabytkami. W Speyer(!!!) cennym zabytkiem jest katedra cesarska- największy kościół romański w Niemczech.

-NADRENIA-PÓŁNOCNA WESTFALIA- dla turystyki, szczególnie zagranicznej, główne znaczenie mają miasta historyczne, a wśród nich wyróżnia się KOLONIA. Zachował się tam średniowieczny układ miasta. BONN to również miasto średniowieczne, to też rezydenckie miasto książęce. AKWIZGRAN, będący również uzdrowiskiem, znany jest jako rezydencja Karola Wielkiego, miasto koronacyjne królów Niemiec.

32. REJONY TURYSTYCZNE NA UKRAINIE

-REJON ZACHODNI : najważniejszym obszarem o wyraźnie wykształconych funkcjach turystycznych są należące do Ukrainy KARPATY. Ważne są tutaj uzdrowiska np. Tuskaniec (!!!) z licznymi źródłami wód mineralnych oraz złożami borowiny. LWÓW słynący z bogactwa zabytków architektury, zarówno świeckiej jak i sakralnej(głównie Barok)

-REJON NADDNIEPRZAŃSKI : rozwój turystyki ograniczony, wynika to z rangi walorów środowiska. Znajduje się tu KIJÓW - stolica malowniczo położona z licznymi zabytkami: Ławra Pieczerska (!!!) zespół zabytkowy klasztoru.

-REJON POŁUDNIOWY : obejmuje wybrzeże MORZA CZARNEGO, bardzo atrakcyjny turystycznie. Góry Krymskie z licznymi skalnymi mostami m.in. Karaima(!!!). Największe kąpieliska tej strefy to : Jałta, Ałuszta, Livadia, Gurzuf . Do najważniejszych ośrodków zalicza się : Bahczysaraj i Odessę.

33. ATRAKCJE TURYSTYCZNE PRAGI

PRAGA - główne miasto i symbol czech. Okres rozkwitu miasta przypada na czasy panowania Karola IV. Założony jest tutaj najstarszy w Europie Uniwersytet. Duże nagromadzenie zabytków i pamiątek dało miastu nazwę „Złota Praga”. Najliczniej reprezentowane są zabytki gotyku i baroku. Inne atrakcje turystyczne Pragi to:

• słynne mosty na Wełtawie z najpiękniejszym - MOSTEM KAROLA

• Hradczany(!!!) znajduje się tu Mała Strasza(!!!)z kretymi uliczkami

• PAŁAC WELLENSTEINA parki, muzea, ogrody

• Rynek Staromiejski z gotycka wieża ratuszową(???????????????)

• ZŁOTA ULICZKA- miniaturowa ulica w obrębie Hradczan

• JOZEFOV(!!!)- dawne miasto żydowskie z synagogami i cmentarzami

• słynna piwiarnia „U Kalicha”- związana z postacią J.Szwejka

34. REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE KULTURY PICIA NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH W EUROPIE.

Poszczególne regiony Europy odznaczają się swoistą kultura picia alkoholu.

W Europie Wschodniej tradycyjnym alkoholem jest wódka. Wynika to zarówno z tradycji jak i warunków klimatycznych, które jakoby zmuszały do rozgrzewania organizmu. Jedynym krajem tego regionu odznaczającym się kulturą picia wina są Węgry. Wegrzy szczyca się swoimi winami. Najsłynniejsze z nich to: Egri Blkaver ( Bycza krew z Eger) i białe tokaje. Mimo wszystko narodową specjalnością jest palinka czyli wódka owocowa.

Południowa i Zachodnia Europa to regiony winiarskie. Państwem o niezwykle rozbudowanej kulturze picia wina jest Francja. Różnorodność odmian, jakość i renoma win pochodzących z Bordeaux, Burgundii, wzgórz Rodanu, a przede wszystkim z Szampanii sprawiły, że na całym świecie uważa się je za niezrównane. Również kraje Półwyspu Iberyjskiego odznaczają się kulturą picia wina: Portugalia ( Porto), Hiszpania w regionach Nawarra i La Rioja. W Wielkiej Brytanii natomiast bardziej popularne są alkohole takie jak: whisky czy gin. W Niemczech oraz Czechach alkoholem, który urasta niemal do rangi świętości jest piwo. Festiwale piwne to już coroczna tradycja w tych krajach.

Natomiast w krajach Północnej Europy zarówno spożywa się wino jak i piwo. Np. w Szwecji: starkol-najmocniejsze, folkol i inne; podczas świąt przyrządza się tradycyjne glogg- czerwone wino z goździkami i cynamonem.

35. CECHY WYRÓŻNIAJĄCE KUCHNIĘ FRANCUSKĄ I KUCHNIĘ WĘGIERSKĄ

KUCHNIA FRANCUSKA zaliczana jest do najbardziej bogatych i wykwintnych kuchni w Europie. Tradycyjny francuski posiłek składa się co najmniej z trzech dań. Przystawki gorące lub zimne to najczęściej zupy(kremy), potrawy z jaj, sałatki albo wędliny. Jako dania główne (les plats) podaje się ryby lub mięso, często z sosami, do tego ryż, ziemniaki bądź makaron. Następnie pora na sery-deskę serów, a na końcu deser czyli lody, owoce, placek z owocami albo ciastka lub wszelkiego rodzaju tarty np.z cebulą zwana „Pi Saladier”. Na śniadanie jada się pieczywo z dżemem. Dania charakterystyczne tylko dla kuchni francuskiej to: ślimaki z masłem czosnkowym (po burgundzku), żabie udka, bezy w sosie budyniowym, bouillabaisse-zupa rybna, fondu, choucroute- rodzaj naszego bigosu, specjalność alzacka. Często jadane i bardzo lubiane przez Francuzów są również naleśniki(słynie z nich bretonia) oraz owoce morza.

KUCHNIA WĘGIERSKA to fantastyczne połączenie mięsa, przypraw i świeżych warzyw. Zaliczana jest ta kuchnia do najlepszych w Europie. Na początku obiadu często jada się gulyas, bulion wołowy przyprawiony papryka. Najbardziej zbliżony do tego co my nazywamy gulaszem jest porkolt- duszona wieprzowina lub wołowina, również z papryką. Węgrzy mają też bardzo smaczne sery smażone - rantott sajt- bądź duszone grzyby. Samloi galuske to węgierskie ciastko biszkoptowe - jest to mieszanka czekolady, orzechów i śmietany. Węgrzy twierdzą, że Austriacy ukradli ich przepis na vetes i nazwali go strudel. Alkohole to głównie wina białe - tokaje. Dobre są także miejscowe piwa (najbardziej znane Dreher).

36. KTÓRE PAŃSTWA EUROPEJSKIE SĄ MONARCHIAMI?

1.Królestwo Norwegii - od 1814 pozostaje konstytucyjną monarchią dziedziczną.

2.Królestwo Szwecji - monarchia konstytucyjna, obecnie funkcje jedynie reprezentacyjne

3.Królestwo Danii - od 1849 Dania jest monarchią konstytucyjną. Wszystkie ustawy parlamentu muszą być zaaprobowane i podpisane przez monarchę.

4.Wielka Brytania - monarchia, podstawą rządów jest demokracja parlamentarna.

5.Księstwo Monako - od 1962 po nieporozumieniach z Francją wypracowano nową konstytucję zgodnie z nią władzę ustawodawczą ma monarcha.

6.Królestwo Holandii - monarchia konstytucyjna, głową państwa królowa.

7.Królestwo Belgii - konstytucyjna monarchia parlamentarna.

8.Luksemburg - dziedziczna monarchia konstytucyjna, na czele z wielkim księciem.

9.Królestwo Hiszpanii - od 1978 głową państwa jest kró

10. Księstwo Lichtenstein - konstytucyjna monarchia dziedziczna.

---