XXX XXX
PLAN MARKETINGOWY
PRZEDSIĘBIORSTWA CUKIERNICZEGO „KARMELEK” S.A. W 2002 ROKU
WYKONALI:
ZP II
grupa III
XXX 2004
SPIS TREŚCI
1. Ogólna prezentacja Spółki 2
1.1 Majątek Spółki 4
1.2 Pracownicy 5
2. Analiza rynkowa 7
2.1 Pozycja na rynku 7
2.2 Marketing 8
2.3 Dystrybucje i zaopatrzenie 10
2.4 Sprzedaż 11
2.5 Poziom cen 13
2.6 Strategia 14
3. Analiza SWOT 15
4. Analiza sytuacji ekonomiczno-finansowej 16
4.1 Bilans 16
4.2 Rachunek zysków i strat 18
4.3 Analiza wskaźnikowa 21
5. Podsumowanie 24
OGÓLNA PREZENTACJA SPÓŁKI
Przedsiębiorstwo Cukiernicze „Karmelek” S.A. w Krakowie jest firmą z długoletnimi tradycjami. Swoją działalność rozpoczęło w latach dwudziestych XX wieku. Wówczas na terenie Krakowa działały trzy zakłady o charakterze przemysłowym. W 1951 roku zostały one połączone i upaństwowione. W takiej formie prowadziły działalność produkcyjną do lutego 1993 roku. W skład Przedsiębiorstwa wchodziło pięć zakładów produkcyjnych zlokalizowanych na terenie miasta Krakowa. Zakłady te nie posiadają osobowości prawnej
i stanowią organizacyjną część Przedsiębiorstwa.
„KARMELEK” dzięki wdrożonym technologiom, zainstalowanym liniom produkcyjnym, organizacji produkcji oraz metodom zarządzania należy do grupy najnowocześniejszych w branży cukierniczej w Polsce, tym samym w pełni odpowiada wymogom stawianym przez XXI wiek.
Kapitał akcyjny wynosi 10 719 666 zł i dzieli się na 3 573 222 akcje. Akcjonariat Spółki jest bardzo rozproszony. Pracownicy oraz byli pracownicy w 2002 roku posiadali 959 700 akcji serii A, które są uprzywilejowane i dają ok. 52% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Pozostałe akcje znajdują się w publicznym obrocie.
P.C. „KARMELEK” S.A. należy do grupy czołowych producentów słodyczy w Polsce. Przedmiotem działalności Spółki jest produkcja wyrobów cukierniczych oraz handel hurtowy i detaliczny wyrobami spożywczymi zarówno własnymi jak i obcymi, a także świadczenie usług w zakresie branży spożywczej.
Firma oferuje bardzo szeroki wachlarz asortymentowy wyrobów, na który składa się
100 produktów ujętych w pięciu głównych grupach towarowych:
wyroby czekoladowe, w tym drażetki czekoladowe, cukierki czekoladowe o rdzeniu miękkim, herbatniki i wafle czekoladowane,
pieczywo cukiernicze trwałe, w tym wafle i herbatniki (bez czekoladowanych),
cukierki (bez czekoladowanych), w tym drażetki i pomadki,
wyroby wschodnie (orzechy prażone),
wyroby cukiernicze trwałe pozostałe (wyroby żelowe).
Oprócz wyrobów należących do wyżej wymienionych głównych grup towarowych, sprzedawano półfabrykat - miazga z orzechów laskowych.
Władzami P.C. „KARMELEK” S.A. są Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, Rada Nadzorcza i Zarząd Spółki.
Przedsiębiorstwo dzięki uzyskanemu w 1998r. i przedłużonemu w 2002 r. na kolejny
3-letni okres przez audytora SGS Yarsley ICS Certyfikatowi ISO 9002 może zapewnić klientom najwyższy poziom jakości produkowanych wyrobów oraz skutecznie konkurować
z producentami funkcjonującymi w ramach międzynarodowych koncernów spożywczych.
Certyfikacja nie jest końcem prac nad systemem zapewnienia jakości. Stwarza możliwości,
a jednocześnie pozostaje dla Spółki ciągłym wyzwaniem w zakresie doskonalenia
i ustawicznego podnoszenia poprzeczki wymagań jakościowych.
Certyfikacja nie jest końcem prac nad systemem zapewnienia jakości. Stwarza możliwości, a jednocześnie pozostaje dla Spółki ciągłym wyzwaniem w zakresie doskonalenia i ustawicznego podnoszenia poprzeczki wymagań jakościowych.
Zadaniem na najbliższe lata nadal pozostaje wykorzystanie działającego systemu, jako sprawnego narzędzia służącego poprawie jakości wyrobów i efektywności Firmy. Realizacja polityki jakości stanowiącej fundament działania systemu gwarantuje dalszy rozwój Przedsiębiorstwa, natomiast załodze zapewnia stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych
i poprawę warunków pracy oraz umożliwia nawiązanie równorzędnej konkurencji z firmami zagranicznymi na rynku europejskim i umocnienie pozycji na rynku krajowym.
Dodatkowym atutem Firmy jest wdrożony w 1 kwartale 2002 roku system HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points), będący Systemem Analizy Zagrożeń
i Krytycznych Punktów Kontroli. Jego podstawowym zadaniem jest zapobieganie zagrożeniom z punktu widzenia zdrowotności dla konsumentów. Jednocześnie zasady systemu mogą być uwzględnione w systemach zapewnienia jakości ogólnej, tj. zarówno jakości zdrowotnej jak i jakości handlowej produktów. Dlatego też prowadzone były i nadal będą kontynuowane prace nad rozszerzeniem i doskonaleniem systemu w celu zaoferowania klientom wyrobów o najwyższej jakości oraz dających pewność i gwarancję bezpieczeństwa.
Spółka w 2002 r., tak jak w latach ubiegłych wspierała finansowo i rzeczowo (w postaci nieodpłatnego przekazywania wyrobów cukierniczych) różnego rodzaju instytucje charytatywne oraz inicjatywy mające na celu pomoc osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej. Pomoc otrzymały m.in.: przedszkola integracyjne, szkoły specjalne i niewidomych, stowarzyszenia i towarzystwa pomocy osobom starszym i dzieciom niepełnosprawnym, Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej, Ośrodki Sportu i Rekreacji, szpitale i parafie, placówki kulturalno-oświatowe oraz domy pogodnej jesieni i samotnych matek.
Majątek Spółki
Dzięki zrealizowanemu w latach ubiegłych programowi inwestycyjnemu P.C. „KARMELEK” S.A. wyposażone zostało w nowoczesne linie produkcyjne oraz maszyny
i urządzenia zakupione w renomowanych zagranicznych firmach i zaliczane jest tym samym do grupy najnowocześniejszych przedsiębiorstw branży cukierniczej, natomiast budynki biurowe dostosowane zostały do standardów europejskich.
Inwestycje przeprowadzone w 2002 roku ukierunkowane zostały na dalszą poprawę jakości wyrobów, obniżkę kosztów produkcji oraz dostosowanie posiadanego potencjału maszynowego do zmieniających się trendów na rynku.
W ciągu 2002 roku na bieżąco prowadzone były remonty i prace konserwatorskie budynków produkcyjnych oraz pomieszczeń administracyjno-socjalnych.
W celu obniżenia kosztów związanych z zakupem surowców zamontowano instalację podawania płynnego tłuszczu i cukru pudru w Zakładzie nr 1.
W Zakładzie nr 4 zmodernizowano system magazynowania i transportu kuwertury
i syropu. W celu poprawy jakości oferowanych wyrobów, w hali wypieku wafli i ciastek Zakładu nr 5 zainstalowano wentylację i klimatyzację. Ponadto kontynuowano program wyposażenia Zakładu nr 5 w zestawy służące do drukowania daty na opakowaniach.
Spółka w pierwszym kwartale 2002 roku utworzyła własne laboratorium mikrobiologiczne, które wyposażone zostało w niezbędne urządzenia.
W 2002 roku Spółka przystąpiła do wdrażania systemu controllingu i rachunkowości zarządczej, którego celem jest poprawa efektywności działania i zarządzania.
Bez wątpienia najważniejszym wydarzeniem 2002 roku było dokonanie wyboru dostawcy zintegrowanego systemu informatycznego jako narzędzia wspomagającego nowoczesne zarządzanie. Po głębokiej analizie rynku, biorąc pod uwagę funkcjonalność systemu oraz cenę podpisano umowę z Firmą ICL Poland Sp. z o.o. w zakresie wprowadzenia zintegrowanego systemu informatycznego MAX klasy MRP, obejmującego wszystkie jednostki organizacyjne i sfery działalności Przedsiębiorstwa. Równolegle prowadzone były prace nad wdrożeniem modułu kadrowo-płacowego, który docelowo będzie stanowić część systemu zintegrowanego.
W I kwartale 2002 roku została zakończona instalacja rozległej i lokalnej sieci komputerowej, których celem jest połączenie komunikacji informatycznej i telefonicznej Firmy pomiędzy poszczególnymi jej zakładami rozmieszczonymi na terenie Krakowa.
W związku z powyższymi działaniami znaczne środki finansowe przeznaczone zostały na zakup sprzętu komputerowego oraz licencji na najnowsze oprogramowanie biurowe.
W trakcie prac wdrożeniowych prowadzone były warsztaty szkoleniowe oraz konsultacje mające na celu przygotowanie pracowników Firmy do pracy w zintegrowanym systemie MAX.
W ramach prac nad intensyfikacją sprzedaży poprzez rozwój sieci dystrybucji
i zapewnienie szerokiej dostępności do wyrobów Spółki zakupiono 12 samochodów marki Fiat Palio Weekend i 5 marki Fiat Seicento Van dla Przedstawicieli Handlowych.
Wysokość nakładów inwestycyjnych poniesionych przez Spółkę w latach 2001-2002 przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Nakłady inwestycyjne w latach 2001-2002 (w tys. zł)
Wyszczególnienie |
2002 r. |
2001 r. |
Struktura |
Dynamika (2002/2001) |
Zmiana ilościowo |
Budynki i budowle |
1127 |
517 |
24,5% |
218% |
610 |
Maszyny i urządzenia |
1409 |
2298 |
30,6% |
61,3% |
-889 |
Sprzęt komputerowy |
454 |
159 |
9,9% |
285,5% |
295 |
Środki Transportu |
681 |
458 |
14,8% |
148,7% |
223 |
Pozostałe |
85 |
236 |
1,9% |
36,0% |
-151 |
Wartości niematerialne i prawne |
519 |
0 |
11,3% |
0,0% |
519 |
Zaliczki na inwestycje |
324 |
0 |
7,0% |
0,0% |
324 |
Razem |
4599 |
3668 |
100,0% |
125,4% |
931 |
Źródło: Dane własne
1.2 Pracownicy
Średni poziom zatrudnienia ogółem w P.C.”KARMELEK” S.A. w 2002 roku wyniósł 1039. W porównaniu do 2001 roku uległ zmniejszeniu o 3,6%. Natomiast stan zatrudnienia na 31.12.02 r. wyniósł 1026 osób i w stosunku do 31.12.01 r. uległ zmniejszeniu o 10 osób. Dalsze efekty będą zauważalne na początku 2003 roku.
Zmniejszenie liczby zatrudnionych pracowników jest wynikiem kontynuowanego programu restrukturyzacji zatrudnienia. W wyniku analizy stanowisk i stanu zatrudnienia część stanowisk uległa likwidacji. Poziom zatrudnienia w Spółce w latach 2001-2002 przedstawia tabela 2.
Tabela 2. Zatrudnienie w Spółce w latach 2001-2002 (w osobach)
Wyszczególnienie |
2002 r. |
2001 r. |
Struktura |
Dynamika (2002/2001) |
Zmiana ilościowo |
Pracownicy ogółem |
1039 |
1078 |
100,0% |
96,4% |
-39 |
Źródło: Dane własne
Spółka w ramach Funduszu Świadczeń Pracowniczych prowadziła działalność na rzecz własnych pracowników, zarówno obecnych jak i tych, którzy przeszli na emeryturę. Przedsiębiorstwo kładzie nacisk na dobre warunki pracy, zarówno od strony technicznej jak
i socjalnej. Efektem podjętych działań jest niska wypadkowość przy pracy. Na potrzeby pracowników wyodrębniono pomieszczenia socjalne. Z roku na rok w wyniku podjętych działań inwestycyjnych ulegają poprawie warunki pracy.
ANALIZA RYNKOWA
2.1 Pozycja na rynku
Pozycja P.C. „KARMELEK” S.A. na tle konkurencji wypada korzystnie. Firma utrzymuje się w grupie największych producentów wyrobów cukierniczych w Polsce zarówno pod względem wielkości produkcji pieczywa cukierniczego trwałego jak i wyrobów czekoladowanych.
Największymi konkurentami Firmy są producenci posiadający strategicznych inwestorów zagranicznych, dysponujących silnym zapleczem finansowym i długoletnią praktyką funkcjonowania w zmieniającej się gospodarce rynkowej, dzięki czemu prowadzą kosztowne kampanie reklamowe i tym samym agresywną walkę o miejsce na rynku.
W wyniku globalizacji rynków, polskie przedsiębiorstwa włączane są w struktury międzynarodowych koncernów spożywczych, obejmujących swym zasięgiem działania rynek światowy.
Przedsiębiorstwo funkcjonując w dynamicznym otoczeniu, reagując na jego zmiany, starało się minimalizować negatywne skutki zmian oraz wykorzystać pozytywne sygnały
z rynku w walce o klienta i miejsce na rynku.
Szeroka gama oferowanych przez Spółkę wyrobów umożliwia utrzymanie w miarę stabilnej pozycji na rynku oraz minimalizację wpływu sezonowości sprzedaży i innych zachwiań rynku na wyniki finansowe. Otwarcie gospodarki polskiej na gospodarkę światową spowodowało wzrost konkurencji a w ślad za tym wzrost wymagań konsumentów w stosunku do oferowanych wyrobów. Jedną z najistotniejszych cech wpływających na decyzje konsumentów stała się wysoka jakość produktów.
Przedsiębiorstwo należy do grona pierwszych pięciu firm w kraju z branży cukierniczej, które otrzymały certyfikat Systemu Zapewnienia Jakości zgodnego z wymaganiami normy ISO - 9002, dzięki czemu może w pełni uczestniczyć w walce o klienta.
Celem Przedsiębiorstwa jest jeszcze efektywniejsze wykorzystanie jego mocnych stron, do których bez wątpienia oprócz wysokiej jakości oferowanych wyrobów należą: uznana marka, szeroki asortyment, nowoczesny park maszynowy i dobrze rozwinięta sieć dystrybucji z uwzględnieniem udziału sprzedaży poprzez sieci hipermarketów i supermarketów na poziomie 18,1% ogólnej wartości sprzedaży wyrobów własnej produkcji.
2.2 Marketing
Pomimo zmieniającej się sytuacji na rynku cukierniczym w Polsce, „KARMELEK” nadal pozostaje jednym z wiodących przedsiębiorstw w branży, oferując klientom najbardziej zróżnicowany asortyment wyrobów (ponad 100 pozycji), ujęty w pięciu głównych grupach towarowych.
Działania marketingowe podjęte w pierwszym półroczu 2002 i kontynuowane w drugiej połowie roku, skierowane były głównie na zwiększenie dostępności wyrobów
P.C. „KARMELEK” S.A. na wszystkich szczeblach kanałów dystrybucji.
Zorganizowane zostały liczne promocje sprzedaży dla dystrybutorów oraz promocje dla detalistów. Miały one zachęcić do rozszerzenia asortymentu, jak i wprowadzenia wyrobów „KARMELKA” do tych punktów sprzedaży hurtowej i detalicznej, które do tej pory wyrobów Firmy nie sprzedawały. Promocje konsumenckie natomiast zachęcały klientów do wyboru wyrobów Spółki spośród całej gamy słodyczy oferowanych na rynku.
Wprowadzony we wrześniu 2001 roku przy wsparciu reklamowym baton „ALBI”
w krótkim czasie osiągnął na konkurencyjnym rynku batonów blisko 5% udział w rynku (dane AC Nielsen) i okazał się niewątpliwym sukcesem Firmy.
Dowodem na to, że wyrób ten znalazł znaczne grono nabywców oraz zyskał ich uznanie jest Dyplom za zajęcie III miejsca w konkursie czytelników ogólnopolskiego miesięcznika
5-10-15 TOP BATON w kategorii „Szanuję” czyli baton bardzo lubiany, często kupowany „cool”, którym zjadacze batonów nie chcą się z nikim podzielić - otrzymany w kwietniu
2002 roku. Budżet na kampanię przypominającą o tym batonie w 2002 roku w wysokości
4 mln zł, w 3/4% wykorzystany został już w pierwszym półroczu. Przeznaczony został na kampanię telewizyjną (Polsat, TVN, TV4 oraz VIVA Polska i MTV Polska), radiową (RMF), kampanię w najlepszych kinach oraz liczne promocje konsumenckie. Kampania reklamowa „Daj SUSA do USA, czyli 9 dni na wolności” połączona została z konkursem dla konsumentów. Główną nagrodą za przesłane 3 kody kreskowe była 9 dniowa, dwuosobowa wycieczka do USA. Ponadto do wygrania były telefony komórkowe, odtwarzacze CD oraz plecaki- łącznie 650 nagród a przeprowadzenie promocji wymagało uzyskania zezwolenia Ministerstwa Finansów.
W październiku przeprowadzono kampanię bilboardową ALBI w największych miastach Polski. Od listopada natomiast ruszyła nowa zimowa promocja dla konsumentów: „3 x AL.”, czyli Albi, Alpy i Alpinus. Konsumenci, którzy przesłali 5 kodów kreskowych mogli otrzymać jedną z 400 kurtek. Na prawdziwych zdobywców czekały wycieczki w Alpy.
W 2002 roku Spółka wprowadziła do oferty szereg nowości skierowanych do konsumentów różnych grup wiekowych i o różnych preferencjach smakowych.
Do Wafli Rodzinnych, które w swojej kategorii osiągnęły ponad 20% udział w rynku (dane AC Nielsen Polska) dołączyły wafle o smaku orzechowym.
Apetity to nowa marka w grupie wafli bez czekoladowych wprowadzona na rynek przez „KARMELKA”. Dwa wafelki - jeden z pysznym mlekiem, drugi z kawałkami orzechów -
z powodzeniem konkurują na rynku z najbardziej znanymi markami.
Aż 32% herbatników typu Petit Beurre sprzedawanych na rynku polskim to produkty krakowskiej Spółki (dane: AC Nielsen Polska), dlatego też wprowadzone zostały na rynek małe pakiety Petit Beurre Extra 30 g, uzupełniające niejako szeroką grupę popularnych herbatników.
W segmencie ciastek oprócz Petit Beurre pojawiły się skierowane szczególnie do dzieci zapakowane w kolorowe torebki 2 rodzaje Zwierzaczków - w czekoladzie i bez czekolady. W poszukiwaniu nowych kanałów dystrybucji pod koniec 2002 roku przygotowane zostały Mini Dinusie 14 g - pojedyncze ciasteczka w mlecznej czekoladzie, nawiązujące szatą graficzną do znanych już na rynku Dinusi.
Oferta ta skierowana została do hoteli, restauracji i szeroko rozumianego cateringu.
Z myślą o najmłodszych konsumentach „KARMELEK” wprowadził Coolki - drażetki glukozowe w 3 smakach: pomarańczowym, cytrynowym i miętowym - należące do grupy draży cukrowych, w której „KARMELEK” osiąga niemal 25% udział w rynku. Dla starszych natomiast przygotowana została nowa marka KIDS - orzechy laskowe w czekoladzie
i kolorowej skorupce, należące do kategorii draży w czekoladzie, w których „KARMELEK” od lat jest liderem (ponad 30% udział w rynku draży).
Prawdziwi koneserzy znajdą w ofercie Spółki inną nowość - Draże miętowe
w czekoladzie. Nowowprowadzone Orzeszki ziemne paprykowe dołączyły do istniejących na rynku od lat Arachidów solonych, które zyskały nową nazwę: Orzeszki ziemne solone.
Śliwki w czekoladzie w nowej szacie graficznej oraz Galaretki w czekoladzie o smaku bananowym i czarnej porzeczki to kolejne nowości wprowadzone przez Spółkę
w 2002 roku i skierowane do nieco starszych konsumentów.
Rosnąca konkurencja w branży cukierniczej nadal stawia przed Firmą wymogi w zakresie podejmowania dalszych kroków w celu zapewnienia przewagi konkurencyjnej oferowanych wyrobów. O tym, że P.C. „KARMELEK” oferuje klientom wysokiej klasy wyroby świadczy nadanie w dniu 11 września 2002 roku przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi znaku „Polska Dobra Żywność” następującym produktom:
Rodzynki w czekoladzie,
ALBI - lekki baton waflowy z karmelem, orzechami i chrupkami ryżowymi, pokryty mleczną czekoladą,
Dinusie - ciasteczka z orzechami laskowymi, rodzynkami, karmelem i chrupkami ryżowymi w czekoladzie mlecznej,
Draże chińskie,
Wafle rodzinne kakaowo - śmietankowe.
Przedsiębiorstwo działając w zmieniających się warunkach rynkowych, w celu podwyższenia efektywności i optymalizacji funkcjonowania, w ślad za oczekiwaniami rynku wprowadzając do oferty nowe produkty wycofało z niej wyroby nierentowne i nie rokujące perspektyw sprzedaży.
2.3 Dystrybucja i zaopatrzenie
Zmieniająca się sytuacja gospodarcza zarówno w kraju, jak i za granicą nie pozostała bez wpływu na sprzedaż zrealizowaną przez P.C. „KARMELEK”. Przedsiębiorstwo na tle konkurencji posiada dobrze rozwinięte kanały dystrybucji. Spółka współpracuje z niemal wszystkimi podmiotami nowoczesnego handlu oraz z największymi i najlepszymi hurtowniami na terenie całej Polski. Podobnie jak w latach poprzednich, w 2002 roku głównym kanałem dystrybucji wyrobów „KARMELKA” były Hurtownie Patronackie.
Pomimo wielu zmian, jakie zaszły na rynku liczba odbiorców w tym kanale dystrybucji pozostaje stabilna. W miejsca hurtowni, które nie radzą sobie z agresywną konkurencją pojawiają się nowe z dobrze zorganizowaną dystrybucją i dużym potencjałem ekonomicznym. Hurtownie w 2002 roku generowały większość przychodów ze sprzedaży wyrobów własnej produkcji.
Drugi, co do wielkości kanał dystrybucji stanowią nadal sieci handlowe.
Najmniejszym kanałem dystrybucji były zlokalizowane w Krakowie i działające
w strukturze Firmy detaliczne sklepy firmowe oraz własny sklep hurtowy, które generują 1,9% przychodów ze sprzedaży wyrobów własnej produkcji.
Pomimo, iż w porównaniu z rokiem 2001, Spółka podwoiła sprzedaż eksportową, jej udział w przychodach ze sprzedaży był niewielki i stanowił 0,8%. Do dotychczasowych partnerów z Niemiec, USA, Kanady, Mongolii i Islandii dołączyli nowi - z Izraela i Litwy. Podjęte przez Spółkę dotychczasowe działania dają nadzieję na dalszy rozwój sprzedaży eksportowej. Dostępność produktów P.C. „KARMELEK” S.A. na każdym szczeblu kanałów dystrybucji zapewniał zespół 105 Pracowników Terenowych, w tym 91 Przedstawicieli Handlowych (stan na 31 grudnia 2002 r.) zajmujących się szeroko rozumianym merchandisingiem. Podstawowym źródłem zaopatrzenia P.C. „KARMELEK” S.A.
w materiały do produkcji jest przemysł krajowy. Tylko niektóre z surowców i część opakowań są sprowadzane z zagranicy.
2.4 Sprzedaż
Ogółem w Polsce 2002 rok nie należał do najlepszych. Pogarszająca się sytuacja makroekonomiczna w kraju i za granicą w znacznym stopniu wpłynęła na zmniejszenie aktywności polskich przedsiębiorstw, powodując tym samym ograniczenie zdolności absorpcyjnych rynku krajowego.
Niekorzystna sytuacja rynkowa nie pozostała bez wpływu na wyniki osiągnięte przez P.C. „KARMELEK”. Przedsiębiorstwo starało się minimalizować niekorzystne wpływy zmian zachodzących na rynku. Firma dysponując dużym potencjałem ludzkim
i maszynowym, nadal napotykała na barierę w postaci niedostatecznego popytu, zarówno krajowego jak i zagranicznego, w wyniku czego nie osiągnięto zaplanowanego poziomu sprzedaży. Przyczynami niższego od zakładanego poziomu popytu była utrzymująca się nadal na rynku krajowym nadprodukcja wyrobów cukierniczych połączona z pogarszającą się sytuacją społeczną. Zwiększone zainteresowanie ze strony zagranicznych kontrahentów wyrobami Spółki nieznacznie wpłynęło na zmniejszenie dysproporcji pomiędzy planowanym a osiągniętym poziomem sprzedaży. Dodatkowo funkcjonowanie polskich przedsiębiorstw,
w tym „KARMELKA” ograniczane było konkurencja ze strony zagranicznych koncernów spożywczych o silnym zapleczu finansowym, umacniających coraz bardziej swoją pozycję na polskim rynku.
W stosunku do roku ubiegłego nie zwiększono wolumenu sprzedaży, nie wzrosły także przychody ze sprzedaży wyrobów własnej produkcji, jednakże poprzez wzrost efektywności działania osiągnięto lepsze wyniki finansowe oraz poprawiono wskaźniki ekonomiczne.
Przedsiębiorstwo, pomimo podjętych licznych działań marketingowych, mających na celu zintesyfikowanie sprzedaży, w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego odnotowało spadek popytu na swoje wyroby. W 2002 roku Spółka sprzedała 16 776 ton wyrobów, czyli
o 2 405 ton (12,5%) mniej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Głównym rynkiem zbytu dla wyrobów Spółki był rynek krajowy, na którym sprzedano - 16 666 ton, o 2 447 ton mniej niż w 2001 roku.
Sprzedaż eksportowa stanowiła niewielki odsetek ogólnej sprzedaży w ujęciu ilościowym (0,7%) i wyniosła 110 ton. Należy jednakże zauważyć, że w stosunku do roku 2001, sprzedaż na zagraniczne rynki wzrosła o 61,8%, a jej udział w strukturze sprzedaży wzrósł
o 0,3 punktu procentowego.
Struktura zrealizowanej sprzedaży wskazuje, że Spółka sprzedała najwięcej wyrobów należących do grupy pieczywa cukierniczego trwałego. Udział tej grupy wyniósł - 50,1%
i wzrósł w stosunku do udziału w 2001 roku o 1,3 punktu procentowego. Drugą grupą
o największym udziale w sprzedaży wynoszącym 37,4%, były wyroby czekoladowane. Udział tej grupy wzrósł o 2,8 punktu procentowego.
Najmniejszy udział spośród głównych grup wyrobów miały wyroby wschodnie - 1,0%. Wszelkiego rodzaju wahania gospodarcze oraz zmiany koniunktury, jakie wystąpiły zarówno na rynku krajowym jak i zagranicznym nie pozostały bez wpływu na sytuację Firmy
i osiągnięte przez nią wyniki finansowe. Spadek popytu na wyroby Spółki, jaki wystąpił
w II półroczu miał dynamikę wypracowanych przychodów.
Przedsiębiorstwo straciło wypracowaną w I półroczu przewagę w stosunku do wyników roku ubiegłego. Przychody ze sprzedaży wyrobów własnej produkcji w 2002 roku wyniosły
155 982 tys. zł i były niższe od osiągniętych w analogicznym okresie roku ubiegłego
o 3 023 tys. zł. Na rynku krajowym sprzedano wyroby o wartości 154 766 tys. zł, co stanowiło 99,2% ogólnej wartości sprzedanych wyrobów własnej produkcji. Sprzedaż ta była niższa od wartości osiągniętej w 2001 roku o 3 545 tys. zł. Spółka zwiększyła natomiast wartość eksportu. Przychody z tytułu sprzedaży wyrobów własnych na zagraniczne rynki wyniosły 1 216 tys. zł i stanowiły 0,8% ogólnej wartości sprzedaży.
Tabela 3 prezentuje przychody ze sprzedaży głównych grup wyrobów w latach 2001 - 2002.
Tabela 3. Przychody ze sprzedaży głównych grup wyrobów w latach 2001 - 2002
Wyszczególnienie |
2002 r. |
2001 r. |
Struktura |
Dynamika (2002/2001) |
Zmiana ilościowo |
Budynki i budowle |
78351 |
74551 |
50,2% |
105,1% |
3800 |
Maszyny i urządzenia |
57978 |
57746 |
37,2% |
100,4% |
232 |
Sprzęt komputerowy |
19480 |
26468 |
12,5% |
73,6% |
-6988 |
Środki Transportu |
173 |
240 |
0,1% |
72,2% |
-67 |
Pozostałe |
155982 |
159005 |
100,0% |
98,1% |
-3023 |
Źródło: Dane własne
W stosunku do 2001 roku nie uległa zmianie struktura sprzedaży w ujęciu wartościowym. Grupą generującą największe przychody ze sprzedaży były nadal wyroby czekoladowane - 50,2%. Udział tej grupy wzrósł natomiast o 0,9 punktu procentowego.
Wyroby należące do tych grup mają największy udział w sprzedaży zarówno w ujęciu ilościowym jak i wartościowym.
W 2002 roku podstawowym rynkiem zbytu był rynek krajowy, na który trafiło 99,3% sprzedaży w ujęciu ilościowym jak i wartościowym.
W minionym roku Firma pomimo podjętych starań, których nadrzędnym celem było zintensyfikowanie sprzedaży, nie osiągnęła wzrostu wartości sprzedanych wyrobów własnej produkcji w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. Dlatego też dokonując analizy warunków ekonomiczno - społecznych, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku
i klientów, realizując tym samym strategię sprzedaży zakładającą m.in. innowacyjność produktów i opakowań zmieniła formy podania niektórych z dotychczas oferowanych produktów oraz rozszerzyła swoją ofertę wprowadzając nowe.
2.5 Poziom cen
Cena jest kluczowym elementem polityki sprzedaży i rozwoju każdego przedsiębiorstwa. Dzięki dobrze dobranej cenie Firma odzyskuje poniesione nakłady i osiąga zyski. Cenę wyrobów ustala Zarząd Spółki i zmienia się nawet kilka razy w miesiącu, w zależności od cen konkurentów z tej samej branży. Kalkulowana cena uwzględnia koszty produkcji i ceny konkurencji. Cena wyrobów P.C. „KARMELEK” S.A. nie może odbiegać bardzo od cen konkurencji, musi być elastyczna. W tym celu przeprowadzana jest ciągła kontrola rynku
i obserwacja firm konkurencyjnych.
2.6 Strategia
Długofalowa strategia rozwoju „KARMELKA” zakłada utrzymanie pozycji na rynku oraz zapewnienie możliwie wysokiej jakości produkowanych wyrobów. Znaczący nacisk został położony na podniesienie jakości wyrobów, rozszerzenie asortymentu oraz rozbudowę sieci dystrybucji. Firma zmierza do zwiększenia sprzedaży i ograniczenia kosztów.
W przyszłym roku przewiduje się wprowadzenie nowej gamy produktów.
Nowa strategia do roku 2005 zakłada między innymi redukcję zatrudnienia i kosztów oraz zwiększenie sprzedaży. Spółka planuje również rozwinięcie eksportu w krajach Unii Europejskiej.
3. ANALIZA SWOT
Silne strony
uznana pozycja na polskim rynku
szeroki wachlarz oferowanych produktów
współpraca z sieciami supermarketów
wysoka jakość produktów (Certyfikat ISO 9002)
nowoczesny park maszynowy
Słabe strony
sezonowość sprzedaży
wrażliwość na notowania walut, co wiąże się z nabyciem surowca
niewykorzystane moce produkcyjne
spadek wyników finansowych w 2000 roku
Szanse
poprawa koniunktury na rynku cukierniczym
powrót spółki na rynki wschodnie
możliwość pozyskania inwestora strategicznego
wprowadzenie nowego produktu na rynek
wzrost eksportu do krajów Unii Europejskiej
Zagrożenia
nadprodukcja słodyczy na rynku krajowym
wzrost konkurencji
zubożenie społeczeństwa
spadek udziału spółki w krajowej branży wyrobów cukierniczych
ANALIZA SYTUACJI EKONOMICZNO - FINANSOWEJ
4.1 Bilans
Bilans P.C. „KARMELEK” S.A. w Krakowie na 31.12.2002 i 31.12.2001 przedstawia tabela 4.
Wielkość majątku będącego w posiadaniu P.C. „KARMELEK” S.A. na dzień
31.12.2002 r. wyniosła 141 438 tys. zł. W porównaniu do poziomu majątku w roku poprzednim uległa zmianie. Suma bilansowa w ciągu 12 miesięcy 2002 r. zwiększyła się
o 3,2%, tj. o 4 448 tys. zł.
Zmianie uległa struktura aktywów, zmalał udział majątku trwałego (z 50,3% do 43,4%) na rzecz majątku obrotowego, którego udział wzrósł z 46,6% do 53,7%. Poziom majątku trwałego zmalał z 68 866 tys. zł do 61 429 tys. zł, tj. o 10,8%, natomiast majątku obrotowego wzrósł z 63 963 tys. zł do 75 963 tys. zł, tj. o 18,8%. Decydujący wpływ na zmniejszenie majątku trwałego w aktywach miało zmniejszenie rzeczowego majątku trwałego wynikające
z jego zużycia. Odpis z tytułu amortyzacji ujętej w kosztach rodzajowych 2002 roku wyniósł
11 785 tys. zł.
Na uwagę zasługuje zmiana struktury majątku obrotowego. Wzrostowi udziału papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu z 5,9% w 2001 r. do 14,5% w 2002 r. oraz należności w analogicznym okresie z 28,4% do 29,8% towarzyszył spadek poziomu środków pieniężnych oraz zapasów.
Wyższy poziom należności jest wynikiem realizowanej przez Spółkę polityki sprzedaży, której jedną z zasad jest wydłużanie okresu płatności odbiorcom, w zależności od osiągniętych wyników sprzedaży, szczególnie w okresie Świąt Bożego Narodzenia. Należy zauważyć, że na wzrost poziomu należności wpływ ma także silna konkurencja na rynku krajowym, która z wydłużonych terminów płatności obok wszelkiego rodzaju promocji uczyniła narzędzie walki o klienta i udział w rynku. Wzrost poziomu papierów wartościowych pociągnął za sobą spadek poziomu środków pieniężnych, których udział zmalał z 4,1% w 2001 r. do 2,8% w 2002 r.
Tabela 4. Bilans P.C. „KARMELEK” S.A.
Wyszczególnienie |
31.12.2002 r. |
31.12.2001 r |
Dynamika |
||||
|
(w tys. zł) |
(w %) |
(w tys. zł) |
(w %) |
(2002/2001) |
||
AKTYWA |
|||||||
A. |
Majątek trwały |
61429818 |
43,4% |
68866 |
50,3% |
89,2% |
|
I. |
Wartości niematerialne i prawne |
|
0,6% |
1289 |
1,0% |
36,5% |
|
II |
Rzeczowy majątek trwały |
60608 |
42,8% |
67574 |
49,3% |
89,7% |
|
III. |
Finansowy majątek trwały |
3 |
0,0% |
3 |
0,0% |
100,0% |
|
IV. |
Należności długoterminowe |
0 |
0,0% |
0 |
0,0% |
0,0% |
|
B. |
Majątek obrotowy |
75963 |
53,7% |
63963 |
46,6% |
11808% |
|
I. |
Zapasy |
9313 |
6,6% |
11275 |
8,2% |
82,6% |
|
II |
Należności i roszczenia |
42194 |
29,8% |
38951 |
28,4% |
108,3% |
|
III. |
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu |
20490 |
14,5% |
8061 |
5,9% |
254,2% |
|
IV. |
Środki pieniężne |
3966 |
2,8% |
5676 |
4,1% |
69,9% |
|
C. |
Rozliczenia międzyokresowe czynne |
4046 |
2,9% |
4161 |
3,1% |
97,2% |
|
RAZEM AKTYWA |
141438 |
100,0% |
136990 |
100,0% |
103,2% |
||
PASYWA |
|||||||
A. |
Kapitały własne |
119574 |
10720 |
84,5% |
7,6% |
117551 |
|
I. |
Kapitał podstawowy |
10720 |
85,8% |
7,8% |
101,7% |
100,0% |
|
II. |
Kapitał zapasowy |
72859 |
51,5% |
72712 |
53,1% |
100,2% |
|
III. |
Pozostałe kapitały rezerwowe |
28909 |
20,4% |
28876 |
21,1% |
100,1% |
|
IV. |
Kapitał rezerwowy z akumulacji wyceny |
2919 |
2,1% |
3066 |
2,2% |
95,2% |
|
V. |
Niepodzielony wynik z lat ubiegłych |
0 |
0,0% |
0 |
0,0% |
0,0% |
|
VI. |
Wynik finansowy netto roku obrotowego |
4167 |
2,9% |
2177 |
1,6% |
191,4% |
|
B. |
Rezerwy |
488 |
0,3% |
891 |
0,7% |
54,8% |
|
C. |
Zobowiązania długoterminowe |
0 |
0,0% |
0 |
0,0% |
0,0% |
|
D. |
Zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne |
19281 |
13,7% |
17874 |
13,0% |
107,9% |
|
I. |
Zobowiązania krótkoterminowe |
17328 |
12,3% |
16074 |
11,7% |
107,8% |
|
II. |
Fundusze specjalne |
1953 |
1,4% |
1800 |
1,3% |
108,5% |
|
E. |
Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów |
2095 |
1,5% |
674 |
0,5% |
310,8% |
|
RAZEM PASYWA |
141438 |
100,0% |
136990 |
100,0% |
103,2% |
||
Źródło: Dane własne
Przedsiębiorstwo zainwestowało część wolnych środków finansowych w papiery dłużne przedsiębiorstw, jednostki uczestnictwa funduszu, część oddano w zarządzanie oraz przeznaczono na lokaty bankowe.
Decydujący wpływ na spadek zapasów miało obniżenie poziomu zapasów materiałów, związane ze spadkiem produkcji o 2264 tony w stosunku do 2001 r. Realizowane w ciągu roku zakupy materiałów do produkcji wyrobów w pełni zapewniały utrzymanie ciągłości produkcji, natomiast partnerom handlowym gwarantowały szybką realizację zamówień. Głównym źródłem finansowania majątku Spółki, podobnie jak w latach poprzednich, były kapitały własne, których udział w pasywach na dzień 31.12.2002 r. wynosił 84,5% i zmalał
w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego o 1,3 punktu procentowego. Spadkowi poziomu kapitałów własnych towarzyszył wzrost udziału zobowiązań krótkoterminowych z 11,7% do 12,3%. Były to głównie wierzytelności wobec dostawców
o charakterze zobowiązań bieżących.
Struktura kapitałów posiadanych przez Przedsiębiorstwo świadczy o jej stabilności finansowej oraz o tym, że dla kontrahentów pozostaje godnym zaufania partnerem handlowym.
4.2 Rachunek zysków i strat
Rachunek zysków i strat P.C. „KARMELEK” S.A. w Krakowie za okres 12 miesięcy 2002 i 2001 roku przedstawia tabela 5.
Zmieniająca się na rynku krajowym i zagranicznym koniunktura, wymagająca od Przedsiębiorstwa dużej elastyczności w reagowaniu na zmiany otoczenia, nie pozostała bez wpływu na wyniki osiągnięte przez P.C. „KARMELEK” S.A.
Spółka dostosowując się do zachowań rynku, nie realizowała prognozowanego poziomu przychodów i zysku netto. Przychody ze sprzedaży wynieść miały 185 694 tys. zł, a zysk netto 5 080 tys. zł. Przedsiębiorstwo w 2002 roku wypracowało niższe niż planowano przychody ze sprzedaży, ponosząc jednocześnie niższe niż planowano koszty działalności operacyjnej. Spadkowi przychodów ze sprzedaży o 1,9% w 2002 roku w stosunku do roku poprzedniego towarzyszył jednoczesny spadek kosztów działalności operacyjnej
w analogicznym okresie o 3,6%. Relacja taka jest bezpośrednim następstwem spadku wolumenu sprzedaży o 12,5%. Decydujący wpływ na obniżenie kosztów działalności operacyjnej miał spadek kosztów wytworzenia sprzedanych produktów o 9,2%, tj.
o 10 544 tys. zł. Spadek kosztów wytworzenia pozostaje w ścisłym związku ze spadkiem wielkości produkcji w stosunku do roku ubiegłego o 11,8% oraz uzyskaniem niższych cen na podstawowe surowce.
Tabela 5. Rachunek zysków i strat P.C. „KARMELEK” S.A.
Wyszczególnienie |
31.12.2002 r. |
31.12.2001 r. |
Dynamika 2002/2001 |
|
A. |
Przychody ze sprzedaży i zrównanie z nimi |
157359 |
160369 |
98,1% |
I. |
Przychody ze sprzedaży produktów |
153009 |
155628 |
98,3% |
II. |
Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów |
4350 |
4741 |
91,8% |
B. |
Koszty działalności operacyjnej |
152251 |
157923 |
96,4% |
I. |
Wartość sprzedanych towarów i materiałów |
4357 |
4928 |
88,4% |
II. |
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów |
103771 |
114315 |
90,8% |
III. |
Koszty sprzedaży |
21428 |
16721 |
128,2% |
IV. |
Koszty ogólnego zarządu |
22695 |
21959 |
103,4% |
C. |
Wynik na sprzedaży |
5108 |
2446 |
208,8% |
D. |
Pozostałe przychody operacyjne |
487 |
407 |
119,7% |
I. |
Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego |
121 |
34 |
355,9% |
II. |
Dotacje |
0 |
0 |
0,0% |
III. |
Pozostałe przychody operacyjne |
366 |
373 |
98,1% |
E. |
Pozostałe koszty operacyjne |
2978 |
3031 |
98,3% |
I. |
Wartość sprzedanych składników majątku trwałego |
161 |
28 |
575,0% |
II. |
Pozostałe koszty operacyjne |
2817 |
3003 |
93,8% |
F. |
Wynik na działalności operacyjnej |
2617 |
-178 |
1670,2% |
G. |
Przychody finansowe |
3962 |
3611 |
109,7% |
I. |
Dywidendy z tytułu udziałów |
0 |
254 |
0,0% |
II. |
Odsetki uzyskane |
547 |
788 |
69,4% |
III. |
Pozostałe |
3415 |
2569 |
132,9% |
H. |
Koszty finansowe |
401 |
484 |
82,9% |
I. |
Odpisy aktualizujące wartość |
0 |
0 |
0,0% |
II. |
Odsetki do zapłacenia |
5 |
59 |
8,5% |
III. |
Pozostałe |
396 |
425 |
93,2% |
I. |
Wynik na działalności gospodarczej |
6178 |
2949 |
209,5% |
J. |
Zyski nadzwyczajne |
0 |
0 |
0,0% |
K. |
Straty nadzwyczajne |
0 |
0 |
0,0% |
L. |
Wynik finansowy brutto |
6178 |
2949 |
209,5% |
M |
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego |
2011 |
772 |
260,5% |
I. |
Podatek dochodowy |
2011 |
772 |
260,5% |
II. |
Pozostałe obciążenia |
0 |
0 |
0,0% |
N. |
Wynik finansowy netto |
4167 |
2177 |
191,4% |
Źródło: Dane własne
Pomimo obniżenia kosztów działalności operacyjnej w 2002 r. w stosunku do roku poprzedniego, Przedsiębiorstwo odnotowało wzrost kosztów ogólnego zarządu.
W porównaniu do roku ubiegłego koszty te wzrosły odpowiednio o 28,2% i 3,4%.
Rok 2002 był kolejnym okresem kosztownego rozszerzania obecności produktów Spółki na rynku oraz umacniania dotychczasowej pozycji.
Poniesione nakłady zapewniają dostępność wyrobów P.C. „KARMELEK” S.A. na wszystkich szczeblach kanałów dystrybucji i będą się zwracały w przyszłości.
Spółka realizując politykę sprzedaży, zakładającą m.in. aktywne uczestnictwo w walce
o klienta i miejsce na rynku, przeznaczyła znaczne środki finansowe na szeroko rozumianą działalność marketingową, której efekty częściowo były widoczne już w 2002 roku,
a całościowo wystąpią w okresie późniejszym.
Wzrost kosztów ogólnego zarządu wynika m.in. z kontynuowanego programu restrukturyzacji zatrudnienia. Na odprawy Spółka przeznaczyła 898 tys. zł. Ponadto z tytułu realizacji umowy w zakresie wprowadzenia zintegrowanego systemu informatycznego wypłacono 790 tys. zł.
Szybsze tempo kosztów działalności operacyjnej niż tempo spadku przychodów ze sprzedaży pozwoliło na powstanie w 2002 roku korzystnej relacji przychodowo - kosztowej, a w efekcie osiągnięcie wyższego o 108,8%, tj. o 2 662 tys. zł wyniku na sprzedaży.
Pozostałe koszty operacyjne były niższe od ubiegłorocznych o 1,7%, natomiast pozostałe przychody operacyjne wzrosły o 19,7%.
W grudniu Zarząd podjął rozmowy ze Związkami Zawodowymi na temat zmiany Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy m.in. w zakresie wypłaty nagród jubileuszowych.
W wyniku rozmów ograniczono horyzont czasowy wypłacanych nagród do 5 lat. Na tej podstawie na bazie wyliczeń aktuarialnych określono kwotę należną z tytułu nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych w wysokości 2 331 tys. zł. Na jej bazie utworzono rezerwę, którą Zarząd postanowił ująć w bilansie w wysokości 1/3 wyżej wymienionej kwoty w pierwszym roku i 2/3 w drugim roku oraz pełnej kwoty w latach następnych.
Wynik na działalności operacyjnej wyniósł 2 617 tys. zł i był wyższy od osiągniętego
w roku 2001 o 2 795 tys. zł.
W stosunku do 2001 r. poprawie uległa działalność finansowa Spółki. Przychody finansowe wzrosły o 9,7%, natomiast koszty finansowe spadły o 17,1%.
Firma pomimo wypracowania niższych niż w ubiegłym roku przychodów ze sprzedaży przy niższych kosztach działalności operacyjnej zwiększyła efektywność prowadzonej działalności.
Zarówno wynik finansowy brutto, wypracowany przez Spółkę w 2002 r. na poziomie
6 178 tys. zł, jak i zysk netto 4 167 tys. zł pokazują, że Przedsiębiorstwo nie funkcjonuje
w oderwaniu od wszelkiego rodzaju wahań koniunkturalnych występujących na rynku zarówno krajowym, jak i zagranicznym.
Biorąc pod uwagę poziom osiągniętych przychodów analizowany 2002 rok nie należał do najlepszych. Jednakże zarówno wypracowany wynik finansowy brutto, jak i zysk netto pokazują, że Spółce udało się zminimalizować wpływ negatywnych zachowań rynku
i zwiększyć rentowność sprzedaży. W porównaniu do roku poprzedniego zysk netto wzrósł
o 91,4%, co jest jednym z najlepszych osiągnięć wśród wszystkich spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych.
4.3 Analiza wskaźnikowa
Szczegółowa analiza wskaźnikowa P.C. „KARMELEK” S.A. w Krakowie za lata
2001 - 2002 wraz z zastosowaną metodyką obliczania przedstawiona została w tabeli 6.
Zaprezentowana analiza wskaźnikowa Spółki potwierdza osiągnięcie lepszych wyników finansowych w 2002 r. Wskaźniki płynności finansowej utrzymują się na poziomie znacznie wyższym od uznawanego za bezpieczny (optymalny poziom wskaźnika płynności bieżącej mieści się pomiędzy 1 i 2, a wskaźnika płynności szybkiej w okolicach 1), co z jednej strony świadczy o wypłacalności i stabilności finansowej Spółki, ale z drugiej strony świadczy
o występowaniu dużych środków finansowych nie wykorzystanych w bieżącej działalności. Wszystkie wskaźniki zyskowności za okres 12 miesięcy 2002 r. w porównaniu do roku poprzedniego uległy znacznej poprawie. Wyższy poziom tych wskaźników wynika przede wszystkim z wyższego niż w roku ubiegłym zysku netto, dlatego np. wskaźnik zyskowności netto wzrósł z 1,36% w 2001 r. do 2,65% w 2002 r., a wskaźnik zyskowności majątku (ROA) wzrósł z 1,59% w 2001 do 2,95% w 2002 r., natomiast wskaźnik zyskowności kapitałów własnych wzrósł w analogicznym okresie z 1,89% do 3,61%.
Tabela 6. Analiza wskaźnikowa P.C. „KARMELEK” S.A.
Nazwa wskaźnika |
Objaśnienie |
Wartość |
|
|
|
2002 r. |
2001 r. |
Wskaźnik płynności |
|||
Wskaźnik bieżący |
(maj. obr. + rozliczenia międzyokresowe czynne) / zobowiązania ktrótkoterminowe |
4,62 |
4,24 |
Wskaźnik szybki |
(majątek obrotowy - zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe |
3,85 |
3,28 |
Wskaźnik chwilowej płynności |
(środki pieniężne + papiery wartościowe przeznaczone do obrotu) / zobowiązania krótkoterminowe |
1041 |
0,85 |
Kapitał obrotowy |
(kapitał własny - majątek trwały) |
58145 |
48685 |
Wskaźnik zyskowności |
|||
Wskaźnik nadwyżki na działalności podstawowej |
wyniki na sprzedaży / przychody ze sprzedaży |
3,2% |
1,5% |
Wskaźnik nadwyżki operacyjnej |
zysk operacyjny / przychody ze sprzedaży |
1,7% |
-0,1% |
Wskaźnik zyskowności brutto |
zysk brutto / przychody ze sprzedaży |
3,9% |
1,8% |
Wskaźnik zyskowności netto |
zysk netto / przychody ze sprzedaży |
2,65% |
1,36% |
Wskaźnik zyskowności majątku (ROA) |
zysk netto / majątek ogółem |
2,95% |
1,59% |
Wskaźnik zyskowności majątku trwałego |
zysk netto / majątek trwały |
6,78% |
3,16% |
Wskaźnik zyskowności majątku obrotowego |
zysk netto / (majątek obrotowy + rozliczenia międzyokresowe czynne) |
5,21% |
3,20% |
Wskaźnik zyskowności kapitału własnego |
zysk netto / kapitały własne |
3,61% |
1,89% |
Wskaźnik zysku na jednego zatrudnionego |
zysk netto / wielkość zatrudnienia |
4,01% |
2,02 |
Wskaźnik sprawności operacyjnej |
|||
Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) |
przeciętny stan zapasów / przychody ze sprzedaży * liczba dni w okresie |
24 |
25 |
Wskaźnik rotacji należności (w dniach) |
przeciętny stan należności / przychody netto ze sprzedaży * liczba dni w okresie |
86 |
77 |
Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) |
przeciętny stan zobowiązań bieżących / koszty z dział. operacyjnej. * liczba dni w okresie |
28 |
23 |
Wskaźnik produktywności majątku |
przychody ze sprzedaży / majątek ogółem |
1,11 |
1,17 |
Wskaźnik produktywności majątku trwałego |
przychody ze sprzedaży / majątek trwały |
2,56 |
2,33 |
Wskaźnik produktywności majątku obrotowego |
przychody ze sprzedaży / majątek obrotowy + rozliczenia międzyokresowe czynne |
1,97 |
2,35 |
Wskaźnik wspomagania finansowego |
|||
Wskaźnik ogólnego zadłużenia |
zobowiązania ogółem / aktywa |
0,15 |
0,14 |
Wskaźnik udziału kapitałów własnych w finansowaniu majątku |
kapitały własne / aktywa |
0,85 |
0,86 |
Wskaźnik relacji zobowiązań do kapitałów własnych |
zobowiązania ogółem / kapitały własne |
0,18 |
0,17 |
Wskaźnik relacji kapitału stałego do majątku trwałego |
(kapitały własne + zobowiązania długoterminowe) / majątek trwały |
1,95 |
1,71 |
Źródło: Dane własne
Niestety negatywne zmiany wystąpiły w przypadku jednego z najważniejszych wskaźników sprawności operacyjnej. Dotyczy to wskaźnika rotacji należności, który wzrósł
z 77 dni w 2001 r. do 86 dni w 2002 r. Poprawie uległ natomiast wskaźnik rotacji zobowiązań, który wzrósł z 23 dni w roku ubiegłym do 28 dni w 2002 roku. Jego poprawa możliwa była dzięki wynegocjowaniu korzystniejszych dla Spółki terminów płatności za dostarczone towary i usługi. Wydłużanie klientom terminów płatności spowodowało pogorszenie wskaźnika rotacji należności, dlatego też relacja pomiędzy powyższymi wskaźnikami nie jest korzystna. Wskaźniki płynności należy rozpatrywać jednak
w powiązaniu ze specyficzną branżą, w której funkcjonuje firma. Potwierdzeniem stabilnej sytuacji finansowej P.C. „KARMELEK” S.A. jest brak istotnych zmian poziomu wskaźników wspomagania finansowego w 2002 r.
PODSUMOWANIE
Pomimo negatywnych wahań na rynku Spółka w stosunku do roku ubiegłego wypracowała lepsze wyniki finansowe.
Jednakże odnotowany spadek przychodów pokazuje, że Przedsiębiorstwo, tak jak wiele innych reaguje gwałtownie na zmiany zachodzące na rynku oraz nadal napotyka na barierę
w postaci niedostatecznego popytu zarówno krajowego jak i zagranicznego.
Przychody ze sprzedaży wyniosły 157 359 tys. zł i były niższe od ubiegłorocznych
o 3 010 tys. zł. Koszty działalności operacyjnej poniesione w ciągu 12 miesięcy 2002 roku wyniosły 152 359 tys. zł i były niższe od zeszłorocznych o 5 672 tys. zł.
Pomimo odnotowanego spadku przychodów ze sprzedaży o 1,9% poprzez obniżkę kosztów działalności operacyjnej o 3,6% Spółka podniosła efektywność swojego funkcjonowania, uzyskując tym samym wyższe wskaźniki rentowności. W stosunku do roku ubiegłego wynik na sprzedaży wzrósł o 108,8%, wynik finansowy brutto o 109,5%, natomiast zysk netto o 91,4%.
Obniżenie przychodów ze sprzedaży jest bezpośrednim następstwem spadku ilości sprzedanych wyrobów. W związku z tym, że Przedsiębiorstwo dostosowuje wielkość produkcji do wielkości sprzedaży, o której z kolei decyduje rynek, pośrednim następstwem takiej zależności jest niższy poziom kosztów działalności operacyjnej. Dodatkowo na obniżenie ich poziomu wpływ miał spadek cen surowców, o którym mowa była w części „Rachunek zysków i strat”.
Na obniżenie poziomu przychodów ze sprzedaży wypracowanych przez
P.C. „KARMELEK” S.A. w analizowanym okresie wpływ miało kilka czynników.
Zachwianie rynku spowodowane zostało pojawieniem się choroby BSE i pryszczycy, które poprzez powiązanie ich z wyrobami spożywczymi, w tym szczególnie z wyrobami cukierniczymi spowodowały obniżenie sprzedaży, zwłaszcza wyrobów żelowych i galaretek. Dodatkowo spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego kraju wpłynęło na ograniczenie zdolności absorpcyjnych rynku.
Na krajowym rynku nadal występuje nadwyżka podaży wyrobów cukierniczych, której polscy odbiorcy nie byli w stanie wchłonąć. Ponadto światowe koncerny branży spożywczej, posiadające znaczne Środki finansowe na walkę o klienta i miejsce na rynku, dzięki podjętym działaniom po otwarciu gospodarki polskiej, umocniły swoja pozycję na rynku.
Innym negatywnym czynnikiem było pogorszenie się koniunktury gospodarczej
w krajach Unii Europejskiej, wynikające z globalnego osłabienia gospodarczego.
W 2002 r. kontynuowane były założone w planach działania na rzecz budowy sieci sprzedaży i kanałów dystrybucji. Nawiązano współpracę z nowymi sieciami handlowymi. Podjęto szereg działań marketingowych mających na celu utrwalenie pozytywnego wizerunku Firmy oraz utrzymanie stabilnej pozycji na rynku krajowym, który w strategicznych planach rozwoju jest podstawowym źródłem przychodów. Spowodowało to wzrost poziomu kosztów sprzedaży.
Nadal podstawą dalszych działań jest rozwijanie i umacnianie pozycji na rynku krajowym i zagranicznym w segmentach wyrobów produkowanych obecnie przez Spółkę oraz analiza możliwości wejścia na rynek z nowymi produktami skierowanymi do nowej grupy klientów. Możliwości produkcyjne zarówno pod względem posiadanych mocy przerobowych, jak i stosowanych technologii obok wysokiej jakości produkowanych wyrobów, uznanej marki, szerokiego asortymentu, czy tez dobrze rozwiniętej sieci dystrybucji stanowią silną rolę Spółki.
Zgodnie z przyjętą polityką sprzedaży, Przedsiębiorstwo oferując szeroki asortyment wyrobów chce odpowiadając na potrzeby rynku dotrzeć do wszystkich grup konsumentów
i sprostać ich oczekiwaniom. W obliczu zwiększającego się spożycia słodyczy w Polsce
i intensywnej walki o klienta, Spółka stara się dostosować do światowych tendencji oraz sprostać wymaganiom rynku w zakresie jakości oferowanych wyrobów.
Ze względu na niekorzystne tendencje zarówno na rynku krajowym jak i zagranicznym P.C. „KARMELEK” S.A. kładzie duży nacisk na obniżkę kosztów działalności Przedsiębiorstwa, utrzymanie bezpiecznego poziomu wskaźników płynności i rentowności oraz intensyfikację sprzedaży.
W ramach reorganizacji i optymalizacji produkcji zakończono z końcem grudnia produkcję w Zakładzie nr 2 i przeniesiono urządzenia do innych zakładów produkcyjnych, nie tracąc technologicznych możliwości kontynuowania produkcji we wszystkich grupach asortymentowych. Jednocześnie z dniem 31 grudnia 2002 roku likwidacji uległy działające dotychczas w strukturze Przedsiębiorstwa detaliczne sklepy firmowe. Ostatni przestanie funkcjonować w I kwartale 2003 roku.
W celu poprawy efektywności działania Spółka prowadziła prace nad wdrożeniem systemu rachunkowości zarządczej i controllingu, jako narzędzi wspomagających nowoczesne zarządzanie przedsiębiorstwem, umożliwiających jednocześnie szybkie reagowanie na zmiany otoczenia. Powyższe narzędzia wsparte zostaną już w najbliższym czasie przez zintegrowany system informatyczny, obejmujący wszystkie jednostki organizacyjne Przedsiębiorstwa oraz sfery jego działalności.
Dodatkowo w celu zwiększenia efektywności funkcjonowania w drodze globalnej obniżki kosztów podjęto decyzję o uruchomieniu w 2004 roku projektu IMPACT SYSTEMS obejmującego takie sfery działalności jak: sprzedaż, magazynowanie, planowanie produkcji, zaopatrzenie oraz działalność pomocniczą.
12