PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 1 i 2 - 08.10.2007 i 15.10.2007r.

Egzamin pisemny, testowy, zamknięty.

Administracja (łac. administro - rządzić, zarządzać, kierować, zawiadować).

Pojęcie to określono poprzez negację (administracja nie jest sądownictwem ani ustawodawstwem). Miało to swoje wady, ponieważ granice określone określane w ten sposób są nieostre, a poza tym w takim sposobie określania administracji nie było żadnych elementów pozytywnych.

Nieostre granice

W szerszym spojrzeniu na ustawodawstwo okazuje się, że administracja ma również możliwość tworzenia prawa:

• Ministrowie mają możliwość wydawania rozporządzeń i aktów wykonawczych

• Akty prawa stanowione na szczeblu lokalnym

W sądownictwie w sensie funkcjonalnym nie jest oczywiste, że administracja nie ma z nim nic wspólnego. Sądownictwo zajmuje się działalnością jurysdykcyjną, stosowaniem prawa w indywidualnych przypadkach. Administracja również się tym zajmuje (ale nie tylko wyłącznie tym).

Administracja z jednej strony podejmuje działania organizatorskie, których adresat jest generalny (remonty dróg, prowadzenie szkół itd.), ale z drugiej strony zajmuje się działalnością jurysdykcyjną (wydawanie decyzji o np.: pozwoleniu na budowę itp.)

Administracja to pewna działalność charakteryzująca się inicjatywnością - w takim znaczeniu, że ona ma prawo określenia kiedy podejmuje działania, w jakim zakresie (w przeciwieństwie do sądu, który działa pasywnie - nie podejmuje działania bez impulsu np.: wniosku, pozwu). Są pewne sfery kiedy administracja również jest pasywna tak jak sądy (np.: zmiana nazwiska w trybie administracyjno - prawnym - może nastąpić tylko na wniosek zainteresowanego). Administrację cechuje możliwość sięgania w swoim działaniu po formy władcze, tzn. takie, których skuteczność jest zabezpieczona możliwością użycia przymusu państwowego, nie mają one jednak zastosowania we wszystkich przypadkach.

KATALOG CECH ADMINISTRACJI

1. Działanie w imieniu i na rachunek państwa lub innego podmiotu władzy publicznej. Charakteryzuje dualizm administracji (administracja rządowa i samorządowa). Działanie na rachunek oznacza zarówno działanie na koszt podmiotu jak i na jego ryzyko. Jeśli działalność organu administracji przyniesie szkodę, to odpowiedzialność materialna spoczywa na:

• W przypadku administracji rządowej na Skarbie Państwa

• W przypadku administracji samorządowej na gminie.

2. Możliwość działania w formach władczych.

Działania zabezpieczone są możliwością użycia przymusu. Jest to cecha charakterystyczna administracji, bo stanowi pewne zabezpieczenie wykonania nakazu, który nie jest mile widziany adresatowi.

3. Działanie w interesie publicznym.

4. Polityczny charakter.

Zarówno cele jak i rezultaty działania administracji są oceniane w kategoriach politycznych. Poza tym najwyższe stanowiska kierownicze mają charakter polityczny.

5. Działanie na podstawie ustaw i w granicach przez ustawę określonych.

Związanie ustawami oznacza, że normy ustawowe stanowią granice, w których administracja może się poruszać. Administracja może czynić to, do czego jest upoważniona w uregulowaniach ustawodawczych.

6. Aktywność.

7. Działanie w sposób ciągły i stabilny.

Wiele struktur działa w systemie kadencyjnym. Jednak organ mimo końca kadencji funkcjonuje nadal, dopóki nie zbierze się na pierwszym posiedzeniu organ nowej kadencji.

8. Działanie w oparciu o personel z reguły zawodowy.

Radni nie otrzymują wynagrodzenia, ale diety jako rekompensatę za nieotrzymanie korzyści w związku ze sprawowaniem funkcji radnego.

9. Monopolistyczny charakter administracji.

Oznacza to, że w ramach powierzonych jej kompetencji administracja występuje jako wyłączny gospodarz danej kategorii spraw.

10. Bezosobowy charakter.

Zadania i kompetencje przypisane są organowi, a nie osobie pełniącej funkcje tego organu.

Administracja prywatna jest prowadzona przez jednostkę dla zaspokajania jej indywidualnych potrzeb lub te z potrzeb osób trzecich (szkoły prywatne, prywatne zakłady opieki zdrowotnej).

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 3 - 22.10.2007r

TRZY ZNACZENIA ADMINISTRACJI

1. Strukturalne.

Wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie dla realizacji określonych celów o charakterze zadań publicznych.

2. Funkcjonalne.

Określona i o specjalnych cechach działalność podejmowana w ramach realizacji celów o charakterze publicznym.

3. Personalne.

Oznacza ludzi zatrudnionych w strukturach wyodrębnionych w znaczeniu 1.

Podział administracji ze względu na kryteria kształtowania przez administrację sytuacji prawnej jednostki (adresata działań administracji):

1. Administracja wkraczająca - jej wykonywanie prowadzi do ograniczenia w imię interesu publicznego sfery wolności, własności obywatela. Wykonuje ona swoje zadania kosztem obywatela. Jednostka musi tolerować działania administracji.

2. Administracja świadcząca - polega na tym, że jej istotą jest udzielanie jednostce pomocy socjalnej, a także organizowanie i utrzymywanie urządzeń użyteczności publicznej. Jednostka może żądać od administracji pewnych działań (np.: jeśli jest w trudniej sytuacji bytowej, ma prawo oczekiwać pomocy).

PRAWO ADMINISTRACYJNE

Jest to gałąź prawa, która reguluje tworzenie struktury organizacyjnej, zadania i zasady działania administracji publicznej, relacje zachodzące pomiędzy podmiotami tej administracji, a także prawa i powinności innych podmiotów, nawiązujących stosunki prawne z administracją.

Wewnętrzna struktura prawa administracyjnego obejmuje:

• Prawo ustrojowe regulujące organizację i zadania administracji.

• Prawo materialne normujące wzajemne prawa i obowiązki administracji i podmiotów znajdujących się na zewnątrz tej administracji.

• Prawo procesowe (proceduralne) - określa tryb i zasady postępowania administracyjnego, zmierzającego do urzeczywistniania norm prawa ustrojowego i materialnego.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 4 - 29.10.2007r

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY - cechy:

1. Więź, relacja między podmiotami administracji zachodząca na gruncie prawa administracyjnego.

2. Przynajmniej jednym uczestnikiem tego stosunku jest organ administracji lub inny podmiot wykonujący zadania z zakresu administracji publicznej. Niezbędnym uczestnikiem stosunku administracyjno-prawnego jest podmiot administrujący, którym najczęściej jest organ administracji.

1. Podmioty administrujące - realizują zadania z zakresu administracji publicznej (zadania te realizowane są przez organy administracji publicznej, zakłady administracyjne, fundacje itd.)

2. Podmioty administrowane - są to adresaci działań administracji - jednostka w znaczeniu osoby fizycznej, pewne zbiorowości, społeczności.

3. Stosunek administracyjno-prawny może łączyć:

Podmiot administrujący i administrowany

Dwa podmioty administrujące

4. Nierównorzędna pozycja jego uczestników - przejawia się to w uprzywilejowanej pozycji podmiotu administrującego. Polega ono na tym, że podmiot ten ma prawo do ustalania sytuacji prawnej drugiego podmiotu. Są wyjątki, gdzie żadnemu z podmiotów nie przypada pozycja uprzywilejowana.

Instytucja uczestnictwa organizacji społecznej na prawach strony w postępowaniu administracyjnym - organizacja może zostać dopuszczona do postępowania ze względu na interes publiczny i gdy jest to zgodne ze statutem organizacji. Oznacza to, że te same prawa procesowe i obowiązki co strona.

KLASYFIKACJE STOSUNKÓW ADMINISTRACYJNO-PRAWNYCH:

I Kryterium wpływu uczestników stosunku administracyjnego na powstanie tego stosunku:

1. Stosunki administracyjno-prawne niezależne od woli ich uczestników.

1. Wśród nich będą stosunki powstające z mocy samego prawa - istnieją, gdy przepisy wprowadzają pewien generalny obowiązek, który później nie musi być indywidualizowany.

2. Stosunki powstające w wyniku zaistnienia wcześniejszej sytuacji prawnej - np.: jedna osoba kupuje od drugiej samochód. Zawarcie umowy kupna - sprzedaży rodzi obowiązek podatkowy.

2. Stosunki administracyjno-prawne zależne od woli ich uczestników.

1. Stosunki administracyjno-prawne dochodzące do skutku z woli podmiotu administrującego (powstają z urzędu).

2. Stosunki administracyjno-prawne dochodzące do skutku z woli podmiotu administrowanego (powstają na wniosek strony - wymagana jest inicjatywa podmiotu administracyjnego).

II Kryterium dotyczące przepisów na których gruncie ten stosunek powstaje. Pozwala on na wyodrębnienie:

1. Stosunków procesowych - powstają i trwają w czasie toczącego się postępowania administracyjnego. Cechą tego stosunku jest czasowy charakter (jest ograniczony w czasie). Kończy się z chwilą uprawomocnienia się decyzji administracyjnej.

2. Stosunków sporno-administracyjnych - toczy się na gruncie innych przepisów (postępowania przed sądem administracyjnym). Powstaje i trwa w wyniku zaskarżenia ostatecznej decyzji do sądu. Wyodrębnia się go ze względu na szczególną sytuację podmiotów. Stosunek ten charakteryzuje się równorzędną pozycją nierównych wcześniej podmiotów. Po zaskarżeniu decyzji organu II - ej instancji - nadal podmiotami są organ i osoba, która zaskarżyła jego decyzję. Sąd nie jest uczestnikiem stosunku administracyjnego. Stosunek ten ma charakter czasowy.

3. Stosunków materialnych - oparte są na przepisach prawa materialnego, mają charakter trwały.

4. Stosunków ustrojowych- powstają na gruncie przepisów ustrojowych np.: między gminami, które realizują określone zadania we współdziałaniu.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 5 - 05.11.2007r

ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Określony jest katalog tych źródeł w Konstytucji w rozdziale III. Źródła prawa funkcjonują w systemie prawa, który charakteryzuje jedność, spójność i zupełność.

Cechy źródeł prawa:

1. Najbardziej urozmaicony rodzaj aktów normatywnych, których znaczna część pochodzi od samej administracji.

2. Bardzo rozbudowany system źródeł prawa wewnętrznego (statuty, regulaminy są specyficzne).

3. Istotna rola źródeł prawa miejscowego.

Źródło prawa - pochodzący od uprawnionego organu akt normatywny.

Jeżeli chodzi o akty prawa powszechnie obowiązujące mamy do czynienia z zamkniętym katalogiem źródeł. Jeżeli chodzi zaś o źródła prawa wewnętrznego w Konstytucji określona jest tylko ich część i trzeba uznać, że mają one charakter otwarty.

PODZIAŁY ŹRÓDEŁ PRAWA

1. a) źródła prawa powszechnie obowiązujące:

• Konstytucja

• Ustawy

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe

• Rozporządzenia - Rozporządzenia z mocą ustawy - są regulowane w art.234 Konstytucji. Mogą być wydawane przez Prezydenta RP na wniosek Rady Ministrów jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać się na posiedzeniu. Podlegają one zatwierdzeniu na najbliższym posiedzeniu Sejmu.

• Rozporządzenia - wydawane są na podstawie ustaw przez organy określone w ustawie i stanowią doprecyzowanie treści ustawy w granicach określonych w upoważnieniu ustawowym (delegacji ustawowej). Do wydawania rozporządzeń uprawnione są takie podmioty jak:

- Prezydent

- Rada Ministrów

- Prezes Rady Ministrów

- Ministrowie kierujący określonym działem administracji

- Przewodniczący określonych w ustawie komitetów

- KRRiT

Są klasyczną formą udziału administracji w stanowieniu prawa.

• Obowiązujące na określonym terenie akty prawa miejscowego

b) źródła prawa wewnętrznego:

wg Konstytucji:

• uchwały Rady Ministrów

• zarządzenia Prezesa Rady Ministrów

• zarządzenia ministrów

poza Konstytucją:

• statuty

• regulaminy

• uchwały

• okólniki

• pisma okólne

• instrukcje

2. a) źródła prawa stanowione przez centralne organy państwa

b) źródła prawa stanowione przez organy terenowe.

3. Kryterium związane z podziałem władzy:

a) źródła prawa pochodzące od władzy ustawodawczej

b) źródła prawa pochodzące od władzy wykonawczej

ŹRÓDŁA PRAWA EUROPEJSKIEGO (UE)

Normy unijne nie powinny być sprzeczne z normami krajowymi, a jeśli już to pierwszeństwo mają postanowienia ratyfikowanych umów międzynarodowych.

Źródła prawa dzielą się na:

1. Pierwotne - obejmujące traktaty powołujące Unię Europejską i traktaty akcesyjne

2. Wtórne - będące wyrazem woli organów Unii Europejskiej.

Wiążącymi aktami w ramach źródeł prawa europejskiego są:

1. Rozporządzenia - mają charakter bliższy naszym ustawom o charakterze generalnym i abstrakcyjnym; o ponadnarodowym charakterze; powszechnie obowiązujące i podlegające bezpośredniemu stosowaniu bez konieczności ich inkorporowania do systemu źródeł prawa krajowego. Rozporządzenia służą głównie unifikacji prawa na terenie wspólnot w kontekście tworzenia ogólnoeuropejskich norm prawa. Ich adresatem są nie tylko państwa członkowskie, ale także obywatele tych państw.

2. Dyrektywy - podstawową ich funkcją jest harmonizowanie prawa na terenie wspólnot. Ich adresatami są z reguły państwa członkowskie, które zobowiązane są do prawidłowej i terminowej implementacji ich treści do porządku prawa krajowego. Dobór form implementacji pozostawiony jest państwom członkowskim. W zasadzie nie obowiązują wprost i powoływać się na jej treść można wyłącznie jeżeli nie została inkorporowana do systemu prawa krajowego oraz jest na tyle precyzyjna, że można ustalić jej zakres stosowania.

3. Decyzje - są rodzajem aktu administracyjnego o charakterze indywidualnym. Są adresowane do państwa członkowskiego i zawiera ściśle oznaczone obowiązki tego państwa w ramach prawa unijnego.

Pozostałe źródła prawa unijnego (łagodniejsze):

• Zalecenia

• Opinie

• Komunikaty

• Rezolucje

• Wytyczne

W ramach systemu prawa unijnego istotną rolę odgrywa także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. Jego rozstrzygnięcia mają charakter precedensowy.

AKTY PRAWA WEWNĘTRZNEGO

• Uchwały Rady Ministrów

• Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów

• Zarządzenia Ministrów

Ich cechą charakterystyczną jest obowiązek wewnątrz administracji, a dokładniej obowiązywanie podmiotów podległych organizacyjnie organowi, który wydał taki akt.

Uchwała zawsze pochodzi od organu kolegialnego, a zarządzenie od organu monokratycznego.

Inne akty o charakterze wewnętrznym wydawane przez organy upoważnione obowiązują podmioty wewnętrznej administracji i w zależności od rodzaju regulują zasady postępowania (np.: jak instrukcja), strukturę organizacyjną i kompetencje organów (statut), zasady działania w określonych sprawach (wytyczne) itd.

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

Celowość wyodrębnienia takiej kategorii źródeł prawa wynika z konieczności zróżnicowania niektórych rozwiązań na danym terenie.

Mimo, że stanowi źródło prawa powszechnie obowiązującego, to ma ograniczony zasięg terytorialny i zobowiązuje na terenie właściwości organu, który go ustanowił. Mogą odrębnie regulować pewne kwestie na terenie Państwa. Akty prawa miejscowego mogą być stanowione przez organy samorządu terytorialnego, a także przez terenowe organy administracji rządowej (zespolone i niezespolone).

Powody, dla których wprowadzona jest kategoria aktów prawa miejscowego:

1. Specyfika lokalnych warunków.

2. Określone zagadnienia ze względu na lokalny charakter nie wymagają jednolitego urozmaicenia w skali całego kraju.

3. Nie ma konieczności działania organów centralnych w sprawach o znaczeniu lokalnym.

4. W przypadku zdarzeń charakterze nagłym w wymiarze lokalnym istnieje możliwość szybkiej regulacji określonych zagadnień przez organy lokalne.

Podziały aktów prawa miejscowego:

1. Pochodzące od organów samorządu terytorialnego i pochodzące od organów administracji rządowej.

2. Ze względu na rodzaj organu:

1. Organy samorządu gminnego

2. Organy samorządu powiatowego

3. Organy samorządu województwa

4. Wojewoda

5. Terenowe organy administracji niezespolonej.

3. Ze względu na rodzaj upoważnienia:

1. Szczegółowe (szczególne)

2. Wydawane na podstawie upoważnień generalnych.

4. Ze względu na treść aktu:

1. Zawierające statuty - wydawane przez organy samorządu terytorialnego (organy stanowiące na podstawie generalnego upoważnienia umożliwiającego regulowanie ustroju jednostek samorządu terytorialnego w zakresie nieuregulowanym w ustawie).

2. Zawierające przepisy wykonawcze - są stanowione na podstawie przepisów szczegółowych upoważniających określony organ administracji terenowej do określonego działania np.: określenie stawki podatku lokalnego na danym terenie. Oprócz tego ustawy ustrojowe przewidują możliwość wydawania aktów o charakterze wykonawczym w ramach aktów prawa miejscowego lecz konieczne jest istnienie przepisu, który określa zakres i determinuje treść aktów prawa miejscowego.

3. Zawierające przepisy porządkowe

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 6 - 12.11.2007r

PRZEPISY PORZĄDKOWE

Do ich stanowienia są uprawnione nie wszystkie organy. Jeśli chodzi o samorządy to są to organy samorządu województwa (nie są uprawnione), uprawniony jest tylko wojewoda.

• Mogą je stanowić organy gminy, powiatu i niektóre organy administracji niezespolonej.

• Są wydawane na podstawie generalnego upoważnienia, zawartego w ustawach ustrojowych (ustawa z 05.06.1998 o samorządach powiatowych, ustawa z 05.06.1998 o administracji rządowej w województwie). W ustawach tych zawarta jest delegacja.

• Przepisy te mogą być wydawane jedynie w zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach obowiązujących, a także jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa publicznego. Na szczeblu powiatowym dobrem chronionym jest również ochrona środowiska.

• Ich treścią są zakazy lub nakazy określonego zachowania się, których przestrzeganie ma na celu niedopuszczenie do powstania zagrożenia, jego rozszerzania się lub służy redukcji negatywnych skutków owego zagrożenia.

• Najpierw trzeba sięgać do przepisów, które już istnieją, zanim wyda się nowe.

• Są zabezpieczone pewnym rozwiązaniem - w przypadku nieprzestrzegania przepisów porządkowych mamy do czynienia z wykroczeniem. Unormowanie to ma wzmacniać poszanowanie tych przepisów.

Organy wydające przepisy porządkowe

W gminie i w powiecie przepisy wydawane są odpowiednio przez radę gminy i radę powiatu w formie uchwały. W przypadkach niecierpiących zwłoki gminne i powiatowe przepisy porządkowe może wydać organ wykonawczy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) w formie zarządzenia (w powiecie zarząd powiatu w formie uchwały). Zarządzenia te i uchwały mają charakter substytucyjny. Muszą być przedstawione właściwemu organowi stanowiącemu na najbliższej sesji w celu ich zatwierdzenia. Jeżeli nie zostaną przedstawione, tracą moc obowiązująca. Ten sam skutek następuje w przypadku odmowy zatwierdzenia przepisów porządkowych przez organ stanowiący. Jeśli przepisy substytucyjne szybciej przyniosły rezultat (zanim odbyła się sesja organu stanowiącego), to rada określa tylko termin utraty mocy wiążącej, ale dlatego, że zrealizowały zamierzony cel.

Na szczeblu wojewódzkim przepisy porządkowe wydawane są przez Wojewodę w formie rozporządzenia.

Stanowienie przepisów porządkowych rodzi pewne problemy, wynikające z generalnego charakteru upoważnienia. Podstawy do wydania przepisów porządkowych posługują się pojęciami nieostrymi (porządek, bezpieczeństwo, spokój publiczny).

Przepisy, po ich uchwaleniu, powinny być niezwłocznie podpisane przez przewodniczącego rady i przekazane do publikacji.

Publikacja przepisów porządkowych

Ich ogłoszenie w prawnie przewidziany sposób daje podstawę do ich znania i przestrzegania.

Ogłaszanie aktów prawa miejscowego

Są ogłaszane w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W przypadku przepisów porządkowych ogłaszane są w sposób uproszczony w formie obwieszczeń, w sposób zwyczajowo przyjęty lub środkach masowego przekazu. Na wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta ciąży obowiązek przesłania gminnych przepisów porządkowych do wiadomości wójtom, burmistrzom lub prezydentom sąsiednich gmin, a także staroście powiatu, na terenie którego gmina się znajduje. Powinno to nastąpić w dniu następnym po uchwaleniu przepisów.

Starosta obowiązany jest do przekazania ich organom wykonawczym gmin i sąsiednim starostom powiatów. Wojewoda obowiązany jest do przekazania Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, burmistrzom, prezydentom, wójtom gmin na których rozporządzenie porządkowe ma być stosowane.

W przypadku przepisów porządkowych vacatio legis trwa 3 dni. Za dzień ogłoszenia przyjmuje się datę wskazaną w obwieszczeniu.

W uzasadnionych przypadkach przepisy mogą wchodzić w życie szybciej, gdy zwłoka mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub też powodować poważne zagrożenie dla któregoś z dóbr, którego zagrożenie jest podstawą wydania przepisów porządkowych. W takim przypadku wejście w życie można zarządzić z dniem ich ogłoszenia, ale jest to najkrótszy możliwy termin.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 7 - 19.11.2007r

LOBBING

Lobbing jest to również instytucja prawna, zjawisko uznawane za pewien element demokracji. Przynosi określone korzyści.

W literaturze lobbing to wpływanie w granicach prawa na decyzje organów władzy publicznej z wyjątkiem organów wymiaru sprawiedliwości. Wpływanie w kierunku pożądanym przez daną grupę albo jednostkę. Działalność tego rodzaju nie może być prowadzona w indywidualnych sprawach.

Korzyści działalności lobbingowej:

1. Prakseologiczne zalety lobbingu - wyrażają się w tym, że lobbyści dostarczają decydentom informacje o istniejących lub potencjalnych problemach, ich możliwych rozwiązaniach, zaletach, wadach wchodzących w grę kierunków działania.

2. Społeczno - polityczne - lobbing jest instytucją, która służy ideałowi demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego, które w ten sposób może pełniej uczestniczyć w procesach demokratycznych i wypowiadać się częściej niż raz na kilka lat.

3. Gospodarcze (ekonomiczne) - lobbing oznacza eliminację korupcji, służy likwidowaniu niemerytorycznego charakteru decyzji organów władzy publicznej i służy budowie gospodarki rynkowej.

07.07.2005r - ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.

Normatywna definicja działalności lobbingowej - każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi, zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa.

Zawodowa działalność lobbingowa - to zarobkowa działalność lobbingowa, prowadzona na rzecz osób trzecich w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób. Aby mogła być dobrze prowadzona istnieje obowiązek ujawniania zamiarów gdy chodzi o projekty aktów prawnych.

Rada Ministrów raz na 6 miesięcy musi ujawniać projekty aktów legislacyjnych.

1. Program ma zawierać zwięzłą informację o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań, które mają być zawarte w projekcie ustawy.

2. Powinno w nim być wskazanie istoty rozwiązań, które planuje się zawrzeć w ogólnym projekcie ustawy.

3. Powinno nastąpić wskazanie organów odpowiedzialnych za opracowanie projektów ustaw.

4. Wskazanie imienia i nazwiska, stanowiska osoby odpowiedzialne za opracowanie projektów ustawy

5. Dokładny adres strony biuletynu informacji publicznej, na której będą udostępniane projekty ustaw i wszelkie dokumenty, które dotyczą prac nad projektami ustaw.

PRYWTYZACJA ZADAŃ PUBLICZNYCH

Zadania publiczne realizowane przez podmioty publiczne, które realizują te zadania, działając w formach właściwych dla prawa publicznego. Istotne jest, że zadania publiczne prowadzone są przez pewną grupę podmiotów i w formach prawa publicznego.

Z prywatyzacją zadań publicznych mamy do czynienia gdy w grę wchodzą odstępstwa od tej reguły. Mogą przybierać postać

1. Mogą oznaczać zmianę cech podmiotu wykonującego zadania publiczne (miejsce podmiotów publicznych jest zajmowane przez podmioty prawa prywatnego).

1. Zadania publiczne są przekazywane podmiot prawa prywatnego.

2. Dotychczasowy podmiot publiczny zmienia swój dotychczasowy charakter.

2. Zmiana form, w których są realizowane są zadania publiczne - zadania realizowane dotychczas w formach prawa publicznego zaczynają być wykonywane w formach prawa prywatnego (np.: Uniwersytet Łódzki - zakład prawa publicznego - studia stacjonarne , formy prawa prywatnego- studia niestacjonarne) .

Prywatyzacja:

1. Częściowa - organy publiczne zachowują rolę organizatorów lub inicjatorów zadań publicznych, ale ich bezpośrednie wykonywanie jest przekazywane jest przez podmioty niepubliczne. Określa się je mianem sensu largo.

2. Całkowita (definitywna) - wówczas, gdy państwo całkowicie rezygnuje z zajmowania się niektórymi sprawami i z odpowiedzialnością za nie. Wówczas dotychczas zadania publiczne przestają nimi być. Np.: w 1991r dokonana prywatyzacja notariatu. Określana jest mianem sensu stricte.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 8 - 26.11.2007r

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

Ochrona obywatela w kontakcie z administracją. Jest instrumentem oceny elementu demokracji w porządku prawnym.

Publiczne prawa podmiotowe to taka instytucja prawna jednostki (obywatel, jednostka zbiorowa), w ramach której jednostka ta opierając się na chroniących jej interesy prawne normach prawnych może w sposób niekwestionowany przez państwo coś czynić. Samo istnienie prawa podmiotowego jest kategorią obiektywną.

Publiczne prawa podmiotowe dzieli się na:

1. Pozytywne publiczne prawa podmiotowe - takie prawa, które pozwalają jednostce występować z roszczeniami wobec państwa, aby zapewniło ono jednostce korzystanie z przysługujących jej uprawnień. Są zróżnicowane co do bliższego charakteru:

1. Prawa publiczne polegające na żądaniu od organu administracji publicznej określonego prawem zachowania się.

2. Prawa publiczne polegające na roszczeniu o wydanie aktu administracyjnego o oznaczonej treści.

3. Prawa publiczne polegające na żądaniu nie tylko rozstrzygnięcia pozytywnego, ale określonego rozstrzygnięcia pozytywnego.

4. Prawa publiczne polegające na prawie do współdziałania z administracją w rozstrzyganiu spraw z zakresu administracji publicznej.

2. Negatywne publiczne prawa podmiotowe - roszczenie jednostki wobec państwa o nieingerencję (aby państwo nie wkraczało w sferę konstytucyjnie określonych wolności).

PODZIAŁ TERYTORIALNY

Jest to względnie trwałe rozczłonkowanie terytorium państwa, dokonywane za pomocą norm prawnych, w celu określenia terytorialnych podstaw działania jednostek organizacyjnych państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, a także innych jednostek, którym zlecono wykonywanie funkcji publicznych.

Cechy podziału:

1. Dokonywany jest za pomocą norm prawnych. Podstawy te gwarantują względną całość podziału terytorialnego. Z jednej strony powinien on być trwały, ponieważ kontakt z nim mają przeciętni ludzie, którzy nie mają nic wspólnego z administracją.

2. Dotyczy terytorium państwa. Oznacza ono nie tylko ląd, ale również wody wewnętrzne, obszar pod powierzchnią ziemi, obszar ponad lądem, pas wód morskich, pokłady statków wodnych i powietrznych pod banderą państwa, teren którymi są placówki dyplomatyczne.

3. Dokonywany na potrzeby podmiotów realizujących zadania publiczne.

Rodzaje podziałów terytorialnych:

1. Zasadniczy

2. Pomocniczy

3. Specjalny

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 9 - 04.12.2007r

ZASADNICZY PODZIAŁ TERYTORIALNY

Tworzony dla potrzeb administracji ogólnej (rządowej i samorządowej).

Najmniejszą jednostką tego podziału jest GMINA. Ostatnia reforma miała miejsce w 1998r, a weszła w życie 1 stycznia 1999r - zadecydowała o aktualnym kształcie zasadniczego podziału terytorialnego. Jeżeli jednak chodzi o gminy, to wiele się nie zmieniło od reformy z 1972r. Od tego czasu liczba gmin zmieniła się o ok. 100, dzisiaj jest ich około 2500.

Procedura tworzenia, łączenia, dzielenia gmin.

Zmiany dokonywane są w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z jej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanej rady gminy (w tym wypadku wniosek ten powinien być poprzedzony przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami tej gminy, jak i sąsiednich rad gmin, których zmiany będą dotyczyły. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie merytoryczne). Pod uwagę powinno się brać układ osadniczy, ukształtowanie terenu, więzi pomiędzy mieszkańcami.

Jeśli zmiany mają być wprowadzone z urzędu, to też mamy do czynienia z konsultacjami z mieszkańcami - minister właściwy od spraw wewnętrznych zwraca się do rad gmin o wyrażenie opinii, które oparte są na tych właśnie konsultacjach. Nie mają one charakteru wiążącego wobec organu, ale powinny być brane pod uwagę. Rada gminy jest uprawniona do nadawania nazw ulic, placów będących organami publicznymi, a także nazw dróg wewnętrznych.

Inną jednostką samorządu terytorialnego jest POWIAT. Jako jednostka zasadniczego podziału terytorialnego obejmuje obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu. Wyróżniamy dwa rodzaje powiatów:

1. Ziemski

2. Miejski - miastem na prawach powiatu jest miasto liczące powyżej 100 tysięcy mieszkańców, a także miasta, które po 31 grudnia 1998 przestały być siedzibą wojewody. Kategoria miasta na prawach powiatu została utworzona w reformie z 1998r.

Ustrój Warszawy

Podzielona jest na 11 gmin. Dzielnice uzyskały ten status. Ustalono, że będą one tworzyły obligatoryjny związek gmin. Po reformie z 1998r W-wa uzyskała status powiatu. Z mocy ustawy z 2002r W-wa jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu.

Procedura łączenia, dzielenia, znoszenia, ustalania nazw i siedzib władz powiatów.

Następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanej rady powiatu, rady miasta na prawach powiatu lub rady gminy. Również mamy do czynienia z konsultacjami z mieszkańcami. Wniosek taki powinien zawierać uzasadnienie merytoryczne (dokumenty, mapy), opinie rad powiatów, gmin, których wniosek dotyczy. Jeśli zmiany miałyby naruszać granice województw, to do wniosku potrzebne są opinie sejmików województw, których wniosek ten będzie dotyczył. Gdy Rada Ministrów sama chce wprowadzić zmiany, to właściwy minister zasięga opinii zainteresowanych rad miasta, powiatów lub gmin. Na wyrażenie opinii poprzedzonej konsultacjami mieszkańcami organy mają 30 dni od dnia wystąpienia o opinię.

Kolejną jednostką jest WOJEWÓDZTWO.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 10 - 10.12.2007r

WOJEWÓDZTWO (cd zasadniczego podziału terytorialnego)

Jako jednostka podziału terytorialnego jest regionem. Wyróżniamy następujące rodzaje regionów:

1. Federalny

2. Autonomiczny

3. Administracyjno-samorządowy (polskie województwo jest temu najbliższe)

4. Administracyjno funkcjonalny

Województwo jako jednostka zasadniczego podziału terytorialnego może być znoszona lub tworzona wyłącznie w trybie ustawowym. Zmiana granic może natomiast odbywać się w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.

PODZIAŁ POMOCNICZY

Tworzony jest dla organów o charakterze pomocniczym w stosunku do podstawowych organów administracji publicznej. Może być tworzony wyłącznie w gminach. Możliwe są zatem trzy sytuacje:

• niektóre gminy w ogóle nie tworzą jednostek pomocniczych

• niektóre gminy tworzą jednostki pomocnicze na części swojego terytorium

• jednostki pomocnicze tworzone są na terenie całej gminy

Wyróżniamy jednostki pomocnicze:

• sołectwa - tworzone na terenach wiejskich

• osiedla i dzielnice - tworzone na terenach zurbanizowanych

Utworzenie jednostki pomocniczej należy do kompetencji Rady Gminy, która podejmuje uchwałę w tym przedmiocie po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.

Utworzenie jednostki pomocniczej pociąga za sobą potrzebę uchwalenia statutu jednostki pomocniczej, w którym określa się organizację, zakres działania jednostki.

Istnienie takiej jednostki musi być uzasadnione merytorycznymi względami. W ramach tego podziału mają funkcjonować organy, które przejmują część zadań organu podstawowego. Dobrowolność tworzenia jednostek pomocniczych ma pewien wyjątek - tworzenie dzielnic jako jednostek pomocniczych miasta stołecznego Warszawy. Istnieje tam obowiązek ich utworzenia. Wszelkie zmiany mogą następować z dniem 1 stycznia, chyba, że jest to rok, kiedy odbywają się wybory samorządowe, czyli zmiany mogą następować w dniu wyborów.

SPECJALNE PODZIAŁY TERYTORIALNE

Tworzone są dla konkretnej kategorii podmiotów. Wśród nich panuje ogromne zróżnicowanie - dwustopniowe, trójstopniowe. Są takie, które obejmują obszar całego kraju lub tylko jego część.

Przykłady podziałów:

Ze względu na liczbę jednostek podziału:

1. trójstopniowy - tworzony dla potrzeb sądów powszechnych, które działają od najmniejszych jednostek w rejonach, okręgach i w apelacjach.

W podobnym podziale funkcjonują prokuratury. Nazwy są identyczne, ale zakres działania różni się. Jest znaczenie więcej rejonów jako jednostek dla prokuratury, niż rejonów jako jednostek dla sądów powszechnych.

Trójszczeblowy podział przewidywany jest również dla administracji wojskowej, przy czym okręg jest największy.

2. dwuszczeblowy - mamy z nim do czynienia dla potrzeb sądów wojskowych. Terytorium kraju podzielone jest na 10 garnizonów. Organy do spraw miar funkcjonują w tym podziale. Mniejszą jednostką są obwody, większą zaś okręgi. Obwodów jest 62, a okręgów 9.

3. Jednoszczeblowy - przykładem jest podział dla potrzeb straży granicznej. Są takie, które obejmują kilka województw. Nadwiślański Oddział Straży Granicznej z siedzibą w Warszawie. Podziały obejmujące ląd i wody morskie. Organami administracji morskiej są dyrektorzy Urzędów Morskich (Gdynia, Słupsk, Szczecin). Okręgi Inspektorzy Rybołówstwa Morskiego działają na tych samych obszarach co urzędy morskie. Innym podziałem jednostopniowym w odniesieniu do potrzeb administracji żeglugi śródlądowej. Jest osiem organów administracji żeglugi śródlądowej i osiem okręgów terytorialnych. W ramach tego podziału funkcjonuje też administracja górnictwa - funkcjonuje 11 Urzędów Górniczych. Te okręgi nie obejmują terytorium całego kraju.

PODMIOTY ADMINISTRUJĄCE

Są to te podmioty, które uczestniczą w realizacji zadań administracji publicznej:

• Organy administracji publicznej

• Przedsiębiorstwa

• Zakłady administracyjne

• Organizacje społeczne (pozarządowe)

• Fundacje

• Agencje

Niektóre są tworzone dla realizacji zadań publicznych, inne realizują te zadania przy okazji.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 11 - 17.11.2007r

ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Jest to wyodrębniona część administracji publicznej, tworzona na podstawie prawa, która działa w imieniu i na rachunek państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Jest uprawniony do posługiwania się środkami władczymi, jeśli prawo to dopuszcza. Jest przez prawo wyposażony w zadania publiczne z zakresu administracji i działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji. Kompetencje te rozumiane są jako uprawnienie do działania. Od ich posiadania zależy wykorzystywanie przyznanych mu przez ustawodawcę zadań.

Rodzaje organów administracji publicznej

I Kryterium podziału - charakter podmiotu władzy publicznej w imieniu i na rachunek którego działają organy:

1. Organy administracji państwowej (rządowej)

2. Organy administracji samorządowej.

II Kryterium podziału - z punktu widzenia terytorialnego zasięgu działania organów:

1. Organy centralne - ich obszar działania obejmuje cały kraj.

2. Organy terenowe - ich obszar działania ogranicza się do poszczególnych jednostek podziału terytorialnego.

III Kryterium podziału - z punktu widzenia składu osobowego organu/ liczba osób reprezentujących organ.

Wcześniejsze podziały są obiektywnymi, natomiast ten podział bywa niekiedy wyrazem pewnej ideologii obowiązującej.

1. Organy monokratyczne - przepisy prawa przyznają zadania i kompetencje do ich realizacji jeden osobie fizycznej. Zaletami tego rodzaju organów są:

• Szybkość działania

• Sprawność

• Względna trwałość

• Łatwość ustalenia odpowiedzialności za działanie.

Wadami tego rodzaju organów są:

• Jednostronność rozstrzygnięć

• Skłonność do wadliwych rozstrzygnięć

2. Organy kolegialne - przepisy przyznają zadania i kompetencje zespołowi osób (kolegium). Zaletami tego rodzaju organów są:

• Możliwość wszechstronnej oceny przedmiotu rozstrzygnięcia

• Obiektywizm rozstrzygnięcia

Wadami natomiast są:

• Powolność działania

• Większe koszty funkcjonowania

• Trudności z ustaleniem odpowiedzialności za podjęte rozstrzygnięcia

IV Kryterium - klasyfikacja dokonywana ze względu na przedmiotowy zakres działania:

1. Organy o kompetencji ogólnej - ich zadania obejmują całość lub większość spraw dziedzin administracji np.: Rada Ministrów, Wojewoda.

2. Organy o kompetencji specjalnej - ich zadania ograniczają się do określonego działu administracji albo jego części np.: ministrowie, organy administracji morskiej, organy administracji skarbowej z naczelnikami urzędów i dyrektorami Izb Skarbowych.

V kryterium - z punktu widzenia typu uprawnień / charakteru kompetencji jakimi organ dysponuje:

1. Organy stanowiące - są wyposażone w przyznaną prawem możliwość decydującego rozstrzygnięcia spraw należących do zakresu ich działania w formach aktów indywidualnych i generalnych.

2. Organy opiniodawczo-doradcze - uczestniczą w wykonywaniu administracji poprzez przedstawienie opinii, formułowanie ocen, wniosków dotyczących określonego przedmiotu. Te organy zazwyczaj są organami kolegialnymi i zazwyczaj są usytuowane przy jakiś organach stanowiących np.: Rada do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii usytuowana przy Prezesie Rady Ministrów, Rada Służby Publicznej.

3. Organy kontaktowe

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 12 - 07.01.2008r

Ad organy kontrolne

Uprawnienia kontrolne przysługują różnym organom, są pewnym narzędziem do wykonywania działań. Kontrola w tych organach jest głównym środkiem działania.

TYPY WIĘZI ŁĄCZĄCYCH ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1. Kierownictwo - siła tej więzi wyraża się w tym, że organ, któremu przysługują uprawnienia kierownicze wobec drugiego może sięgać po wszelkie środki owemu kierownictwu służące z wyjątkiem tych, których stosowania prawo wyraźnie zakazuje. Jest to więź charakterystyczna dla administracji scentralizowanej. Taki rodzaj powiązania, który łączy organy niższego i wyższego rzędu.

2. Nadzór - więź ta opiera się na kontroli rozumianej jako badanie zgodności działania organu kontrolowanego z pewnym wzorcem. Uznaje się go za typową więź dla administracji zdecentralizowanej. Organ nadzorczy może sięgać tylko po takie środki, które są wyraźnie przewidziane prawem w danych okolicznościach.

3. Kontrola - jest elementem kierownictwa i nadzoru. Może być również główną więzią. Organ kontrolny ma prawo badania działania organu kontrolowanego. Może mieć charakter statyczny (np.: składanie sprawozdań) lub dynamiczny (np.: kontrola działania organu bezpośrednio na miejscu, nie „zza biurka”).

4. Koordynacja - rozumiana jest jako ujednolicanie działań różnych organów przez ten, który w te uprawnienia koordynacyjne jest wyposażony. Najczęściej wyróżnia się koordynację:

1. Terenową - wówczas, gdy jeden z organów jest wyposażony w uprawnienia koordynacyjne wobec innych organów działających na określonym terenie. Np.: wojewoda wobec terenowych organów administracji rządowej, działających na terenie województwa. Jest prowadzona ze względu na realizowanie przez nie polityki państwa, na straży której stoi wojewoda.

2. Międzyresortową - polega na tym, że jeden z organów naczelnych jest wyposażony w uprawnienia koordynacyjne wobec wszystkich organów zajmujących się określoną działalnością. Jest realizowany najczęściej przez Prezesa Rady Ministrów, który nie zawsze osobiście musi realizować te uprawnienia.

5. Współdziałanie - to najluźniejsza więź. Rozumiane jest jako podejmowanie przez różne organy działań zmierzających do realizacji wspólnego celu. U podstaw ma brak podporządkowania organizacyjnego, co daje możliwości samodzielności i niezależności organów współdziałających. Najczęściej łączy się ze swobodą decydowania o współdziałaniu.

CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA

Centralizacja - taki sposób organizacji aparatu administracji, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom wyższym. Organy niższe są wykonawcami działań organów wyższego stopnia, nie mają uprawnień decyzyjnych. Organ wyższego stopnia ma uprawnienia do powoływania i odwoływania organów.

Decentralizacja - taki sposób organizacji administracji, w którym organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższym.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 13 - 14.01.2008r

Decentralizacja cd

1. Terytorialna - jej postacią jest samorząd terytorialny, czyli wyposażenie wspólnot terytorialnych w prawo do decydowania w sprawach z zakresu administracji publicznej.

2. Rzeczowa - w samodzielność wyposaża się pewne grupy społeczne, które zarządzają swoimi sprawami.

KONCENTRACJA I DEKONCENTRACJA

Koncentracja - zjawisko skupienia kompetencji do wykonywania zadań w gestii nielicznej grupy organów.

Dekoncentracja - rozproszenie kompetencji z mniejszej na większą liczbę organów.

Przedsiębiorstwa

Ze względu na cel ich działania można podzielić na:

1. Komercyjne - głównym celem działania jest osiąganie zysku

2. Użyteczności publicznej - głównym celem działania jest zaspokajanie określonych potrzeb. Najczęściej tworzone są przez jednostki samorządu terytorialnego, przez gminy, powiaty, samorządy województwa, w niewielkim zakresie tworzone są również przez Skarb Państwa.

Działalność użyteczna publicznie - oznacza zaspokajanie istotnych potrzeb związanych z funkcjonowaniem społeczeństwa jako pewnej zbiorowości. Jest realizowana poprzez świadczenie usług komunalnych. Działalność ta ma charakter infrastrukturalny. Często mają monopolistyczną pozycję. Ich działalność nie jest obliczona na maksymalizację zysku.

ZAKŁADY ADMINISTRACYJNE

Zajmują się udzielaniem pewnych świadczeń o charakterze społecznym, oświatowym, zdrowotnym, kulturalnym, socjalnym.

Jest to względnie samodzielna jednostka organizacyjna, wyposażona w trwale wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, których podstawowym celem jest udzielanie świadczeń socjalnych, zdrowotnych, oświatowych, kulturalnych. Są to szpitale, szkoły wyższe, biblioteki, domy pomocy różnych typów. Zakład może posiadać wyodrębnione środki osobowe (personel) i rzeczowe (to, co jest niezbędne dla udzielania świadczeń).

Są jednostkami budżetowymi. Oznacza to pewna niesamodzielność finansową. Jeśli taki podmiot ma dochody, to odprowadza je do budżetu jednostki, która ten zakład stworzyła. Jeśli ma wydatki, to są one pokrywane z budżetu jednostki, która go utworzyła. Stosunek prawny łączący organ zakładu z użytkownikiem ma charakter administracyjno-prawny. Jest nawiązywany albo z mocy samego prawa albo z mocy altu stosowania prawa czyli z mocy decyzji administracyjnej czy też mocy orzeczenia sądu.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 14 - 21.01.2008r

WŁADZTWO ZAKŁADOWE

Jest konieczne dla możliwości ustalenia np.: regulaminu. Może być również podstawą do wydawania aktów jednostronnych, do pociągnięcia do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Podporządkowani mu są przede wszystkim użytkownicy ale także inne osoby przebywające na terenie zakładu.

Zakład może być tworzony poprzez podmioty publiczne, ale również przez podmiot prywatny (np.: szkoły wyższe).

ORGANIZACJE SPOŁECZNE

Są to trwałe zrzeszenia osób fizycznych lub prawnych nie wchodzące w skład szeroko rozumianego aparatu państwowego nie będące również spółkami prawa cywilnego.

1. Stowarzyszenia

2. Organizacje podobne do stowarzyszeń

3. Partie polityczne

4. Związki zawodowe

5. Społeczne zawodowe organizacje rolników

6. Samorządy

7. Związki wyznaniowe

8. Organizacje zbliżone do spółek prywatnych

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

Kategoria ta pojawiła się po przemianach 1989r.

Nie będące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych i nie działające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej, utworzone na podstawie ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia z wyjątkiem partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych z wyjątkiem spółek działających na podstawie przepisów o kulturze fizycznej, z wyjątkiem fundacji utworzonych prze partie polityczne oraz fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.

ORGANIZACJE POŻYTKU PUBLICZNEGO

Może nią być organizacja pozarządowa, a także stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego oraz związki wyznaniowe jeżeli:

1. Prowadzą działalność statutową na rzecz ogółu społeczności albo określonej grupy podmiotów (pod warunkiem, że ta grupa jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową, materialną w stosunku do reszty społeczeństwa).

2. Działalność stanowi wyłączną działalność statutową organizacji pozarządowej i dotyczy realizacji zadań na rzecz wyżej wymienionego kręgu podmiotów. Krąg ten może ulegać pewnej modyfikacji w odniesieniu do stowarzyszeń i stowarzyszeń kultury fizycznej.

3. Nie prowadzą działalności gospodarczej, chyba że ma ona służyć realizacji celów statutowych organizacji. Dochody tej organizacji muszą być przeznaczone na cele statutów.

FUNDACJE

1. Działające na podstawie ustawy z1984r - są ustanawiane przez osoby fizyczne lub prawne dla realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak ochrona zdrowia, pomoc społeczna, rozwój nauki, oświata, wychowanie, kultura, sztuka, rozwój gospodarczy, ochrona środowiska.

Ten, kto tworzy fundację wskazuje cel, składniki majątkowe (pieniądze, nieruchomości). Każda fundacja działa na podstawie statutu, odrębnego dla każdej z nich. Określa on nazwę, cele majątek, organy i jej właściwości. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania jej do KRS.

2. Fundacje prawa publicznego - charakteryzuje się tym, iż są tworzone przez państwo w drodze ustawy lub na podstawie upoważnienia ustawowego. Ich cel jest ustawowo określony. Przykładem takiej fundacji jest centrum badania opinii społecznej, Fundacja Zakłady Kórnickie, Fundacja Polsko-Niemieckie pojednanie, Fundacja Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

AGENCJE

Pojawiły się wraz z przekształceniami w ustroju politycznym państwa. Podmioty tworzone przez organy państwowe dla realizacji zadań państwa. Charakteryzują się powiązaniami organizacyjnymi i funkcjonalnymi z naczelnymi lub centralnymi organami administracji państwowej. Wyróżnia się następujące rodzaje agencji:

1. Mające status centralnych organów administracji państwowej.

2. Będące państwowymi osobami prawnymi

3. Będące jednoosobowymi spółkami Skarbu Państwa.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 15 - 18.02.2008r

Organy centralne - obejmują obszar całego kraju. Wśród nich można wyróżnić organy naczelne: RM i organy wchodzące w jej skład.

Prezydent RP - kompetencje:

1. Związane ze sprawami zagranicznymi:

• Reprezentowanie państwa w sprawach zagranicznych

• Mianowanie i odwoływanie pełnomocnych przedstawicieli dyplomatycznych RP w innych państwach

• Przyjmowanie listów uwierzytelniających i odwołujących akredytowanych przedstawicieli

2. Związane z ochroną zewnętrzną państwa

• Mianowanie na wniosek Prezesa Rady Ministrów naczelnego dowódcy sił zbrojnych (funkcja na czas wojny).

• Zarządzenie mobilizacji

• Użycie sił zbrojnych do obrony kraju

• Najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych

3. W sferze prawodawstwa

• Wprowadzenie stanów nadzwyczajnych

4. Dotyczące Rady Ministrów

• Sensu largo: prawo inicjatywy ustaw, prawo veta, prawo zwracania się do TK o zbadanie zgodności przepisów z konstytucją.

• Sensu stricte: prawo do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, prawo do ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych.

5. Dotyczące obsadzania najważniejszych stanowisk w państwie

• Desygnowanie Prezesa RM

• Powoływanie RM

• Dokonywanie zmian w RM na wniosek Prezesa RM

• Zwoływanie posiedzeń Rady Gabinetowej.

6. Dotyczące spraw indywidualnych.

• Powoływanie sędziów

• Powoływanie prezesów SN

• Powoływanie prezesa NSA i v-ce prezesów

• Powoływanie członków Rady Polityki Pieniężnej

• Powoływanie członków KRRiT

• Powoływanie Prezesa NBP

7. Kompetencje decyzyjne (wydawanie decyzji administracyjnych):

• Nadanie obywatelstwa

• Wydawanie zgody na zrzeczenie obywatelstwa polskiego

• Nadawanie orderów i odznaczeń

• Stosowanie prawa łaski

Wszystkie te decyzje są decyzjami uznaniowymi.

RADA MINISTRÓW

• Organ kolegialny

• Członkowie mają pozycję odrębnych, monokratycznych organów

• Skład: członkowie obligatoryjni (Prezes RM i Ministrowie) i członkowie fakultatywni (v-ce prezesi RM, przewodniczący określonych w ustawach komitetów).

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 16 - 25.02.2008r.

Tryb funkcjonowania RM

• Posiedzenia zwoływane są przez Prezesa RM

• Posiedzenia mają charakter poufny - media nie towarzyszą posiedzeniom

• Decyzja jest uzgadniana, a nie przegłosowywana

Kompetencje RM

• Decyzje we wszystkich sprawach polityki państwa, które nie są zastrzeżone na rzecz innych organów państwowych.

• Istnieje domniemanie kompetencji RM

PREZES RADY MINISTRÓW

• Przewodniczący kolegialnego organu jakim jest RM

- zwoływanie posiedzeń Rządu

- przewodniczenie posiedzeniom

- reprezentowanie RM na zewnątrz

- kierowanie i koordynowanie pracami poszczególnych ministrów

- wyznaczanie ministrom określonych zadań

• Jest odrębnym organem z własnymi zadaniami

• Uprawnienia wobec samorządu terytorialnego

• Aparatem pomocniczym RM jest Kancelaria Prezesa RM - kieruje nią Szef Kancelarii, który jest powoływany przez Prezesa RM.

Uprawnienia:

- wydawanie Dziennika Ustaw RP i Monitora Polskiego

- koordynacja polityki kadrowej w administracji rządowej

- obsługa spraw kadrowych osób zajmujących kierownicze stanowiska w administracji rządowej

- obsługa informacyjna i procesowa

- kontrola wykonywania zadań wskazanych przez RM i jej Prezesa; przedstawianie wniosków z przeprowadzonej kontroli.

MINISTROWIE

• Kierujący określonymi działami administracji rządowej

• Wypełniający zadania zlecone przez Prezesa RM

• Są organami, których wyodrębnienie dyktowane jest przedmiotem działania

• Powołanie ministra najczęściej ma miejsce razem z powołaniem RM

• Przedmiotowy zakres działania jest każdorazowo ustalany przez Prezesa RM w rozporządzeniu tuż po powołaniu.

• Ich liczba nie jest nigdzie określona

• Uczestniczą w ustalaniu polityki państwa

• Będzie odpowiadał za treść i realizację działań rządu - jest zobowiązany do przedkładania określonych inicjatyw, określonych projektów aktów prawnych

• Ciąży na nim obowiązek lojalności politycznej, która rozumiana jest jako obowiązek reprezentowania w swoich wystąpieniach stanowiska zgodnego z aktualną linią polityki Rządu

• Minister wykonuje politykę Rządu

• Minister sprawuje funkcje kierownicze, nadzorcze nad działalnością podporządkowanych mu urzędów organów i jednostek organizacyjnych dysponując uprawnieniami:

- tworzenie i likwidacja jednostek organizacyjnych

- powoływanie i odwoływanie kierowników jednostek organizacyjnych

Kontrolowanie działalności tych jednostek

• Aparatami pomocniczymi są ministerstwa

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 17 - 03.03.2008r.

ORGANY CENTRALNE

• Działają na obszarze całego kraju, ale nie wchodzą w skład Rady Ministrów.

• Nie mają konstytucyjnych podstaw.

• Podporządkowane są różnym podmiotom: ministrom, Prezesowi RM, Sejmowi

Np.: - centralny organ podległy Premierowi - szef ABW, Centralna Komisja ds. tytułu naukowego i stopni naukowych.

- centralny organ podległy ministrowi - ds. administracji - Komendant Główny Policji, Komendant Państwowej Straży Pożarnej, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

- centralny organ podległy Sejmowi - Główny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Główny Inspektor Pracy.

• Wśród nich dominuje formuła organu monokratycznego

• Nie ma jednolitości w tym, czy organy centralne mają czy nie organy terenowe - np.: Komendant Główny Policji ma swoje organy terenowe.

ORGANY TERENOWE ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

• Zorganizowana jest na zasadzie dualizmu - poza terenowymi organami istnieją również organy samorządu terytorialnego. Taka sytuacja istnieje od 1990r.

• Są zróżnicowane - składają się na nie Wojewoda i działający pod jego zwierzchnictwem kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży. Z drugiej strony w ich skład wchodzą również terenowe organy administracji niezespolonej.

WOJEWODA

Jedyny organ, który ma konstytucyjne podstawy. Powoływany jest i odwoływany przez Prezesa RM na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej. Premier sprawuje kierownictwo nad Wojewodą. Dysponuje również wobec niego uprawnieniami nadzorczymi i kontrolnymi. Wojewoda jest organem o wyraźnie politycznym charakterze - jest reprezentantem Rządu na terenie województwa. Gdy Rząd podaje się do dymisji, to robi to wraz z Wojewodami, nowy Premier może przyjąć dymisję Wojewody lub nie, wtedy pozostaje on na stanowisku.

Jest organem o kompetencji ogólnej. Funkcje Wojewody:

1. Przedstawicielstwo RM na terenie województwa

1. Sprawowanie kontroli wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej przez organy administracji lokalnej wszelkich rodzajów.

2. Nie ma żadnych powiązań wskazujących na podległość organów lokalnych Wojewodom. Samorząd pełni rolę wykonawcy zadań z zakresu administracji rządowej.

3. Dostosowywanie do lokalnych warunków celów polityki Rządu, a także polityki regionalnej.

4. Reprezentowanie Rządu w czasie uroczystości państwowych, które odbywają się na terenie województwa, w czasie wizyt przedstawicieli zagranicznych państw.

5. Współdziałanie Wojewody z organami innych państw i organizacji międzynarodowych

6. Wykonywanie zadań z zakresie obronności i bezpieczeństwa

7. Może sięgać po polecenia wobec Samorządu Terytorialnego, wówczas Wojewoda jest zobowiązany do informowania ministra właściwego przedmiotowego.

8. Może sprawować pewną rolę w powoływaniu i odwoływaniu organów terenowej administracji rządowej niezespolonej.

9. Obowiązek przedstawicielstwa przez organy administracji niezespolonej Wojewodzie projektów aktów prawa miejscowego w celu ich uzgodnienia.

10. Obowiązek składania rocznych informacji o swojej działalności lub w przypadku żądania Wojewody wyjaśnień co do swoich działań.

2. Sprawowanie zwierzchnictwa nad terenowymi organami rządowej administracji zespolonej.

U podstaw leży zasada zespolenia - oznacza skoncentrowanie całego aparatu administracyjnego w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnictwem, skoncentrowanie odpowiedzialności za określony stan. Zespolenie ujmuje się w kilku warstwach: personalne, organizacyjne, kompetencyjne, finansowe.

3. Nadzór nad Samorządem Terytorialnym

4. Organ rozstrzygający indywidualne sprawy w drodze decyzji administracyjnej

5. Występowanie w roli reprezentanta Skarbu Państwa

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 18 - 10.03.2008r

ZASADA ZESPOLENIA

1. Organizacyjne - aparaty pomocnicze organów administracji zespolonej są włączone w strukturę urzędu wojewódzkiego. Niepełna postać - aparaty pomocnicze organów administracji zespolonej są ulokowane poza strukturą Urzędu Wojewódzkiego, ale struktura organizacyjna, funkcjonowanie tych urzędów organów administracji zespolonej określone są w statucie, w regulaminie Urzędu Wojewódzkiego, a ten nadawany jest przez Wojewodę.

2. Personalne - oznacza przyznanie Wojewodzie istotnego wpływu na obsadę najważniejszych stanowisk w administracji zespolonej.

1. Pełne - polega na przyznaniu Wojewodzie prawa obsadzania stanowisk

2. Niepełne - uczestnictwo w powoływaniu i odwoływaniu w różnych formach (np.: wyrażanie zgody, formułowanie opinii, działanie w porozumieniu z innym organem).

• Komendant Wojewódzki Policji - powoływany przez ministra właściwego ds. wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Policji, po zasięgnięciu wojewody.

• Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej powoływany przez ministra właściwego ds. wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej złożony po uzyskaniu zgody Wojewody.

• Kurator Oświaty - powołuje i odwołuje go Wojewoda w porozumieniu z ministrem właściwym ds. oświaty i wychowania. Kandydata wyłania się w drodze konkursu.

• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego powoływany jest przez Wojewodę spośród co najmniej 3 kandydatów przedstawionych przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Jeśli Wojewoda nie powoła go w ciągu 30 dni od daty przedstawienia kandydatów, wówczas GINB wskazuje 1 kandydata, którego Wojewoda powołuje na stanowisko WINB.

3. Kompetencyjne - uznaje się, iż organem administracji zespolonej w województwie jest Wojewoda, akierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży wykonują określone prawem zadania jako organy, jeżeli ustawy tak stanowią. Mogą ponadto działać w imieniu Wojewody w ramach ustawowego upoważnienia.

4. Finansowe - budżety organów administracji zespolonej stanowią części składowe budżetu Województwa.

FUNKCJE

1. Sprawowanie nadzoru nad Samorządem Terytorialnym

Wojewoda sprawuje ten nadzór przy użyciu kryterium legalności. Nadzór jest bieżący. Podstawowym środkiem nadzoru jest stwierdzenie nieważności uchwały lub zarządzenia z powodu ich niezgodności z prawem.

2. Rozstrzyganie spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej.

Wojewoda wydaje decyzje w I instancji lub działa w II instancji - jest organem odwoławczym. I instancja - decyzja w sprawie uznania za obywatela polskiego. II instancja - jest nim, gdy przepisy tak wyraźnie wskazują.

3. Wojewoda jest reprezentantem Skarbu Państwa. Posiada uprawnienia w związku z gospodarowaniem nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 19 - 17.03.2008r

Terenowe organy rządowej administracji niezespolonej.

• Realizują zadania o charakterze ogólnopaństwowym

• Terytorium ich działania nie pokrywa się z zasadniczym podziałem terytorialnym

• Charakter realizowanych zadań nakazuje oderwanie tych organów od lokalnych uwarunkowań - np.: organy administracji skarbowej

• Ich katalog jest zawarty w załączniku do ustawy o terenowych organach administracji rządowej.

Organy te to:

1. administracja wojskowa: dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych

2. administracja skarbowa na którą składają się dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej

3. administracja górnicza: dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych, dyrektorzy specjalistycznych urzędów górniczych

4. administracja miar: dyrektorzy okręgowych urzędów miar, naczelnicy obwodowych urzędów miar

5. administracja probiercza: dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych, naczelnicy obwodowych urzędów probierczych

6. administracja celna: dyrektorzy izb celnych, naczelnicy urzędów celnych

7. administracja wodna: dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej, dyrektorzy urzędów morskich, dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej, okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego

8. dyrektorzy urzędów statystycznych

9. wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego

10. powiatowi i graniczni lekarze weterynarii

11. państwowi inspektorzy sanitarni

12. komendanci oddziałów straży granicznej, komendanci placówek i dywizjonów straży granicznej

Organy te podporządkowane są organom wyższych szczebli. Brak podporządkowania ich Wojewodzie nie oznacza całkowitej osobności tych organów funkcjonujących na terenie województwa względem Wojewody. Ma on udział w powoływaniu i odwoływaniu tych organów.

Administracja na szczeblu powiatowym - zespolenie.

Ustawa z dnia 08.03.1990 - reaktywacja Samorządu Terytorialnego. Usytuowano go na szczeblu gminy. Dwa kolejne szczeble powiat i województwo wprowadzono w ramach reformy z 1998r. Istota samorządu wyrażona jest w podmiocie, przedmiocie i sposobie działania.

Podmiotem są mieszkańcy danego terenu, zorganizowani z mocy ustawy we wspólnotę określaną też mianem związku publiczno-prawnego. Przez mieszkańców rozumie się osoby zamieszkujące na danym terenie.

Zadania publiczne, zadania z zakresu administracji publicznej.

Przedmiot działania nie różni się zasadniczo od przedmiotu administracji rządowej. Samorząd terytorialny jest samodzielny pod względem finansowym.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 20 - 31.03.2008r

FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI

Możliwość sięgania po środki przymusu jest ściśle określona prawem.

Prawne formy działania administracji.

Określony prawem typ czynności podmiotu administrującego. Dopuszczalny przez prawo środek, który administracja wykorzystuje do załatwienia określonej sprawy. Można podzielić je ze względu na:

1. Czynność rodzi skutek prawny lub nie.

1. Działania prawne - organ administracji objawia wolę w celu utworzenia, zmiany lub zniesienia stosunków prawnych. Prowadzą do powstania określonych skutków prawnych.

2. Działania faktyczne - nie są skierowane bezpośrednio na wywołanie skutków prawnych.

2. Kryterium władztwa publicznego.

1. Działania władcze - organ może się posłużyć władztwem publicznym.

2. Działania niepubliczne - organ nie może stosować władztwa publicznego.

Władztwo publiczne:

Opiera się na domniemaniu ważności działania organu administracji - domniemywa się, że działania administracji są prawidłowe.

Polega na możliwości przymusowego realizowania woli organu wyrażonej w określonej prawem formie, najczęściej jednak wystarcza postraszenie obywatela, nie trzeba sięgać po przymus bezpośredni.

3. Kryterium woli.

1. Jednostronne - decydujące znaczenie ma wola jednego uczestnika. Są to zazwyczaj formy władcze.

2. Dwustronne - decydujące znaczenie ma wola co najmniej dwóch podmiotów stosunku administracyjno - prawnego. Są to zazwyczaj formy niewładcze.

4. Usytuowanie adresatów działań administracji wobec administracji.

1. Formy wewnętrzne - adresaci pozostają poza strukturą administracji.

2. Formy zewnętrzne - adresaci są podporządkowani działającemu organowi.

POSZCZEGÓLNE PRAWNE FORMY DZIAŁANIA

1. Podział na władcze i niewładcze formy działania

Władcze - do nich zaliczamy:

• akt normatywny

• akt generalny stosowania prawa

• akt administracyjny

• polecenie służbowe

• czynności materialno - techniczne

Niewładcze - do nich zaliczamy:

• umowy i porozumienia

• działalność społeczno - organizatorską

• czynności materialno - techniczne

Mieszana forma działania:

• ugoda administracyjna

Akt normatywny - akt o podwójnej generalności (generalno - abstrakcyjny), omówiony dawno przy źródłach prawa, szkoda na niego czasu.

Akt generalny stosowania prawa - z jednej strony zbliżony do aktu normatywnego. Z drugiej strony o ile akty normatywne są aktami tworzenia prawa to akty generalne stosowania prawa nie tworzą żadnej nowej normy prawnej. Zawierają jedynie wskazówki jak należy rozumieć określone normy prawne, jak je interpretować i stosować. Stanowią one akty kierownictwa wewnętrznego, dlatego że obowiązują one wyłącznie w wewnętrznej sferze administracji. Obywatela to oczywiście nie dotyczy.

Akt administracyjny - szczególna prawna forma działania, bo jej istnienie jest ściśle związane z powstaniem nowoczesnej administracji, bo administracja jest związana prawem.

Akt administracyjny - oparta na obowiązujących przepisach prawa czynność organu wykonującego administrację publiczną. Jest czynnością kształtującą w sposób prawnie wiążący sytuację adresata aktu, wskazanego w nim w sposób konkretny w indywidualnej sprawie.

Akt administracyjny jest czynnością prawną. Jest aktem o podwójnej konkretności: indywidualnie określony jest zarówno adresat jak i sytuacja która jest regulowana owym aktem.

Nazwy aktu: w znaczeniu procesowym (w postępowaniu), o akcie mówimy decyzja administracyjna. Każda decyzja jest aktem, ale nie każdy akt jest decyzją.

Decyzje są różnie nazywane: pozwolenie, zezwolenie, koncesja, zakaz, nazwy te są podane w nagłówkach aktów.

• Akty administracyjne, które nie są decyzjami to uchwały np. uchwała rady miasta o przyznaniu komuś tytułu honorowego - jest to akt administracyjny - adresat i przedmiot sprawy są określone konkretnie.

• Akt administracyjny jest czynnością prawną również w tym znaczeniu, że tworzy, zmienia lub znosi stosunek prawny.

• Akt administracyjny jest władczą formą działania co oznacza że kształtuje sytuację prawną tego imiennie określonego adresata w sposób prawnie wiążący - wykonanie tego aktu jest dodatkowo zagwarantowane możliwością użycia przymusu publicznego.

• Akt administracyjny jest czynnością jednostronną, bo ostateczne sformułowanie treści tego aktu należy wyłącznie do uprawnionego organu.

• Akt administracyjny wywiera przede wszystkim skutki w sferze prawa administracyjnego, bo jest formą działania administracji, ale wywiera także skutki prawne w dziedzinach uregulowanych innymi gałęziami prawa np.: w sferze prawa cywilnego, pracy, finansowego.

Różne klasyfikacje aktów:

1. Przy zastosowaniu kryterium wpływu adresata na wydanie aktu administracyjnego wyodrębnić można akty:

1. zależne od woli adresata - np. pozwolenie na budowę, decyzja o zmianie nazwiska - jest stosowany jeśli treścią aktu ma być przyznanie jakiegoś uprawnienia

2. niezależne od woli adresata (wbrew woli adresata) np. akty powołujące do odbycia zasadniczej służby wojskowej, decyzja o wymiarze podatku, o wywłaszczeniu nieruchomości - jest stosowany jeśli ma być odjęcie wcześniej przyznanego uprawnienia albo nałożenie na adresata obowiązku

2. Wyodrębnienie aktów ze względu na kryterium oczekiwań adresata

1. akty pozytywne - wówczas, gdy ich treść pozostaje w zgodzie z oczekiwaniami adresata

2. akty negatywne - wtedy gdy są one niezgodne z wolą, intencją, oczekiwaniem adresata

3. Klasyfikacja aktów z punktu widzenia elementu nowości w sytuacji prawnej podmiotu

1. akty konstytutywne - tworzą zmieniają lub znoszą stosunki administracyjno - prawne. Większość aktów administracyjnych to akty konstytutywne.

2. akty deklaratoryjne - same niczego nowego do porządku prawnego nie wnoszą, niczego w nim nie tworzą, potwierdzają w sposób prawnie wiążący że w danej sytuacji dla adresata wynikają z ustawy określone prawa lub obowiązki np. decyzja o uprawnieniach emerytalnych.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 21 - 07.04.2008

Zaświadczenie urzędowe potwierdzenie istnienia stanu faktycznego lub prawnego.

Kryterium oczekiwań adresata

3. akty pozytywne - wówczas, gdy ich treść pozostaje w zgodzie z oczekiwaniami adresata. Powstają niekoniecznie z woli zainteresowanego. Treścią tych aktów jest przyznanie zainteresowanemu uprawnienia. O uprawnienie dla kogoś może wystąpić inna osoba, później potrzebna jest zgoda zainteresowanego.

4. akty negatywne - wtedy gdy są one niezgodne z wolą, intencją, oczekiwaniem adresata. Odmawiają przyznania uprawnienia, nakładają obowiązki, odbierają wcześniej przyznane uprawnienia.

Kryterium stopnia związania organu wydającego akt przepisami prawa

1. akty związane - są to akty o treści określonej przez prawo. Jeżeli Azachodzą pewne okoliczności, to Bzachodzi skutek. Jeżeli taki przepis jest podstawą dla aktu administracyjnego, to akt wydany na podstawie tego przepisu jest A związanym, treścią tego przepisu. Do organu należy ustalenie istniejącego stanu faktycznego i porównanie z przesłankami zawartymi w przepisach. Jeśli będzie zgodność to co do skutku nie będzie wątpliwości np.: przyznanie uprawnień emerytalnych.

2. akty uznaniowe - ich treść pozostawiona jest uznaniu organu administracji. Istnienie określonych okoliczności faktycznych. Przepisy nie wiążą bezwzględnie określonego skutku prawnego. Związane są z pojęciami nieostrymi: ważne względy, dobro publiczne. Okoliczności A nie muszą wywołać skutku B.

Konstrukcja przepisów prawnych będących podstawą dla decyzji określa czy będzie to akt związany czy uznaniowy.

Uznanie administracyjne - wybór jednego z możliwych skutków prawnych za pomocą aktu administracyjnego. Dwa sposoby rozumienia pojęcia:

1. wąskie - zaistnienie określonych okoliczności faktycznych, przesłanek nie przesądza o zastosowaniu określonego skutku prawnego. Częściej występuje właśnie to rozumienie.

2. szerokie - zastosowanie ma w przepisach będących podstawą do wydania aktu pojęć nieostrych, których treść ustala się na potrzeby konkretnego przypadku jest klasyfikowane jako uznanie w szerokim tego słowa znaczeniu.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 22 - 14.04.2008r

Polecenie służbowe.

Forma działania, która jest charakterystyczna dla wewnętrznej sfery działania. Jest nakazem określonego zachowania się formułowanym przez zwierzchnika służbowego, kierowanym do podwładnych. Co do zasady jest formułowana ustnie, mogą być jednak wyjątki. Adresat jest związany treścią polecenia. Naruszenie obowiązku jego realizacji jest podstawą do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Związanie to opiera się na domniemaniu prawidłowości polecenia, na jego zgodności z prawem. Treść polecenie powinna się mieścić w obowiązkach pracowniczych. Jeżeli adresat polecenia uzna, że jest ono niezgodne z prawem powinien przedstawić swoje wątpliwości przełożonemu. Jeżeli ten jednak wyda polecenie na piśmie, adresat jest zobowiązany do jego wykonania.

FORMY NIEWŁADCZE

To przede wszystkim formy o charakterze dwustronnym. Ich stosowanie nie pozwala na sięganie po władztwo publiczne dla zagwarantowania wykonania działań w tych formach. Będą najczęściej występowały w zewnętrznej sferze administracji.

1. Umowy

Jako dwustronne formy działania pojawiły się w administracji od reformy z 1990r, czyli od reaktywowania Samorządu Terytorialnego.

Cechy:

• Jej przedmiotem są sprawy z zakresu administracji publicznej.

• Jedną ze stron umowy musi być organ administracji, w którego kompetencjach mieścić się będzie upoważnienie do zawierania umów.

• Musi się legitymować odpowiednią podstawą prawną. Zróżnicowanie podstawy prawnej prowadzi do zróżnicowania umów:

- cywilno-prawne - są stosowane w administracji publicznej przede wszystkim dla wykonywania kompetencji związanych z dysponowaniem majątkiem danego organu administracji.

- publiczno-prawne - oparte na przepisach prawa administracyjnego. Są stosowane przez administrację dla wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej we współpracy z innymi podmiotami (będą nimi organy administracji publicznej, inne podmioty administrujące (np.: organizacje pozarządowe, osoby fizyczne)).

Umowy mają formę pisemną i wymagają ogłoszenia w organie promulgacyjnym. Ma to zagwarantować siedzę na temat właściwości rzeczowej poszczególnych organów.

Umowa jest również formą, którą ustawodawca przewidział dla zobowiązania się obywatela do określonych zachowań, których nie podejmowanie rodzić będzie obowiązki administracji.

2. Działalność społeczno-organizatorska

Podobna jest do form, którymi posługują się organizacje społeczne w sferze zewnętrznej, niekiedy określonymi jako działania niewładcze sensu stricte. Nie mogą być stosowane środki przymusu dla egzekwowania ich działań.

Cechy:

• Cel tych czynności mieścić się musi w zakresie zadań, które w świetle prawa należą do tego organu.

• Działanie w ramach tej formy nie może oznaczać tworzenia nowych norm prawnych.

• Ich stosowanie nie może być wsparte zastosowaniem przymusu.

Np.: podnoszenie poziomu wiedzy rolniczej - można uzyskać to tylko formami niewładczymi - poprzez informowanie, organizację dowozu na szkolenia.

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 23 - 21.04.2008r

Czynności materialno-techniczne.

To czynności faktyczne, a więc takie, które nie powodują powstania określonej normy prawnej.

1. Nie wywołują bezpośrednio skutków prawnych - mieszczą się w ramach organizacji pracy w administracji np.: prowadzenie rejestru pism wpływających - sfera wewnętrzna. Część jest stosowana w sferze zewnętrznej - doręczenia.

2. Wywołują skutki prawne

3. O charakterze niewładczym - w sferze wewnętrznej

4. O charakterze władczym - w sferze zewnętrznej

Podstawy prawne dla czynności materialno - technicznych.

Są bardzo zróżnicowane. W sferze wewnętrznej są oparte o przepisy regulujące pracę administracyjną. Mogą ale nie muszą być bardzo precyzyjne. W sferze zewnętrznej muszą być bardzo precyzyjne, ponieważ chodzi o sytuację jednostki.

Ugoda administracyjna.

Akt, w którym strony określają wzajemnie swoje prawa i obowiązki w sprawie z zakresu administracji publicznej, w sposób prawnie wiążący. Możliwość zawarcia ugody dotyczy spraw o charakterze spornym. Dla swojej ważności wymaga zatwierdzenia przez organ, przed którym została zawarta. Ma ono formę procesową postanowienia. Zatwierdzenie ma stanowić gwarancję, że zawarcie ugody nie nastąpi z oczywistą krzywdą którejś ze stron lub z naruszeniem prawa.

Przyrzeczenie publiczne.

Oświadczenie woli organów administracji, w którym organ administracji zobowiązuje się do konkretnego zachowania się w przyszłości. Zachowanie to może przybierać różne treści (wydanie określonego zezwolenia np.: na pracę dla cudzoziemca).

Przyrzeczenie wydania koncesji - promesa. Rozumiana jako przyrzeczenie wydania koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w określonych warunkach. Ma również zastosowanie w sferze stanowienia prawa.

KONTROLA

Badanie pewnego stanu faktycznego, porównywanie z przyjętym wzorcem i formułowanie na tej podstawie oceny stanu faktycznego.

Nadzór - opiera się na kontroli, wymaga sięgnięcia po badania kontrolne. Może się do niej sprowadzać w przypadku pozytywnego wyniku kontroli. W przypadku negatywnego wyniku kontroli nadzór obejmuje możliwość weryfikowania owej wadliwej działalności. Kontrola przybiera różne postaci:

Kryterium etap działania podmiotu kontrolowanego na którym podejmowane są czynności kontrolne.:

1. Wstępna - podmiot kontrolujący ocenia prawidłowość samego zamiaru działania podmiotu kontrolowanego. Prowadzenie jej ma ogromne znaczenie i jej oddziaływanie jest intensywne. Kontrola ta może prowadzić do pewnej korekty owego zamiaru lub nawet rezygnacji z tego zamiaru. Na tym etapie kontrola może dać najlepsze rezultaty. Wadami takiej kontroli są: podmiot kontrolowany może przestać czuć się odpowiedzialnym za działanie w oczekiwaniu na podjęcie decyzji bądź działania przez kontrolującego.

2. Faktyczna

3. Następcza (następna)

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 24 - 28.04.2008r

Kontrola cd

Kontrola faktyczna - wykonywana w toku trwającego procesu działania. Ma ona wpływ na dalsze etapy działania. Zapobiega pewnym wadom zanim działanie zakończy się.

Kontrola następcza (następna) - ogranicza się do tego odcinka działania, które już został zakończone. Skuteczność tej kontroli zależy od czasu, kiedy jest podjęta. Powinno to nastąpić szybko po zakończeniu działania. Jeśli jest podjęta późno, to jej rezultaty są trudne do oceny.

Kontrola z punktu widzenia stosunków pomiędzy kontrolującym i kontrolowanym:

1. Wewnętrzna - wówczas gdy, podmiot kontrolujący i kontrolowany wchodzą w skład tej samej struktury organizacyjnej, są powiązani zależnością służbową np.: kontrola przełożonego wobec podwładnego. Zaletą jest dobra orientacja kontrolującego w specyfice działania podmiotu kontrolowanego.

2. Zewnętrzna - zawsze, gdy jest prowadzona przez podmiot niepowiązany strukturalnie z administracją np.: sprawowana przez sądy administracyjne.

Kontrola z punktu widzenia zakresu kontroli:

1. Pełna (zupełna) - obejmująca całość działania kontrolowanej jednostki, a także oznacza prowadzenie tej kontroli przy użyciu pełnego katalogu kryteriów. Jest dość rzadko stosowana.

2. Częściowa (ograniczona) - mamy z nią do czynienia gdy odnosi się ona do jakiegoś fragmentu czy etapu działania, gdy jest przeprowadzana tylko z jednego punktu widzenia (np.: legalności czy gospodarności).

Kontrola z punktu widzenia rodzaju podmiotu, którego inicjatywa będzie uruchamiać kontrolę:

1. Prowadzona z urzędu - podejmowana z inicjatywy podmiotu kontrolującego np.: wiele kontroli prowadzonych przez NIK. Kontrola ta ma taki atut, że to podmiot kontrolujący decyduje czy, kiedy i w jakim zakresie będzie ją prowadził.

2. Prowadzona na wniosek - inicjowana przez jednostkę nie posiadającą uprawnień kontrolnych, ale posiadającą interes prawny w jej przeprowadzeniu. Mamy z nią do czynienia gdy np..: jednostka składa skargę do sądu administracyjnego na ostateczną decyzję organu administracji.

Kontrola ze względu na kryterium częstotliwości prowadzenia działań kontrolnych:

1. Bieżąca - prowadzona stale w toku działania jednostki kontrolowanej.

2. Periodyczna - prowadzona w określonych, z góry przewidzianych przedziałach czasu (np.: roczna, kwartalna, miesięczna).

3. Okazjonalna - prowadzona raz na jakiś czas, z inicjatywy zainteresowanego podmiotu (na wniosek). Zazwyczaj jest elementem zaskoczenia.

Kryterium charakterystyki podmiotu:

1. Państwowa - prowadzona przez podmioty o państwowym charakterze np.: NIK, RPO

2. Społeczna - prowadzona przez podmioty takie jak obywatele - w ramach instytucji skarg i wniosków.

3. Zawodowa - opiera się na posiadaniu kwalifikacji zawodowych do prowadzenia kontroli - różnego rodzaju inspekcje.

4. Niezawodowa - opiera się na nieposiadaniu kwalifikacji zawodowych do prowadzenia kontroli.

Kontrola sprawowana jest podmioty takie jak: Parlament, Prezydenta, NIK, RPO, RPD, Sądy Administracyjne, Trybunał Konstytucyjny.

Żeby kontrolę można było uznać za prawidłową, musi ona spełniać pewne cechy:

1. Oficjalność - oznacza, że mówimy o kontroli podejmowanej z urzędu. Skierowana jest na ochronę interesu publicznego. Prowadzona jest np.: przez NIK, różnego rodzaju inspekcje.

2. Aktywność - rozumiana jako dążenie do objęcia działaniami kontrolnymi w dalszym czasie dużej ilości podmiotów, do objęcia kontrolą wszelkich przejawów działania tych podmiotów, do wykrycia wszystkich nieprawidłowości. Teoretycznie trzeba się jej spodziewać zawsze. Spodziewanie się kontroli wpływa mobilizująco na podmiot kontrolowany.

3. Bezstronność - brak czynników, które rzutują na wynik kontroli.

4. Proporcjonalność - bywa rozumiana tak, że powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający objęcie kontrolą wszystkich działań administracji istotnych dla sformułowania oceny.

5. Fachowość

6. Efektywność

PRAWO ADMINISTRACYJNE część ogólna

Wykład 25 - 05.05.2008r

Cechy kontroli cd

5. fachowość - jeśli istnieje, to kontrola „ma się dobrze”; podmiot kontrolujący powinien zakresem swojej wiedzy, umiejętności, doświadczenia przewyższać podmiot kontrolowany. Umożliwia przeprowadzenie kontroli, która przyniesie pozytywne rezultaty.

6. efektywność - powinna być zainteresowana faktycznym skorygowaniem ujawnionych nieprawidłowości, dopiero wówczas jest skuteczna.

KONTROLA SPRAWOWANA PRZEZ NIK

• Jest określona mianem kontroli państwowej - nazwa o historycznych korzeniach.

• NIK podporządkowany jest parlamentowi.

• Powoływany, odwoływany przez Sejm, podlega Sejmowi.

• Działa na zasadzie kolegialnej.

• Zadania zlecane są przez Sejm, Prezydenta, Premiera. Może również podejmować działania z własnej inicjatywy.

• Działania nakierowane są na działalność gospodarczą, finansową, administracyjno-organizacyjną organów administracji państwowej, przedsiębiorstw państwowych podległych tym organom, jednostek organizacyjnych.

Spółdzielnie i ich związki w zakresie w jakim gospodarują mieniem społecznym, w zakresie zadań zleconych przez państwo. Na tych zasadach kontrolą NIKu mogą być również objęte organizacje społeczne, a także podmioty gospodarki nieuspołecznionej, przedsiębiorcy (w zakresie realizacji na rzecz państwa dostaw, robót i usług, a także w zakresie wywiązywania się z obowiązków finansowych na rzecz państwa).

• Kontrola nad jednostkami Samorządu Terytorialnego: bada się czy dostały pieniądze i na co je wykorzystały.

• Kontroli NIKu podlegają:

- organizowanie lub wykonywanie prac interwencyjnych albo robót publicznych;

- jednostki Samorządu Terytorialnego i inne jednostki zarządzające jeżeli działają z udziałem państwa lub z udziałem Samorządu Terytorialnego, korzystają z mienia państwa lub innego mienia komunalnego, a także korzystają ze środków pomocowych.

• NIK bada:

- wykonywanie budżetu państwa

- realizację ustaw i innych aktów prawnych pod kątem działalności finansowej, gospodarczej, a także administracyjno-organizacyjnej tych jednostek

- kontroluje Kancelarię Prezydenta RP, Kancelarię Sejmu, Kancelarię Senatu, Kancelarię Trybunału Konstytucyjnego, RPO, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, KRRiT.

Zleceniodawcą kontroli przede wszystkim jest Sejm (w całości lub jego organy), dalej może to być Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów. Regułą jest, że NIK prowadzi kontrole planowe (wg wcześniej ustalonego harmonogramu), jednak w grę wchodzą też kontrole doraźne.

Kryteria kontroli: legalność, gospodarność, celowość, rzetelność.

Protokół kontroli - zwieńczenie kontroli. Zawierać powinien opis stanu faktycznego ze wskazaniem stwierdzonych nieprawidłowości, ze wskazaniem ich przyczyn, ze wskazaniem osób, które odpowiadają za owe nieprawidłowości.

Środek oddziaływania, którym dysponuje NIK, to wystąpienie pokontrolne - adresowane jest do kierownika kontrolowanej jednostki. Jeśli jego działanie podlega kontroli, to kierowane jest do jego kierownika, a jeśli takiego nie ma, to do organu nadzoru.

Wystąpienie pokontrolne zawiera oceny działalności oparte na bazie ustaleń w protokole kontrolnym. W przypadku stwierdzenia uchybień wystąpienie pokontrolne formułuje wnioski i uwagi w sprawie ich usunięcia. Może również zawierać oceny, które będą zawierały niezasadność zajmowania stanowiska przez konkretne osoby, odpowiedzialne za stwierdzone nieprawidłowości.

• NIK może pełnić funkcję sygnalizacyjną. Sygnały zawarte są w informacjach o wynikach kontroli. Przedkładane są Sejmowi, Prezydentowi RP, Premierowi, odpowiednim naczelnym i centralnym organom państwowym. Adresaci przedmiotowi mogą przedstawić swoje opinie.

• Prezes NIK może występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodności aktów prawnych, ustaw, umów międzynarodowych z konstytucją, ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, przepisów prawa wydanych przez centralne organy z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, zgodności celów partii politycznych, wnioski o rozstrzygnięcie sporów pomiędzy organami centralnymi państwa.

PRAWO ADMINISTRACYJNE 2007/2008

~ 30 ~

Administracja Publiczna

A. samorządowa

A. rządowa

A. szczebla wojewódzkiego

A. centralna

A. powiatowa

A. terenowa

A. niezespolona

Wojewoda i A. zespolona

A. gminna

---