INTEGRACJA EUROPEJSKA

Wykład 1

Po II wojnie świat. rozpoczyna się międzynarod. integracja gospodarcza. Jest to scalanie się gospodarek narodowych, tworzenie się jednolitego organizmu, prowadzenie wspólnych polityk, państwa zrzekają się pewnych praw na rzecz ugrupowania integracyjnego.

Korzyści z integracji europejskiej:

• powiększenie rynków zbytu

• większe obroty w HZ

• lepsza efektywność gospodarek danego kraju

• postęp techniczny, unowocześnienie gospodarki

• łatwiejszy dostęp do nowych technologii

• wzrost dobrobytu społeczeństw tych państw

Warunki determinujące rozwój integracji:

• wola polityczna państw

• zbieżność w polityce zagranicznej krajów

• komplementarność gospodarek (wzajemne dopasowanie)

• położenie geograficzne (bliskość geograf.)

• prowadzenie sprzyjającej polityki ekonomicznej (preferencje, znoszenie ograniczeń w handlu)

Etapy integracji:

1. Strefa wolnego handlu - państwa znoszą TYLKO między sobą cła i ograniczenia ilościowe w handlu (zazwyczaj wybrane towary). Państwa nie znoszą i nie wprowadzają ceł wobec krajów trzecich (tzn. nie prowadzą wspólnej polityki handlowej wobec krajów trzecich. Np. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA, 1963r., z inicjatywy Wlk. Brytanii).

2. Unia celna - to samo co strefa wolnego handlu + ujednolicenie polityki handlowej wobec krajów trzecich (jednakowa taryfa celna dla krajów trzecich)

3. Wspólny rynek (jednolity rynek wew.) - wprowadzenie 4 swobód przepływu: osób, usług, kapitału i towaru.

4. Unia gospodarcza i walutowa - ujednolicenie polityki pieniężnej państw (wspólne prowadzenie przez Europejski Bank Centralny). Może tu być ujednolicenie polityki gospodarczej (państwa tracą pewne uprawnienia) albo głęboka koordynacja (kryteria konwergencji- różne wskaźniki). Powstaje organ ponadnarodowy, bo ma uprawnienia poszczególnych państw. Tworzenie wspólnych rezerw walutowych; wprowadzenie wspólnej waluty.

5. Unia polityczna (pełna integracja)- pełna unifikacja w polityce wew. i zew. Wspólna obrona, armia itd.

Historia idei europejskiej:

Pierwsze idee pojawiły się w oświeceniu. Pierre Dubois zaproponował stworzenie Federacji Europejskiej (jako pierwszy). Miały to być państwa europejskie, jako przeciwwaga dla siły papieskiej. Wcześniej była tylko integracja przymusowa (militarna).

Federacja - państwo związkowe. Części składowe nie mają podmiotowości prawno-międzynarodowej; ma je tylko federacja.

Konfederacja - związek państw. Jako całość nie ma podmiotowości prawno-międzyn. Powołuje się ją, żeby lepiej realizować poszczególne cele; nie ma zrzekania się uprawnień.

Jerzy z Podiebradu, Wiliam Penn, Abbe de St. Pierre - wszyscy mówili o zjednoczeniu Europy w formie federacji. Miała to być obrona przed zagrożeniem płynącym z krajów arabskich. Po II wojnie św. ze strony ZSRR. Miało to wzmocnić Europę. Abbe de St. Pierre jako pierwszy użył stwierdzenia Unia Europejska. Chciał on stworzyć stały senat z przedstawicielami państw oraz rząd związkowy (pięciu senatorów wybranych spośród państw tworzących federację). Nie przyjęło się w Europie, ale tak powstały USA.

W XIX w. nie ma zrozumienia dla idei europejskiej, bo to czas powstań i wojen. Po I wojnie św. odżywa idea zjednoczenia. Austriak Richard Condenhove-Kalergi (książka pt. „Pan Europa”) proponował stworzenie Paneuropejskiej Federacji. Podstawą było pojednanie Francji i Niemiec. Nie widział on miejsca w federacji dla Wlk. Brytanii (ale musi podpisać układ z tą federacją) i Rosja (widział w niej wroga, któremu trzeba się przeciwstawić).

Aristid Briand- chciał stworzyć Unię Europejską - związek regionalny, działający pod Ligą Narodów. Polak Józef Retienger- początkiem miała być federacja środkowoeuropejska (warunek: pojednanie polsko-czechosłowackie).

Po II wojnie św. zmienił się układ sił politycznych (bloki: zach.- Francja, Wlk. Brytania, Niemcy, Włochy i wsch.- Rosja). Kraje Europy Zachodniej chciały ię zjednoczyć, aby przeciwstawić się Wschodowi. Po wojnie Niemcy zostały podzielone na 4 strefy okupacyjne. Później powstały RFN i NRD. RFN miało być wciągnięte e proces integracyjny, a nie pominięte. Koniecznością była odbudowa gospodarek po wojnie, a więc stworzenie silnego bloku, spłata długu USA i konkurencja z USA. Wsparcie amerykańskie: zależało im na integracji, czyli na przeciwstawieniu się Rosji i spłaceniu i pożyczki. USA pomogło poprzez plan Marshalla (sekretarz) (Plan Odbudowy i Modernizacji Europy, VI 1947r.). USA pożyczyło pieniądze, ale państwa europejskie musiały WSPÓLNIE uzgodnić na co zostaną przeznaczone i dla kogo. Plan ten miał wspierać doktrynę Trumana (prezydent)- powstrzymywania komunizmu.

W IV 1948r. została powołana EWG (Organizacja Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej). Pomoc z planu Marshalla napływała od IV 48' do VI 52'. W 1960r. została przekształcona w OECD (Organizacja Rozwoju i Współpracy Gospodarczej).

Koncepcje integracji po II wojnie światowej:

1. Federalizm - (do połowy lat 50-tych) Winston Churchill . 1947r. Kongres w Hadze- powołanie Rady Europy (V 49'). Nie ma ona cech federalizmu, jest organizacją międzynarodową. Federalizm zakładał najpierw integrację polityczną a później gospodarczą. W 1954r. rozmawiano o powołaniu dwóch wspólnot- Europejskiej Wspólnoty Politycznej i Obronnej; zakończone fiaskiem!

2. Funkcjonalizm - najpierw integracja gospodarcza a potem polityczna. Federaliści przekazali im swoje poparcie, bo obie grupy miał jeden cel: integracja polityczna; z tym, że od czego innego zaczynały.

spill-over - rozprzestrzenianie się integracji. Podjęcie integracji w jednym obszarze pociągnie za sobą podjęcie współpracy w innych obszarach.

3. Konfederalizm - państwa są gł. podmiotami stosunków międzynarodowych. To one decydują jakie kompetencje chcą przekazać ugrupowaniu. Typowa współpraca międzynarodowa. Zwolennikiem był de Gaulle.

Wykład 2

Europejska Wspólnota Węgla i Stali - pomysłodawca francuski ekonomista J. Monet, francuski minister spraw zagr. realizował te pomysły - Robert Schuman w 50 r. przemówienie, zaproponował RFN utworzenie wspólnej organizacji - powstanie organu ponadnarodowego (kontrola wydobycia węgla i stali w RFN i Fr.), inni też mogą się przyłączyć; RFN - kanclerz Konrad Adenauer był tym zainteresowany (w celu powrotu na arenę miedzynarodową), mogą stać się równorzędnym partnerem w sprawach miezynarodowych; Włochy też się przyłączyły - ten sam powód co RFN; Kraje Beneluxu (Belgia, Holandia, Lux od 1921 rozwijały integracje między sobą) też chciały się przyłączyć.

Paryż IV 1951 - traktat o EWWiS (układ Paryski)

V 52 dokument wszedł w życie - podpisany na 50 lat (w V 2002 wygasa, nie będzie przedłużony - węgiel i stal to część polityki UE)

Węgiel i Stal:

1. kontrola pokojowa odbudowy gospodarki Niemiec,

2. węgiel - podst. rozwoju energetyki,

3. stal - podst. rozwoju przemysłu przetwórczego,

4. węgiel i stal - jw. przemysłu zbrojeniowego

Wlk Bryt nie chciała podpisać tego traktatu, była przeciwko wszelkim ugrupowaniom integracyjknym, integracja to ograniczenie woli państw

Traktat Paryski:

1. cel: podwyższanie rozwoju gospodarczego i dobrobytu społeczeństw,

2. postanowienie: ustanowienie wspólnego rynku węgla i stali (znoszenie barier, tworzenie 4 swobód przepływu: osób, tow, usług, kapitału)

3. kroki: - zniesienie barier celnych i ogr. ilościowych w handlu węglem i stalą, wprowadzenie swobody przepływu osób zatrudnionych w tych sektorach, ujednolicenie stawek transportowych na produkty tych sektorów,

4. państwa tej wspólnoty nie muszą prowadzić wspólnej polit. handlowej wobec krajów trzecich.

Organy:

1. Specjalna Rada Ministrów,

2. Wspólne Zgromadzenie,

3. Trybunał Sprawiedliwości,

4. Wysoka Władza -najważniejszy organ, organ ponadnarodowy, miała uprawnienia władzy państwowej na terenie tych 6 państw; mogła robić to co rządy tych państw; 9 przedstawicieli - 6letnia kadencja (istniała do VII '67 zastąpiona przez Komisję EWG), pierwszy przewodniczący J.Monet; decyzje: o wysokości cen na towary WiS, o strukturze imp i exp, zamykanie nierentownych przedsiębiorstw; członkowie zanim podjęli decyzję konsultowali ją z rządami w rezultacie były to decyzje międzynar.

EWWiS odniosła duży sukces; '53 wspólny rynek dla WiS został już wprowadzony - liberalizacja handlu i wzrost wartości handlu WiSą; słabe przedsiębiorstwa musiały się wzmocnić wewn. lub upadały = rywalizacja gospodarcza po zniesieniu barier = wzrost wskaźnika bezrobocia = kryzys związany z napływem taniego W z USA (Wł, Bel i Hol im się bardziej opłacały sprowadzać go z USA niż produkować); '55 poważny kryzys - kres ponadnarodowości Wysokiej Władzy - boi się wprowadzić plan ograniczenia importu (przeciw Fr i Włochy; ciągła nadprodukcja stali (od połowy lat '70 plany ograniczenia produkcji stali ~18%; od '57 swobodny przepływ osób w tych sektorach ale kiepska mobilność, nie ujednolicono stawek transportowych - wprowadzono harmonizację (wahania w ściśle określonych widełkach); od '57 państwa członkowskie angażowały się społecznie - pomagały osobom bez pracy;

W 1954r. ostatecznie upadły przemysły ponadnarodowej Wspólnoty obronnej i polit. Upadek projektów tych wspólnot sprawił, że większego znaczenia nabrała Wspólnota neofunkcjonalizmu (rozszerzenie Wspólnoty Gosp.) Zainteresowane tym były kraje Beneluxu i RFN (ze względu na swój ogromny potencjał gosp. (umacnianie swojej pozycji)

W 1954r. holenderski Minister Spr. Zagr. zaproponował utworzenie Wspólnoty Gospod. w Europie(Plan Beyena). W czerwcu '95 odbyła się konferencja w Messynie. Spotkali się tam ministrowie Spr. Zagr. 6-ciu krajów i zapadła decyzja o powstaniu dwóch wspólnot:

• Europejskiej Wspólnoty Energii Atom. (EurAtom)

• Europ. Wspól. Gospod. (EWG)

Projekty traktatów zostały powierzone belgijskiemu Ministr. Spr. Zagr. (Paulowi Henri-Spaak'owi).Ostatecznie 25 marca 1957r. w Rzymie podpisano traktat rzymski (EurAtom i EWG). Oba traktaty zostały podpisane na czas nieograniczony. EurAtom był wspólnotą o charakterze sektorowym. EWG nie była Wspólnotą sektorową, bo swoim działaniem objęła całą gospodarkę i życie społeczne. EWG była Wspólnotą Kluczową, najważniejszą wśród tych trzech. Z początkiem lat 80-tych pojawił się termin Wspólnoty Europejskiej stosowany zamiennie z terminem EWG.

EurAtom

Powodem powołania EWG był:

• ogromny deficyt energetyczny (spowodowany prze odbudowę gospodarek po II wojnie ś. do lat 50-tych). Nastąpiły zmiany technologiczne w przemyśle.

• chęć poszukiwania nowych źródeł energii (podstawowe źródła energii w Europie zach. był. węgiel i ropa naftowa-99%import)

• Energia atomowa miała być trzecim źródłem energi i miała zapewnić jej rozwój.

• możliwość prowadzenia wspólnych badań atomowych w Europie Zach. (co gwarantowało, że stworzą przeciwwagę dla USA i ZSRR)

Podstawowe założenia raktatu:

• utworzenie wspólnego rynku energii atomowej (jest rozumiana jako źródło energii i może być wykorzystywana tylko w celach pokojowych)

• ustanowienie wspólnych norm bezpieczeństwa w tym sektorze

• prowadzenie wspólnych badań naukowych i upowszechnianie wyników tych badań

• rozwijanie kontaktów z innymi organizacjami międzyn. w tym zakresie (mowa tu o Międzynar. Agencji Rozwoju Energii Atomowej)

Ta wspólnota do lat 70-tych niezbyt mocno rozwijała swoją działalność. Nigdy nie utworzyła wspólnego rynku energii atom. Do lat 70-tych nie robiła nic, żeby się rozwijała energia atom. Działo się tak, bo wykorzystanie tej energii wiąże się z budową nowych elektrownii, która jest b. kosztowna.

W latach 70-tych odkryto nowe złoża ropy naft. A jej import powodował coraz większe uzależnienie się Europy Zach. od krajów Bliskiego Wschodu.

W październiku 1973r. wybucha kryzys surowcowo-energetyczny. Był on spowodowany wojną izraelsko-arabską.

W tym czasie cena ropy naft. wzrosłą 4-krotnie. Oznaczało to, że trzeba więcej płacić za ten surowiec. Był to najpoważniejszy kryzys w Europie po II wojnie św., bo: -upadło wiele gałęzi przemysłu, -wzrosło bezrobocie, -rosła b. szybko inflacja.

W 1974 wspólnota ta przygotowała projekt rozwoju polityki energetycznej (który jest realizowany do dzisiaj). Głównym jego założeniem było, że od lat 70-tych do 2002r ma wyraźnie wzrosnąć rola energii atom w zaspokojeniu ogólnego popytu na energię.

Projekt ten zakładał, że w latach 70-tych energia atom. zaspokajała tylko 17% ogólnego popytu na energię, natomiast w 2002 ma zaspokajać 50% tego popytu. Dzisiaj zaspokaja 49%.

Od początku istnienia tej wspólnoty odnosiła ona sukcesy jeżeli chodzi o badania naukowe. Powołała wspólny ośrodek badań naukowych.

EWG

Traktat o tej wspólnocie został podpisany przez 6-tkę w Rzymie 1957r.

Założenia traktatu o EWG:

• utworzenie wspólnego rynku w okresie przejściowym trwającym 12 lat. Ten okres podzielony został na 3 etapy, po 4 lata. Traktat ten zakładał, że okres ten może być skrócony, a w przypadku poważnych problemów gospodar. może być wydłużony do 15lat.

• Traktat ten przewidywał, ze do lat 70-tych ustanowiony będzie wspólny rynek

• ustanowienie trzech wspólnych polityk: (rolna, handlowa, transportowa)

• ustanowienie Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Bank ten jest instytucją finansową, która wspiera rozwój gospodarczy krajów członkowskich EWG. Jest to odrębna instytucja od wspólnot. Bank ten udziela również preferencyjnych kredytów państwom naszego regionu.

• ustanowienie stowarzyszenia z EWG obszarów zamorskich i terytoriów zależnych. Chodzi tu o byłe kolonie niektórych krajów członkowskich (Fr, Bel, Hol)

Oba traktaty weszły w życie w styczniu 1958r.

Traktat ten mówi o współpracy gospod, która miała być ukierunkowana na niedopuszczenie do zbyt dużego deficytu bilansu płatniczego.

Obie wspólnoty miały swoje instytucje. Ujednolicono niektóre organy dla trzech wspólnot. W marcu '57 został podpisany traktat o ujednoliceniu niektórych organów.

Wspólnymi organami dla tych trzech wspólnot były:

• Trybunał Sprawiedliwości

• Zgromadzenie Parlamentarne

Każda ze wspólnot miała odrębny organ wykonawczy oraz wspólną Radę Ministrów

• Dla EWWiS była to Wysoka Władza

• dla EWG: Komisja EWG

Jednolity Akt Europejski:

Jest to jeden z ważniejszych dokumentów, który zmienił pierwotną postać traktatu o EWG. Włączył on wiele nowych dziedzin współpracy do traktatu. Wszystkie zmiany wewnętrzne muszą być zawsze zapisane w traktacie.

Został podpisany w lutym '86. Jest jedynym dokumentem, który podpisany był w dwóch turach: I. 17 luty, II. 28 luty (podpisały 3 kraje, które nie chciały podpisać 17.02 (Dania, Gr, Wł).

Dlaczego został on podpisany?:

Fakt, że minął 12-letni okres przejściowy, a nie było widoków na wspólny rynek. Tym co się udało zrobić, to w lipcu 1968 powołano Unię Celną. Istniała swoboda przepływu towarów.

Przewodniczący Komisji EWG Jacques Delars w lipcu '85 wygłosił przemówienie, w którym powiedział, że Europa Zach. musi ustanowić wspólny rynek do końca 1992r. Komisja pod jego przewodnictwem w 1985 opublikowała „Białą Księgę”, w której wygłosiła 300 propozycji legislacyjnych, które kraje miały wprowadzić, aby stworzyć wspólny rynek. Była to mapa, legenda z założeniem co trzeba zrobić, żeby ten wspólny rynek mógł zadziałać. Stała się ona powodem do utworzenia Jednolitego Aktu Europejskiego.

Geneza powstania Jednolitego Aktu Europejskiego

1. Dążenie do utworzenia wspólnego rynku )”Biała Księga”

2. Dążenie państw członkowskich EWG do ustanowienia UE. Ten cel kraje EWG zadeklarowały w 1972r. Został on potwierdzony na kolejnym spotkaniu przywódców europejskich. Wszystko to musi być zapisane w traktacie. Od 1957r. rozwijały się w ramach EWG różne formy współpracy.

3. Konieczność zapisania w traktacie nowotworzących się form współpracy takich jak: - współpraca regionalna, - na rzecz ochrony środowiska naturalnego, - na rzecz rozwijania badań naukowych, -europejska współpraca polityczna

Współpraca na rzecz tworzenia unii gospod-walut (to nie zostało zapisane w traktacie).

1970r pierwszy plan dochodzenia do Unii gosp-walut

1979r pojawił się Europejski System Walutowy, którego podstawowym celem była europejska jednostka rozrachunkowa.

Te formy współpracy kształtowały się poza systemem tzn, że nie miały podstaw prawnych, nie zostały zapisane w traktacie.

Została zwołana konferencja międzyn, która przygotowałaby nowy traktat dający podstawy prawne nowo kształtującym się formom współpracy.

Prace na rzecz wzmocnienia roli parlamentu europ. Jego przedstawiciele chcieli zwiększyć nowe uprawnienia i zapisać je w traktacie. Decyzje w ramach EWG podejmowane były jednomyślnie. Jednak ta jednomyślność przeszkadzałaby we wprowadzaniu wspólnego rynku.

W lutym 1986 doszło do podpisania Jednolitego Aktu Europejskiego.

Postanowienia: podstawowym celem jest stworzenie UE rozumianej jako ścisły związek narodów europejskich. Akt ten dołączył do traktatu EWG nowe rozdziały:

• zapisano, że celem jest stworzenie wspólnego rynku do końca 92r

• podstawy prawne otrzymuje Europejska Współpraca Polityczna

• podst. prawne otrzymują nowe polityki; spójność gospodarcza i społeczna zamiast polityki regionalnej , cel: niwelowanie różnic rozwojowych poszczególnych regionów w ramach EWG.

Akt ten dał podstawy prawne Radzie Europejskiej i umocnił rolę Parlamentu Eur. Musi on wyrazić zgodę na przyjmowanie nowych członków i zawieranie umów o stowarzyszeniu z EWG.

Na mocy tego dokumentu wprowadzono zamiast jednomyślności kolejny sposób podejmowania decyzji tj. poprzez kwalifikowaną większość głosów. Obowiązywała ona tylko odnośnie do spraw wiązanych z tworzeniem wspólnego rynku.

W lipcu 1987r. wchodzi w życie Jedn. Akt Europ.

Wykład 3

Dążenia państw członkowskich EWG do ustanowienia UE (od 1972r. zaczęto do tego dążyć). To musiało być zawarte w nowym traktacie, tak samo jak nowo tworzące się formy współpracy jak: współpraca regionalna, na rzecz środowiska, rozwijania badań naukowych, współpraca polityczna, współpraca na rzecz tworzenia unii gosp.-walut.

W 1979r. pojawił się Europejski System Walutowy z europejską jednostką rozrachunkową ECU. Te formy współpracy kształtowały się poza systemem wspólnotowym. Stąd konieczna była konferencja międzynarodowa, która miała stworzyć nowy traktat.

Chciano wzmocnić rolę parlamentu europejskiego. Decyzje w ramach EWG podejmowane były jednomyślnie, stąd dla powstania wspólnego rynku chciano to zmienić.

W lutym 1986 doszło do podpisania Jednorodnego Aktu Europejskiego- modyfikacja traktatu EWG z 1957r. w Prambule. Podstawowym celem było stworzenie UE- jako ścisły związek narodów europejskich.

Do traktatu EWG dodano, że:

• celem jest stworzenie wspólnego rynku do końca 1992r.

• podst. prawne otrzymuje europ. wspólpr. polit.

• podst. prawne otrzymują wszystkie wcześniej omówione współprace

• spójność gospodarcza i społ.- cel to niwelowanie różnic między poszczególnymi regionami w ramach EWG

• podst. prawne dostała Rada Europejska

• umocnił rolę parlamentu (musi wyrazić zgodę na temat przyjmowania nowych członków i umów stowarzyszeniowych)

• decyzje miały być podejmowane kwalifikowaną większością głosów (obowiązywała tylko w sprawach tworzenia wspólnego rynku)

Traktat ten wszedł w życie w VII 1987r.

W 1988r. opublikowano raport P. Cecchiniego na temat korzyści wspólnego rynku:

• zniesienie formalności granicznych

• liberalizacja zamówień rządowych

• nowe miejsca pracy

• spadek cen

• przyspieszenie wzrostu gospodarczego

• korzyści ze wzrostu konkurencji i powiększenia skali produkcji

Rocznie można by zaoszczędzić 200 mld ECU.

Traktat z Maastricht - o UE - podpisano 7. II. 1992r. a w życie wszedł 1. XI. 1993r.

GENEZA:

Generalna dynamika rozwoju integracji europejskiej wywołana przez Jedn. Akt. Europ. Osiągnięto wspólny rynek od I. 1993r. Zaczęto dalej pogłębiać współpracę. Zmiany w Europie po `89r. jak np. zjednoczenie Niemiec. Pogłębione zostały dyskusje na temat współpracy politycznej.

Trwały przygotowania do ustanowienia unii gosp-walut. (UGW) IV. 1989r. opublikowano raport Delors'a, czyli 3 etapy dochodzenia do UGW:

1. Państwa muszą przygotować i ratyfikować nowy traktat- podstawy dla UGW.

XII 1989r. zwołano konferencje międzynarodową; miała przygotować nowy traktat.

IV. 1990r. Memorandum Miteranda - Kohla - konferencja ta miała przebiegać dwutorowo, czyli miano się zajmować sprawami gosp. i politycz.

XII. 1990r. rozpoczęły się zatem 2 konferencje na temat unii politycz. i unii gospod. Zakończyły się w II. 1992r. -podpisanie traktatu o UE. Traktat miał być ratyfikowany. Społeczeństwo duńskie odrzuciło ten traktat (VI. 1992). Państwa EWG zdecydowały, że nie będzie on renegocjowany. Pozostałe państwa ratyfikowały traktat (Irlandia, Grecja, Luxemburg itd.). We Francji rozpisano referendum. Francja przyjęła traktat, ale poparło go tylko 51% społeczeństwa. Wlk. Brytania odłożyła ratyfikację, aż do rozstrzygnięcia w Danii. Niemcy nie chciały rezygnować z marki, ale przyjęły ten dokument.

XII. 1992r. na spotkaniu w Edynburgu kraje europejskie zgodziły się przyjąć żądania duńskie zapisane w tzw. Narodowym Kompromisie.

• zgodzono się, że Dania nie musi uczestniczyć w trzecim etapie UGW

• Dania nie akceptuje transferu suwerenności narodowej na rzecz współpracy wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych

• Dania nie musi uczestniczyć na prawach pełnego członka w Unii Zachodnio-Europejskiej.

V. 1993r. Dania opowiedziała się za przyjęciem traktatu o UE. 2 dni później ratyfikowano ten traktat.

POSTANOWIENIA TRAKTATU W MAASTRICHT:

• ustanowił UE- niema jednak osobowości prawnej; mają ją 3 wspólnoty europejskie. UE ich nie zastępuje. Stąd UE opiera się na tzw. 3 filarach

1. Wszystkie Sprawy Gospodarcze - UGW, całokształt współpracy w ramach 3 wspólnot

2. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa

3. Wymiar Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych.

• dał podstawy prawne UGW- harmonogram jej wprowadzania

• ustanowił wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa

• rozwijanie współpracy w 3-cim filarze

• ustanowił obywatelstwo Unii (obok obywatelstwa narodowego):

• obywatele mają czynne i bierne prawo wyborcze do parlamentu europej. na obszarze tego kraju, w którym na stałe zamieszkują;

• daje bierne i czynne prawo wyborcze w wyborach lokalnych

• może on składać petycje do rzecznika praw obywatelskich

• daje opiekę dyplomatyczną i konsularną każdemu obywatelowi Unii na obszarze takiego państwa, w którym nie ma ambasady lub konsulatu narodowego (może zgłosić się do każdej ambasady kraju członkowskiego, gdy nie ma jego narodowej ambasady)

• utrzymanie pełnego dorobku prawnego wspólnot.

Na zasadzie subsydiarności mają być realizowane te cele. Oznacza to, że UE daje swobodę władzom lokalnym przy realizacji tych celów. Gdy nie potrafią sobie same poradzić to wówczas może pomóc UE. Wspólna Polityka Rolna i Narodowa- do nich nie odnosi się zasada subsydiarności. Traktat pogłębił współpracę regionalną. Powstał fundusz spójności, dla wspierania najbiedniejszych krajów Unii w kwestii transportu i ochrony środowiska. Grecja, Irlandia, Hiszpania i Portugalia do dziś z niego korzystają.

Traktat miał się zająć polityką socjalną. W XII 1989r. w Strasburgu podpisano Kartę Socjalną. Wlk. Brytania jako jedyna nie podpisała tego dokumentu, stąd nie byłą ona wiążąca. Dołączono ją do traktatu w formie aneksu.

Traktat Amsterdamski:

Podpisany został 2. X. 1997r. Wszedł w życie 1. V. 1999r.

Geneza:

W traktacie z Maastricht zapisano, że musi powstać konferencja dla zrewidowania 2 i 3 filara. Proces rozszerzenia Unii na wschód. Reforma instytucjonalna musi mieć miejsce przed rozszerzeniem. Miał przynieść Unię Polityczną, ale zawiódł. Postanowienia- podzielono na 6 części:

1. Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość - nawiązuje do ochrony Praw Człowieka (jeżeli państwo nie przestrzega ich to zostanie zawieszone w procesie decyzyjnym). Konwencja Praw Człowieka to jedyna konwencja, do której wszyscy członkowie muszą przystąpić. Włączono do traktatu amsterdamskiego konwencję z Schengen. Została podpisana w 1985r. -otwiera wew. granice państw członkowskich- stała się częścią 1-go filaru UE.

2. Unia i Obywatel- do traktatu w tej części została włączona Karta Socjalna -decyzje jednomyślnie (dzięki podpisaniu w VI 97r. tego dokumentu przez Wlk. Brytanię)

3. Skuteczna i Spójna Polityka Zagraniczna - Rozwija postanowienia 2-go filaru. Powołano do życia Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Funkcję tą pełni dziś J. Solana.

4. Instytucje Unii- Parlament europejski po rozszerzeniu nie może przekroczyć 700 członków. Komisja europejska po rozszerzeniu będzie składała się tylko po jednym przedstawicielu z państw członkowskich

5. Ściślejsza Współpraca na rzecz umacniania dorobku Prawnego Wspólnot.

6. Uproszczenie i Konsolidacja Traktatów (na bardziej zrozumiałe dla obywateli Unii).

Wykład 4.

Struktura instytucjonalna UE

1. Rada Europejska (organ, Rada Europy to organ) - najważniejszy organ, ale nie powstał na podstawie jakiegokolwiek traktatu. Sporadycznie zaczęli się spotykać szefowie państw i rządów (lata 60). W 1974 na jednym ze spotkań w Brukseli zgodzono się nazwać te spotkania spotkaniami Rady Europejskiej. Nie miały one podstaw prawnych (opierał się na prawie zwyczajowym). Jednolity Akt Europejski dał radzie podst. prawne. Ustalono częstotliwość spotkań i skład tego organu. Miał się spotykać conajmniej 2 razy w roku, a zasiadają w niej szefowie państw i rządów i przewodniczący komisji europejskiej. Spotkania odbywają się na zakończenie 6mies. przewodnictwa w UE. Każde państwo członkowskie je obejmuje. Teraz His., potem Finl. Zdarzają się nadzwyczajne spotkania Rady Eur. np. w V 98 wyłoniono na nim państwa wchodzące do UGiW. Nie ma określ. kompetencji ten organ. Uroczysta deklaracja ze Stuttgartu z 1983 okr. jej kompetencje. Stwierdza że RE wyznacza ogólne kierunki rozwoju integracji europejskiej. Uzgodnienia członków Re nie mają mocy prawnej. Ich decyzje mają char. polityczny, podejmowane na zasadzie konsensusu.

2. Rada Unii Europejskiej - wcześniej Rada Ministrów (do traktatu z Maastricht); najważniejszy organ decyzyjny i legislacyjny w UE. Składa się z ministrów państw członkowskich; gdy są z MSZ to są to spotkania zwykłe rady a specjalne to spotkania to np. Min. Rol., Transportu, itp. ministrowie odpowiadają przed rządami własnych państw, wykonują ich instrukcje, stąd działają w interesie państw z których pochodzą; jest to typow organ międzynarodowy; najważniejszą kompetencją jest podejmowanie decyzji - jest to jedyny organ decyzyjny w UE; jest to najważniejszy organ legislacyjny, wprowadza w życie nowe ustawy. Organem pomocniczym jest COREPER (Komitet Stałych Przedstawicieli) - jest to stały przedstawiciel w randze ambasadora; istnieje od I 1958 (od 62 jest także COREPER w randze zastępców ambasadorów); obsługują bieżącą działalność RUE. Spotkania są conajmniej raz w tygodniu; wykonuje on uzgodnienia RUE, obsługuje jej spotkania. Przez 8 lat (2 etapy) decyzje podejmowano jednomyślnie a potem kwalifikowaną większością głosów. nieobecność jednego przedstawiciela uniemożliwiała podjęcie decyzji; Francja nie chciała kwal. wiek. głosów stąd zaczęła politykę tzw. „pustego krzesła” (nie wysyłał przedstawiciela) i nie można było podejmować decyzji. Stąd w 66 doszło do porozumienia Luxemburskiego („cicha rewizja traktatu rzymskiego”) - utrzymywało ono jednomyślność również w 3 etapie. Jednolity Akt Europejski, ustanawiający wspólny rynek, wprowadził zasadę kwal. większości głosów - obowiązywała tylko w obszarze wspólnego rynku; teraz jest to najczęściej stosowany sposób podejmowanai decyzji przez RUE. Wszystkie państwa członkowskie mają różną ilość głosów, najwięcej - największy obszar i największa ludność. Ówcześnie najwięcej głosów mają Niemcy, potem His, Fra, Włochy (po 10), najmniej Lux (2). Łączna suma głosów wynosi 87 (62 to kwal. większość).; drugim sposobem podejmowania decyzji jest jednomyślność - obowiązuje w sprawach najważniejszych z punktu widzenia spraw narodowych np kwestia poszerzenia UE, zmiana treści traktatów, w niektórych politykach wspólnotowych np. polit. socjalna; trzeci sposób to zwykła większość głosów - każde państwo ma jeden głos - obowiązuje przy kwestiach proceduralnych (np. ustalanie porządku obrad); miejscem spotkań jest Bruksela.

3. Komisja Europejska - wcześniej KEWG (do traktatu z Maastricht) - najważniejszy organ zarządzająco - wykonawczy; składa się z 20 członków powoływanych na 5 lat. Ze swojego grona KE wybiera przewodniczącego KE. Teraz jest nim R.Prodi. Największe państwa (Fr, Wlk. Bryt., Niem, Wł, His) mają po 2 delegatów. KE odpowiada przed parlamentem europejskim; może on wyrazić votum nieufności dla KE i wtedy KE musi ustąpić; jeżeli tyczy się totylko jednego członka to odpowiada on przed Trybunałem Sprawiedliwości - i on może go odwołać; przedstawiciele państw w KE są całkowicie niezależni od swoich państw, pełnią swoje obowiązki w imieniu wspólnoty jako całości; KE ma prawo do inicjatyw ustawodawczych, inicjuje wiele ustaw, opracowuje projekty, które rozważa RUE; wykonuje wszystkie decyzje RUE. Jest organem kontrolnym (kontroluje państwa członkowskie czy wypełniają założenia traktatu); może wydawać decyzje ale tylko administracyjne; powołała szereg Dyrekcji np. d/s Handlu, Rolnictwa, itp.

4. Parlament Europejski - wcześniej Zgromadzenie Parlamentarne - istnieje od I '58. Jednolity Akt Europ. zamienił na Parl. Eur.; '57-79 członkowie byli wybierani spośród członków parlamentów narodowych; wedle Trakt. Rzym. miała być ordynacja wyborcza dzięki której można było wybrać członków PE (opracowana w '74); w VI '79 miały miejsce I wybory co 5 lat zawsze w czerwcu. im więcej ludności tym więcej mandatów. Najwięcej mają Niemcy. Członków jest 626. Zasiadają według przynależności do funkcji europejskiej. Najwięcej mandatów mają chadecy (chrześć-demok), potem socjal-demok, i liberałowie. Każdy członek ma 1 głos; są niezależni od rządów narod., PE nie odpowiada za swoją działalność, ma 3 siedziby : Strasburg (sesje plenarne), Bruksela (spotkania nieplenarne), Luxemburg (siedziba Sekretariatu Parlamentu); ma uprawnienia kontrolne; może wszcząć postępowanie do Tryb. Sprawiedl., wyrazić votum nieufności, raz w roku wszczyna debatę; współuczestnictwo z RUE w procesie legislacyjnym (PE nie może wydawać własnych aktów prawnych); ma uprawnienia budżetowe; może zatwierdzić lub odrzucić projekt budżetu UE; samodzielnie może zatwierdzić wydatki nieobligatoryjne (stanowią 35% całego budżetu); ma uprawnienia stanowiące; powołuje rzecznika praw obywatelskich; wyraża zgodę na przyjęcie nowych członków i wyraża zgodę na zawieranie umów o stowarzyszeniu.

5. Trybunał Sprawiedliwości - istnieje od I '58 - najważniejszy organ sądowniczy w UE (Luxemburg); jest 15 sędziów (z każdego kraju po jednym); z własnego grona przewodniczącego; kompetencje: rozstrzyganie sporów między członkami, interpretuje umowy założycielskie wspólnot, może orzekać o zgodności z Prawem Wspólnotowym aktów prawnych wydawanych przez RUE. Od jego decyzji nie ma odwołania, gdyż prawo wspólnotowe jest nadrzędne w stos. do praw. narod. a) Trybunał (Sąd) 1szej instancji - powołany na mocy JAE; składa się z 15 sędziów - zajmują się sprawami wnoszonymi przez os. fiz. i prawne państw członkowskich; można się odwoływać do TS; b) Trybunał Rewidentów Księgowych - w '77 (luxemburg), 15 rewidentów księgowych, którzy mają status funkcjonariuszy międzynar.; ma on kontrolować wydatki UE; uczestniczy w opracowaniu projektu budżetu UE, może kontrolować władze lokalne państw członkowskich - jak wydają pieniądze pochodzące z różnych programów UE. Organy pomocnicze TS: a) Komisja Ekon -Społ. - reprezentuje grupę pracodawców, pracobiorców, konsumentów; celem przygotowanie opinii i raportów gosp. i społ. na terenie Ue; b) Komisja Regionów - przedstawiciele władz lokalnych, promuje współpracę regionalną i transgraniczną, inicjuje programy, działa w celu likwidacji zacofania regionów.

Organy powstałe na mocy Traktatu z Maastricht:

1. Rzecznik Praw Obywatelskich (inaczje OMBUDSMAN) - powoływany przez PE na okres 5 lat; przyjmuje petycje od obywateli UE, dotyczące niewłaściwego funkcjonowania organów UE (z wyjątkiem organów sądowniczych)

2. Organy dla UGiW - Europejski Instytut Walutowy (już nie istnieje); działał '94-98; miał przygotować dla działalności EBC; siedziba - Frankfurt/Men; członkami były banki centralne krajów UE.

Wykład 5

Traktat z Maastricht powołał poza wymienionymi następujące instytucje:

1. Europ. Instytut Walutowy (już nie istnieje). Miał charakter przejściowy, członkami były Banki Centralne UE. Miał przygotować fundamenty pod dział. EBC. Funkcjonował w okresie I. 94-VII. 98r. (wyłoniono kierownictwo EBC). Pełnił funkcje operacyjne, techniczne w zakresie polit. pieniężnej i doradcze. Siedzibą był Frankfurt n. Menem.

2. Komitet gosp. i finansowy. Funkcjonuje od I. 99r do dziś. Składa się z po dwóch przedstawicieli z każdego państwa członkow. i po dwóch deleguje KE i EBC. Zadanie: opracowywanie raportów na temat sytuacji gosp.-pieniężnej UE. Nie ma mocy decyzyjnej.

3. Europ. System Banków Central. wraz z EBC. Ma strukturę federacji. Powstał na wzór banku Niemiec i banku ameryk. Najważniejszym organem jest EBC -organ decyzyjny, części składowe tej federacji to: BC UE. Zadania:

• określenie i prowadzenie polityki pieniężnej tych państw, które należą do UGiW

• przeprowadzanie operacji dewizowych

• przechowywanie i zarządzanie rezerwami walutowymi.

Wlk. Brytania, Szwecja i Dania nie przyjęły wspólnej waluty. Są w tym systemie, ale nie muszą poddawać się polityce EBC.

Na czele EBC stoi W. Duisenberg. Kadencja trwa 8 lat. EBC to instytucja niezależna w okr. polityce pieniężnej. Oznacza to, że ani państwa członkowskie ani organy nie mogą wpływać na polit. EBC. Przedstawia on Parlamentowi Europej. coroczne sprawozdania. Siedzibą jest Frankfurt n. Menem.

Traktat z Nicei:

II. 2001r. podpisany. Obecnie jest ratyfikowany. Irlandia odrzuciła w referendum ten traktat. Główny cel to przygotowanie reformy instytucjonalnej przed powiększeniem UE. Traktat ten dotyczy nie tylko państw członkowskich, ale także 12 państw kandydujących. (Pol, Cze, Węg, Est, Lit, Łot, Buł, Rum, Słowacja, Cypr, Mal, Słowenia). UE będzie gotowa przyjąć nowe kraje od 2004r. tak aby nowi członkowie mogli brać udział w wyborach do Parlamentu Eur. UE musiała podjąć się zmiany ilości głosów przypadających w procesie decyzyjnym. Traktat zmienił ilość głosów przypadającym członkom.

Założenia: od 01. I. 2005r. Rada UE będzie musiała uzyskać 169 głosów poparcia (musi w nich być co najmniej 62% ludności z UE popierających tą decyzję).

Jeżeli UE będzie liczyła 27 członków to większością kwalifikowaną będzie 258 głosów (62% ludności). Polska w Radzie UE ma otrzymać 27 głosów -tyle co Hiszp. (więcej ma tylko Fran, W.B., Niem, Wło).

Traktat ten zmienia treść traktatu z Maastricht. Parlament po poszerzeniu będzie mógł liczyć 732 członków. Polska w parlamencie europ. będzie miała 50 miejsc (Niemcy najwięcej-99). Zmienia on także liczbę członków Komisji Ekonom.-Społecznej. i Komisji Regionów. Obecnie liczą 222 członków, po poszerzeniu max. 344.

Od I. 2005r. do KE wszystkie kraje będą mogły delegować tylko 1 kandydata. Liczba członków KE ma być mniejsza od liczby państw członkowskich - wybór ma być rotacyjny. Proklamowano Kartę Praw Podstawowych. Miała być zalążkiem przyszłej Konstytucji UE. Na razie ma ona charakter decyzji politycznej a nie wiążącej. KPP składa się z 7 rozdziałów, mówiących o prawach i swobodach obywateli. Wyklucza ona karę śmierci w państwach członkowskich oraz zakazuje handlu ludźmi.

Prawo Wspólnotowe: (PW)

Nazywane jest acqui communautaire.

Składa się z 5 części:

1. Prawo pierwotne- traktaty założycielskie wraz z późniejszymi zmianami oraz traktaty o przyjęciu nowych członków. Zostało ustalone bezpośrednio przez państwa członkowskie.

2. Prawo wtórne- umowy zawierane przez wspólnoty i państwa członk. z innymi organizacjami i państwami trzecimi; np. umowy stowarzyszeniu i umowy o unii celnej. Zaliczamy do nich także normy prawne ustanowione przez instytucje UE.

3. Umowy między państwami członkowskimi- regulują sprawy ściśle powiązane z funkcjonowaniem wspólnoty, ale w których nie ma ona wyłącznych kompetencji; np. umowy o uznaniu wyroków w sprawach cywilnych i karnych.

4. Ogólne zasady prawa- Jest to tzw. prawo niepisane. Zaliczamy: zasadę dobrej wiary, dyskryminacji, poszanowania praw człowieka.

5. orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości i Sądu I-szej Instancji. Każde państwo kandydujące do UE musi przyjąć całe prawo wspólnotowe.

PW ma 2 cechy:

1. Ma pierwszeństwo przed prawem wew. państw członk., musi być stosowane w pierwszej kolejności. Sądy krajowe muszą się podporządkować PW.

2. Obowiązuje bezpośrednio w państwach członk. bez potrzeby włączania go do porządku wewnętrznego. Stąd osoby fiz. bądź prawne mogą przed sądami krajowymi powoływać się bezpośrednio na prawo wspólnotowe.

Rodzaje aktów prawnych:

1. Rozporządzenia- Są porównywalne do krajowych aktów prawnych. Wiążą w całości i są bezpośr. stosowane we wszystkich krajach. Podlegają im państwa członk., instytucje krajowe oraz ludność państw członk.

2. Dyrektywy- Jest to łagodniejsza forma aktu prawnego. Obowiązują wyraźnie wskazanych adresatów. Wiąże ona adresata tylko co do celu, pozostawia swobodę realizacji tego celu. Realizacja polega na dostosowaniu prawa krajowego do zaleceń dyrektywy.

3. Decyzje- Są porównywalne do krajowych aktów administracyjnych. Wiążą w całości tylko określonych adresatów. Adresatami mogą być os. fiz. i prawne, a także państwa członkowskie. Mają charakter jednorazowego rozstrzygnięcia, każda decyzja musi być umotywowana.

4. Zalecenia i opinie- Mają charakter polityczny, nie mają mocy wiążącej. Wyrażają stanowisko wspólnoty, do którego można, ale nie trzeba się dostosować. To forma propozycji, sugestii kierowana do państw. członkowskich. Adresatami mogą być państwa, osoby fiz. i prawne a także organy.

Siedziba, języki i symbole UE:

Siedziba to Bruksela. KE i Rada UE tu pracują. Języki: oficjalne są wszystkie języki, wszystkie prawa trzeba tłumaczyć. Języki robocze to angielski i francuski. Symbole UE: flaga (12 gwiazd na niebieskim tle). Jest to flaga Rady Europy. Ma symbolizować harmonie. Hymn: 9. symfonia L. v. Beethoven'a “Oda do Radości”. Paszport: wprowadzony w 1985r. -taka sama wartość prawna co inne dokumenty identyfikacyjne.

Budżet UE:

Wszystkie wydatki związane z realizacją polityki wspólnotowej są przez niego realizowane. Budżet Wspólnoty Węgla i Stali to budżet operacyjny. Wynika z niezależności finansowej tej wspólnoty. Jej działalność jest finansowana i realizowana za pomocą podatku nałożonego na przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją węgla i stali. Budżet UE jest niewielki (w porównaniu do budżetów narodowych)Nie przekracza 1,5% PKB UE jako całość. Wynika to z tego, że część polityki nie należy d UE, np. ochrona zdrowia, świadczenia socjalne.

Wpływy budżetowe pochodzą z 4 źródeł:

1. Opłaty celne nakładane na towary importowane spoza Wspólnoty]

2. Podatki nakładane na towary rolne. Są to tzw. opłaty wyrównawcze. Są nakładane, gdy kraj członk. sprowadza towary po cenie niższej niż ona obowiązuje w UE.

3. Część wpływów z podatku VAT

4. Bezpośrednie wpłaty krajów członkowskich.

5. Kwota członkowska ustalona jest proporcjonalnie do PKB.

Najwięcej wydatków pochłania Wspólna Polityka Rolna. Pochłania 47%. Wydatki na politykę regionalną są na 2. miejscu (37%). UE może pozyskiwać środki ze źródeł pozabudżetowych, np. pozyskiwane na międzynarodowym rynku kredytowym. W roli pożyczkobiorcy może wystąpić KE lub Europejski Bank Inwestycyjny.

Wykład 6

CZŁONKOSTWO W UE

Traktat rzymski o EWG z 1957r. przewidywał 2 formy udziału we wspólnotach europejskich:

I. formą udziału jest członkostwo zwyczajne (pełne)

II. formą udziału jest stowarzyszenie ze wspólnotami

Ad. I Członkostwo zwyczajne jest tylko dla państw europejskich. Warunki, jakie musi spełniać członek zwyczajny oprócz położenia geograficznego to: ustrój demokratyczny, przestrzeganie i poszanowanie praw człowieka, gospodarka rynkowa. 5 państw UE jest członkami zwyczajnymi.

Procedura akcesyjna:

1. Złożenie wniosku o członkostwo w UE

2. Rada UE zwraca się do Komisji z prośbą o przygotowanie avis (opinii na temat kraju kandydującego)

3. przedłużenie przez Komisję opinii

4. Jeżeli opinia jest pozytywna, to rada Unii jednomyślnie podejmuje decyzję o rozpoczęciu negocjacji

5. Rada Unii pod kierownictwem przewodnictwa w Unii prowadzi negocjacje z krajem kandydującym

6. Obie strony przygotowują projekt traktatu akcesyjnego, który zostaje przedłożony Radzie UE i Parlamentowi Europ.

7. Parlament absolutną większością głosów wyraża zgodę na przyjęcie traktatu

8. Rada Unii jednomyślnie musi przyjąć ten traktat

9. Oficjalne podpisanie traktatu akcesyjnego między krajem kandydującym a państwami członkowskimi

10. Procedura ratyfikacyjna (ratyfikować traktat muszą wszystkie kraje członkowskie i kraj kandydujący)

11. Traktat akces. wchodzi w życie i dane państwo staje się członkiem UE.

Proces poszerzania składu członkowskiego UE:

Państwami założycielami były RFN, Fr, Wł, i 3 kraje Beneluxu. Pierwsze poszerzenie nastąpiło 1 stycznia 1973r. o kraje WB, Da, Irl. Traktat akces. razem z tymi państwami negocjowała Norwegia, ale nie weszła do EWG. WB nie była zainteresowana, ale z powodu izolacji polit. i gosp. postanowiła złożyć wniosek o członkostwo w EWG w 1961r. Nie została szybko przyjęta, bo 2 razy wetował prezydent Fr-był przeciwko poszerzeniu.

Dania zdecydowała się o złożenie wniosku do EWG, bo przeżywała na przełomie lat 50/60 nadwyżkę produkcji rolno-spożyw. Szukała kolejnego rynku zbytu.

Irlandia również liczyła na pomoc finansową z budżetu EWG. Zdecydowała się ze względu na korzyści płynące ze wspólnej polityki rolnej.

Norwegia zdecydowała się z powodu swego położenia geogr.

WB zdecydowała się na utworzenie Europejskiej Strefy Wolnego Handlu (EFTA). Porozumienie powołujące do życia EFTA zostało podpisane w Sztokholmie w 1960r. przez WB, Austr, Dan, Norw, Portu, Szwajc, później przystąpiły Islan, Finl, i ks. Lichten.

Szczyt w Hadze - grudzień 1968r- zapadła tam decyzja o poszerzeniu EWG o kraje kandydujące

Norwegia nie przystąpiła w 1973 bo społeczeństwo norweskie nie przyjęło traktatu akces.

Drugie poszerzenie -1 stycznia 1981r- Grecja

Trzecie poszerzenie- 1 stycznia 1986r- Hiszpania i Portugalia

Drugie i trzecie poszerzenie nazywane jest poszerzeniem południowym. Państwa te złożyły wnioski o członkostwo, gdy w tych państwach upadły systemy autorytarne. Przyjęcie tych państw do EWG było bardziej sytuacją polityczną niż gosp. Otrzymywały one dużą pomoc finans. z budżetu EWG. Pieniądze te szły gł. na modernizację gospodarki i na wspieranie produkcji przemysłowej. Przyjęcie tych państw do EWG oznaczało, że w Gr, Hisz i Port utrwali się system demokratyczny. Gr miała z EWG układ o stowarzyszeniu, który zawarła w 1962r. W umowie tej miała zapisane, że najdłużej w ciągu 22 lat stanie się członkiem EWG. Hisz i Por. swoje wnioski złożyły w połowie lat 70-tych. Od stycznia 1986r państwa te zostały kolejnymi członkami.

Czwarte (ostatnie) poszerzenie- od stycznia 1995r. nowymi członkami zostały Austr, Finl i Szwe. Państwa te swoje wnioski o członkostwo złożyły w 1992r. Razem z tymi państwami wniosek złożyła Norwegia. Były to kraje wysoko rozwinięte, które od 1968r były członkami EFTA. Powodem wstąpienia było tworzenie wspólnego rynku w UE. Program 1992- ponieważ do końca tego roku miał być stworzony wspólny rynek.

W1992r kraje EFTA podpisały z krajami EWG układ powołujący do życia Europejski Obszar Gospodarczy (EOG). Miał on funkcjonować od stycznia '93, tak się jednak nie stało. EOG istnieje od stycznia '94. Negocjacje z tymi państwami trwały rok. Od stycznia 1995r., mogły wejść w skład UE.

Obecnie EFTA tworzą: Szwaj, Isla, Norw, ks Licht. Mimo, że Szwec jest w EFTA nie tworzy EOG. W 2001r. Szwaj odrzuciła referendum o członkostwie w UE.

Kolejne poszerzenie, jeżeli nastąpi, to o 12 państw, które negocjują o członkostwo. Państwa te zostały podzielone na dwie grupy:

• na grupę Luksemburską: grudzień 1997 na szczycie Rady Europy w Luksemburgu. Do tej grupy zakwalifikowano: Polskę, Czechy, Węgry, Słowenię, Estonię, Cypr. W grudniu `997 państwa te zostały zaproszone do negocjacji akcesyjnych.

• na grupę Helsińską- grudzień '98 podczas szczytu Rady Europ. w Helsinkach. Do tej grupy zaliczono: Litwę, Łotwę, Słowację, Rumunię, Bułgarię, Maltę. Turcja nie została zaproszona do negocjacji akces.

UE określiła kryteria członkostwa. Kryteria te określano w Kopenhadze. W czerwcu '93 i powszechnie nazywane są kryteriami kopenhadzkimi.

1. Kryterium polityczne (system demokrat., poszanowanie praw człowieka, ochrona mniejszości narod)

2. Sprawnie funkcjonująca gospodarka wolnorynkowa

3. Zdolność do przyjęcia zobowiązań wynikających z członkostwa w UE, w tym m.in. podzielanie celów Unii Gosp-Walut

4. Sprostanie konkurencji ze strony sił unijnych

5. zdolność Unii do przyjęcia nowych członków (przeprowadzenie refeormy instytucjonalnej wewnątrz UE)

STOWARZYSZENIE:

1. Obszarów zależnych i terytoriów zamorskich

2. Państw

AD2); Odnosiło się do ówczesnych kolonii państw członkowskich EWG. Były to m.in. kolonie Fr, Bel, Hol. Stowarzyszenie to odbywało się na podstawie konwencji wykonawczej bez udziału tych obszarów zależnych. Pierwsza konwencja wykonawcza została podpisana w '57 na bazie której powołano do życia Funduszu Rozwoju Krajów Terytoriów Zamorskich. Pieniądze z tego Funduszu były przekazane obszarom zależnym. Stowarzyszenie to istniało do połowy lat 60-tych. Obszary zależne, które otrzymały niepodległość nie chciały zrezygnować ze współpracy z EWG.

Od połowy lat 60-tych to stowarzyszenie przekształciło się w pierwszy typ stowarzyszenia państw. Pierwszy typ krajów stowarzyszonych: Stowarzyszenie z EWG krajów rozwijających się /kraje AKP (Afryka, Karaiby i Pacyfik). Pierwsza umowa, która została utworzona, została podpisana w 1963r. w Jaunde (były2) ta konwencja przyznawała tym krajom szereg ulg celnych. Europejski Fundusz Rozwoju powstał na mocy konwencji z Jaunde. Kraje z AKP zaczęły podpisywać konwencje z Lome (były 4 i podpisywano je do 1975r.). Konwencje z Lome zostały zastąpione konwencjami z Cotonou (czerwiec 2000). Wprowadzono znoszenie ceł (gł. na artyk. przemysł.). Konwencja z Cotonou została zawarta na 20 lat z możliwością przedłużenia o 5 lat.

Konwencja ta mówi, że współpraca ma się odbywać w oparciu o 5 filarów:

1. umocnienie politycznej współpracy między stronami. Ma być ona skierowana na zapobieganie konfliktom i na przestrzeganie praw człowieka

2. włączenie do wzajemnej współpracy przedstawicieli sektora prywatnego

3. walka z biedą (i wszelkimi jej przejawami)

4. przyznawanie sobie kolejnych, wzajemnych ułatwień handlowych

5. udzielanie przez kraje Unii wsparcia finansowego krajom AKP

AD1); Stowarzyszenia państw: stowarzyszenia z Unią słabiej rozwiniętych krajów Europejskich. To stowarzyszenie odnosi się do państw Europy Śr i Wsch. Celem tego stowarzyszenia jest umożliwienie państwom Eur. Śr i Wsch przygotowana się do pełnego członkostwa. W umowie stowarzyszeniowej nie mówi się, że celem jest członkostwo kraju w Unii.

Inne typy stowarzyszenia:

• stowarzyszenie z Unią Celną- uzyskanie pełnego członkostwa. Taki typ stowarzyszenia miała Grecja

• stowarzyszenie, którego celem jest utworzenie Unii Celnej. Takie stowarzyszenie miały w latach 70-tych Malta i Cypr

• Stowarzyszenie ze wspólnotami państw Basenu Morza Śródziemnego. Ten typ był pomysłem krajów południa (Hisz, Portu, Gre, Fra)

W listopadzie '95 odbyła się w Barcelonie konferencja, która rozpoczęła proces barceloński (inaczej partnerstwo euro-śródziemnomorskie). W tej konferencji wzięły udział wszystkie państwa Unii i 12 państw Morza Śródziemnego.

Cele:

1. Celem partnerstwa jest stworzenie strefy pokoju i stabilizacji w Basenie M. Śródziemn.

2. Do 2001r. ma być utworzona strefa wolnego handlu na artyk. przemysł.

3. Rozwijanie współpracy finansowej, kulturalnej i humanitarnej.

Negocjacje- Ęurośródziemnomorskie umowy o stowarzyszeniu; mają one zastępować umowy preferencyjne, które wcześniej były zawierane z tymi krajami.

Wykład 7

Polityki Wspólnot Europejskich

Znajdują się one w I filarze UE. Jest tych polityk b. dużo, np.: rolnictwa przemysłowa... Najważniejsza jest wspólna polit. rolna. (WPR, SAP) Jest najbardziej rozwinięta w ramach UE. Cele:

• zwiększenie produktywności

• wyrównanie poziomu życiowego ludności

• stabilizacja rynków rolnych

• zagwarantow. odpowiednich dochodów dla rolników

• zabezpieczenie odpowiednich cen przy dostawach dla konsumentów

Geneza Wspólnej Polityki Rolnej:

Dostała podstawy prawne w traktacie rzymskim. Na początku lat 50-tych minister rolnictwa Hol (Sicco Mausholt) i Fran (Pierre Pflimlin) składali propozycje uregulowania współpracy w zakresie polit. rolnej. `57r. -konferencja w Messynie; rozważano także o sprawach WPR. Brak zgody państw na WPR. '57-traktak rzymski- utworzenie WPR. Zapadły konkretne decyzje. Mausholt przedstawił swój plan w '60. (plan Mausholta).

Założenia tego planu:

• przewidywał zbliżenie cen na art.. rolne

• stworzenie wspólnego rynku rolnego z jednolitymi zasadami handlu

• zmiany strukturalne w rolnictwie, mające na celu modernizację gospodarstw roln.

• Scalenie narodowych funduszy zajmujących się finansowaniem rolnictwa w jeden wspólnotowy fundusz

Plan ten nie był do końca zaakceptowany, bo nie zawierał spraw socjalnych. Uznano, że powinien go dopasować. `61r. przedstawił uzupełniony plan. Mówił, że osoby zatrudniane w rolnictwie powinny być objęte ustawodawstwem socjalnym, analogicznym dla innych kategorii pracowniczych. Plan mówił, żeby objąć ochroną ludność wiejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (powstał na mocy traktatu rzymskiego). Ten plan stał się podstawą WPR. W '62 podpisano tzw. porozumienie brukselskie, na mocy którego zaczęto wprowadzać w życie zasady wspólnej polit. rol. W 62-68r wprowadzono w życie zasady WPR i od stycznia 69 WPR w pełni funkcjonuje.

Zasady WPR:

1. Zasada jednolitości rynku. Zakłada ona zastosowanie do wszystkich produktów rolnych tych samych zasad dotycz. handlu oraz wspólnych cen

2. Zasada preferencji wspólnotowej. Zwraca uwagę na to, że preferowane są produkty rolne ze wspólnoty a nie z państw trzecich. Cła na artyk. rol. z państw IIIich są wysokie. Niedopuszczenie na rynek wspólnotowy towarów tańszych. Po rundzie Urugwajskiej GATT (86-94) musi UE obniżać cła na art. rolno-spoż. Od '95 wszystkie funkcje GATT przejęła WTO.

3. Zasada solidarności finansowej. Polega na solidarnej odpowiedzialności państw za konsekwencje finansowe środków w prowadzanych w ramach WPR. Każde państwo ponosi koszty prowadzenia WPR

4. Zasada współodpowiedzialności finansowej producentów (istnieje od początku lat 80-tych). Producenci zobowiązani są do współfinansowania wydatków poniesionych za gospodarowanie nadwyżek.

Pojęcie WPR obejmuje 2 obszary:

1. polityka organizacji rynków. Dotyczy ona tylko produktów rolno-spoż. Polega ona na poddaniu jednego produktu lub grupy produktów wspólnemu reżimowi w handlu zwanego wspólną organizacją rynku, tzn., że produkcja danego towaru i sprzedaż podlegają we wszystkich państwach wspólnym regułom, które ustala Rada Unii. Obecnie jest 28 wspólnych organizacji rynku, np. rynek mleka, zbóż, cukru itp. Najmłodszą wspólną organizacją rynku jest rynek bananów.

2. Polityka strukturalna- dotyczy ona gospodarstw rolnych. Ma ona na celu modernizację tych gospodarstw i zwiększenie ich efektywności.

W 1962r powołano do życia Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnictwa (FEOGA). Finansuje on WPR i składa się z 2ch sekcji:

1. Sekcja gwarancji - zajmuje się finansowaniem wspólnej organizacji rynków, np. dopłaty do eksportu, skup interwencyjny

2. Sekcja orientacji - finansuje wszystkie działania w ramach polityki strukturalnej

Fundusz FEOGA jest kierowany przez Komisję Europ., Jest to jeden z ważniejszych funduszów strukturalnych Unii.

WPR miała zagwarant. rolnikom odpowiednie dochody. Miały one zagwarantow. poprzez stworzenie systemu wspólnych cen. Ceny na wspólnym rynku na art. rol-spoż nie są kształtowane wg gry popytu i pod. Są ustalane raz w roku przez Radę UE.

Podstawowe rodzaje cen:

1. Cena indykatywna (kierunkowa lub docelowa). Jest to max cena na art. rolne we wspólnocie. jest ona wyższa od ceny tych samych produktów na rynkach światowych. Opierając się na tej cenie ustala się pozostałe rodzaje cen

2. Cena interwencyjna- cena, po której rolnicy mogą sprzedać tą część swoich produktów, których nie udało im się sprzedać na rynku wspólnotowym. Resztę towaru sprzedają instytucjom interwencyjnym. Obecnie cena ta jest niższa od ceny indykatywnej o ok. 10 do 20% w zależności od grupy towarów- aby zachęcić rolników do poszukiwania zbytu na swoje towary.

3. Cena progowa. Jest to cena po której sprowadzany jest towar rol-spoż z państwa IIIgo.Ta cena = cenie indykatywnej. Chodzi o niedopuszczanie na rynek Unii towarów tańszych od wspólnotowych. Jeżeli producent sprowadzi towar z państwa IIIgo będzie musiał zapłacić opłatę wyrównawczą dzięki której wyrówna poziom ceny. Do początku lat 80-tych WPR osiągała sukcesy; produkcja rolna wzrosła 8miokrotnie. W latach 80-tych w wyniku ustaleń prowadzonych w ramach GATT i WTO. UE zgodziła się na stopniowe i powolne obniżanie cen na art. rol-spoż. Zdecydowano również, że max w ciągu 10 lat Unia zmniejszy subsydia dla rolników.

W 92r została podjęto reformę WPR (określa reformą MacSharr'ego) Plan ten zakładał zbliżenie cen wspólnotowych do cen światowych. Proponuje on obniżenie cen na wybrane grupy tow. średnio od 15 do 30%. Największą obniżką objęto rynek wołowy. Dalsze obniżanie cen zapisano w dokumencie agenda 2000. Jest to dokument opracowany przez Komisję Eur. w `92r. a przyjęty w 99r. Jest w nim mowa o stopniowym ograniczaniu wsparcia finansowego w ramach WPR- widoczne jest to w budżecie unijnym. Jest mowa o dalszym zmniejszaniu cen (zwiększaniu konkurencyjności)

Polityka Handlowa:

należy do wyłącznej kompetencji wspólnoty, tzn, że państwa przekazały swoje uprawnienia na rzecz organów Unii. PH nie została zdefiniowana. Jest ona ukierunkowana na:

• ochronę rynku wspólnotowego

• znoszenie ograniczeń celnych i ilościowych w handlu

• zawieranie wspólnych umów handlowych z państwami 3cimi i organizacjami międzyn.

WPH dzielimy na politykę: autonomiczną i traktatową.

Autonomiczna dotyczy wszystkich rozporządzeń obejmujących handel między państwami członkowsk. Obejmuje całokształt stosunków wewnątrz rynku unii. W ramach tej polityki rozporządzenia i dyrektywy wydaje Rada Unii i wszystkie one są wiążące dla państw członk. Mogą dotyczyć wspólnych regulacji eksportowych i importowych.

• podejmowanie działań antydumpingowych

• jednakowa ilość kontyngentów dla państw członkowskich

Wspólna Taryfa Celna wobec państw 3cich (TARIC) istnieje od 68r. i obejmuje ponad 3000 różnych pozycji taryfowych i obecnie wynosi ona ok. 4,5%. B. Ważnym elem. polit. autonom. jest wspólny rynek (swobodny przepływ osób, usług, kapitału i towarów). Został ustanowiony 1 stycznia 93r. Wszystkie urzędy celne na granicach państwowych Unii zostały zniesione. Oznacza to, że wszystkie formularze dotycz. przewozu towarów zostały zniesione, np. SAD. Wprowadzenie od stycznia 94r wspólnego kodeksu celnego. Istnieje również wspólny Komitet Standaryzacji, który opracowuje wspólne normy dla poszczególnych towarów.

Nie ma ujednoliconej polityki podatkowej, tylko jest harmonizacja polityki podatk. (zbliżenie ustawodawstwa, a nie jego ujednolicenie).

Od 93r. wszystkie kraje Unii stosują podatek VAT, który nie może być niższy niż 15%.

Traktatowa reguluje stosunki handlowe z państwami 3cimi i org. międzynar. Traktaty handlowe w imieniu państw członkowskich negocjuje Komisja Europejska po otrzymaniu mandatu negocjacyjnego. W tym mandacie, który otrzymuje od Rady Unii, określa się cele i strukturę negocjacji handlowych. Wynegocjowany przez Komisję traktat (umowa handlowa) zatwierdzany jest przez Radę UE kwalifikow. większość. gł. W ramach polit. traktatowej UE zawierała traktaty z różnymi grupami państw, np. państwa, które od `60r tworzyły EFTA. W EFTA obecnie są następujące kraje: Islan, Norw, Szwaj, ks. Licht, .Od 63r. kraje EWG z krajami EFTA zawierały umowy handlowe na stworzenie strefy wolnego handlu na art. przemysł. Większość członków EFTA zrezygnowała z członkostwa i przeszła do EWG. Od 94r. kraje EFTA i UE tworzą Europejski Obszar Gospodarczy (EOG). W tym obszarze nie bierze udziału Szwajcaria, mimo iż jest członkiem EFTA. Celem EOG jest stworzenie wspólnego rynku między krajami EFTA i UE.

GATT: cele-eliminowanie, likwidacja ceł na art. przemysł. W ramach Gatt prowadzono rundy negocjacyjne podczas których decydowano stopniu znoszenia ceł na poszczególne towary. W ramach rund negocjac. obniżono cła z 49% do ok., 4% dzisiaj. WTO zajmuje się liberalizacją rynku rolnego, handlem usługami, ochroną własności intelektualnej. Wszystkie państwa członk. UE uczestniczą w dyskusjach WTO.

• Umowy sektorowe dotyczą dwóch sektorów: sektor górnictwa i produktów tekstylnych. Zawierane są zarówno z grupą państw jak i z poszczególnymi państwami

• Umowy handlowe i o współpracy. Są to zwykłe umowy handlowe, na mocy których obie strony otrzymują korzyści, np. znoszenie ceł na jakieś tow.

• Umowy o preferencjach. Są to umowy, w których Unia udziela preferencji w handlu państwom rozwijającym się. W latach 70-tych umowy te zawierane były z państwami Basenu Morza Śródziemnego

• Układy Europejskie (umowy o stowarzyszeniu ze wspólnotami). Odnosi się do stosunków z Europ. Śr i Wsch.. Z Polską został podpisany w grudniu 91r. Ma być tworzona strefa wolnego handlu na art. przemysłowe.

Wykład 8

Zadania polityki regionalnej:

Zaczęto ją prowadzić po przyłączeniu Wlk. Brytanii.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (FEDER). W 75' przekazuje fundusze na rozwój polityki regionalnej „spójność gospod. i społ.”, rozdział o zmniejszaniu dysproporcji regionalnej.

Traktat z Maastricht - utworzenie komitetów regionalnych

Cele polityki regionalnej: (lata 80' do 2000r)

• wspieranie rozwoju regionów szczególnie opóźnionych, których PKB per Capita jest poniżej 75% przeciętnej dla całej UE (oprócz Grecji, kiedyś Irlandii i Portuglii)

• przekształcenia w regionach dotkniętych upadkiem przemysłu

• zwalnianie długookresowego bezrobocia

• zwalnianie bezrobocia spowodowanego przebudową przemysłu

Fundusze:

• PHARE - środki na dostosowanie prawa

• ISPAD - ochrona środow. i transportu

• SAPARD - rolnictwo - jeszcze nie uruchomiono, powinien działać od 2000r.

Finansowanie polityki regionalnej -fundusze strukturalne:

1. FEDER 75'- środki na cele AGENDA 2000

2. FEOGA 62'- organizacja rynku i modernizacja gospod. miejskich

3. Europejski Fundusz Socjalny lub Społeczny 60'- walka z bezrobociem

4. Jednolity Instrument Finansowania Rybołówstwa 94'

Fundusz Spójności (Koezi) nie należy do funduszy struktur., czas jego działania jest dokł. sprecyzowany. Ma wspierać państwa, w których PKB nie przekracza 90% średniej dla całej Unii. (Hiszpania, Grecja, Portugalia, Irlandia). Pierwotnie na lata 93-99'. Szczyt Berliński - Agenda - przedłużenie działalności do 2006r. Obecnie najwięcej korzyści czerpie z niego Hiszpania -55% i Grecja -20%.

UNIA GOSPODARCZO-WALUTOWA:

Na początku w 57r. nikt o tym nie myślał. Ustanowiono wtedy tylko współpracę walutową do niczego nie zobowiązującą, ale niezbędną dla utworzenia wspólnego rynku- nadrzędnego celu. Dla koordynacji wspólnej waluty 1). Komitet Walutowy, 64' postanowiono rozszerzyć współpracę- Komitet Prezesów Banków Centralnych.

Pod koniec lat 60' zaczęto myśleć o UGW. Wszystkie kraje EWG od 84' funkcjonowały wg zasad MFW. System z Bretton Wood- założenia: walutą wymienialną na złoto jest tylko $. Nie widziano potrzeby organizowania czegoś innego. Funkcjonował on do lat 70'.

Przesłanki wew. tworzenia UGW:

• sukcesy w procesie integracji europ. (ustanowienie Unii Celnej- 07. 1968r., wejście w życie zasad Wspólnej Polityki Rolnej- 66-68')

• pojawili się zwolennicy funkcjonalizmu - sukcesy w 1 dziedzinie to należy przejść dalej, do UGW

Przesłanki zew:

• związane z I kryzysem systemu z Bretton Wood. Dewaluacja - osłabienie $- niekorzystny wpływ na DM, F. Zwiększony popyt, -zwiększenie wartości, -osłabienie konkurencyjności EX gospodarek Niemiec i Francji.

W 1969r. w lutym został ogłoszony plan Raymonda Barre

Założenia:

• zastąpienie współpracy walutowej integracją walutową. Przekazanie na szczebel wspólnotowy pewnych uprawnień. Ograniczenie suwerenności w obszarze tej polityki.

• ustalanie polit. budżetowej EWG na szczeblu Wspólnotowym (do dziś tego nie ma)

• utworzenie mechanizmu pomocy finansowej średni i krótkoterminowej. Część środków oddano do dyspozycji funduszu i w razie nierównowagi w bilansie można z tego skorzystać.

Klimat tworzenia po 04. 96'. ustąpił Degol. Pojawili sie zwolennicy UGW a zmiany polityczne miały b. duże znaczenie dla UGW.

W XII 69' Szczyt Haski- decyzja o utworzeniu UGW:

Koncepcja G. Pompidu:

• dokończenie- wypełnienie zobowiązań z Traktatu Rzymskiego

• pogłębienie- pogł. integr. o nowe obszary m.in. UGW, , Europ. Wspóln. Polit.

• poszerzenie- zgoda EWGG na poszerzenie składu czł. (Wlk. Br., D, I, N)

Pierre Werner- premier Luxemb. i Minister Finans.. Na czele grupy, która miała opracować plan dochodzenia do UGW. Były dwie grupy o przeciwnych poglądach, a miała być jednomyślność:

1. Ekonomiści: RFN, Holand, Wło- uważali, że w pierwszej kolejności trzeba stworzyć syst. ścisłej koordynacji gosp. W najważn. dziedzinach: inflacja, zadłużenie publ., defic. budżet. Najważniejsze zbieżności mięzy państwami. Taki sam rozwój i poziom. Dopiero później można mówić o integracji monetarnej -usztywnieniu kursu wlutowego.

2. Monetaryści- Fr, Bel, Lux, -najpierw Unia Walut. ze sztywnymi kursami walut. i wspólnymi rezerwami walut., później Unia Gospodarcza.

Plan Wernera X. 70' został po raz 1 przedstawiony. Był b. ogólnikowy i mógł zadowolić wszystkich. Postanowienia:

• UGW powstanie w 3 etapach do końca 80'. Konkretne posunięcia są tylko w I etapie.

I etap:

• dążenie do stopniowego usztywniania kursów walut.

• stopniowe osiąganie zbieżności gospod.

• wprowadzenie pełnej liberalizacji rynku kapitałow.

• ustanowienie instytucji, na rzecz której przekazane by były uprawnienia narodowe w sferze polityki pieniężnej (brak nazwy)

UGW jest początkiem Umii Polit., gdyż na dłuższą metę bez niej by się nie utzrymała. Akceptacja planu przez Radę Ministrów; ustalono, że:

• I etap od 01. 71' do końca 12. 73'

• sprecyzowano nazwę instytucji: Europejski Fundusz Współpracy Walutowej.

Problemy przy realizowaniu:

08. 71' - 1. problem- ogłoszenie zawieszenia wymienialności $ na złoto. Rozpad systemu z Bretton Wood. EWG wprowadziła w swoich krajach kurs płynny walut narodowych. Odejście od raportu Wernera o usztywnianiu, zakazie dewaluacji itp. Mogą się wahać w ściśle określonych granicach. Płynny popyt i podaż.

04. 72' - Mechanizm węża w tunelu. Podjęto decyzje:

• waluty krajów EWG mogą się wahać między sobą w przedziale +- 2,25%

• waluty krajów EWG względem $ mogą się wahać w przedziale +- 4,5%

Tunel uległ rozpadowi: USA dewaluacja 10%. Waluty EWG względem $- kurs płyny. Wąż pozostał do 79'.

Przeszkody:

• kryzys w Bretton Wood

• przystąpienie nowych krajów

Mimo niezbyt pozytywnej oceny przystąpiono do II etapu (od 01.74' do 12. 76')

Kryzys paliwowy X. 73'- wojna izraelsko-arabska= 4x wzrost cen. Gospodarki EWG znalazły się w kryzysie. Rozwój uzależniony od Importu ropy naft. Nie dotknął krajów równomiernie. Zbieżność gospodarek stanęła pod znakiem ?. Inflacja wzrosła (Wlk. Bryt. z 5 do 24%, RFN z 3 do 7 %). Rozpiętość ogólna ok. 15%. Bezrobocie wzrastało również nierównomiernie; najw. w WB z 1 do 7%. Kryzys ten oznaczał upadek raportu Wernera. Potraktowano go jakby go nie było.

Po 73' trzeba się było zająć ratowaniem własnych gosp. a nie UGW. (destabilizacja walutowa- brak inwestycji; zakaz rozwoju gosp.= bezrobocie). Pozostał jedynie wąż walutowy nie pozbawiony minusów. Nie wszystkie kraje zdecydowały się na włączenie do węża walutowego. Zasad tych przestrzegały Niem, Hol, Bel, Lux, Dania.

Pomysły dotycz. porządku monetarnego w Europie- koniec lat 70'. X.77' przemówienie Roy'a Jenkinsa o potrzebie własnego systemu walutowego. Był to początek kształtowania Europejskiego Systemu Walutowego. 78' konkretne rozmowy o tworzeniu ESW.

Wykład 9

6

---