I. Trzy kategorie informacji prawnych F. Studnickiego.
1) wiadomości podstawowe - el. obywatelskie informacji
2) wiadomości minimum rolowego - wiadomości ważne dla roli np. ustawa o bibliotekach
3) wiadomości ad hoc - ważne w pewnych sytuacjach
Tych pierwszych państwo musi wszystkich nauczyć, tych drugich może wymagać, a w stosunku do trzecich musi zapewnić ich łatwe wyszukiwanie.
II. Informacja prawna - o faktach mających znaczenie prawne (obojętnie gdzie są) w:
1. akty normatywne (dzienniki urzędowe)
2. orzeczenia sądów, trybunałów administracji [wykładnia prawa]
3. doktryna prawa [literatura prawna, dane kryminologiczne]
4. opisy aktów normatywnych
III. Urzędowe ogłoszenie aktu (również zmiany od 2012 r.).
Ogłoszenie aktu - jest to czynność urzędowa; akt zaczyna obowiązywać
3 wersje papierowe -> od stycznia 2012 w wersjach elektronicznych
IV. Źródła prawa w Polsce: Konstytucja, ratyfikowana umowa międzynarodowa, ustawa, rozporządzenie, akty prawa miejscowego
1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej - najważniejszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku. Ogłoszony w Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, wszedł w życie 17 października 1997. Konstytucja złożona jest z preambuły i 13 rozdziałów, w tym 243 artykuły.
2. Umowa międzynarodowa jest obecnie najważniejszym instrumentem regulującym stosunki międzynarodowe i jednym z dwóch niekwestionowanych źródeł prawa międzynarodowego.
Za umowę międzynarodową uważa się zgodne oświadczenie woli (porozumienie) co najmniej dwóch podmiotów prawa międzynarodowego (przede wszystkim: państw lub organizacji międzynarodowych, ale także np. Stolicy Apostolskiej) regulowane przez prawo międzynarodowe i wywołujące skutki w sferze prawa międzynarodowego, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym czy w większej liczbie dokumentów, i bez względu na jego nazwę.
Nazwa „umowa międzynarodowa” jest kategorią najbardziej ogólną. Często jej synonimem jest „traktat”, choć niektórzy tę nazwę rezerwują dla umów o wyższej randze, z reguły wymagającychratyfikacji. Stanisław Nahlik (profesor prawa międzynarodowego na Uniwersytecie Jagiellońskim) proponował, aby nazwą „traktat” obejmować umowy zawarte w formie pisemnej i to wyłącznie przez państwa, a nie przez inne podmioty prawa międzynarodowego.
3. Ustawa - akt prawny o charakterze powszechnie obowiązującym, najczęściej obecnie uchwalany przez parlament (w niektórych państwach zatwierdzany później przez organ władzy wykonawczej). W porządkach prawnych różnych państw występują ustawy: zasadnicze (konstytucje), organiczne i zwykłe.
W Polsce, w określonej przez Konstytucję hierarchii powszechnie obowiązujących aktów prawnych ustawa ma rangę niższą (tzw. moc prawną) od Konstytucji oraz umów międzynarodowychratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, równą rozporządzeniu Prezydenta RP z mocą ustawy a wyższą od zwykłych rozporządzeń. W przeciwieństwie do innych porządków prawnych (np. francuskiego), Konstytucja RP zna tylko jeden rodzaj ustaw.
4. Rozporządzenie - akt normatywny wydany na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Rozporządzenie stanowi jedno ze źródeł prawa powszechnie obowiązującego, obok Konstytucji, ratyfikowanych umów międzynarodowych, ustaw oraz aktów prawa miejscowego.
5. Akty prawa miejscowego - specyficzna grupa aktów powszechnie obowiązujących. Posiadają wszystkie cechy tych aktów, ale obowiązują tylko na obszarze działania organu, który wydał akt prawa miejscowego.
V. Hierarchia polskich i unijnych źródeł prawa.
Ratyfikacja (fr. ratification) - jeden ze sposobów wyrażenia ostatecznej zgody na związanie się umową międzynarodową przez upoważniony do tego organ państwowy. Jest formą najbardziej uroczystą (co różni ją od "zatwierdzenia"), z reguły dokonywaną przez głowę państwa (prezydenta, monarchę). Dowodem dokonania ratyfikacji jest dokument ratyfikacyjny, który składa się udepozytariusza (w przypadku umów wielostronnych) lub wzajemnie wymienia z drugim układającym się państwem (w przypadku umów dwustronnych).
Pojęcie o oznacza fakt, iż w każdym systemie prawa obowiązujące w nim akty prawne uporządkowane są w sposób hierarchiczny. Istnieją zatem akty prawa wyższego i niższego rzędu, dla których obowiązuje zasada, iż akty prawa stojące niżej w hierarchii muszą być zgodne z tymi, które w tej hierarchii stoją wyżej. Takie rozwiązanie ma na celu uporządkowanie procesu stosowania prawa, w którym jasne będzie, które z aktów prawnych maja pierwszeństwo w stosowaniu.
Istnieją dwie sytuacje, w których prawo międzynarodowe może być postawione powyżej ustaw, zaś rozporządzenia Prezydenta RP na równi z innymi. Rodzi się jednak pytanie: „Jak to możliwe, że akty prawa międzynarodowego mogą być powyżej aktów wydawanych przez najwyższy organ polskiej legislatywy?” Czy nie stoi to w sprzeczności z zasadą suwerenności? Wedle twórców Konstytucji nie. W obu tych przypadkach (podpisanie umowy międzynarodowej oraz umowy konstytuującej organizację międzynarodową) ratyfikacja jest poprzedzona zgodą wyrażona w ustawie. Tak więc choć sam tekst aktu prawa międzynarodowego nie zostaje wypracowany w polskim parlamencie, to jednak na poziomie jego akceptacji przechodzi on pełna procedurę legislacyjną. Jest zatem przepisem uznanym (usankcjonowanym), który stał się częścią polskiego systemu prawa za pełna akceptacją procedury demokratycznej. Ważne jest, iż zgoda na taką ratyfikację może zostać wyrażona w drodze referendum.
VI. Budowa ustawy.
W naszej kulturze prawnej tekst prawny rozpoczyna się od tytułu. Zawiera:
1) określenie rodzaju aktu,
2) określenie daty aktu - przyjmuje się, że jest to data uchwalenia przez sejm bądź data po wprowadzeniu poprawek przez senat; mówimy „z dnia 1 kwietnia 2010 roku”,
3) ogólne określenie przedmiotu regulacji:
a) opisowa - np. ustawa o języku polskim
b) formuła rzeczowa - poprzez użycie terminu „prawo”, „kodeks”, „ordynacja”.
Kodeks - w zależności od gałęzi prawa jest różnie. Tym terminie określamy akt akty podstawowe dla danej gałęzi prawa. Są odstępstwa od tej reguły. W prawie karnym można nazwać „kodeksem” zbiór przepisów karnych np. kodeks wykroczeń, kodeks wykonawczy, które nie są przepisami podstawowymi. W przypadku kompleksowych gałęzi prawa, także można nazywać kodeksami, akty nie będące podstawowymi, np. KRO wywodzący się z prawa cywilnego. Obecnie trochę się to zmienia. Np. kodeks spółek handlowych - nie jest to podstawowa gałąź prawa, ani zbiór podstawowych przepisów, ani podstawowy akt.
W ramach prawa administracyjnego przepisy są wydzielone przedmiotowo, np. prawo energetyczne, telekomunikacyjne i nie ma przeszkód, aby nazywać to prawo. Są też specyficzne dziedziny prawa tj. prawo wekslowe, prawo przewozowe, które są na granicy prawa cywilnego i prawa administracyjnego. Akty uchwalane w tej dziedzinie należy nazywać terminem „prawo”.
Ordynacja - zwyczajowo używamy na oznaczenie aktu podstawowego w prawie podatkowym oraz na określenie przepisów wyborczych do organów kolegialnych. Można stosować tę nazwę dla przepisów wprowadzających.
Po tytule może być preambuła - nie oznaczona artykułami, punktami itp. Po preambule mamy tekst zasadniczy. W każdej ustawie występują elementy obligatoryjne:
Tytuł
Chociaż jeden przepis merytoryczny
Przepis o wejściu w życie danej ustawy.
Przepisy w ustawie merytorycznej umieszcza się w kolejności:
Przepisy merytoryczne ogólne
Przepisy merytoryczne szczegółowe
Przepisy zmieniające (nowelizujące)
Przepisy przejściowe i dostosowujące
Przepisy końcowe
Ad. 1
W tych przepisach znajdziemy informacje co dana ustawa zawiera, czego dotyczy. Określają zakres regulacji (zakres przedmiotowy sformułowany pozytywnie). Może być uzupełniony zakresem podmiotowym sformułowanym negatywnie. Ale nie może być tak, że będzie określała tylko zakres przedmiotowy sformułowany negatywnie (tzn. czego dana ustawa nie dotyczy), a nie będzie zakresu pozytywnego. Sformułowanie negatywne są wyjątkiem od regulacji pozytywnej.
Poza tymi ww., zamieszczamy (o ile jest taka potrzeba) przepis zawierający definicje legalne. Przepis zawierający definicje może zawierać definicję agregatową - przepis w formie wyliczenia, istnieje jeden łącznik.
Niekiedy wskazuje się skróty - gdy jakieś określenie jest długie, a pojawia się często w danym akcie. Może stanowić jeden z wyrazów danego określenia, pierwsze litery. Przepisów nie wskazujemy w przepisie zawierającym definicje.
Można jeszcze znaleść w przepisach merytorycznych ogólnych takie przepisy, które są wspólne dla wielu przepisów szczegółowych np. przepisy uzupełniające przepis zrębowy (określające adresata, modyfikatory).
Są także szczególne przepisy, które zawierają jakieś zasady prawa.
Nie powinno się znaleść w przepisach merytorycznych ogólnych określenie celów ustawy (cele motywy ustawy powinny być w preambule). Cele ustawy nie mają charakteru normatywnego.
Ustawy organizacyjne mają trochę inną budowę. Zaczynają się od przepisu powołującego do życia jakiś podmiot, organ lub organizację, a nie od zakresu przedmiotowego czy podmiotowego.
Ad. 2
§ 24 Ustawa narzuca pewien schemat budowy ustawy:
Przepisy prawa materialnego (M)
Przepisy o organach
Przepisy proceduralne (P)
Przepisy o odpowiedzialności karnej (oO)
§ 24 ust. 2 stanowi, iż można zastosować inny schemat, systematyzować w grupy tematy ustawy. Jest to bardziej czytelny schemat. W ramach grup można zastosować niżej przedstawiony schemat:
I temat: przepisy M, P, II temat: przepisy M, P, III temat: przepisy M, P. Na samym końcu znajdują się przepisy o odpowiedzialności karnej. Nie wolno tego zaburzyć.
Ad. 3
Wprowadzane w celu zapobieżenia niezgodności. W ustawie merytorycznej wprowadzamy przepisy zmieniające dotyczące zagadnień tej ustawy.
Ustawa może zawierać załączniki. Potrzebne są, gdy konieczny jest wzór, opis jakichś zagadnień technicznych, szczegółowych.
Ad.4
Przepisy przejściowe - dwa typy;
Mamy z nimi do czynienia, gdy nasza ustawa zastępuje wcześniejszą regulację. Powinny rozstrzygać jakie przepisy many stosować w danym czasie, przed wejściem w życie nowej ustawy.
lex retro non agit to jedna z zasad regulująca to zagadnienie. Jest także zasada lex retro agit oraz zasada ustawy względniejszej.
Można przyjąć, iż do zjawisk powstałych przed wejściem w życie nowej ustawy stosujemy:
Przepisy ustawy starej
Przepisy ustawy nowej
Do pewnego etapu przepisy ustawy starej, a po tym czasie przepisy nowej ustawy (tak jest najczęściej w procedurze).
2. Parlament tworzy ustawy, które obwarowane są aktami wykonawczymi. Organy uprawnione do wydawania aktów wykonawczych opóźniają się z ich wydawaniem. Powinno być tak, że gdy wchodzi w życie ustawa to jest do nie akt wykonawczy. Gdy dana ustawa zastępuje starą, akt wykonawczy do starej ustawy traci moc automatycznie, gdy moc traci ustawa. W tym momencie powinny wejść w życie przejściowe rozporządzenia (rzadko się zdarza, żeby tak było). Przyjmuje się, iż nowa ustawa może utrzymać w mocy w pewnym czasie stare rozporządzenie. Przepis utrzymujący w mocy to rozporządzenie jest też przepisem przejściowym. Nie poprawnym jest to, że utrzymuje się w mocy wszystkie rozporządzenia, ale należy wskazać konkretne upoważnienia i wskazać jakie akty pozostają w mocy. Fakultatywnie można wskazać termin, do którego obowiązuje dane rozporządzenie.
Nie tylko zmiana całej ustawy powoduje utratę mocy rozporządzenia. W przypadku nowelizacji przepisu upoważniającego powoduje utratę mocy aktu wykonawczego, ale nie traci mocy, gdy ustawa zmienia jedynie organ kompetentny. Przepisy przejściowe można stosować po wejściu w życie nowej ustawy.
Przepisy dostosowujące - definicja w § 35 ust. 1, ale nie jest ona pełna. Są to przepisy inicjujące. Obowiązują przez pewien czas (w określonym czasie). Niepełny charakter wynika z jej treści. W tych przepisach reguluje się coś „w szczególności”. Z zasady stosowane przez krótki okres czasu, bezpośrednio po wejściu w życie danej ustawy.
Przepisy końcowe:
Uchylające
O wejściu ustawy w życie
O utracie mocy obowiązującej danej ustawy.
Ad. 1
Znajdują zastosowanie, gdy była wcześniejsza ustawa regulująca tą samą kwestie. Nie ma u nas derogacji domyślnej. Przepis uchylający musi być wprost wskazany w ustawie. Może to być uchylenie całej ustawy, fragmentu ustawy, przepisu. Najczęściej jest tak, że wiele ustaw zastępujemy jedną ustawę (np. KC). Może być tak, że nowa ustawa zastępuje fragment. Przepisy uchylające redagujemy w określony sposób, :traci moc ustawa, przepis…”. Jeżeli z ustawy uchylanej jakieś przepisy zachowują moc to pisze się, że traci moc ustawa za wyjątkiem…
§ 158 w zw. § 161 - opisano w jaki sposób dokonać odesłań.
Zawsze jest tak, że musimy podać wszystkie dane (ustawa z dnia.. o…), wszystkie istotne dzienniki ustaw, gdzie opublikowane pierwotny tekst a także jego nowelizacje. Są wyjątki, gdy ustawa opublikowana jest w innym roku to należy podać rocznik dziennika ustaw
Gdy były teksty jednolite to podajemy dziennik ustaw i dzienniki w których opublikowane zostały zmiany
Gdy zmian aktu normatywnego jest dużo to podajemy dziennik ustaw pierwotnego tekstu, albo ostatni dziennik, w którym jest tekst jednolity z zaznaczeniem „ze zm.”
Przepis uchylający - np. art. 2 KC ma brzmienie wbrew zasadom techniki normotwórczej. Jeżeli ustawa w sposób całkowity i wyłączny reguluje daną dziedzinę spraw, można posłużyć się zwrotem „tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące spraw uregulowanych w ustawie; w szczególności tracą moc…” - § 39 ust. 2.
Jeżeli uchylenie ustawy merytorycznej wiąże się z uchyleniem ustaw nowelizujących, to nie trzeba przytaczać przepisów nowelizujących. Przepisy uchylające zawsze uchylają przepisy nowelizujące z jednym wyjątkiem. przepisy nowelizujące z reguły nie zawierają przepisów merytorycznych to w tej sytuacji trzeba uchylić przepisy merytoryczne w ustawie nowelizującej.
Ad. 2
Przepisy te muszą być w każdej ustawie. Jest to obligatoryjne. Musimy wiedzieć kiedy dana ustawa zaczyna obowiązywać. Moment wejścia w życie ustawy odnosimy go w jakiś sposób do momentu ogłoszenia. Akt prawodawczy nie może wejść w życie zanim zostanie ogłoszony, ponieważ adresaci muszą wiedzieć co jest im nakazane, a co zakazane. Ustawa z dnia 22.07.2000 o ogłaszaniu aktów prawnych i innych aktów. W tej ustawie są określone minimalne terminy w jakich mają wchodzić w życie ustawy. art. 4 - akty normatywne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące wchodzą w życie w terminie 14 dni. Są wyjątki, gdy akt normatywny może wejść w życie w terminie krótszym. Może on być krótszy w uzasadnionym przypadku. Z dniem ogłoszenia może wejść w życie akt normatywny, gdy ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie i nie stoją temu na przeszkodzie demokratyczne zasady państwa. Ważny interes państwa - stany nadzwyczajne.
Ustawodawca wprowadza odrębny katalog przepisów - przepisy porządkowe, które mogą wejść w życie w terminie krótszym niż 14 dni - w stanach nagłych, nietypowych np. klęski żywiołowe. Wchodzą one w życie w terminie 3 dni od dnia ogłoszenia. Może być ten termin krótszy (w uzasadnionych przypadkach). Natomiast wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, gdy zwłoka w jego wejściu w życie mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenie zdrowia, życia lub mienia.
Termin wejścia w życie obliczamy w ten sposób, że nie bierze się pod uwagę dnia ogłoszenia tylko dzień następny, a wyjątkiem gdy dzień ogłoszenia jest dniem wejścia w życie.
Wskazanie konkretnej daty wejścia w życie ustawy - data musi być określona w ten sposób, aby te 14 dni mogło być zachowane. Ustawy ze sobą powiązane powinny wchodzić w tym samym czasie. Powinna być wskazana konkretna data bądź ten sam system obliczania terminu wejścia w życie.
Stosowanie ustawy można uzależnić od wystąpienia zdarzenia, pod warunkiem, że zdarzenie to będzie pewne.
Ad. 3
Stosuje się w przypadku ustaw epizodycznych tj. takich które wskazują do jakiego momentu będą obowiązywać. Dot. tej ustawy w której się znajdują. Są też ustawy wprowadzające i wtedy uchwalamy jednocześnie ustawę wprowadzającą. W tej ustawie wprowadzającej znajdują się:
-przepisy o wejściu w życie (jako pierwszy w ustawie)
- przepisy zmieniające inne ustawy,
- przepisy uchylające,
-przepisy dostosowujące i przejściowe.
VII. Pięć sposobów wejścia aktu w życie.
1. Wchodzi w życie po x dni, tygodni, miesięcy, lat od daty ogłoszenia (najczęściej 14) [1+14+16 obowiązuje].
2. Wchodzi w życie x dnia, x miesiąca, po miesiącu ogłoszenia.
3. Wchodzi w życie z dniem [kalendarzowy].
4. Wchodzi w życie z dniem publikacji.
5. Kiedy jest uzależniona od zdarzenia przyszłego.
np. 17.06 - po 7 dniach = 25.06
1.12 - po 1 mies. = 2.01
1.12 - po 30 dniach = 1 stycznia
VIII. Vacatio legis .
(łac. próżnowanie ustawy) - termin prawniczy oznaczający okres między publikacją aktu prawnego a jego wejściem w życie. Celem vacationis legis jest umożliwienie wszystkim zainteresowanym zapoznania się z nowymi przepisami i przygotowanie do ewentualnych zmian, jakie mogą wynikać z ich obowiązywania.
W Polsce
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2000 roku o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy.
W uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym.
Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach takie przepisy mogą wchodzić w życie w krótszym terminie, a jeżeli zwłoka w wejściu ich w życie mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście ich w życie z dniem ich ogłoszenia.
IX. Wsteczna moc obowiązująca.
Retroactio (retroakcja) - tzn. wsteczna moc obowiązująca aktu prawnego; mówiąc o retroakcji mamy na myśli sytuację, kiedy to dziś zostaje wydany akt prawny wiążący skutki prawne z faktami, które miały miejsce w przeszłości.
X. Budowa wyroku.
Wyrok - orzeczenie sądu, rozstrzygające merytorycznie o kwestii będącej przedmiotem postępowania sądowego.
W postępowaniu karnym jest to rozstrzygnięcie w przedmiocie winy oskarżonego, mogące zawierać także rozstrzygnięcia o karze, środkach karnych lub środkach zabezpieczających.
W postępowaniu cywilnym, w procesie, wyrok rozstrzyga o zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia lub innej kwestii będącej przedmiotem postępowania.
Rubrum
1. sygnatura akt sprawy,
2. wizerunek orła w koronie,
4.data i miejsce wydania wyroku,
5. oznaczenie sądu i wydziału, w którym zapadł wyrok,
6. wymienienie członków składu orzekającego oraz protokolanta,
7. wskazanie prokuratora, jeśli brał udział w sprawie,
8. data i miejsce rozpoznania sprawy oraz rodzaj posiedzenia,
9. określenie stron,
10. zwięzłe oznaczenie przedmiotu sprawy.
Tenor
Tenor zawiera rozstrzygnięcie o żądaniach stron, postanowienia dodatkowe oraz orzeczenie o kosztach postępowania.
Sentencję wyroku wieńczą podpisy wszystkich członków składu orzekającego.
XI. Sygnatura ECLI.
Europejska sygnatura Orzecznictwa (sygnatura ECLI - European Case Law Identifier): znormalizowany kod składający się z pięciu elementów składowych i ułatwiający odszukanie decyzji sądowej.
XII. Jednostki redakcyjne w ustawie i w rozporządzeniu.
Podstawową jednostką redakcyjną i systematyzacyjną rozporządzenia jest paragraf.
Paragrafy można dzielić na ustępy, ustępy na punkty, punkty na litery, a litery na tiret.
Podstawową jednostką redakcyjną ustawy jest artykuł. Jeżeli samodzielną myśl wyraża zespół zdań, dokonuje się podziału artykułu na ustępy. U ustawie określonej jako „Kodeks” ustępy oznacza się paragrafami. W obrębie artykułu (ustępu) zawierającego wyliczenie wyróżnia się dwie części: wprowadzenie do wyliczenia oraz punkty. W obrębie punktów można dokonać wyliczenia, wprowadzając litery. W obrębie liter można dokonać kolejnego wyliczenia wprowadzając tiret.
XIII. Nazwy dzienników i ich skróty, zawartość dzienników urzędowych oraz nazwy organów wydających dzienniki (Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B", dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej (resortowe dzienniki urzędowe), dzienniki urzędowe urzędów centralnych, wojewódzkie dzienniki urzędowe, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, Monitor Sądowy i Gospodarczy).
Organami wydającymi dzienniki urzędowe są:
minister lub kierownik urzędu centralnego - dla ich własnych dzienników urzędowych
1. Dziennik Ustaw (skrót: DzU, Dz.U. lub Dz. U.), pełna nazwa: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej
Zawartość
W Dzienniku Ustaw ogłasza się akty prawne wymienione w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Są nimi:
rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów - będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,
umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie oraz oświadczenia rządowe w sprawie mocy obowiązującej tych umów,
uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenia ministra,
akty prawne dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju,
akty prawne dotyczące skrócenia kadencji Sejmu,
akty prawne dotyczące wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
akty prawne dotyczące powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej,
uchwały Sądu Najwyższego w sprawie stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta RP, wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum ogólnokrajowego,
obwieszczenia w sprawie sprostowania błędów,
inne akty prawne, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
2. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" (w praktyce najczęściej używa się nazwy Monitor Polski, oficjalny skrót to M. P.)
W Monitorze Polskim publikowane są m.in.:
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były ogłoszone,
decyzje Sejmu i Senatu dotyczące powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe,
a) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu,
b) skracania kadencji Sejmu,
c) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
d) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów oraz Rady Ministrów,
e) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia obowiązków,
f) dokonywania zmian w składzie Rady Ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów,
g) odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności,
h) powoływania lub odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach stanowiska państwowe,
i) powoływania sędziów,
j) nadawania tytułu naukowego profesora,
k) mianowania na stopień generała i równorzędny,
l) nadawania statutu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski B” (w praktyce najczęściej używa się jedynie nazwy Monitor Polski B, oficjalny skrót to M.P. B)
w którym ogłasza się: sprawozdania finansowe wskazane w przepisach o rachunkowości; ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców, inne aktyw prawne, a także informacje, komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów, instytucji i osób.
4. W dziennikach urzędowych ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz w
5. dziennikach urzędowych urzędów centralnych ogłasza się:
- akty normatywne organu wydającego dziennik urzędowy i nadzorowanych przez niego urzędów centralnych,
- uchwały Rady Ministrów uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik urzędowy,
- orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach aktów normatywnych
4. dziennik urzędowy ministra kierującego działem administracji rządowej - skrótem "Dz. Urz. Min. ... (pierwsza sylaba nazwy własnej ministra, zakończona ostatnią spółgłoską tej sylaby lub pierwszą spółgłoską następnej sylaby, z kropką) ...";
5. dziennik urzędowy urzędu centralnego - skrótem "Dz. Urz. ... (skrót nazwy własnej urzędu, utworzony z pierwszych liter wyrazów wchodzących w skład nazwy urzędu pisanych wielkimi literami bez kropek, a jeżeli nazwa jest dwuwyrazowa - skrót np. "Urz." lub "Kom." i pierwsza sylaba drugiego wyrazu nazwy, zakończona ostatnią spółgłoską tej sylaby lub pierwszą spółgłoską następnej sylaby, z kropką) ...";
6. Wojewódzki dziennik urzędowy
wojewódzki dziennik urzędowy - skrótem "Dz. Urz. Woj. ... (urzędowa nazwa województwa w pełnym brzmieniu )
Zawartość
Zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych[1] w wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się:
akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy
akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej
wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy
porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte między jednostkami samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej
uchwały budżetowe gminy, powiatu i województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu gminy, powiatu i województwa
obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy
rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego stanowionych przez jednostki samorządu terytorialnego
statut urzędu wojewódzkiego
inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne
7. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej skrót: "Dz. Urz. UE" lub dla aktów opublikowanych przed 1 lutego 2003 r.: "Dz. Urz. WE"
w trzech seriach:
Seria L (od leges - przepisy prawa) - zawiera akty prawne, umowy międzynarodowe zawierane przez Wspólnoty, państwa członkowskie oraz ważniejsze decyzje i uchwały organów wspólnotowych. Wydawana od 1952 r.
Seria C (od communications - komunikaty) - zawiera projekty aktów prawnych Komisji Europejskiej, pisemne zapytania Parlamentu Europejskiego do Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej wraz z odpowiedziami, skrócone protokoły posiedzeń i stanowiska Parlamentu Europejskiego, stanowiska Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Wydawana od 1968 r. Ukazuje się również osobnaSeria C E wyłącznie w wersji elektronicznej, zawiera akty przygotowywane w procesie legislacyjnym.
Seria S (od supplement - suplement) - zawiera zamówienia będące przedmiotem publicznego przetargu na terenie Wspólnot. Wydawana od 1978 r.
8. Monitor Sądowy i Gospodarczy (oficjalny skrót to MSiG) jest ogólnopolskim dziennikiem urzędowym, w którym publikowane są obwieszczenia i ogłoszenia wymagane przez Kodeks spółek handlowych, Kodeks postępowania cywilnego, ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym i inne ustawy.
Są to m.in. ogłoszenia o zmianach w Krajowym Rejestrze Sądowym (np. likwidacji spółek), wpisy dotyczące partii politycznych, postanowienia o ogłoszeniu upadłości, wezwania spadkobierców, ogłoszenia o wszczęciu postępowań o uznanie za zmarłego, wezwania w sprawach o zasiedzenie, ustanowienie kuratora, czy ogłoszenia Narodowego Banku Polskiego.
XIV. Metryka aktu prawnego w systemie informacji prawnej (segment wewnętrzny, segment relacji).
Metryka dokumentu jest miejscem, w którym zgromadzone są wszystkie informacje formalne dotyczące dokumentu.
Metryka aktu składa się z trzech segmentów:
- Segment wewnętrzny, zawierający podstawowe dane o akcie,
- Historia aktu, dzieląca się dalej na trzy części: Początek obowiązywania, Historia zmian i Koniec obowiązywania,
- Dokumenty powiązane, z dalszym podziałem na akty, z którymi akt z metryki pozostaje w relacji na inne dokumenty powiązane (dokumenty wykładni, opracowania, dokumenty pomocnicze).
Metryka orzeczenia i metryka interpretacji składa się z dwóch segmentów:
- Segment wewnętrzny, zawierający podstawowe dane formalne,
- Tezy, gdzie prezentowana jest treść kolejnych tez, a pod nią - elementy opracowania merytorycznego tej tezy, tj.: akt i przepis interpretowany w tezie, inne dokumenty powiązane z tezą, miejsce tezy w Hasłach (klasyfikacji przedmiotowej) oraz dane o aktualności tezy.
Systemy informacji prawnych - akty prawne
Metryka aktu prawnego - rodzaj charakterystyki wyszukiwawczej
1. segment wewnętrzny (dane formalne aktu)
- identyfikator aktu np. adres publikatora
- rodzaj aktu
- tytuł aktu
- autor
- data ogłoszenia
- data początku obowiązywania aktu
- informacja o utracie mocy
2. segment relacji (związek z innymi aktami)
- dotyczy rodzajów relacji, które zachodzą pomiędzy aktami
- mogą one występować w dwóch rolach jako:
1. akt czynny np. akt zmieniający
2. akt bierny (np. akt zmieniany)
Rodzaje relacji:
- zmiana - akty zmieniające i akty zmienione
- uchylenie - akty uchylające i akty uchylone
- wykonanie - akty wykonujące (akty wykonawcze) i akty stanowiące podstawę wydania aktów wykonawczych (wykonane przez)
- ujednolicenie - akty będące jednolitymi tekstami (ujednolicone) i akty objęte tymi jednolitymi tekstami (ujednolicony przez)
- wprowadzenie - akty wprowadzające i akty wprowadzane
- interpretacje - akty zawierające wykładnię przepisów innych aktów (interpretujące) i akty interpretowane
- wdrożenie - zachodzi między aktami polskimi jako aktami wdrażającymi a dyrektywami Unii Europejskiej jako aktami wdrażanymi. Podstawą do wprowadzenia tej relacji są wyłącznie informacje o wdrożeniu umieszczane przez ustawodawcę w przypisach do opublikowanego aktu polskiego.
Modele metryki aktów prawnych:
1 model - podstawowe kryterium - ISAP np. ustawa o bibliotekach
2 model - np. LEX (tytuł niezgodny z oryginałem)
XV. Glosa .
(z jęz. greckiego γλώσσα, glóssa, dosł. "język") - naukowy komentarz do orzeczenia sądowego zawierający jego analizę. Jedna z prawniczych form dialogu (obok m.in. publikowanych orzeczeń, artykułów, analiz, opracowań i komentarzy przepisów) między sądami a doktryną prawa. Pierwotnie termin "glosa" oznaczał przypis odnoszący się do poszczególnych słów lub fragmentów tekstu, wprowadzany przez kopistę manuskryptu lub czytelnika na marginesach stron książki.
Glosa zawiera zazwyczaj streszczenie przebiegu sprawy sądowej i pogłębiony komentarz autora (zwanego glosatorem). Wywód przeprowadzony przez glosatora ukazuje punkt wyjścia rozumowania, jego przebieg oraz konkluzję odnoszącą się do glosowanego orzeczenia.
Glosa może być aprobująca lub krytyczna (w pełni lub częściowo) w stosunku do komentowanego orzeczenia.
XVI. Struktura wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Sądy Trybunały
Sąd Najwyższy Naczelny Sąd Administracyjny Trybunał konstytucyjny Trybunał stanu
Sądy apelacyjne Wojskowe Sądy Okręgowe Wojewódzkie Sądy administracyjne
Sądy Okręgowe Wojskowe Sądy Garnizonowe
Sądy rejonowe
Sąd - we współczesnych demokratycznych systemach prawnych - niezawisły organ państwowy powołany do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów między podmiotami pozostającymi w sporze, a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania innych czynności określonych w ustawach lub umowach międzynarodowych. Wyposażony jest w atrybut niezawisłości i funkcjonuje w szczególnej, procesowej formie.
Sąd apelacyjny - organ wymiaru sprawiedliwości powołany do rozstrzygania w II instancji spraw z zakresu:
Naczelny Sąd Administracyjny - organ państwowy sprawujący kontrolę funkcjonowania i bezczynności lokalnej i regionalnej administracji publicznej pod względem zgodności z Konstytucją RP, prawem unijnym i ustawami. Kontroli tej podlegają organy samorządu terytorialnego i zawodowego, terenowe organy administracji rządowej oraz inne podmioty w zakresie wykonywania funkcji administracji publicznej (np. rektor uniwersytetu).
Sąd okręgowy (skr. "SO") - w Polsce sąd powszechny orzekający zarówno w pierwszej jak i drugiej instancji.
W drugiej instancji sąd okręgowy rozpoznaje apelacje i zażalenia od orzeczeń wydanych w pierwszej instancji przez sąd rejonowy.
Sąd rejonowy (skr. "SR") - w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości sąd powszechny powołany do rozpoznawania wszystkich spraw należących do sądów powszechnych, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla sądów wyższych instancji.
Wojskowe Sądy Okregowe i Garnizonowe -Sądownictwo wojskowe jest jednym z rodzajów sądownictwa szczególnego, czyli sądów wyłączonych z sądownictwa powszechnego ze względu na szczególne kategorie podmiotowe (sprawcy) lub przedmiotowe (określone sprawy). Sądownictwo wojskowe wyodrębnia się w wielu systemach prawnych świata ze względu na specyfikę wymiaru sprawiedliwości w siłach zbrojnych, szczególnie podczas wojny.
Trybunały w Polsce - obecnie w Polsce funkcjonują dwa trybunały, które są częścią władzy sądowniczej, pozostając jednocześnie poza strukturą wymiaru sprawiedliwości. W dziejach państwa polskiego istniały następujące instytucje określone mianem trybunałów:
Trybunał Konstytucyjny - organ sądownictwa konstytucyjnego w Polsce, znany także w ustrojach innych państw. Jego podstawowym zadaniem jest kontrolowanie zgodności norm prawnych niższego rzędu (rangi ustawowej lub podustawowej) z normami prawnymi wyższego rzędu, przede wszystkim zKonstytucją i niektórymi umowami międzynarodowymi (tzw. "sąd nad prawem").
Trybunał Stanu - w Polsce konstytucyjny organ władzy sądowniczej, którego główne zadanie polega na egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, jeśli czyn ten nie wyczerpuje znamion przestępstwa (inaczej: popełnienie deliktu konstytucyjnego) oraz za przestępstwa pospolite i skarbowe w przypadku Prezydenta RP.
XVII. Numer CELEX.
Numer CELEX jest specjalnym identyfikatorem każdego dokumentu w bazie danych EUR-Lex, niezależnie od wersji językowej.
Tezaurus - zbiór semantycznie i hierarchicznie powiązanych terminów, ułatwiający wyszukiwanie pochodnych informacji lub słownik wyrazów bliskoznacznych dołączany do niektórych procesorów tekstu. Zbiór terminów z jednej dziedziny.
Eurovoc to wielojęzyczny, wszechstronny tezaurus obejmujący terminologię z zakresu poszczególnych obszarów działalności Unii Europejskiej, w szczególności działalności parlamentarnej. EuroVoc jest dostępny w 22 językach urzędowych Unii Europejskiej (angielskim, bułgarskim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, rumuńskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim i włoskim), w języku jednego z państw kandydujących (chorwackim) oraz w języku jednego kraju trzeciego (serbskim).
Urząd Publikacji zarządza tezaurusem EuroVoc w oparciu o ontologię i technologie sieci semantycznych zgodnie z wytycznymi konsorcjum W3C, a także najnowszymi tendencjami w standardach dotyczących tezaurusów.
Z tezaurusa EuroVoc korzystają między innymi Parlament Europejski, Urząd Publikacji, parlamenty narodowe i regionalne w Europie, a także administracje krajowe i użytkownicy prywatni państw członkowskich oraz pozostałych państw europejskich.
Dziedziny tezaurusa
Tezaurus EuroVoc obejmuje wszystkie dziedziny działalności instytucji europejskich:
życie polityczne
stosunki międzynarodowe
wspólnoty europejskie
prawo
życie gospodarcze
handel
finanse
zagadnienia społeczne
oświata i komunikacja
nauka
przedsiębiorstwo i konkurencja
zatrudnienie i praca
transport
środowisko
rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo
sektor rolno-spożywczy
produkcja, technologia i badania
energia
przemysł
geografia
organizacje międzynarodowe
XIX. Biała księga.
Biała Księga, (ang. White Papers) nazwa dokumentu przygotowywanego przez Komisję Europejską dotyczącego różnych, szczególnie istotnych aspektów funkcjonowania Wspólnot. Zawiera oficjalne propozycje w sprawie kierunków zmian danej polityki wspólnotowej. Ma formę politycznej deklaracji - nie jest wiążąca dla Komisji ani adresatów tego dokumentu, lecz jej nieformalna waga skłania wszystkie strony do respektowania jej zapisów.
Przykłady Białych Ksiąg: dokument przyjęty w Cannes (1995), zawierający zalecenia oraz program dostosowywania prawa i gospodarki państw aspirujących do wspólnego rynku (celem dokumentu było ułatwienie krajom Europy Środkowej i Wschodniej przygotowania się do funkcjonowania zgodnego z wymogami rynku wewnętrznego Unii Europejskiej); Biała Księga w sprawie realizacji rynku wewnętrznego (1985); Biała Księga w sprawie wzrostu, konkurencyjności i zatrudnienia (1993).
Biała Księga składa się z opracowanych urzędowo propozycji, które odnoszą się do poszczególnych dziedzin polityki. Dokumenty te są opracowywane przez Komisję Europejską na wniosek Rady Unii Europejskiej. Dostarczają propozycje działań w danej dziedzinie i strategii rozwiązania pewnych problemów. Po przyjęciu przez Radę stają się oficjalnymi programami działania Wspólnot.
XX. Zielona księga.
Zielone Księgi (ang. Green Paper, franc. Livre vert, niem. Grünbücher) to dokumenty wydawane przez Komisję Europejską. Są dokumentami sektorowymi, obejmującymi wąski, specjalistyczny fragment integracji w ramach Wspólnot Europejskich. Z reguły są opracowywane przez Dyrekcje Generalne Komisji Europejskiej lub inicjowane przez jednego z komisarzy. Mają one najczęściej formę komunikatu, a ich zasadniczym celem jest zapoczątkowanie dyskusji lub też całego procesu konsultacji na tematy związane z danym problemem. Zielone Księgi nie zawierają projektów konkretnych rozwiązań legislacyjnych. Wszelkie konsultacje, które są zapoczątkowane wydaniem Zielonej Księgi mogą zostać sfinalizowane poprzez wydanie Białej Księgi.
Wśród opracowanych dotychczas Zielonych Ksiąg wskazać można między innymi na następujące dokumenty:
Zielona Księga o praktycznych aspektach przejścia do wspólnej waluty. To dokument przyjęty przez Komisję Europejską 31 maja 1995 r. Księga została opracowana dla uporządkowania okresu przejściowego związanego z wprowadzeniem wspólnej waluty.
XXI. Metainformacje na temat wybranych systemów informacji prawnej (zawartość systemu, zasięg chronologiczny zasobów, instytucja odpowiedzialna za system):
Zasięg chronologiczny : 1918-
Baza zawiera opisy wszystkich aktów prawnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim, zarówno obowiązujących, jak i nieobowiązujących, wydanych od roku 1918 do chwili obecnej. Z niektórymi dokumentami skojarzony jest tekst aktu. Jest to tzw. tekst ujednolicony, sporządzony w Kancelarii Sejmu w oparciu o tekst podstawowy aktu z nałożonymi nań zmianami lub tekst jednolity i następujące po nim zmiany. Baza jest aktualizowana na bieżąco.
Internetowy System Aktów Prawnych - baza z informacjami o powszechnie obowiązującym w Polsce prawodawstwie, stanowiąca część najstarszego i jednego z najbardziej znanych polskichsystemów informacji prawnej, powszechnie dostępna na stronie Sejmu RP.
Obecnie Internetowy System Aktów Prawnych zawiera opisy bibliograficzne aktów prawnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw od roku 1919 oraz w Monitorze Polskim od roku 1946. Teksty są dołączone do aktów prawnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw od roku 1944 oraz w Monitorze Polskim od roku 1997. Zawartość ta jest stopniowo uzupełniana.
Zawartość:
-Posiedzenia Sejmu:
Terminy posiedzeń od 2007 do 2011,
sprawozdania stenograficzne,
wypowiedzi na posiedzeniach sejmu,
głosowania, interpelacje, zapytania, pytania w sprawach bieżących, oświadczenia,
informacje bieżące rozpatrzone przez Sejm,
uzupełniające odpowiedzi na pytania zadane w punktach porządku dziennego: pytania w sprawach bieżących, informacje bieżące
- Przebieg procesu legislacyjnego w Sejmie:
Uchwalone Ustawy,
Podjęte Uchwały,
Przegląd Wszystkich Projektów Ustaw,
Proces legislacyjny
druki sejmowe
- Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym
- Współpraca Międzynarodowa Sejmu
- Informacje o Oświadczeniach lustracyjnych Złożonych przez osoby powołane przez Sejm oraz marszałka Sejmu na stanowiska i funkcje państwowe
- Prace Sejmu: Statystyki
W bazie znajdują się treści wyroków i postanowień wraz z uzasadnieniami wydanych od dnia 1 października 2004 roku. Ponadto baza zawiera wybrane orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z lat wcześniejszych, w szczególności orzeczenia publikowane. Baza uzupełniana jest o informacje dotyczące orzeczeń kończących postępowanie sądowoadministracyjne wydanych pomiędzy 1 stycznia 2004 roku a 30 września 2007 roku.
Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych - baza danych z orzeczeniami Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych, udostępniana do powszechnego wglądu na stronie Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Baza powstaje na podstawie zarządzenia Nr 9 Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie utworzenia Centralnej Bazy Orzeczeń i Informacji o Sprawach sądów administracyjnych i udostępniania orzeczeń przez Internet. Na mocy tego zarządzenia poszczególne sądy administracyjne są odpowiedzialne za wprowadzanie do Bazy orzeczeń przez nie wydanych. Do 1 października 2010 r. Baza ma zostać uzupełniona tak, by posiadać i udostępniać wszystkie orzeczenia sądów administracyjnych wydane po 1 stycznia 2004 r., a z lat wcześniejszych - wszystkie te orzeczenia, które kończyły postępowanie i podlegały uzasadnieniu (§ 14 przywołanego zarządzenia).
Baza jest udostępniana w pełnym zakresie wszystkim sędziom i wybranym pracownikom sądów administracyjnych, natomiast publicznie w Internecie udostępniane są jedynie te orzeczenia, z których usunięto dane osobowe (§ 5 przywołanego zarządzenia).
Zawiera wyroki oraz inne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wraz z uzasadnieniami oraz teksty orzeczeń.
Sąd Najwyższy jest naczelną instytucją sądowniczą w Polsce. Na stronie http://www.sn.pl/ zawarto podstawowe informacje o historii, podstawach prawnych działalności, pozycji ustrojowej i strukturze organizacyjnej. Orzeczenia SN, choć nie stanowią norm obowiązujących ogólnie, mają wiążący charakter dla sądów niższych instancji, z czego wynika też konieczność informowania o tych aktach.
Orzeczenia dla poszczególnych izb zgrupowane są na właściwych podstronach, w formacie pdf. We właściwych działach zamieszczono też biuletyny: Sądu Najwyższego, Biuletyn Prawa Karnego i Przegląd Orzecznictwa Europejskiego dotyczącego spraw karnych.
Częścią witryny jest baza Supremus, gromadzącą orzecznictwo dla poszczególnych izb, jednak o różnym zasięgu chronologicznym: orzeczenia Izby Cywilnej - od 2000 r. do 2008 r., Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - od 1993 r. do 2008 r., Izby Karnej - 2000 - 2008 r., Izby Wojskowej - 1999 - 2008 r. Zapytanie do wszystkich baz można sformułować w osobnym formularzu.
Witryna zawiera także katalog tematyczny, odsyłający do naczelnych organów RP oraz zagranicznych sądów i trybunałów.
Instytycja odpowiedzialna Sąd Najwyższy
Zawiera orzeczenia Sądu Najwyższego, które zgromadzone są w czterech bazach: Izba Cywilna; Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych; Izba Karna; Izba Wojskowa. Zasięg chronologiczny sięga roku 1993.
6. Eurlex.
EUR-Lex - internetowa, wielojęzyczna, bezpłatna baza danych gromadząca akty prawne Unii Europejskiej, umożliwiająca bezpośredni dostęp do prawa Unii Europejskiej. 1 listopada 2004 r. została połączona z płatną bazą CELEX, którą zastąpiła całkowicie od 31 grudnia 2004[1]. Zawiera pełne wersje tekstowe Dziennika Urzędowego UE, teksty przepisów całego prawa wtórnego, orzecznictwoEuropejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji oraz projekty aktów prawnych. Bazą EUR-Lex zarządza Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich.
Zasięg chronologiczny : 1952-
Urzędowa baza danych Wspólnot Europejskich. Zawiera dane bibliograficzne i pełne teksty dokumentów od 1952 roku (z wyjątkiem dokumentów, których ważność wygasła przed 1 lipca 1979). Obejmuje całość ustawodawstwa Wspólnot Europejskich, traktaty, umowy międzynarodowe, dokumenty Parlamentu Europejskiego i Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. Obecnie baza zawiera ponad 160 000 haseł, rocznie przybywa ok. 10 000. Źródłem danych bazy są głównie: Official Journal of the European Communities (seria L i C), raporty Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, dokumenty końcowe komisji.
Serwis umożliwiający bezpośredni dostęp do prawa Unii Europejskiej w 23 językach urzędowych UE. System pozwala na sięgniecie do "Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej" i zawiera m.in. traktaty, legislacje, orzeczenia i projekty prawne.
.Kolejną bazą dokumentów, znajdującą się na serwerze Europa jest PreLex. Jest to baza zawierająca wszystkie projekty (proposals) aktów, przygotowywane przez Komisję Europejską (zarówno aktów prawnych, umów zawieranych przez Wspólnotę oraz komunikatów) od chwili ich przygotowania, aż do przyjęcia lub odrzucenia. Wyszukiwanie w tej bazie obywa się za pomocą numeru dokumentu (chodzi tu o omawiany numer rozpoczynający się od skrótu nazwy organu np. COM dla Komisji) lub numeru procedury (zaczynającego się również od skrótu, np. COD dla procedury współdecydowania, SYN dla procedury współpracy CSN dla procedury konsultacji). Po wstukaniu numeru uzyskujemy pełną informację o procesie przyjmowania danego aktu i linki do dokumentów, które są związane z poszukiwanym dokumentem.
Podobną zawartość ma baza danych OEIL (Legislative Observatory) przygotowana na zlecenie Parlamentu Europejskiego. Jej adres internetowy to:http://www.europarl.eu.int/dors/oeil. Baza OEIL zawiera informacje dotyczące procesu decyzyjnego związanego z przyjmowaniem aktów prawnych Wspólnot. W przeciwieństwie do innych baz znajdujących się na serwerze "Europa" w OEIL znajdują się nie tylko informacje o poszczególnych etapach procedury ustawodawczej które już miały miejsce, ale również o tych które mają odbyć się w przyszłości. Podstawowym kryterium wyszukiwania w bazie jest numer dokumentu lub numer procedury. Można również wyszukiwać za pomocą słowa w tytule.
Baza orzecznictwa UE, zawierająca:
wyroki, opinie, opinie rzeczników generalnych oraz postanowienia sądów Unii, wydanych po 17 czerwca 1997 roku w pełnym tekście. Testy są dostępne we wszystkich językach urzędowych UE jeżeli zostały opublikowane w "Zbiorze Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji";
streszczenia orzeczeń opublikowanych w "Zbiorze Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji" lub w "Zbiorze Orzeczeń - Służba publiczna" we wszystkich językach urzędowych;
informacje o orzeczeniach niepublikowanych w pełnej wersji w "Zbiorze Orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji" we wszystkich językach urzędowych;
komunikaty dotyczące wniesionych skarg, wydanych orzeczeń lub wykreślenia spraw opublikowane w „Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej" od 1 stycznia 2002 roku we wszystkich językach urzędowych.
Ostatnią ze znajdujących się na serwerze "Europa" baz danych orzeczeń sądów europejskich znajdująca się na serwerze Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości CURIA (adres:http://curia.eu.int/en/recdoc/indexaz/index.htm, wejście z głównej strony ETS http://www.curia.eu.int/ po wybraniu polecenia case-law) Baza ta ma bardzo ubogie kryteria wyszukiwania. Jedyną właściwie możliwością jest szukanie w spisie spraw ponumerowanych zgodnie z zasadami, które były podane wyżej.
Polski Serwer Prawa (znany jako PSP, LEX Polski Serwer Prawa, www.LEX.com.pl) - polski portal internetowy na temat prawa.
Powstał w 1997 przede wszystkim z myślą o prawnikach. Kluczowym elementem serwisu były nieujednolicone akty prawne (Dziennik Ustaw, Monitor Polski), baza podstawowych aktów normatywnych, dane teleadresowe urzędów i instytucji oraz informacje o bieżących wydarzeniach.
Od 2007 podstawowym celem serwisu jest generowanie aktualnych informacji ze środowiska prawniczego (sekcje: Temat dnia, Aktualności, Ludzie o prawie - poruszająca bieżące tematy prawne, Ludzie prawa - wywiady z prawnikami). Strona oferuje kanał RSS, newsletter PSP oraz wyszukiwarkę - po serwisie, po aktach prawnych oraz ofercie.
Lex System Informacji Prawnej - jest bazą aktów prawnych opracowana przez Wydawnictwo Prawnicze LEX. Zawiera: informacje formalne o aktach prawnych, prezentowane w postaci metryk oraz podaje pełne teksty aktów prawnych i orzeczeń opublikowanych w: Dzienniki Ustaw - od 1918 r., Monitorze Polskim - od 1930 r., Dzienniku Urzędowym Min. Finansów - od 1988 r., Dzienniku Urzędowym Min. Sprawiedliwości - od 1988r., Dzienniku Urzędowym ZUS - od 1988 r., Dzienniku Urzędowym NBP - od 1989 r.
System Informacji Prawnej LEX - jeden z największych i najbardziej znanych polskich systemów informacji prawnej, aktualnie wydawany przez koncern Wolters Kluwer Polska.
Historia Systemu Informacji Prawnej LEX
Początki Systemu Informacji Prawnej LEX sięgają roku 1987, kiedy w Gdańsku powstała Kancelaria Prawnicza Lex. W tym czasie prawo zmieniało się bardzo często, co powodowało m.in. trudności w posługiwaniu się tekstami aktów prawych. Dlatego też na potrzeby kancelarii zaczęto sporządzać ujednolicone wersje tekstów najważniejszych aktów prawnych. Szybko okazało się, że takie ujednolicone teksty są bardzo poszukiwane przez innych prawników. W ramach kancelarii powstało wydawnictwo. Jego pierwszą publikacją był wymiennokartkowy Skorowidz Obowiązujących Przepisów Prawnych, który ukazał się w 1988. Skorowidz ten został opracowany w oparciu o zasady przyjęte w ukazujących się wcześniej urzędowych skorowidzach obowiązujących przepisów prawnych, ale w przeciwieństwie do swojego pierwowzoru, którego kolejne edycje ukazywały się raz na kilka lat, skorowidz Lexa był publikacją aktualizowaną co kwartał. W 1990 skorowidz ten został wydany w wersji elektronicznej, a rok później ukazał się elektroniczny Skorowidz Obowiązujących Przepisów z Tekstami, który zawierał początkowo 60 ujednoliconych tekstów aktów prawnych.
W 1993 opublikowany został program Temida zawierający początkowo około 10 tys. tez orzeczeń Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. W 1995 połączono te programy w jeden program Polskie Prawo i Orzecznictwo. Program ten miał w podtytule zwrot System Informacji Prawnej LEX, co miało służyć podkreśleniu, że dokumenty zawarte w programie, dzięki wielu relacjom pomiędzy nimi, tworzą spójny system, w którym informacja o obowiązującym prawie uzupełniana jest informacjami o tym, jak to prawo jest interpretowane przez najważniejsze instytucje sądowe w kraju. Zwrot ten stał się podstawową nazwą programu w 1996, a w późniejszych latach zwrot system informacji prawnej stał się nazwą gatunkową dla wszystkich tego typu programów.
System Informacji Prawnej LEX był pierwszym programem tego typu w Polsce, w którym każdy akt prawny, którego tekst był zawarty w programie, miał nie tylko aktualną wersję tego tekstu, ale również wszelkie wersje wcześniejsze. Innymi cechami charakterystycznymi tego programu była jego horyzontalność (obejmowanie całości obowiązującego prawa, a nie jakiegoś jego wycinka) i opisana już systemowość.
W kolejnych latach System Informacji Prawnej LEX był uzupełniany o nowe kategorie dokumentów, w tym m.in.:
W wyniku tak dynamicznego rozwoju w bazach Systemu Informacji Prawnej LEX pod koniec 2007 znajdowało się łącznie ponad dwa miliony dokumentów.
Wersje programu
Początkowo program działał tylko w trybie off-line. Był on wyposażony w interfejs dla systemów operacyjnych DOS, a od 1995 — dla Windows. W tym samym roku aktualizacje programu (miesięczne) zaczęły się ukazywać na płytach kompaktowych, co było wymuszone jego objętością, która przekroczyła 60 dyskietek. Wydawnictwo miało swoją stronę internetową (zob. Polski Serwer Prawa) od 1997, ale sam program dopiero w 1998 został wzbogacony o pierwsze elementy trybu on-line — dostęp do zbiorów informacji prawnej zgromadzonych na serwerze internetowym wydawnictwa aktualizowanych w trybie tygodniowym. Samodzielny program działający w trybie on-line pojawił się dopiero w 2002. Rok później System Informacji Prawnej LEX w wersji działającej w trybie off-line stał się pierwszym tego typu programem w Polsce rozpowszechnianym na nośniku DVD.
Od 1998 System Informacji Prawnej LEX zaczął się ukazywać w trzech wersjach: LEX Alfa, LEX Delta oraz LEX Omega, z których pierwsza była najuboższa a ostatnia najobszerniejsza. Na początku2005 te dotychczasowe wersje programu zostały zastąpione bogatszymi wersjami: LEX Gamma, LEX Sigma i LEX Omega. Obecnie są to podstawowe wersje programu, oprócz których dostępne są również wersje dedykowane dla konkretnych grup prawników (np. LEX dla Sędziego i Prokuratora).
W październiku 2009 powstała wersja beta programu LEX Mobile, czyli System Informacji Prawnej LEX w wersji on-line, umożliwiająca korzystanie z bazy dokumentów przez telefon komórkowy posiadający dostęp do internetu. Obecnie z wersji beta aplikacji mogą korzystać studenci, którzy otrzymali specjalną kartę dostępu LEX dla Studenta, zawierającą 16-cyfrowy kod, niezbędny do zalogowania się pod adresem dostępowym: www.m.lex.pl lub m.lex.pl.
Współpraca z Uniwersytetem Gdański
Od samego początku funkcjonowania Systemu Informacji Prawnej LEX w jego tworzenie zaangażowani byli m.in. pracownicy naukowi Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Wśród autorów programu wymienia się takich pracowników tego Wydziału, jak dr hab. Tomasz Bąkowski, dr Piotr Bielski, dr hab. Wojciech Cieślak, dr Krzysztof Janczukowicz, mgr Henryk Jasionek, mgr Krzysztof Kaszubowski, dr Jacek Potulski, dr Agnieszka Skóra, dr Sławomir Steinborn, dr hab. Jakub Stelina - prof. UG, prof. dr hab. Jarosław Warylewski, dr Grzegorz Wierczyński i dr Wojciech Wiewiórowski.
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego i redakcja Systemu Informacji Prawnej LEX byli współorganizatorami ogólnopolskiej konferencji "Informacja prawna a prawa obywatela", która odbyła się w dniach 19-20 czerwca 2006 z okazji XXXV-lecia informatyki prawniczej w Polsce i XV-lecia Systemu Informacji Prawnej LEX.
Baza zawiera pogrupowane tematycznie akty prawne prawa polskiego (publikowane w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim oraz Dziennikach Urzędowych ministerstw), orzecznictwo i urzędowe wyjaśnienia, akty prawne publikowane w Dziennikach Urzędowych UE serii L i C oraz specjalnym wydaniu polskojęzycznym, a także inne informacje takie jak dane o stawkach odsetek, kosztach i limitach oraz bazy adresowe sądów, urzędów, izb skarbowych i kancelarii komorniczych. W modułach komenatrzowych dostępne są komentarze Wydawnictwa C.H. Beck. Ważną część każdego modułu stanowi dział "Piśmiennictwo", gdzie wyszukać można pełne teksty artykułów i omówień, oraz powiązane tematycznie monografie. Do każdego modułu dołączono także wzory pism i dokumentów.
Tryb dostępu : Onelog, baza dostępna na Wydziale Prawa i Administracji
Tryb dostępu : Onelog, Baza dostępna na Wydziale Prawa i Administracji
Baza zawiera ustawy, rozporządzenia, zarządzenia i inne przepisy prawne z Dziennika Ustaw, Monitora Polskiego, dzienników urzędowych oraz prawo Unii Europejskiej, a ponadto orzecznictwo polskie i UE oraz inne wykładnie przepisów (np. pisma Ministerstwa Finansów), szczegółowe komentarze do przepisów prawnych i glosy do orzeczeń, obszerne omówienia i monografie prawnicze, praktyczne wyjaśnienia, wzory aktów prawa miejscowego, wzory umów i pism, edytowalne formularze, informatory, dane teleadresowe, zestawienia wskaźników oraz bibliografię książek i czasopism prawniczych.