MAKROEKONOMIA - WYKŁADY 15.10.2010 r.

1. Model równowagi makroekonomicznej na rynku towarów, usług, pieniądza i na rynku walutowym IS-LM-FE

2. Polityka fiskalna i monetarna w gospodarce zamkniętej i otwartej.

3. Model agregatowej podaży i agregatowego popytu.

4. Teoria racjonalnych oczekiwań.

5. Bezrobocie - model histerezy, model poszukiwań i dostosowań na rynku pracy.

6. Inflacja (co to jest inflacja, miary inflacji); polityka pieniężna

7. Modele wzrostu gospodarczego.

8. nowe nurty w teorii ekonomii.

Literatura:

- P. E. Hall, S. B. Taylor „Makroekonomia. Teoria funkcjonowania i polityka” W-wa 2007

- Cz. Sułkowski „Podstawy teorii polityki makroekonomicznej” Szczecin 2008

- N. G. Mangif, P. M. Taylor „Makroekonomia” W-wa 2008

- M. Ratajczak „Współczesne teorie ekonomiczne Poznań 2007

Konsultacje Szczecin - wtorek pok. 428 godz. 15.30 - 16.30

- środa 12.00 - 13.00

Tel. [phone] [e-mail]

MODEL IS - LM - FE

I Równowaga na rynku towarów; krzywa IS

1. Stopa procentowa a popyt globalny i dochód

a) stopa procentowa a inwestycje (wydatki inwestycyjne) - część popytu globalnego, który jest generowany przez przedsiębiorstwa (firmy).

Stopa procentowa określa nam jak gdyby cenę pożyczania pieniędzy, bądź cenę po jakiej ja mogę zdeponować swoje pieniądze. Stopa procentowa ma wielkość nominalną i realną. Stopy procentowe w banku są to stopy nominalne, natomiast stopy realne są skorygowane o wskaźniki pracy. Stopy procentowe określa Bank Centralny, a banki komercyjne dostosowują się swoimi stopami rynkowymi.

Bank Centralny NBP ustala 4 podstawowe stopy procentowe, a banki komercyjne idąc śladem Banku Centralnego albo podwyższają stopy % albo stopy % obniżają.

Wniosek jest generalnie jeden - stopa % i inwestycje to jest związek ujemny jeżeli stopa % rośnie to wydatki inwestycyjne w sposób globalny maleją, jeżeli stopa % maleje skłonność do inwestowania jest większa.

Źródłem finansowania inwestycji są:

- środki własne - to co generuje przedsiębiorstwo

- środki obce (kapitał zewnętrzny) - kredyty

- pomoc państwa - odpisy podatkowe, subwencje

Firmy inwestują w kapitał produkcyjny wtedy kiedy przewidują możliwość opłacalnego powiększenia produkcji, wzrostu obrotów, obniżenia kosztów.

Z finansowaniem inwestycji kapitałem obcym (kredyty bankowe) wiąże się konieczność ponoszenia kosztów. Główne znaczenie ma tutaj stopa%.

Przy danej stopie % opłacalne będą tylko te projekty których stopa zwrotu jest wyższa lub przewyższa stopę % kredytu. Jeżeli rynkowe stopy % rosną to wówczas projekty inwestycyjne muszą także przynosić coraz większą stopę zwrotu.

Oprócz stopy % do czynników które wpływają na inwestycję przedsiębiorstw zaliczamy np.:

- możliwość generowania dodatkowych przychodów

- możliwość obniżenia kosztów (lepsza unowocześniona maszyna)

- uwarunkowania polityczne (czy jest odpowiednia atmosfera)

- przewidywania co do przyszłego stanu koniunktury

Makroekonomiczna funkcja inwestycji

I = Ī - bi

I - inwestycje

Ī - inwestycje autonomiczne (niezależne od bieżącego poziomu i stopy %)

b - współczynnik wrażliwości wydatków inwestycyjnych na zmianę stopy %

i - rynkowa bieżąca stopa %

Krzywa inwestycji ma nachylenie ujemne.

Spadek stopy % generuje inwestycje

Wzrost stopy % inwestycje hamuje - niektóre projekty inwestycyjne mogą mieć za niską stopę zwrotu, są za mało opłacalne.

Współczynnik b mówi o tym jak przedsiębiorcy (firmy) reagują na zmianę stopy %.

W pierwszym przypadku jest bardzo duża zmiana stopy %, przyrost inwestycji jest mały (niski) więc tutaj firmy nie za bardzo reagują na zmianę stopy %. Bardzo niekorzystna sytuacja dla gospodarki, wówczas współczynnik b ma niską wartość.

W drugim przypadku wystarczyła niewielka zmiana stopy % natomiast reakcja jest duża.

b) stopa % a konsumpcja - efekt majątkowy

efekt majątkowy polega na przesunięciu krzywej konsumpcyjnej (zwiększeniu konsumpcji) w górę pod wpływem wzrostu zasobów majątkowych gospodarstw domowych i zwiększeniu wydatków konsumpcyjnych przy każdym poziomie dochodu rozporządzalnego (M↑)

Na skutek wzrostu majątku wydaję więcej, moje wydatki konsumpcyjne rosną.

M↑ - wzrost nominalnej wartości pieniądza

Jeżeli rośnie podaż pieniądza powoduje że stopy % spadają (cena spada).

Pn∙in

M ↑ → i ↓ → ↑Pr =

ir ↓

kształtowanie papierów wartościowych

Pr - cena rynkowa papierów wartościowego

Pn - cena nominalna papierów wartościowego (może być również cena akcji)

in - stopa % papieru wartościowego

ir - rynkowa stopa %

Gdy stopy % rynkowe maleją to cena rynkowa papieru wartościowego rośnie, jeżeli mamy obligacje to mój majątek rośnie wtedy zaczynamy korzystać z tego majątku i zaczynamy więcej wydawać.

Majątek ↑ → C ↑

Wzrost podaży pieniądza powoduje spadek stup % (Banku Centralnego i rynkowych) to z kolei powoduje wzrost cen papierów wartościowych, to z kolei spowoduje wzrost majątku → wydatki konsumpcyjne rosną.

c) wydatki rządowe a stopa %

W modelu tym przyjmuje się że wydatki rządowe nie są wrażliwe na zmianę stopy %. Ich wysokość zależy bardziej od realizowanej polityki gospodarczej i możliwości budżetowych państwa. Zatem możemy przyjąć że wrażliwość wydatków rządowych na zmianę stopy % jest zerowa.

d) stopa % a eksport i import

Bezpośrednio stopa % nie wpływa na poziom eksportu i importu, ale………..tak nie jest do końca.

Podsumowując dotychczasowe rozważania możemy stwierdzić że stopa % ma wpływ na popyt globalny tzn. wzrost stóp % hamuje popyt globalny (szczególnie wydatki konsumpcyjne i inwestycyjne); spadek stóp % ten popyt globalny pobudza (szczególnie popyt konsumpcyjny i inwestycyjny).

W sposób algebraiczny możemy to zapisać:

AD = Ā - bi + c(1-t)Y - mY

Ā =
+Ī +
-
+
+
-

AD - popyt globalny

Ā - suma wydatków autonomicznych

- konsumpcja autonomiczna

Ī- inwestycje autonomiczne

t - przeciętna stopa podatkowa

Y - dochód

m - krańcowa skłonność do importu (jaka część dochodu przeznaczana jest na wydatki importowe)

- płatność transferowa

- podatki autonomiczne

- wydatki rządowe autonomiczne

- eksport autonomiczny

- import autonomiczny

c- krańcowa skłonność do konsumpcji (jaka część dodatkowa dochodu bieżącego jest przeznaczona na konsumpcji)

b - współczynnik wrażliwości wydatków wszystkich autonomicznych na zmianę stopy %

i - rynkowa bieżąca stopa %

przekształcając ten wzór otrzymamy wzór na dochód równowago czyli taki dochód przy którym popyt globalny AD jest równy Y czyli produkcji (dochód). AD=Y

Yo - dochód równowagi

Ten ułamek nazywa się mnożnikiem alfa.

Z tego wzoru wynika im wyższa stopa % (i) tym dochód równowagi w gospodarce jest niższy.

Podwyższanie stopy % w gospodarce to nie jest rzecz dobra dla gospodarki w skali makro.

Jeżeli jesteśmy na ścieżce obniżania stóp % to w tedy z tego wzoru również wynika że sytuacja w gospodarce Y dochód (produkcja) najprawdopodobniej będzie szła w górę. Inwestycje najważniejszy czynnik który generalnie kształtuje koniunkturę w gospodarce. Gdy obserwujemy wzrost inwestycji to najprawdopodobniej jesteśmy na ścieżce wzrostu gospodarczego, jak inwestycje zaczynają się powoli hamować to wtedy najprawdopodobniej przyjdzie gorszy czas dla gospodarki.

2. Krzywa IS - ilustruje różne kombinacje stopy % i dochodu realnego przy których planowane wydatki globalne (popyt globalny) są równe faktycznej produkcji (AD = Y),

Spadek stóp % powoduje wzrost dochodu, wzrost popytu globalnego i dochodu w gospodarce.

Wzrost stóp % powoduje że dochód w gospodarce i popyt globalny maleje (hamujemy gospodarkę).

Nachylenie krzywej IS jest ujemne gdyż wzrost stopy % wpływa na ograniczenie planowanych wydatków autonomicznych zwłaszcza inwestycyjnych i konsumpcyjnych co w konsekwencji oznacza obniżenie poziomu dochodu równowagi w gospodarce.

Nachylenie krzywej IS zależy od mnożnika alfa i współczynnika „b” tzn. im są wyższe tym krzywa IS jest bardziej płaska.

Z kolei położenie krzywej IS zależy od sumy wydatków autonomicznych tzn. kiedy ta suma rośnie to krzywa IS przesuwa się w prawo kiedy spada suma wydatków autonomicznych przesuwa się w lewo.

II. Równowaga na rynku pieniężnym - krzywa LM 22.10.2010 r.

Krzywa LM - krzywa równowagi na rynku pieniężnym, papierów wartościowych.

Stopa % ↑ dochód ↓

Stopa % ↓ dochód ↑

polityka fiskalna polityka monetarna

Polityka fiskalna w modelu ISLM

Rząd realizuje politykę fiskalną. Polityka może mieć charakter polityki restrykcyjnej lub ekspansywnej. Ekspansywna polityka fiskalna na przykładzie wzrostu wydatków rządowych.

↑

f - zmiana wydatków rządowych

Zmiana dochodu będzie tym większa im wartość mnożnika polityki fiskalnej (
f) będzie większa i zmiana wydatków rządowych będzie większa.

Mnożnik
f (polityki fiskalnej) będzie miał tym większą wartość im współczynnik h jest większy i
jest większe, b i k są mniejsze.

Należy pamiętać, że występujący w mnożniku polityki fiskalnej
zależy od:

c - krańcowa skłonność do konsumpcji

t - przeciętna stopa procentowa

m - krańcowa skłonność do importu

Efekt dochodowy polityki fiskalnej jest większy kiedy mamy niższy poziom stóp %. Wynika to z tzw. efektu wypychania (państwo się rozrasta, a zmniejsza się sektor prywatny).

Wzrost wydatków rządowych jako przejaw ekspansywnej polityki fiskalnej powoduje przesunięcie krzywej IS w prawo. Przy niezmiennej realnej podaży pieniądza skutkuje to wzrostem stopy %. W przypadku kiedy analizowali byśmy wyłącznie rynek towarowy to dochód wzrósłby do Y₂ niestety wzrost stopy % ogranicza część popytu sektora prywatnego (wydatki konsumpcyjne i inwestycyjne) i dlatego dochód wzrośnie jedynie do Y_1.

Efekt ten nazywa się efektem wypychania.

Gdy państwo się rozrasta to musi oferować lepsze stopy %.

Polityka monetarna

Ekspansywną politykę monetarną rozpatrzymy na przykładzie wzrostu realnej podaży pieniądza (
.

Algebraicznie efekt dochodowy polityki monetarnej będzie liczony z wykorzystaniem drugiej części wzoru na Y₀

m

Efekt dochodowy polityki monetarnej będzie tym większy im mnożnik polityki monetarnej (
m) i zmiana realnej podaży pieniądza będzie większa.

Mnożnik polityki monetarnej
m będzie miał tym większą wartość im b
będą większe; h i k będą mniejsze.

Efekt dochodowy polityki monetarnej jest większy przy wyższym poziomie stopy %.

Efekt przenoszenia impulsów monetarnych na realną stopę gospodarki nazywa się mechanizmem transmisji.

Wykład I część II

1. Rynek walutowy

Jest to rynek na którym pieniądz realny wymieniany jest na pieniądz innego kraju.

Do zasadniczych elementów rynku walutowego zaliczamy:

1. kurs walutowy

2. podaż danej waluty do wymiany na inną walutę

3. popyt na daną walutę zgłaszany przez posiadaczy innych walut.

Ad a)

Nominalny kurs walutowy jest to ilość jednostek waluty obcej przypadającej na jednostkę waluty krajowej (E).

1 PLN = 0,25 EURO

1 PLN = 0,33 USD

Odwrotnością nominalnego kursu waluty krajowej jest nominalny kurs waluty obcej (
)

1 EURO = 4 PLN

1 USD = 3,30 PLN

Ad b)

Podaż waluty danego kraju określa zapotrzebowanie podmiotów krajowych na waluty obce. Im wyższy kurs E tym więcej złotych zaoferują na rynku walutowym podmioty aby korzystniej kupić towary zagranicą.

Ad c)

Popyt na walutę wynika z zapotrzebowania podmiotów zagranicznych na walutę danego kraju. Im niższy jest kurs waluty krajowej tym wielkość popytu na walutę krajową jest większa.

Jeżeli złoty się umacnia to cieszą się importerzy.

Równowaga na rynku walutowym

Przykład zmiany na rynku walutowym:

1. wzrost popytu na złotego

Jeśli rośnie popyt jednej waluty to rośnie podaż drugiej waluty.

2. Systemy kursowe

Systemy kursów

Płynnych stałych

Doskonale płynnych okresowo regulowanych doskonale regulowanych okresowo

„czystych” „brudnych” stałych

„sztywnych”

Aprecjacja (umocnienie się kursu walutowego względem grupy walut)

Deprecjacja (osłabienie się waluty względem jednej waluty lub grupy walut)

Rewaluacja (wzrost umocnienia się waluty)

Dewaluacja (spadek )

Przykłady:

Systemy kursów płynnych	Systemy kursów stałych
1USD = 3,30 PLN aprecjacja PLN 1USD = 2,90 PLN deprecjacja dolara 1 PLN = 0,25 EURO deprecjacja EURO 1 PLN = 0,30 EURO aprecjacja PLN	1 PLN = 0,30 USD dewaluacja USD 1 USD = 4,00 PLN rewaluacja PLN 1 EURO = 4,30 PLN rewaluacja EURO 1 EURO = 4,80 PLN dewaluacja PLN

3. realny kurs waluty - jeżeli nominalny kurs waluty E skorygujemy o stosunek ogólnego poziomu cen krajowych do cen zagranicznych to otrzymamy realny kurs waluty krajowej.

R = E

pw - ceny zagraniczne

R = E

П - stopa inflacji krajowej

- stopa inflacji zagranicznej (światowej)

Jeżeli R = 1 to siła nabywcza dwóch walut przy danym E jest taka sama w obu krajach. Taki poziom kursu walutowego nazywa się kursem opartym na parytecie siły nabywczej.

Jeżeli R > 1 oznacza to wyższy poziom realnej ceny krajowej w porównaniu do ceny zagranicznej, jest to realna aprecjacja waluty krajowej. Stanowi to przesłankę do wzrostu importu, spadku eksportu.

Jeżeli R < 1 oznacza niższy poziom realnej ceny krajowej w porównaniu do ceny zagranicznej. Jest to realna deprecjacja dewaluacja waluty krajowej. Stanowi to przesłankę wzrostu eksportu, spadku importu.

Odwrotnością realnego kursu waluty krajowej jest realny kury waluty obcej.

realny kurs waluty obcej

R↑ (nasza się umacnia) - R↓ (zagraniczna się osłabia)

R↓ (nasza się osłabia) - R↑ (zagraniczna się umacnia)

Dobra cena w Polsce	Polska	Niemcy
A B C D E	125 PLN 1099 PLN 29 PLN 349 PLN 56 PLN	39 EURO 429 EURO 8,99 EURO 119 EURO 28 EURO

Kurs 1 PLN = 0,34 EURO

A) R = 0,34
1,09 N

B) R = 0,34
0,87 P

C) R = 0,34
1,09 N

D) R = 0,34
1,00 =

E) R = 0,34
0,68 P

Bilans płatniczy jest to zestawienie wartości wszystkich międzynarodowych transakcji jakie obywatele danego kraju i bank centralny zawarli z podmiotami zagranicznymi w danym okresie (albo kwartalnie albo rocznie). Składa się z 3 zasadniczych elementów:

1. bilans handlowy (bilans obrotów bieżących) CA

Y
- dochód światowy (zagraniczny)

x
- współczynnik wrażliwości Exp na zmianę dochodu światowego

- kurs realnej waluty zagranicznej

x
- współczynnik wrażliwości Exp na zmianę kursu realnego waluty obcej

Y - dochód krajowy

m
- współczynnik wrażliwości importu na zmianę dochodu krajowego

m
- współczynnik wrażliwości na zmianę realnego kursu waluty obcej

- import autonomiczny

CA
- sytuacja polepsza się kiedy eksport rośnie, import maleje

CA

R
(odwrotność
) E

Sytuacja w bilansie handlowym

- bilans obrotów kapitałowych CF - pokazuje przepływy kapitałowe między danym krajem a zagranicą. Wynikają one z chęci poszukiwania wyższej niż we własnym kraju stopy %.

i = i
jeżeli
to i = i
CF = 0

CF =

i - krajowa stopa %

i
- światowa stopa %

- kurs przewidywany waluty obcej

- kurs waluty obcej

- nie ma barier w przepływie kapitału

i = i
CF = 0

i > i
CF > 0

i < i
CF < 0

4. Równowaga w bilansie płatniczym

- w systemie kursów płynnych czystych (bez rezerw oficjalnych)

- w systemie kursów stałych ( z rezerwami oficjalnymi, co robi wówczas Bank Centralny)

5. Krzywa FE

6. Krzywa IS w gospodarcze otwartej

7. Krzywa LM w gospodarce otwartej

8. Koniec w modelu IS LM FE

Polityka fiskalna i monetarna w modelu IS LM FE

12

100 200

10

5

I - inwestycje

Stopa % i

I=Ī-bi

i

b ↓

I

i

I

To samo

AD (popyt globalny)

Y ( dochód, produkcja)

E

E
1

Stopa %

i

i ₁

i ₀

Y₁ Y₀

AD₀

AD ₁

IS

Y ( dochód, produkcja)

i

i₁

i₀

Y₀ Y₁ Y - popyt tłumiony

LM

IS₁

_IS (rynek towarowy)

i

i ₀

Y₁ -> Y₂ Y₀ Y

E₀

LM

IS

i

i ₂

i ₀

i ₁

Y₂ Y₀ Y₁ Y

IS

LM'

LM

LM''

E2

E0

E1

↑

i

i ₀

Y₀ Y₁ Y

LM LM'

IS'

IS

E1

E0

E

Q (PLN) ilość

S (import)

E

Eksport

D

Q (PLN) ilość

E

Q₀ Q (PLN)

E0

S

D

E

0,3

0,25

Q₀ Q (PLN)

E1

D

D'

S

4,00 PLN

3,30 PLN

S

S'

D

Q₀ Q₁ Q EURO

---