Układ moczowo-płciowy
Powstaje z mezodermy pośredniej w ok. 3 tyg. W procesie fałdowania dochodzi do oddzielenia się mezodermy pośredniej, która po każdej stronie pierwotnie parzystego pnia aorty podłużny fałd - grzebień moczowo-płciowy. Jego część, zwana
grzebieniem nerkotwórczym (sznurem nerkotwórczym) układ moczowy,
grzebienie płciowe (sznury płciowe) układ płciowy.
W okolicy szyjnej mezo pośrednia jest podzielona na nefrotomy.
Układ moczowy
Nerka
W czasie rozwoju nerki, zawiązki:
przednercze - 4 tyd.; w nefrotomach pęcherzyki w kanaliki przewód przednercza ten kieruje się w okolice ogonową. Kanałów jest 7-10. Ostatecznie zanika w całości,
śródnercze - (pranercze, ciało Wolffa), zaczyna różnicować się na początku 5 tyg. Z nefrotomów położonych ogonowo względem przednercza. Nefrotomalne pęcherzyki śródnercza rosną szybko, wydłużają się i tworzą esowatego kształtu kanaliki, do kanalika dochodzą naczynia kłębuszek (ciało nerkowe, ciałko śródnercza). Przeciwległy biegun esowatego kanalika śródnercza otwiera się do podłużnego przewodu zbiorczego (przewód śródnercza, Wolffa). W ok. 8 tyg. Zaczyna się zanik śródnercza. Z ok. 40 kanalików pozostaje ostatecznie tylko przewód śródnercza i kilka kanalików.
Pleć męska: pozostałe kanaliki śródenercza przewodziki odprowadzające jądra, przewód śródenercza przewód najądrza i wytryskowy,
Płeć żeńska: część śródnercza zanika narządy szczątkowe.
nerka ostateczna (metanephors, zanercze, ponercze); powstaje z zawiązków mezodermalnych:
pączka moczowodowego (uchyłka nerki ostatecznej), jest uwypukleniem grzebitetowym, w odpowiedzi na indukcyjne działanie pączka mezo nerkotwórcza wytwarza nad pączkiem czapeczkę, z pączka moczowód, miedniczka nerkowa, kielichy nerkowe większe i mniejsze, przewody brodawkowe oraz kanaliki zbiorcze. Część komm. Czapeczki oddziela się i formuje po każdej stronie kanalika mały pęcherzyk nerki ostatecznej (sferoid); daje ona początek nefronowi. Odc. dystalny łączy się z kanalikiem zbiorczym końcowym rozgałęzieniem pączka moczowodowego (8 tyd.).
Mezodermy nerki ostatecznej (blastema nerki ostatecznej).
Stadia rozwoju nerki, stadium
pęcherzyka (sferoidu),
kanalika S,
różnicowania się włosowatej pętli naczyniowej ciałka nerkowego,
dojrzewania.
13-15 tyd. Powstaje ok. 20% nefronów (nerka zaczyna wydzielać mocz),
20-38 tyd. Podwojenie liczb nefronów.
Liczba nefronów nie zwiększa się po urodzeniu, a wzrost nerki (do 12 r.ż.) związany jest ze zwiększeniem objętości ciała nerkowego i kanalików.
W czasie zstępowania nerki dochodzi także do obrotu nerki o ok. 90 st.
Pęcherz moczowy i cewka moczowa
Końcowy odc. Jelita tylnego - stek - między 4 a 7 tygodniem podzielony zostaje:
przegrodą moczowo-odbytniczą na:
grzbietowy kanał odbytniczo-odbytniczy,
brzuszną zatokę moczow-płciową; można ją podzielic na nast. Części:
głowową (pęcherzowo-cewkowa) Pęcherz moczowy
ogonową - powyżej ujścia przewodów śródnercza (płciowa, prąciowa),
środkową (miedniczą).
Pęcherz moczowy
Początkowo łączy się z omocznią, powstaje moczownik (więzadło pępkowe pośrodkowe)łączy szczyt pęcherza z pępkiem. Moczowody jaki i przewody przyśródnerczowe powstają z mezodermy i dlatego początkowo trójkąt pęcherza pokrywa nabłonek mezodermalny, jednak później jest on wyparty przez nabł. Endodermalny. Pozostałe warstwy ściany pęcherza moczowego powstają z mezenchymy trzewnej.
Cewka moczowa
U płci meskiej górna część odcinka sterczowego cewki moczowej powstaje z kanału pęcherzowo-cewkowego. Dalszy odc. Cz. Sterczowej oraz cz. Błoniasta cewki moczowej powstają z cz. Miednicznej zatoki moczowo-płciowej. Cz. Gąbczasta powstaje z cz. Płciowej zatoki moczowo-płciowej. Nabłonek najbardziej obwodowej cz. Cewki moczowej powstaje z płytki gruczołowej. (litej tkanki ektodermalnej). Z obwodowej cz. Przewodu śródnercza drogi wyprowadzające nasienie - przewód najądrza, nasieniowód i przewód wytryskowy.
U płci żeńskiej; kanał pecherzowo-cewkowy pęcherz moczowy oraz dln. Cz. Cewki moczowej, przewód śródnercza zanika, z jego szczątków nadjajnik, przyjajnik, przewód podłużny jajnika.
Układ płciowy
Płeć chromosomalna i genetyczna - od zapłodnienia.
Płeć gonadalna - po 6 tyg.
Płeć fenotypowa - wraz z odróżnieniem się narządów.
Płeć przyswojona - płeć ustalona podczas porodu.
Gonady powstają z:
mezotelialnego nabłonka pochodzenia mezodermalnego pokrywającego tylną ścianę jamy brzusznej ciała,
z komm. Mezenchymalnych leżących tuż pod tym nabłonkiem,
z pierwotnych komm. Płciowych.
W 4 tyg. Nabłonek mezotelialny pogrubia się grzebień płciowy (gonadalny). Leżą one po obu stronach zarodka, wytwarzają się z nich palczaste wypustki łączności z nabłonkiem pokrywającym.
U zarodków XX:
cz. Korowa jajnik, cz. Rdzenna zanika,
U zarodków XY:
cz. Korowa zanika, cz. Rdzenna w jądro.
Na krótkim ramieniu chromosomu Y jest gen SRY kodujący białko, które wytwarzane jest przez komm.Sertolego.
W zarodku ludzkim pierwotne komm. Płciowe powstają ok. 21 dnia z endodermy pęcherzyka żółtkowego, ale najprawdopodobniej pośrednio wywodzą się z epiblastu. Są one owalne, z dobrze widocznymi centroliami, rozwiniętym AG oraz bogate w ziarnistości glikogenu i tłuszczu. Wędrują w kierunku grzebieni płciowych.
Rozwój gonady męskiej
W 7 tyg. Zaczyna różnicować sę w jądro. Sznury płciowe rozstają się i rete testis. Sznury płciowe zostają oddzielone od nabłonka przez wytwarzająca się osłonkę białawą i odtąd nazywają się sznurami krętymi. Z komm. Meznechymalnych, oddzielających poszczególne kanaliki powstają w 8 tyg. Komm. Śródmiąższowe jądra (komm. Leydiga). Nabłonek kanalików nasiennych:
komm. Sertolego,
spermatogonii (z komm. Prapłciowych).
Rozwój gonady żeńskiej
Początek rozwoju jajnika - 10 tyd. Również tworzy się sieć jajnika, która potem zanika. Nabłonek mezotelialny pokrywający gonadę wtórne sznury płciowe, korowe. Do nich wnikają gonocyty. Ok. 16 tyg. Rozpadają się i tworzą skupienia zwane pęcherzykami pierwotnymi. Zawierają w środku oogonię, pojedynczą warstwę komm. Pecherzykowych. Oogonie dzielą się intensywnie, mitotycznie. W jajnikach ok. 2 mln komm. Jajowych.
Rozwój narządów płciowych wewnętrznych
Przewód przyśródnerczowy (Mullera)
Powstaje jako podłużne wpuklenie mezodermalnego nabłonka jamy ciała w boczna ścianę śródnercza. Odc. Głowowy ma otwarte połączenie z jamą ciała, a odc. Ogonowy przebiega równolegle i na zew. Przewodu śródnercza i wnikając do steku łączy się z analogicznym przewodem pochwowym po drugiej stronie.
Dzieli się na części:
cz. Głowową (pion),cz. Środkową (poziom),
cz. Ogonową (pion).
U płci męskiej:
przewody śródnercza podlegając różnicowaniu,
przewody przyśródnerczowe - zanikają. Ok. 11 tyg. Oba zanikają, a jedyne pozostałości to:
przyczepek jądra,
łagiewka sterczowa (analog macicy).
Kanaliki śródnercza (zanikającej cz. Głowowej przyczepek jadra)
przewody wyprowadzające jądra,
przyjądrze,przewodziki zbaczające.
Przewód śródnecza
przewód najądrza.
nasieniowód,
pęcherzyki nasienne,
przewód wytryskowy - otwierają się na tylnej ścianie zatoki moczowo-płciowej - wzgórek nasienny)
U płci żeńskiej - odwrotnie.
Gruczoł krokowy
Powstaje w 3 miesiącu w wyniku rozrostu nabłonka endodermalnego tylne ściany zatoki moczowo-płciowej. Endoderma nabłonek gruczołowy, mezenchyma mm. Gładkie zrąb łącznotkankowy.
Gruczoły opuszkowo-cewkowe(gr. Cowpera) powstają z endodermy i części błoniastej cewki moczowej.
Wraz z połączeniem się kanałów przyśródnerczowych
więzadła szerokie oraz
zatoka maciczno-odbytnicza (Douglasa) i
zatoka maciczno pęcherzowa.
Pochwa
Nabłonek pochodzi z endodermy zatoki moczowo-płciowej, el. Mięśniowe z otaczającej mezenchymy. Zakończony ślepo koniec ogonowy kanału maciczno-pochwowego dochodzi do tylnej ściany zatoki moczowo-płciowej guzek Mullera, z którego boków uchodzą przewody śródnercza. Ok. 11 tyg. Następuje udrożnienie płytki pochwowej i powstaje światło pochwy.
Gruczoły cewkowe i przycewkowe (Skanego)
Powstają z uwypukleń nabłonka cewki moczowej do podścielającej mezenchymy. Przedsionkowe z nabłonka zatoki moczowo-płciowej.
Rozwój narządów płciowych zewnętrznych
Proces różnicowania zaczyna się ok. 12 tyg. Wspólne zawiązki:
nieparzysty guzek płciowy,
parzyste fałdy moczowo-płciowe,
wyniosłości płciowe.
Ok. 3 tyg. Komm. Mezenchymalne pochodzące ze smugi pierwotnej skupiają się w pobliżu błony stekowej fałdy stekowe. Tworzą one wyniosłość stekową. W 6 tyg. Przegroda moczowo-płciowadzieli się na cz. Odbytową i cz. Moczowo-płciową (po jej peknięciu odbyt i ujście moczowo-płciowe). Na zewnątrz fałdów moczowo-płciowych powstają nastepnie parzyste wzniesienia - wyniosłości płciowe (wały).
Narządy płciowe zew. Męskie
Początkowo kanał cewki nie dochodziło szczytu prącia i brak jest ujścia zew. Powstanie ono dopiero wtedy, kiedy ektoderma utworzy lity sznur komórkowy. W 12 tyg. Ektoderma rozrasta się dookoła żołędzia i powstanie z niej napletek. Ciała jamiste i gąbczaste z mezenchymy prącia.
Narządy płciowe zew. Żeńskie
Rozwój kanału pachwinowego i zstępowanie jąder
Powstaje w ścianie przedniej jamy brzusznej na drodze, jaka przebywa jądro schodzą do moszny. U obu płci. Więzadło jądrowe jądrowód, przyczepia się on do dln. Bieguna jądra i przebiegając w brzuchu ;-) wnika wyniosłości wargowo-mosznowych. Nieco później powstaje wyrostek pochwowy. W m-cu przejścia powrózka pochwowego przez
powięź poprzeczną pierścień pachwinowy głęboki,
rozcięgno skośne zew. ppp.
Zaczyna się ok. 12 tyg. I trwa do końca okresu płodowego.
Ok. 28 tyg. Jądro wchodzi do pierścienia głębokiego kanału pachwinowego przez 2-3 dni wędruje przez kanał, a około 32 tygodnia wnika do moszny. Ponad 97% noworodków urodzonych o czasie ma oba jądra w mosznie. U części proces zstępowania kończy się w ciągu następnych 3 miesięcy. Zstępują też jajniki. Więzadło obłe przechodzi przez kanał pachwinowy i przyczepia się do warg sromowych większych. Wyrostek pochwowy zamyka się i zanika a jeżeli utworzy narząd resztkowy, to mamy kanał Nucka.
6
Te które nie połączyły się z siecią jądra i utraciły połączenie z przewodem śródjądrza
jajowód
Kanał maciczno-pochwowy (powstaje z niego macica i pochwa)
Wyszukiwarka