historiafilozofii1 presokratycy, Filozofia i jej działy


Filozofia i jej działy

Filozofia - nauka obejmująca wszystko, co istnieje - mająca najszerszy zakres i najogólniejszy przedmiot, przy tym obejmująca zagadnienia najważniejsze i najcenniejsze z punktu widzenia ludzi

Przedmiot filozofii (=wszystko) ulegał przemianom wraz ze zmianą pojęcia „wszystko” (zmieniał się zakres pojęcia „rzeczywistość”, ocena ważności poszczególnych przedmiotów poznania, zmiana poglądów na możliwość poznania) - punktem centralnym była przyroda; normy moralne, Bóg i dusza; doświadczenia ludzkie i psychologia (rzeczywisty świat, zjawiska, myśli ludzkie o świecie)

Chronologicznie: zasięg filozofii poszerzał się od filozofii przyrody, przez ogólną teorię bytu, teorię poznania i działania, równocześnie wydzielały się z niej nauki szczegółowe (mające wąski przedmiot i własne metody) - logika, socjologia, psychologia

Działy filozofii:

  1. ontologia/ metafizyka (o bycie): kosmologia (przyroda, kosmos), psychologia (dusza), teologia (Bóg), antropologia (człowiek)

  2. epistemologia (o poznaniu): teoria poznania (procesy poznania, źródło poznania) i krytyka poznania (wiedza i jej krytyka)

  1. aksjologia (o wartościach): etyka (dobro), estetyka (piękno), prakseologia (działanie)

Filozofia etymologicznie - philos (miłość) i sophia (mądrość) = umiłowanie/ miłość mądrości (dążenie do wiedzy/ prawdy i życie zgodne z wiedzą/ prawdą)

0x08 graphic
0x08 graphic

CZĘŚĆ PIERWSZA - FILOZOFIA STAROŻYTNA

Wprowadzenie

Filozofia Zachodu (Europy, potem Ameryki) narodziła się w starożytnej Grecji.

Przyczyną były prawdopodobnie specyficzne warunki:

  1. ziemia uboga i oddzielona od innych krajów morzem, nie dająca samowystarczalności - nie wywoływała wojen, była podstawą kolonizacji dokonywanych przez Greków oraz handlu wymiennego z innymi krajami,

    1. umożliwiało to poznanie innych kultur

  2. duża ilość małych i zróżnicowanych państw/ miast (polis), oddzielonych od siebie geograficznie

    1. umożliwiało to wykształcenie się obok siebie różnorodnych kultur,

  3. duża ilość utalentowanych wszechstronnie ludzi, zainteresowanych światem

    1. umożliwiało to wykształcenie się różnorodnych systemów myślowych.

Źródła poznania filozofii:

  1. pisma filozofów (Platon, Arystoteles, eklektycy- Cyceron, Plutarch, stoicy - Seneka i inni, ojcowie Kościoła),

  2. pisma starożytnych historyków filozofii (biograficzne, doksograficzne - np. Diogenes Laeritos, Żywoty i poglądy tych, się odznaczyli w filozofii).

Poprzednicy filozofii:

  1. poeci i wierzenia religijne (mitologia -> brak związku z filozofią; wierzenia połączone z potrzebami moralnymi i pojęciem duszy, sprawiedliwości, nagrody, kary -> nawiązywał do tego Pitagoras, Platon; koncepcje poznawcze i teogonia -> pierwsza filozofia szukała odpowiedzi na pytanie o początek świata i jego zasadę)

  2. technicy i umiejętności praktyczne (rachunki - handel, Chadejczycy; mierzenie - rolnictwo, Egipt; orientacja na lądzie i morzu; leczenie -> miały wyłącznie znaczenie praktyczne, ale dały podstawę do rozważań naukowych),

  1. „mędrcy” i reguły życiowe (uogólnienie doświadczeń osobistych i publicznych w firmie przepisów, formułowanych przez „siedmiu mędrców” VII/ VI p.n.e., obejmowały zalecanie umiaru i rozsądku w celu utrzymywania ustroju społecznego -> znalazły odbicie w pierwszych koncepcjach etycznych).

OKRESY STAROŻYTNEJ FILOZOFII GRECKIEJ

Okres powstania w starożytnej filozofii greckiej (do V p.n.e.)

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

CHARAKTER OKRESU

      1. Mały, stopniowo zwiększający się zakres zagadnień:

  1. koncentracja na kosmologii (kosmosie, zewnętrznej przyrodzie)

(od monizmu i jednej siły - Heraklit, Parmenides, po pluralizm sił - Empedokles;

od hilozoizmu i łączenia materii z siłą - … po oddzielenie materii i siły…;

od szukania siły wewnątrz świata -…, po szukanie siły poza światem - Anaksagoras

od animistycznego … do mechanistycznego pojmowania siły - atomiści)