Gry decyzyjne

Występuje aktor i środowisko

Nasza decyzja może wywołać decyzję kogoś innego, a czyjaś decyzja może zdeterminować nasze życie.

Mamy od czynienia z układem dotyczącym relacji decyzyjnych.

Relacje decyzyjne- (Gry decyzyjne) toczą się pomiędzy minimalnie 2 uczestnikami

Gry decyzyjne dzielimy ze względu na:

1.Liczbę uczestników

• Gry 2osobowe

• Gry wieloosobowe (zwykle bardzo skomplikowane)

2.Wynik

• Gry o sumie zerowej (gra w której wygrana przeciwnika oznacza naszą przegraną i na odwrót, są to np. wojny, walki w wyborach większościowych jednomandatowych)

• Gry o sumie niezerowej (obaj uczestnicy mogą wygrywać lub przegrywać, zwykle jedna osoba wygrywa lub przegrywa więcej niż dryga osoba)

Układ interesów stron-> powinniśmy wiedzieć czy hierarchie preferencji są identyczne, przeciwstawne czy mieszane

Przeciwstawny układ interesów stron-> mamy do czynienia z grami które odzwierciedlają pełny konflikt hierarchii preferencji

np. Gry o sumie zerowej, nie ma tu mowy o strategii współpracy, występuje tylko strategia walki

Częściowy konflikt hierarchii interesów-> niekooperacyjne gry o sumie zerowej, niezbieżne hierarchie preferencji, gra ma inną sumę niż zero

Słaba zgodność hierarchii preferencji-> Gry kooperacyjne o sumie nie zerowej

Np. strategie przetargu, rokowań

Gry o pełnej zgodności hierarchii preferencji dwóch stron-> uczestnicy skazani na współpracę

2 rodzaje hierarchii preferencji:

• subiektywistyczny (dotyczy świadomości uczestnika gry- to co sobie wyobrażamy)

• obiektywistyczny (jest zgodny z hierarchią preferencji typową dla danej gry)

Hierarchia preferencji może być mierzalna w sposób następujący:

• Hierarchia- co wolimy bardziej

• Hierarchia od dołu (odwrócona wartościami)- czego najbardziej się obawiamy

Zakłady Pascala-> czy bóg istnieje?

Inne rodzaje gier decyzyjnych:

• Dylemat więźnia

Jeżeli więzień przyjmuje strategię współpracy to bardzo dużo ryzykuje, mniejsze ryzyko (krótsze siedzenie) to gdy nakapuje na kolegę, najniższe ryzyka to efektywna współpraca obu kolegów.

2/3 graczy uwikłanych w grę dylemat więźnia wybiera najgorszą opcję!

A wszystko zależy od siły więzi społecznych o charakterze altruistycznym jeśli są one silne to nic nie wychodzi na jaw (więc jeśli planować napad na bank to tylko z kimś kto bezgranicznie nas kocha np. z mamą)

• Chicken dilemma (the cardigans)

Wygrywa ten kto przekona 2 stronę że jest tak zdeterminowany że nie ma wyjścia

W tej grze możliwa tylko jedna wygrana, gdy jest jeden tchórz i jeden bohater, gdyż jak jest dwóch bohaterów to obaj przegrywają

Np. konflikt kubański

• Gra w jelenia (klasyczna gra współpracy)

2 łowców poluje na jelenia, tylko współpraca daje możliwość nagrody

• Walka płci

Żona chce iść na balet, mąż na boks, no to na co idą?? Idą na kompromis, ktoś jest zwycięzcą a ta druga osoba jest zadowolona mała pokusą np. mąż idzie z żoną na boks, żona mimo że nie chciała ma mała nagrodę pod postacią nagich spoconych apetycznych męskich torsów

W tym przypadku nie ma możliwości współpracy, zawsze woja bo coś jest zawsze ustępstwem jednej strony

Opinia publiczna

Tam gdzie są poddani nie ma opini publicznej a tajne służby specjalne (zbierają wszelkie możliwe informacje o buntach, niezadowoleniu poddanych, wykrywanie przestępstwa przed jego popełnieniem)

Jurgen Hamebrmas

Opinia publiczna-> wtedy gdy poddani wyzwalają się i stają się obywatelami (ludźmi upodmiotowionymi)

Marginalne upodmiotowienie na pocz 19 wieku w UK, ok. 1% ludności

Liberalna teoria opinii publicznej: taka która obejmuje 3 komponenty:

1. wartość dobrego panstwa

2. podmiot wymiany opinii (konkretne państwa)

3. arena wymiany poglądów( sfera publiczna)

2 greckie pojęcia:

Agora- rynek, na którym każdy może się spotkać z każdym i wymienić poglądami

Areopag- miejsce gdzie gromadzą się mędrcy, zgromadzenie ludzi mądrze dyskutujących

19 wiek-> opinia publiczna ma charakter publiczny

E. Kant-> opinia publiczna ma charakter racjonalny

Hegel-> opinia publiczna ma funkcje moralnego autorytetu w państwie (co można robić a co jest niemoralne)

20 wiek-> Hanna Arendt-> pojęcie public space (przestrzeń publiczna)

Pojęcie przestrzeni w której ludzie mogli wymieniać swoje subiektywne opinie mogli je obiektywizować poprzez słuchanie innych opinii (ścieranie się różnych opinii) warunek: racjonalna, demokratyczna debata

Krytyczna teoria opinii publicznej-> dotyczy sytuacji takiej w której opisuje społeczeństwa polityczne które wyszły z 1 Wojny Światowej

w 1930 Jose Ortega y Grassem ` Bunt mas'

Tomasz Mann niemiecki pisarz hitlerowski-> tani irracjonalizm-> jedynym wyjściem było odrodzenie humanizmu- nierealne

Po zakończeniu 2 Wojny Światowej opinia publiczna się zmieniła-> społeczeństwo konsumpcyjne

(serial Sweet 60s: jedyny problem konsumpcja dóbr)

Poziom konsumpcji na skalę masową

Sfera społeczna to to samo co marketing-> klienci jak karaluchy zeżrą wszystko co im się wciśnie

Igrzyska próżności -> nie zawiera żadnej treści, tylko bawić!

Wszystkie społeczeństwa postkomunistyczne stały się konsumpcyjne jedzą wszsystko byle było bezwartościowe i ładnie opakowane

Istnieją 2 poziomy opinii publicznej:

• Racjonalny

• igrzyska próżności

Opinia publiczna-> zsumowane poglądy obywateli w odniesieniu do różnych kwestii politycznych

Ogromna rola ośrodków badania opinii publicznej

Zapoczątkowane w 1930s przez Roosevelta który zlecił wykonanie ankiety przez telefon)-> Gallup po raz pierwszy wykonali badanie opinii publicznej przez telefon, na małej grupie ale metodą reprezentacyjna( ile kobiet tyle proporcjonalnie kobiet, robotników, ludzi z miasta, etc)

Zasady metody reprezentacyjnej:

Liczebność próby badawczej (ile osób będzie brane pod uwagę)

Zaczyna się od 200 by błąd był mierzalny

UWAGA! Ważny jest obiektywizm respondentów toteż zwiększanie liczby ich nie zmienia liczby błędu!!!!!!!!

Obiektywizm respondentów:

• poziom odmów (im więcej odmów tym wyższy poziom błędów, przy 5% co 20 respondent odmawia)

• efekt ankieterki- ankieter wpływa świadomie lub nie na wybór respondenta (2 grupy ankieterów przed wyborami w meksyku, jedni mieli nazwę kandydata na długopisach)

Najbardziej dokładne są badania przeprowadzane tuż po wyborach - exit polls

Mała liczba błędu bo mówi się:

• anonimowo

• tuż po głosowaniu

• nie ma odwrotu od decyzji-została już podjęta, zagłosowano

tu mamy absolutną pewność a przy zwykłych badaniach są założenia hipotetyczne

Czynniki kształtowania opinii publicznej (5podstawowych)

• interesy jednostek (USA-> kontrakty wyborcze, my poprzemy jeśli załatwisz to i to)

• identyfikacje grupowe ( myślenie na sposób podobny do tego w jaki ma grupa w której się znajdujemy)

• schematy ideowe/hierarchia aksjologicznych wartości

wolność czy wspólnota

osoba czy grupa

• media/ środki masowego przekazu

oddziałują na nas w trojaki sposób:

• selekcja informacji

• pośrednia kontrola, polega na wpływaniu na agendę polityczną (tematy poruszane przez nas)-> najważniejsze informacje pierwsze, na pierwszej stronie

• komentarze opinii

• marketing polityczny->kreowanie pozytywnego wizerunku własnego i negatywnego wizerunku przeciwnika

kilka zasad skuteczności kampanii:

• dotyczy ważnych spraw dla wyborców (bezpieczeństwo)

• nie powinna wywoływać złych intencji

• nie powinna być zbyt nachalna

np. reklama z USA z 60s, ze stokrotką dziewczynka wyrywała płatki i ostatni płatek ciemność- czy chcesz popierasz bomby atomowe(??)

efekt bumerangu- gdy nie stosuje się tych zasad np. Krzaklewski reklama z Kwaśniewskim

opinia publiczna ( niejednolita) podzielona na 3 typy dystrybucji opinii publicznej:

1 wzór(charakter normalny)

2 wzór dystrybucji opinii publicznej asymetryczny np. głosowanie czy ma byś w pl kara śmierci, czy polska ma wstąpić do EU

3 bipolarny (50/50)np. referendum konstytucyjne w 97

Opinia publiczna zmienia się bardzo powoli pod wpływem wielu czynników, informacji, im bardziej wiarygodne i dotyczące naszych interesów tym bardziej wpływają!!!!

Zachowania i działania polityczne

W jaki sposób badać aktywność ludzką?

Psychologia->behawioryzm (nauka, osobna szkoła, dziedzina psychologii zajmująca się zachowaniami ludzkimi)

Po obserwowaniu zachowani człowieka obserwujemy co się dzieje, jaki był bodziec

S -> R

BODZIEC POWODUJE REAKCJĘ!

Możliwe są różne reakcje przy tym samym bodźcu dlatego…

… schemat trójskładnikowy

bodziec-> organizm-> reakcja S-> O -> R

(jak znamy 2 składniki powinniśmy wiedzieć jaki jest trzeci)

Ograniczenia behawioryzmu:

• nie zawsze przynoszą doskonałe rezultaty (nie zawsze gdy nie ma bodźca nie ma reakcji)

• jednostką analizy jest 1 człowiek nie grupy społeczne, instytucje

• analizuje zachowania pod kątem psychologicznym nie politycznym, edukacyjnym itp.

• Behawioryści uwielbiają badania ilościowe (%) nie jakościowe

Inne metody badawcze

• Szkoła/metoda funkcjonalna

• Szkoła instytucjonalna (funkcjonowanie instytucji)\

Bardzo ważne są tutaj

Integracja, dezintegracja (entropia)

Równowaga, nierównowaga

Zachowanie-> wszystkie typy czynności służące adaptacji do zmian otoczenia

I wtedy występuje albo bierne przystosowanie (nosimy czapki i rękawiczki) albo aktywne współdziałanie (odśnieżamy chodniki)

Zachowania-> zbiorowe, syntetyczne obejmujące wszystkie typy czynności

Czynność-> pojedyncza jednostka zachowania (wyodrębniona)

Każda czynność składa się z danych elementów (obowiązkowych):

1. aktor (osoba, grupa, instytucja)

2. obiekty świata zewnętrznego wobec aktora

• fizyczne

• społeczne

• symboliczne

relacje między aktorami i obiektami

• podmiotowe

• przedmiotowe

• interakcje

4. zmiany zachodzące w otoczeniu

• o charakterze oscylacyjnym

• fluktuacyjnym

• int/des integrujący

5. bodźce wpływające na aktora

o charakterze:

• materialnym/symbolicznym

• pozytywnym/negatywnym

• werbalnym/ niewerbalnym

• gratyfikującym/ restrykcyjnym

Mają rozmaitą silę i znaczenie czasem nie jesteśmy w stanie ich odczytać

6. reakcja (odpowiedź bohatera na bodźce)

kontinuum pomiędzy

determinanty organiczne determinanty osobowościowe

7. rezultaty (wyniki każdej czynności)

zwykle wynik ogromnej ilości czynności

• zgodne z naszymi oczekiwaniami

• niezgodne z naszymi oczekiwaniami

• przeciwne do naszych oczekiwań

2 funkcje zachowań

Ze strony aktora-> funkcja adaptacji (dostosowania)

Ze strony otoczenia-> reprodukcja (powtarzalność sytuacji)

Czynności w ramach zachowań

Ogromna część zachowań jest nieświadoma i irracjonalna

Wszystkie zachowania dzielą się na nieświadome i patologiczne!

Zachowania nieświadome/ instynktowne dzielą się na:

Zachowania nawykowe

Zachowania rutynowe-> typowe odpowiedzi na zachowania powtarzalne(rutynowe)

Zachowania afektywne-> wynikające z emocji, uczuć

Zachowania patologiczne dzielą się na:

Harold Lasswell (badania lata 30, 20wieku)

• uprzedzenia na poziomie maniakalnym

• stany paniki

• chorobowe ataki strachu (fobie)

• redukcja wymiarów rzeczywistości (zwykle do biało- czarnego schematy)

• obniżona wrażliwość zmysłowa (brak empatii)

• urazy lub paraliż pamięci

• brak zdolności do myślenia abstrakcyjnego

• paranoja

Paranoja (różne klasyfikacje i kryteria)

7 kryteriów rozpoznania:

1. podejrzliwość (w stopniu niespotykanym)

Wyszukiwanie nawet najdrobniejszych faktów potwierdzających hipotezę (nieustanne poszukiwanie potwierdzenia)

Często popełnia błędy logiczne (ocenia działanie tylko po rezultacie lub zasada pars pro toto) co nie pozwala osiągnąć celu

2.ksobność-. ku sobie, skoncentrowanie się na samym sobie

(lecz nie uważa siebie za pępek świata lecz że cały świat skierowany przeciw mi, wrogo nastawiony)

3.mania wielkości (konsekwencja ksobności)

4.wrogość (wobec wszystkich którzy nas nie kochają)

5.lęk przed utratą niezależności (paranoik dąży do wodzostwa)

6.projekcja (utajniona sprężyna paranoi)

Aberracja normalnego poczucia wstydu (działania, intencje przenoszone na otoczenie)

7.urojenia

• prześladowcze-> wszyscy wiedzą że jesteśmy gejem

• wielkościowe-> kompensują poczucie niższości, wyobrażenia o byciu kimś wielkim

Paranoja zbiorowa-> może opanować bardzo duże struktury polityczne i przez to może być traktowana jako nic złego poprzez niespecjalistów z zewnątrz

Wilfried Brion (brytyjski badacz) wyróżnił trzy rodzaje paranoi zbiorowej:

• Fight& flight group

• Dependence group

• Pairing group (kółka quasi dyskusyjne)

Decyzje polityczne (należą do działań bo są świadome)-> nielosowy wybór działania albo zaniechania

Rodzaje:

• Strategiczne

• Perspektywiczne (EU)

• Taktyczne (cele ogólne względnie powtarzalnym np. przyjęcie budżetu)

• Doraźne (o niewielki ciężarze)

Gatunek decyzji

• Podejmowane w warunkach pewności ( o skutkach)

• Niepewności (nie wiemy jaki skutek będzie)

• Ryzykowne ( gdy informacja jest szczątkowa)

Ze względu na to kto jest adresatem

• Ogólnonarodowe (naród)

• Partykularne (dotyczące niektórych grup)

• Indywidualne (dotyczące jednostek)

Ze względu na szczebel decyzyjny

• Międzynarodowe

• Narodowe

• Lokalne

Stopnia doskonałości

• Całkowicie optymalne

• Częściowo optymalne

• Zadowalające

• Niezadowalające

• Nietrafne (na poziomie prakseologicznym)

Proces decyzyjny

Wg. Rozmaitych schematów

Easton model cybernetyczny

6 faz procesu decyzyjnego:

1. powstanie problemu procesu decyzyjnego i uświadomienie problemu przez oś decyzyjny

2. podjęcie ogólnej decyzji proceduralnej (czy ją podjąć)

3. podjęcie konkretnej decyzji (w jakich warunkach podjąć decyzję)

4. decyzja merytoryczna o charakterze teleologicznym

5. decyzja merytoryczna o charakterze metodologicznym

6. realizacja decyzji

Elity Polityczne wykład Marka Żeromskiego

Teorie elit (łac. ELIGERE- dokonywać wyboru, elita, elekcja)->wskazuje na obiektywność pojęcia

Elita-> grupa rządząca, klasa polityczna (zamiennie bo slowo elita może źle się kojarzyć)

Źródłosłów

Okres odrodzenia fr. L'Elite (początkowo związane ze światem przyrody, elitarne ptaszki, elitarne kamienie)

Ang. The Elite (już związane z systemem społecznym)

Koniec wieku 19 80-90 lata pojawia się teoria pojęć ze sobą w miarę spójnie powiązanych, Gaetano Mosca, Vilfredo Pareto (niezależnie od siebie stworzyli teorię)

Problemy, kontrowersje wynikające z terminu elita:

1. czy elita to zbiór czy grupa społeczna?

2. czy mamy do czynienia z jedną elita czy z dwoma elitami?

Zbiór-> pojęcie szersze, może być wyróżniony o każdą dowolną cechę

Grupa społeczna-> pojęcie węższe, każda będzie zbiorem, ale nie każdy zbiór będzie grupą społeczną, wymaga swojej organizacji, hierarchi, wsolne wartości, poczucie wartości

Elitę można wyróżnić w każdej dziedzinie życia społecznego- mamy elity wojskowe, polityczne, gospodarcze,etc

Elita jest szczytem drabinki lub piramidki!

Elita-> zbiór osób najbogatszych, najbardziej wpływowych, najinteligentniejszych, najbardziej uzdolnionych, etc

Elita zawsze będzie zbiorem aż do momentu gdy da się wyróżnić grupowy charakter jej członków, to się dzieje w 2 sytuacjach:

1. elita jako grupa społeczna w systemach totalitarnych (charakterystyczne dla 20w)

dla elit-> system przywilejów w systemach komunistycznych: osobne kliniki, szpitale, sanatoria, sklepy, dom publiczny, cmentarz (Ukraina)

2. cały okres ( starożytność, średniowiecze, nowożytność) do końca wieku 18 do rewolucji francuskiej i przemysłowej Anglii

a kiedy elita będzie zbiorem? ?(zbiorem elit cząstkowych)

• wiek 19, 20 kształtowanie się system industrialnego, postindustrialnego, gdzie o sytuacji grup, warstw społecznych, osoby decydują różne czynniki statusu społecznego(władza, prestiż, pieniądze, wykształcenie, celebryty)

Kontrowersje:

• brak spójności czynników statusu społecznego-> co oznacza że nie trzeba być najlepszym we wszystkim by zostać w elicie

• tam gdzie elita ma charakter grupowy to tylko jedna elita a tam gdzie elita danego społeczeństwa jest zbiorem tam więcej elit

Rywalizacja pomiędzy elitami (2poziomy)

• elity rywalizują z 2 różnych dziedzin aktywności społecznej

• elity rywalizują z 1 sfery aktywności społecznej

N. Bobbio, G. Santori-> również i w demokracji liczą się elity, a społeczeństwo w roli arbitra, nie tworzy elity, które tworzą się poprzez kooptację (same się tworzą) KONCEPCJA RYWALIZUJĄCEJ DEMOKRACJI

Teorie elity starają się dopasować do sytuacji (ciągle zmieniającej się)

Austin Uni, J.Higley

Pierwsze teorie starały się dopasować do ostrej wizji społecznej

1884 początek teorii elity-> Teoria dei governi e governo parlamentare (teoria rządów i rządów parlamentarnych) MOSCA

Dogmat o uniwersalności elity:

• nie ma nie było i nie będzie społeczeństwa bez elity

• nie można sobie wyobrazić sytuacji innej niż tej gdzie występuje podział na elity i masę społeczną

ponadto Mosca twierdził że elity mają charakter mniejszościowy, i własnie dlatego też rządzą!

Zalety bycia mniejszością:

• organizacja (brak trudności, nie są tak zróżnicowane)

• sekret, tajemnica (najpierw musi się dogadać z sobą)

• koordynacja (działań)

Władza elity opiera się na ( najważniejsze cechy):

• charakterze mniejszościowym

• muszą jej członkowie coś sobą reprezentować

• odpowiada najważniejszej działalności państwa

• elita(polityczna) jest taka jak społeczeństwo które ją wybrało

3grupy cech wejścia do poziomu elit:

• dzielność wojskowa (invalore militare)

• 2 połączone kryteria: bogactwa i pochodzenia społecznego

(tak ważne bo 1. te cechy dominowału najdłużej aż do 18 wieku 2. najłatwiej je przekazać)

• Osobiste osiągnięcia (innerito personale) pojęcie powstałe w 19 wieku

Pierwsze co elita powinna zrobić po dojściu do władzy to uzasadnienie dojścia do władzy (nie politycznie brzmi że on jest lepsza i temu doszła)

Drugie co elita powinna zrobić po dojściu do władzy to legitymizacja/ uzasadnienie władzy (to formuła polityczna) może być nieskończona liczba formuł

Mosca 2 najważniejsze typy formuł:

• Nadprzyrodzone (wskazują na boskie pochodzenie władzy- starożytność)

• Racjonalne (oparte na rozumowych przesłankach wg Mosci demokratyzm to nie ustrój lecz formuła)

Formuła polityczna i jej 3 funkcje:

Legitymizująca (uzasadnienie władzy elity)

Psychologiczna (są osoby które lubią być rządzone)

Heurystyczna/badawcza (poprzez badanie formuły sporo możemy dowiedzieć się o samej elicie)

Pareto o elicie

Elita tworzona z zewnątrz przez badacza, socjologa, etc,

Proponował poprzez ocenianie ludzi od 0 do 10, oceniano by aktywność a nie potencjalne możliwości, sfery różne osobno oceniane

10-> elity, osoby najlepsze, wystarczyłoby dostać przynajmniej jedną 10

Wg. Pareto elita to osoby najlepsze w minimalnie jednej sferze aktywności

Podzielił elite na 2 części:

• Elitę rządzącą (wszystkie osoby podejmujące decyzje, wykonujące dezyje i wpływające na decyzje np. Ludwik i Madame Pompadour)

• Elitę nierządzącą ( osoby bez żadnego związku z władzą np. mistrz szachowy)

Koncepcja cyrkulacji/przemian elit

`historia jest cmentarzem arystokracji' czyli każda elita kiedyś musi upaść

Elita upada bo traci wolę walki

Residuum (łac) instynkty, potrzeby

Pierwsze 2 klasy residuów najważniejsze dla elity:

• Innowacji, postęp

• Konserwatyzm, trwałość, stałość

Ciągle się one przeplatają!

Pełna wigoru, chęci jest elita która dąży do władzy i pojawia się chęc do korzystania zalet władzy (i dochodzi do tego że elicie nic się nie chce walczyć o utrzymanie pozycji nawet)i elita musi zostać zastąpiona (lecz nie przez masy!!) ale przez kontr elitę-> osoby które do elity się nie załapały+osoby najlepsze z mas społecznych (tu jego niekonsekwencja gdyż najpierw twierdził że poza elita i masami nie ma nic innego)

Higley-> neofunkcjonalny paradygmat elitystyczny

Powiązanie elity i demokracji

Powiązanie to jedno z kryteriów klasyfikacji systemów demokratycznych

• Możliwość dojścia do porozumienia

• Możliwośc powszechnego udzialu w procedurach demokratycznych

Systemy demokracji:

1:1 demokracja skonsolidowana -consolidated democracy(E Zach, PL, US, CA, NZ, AU) wyjątki Irlandia Pół, Baskowie!

0:1 demokracja nieskonsolidowana - uncosolidated democracy brak prozumienia między elitami ale możliwość uczestniczenia w procedurach (okres między 1 a 2 Wojną Światową, republika weimarska, 31-36 ES, dyktatura Jose Primo de Rivera a wojna domowa)

1:0 stabilna demokracja ograniczona stable limited democracy

19 wiek Szwecja, UK dochodzenie do powszechnego prawa wyborczego, ruch sufrażystek

0:0 pseudo demokracja

Brak porozumienia między elitami bo jedna wspólna elita istnieje

Higley też empiryczne badania

1983 Norwegia, AU, US->stara demokracja

1999 nowa demorkacja->PL

Grupy interesu (tu jest brak ciągu dalszego wykładu…)

Co to jest interes?

• Świadome dążenie do realizacji określonego celu

• dążenie podmiotu do osiągnięcia wszystkiego tego co uważane jest za korzystne w ramach danego społeczeństwa (interes społeczny)

Interes polityczny

Świadome pojęcie skierowania polityki publicznej jako całości lub poszczególnych decyzji w pożądanym kierunku zgodnie z wczesnej uświadomionymi i wyartykułowanymi celami

Rynek polityczny-> to obszar scierania się i uzgadniania różnych interesów politycznych

Grupa interesu-> każda taka zorganizowana całość która dąży do realizacji swoich celów poprzez wpływanie na władze publiczne

Typologia grup interesu

Almand & Powell 4 typy w zależności od funkcji i poziomu zorganizowania:

• grupy anomiczne (nie posiadają wspólnie podzielonych wartości)

Takie które powstają dzięki jakiemuś interesowi, bodźcowi, działają zwykle anarchicznie, żywiołowo, nielegalnie, przestają działać w wyniku kontrreakcji władz/ blokada drogi

• grupy komunalne ?(niestowarzyszeniowe)

jednolitość jakiegoś kryterium zewnętrznego niewybranego przez grupę etniczne pochodzenie, przynależność religijna-> Elana hools

• grupy stowarzyszeniowe-> opierają się na wspólnym statusie społeczno-zawodowym (np. związki zawodowe)

• grupy instytucjonalne-> funkcjonują w danych instytucjach wykorzystują zasoby danych instytucji, by realizować swoje cele (np. personel wojska, administracja publiczna, kościoła)

grupy interesu sekcjonalne dbają o interes materialny swoich własnych członków

grupy interesu promocyjne

Not

In

My

Back

Yard

Grupy wewnętrzne

Uczestniczą w procesach podejmowania decyzji

Grupy zewnętrzne

Nie są uznane przez decydentów politycznych-nacjonalnych

Grupy wyalienowane

Odrzucają możliwość funkcjonowania w danym systemie nie chcą być w tym systemie np. Jehowi-gr dysfunkcyjna wobec systemu

..

…

…

Wiedza ekspercka- umiejętność rozumienia

Typy relacji pomiędzy grupami interesu a ośrodkami decyzyjnymi

1. działania formalnie uprawnione- decydenci akceptują istnienie grup interesu

2. …..

Partie Polityczne

Pars, -tis (łac. Część)

PZPR- partia (w PRLu)

Partia polityczna- organizacje zmierzające do zdobycia lub utrzymania władzy politycznej

Podział partii politycznych:

• Szczebel państwowy

• Regionalny

• Gminny

• Lokalny

• Europejski

NIE ma partii na szczeblu światowym!!!!!

Typologia partii politycznych

1. podział ze względu na sposoby rekrutacji członków:

• partie otwarte (każdy może do wybranej partii się zapisać)

• partie zamknięte (istnieje procedura selekcji członków, staż kandydacki np. partie komunistyczne, Komunistyczna Partia Chin, PZPR-> b długi staż kandydacki)

partie masowe i partie kadrowe (jkie są kategorie ludzi wchodzących w skład partii)

elita kierownicza

funkcjonariusze (etaty partyjne, posłowie, senatorowie)

działacze (pracują na stałe na rzecz partii)

wolontariusze (pracują czasem na rzecz partii)

zwolennicy (twardy elektorat, głosują)

sympatycy (pytają co będziemy mieć z głosowania)<-marketing kampanii

niezdecydowanie pozytywni (mogą zagłosować ale nie muszą)<-przekonywanie

3. sposób realizacji programu partyjnego

partie pragmatyczne ( chcą uzyskać przychylność wyborców)

partie programowe (za wszelką cenę chcą zrealizować program, nie zważają na poparcie wyborcze)

UWAGA! Są to typy idealne bo w rzeczywistości nie ma partii totalnie pragmatycznych ani programowych!!!!

4. partie populistyczne

partie ideologiczne (opierają się na wyraźnej ideologii, demokratyzm, socjaldemokracja, konserwatyzm, feminizm, anarchizm)

5. wg tego co reprezentują

• klasowe

• warstwowe reprezentujące rzemieślnictwo itp.

• Ludowe/ narodowe np. demokraci republikanie w USA

• Ogólnonarodowe reprezentujące interesy całego narodu zwykle wtedy gdy walka narodowowyzwoleńcza lub duże zagrożenie z zewnątrz np. Solidarność

6. Marice Duwerger/diverger?? Wymyślił jakiś podział

7. poziom zorganizowania

• partie komitetowe (nieliczne, chwilowe-krótko działają, słabo zorganizowane, bez większego rozdziału ról, powstają zazwyczaj do organizowania kampanii wyborczych)

• partie wyborcze (działają tak jak komitetowe w czasie kampanii wyborczej- uruchomione dużo przed wyborami, dobrze zorganizowane np. USA republikańskie albo demokratyczne)

• partie typu społeczności (chadecja, Narodowa Partia Polityczna, spółdzielnie mieszkaniowe)

• partie typu zakonu (obowiązuje żelazna dyscyplina, gotowość poświęcenia się np. partie totalitarne)

• partie typu frontu narodowego (partia występuje przeciwko wrogowii zew. t samo co partie ogólnonarodowe)

Funkcje Partii Politycznych

Siegmund Neumann 4 podstawowe funkcje:

1. Organizowanie chaotycznej woli społeczeństwa/reprezentacja struktury społecznej

2. wychowywanie ludzi w duchy odpowiedzialności politycznej/ nieustanne funkcjonowanie obok innych partii politycznych

3. spełnianie roli ogniwa łączącego rząd z opinią publiczną

4. selekcja przywódców/ eliminowanie nieprzydatnych i promowanie tych którzy mają szansę na uzyskanie sukcesu

M. Sobolewski

1. kształtowanie opinii publicznej

2. wyborcza/ tworzenie programu politycznego

3. funkcja rządzenia

System Partyjny

Układ wszystkich partii na danym poziomie między którymi zachodzą jakiekolwiek relacje (zazwyczaj takie wskazujące na potencjał koalicyjny lub brak potencjału koalicyjnego)

Partie parlamentarne:

• rządzące

• opozycyjne

partie poza parlamentarne:

• legalne

• nielegalne

Typologia systemów partyjnych:

• demokratyczne

-dwupartyjne (dominują 2 partie w parlamencie, paria rządząca i opozycyjna, ordynacja większościowa, mandatowa USA)

-wielopartyjne (1. umiarkowany (3,4 partie, koalicja i powstakke z2 partii większość rządząca 2.sfragmentyzowany (więcej niż 10 partii, potrzeba 4,5 partii do tego by powstała koalicja, istnieje duży potencjał szantażu koalicyjnego, szybkie zmiany, częste rządy 3. ustabilizowany-poparcie ponad 80% wyborców 4. nieustabilizowany poparcie 20-30% wyborców, silne struktury lecz bez reprezentacji parlamentarnej 5. system partii dominującej- trwałe utrzymywanie się w wyborach znaczącej przewagi jednej partii nad innymi)

• autorytarne (1. partia władzy I typu ale nie partia rządząca, zasób kadrowy dla ekip rządzących 2. II typu nie popiera poza parlamentem np. liberalno-demokratyczna partia 3. III typu quasi opozycyjne)

• totalitarne (1. system jednopartyjny, istnieje 1 partia wszystkie inne są zlikwidowane 2. system partii hegemonicznych decyduje o wszystkim reszta pełni funkcje transmisji)

Państwo a samorząd terytorialny

2 typy definicji: esencjonalne->takie które określają istotę i powinnościowe (postulacyjny charakter)->mówią o tym jak powinno być

Def. Esencjonalna

Państwo- Georg Jelinek- 3 elementowa def.- władza publiczna która ma swój zasięg na terytorium, określonym granicami na którym mieszka ludność

Def.psychologiczna- Leon petrażycki

Państwo- istnieje tak długo dopóki ludzie chcą należeć do teho państwa, przestają chcieć państwo rozpada się

• Hals Hellen, Karol Marks, Engels

Narzędzie klasy robotniczej po to by stabilizować swoje panowanie

Def. Pwoinnościowe

Wiążą się głównie z ideologiami które tworzą porządany kształt, rozumienie

Liberałowie-> państwo stróż nocny, lecz nie ma prawa włączania się, koncepcja leseferystyczna- wolności gospodarczej, państwo tanie (mało podatków) i sprawne (dobające o bezpieczeństwo)

Chrześcijańscy demokraci->(państwo-dobro wspólne, narzędzie dbania o dobro wspólne, by to możliwe koniecznie przestrzeganie zasady subsydialności (pomocniczości)- nie wolno wspólnotom niższego rzędu zabierać ich praw(?) lecz ma obowiązek pomagać, państwo nie wychowuje dzieci lecz rodzina)-oni twórcy EU

O dobra partykularne mają dbać ciała partykularne a państwo tylko o dobra wspólne/ogólne

Socjaldemokraci-> państwo dobrobytu, równość materialna itp.

Welfare state (Niemcy, Szwecja) jedną z konsekwencji tej koncepcji->rozszerzanie kompetencji państwa (socjal, zaspakajanie potrzeb kulturalnych etc)

Doktryna statokratyczna-myślenie państwotwórcze, państwo najważniejszą wartością, państwo powinno być chronione, struktury autorytarne

Myślenie anarchistyczne->panstwo jest złe i powinno być zlikwidowane, komuny zamiast państwa->anarchista komunistyczny, anarchista indywidualny->jednostki

Państwo militarne Jednolite struktury polityczne obejmujące władzę w całym kraju	Państwo federalne Złożone z komponentów posiadające swoje struktury/ instytucje np. USA, Niemcy, Rosja-imperium z kolonii wewnętrznych UWAGA nie mylić z konfederacją- związkiem państw np. Szwajcaria
Państwo scentralizowane Decyzje państwowe zapadają na najwyższym szczeblu	Panstwo zdecentralizowane decyzje podejmowane przez lokalne władze

Samorząd->przymusowa wspólnota zamieszkujących dane terytorium lub wykonujących zawód zaufania publicznego

Samorządy zawodowe-> m.in. adwokackie, notarialne, komorników, lekarzy, aptekarski, rzeczników patentowych (nie ma korporacji profesorskiej, sędziowskiej czekaja by być: doradców finansowych, rzeczoznawców majątkowych<-te nowe zawody)

Samorządy terytorialne-> jeżeli istnieją to decentralizacja władzy publicznej na: władzę publiczną i władzę państwową

Istota->do realizacji funkcji wykonawczych, wykonuje zadania które należały do administracji państwowej

Struktura przymusowa która może posiadać strukturę przemocy

Kompetencje-> zgodnie z zasadą subsydialności te o charakterze lokalnym

Podlega on państwu lecz tylko w granicach określonych prawnie

Zgodność z prawem: 1. podejmowanych decyzji i uchwał 2. sprawdzanie zgodności z prawem wydatków finansowych

2modele działania(?) w ramach samorządów terytorialnych??

• Spoils system->Andrew Jackson US prezydent w Białym Domu obstawia wszystkie nawet sprzątaczki

• Civil sercance/servants ->urzędnicy fachowi, bezpartyjni, postępujący zgodnie z prawem, jednocześnie wykonujący polecenia swoich politycznych przełożonych, nienaruszalni, tylko wtedy gdy przekroczą prawo

Podmiotowość, Suwerenność, Reprezentacja

Podmiotowość-> zdolność do wykonywania roli społecznej lub politycznej

Def Mirosława Karpala

Podmiotowość polityczna->trwała zdolność wielkiej grupy społecznej do podejmowania suwerennych (zdolność do podejmowania ostatecznych decyzji) i racjonalnych działań

Def Backera

Podmiotowość polityczna-> zdolność wielkiej grupy społecznej, instytucji politycznych, osób politycznych do podejmowania samodzielnych działań

Podmiotowość polityczna

wielka grupa społeczna determinuje istnienie/obdarza lub wycofuje poparcie dla organizacji politycznej

organizacja polityczna

wytwarza role polityczne jednostek

uprzedmiotowienie/ urzeczowienie

Reprezentacja- przedstawicielstwo, zastępowanie/substytucja czegoś, kogoś

Reprezentacja polityczna- zdolność do agregacji (hierarchizacja- gromadzenie, porządkowanie), artykulacji (wyrażanie) i realizacji (implementacja) interesów politycznych wielkich grup społecznych i/lub ich organizacji

przedmiotowość podmiotowość

reprezentacja reprezentant reprezentant reprezentant

naturalna literacki ideologiczny polityczny

(ten co dba (potrafi artykułować (następuje formu (reprezentuje

o interesy całości dążenia ludzi np. łowanie organów sam lub jest

ze względu Sienkiewicz- pisał działania) reprezento

na wykonywaną ku pokrzepieniu serc) wany)

rolę społeczną)

chłopów

pańszcz->>dziedzic

alienacja/wyobcowanie (vs reprezentacja)

występuje wszędzie i zawsze, w każdych relacjach (między wielką grupą społeczna a organizacją, organizacją a jednostką)

Robert Michel- wł socjolog pisał, na pocz 20 wieku, o spiżowym prawie oligarchizacji elit

spiżowe- twarde, pewne

3 czynniki alienacji:

• Ograniczone zasoby

• Wymogi

• Oporne chęci materialne swoich własnych działaczy

w strukturach demokratycznych

w strukturach niedemokratycznych

Totalitaryzm vs Autorytaryzm

Carl Friedrich def. Totalitaryzmu (jedna z cech monopol nad siłami zbrojnymi

Autorytaryzm- monopol na sprawowanie władzy przez jedną osobnę/grupę obejmuje wszystkie dziedziny życia społecznego a także prywatnego

Juan Linz:

1. kto rządzi?

2. jak ludzie myślą

3. 
   jak ludzie działają?

(3 pary kontinuów)

Weltanshauung- światopogląd

Statua quo ante

Kultura polityczna (ci 3->klasyczna definicja i typologia kultury politycznej)

Gabriel Almonel

Sydney Verba

G. Powell

Def.

Zbiór postaw wobec obiektów politycznych

3komponenty każdej postawy

• Postawa poznawcza ( kognitywna) co my wiemy??

• Postawa wartościująca czy to jest dobrze czy źle??

• Postawa emocjonalna jaki mamy stosunek emocjonalny>> lubimy? akceptujemy? czy nie??

Obiekty polityczne rodzaje:

• System polityczny ao całość

• Obiekty inicjujące (struktury polityczne:parlament, rządy)

• Obiekty wynikowe (decyzje, działania, skutki polityczne tych działań)

• Jednostki w rolach politycznych (premier, prezydent, wyborca, komentator wydarzeń u cioci na imieninach)

Typologia kultur politycznych ze względu na stosunek do obiektu politycznego:

• Kultura polityczna uczestnicząca (taka mająca stosunek pozytywny, aktywnie świadomo pełniących role typowy obywatel w społeczeństwie demokratycznym)

• Kultura polityczna poddańcza

• Kultura polityczna zaściankowa (zmarginalizowany zaścianek niechęć do uczestnictwa, niewiedza)

	s	o.i.	o.w.	Jednostka
U	1	1	1	1
P	1	0	1	0
Z	0	0	0	0

Kultury politycznej nie oceniamy lecz klasyfikujemy (szufladkujemy)

Podtypy kultury politycznej

Kultura polityczna uczestnicząca:

• Kultura polityczna obywatelska

racjonalny sposób działania (1.analiza 2. obiektywizujące wnioski)

• Kultura polityczna poddańcza

Podporządkowywuje się zwierzchnikowi autorytet dopóki nie jest słaby to rządzi aż do zatracenia i się mu poddaje

Zbigniew Blok książka o kulturach politycznych typologiach ich

Władza

Relacja/stosunek społeczny zachodzący między ludźmi (zwierzętami w grupie) np. kury same dziobią (się) lub są dziobane

Bierstedt- władza to potencjalny przymus ( słuchamy przykazów bo boimy się kar)

Relacja w której A czyni to co karze mu B niezależnie od jego woli ( Weber, R.Dahl)

2typy stosunków społecznych

• Symetryczne o charakterze poziomym, wzajemnym, polegające na wymianie dóbr na życzenie 2 str

• Asymetryczne normatywnie ustalone (wynikają z pewnych norm społecznych) np. normy prawne, obyczajowe, religijne

Miejsce w hierarchii społecznej- określona rola w społeczeństwie która musimy wykonać

Podmiotowośc społeczna- normatywnie przyznane ( grupie, jednostce) uprawnienie do swobodnego wykonywania danej roli w społeczeństwie

3 poziomy podmiotowości społecznej:

• Potencjalna

• Realna

• Minimalna

Władza polega na możliwości definicji granic podmiotowości potencjalnej i minimalnej

Uprzedmiotowienie->> zmniejszanie granic pomiędzy podmiotowościa potencjalną i minimalną

Upodmiotowienie->> zwiększenie granic pomiędzy podmiotowością potencjalną i minimalną

!!!!!!!!!!!!!!!!!władza jest asymetrycznym stosunkiem społecznym!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Który umożliwia jednemu podmiotowi osiąganie jego celów i wartości poprzez kształtowanie podmiotowości drugiemu podmiotowi

Władza i wpływy

Róznica 1:

• Władza-> decyzje w granicach władzy podejmuje podmiot

• Wpływy-> decyzje podejmuje podmiot podlegający władzy

Różnica 2:

• Władza-> regulowana normami wpływowymi i społecznymi

• Wpływ-> nie jest regulowany normami społecznymi nie jest stałym stosunkiem społecznym

Róznica 3:

• Relacja władcza zawsze (chociażby częściowo)

• Musi być uświadomiona (uświadomiamy sobie istnienie fotoradaru jeżeli nie to nam uświadomią)

• Wpływ może być całkowicie nieświadomy z tego że wywieramy wpływ lub cos na nas wybiera ( jedziemy 50, mija nas maluch….traktor..to w końcu przyspieszamy)

Prowokacja, manipulacja to wpływy nie władza!!!!!!!!!!!!!!!!!

Kryteria rozmiarów władzy

I.normatywne:

1. przedmiotowe (kompetencje władzy)

2. podmiotowe ( dotyczące charakterystyki podmiotów zobowiązanych do posłuszeństwa podmiotom władczym, wskazywanie kompetencji terytorialnych)

3. temporalne (czasowe jak długo można być podmiotem wladczym możliwe nie oznaczone kompetencje czasowe)

II.realne (rozmiar władzy):

1. psychologiczne (poziom gotowości do posłuszeństwa podmiotów podporządkowujących przeżycie psychiczne)

2. materialne:

1. środki komunikacji możliwość porozumienia Se (zrozumiały język) dostęp do mass mediów

2. środki kontroli i przymusu (fotoradar, itp.)

3. materialne środki potrzebne do realizacji decyzji władczych np. pieniądze na kampanię McCaina, kontakty w komórce

IM WIĘKSZ GOTOWOŚĆ DO POSŁUSZEŃSTWA TYM WIĘKSZA WŁADZA WERTYKALNA!

Władza polityczna->>dotycząca specyficznego przedmiotu uregulowania i działań

Dobra publiczne->>szczególnie cenne w społeczeństwie, w innym mogą nie być traktowane jako dobra, potrzebowane, hierarchia Maslowa np. bezpieczeństwo

Podstawowe dobra publiczne:

• bezpieczeństwo

• wolność ( wolność do słowa, wolność od stanów zniewalających)

• zabezpieczenie egzystencji ( w sensie ekonomicznym)

nie sposób zdefiniować dóbr politycznych

władza polityczna dokonuje dystrybucji poprzez instytucjonalne upodmiotowienie lub uprzedmiotowienie ludzi i kreowanie dóbr publicznych

władza polityczna musi być realizowana zgodnie z normami politycznymi

normy polityczne:

• reguły Gry politycznej (wymagania stawiane kandydatom do sprawowania władzy politycznej, procedury wykonywania władzy politycznej, procedury utraty władzy politycznej)

• reguły rządzenia (określają organizację wykonywanie władzy, sprawowanie wykonywania zadań, sprawowanie pozyskiwania środków do wykonywania władzy)

• reguły dotyczące sytuacji stosunków podmiotów podporządkowanych i władczych (też 3 rodzaje norm: imperialne- ustanawiają uprawnienia władcze decydentów politycznych, określają rozmiar normy asymetrii(przewagu podmiotów władczych nad podporządkowanymi) obywatelskie- uprawnienia rządzonych wobec rządzących, kontrasymetria (co my rządzącym możemy zrobić) współpracy- określają rodzaj symetrii, współdziałanie rządzących i rządzonych)

Demokracja, Autorytaryzm, Totalitaryzm

K.R.Popper

Społeczeństwo otwarte	Społeczeństwo zamknięte
Przepływ ludzi, idei, towarów	Stabilność, niezmienność, ciągłe powtarzanie formy życia
Linearny sposób myślenia	Kolisty sposób myślenia- urodziny śmierć, pory roku, typ feniga z Harry Pottera
Dominuje myślenie 0 (-----------)1 czyt. Od 0 między zero i 1 oraz 1	Dominuje myślenie 0 1 czyt od 1 do 1 albo zwyciężę albo przegram
Zaspakajanie cudzych potrzeb I zarazem swoich, utylitaryzm dają bo ty dajesz	Zasada personalna- Chile Pinocheta, Polska Gierka itd
Świat wielopodmiotowy (wielu ludzi samodzielnie podejmujących decyzję)	Jednopodmiotowy świat- 1 człowiek, 1 grupa rządzi
Metaprocedury- procedury ustalania procedur Meta-wyżej: 1.zasada Reichtstadt (państwo prawne) do tego 2 zasady muszą być przestrzegane: funkcjonariusz publiczny może postępować wyłącznie w granicach swoich obowiązków regulowanych przez prawo obywatele mogą czynić wszystko czego prawo im nie zakazuje 2.zasada własności (nikogo nie można jej pozbawiać)	Człowiek jest wartością regulującą (I dochodzi do przebóstwienia danej osoby) państwo prerogatywie (wola polityczna ważniejsza niż prawo) zasada patrymonializmu patrymonium- nie przestrzeganie zasad własności, moje wszystko bo rządzę
Struktury demokratyczne są kompatybilne wobec pojęcia otwartego	Nie ma pojęć negatywnych takich jak korupcja, kradzież bo to jest normą
	Struktury niedemokratyczne są kompatybilne wobec pojęcia społeczeństwa zamkniętego

Demokracja- władza ludu

Ochlokracja- władza tłumu

Suwerenność narodu politycznego (zdolność do podejmowania nieodwracalnych decyzji) (ci uprawnieni do wyborów podlegają demokracji)

Czynniki demokracji:

Alternacja władz- wymiana elit rządzących->> możliwe dzięki wolnym, nieskrępowanym wyborom

Pluralizm władz publicznych->> trójpodział władzy /Monteskiusz/ polega na niezależności kontrolowaniu I ograniczaniu się na wzajem władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej

Niezależność:

• wybory, kooptacja (samodobór), zależność dynastyczna (monarchie)

• immunitet (by pozostałe rodzaje władz nie mogły manipulować wyborem personalnym innych władz)

wotum nieufności--- kontrasygnata ( Np. w UK królowa by nie była pociagnięta do odpowiedzialności lecz ministrowie)

procedura pozbawiania głowy państwa stanowiska->> impeachment

dążenie do homeostazy (równowagi)->> te wszystkie władze trójpodział

Instrumenty regulujące demokracje (tam gdzie bardzo liczne państwa):

• ograniczenie władzy państwowej o władzę samorządową

• IV mechanizm władzy tzw opinii publicznej, władza tworzenia Sie stereotypów, opinia publiczna zmienia się raptownie, zaostrzając wymagania

Elementy metodologii nauk społecznych

Etyka (przede wszystkim nie szkodzić)

Procedura postępowania badawczego:

1. określenie pola badawczego

określone granice terytorialne, granice chronologiczne (cenzura), granice merytoryczne

2. cele badania

3. problemy badawcze (formułowane w postaci pytań problemowych)

z jakich powodów, jakie możliwe konsekwencje, jaka jest istota, jak to można porównać do, jakie są zależności <<-- szereg pytań niedotyczących faktów

pytania problemowe opierają się na faktach!!!!!!!

4. udzielenie przypuszczalnej odpowiedzi (hipotezy)

5. weryfikowanie hipotezy (spr czy ta hipoteza jest prawdziwa)

całkowicie prawdziwa lub całkowicie fałszywa->>SUKCESS!

6. zbieranie źródeł (faktów potrzebnych do zweryfikowania hipotezy)

źródła pierwotne-> wytworzone przez podmiot badania

źródła wtórne-> wytworzone prez otoczenie przedmiotu badania

źródła zastane->te które już istnieją

źródła wywolane->te które stworzył badacz (przesłuchanie świadka itp)

gdzie szukać źródeł?:

• Internet

• Biblioteki, archiwa, zbiory własne->>pisane źródła

• Źródła graficzne->>ilustracje, filmy

• Ukształtowanie terebu przez człowieka 9np. dla archeologów)

Musimy pamiętać o doborze źródeł, czas poświęcony temu doborowi

7. wybór metod, technik I narzędzi

metody:

• ilościowe—cel badań: korelacje pomiędzy czynnikami zmiennymi

• jakościowe---cel badań: przyczyny, pola zmian

metody podporządkowujemy celom badań!!!!!

Metody badań jakościowych:

• eksperymentalna-> wykreowanie w warunkach laboratoryjnych sytuacji która jest badana

• socjometryczna-> mierzenie siły więzi społecznych/dystansów społecznych w grupie ( za pomocą pytań)

badań terenowych (ilościowe I jakościowe)

na dokumentach życia społecznego (ilość I jakość)

Metody badań ilościowych:

• reprezentacyjne-> polegające na doborze próby z szeroko rozumianej społeczności (chcemy poznać poglądy ludzi)

próby:losowe, warstwowe, reprezentacyjne

techniki badawcze:

• obserwacja (najmniej stosowana bo bardzo trudna, czasochłonna I pracochłonna) stosujemy ją gdy trudno jest nam obrać inną technikę badawczą

podział na:

-czynną (uczestniczącą) (problemy etyczne czy nie ma manipulacji_

-bierną

-jawną

-ukrytą (problemy etyczne)

- z zewnątrz

- z wewnątrz (danej grupy)

• analiza dokumentów (pozornie prosta)

-analiza formalna ( czy spełnia wszystkie formalne cechy dokumentu którym jest, spr czy prawdziwy)

- analiza językowa ( rok, środowisko danej epoki, adekwatność języka)

- analiza merytoryczna ( spr fakty w jakim oświetleniu jak zinterpretowane, czego nie ma)

• wywiad (zebranie info, wywołanie źródła)

-indywidualne (najczęściej pogłębione wywiady konieczny brak asertywności, jakościowe, duże zrozumienie, brak empatii)

-grupowe

-fokusy (zogniskowane wywiady grupowe)

gdy chcemy zbadać możliwy poziom zmiany stereotypów (marketing)

• ankiety (zestawy pytań)

metody pytań-> pytania weryfikujące (ile ma lat, rok urodzenia??), metoda lejka ( od ogólnych do szczegółowych)

narzędzia to kwestionariusz do ankiety, pytania do wywiadu, takie nieistotne pierdoły

typ idealny->> MAX WEBER 19/20 wiek Niemcy, dzięki typowi idealnemu sposób kształtowania metod badawczych, wyabstrahowane, w społeczeństwach nie ma typów idealnych w rzeczywistości

antynomia:

A._______________________________________.A (antyideał)

(+) (-)

4 typy prowadzenia badań naukowych:

• anglosaski

• niemiecki

• rosyjski

• polski

Transformacja polskiego społeczeństwa w latach 78-80

16.10.78

13.12.81

89->>gwałtowna transformacja życia społecznego przejście z patriarchatu do matriarchatu

78. wzrasta władza to pozycja społeczna również

1. Polska zjednoczona Partia Robotnicza

25 tys ludności na etacie, ci najważniejsi z władzą

15%populacji w wieku produkcyjnym

Obsadzali wszystkie możliwe stanowiska

Nomenklatura-> wykaz stanowisk podlegających obsadzeniu poprzez partie

2. Służba Bezpieczeństwa

25 tys +agenci

Rozpoznanie, dochodzenie, operacja

3. Ludowe Wojsko Polskie

300tys żołnierzy, 100tys w tym to ci z poboru

4. Milicja Obywatelska

100 tys

5. Aparat Administracyjny

Urzędnicy, aparat ideologiczny

6. Pracownicy umysłowi

5mln pracowników umysłowych

7. Pracownicy fizyczni

7mln->wykwalifikowani do 1 czynności

2mln-> w ruchu ciagłym, pracowali przy obsłudze maszyn itp

12mln osób (bez rolnictwa) zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej

Rolnictwo- większość gospodarstwa prywatne (2mln)

5 ha gospodarstwa rolne czyli tyle samo co w okresie przedwojennym

200tys osób zatrudnionych w PGRach

40 tys osób RSP (w Rolniczych Spółkach Rolnych)

Przeludnienie wsi, reforma Rona

Podklasa społeczna:

• Więźniowie polityczni I kryminalni->60-100tys osób + więźniowie w ośrodkach resocjalizacyjnych (bez wyroku sądowego 5 lat, jeśli nie było poprawy nów na 5 lat itd w kółko)

• Bezdomni ->20-100 tys osób, zimą-latem

Prywatna inicjatywa->8% ludności polski

Nie businessmani nie nowobogaccy

Drobni właściciele sklepów (nie spożywczych), rzemieślnicy, drobni wytwórcy galanterii, badylarze-ogrodnucy, cinkciarze-wymieniający waluty

Ogromne dochody gdyż nie mieli konkurencji tylko nieliczni potrafili się utrzymać

Szybkie bogacenie-> Gospodarka Niedoboru!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Oni:

• Uzupełniali braki rynkowe

• Uzależnieni od aparatów państwowych

• Nie dostrzegali korupcji( brali wszyscy, dawali jak mieli, bez kary jak tylko ktoś podskoczył to kara)

Korupcja uzupełnia rynkowy niedosyt!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Cesarstwo wódki!!

2-5mln problemy z piciem

1-2 mln alkoholicy

2/3 paliło papierosy

Abstynenci mniej niż 0

Różnice statusowe:

(były wyznaczone przez hierarchię w piciu alkoholu)

• Koniak

• Wódki destylowane

• Wódki z niebieska i czerwoną kartką

• Bimber, księzycówka

Egalitarne społeczeństwo

Rozdawanie dóbr materialnych:

• Kartki (na żywność)

• Talony (na auta)

Nieegalitarne społeczeństwo-> stotalizowane, zróżnicowane, biedne, shierarchizowane, komformistyczne

Główne kryterium zróżnicowania-> Status Społeczny

Materialne wyznaczniki statusu społecznego:

• Pieniądz

• Samochód

• Miejsce zamieszkania

• Rodzaj lokalu

STRUKTURA PRZESTRZENNA w jakiej warstwie społecznej się człowiek znajduje?

Teraz głównie według systemu strukturalno- terytorialnego określa się status w PL

Podział ze względu na dochody:

High class

Middle class

Low class

Underclass

Wyższa klasa:

W USA 100tys $rocznie

W PL 220tys rocznie-> 20 tys brutto m-c

Cecha: zazwyczaj dzieli się na 2 grupy:

• Finansjera- operują prawami własnościowymi

• High management- zarządzają wielkimi firmami 600 tys- firmy państwowe (ustawa kominowa)

Burżuazja kompradorska-> udostepnia rynek kapitałowi zagranicznemu

Średnia klasa:

W USA 100 tys $ rocznie>….> 20 tys $ rocznie

W PL mniej niż 220 tys rocznie nie mniej niż 24 tys rocznie

Cecha: klasa bardzo zróżnicowana:

• 3mln->własna działalność gospodarcza

• 20% wszystkich aktywnych zawodowo ludzi

W tym wysokiej klasy specjaliści (bardzo dobrze zarabiają tu w Pl w innych warunkach by zarabiali mniej)

I farmerzy (powoli wchodzą do wyższej klasy)

Niska klasa: poniżej 2 tys zł przeciętnie:

• Robotnicy niewykwalifikowani

• Sfera usług na nisko płatnych stanowiskach

• Rolnicy (sytuacja przejściowa zmniejszanie liczby gospodarstw większe dochody EU przekwalifikowywanie charakteru gospodarstw->> skok cywilizacyjny modernizacja produkcji rolnicy powoli do średniej klasy a potem do wyższej)

Podklasa: dorywcze i przypadkowe zajęcia zarobkowe lub złomiarz np.

Zmniejszona przestępczość to zmniejszona liczba bezrobotnych, wyjazdy do UK, zmywaki->mniejsze bezrobocie w PL lecz oficjalnie statystyki inne niż rzeczywistość

Występuje bezrobocie endemiczne-> niewielkie obszary oddalone od centrum ludzi niewykształconych lub niemobilnych

Co oznacza iż underclass jest zredukowana do wsi, i tych obszarów takich

• Żebracy, bezdomni, włóczędzy, ludzie z bardzo silnymi patologiami (nie ma tu narkomanów) i Elanowy i lumpenproletariat w city (czeczenia!) schodzą tu bardzo szybko alkoholicy!

Królestwo Piwa!!

Kobiety piją, palą

Silne mechanizmy selekcji społecznej wobec ludzi z patologiami (np.alko)

W PRLu pijany w pracy był nakazany do snu a teraz to wiadomo do czego

Zmienia się kultura pracy->więcej wydajniej + odpowiednie nastawienie (jak na zachodzie)

---