Piołun pospolity

115a] Piołun pospolity - Artemisia absynthium

Skład chemiczny: gorycze typu prochamazulenowego, olejek eteryczny, flawonoidy,

garbniki i sole mineralne.

Wysuszone ziele [ z powodu silnego zapachu] przechowywać z dala od innych ziół.

Surowiec na silne korzenny zapach i bardzo ostry, gorzki smak.

Działanie: gorycz aromatyczna, środek pobudzający tworzenie soków żołądkowych, wzmacniający, żółciopędny, moczopędny, regulujący miesiączkowanie, przeciw skurczom, usuwający

robaki i pasożyty wewnętrzne, hamuje rozwój bakterii chorobotwórczych.

Zastosowanie: przy niedostatecznym wydzielaniu soków żołądkowych i nieprawidłowej przemianie materii. Pobudza tworzenie żółci, działa dezynfekująco.

Napar: 1-2 łyżeczki na 1 szkl wody. Pić 2-3 razy dziennie. Ewentualnie zewnętrznie [ 1-2 łyżeczki ziół na1 szkl wody].

Przez macerację można przygotować wino [2 łyżki ziół, 1 litr białego wina, macerować 12 dni] pić 2

łyżeczki przed jedzeniem przez kilka dni.

Używa się też ziół sproszkowanych - jednorazowo 2-3g [z miodem, powidłami], popić małą ilością wody - to skuteczny lek przeciw glistom.

Nalewki używa się 10-30 kropli w 100ml wody 2-3 razy dziennie na 30min przed posiłkiem jako środek goryczowy i wzmacniający; 20-30 kropli w 50ml wody jako środek żółciopędny.

Uwaga: Nie używać zbyt długo i w większych dawkach.

115b] Bylica piołun

Uwaga: W większych dawkach ziele może być bardzo szkodliwe, zwłaszcza w połączeniu z alkoholem [w piołunie jest zawarty narkotyk - gorzka absynta].

Niektóre jego składniki działają na ośrodkowy układ nerwowy silnie pobudzająco wywołując

najpierw agresję, potem drgawki, poty, zapaść, a nawet śmierć.

Leków z piołunem nie wolno zażywać dłużej niż przez miesiąc, gdy dawka lecznicza nie przekracza 1g.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem są:

- ciąża [absyntu, czyli wódki zrobionej z dużej ilości piołunu, hyzopu i anyżku używano kiedyś

jako środka poronnego, co zatruwało nie tylko płód, ale i organizm matki].

- oraz wszelkie krwawienia z dróg rodnych i pokarmowych oraz hemoroidy.

Piołun w niewielkich ilościach [do 1grama] działa przeciwskurczowo, wzmacniająco, lekko pobudzająco, przeciwgorączkowo, odkażająco, żółciopędnie, moczopędnie, reguluje przemianę materii poprawiając apetyt i trawienie.

Jest jednym z najskuteczniejszych środków przeciwko robakom.

W warunkach domowych najczęściej stosuje się piołun przy zaburzeniach trawiennych - zwłaszcza niestrawności i wzdęciach, do leczenia wątroby i woreczka żółciowego, zaburzeń miesiączkowych i do walki z owsikami oraz dla poprawy…humoru.

115c] Piołun pospolity

Surowcem leczniczym jest ziele. Piołun w dawnych czasach był środkiem do „zamawiania” chorób.

Piołun poprawia trawienie i działa bakteriobójczo.

Stosuje się go w stanach zdrowienia, w zaburzeniach przewodu pokarmowego jak brak łaknienia, złe

trawienie, wzdęcia, biegunki, cuchnący stolec.

Zewnętrznie poleca się go do płukań przeciw przykremu zapachowi z ust oraz do okładów na rany i owrzodzenia.

Uwaga: Nie stosować we wrzodzie żołądka lub dwunastnicy!

Uwaga: Przeciwwskazania: ciąża, miesiączkowanie, krwawienia w przewodzie pokarmowym, żylaki odbytu, ostre stany nieżytowe błon śluzowych żołądka i jelit.

Napar: 1 łyżeczkę ziela piołunu zalać 1 szkl wrzątku i trzymać pod przykryciem 10min. Pić po 0,5 szkl

przed jedzeniem.

Niekiedy używa się piołunu jako środka do tępienia pluskiew i pcheł. W tym celu wysuszone ziele uciera się na proszek i przesypuje się nim sprzęty domowe.

115d] Piołun pospolity

Cała roślina ma specyficzny zapach ziołowy i bardzo gorzki smak - wyczuwalny nawet w rozcieńczeniu

1/800.

Surowiec leczniczy stanowią ulistnione wierzchołki kwitnących roślin oraz liście.

Piołun ma właściwości trawienne, działa przeciwgorączkowo, moczopędnie i żółciopędnie, przeciwrobaczo, pobudza apetyt, sprzyja menstruacji.

Olejek ma właściwości odkażające, działa rozkurczowo na przewód pokarmowy, przewody żółciowe, trzustkowe, moczowe i na macicę.

Usuwa owsiki, pasożyty jelitowe i skórne [świerzbowce i wszy].

Proszek piołunowy: 4-10g w dowolnym płynie - przeciwrobaczo.

Nalewka piołunowa [Herbapol] - 3 razy dziennie przed posiłkiem pić po 20-30 kropli jako lek gorzki, pobudzający wydzielanie soków trawiennych.

Odwar: garść piołunu na 1 litr wody - gotować 5min, stosować jako antyseptyk i środek zabliźniający do obmywania zwiotczałych ran, wrzodów, na ukąszenia owadów.

Piołun trzymany w szafie niszczy mole i pluskwy.

Uwaga: Niektóre składniki piołunu są toksyczne, szkodliwe szczególnie dla

kobiet w ciąży.

Przetwory z piołunu należy stosować ostrożnie przez krótki czas. Robić przerwy i nie przekraczać wskazań zalecanych dawek i częstotliwości zażywania.

Następstwem od powyższych wskazań mogą powodować zawroty głowy, ataki epileptyczne, a nawet poronienie.

115e] Piołun pospolity

Inne nazwy: piołun, piołunek, połyń, poleń, psia ruta, wermut, absynt, piolin.

W Polsce surowcem leczniczym jest liść lub ziele piołunu.

Ziele zawiera olejki eteryczne [a w nich tujon i tujol w większych dawkach szkodliwe dla organizmu

ludzkiego], gorycze [absyntyna], żywice, sole mineralne [głównie potas i miedź], flawonoidy, kwasy

organiczne [bursztynowy], garbniki, wit C.

Piołun należy do roślin znanych już w starożytnym Egipcie i Palestynie.

Stosowali go greccy i rzymscy lekarze jako środek żółciopędny, moczopędny i przeciwgorączkowy.

W średniowieczu używano go do „zamawiania chorób” i do odczyniania czarów.

Lekiem była nalewka dodawana do wody przy dolegliwościach żołądka i przykrym zapach u z ust.

Wywaru z liści używano na okłady przy zapaleniach oczu.

Sproszkowane ziele przyjmowano w postaci płynnej jako środek czerwiogubny i leczący wątrobę.

Piołun ma działanie pobudzające trawienie i apetyt, wspomagające, żółciopędne, dezynfekujące,

moczopędne, regulujące przemianę materii i przeciwrobacze.

W warunkach domowych piołun najczęściej stosuje się przy niestrawności i w zaburzeniach trawiennych takich jak wzdęcia, niemiły zapach z ust i niedokwaśność żołądka.

Napar: 1 łyżeczkę ziele zalać 1 szkl wrzątku i parzyć pod przykryciem 15min. Pić ciepły napar po 1 łyżce na 1 godz przed jedzeniem.

Przy częstym u nas obecnie zdenerwowaniu i pospiechu w czasie spożywania posiłków oraz ich

nieregularności można zażywać dla lepszego trawienia nalewkę [Tinctura Absinthi] na 30min przed

posiłkiem 15-20 kropli na kieliszek wody.

Dobrze jest również w tym wypadku pić ciepły napar z 1 łyżeczki ziela na 2 szkl wody i pić 1/4 szkl na

30min przed posiłkiem.

Przy przykrym zapachu z ust poleca się je płukać wodą z dodatkiem nalewki piołunowej [0,5 łyżeczki na 1/3 szkl wody] lub myć żeby szczoteczką maczaną w tym roztworze.

Przy nadmiernie cuchnącym kale i wiatrach stosować 3 razy dziennie po 20-40 kropli tejże nalewki na

wodzie.

W kuracji odchudzającej i niechorobliwej otyłości stosować 2-3 razy dziennie [obok ograniczenia

tłuszczów] po jedzeniu nalewkę w ilości 20-30 kropli na wodzie. Najlepiej jednak taką kurację prowadzić pod kontrolą lekarza.

Jako środek przeciwrobaczy można stosować napar ze szczyptą ziela na 1 szkl wody i pić go 2 razy dziennie lub robić z niego lewatywy.

Ziele piołunu trzymane pod poduszką działa kojąco i nasennie.

Naparem z ziela piołunu można myc włosy - głowę przy łupieżu.

Pszczoły omijają miejsca przerośnięte piołunem.

115f] Piołun pospolity

Wysuszone ziele pachnie aromatycznie, smak ma bardzo gorzki, przykry, długo utrzymujący się.

Piołun działa pobudzająco na trawienie, rozkurczowo, przeciwgorączkowo, wiatropędnie, robakopędnie, bakteriobójczo i krwiotwórczo.

Stosuje się go w stanach rekonwalescencji, przy zaburzeniach przewodu pokarmowego, braku apetytu, zaburzeniach trawienia, słabym wydzielaniu soków żołądkowych, wzdęciach, biegunkach oraz w

schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego.

Napar jest używany do płukania jamy ustnej przy przykrym zapachu z ust.

Zewnętrznie stosuje się do okładów na trudno gojące się rany i owrzodzenia.

Uwaga: Piołun nie należy do środków obojętnych i dlatego nie wolno go stosować przez dłuższy czas. Większe dawki są trujące.

Ziele piołunu z dodatkiem soli kuchennej barwi tkaniny na żółto.

115g] Bylica piołun - Artemisia absinthium.

Surowcem jest ziele piołunu - Herba Absinthii

Ziele zawiera związki gorczyczne (glikozydy gorczyczne) - absyntynę, anabsyntynę, artabsynę, garbniki, kwasy organiczne (np. bursztynowy), olejek lotny - do 1 %, sole potasowe, miedziowe i żelazowe, witaminę C, karoten, żywice, triterpeny i flawonoidy.

W skład olejku eterycznego piołunowego wchodzą między innymi: tujon, azulen, pinen, felandren, keton D-tujon, tujol i kadinen.

Wyciągi z ziela piołunu działają rozkurczowo, napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, żółcio-pędnie i -twórczo, moczopędnie, przeciwrobaczo i uspokajająco; poza tym wzmagają wydzielanie soku

żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, zwiększają odporność organizmu na choroby, pobudzają apetyt, stymulują trawienie, ogólnie wzmacniają, poprawiają samopoczucie, likwidują nieprzyjemny zapach z przewodu pokarmowego.

Zewnętrznie wyciągi z piołunu stosuje się do okładów na trudno gojące się rany, na oparzenia, na

owrzodzenia, na liszaje i do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych i ropnych. Piołun pobudza i reguluje krwawienia miesiączkowe, prawdopodobnie wpływa na gruczoły dokrewne, pobudzając ich funkcje wydzielnicze, a przez to i przemianą materii.

Wskazania: skąpe i nieregularne krwawienia miesiączkowe, brak miesiączki przy

wykluczeniu ciąży, choroby zakaźne (np. grypa, angina), rekonwalescencja, przeziębienie,

choroby wątroby (np. bóle, stany zapalne, żółtaczka, niewydolność) i pęcherzyka żółciowego (kamica, zastoje żółci, stany zapalne), brak apetytu, choroby skórne (np. łuszczyca, trądzik różowaty) i trzustki, zaburzenia hormonalne i trawienne oraz metaboliczne, niedokrwistość (niektórzy zielarze uważają, że piołun zwiększa liczbę erytrocytów i stężenie hemoglobiny we krwi), niedokwaśność, bóle brzucha, stany zapalne układu pokarmowego, zaparcia i in.

Przeciwwskazania: ciąża, krwawienia z przewodu pokarmowego, obfite miesiączki, laktacja.

Napar: 2 łyżki suszu zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 3 razy dziennie po 100 ml; dzieci od 10 r ż, do 12 lat - 34 ml, od 13 do 14 lat - 60 ml, 2-3 razy dziennie po jedzeniu lub w razie potrzeby przed posiłkiem.

Nalewka piołunowa - Tinctura Absinthii: pół szkl. ziela zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni;

przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce. Dzieciom wyciągów alkoholowych nie podawać !.

Intrakt - Intractum Absinthii; pół szkl. świeżego mielonego ziela zalać 400 ml gorącej wódki; macerować 10 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce.

Uwaga ! Kuracja piołunowa nie może trwać dłużej niż 15 dni; po 7-dniowej przerwie można leczenie powtórzyć.

Jak wiemy w zielu występuje tujon. Co to jest tujon?

Tujon - C10H16O, keton terpenowy dwupierścieniowy, jest składnikiem psychoaktywnym, zbliżony

strukturą przestrzenną do tetrahydrokanabinolu - THC. Tetrahydrokanabinol jest podstawowym składnikiem haszyszu. Tujon i THC są ligandami tego samego receptora w ośrodkowym układzie nerwowym.

Absyntyna i anebsyntyna to izomery tujonu. Związki te dobrze rozpuszczają się w alkoholu, czyli

szczególnie dużo jest ich w nalewce i w intrakcie z piołunu.

Długotrwałe stosowanie piołunu w postaci wyciągów alkoholowych doprowadza do uzależnienia,

a następnie do psychicznych i nerwowych zaburzeń oraz do napadów padaczkowych.

Przewlekłe zatrucie piołunem określa się mianem absyntyzmu.

Wodne wyciągi z bylicy piołunu w dużych dawkach i często stosowane powodują bóle i zawroty głowy,a u kobiet w ciąży - poronienie.

Absyntyzm objawia się niepokojem, wymiotami, drżeniem, utratą świadomości, psychozą i stanem podniecenia.

115h] Piołun pospolity

Jest to od dawna znana jako roślina lecznicza oraz przyprawa - znano ją już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie.

Służy głównie do sporządzania gorzkich likierów żołądkowych i wermutów oraz do

aromatyzowania wódek. Najbardziej znanym alkoholem wyrabianym z piołunu jest absynt.

Surowiec zielarski: ziele piołunu (Herba Absinthii), liść piołunu (Folium Absinthii).

Piołun zawiera olejek lotny składający się głównie z tujonu i tujolu oraz azulenu,

ponadto związki goryczkowe, flawonoidy i garbniki.

Przetwory: nalewka (Tinctura Absinthii), wyciąg alkoholowy (Tinctura amara)

Działanie: pobudza funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwiększa apetyt, działa żółciopędnie i odkażająco oraz jest środkiem przeciwrobaczym.

Odwar z ziela można także stosować zewnętrznie przy zwalczaniu pasożytów skóry (wszy, świerzbowce), gdyż działa na nie toksycznie.

Stosowany jako lewatywa zwalcza owsicę. Ma silne działanie.

Nie zaleca się amatorskiej uprawy i zbioru bylicy piołun, ponieważ stosowanie bez zaleceń lekarza

może przy przedawkowaniu prowadzić do silnych zatruć i zaburzeń czynności mózgu.

Działa porażająco na ośrodkowy układ nerwowy. Może prowadzić do ustania oddychania.

* W XIX wieku w kręgu cyganerii francuskiej modne było picie likieru z piołunu - absyntu.

• Jeden ze znanych obrazów Edgara Degasa pt. Absynt przedstawia zobojętniałą kobietę i pustą butelkę absyntu.

• Absynt używany był dawniej przez kobiety do usuwania ciąży - większe jego ilości wywoływały

poronienia, ale również zatrucie organizmu.

• Używano piołunu z dobrym skutkiem do zwalczania pasożytów zewnętrznych - wszy, pluskiew, pcheł, świerzbowca.

• Dawniej dodawano wyciągów z piołunu do atramentu, by uchronić bardzo drogie wówczas książki przed myszami i owadami, oraz do uli dla ochrony pszczół przed pasożytami.

* Używany był do barwienia wełny na różne odcienie zieleni.

* W poezji jest symbolem goryczy i smutku.

115i] PIOŁUN POSPOLITY

Właściwości lecznicze: Ma właściwości trawienne, działa przeciwgorączkowo, moczopędnie i żółciopędnie, przeciwczerwiowo, pobudza apetyt, sprzyja menstruacji, olejek ma właściwości odkażające, działa rozkurczowo na przewód pokarmowy, przewody żółciowe, trzustkowe, moczowe i na macicę, usuwa owsiki, pasożyty skórne (świerzbowce, wszy)

Wskazania lecznicze:

Wewnętrznie: Anemia, atonia trawienna (żołądek i jelita), dolegliwości gastryczne, kurcze żołądka, brak apetytu, gorączkowanie, wzdęcia, opóźnienia miesiączkowania, pasożyty jelitowe, upławy białe, zaburzenia wątrobowe, zatrucia bielą ołowiową, bolesne miesiączkowanie, biegunka, żółtaczka, reumatyzm, kolka jelitowa, zaparcia, niestrawność.

Zewnętrznie: Rany zwiotczałe, wrzody, liszaje, ukąszenia owadów.

115j] Bylica piołun, Piołun, Psia ruta, Absynt (Artemisia absinthium)

Piołun był rośliną znaną w starożytnym Egipcie, Grecji, Azji Mniejszej i Rzymie.

Ziele piołunu zawiera żywice, gorycze, sole mineralne, flawonoidy, witaminę C, kwasy organiczne, garbniki, olejki eteryczne, które zawierają trujący składnik tujon - szkodliwe w większych ilościach dla człowieka.

Piołun pobudza apetyt i trawienie, działa dezynfekująco, żółciopędnie i moczopędnie.

Powinien być stosowany w optymalnych, niewielkich ilościach przez niezbyt długie okresy czasu gdyż może powodować bóle i zawroty głowy a nawet omdlenia.

Surowcem zielarskim są liście lub ziele o aromatycznym zapachu i gorzkim smaku.

Używano go jako środka przeciwgorączkowego, moczopędnego i żółciopędnego.

W medycynie ludowej leczono nim wiele dolegliwości oraz odstraszano insekty i szkodniki.

Zielem piołunu z solą można barwić tkaniny na żółto a po dodaniu siarczanu żelaza na oliwkowo.

Stosowany jest jako przyprawa do tłustych mięs lub jako dodatek do napojów alkoholowych, wermutu lub piołunówki.

115k] Artemisia absinthium - Bylica piołun

Surowcem jest ziele bylicy piołun zebrane w pierwszym roku wegetacji lub z roślin starszych zebrane w

czasie kwitnienia. Wskaźnik goryczy surowca musi być nie niższy niż 500.

Związki czynne: Goryczowe laktony seskwiterpenowe z grupy gwajanu: absyntyna i anabsyntyna, które

podczas destylacji przekształcają się w chamazulen i dihydrochamazulen Występuje także olejek (ok.. 0,5 %), który zawiera azuleny, tujon, tujol, felandren, bisabolen i inne. Oprócz tego surowiec zawiera

flawonoidy, lignany, garbniki.

Działanie: Amarum, stomachicum, tonicum, metabolicum, spasmolyticum.

Ziele piołunu należy do surowców goryczowo-aromatycznych, tzw. amara aromatica.

Oznacza to, że surowiec zawiera zarówno związki goryczowe jak i olejek eteryczny.

Gorycze pobudzają wydzielanie soku żołądkowego na drodze odruchowej jak i bezpośrednio.

Niektóre składniki olejku również wykazują takie działanie za pomocą mechanizmów podobnych do tych, z jakimi działają gorycze, a także poprzez podrażnienie receptorów węchowych.

Olejek zawarty w surowcu posiada działanie antyseptyczne oraz właściwości spazmolityczne w
obrębie mięśni gładkich przewodu pokarmowego.

Składniki ziela piołunu powodują poprawienie przepływu żółci do dwunastnicy.

Wyciągi mają działanie wzmacniające i regulujące przemianę materii.

Zewnętrznie wyciągi z piołunu działają trująco na pasożyty skóry oraz na owsiki (Oxyuris).

Z surowca przyrządza się napary i nalewki.

Wyciągi podawane w większych dawkach lub przez dłuższy czas powodują zawroty głowy i

zwiększenie agresywności. Jest to zawiązane z obecnością toksycznego tujonu w surowcu.

PIOŁUN POSPOLITY

Właściwości lecznicze:

Ma właściwości trawienne, działa przeciwgorączkowo, moczopędnie i żółciopędnie, przeciwczerwiowo,

pobudza apetyt, sprzyja menstruacji, olejek ma właściwości odkażające, działa rozkurczowo na przewód pokarmowy, przewody żółciowe, trzustkowe, moczowe i na macicę, usuwa owsiki, pasożyty skórne (świerzbowce, wszy)

Wskazania lecznicze:

Wewnętrznie: Anemia, atonia trawienna (żołądek i jelita), dolegliwości gastryczne, kurcze żołądka, brak apetytu, gorączkowanie, wzdęcia, opóźnienia miesiączkowania, pasożyty jelitowe, upławy białe, zaburzenia wątrobowe, zatrucia bielą ołowiową, bolesne miesiączkowanie, biegunka, żółtaczka, reumatyzm, kolka jelitowa, zaparcia, niestrawność.

Zewnętrznie: Rany zwiotczałe, wrzody, liszaje, ukąszenia owadów.

Bylica piołun (Artemisia absinthium L.)

Inne nazwy: piołun, piołunek, połyń, poleń, pioli polny, bielica płołun, bilica piołun, psia ruta, absynt,

wermut.

Angielska: Cammon Wormwood. Francuska: Absinthe. Niemiecka: Wermut. Rosyjska: Połyń gorkaja.

Polska nazwa tej rośliny wywodzi się od prasłowiańskiego słowa: pioły, oznaczającego gorycz.

Piołun znany był już w starożytnym Egipcie, a prawdopodobnie również w Palestynie. Wymienia go

słynny papirus Ebersa (o którym piszę w rozdziale „Historia ziołowa").

W swoich obrzędach rośliny używali również kapłani Izydy. Stosowali ją niewątpliwie lekarze greccy

i rzymscy.

W Rzymie piołun dodawany był do specjalnego, niemal rytualnego, napoju przeznaczonego dla

zwycięzcy zawodów. Dioskorides - grecki botanik i lekarz z czasów Nerona - wspomina o piołunie jako

dodatku do wina, a także jako symbolu smutku i goryczy. Twierdzi też, że dodanie zioła do atramentu

chroni księgi przed gryzoniami.

Wybitny przyrodnik rzymski - Pliniusz Starszy zaleca wkładanie ziela piołunu pod poduszkę - dla

przywrócenia mocnego snu, a także między bieliznę w skrzyni, by odpędzić mole, pchły, wszy i inne

robactwo.

Później o absyncie piszą m.in. Walafridus Strabus, św. Hildegarda Paracelsus i Matthiolus. W

średniowieczu zielem piołunu „zamawiano" trudne do wyleczenia choroby, odczyniano czary, a wędrowcy wykładali nim obuwie, co koiło zmęczone stopy.

Piołun opasujący gołe ciało uśmierzać miał dokuczliwe bóle nerek, podany w formie herbaty koił nerwy gniewnych kobiet, a trunki zaprawione sproszkowanym zielem wzmacniać miały żołądek i wątrobę.

Roślinę przez całe wieki doceniali również pszczelarze, którzy masowo sadzili ją wokół pasiek jako

skuteczne antidotum na szerzące się choroby pszczół.

Bylica piołun jest gatunkiem euroazjatyckim, zawleczonym do Ameryki Północnej i Południowej, rozpowszechnionym obecnie niemal w całej Europie.

W Polsce występuje na całym obszarze, szczególnie na nieużytkach, przydrożach, miedzach, miejscach kamienistych, zrębach, polanach leśnych i rumowiskach, jest także ziołem uprawianym na plantacjach.

Bylica piołun zawiera gorycze gwajenolidowe, olejek lotny (w skład którego wchodzi przede wszystkim

tujon, tujol, azulen i pinen), garbniki, żywice, flawonoidy, kwasy organiczne, witaminę C i mikroelementy (min. żelazo, miedź i potas).

Najczęściej do celów leczniczych wykorzystujemy przyziemne liście wyrosłe w pierwszym roku wegetacji rośliny, które pozyskujemy w ciągu lata. U roślin starszych w okresie zakwitania ścinamy górne części pędów.

Piołun przede wszystkim zwiększa wydzielanie soków trawiennych (wątroby, trzustki, jelit i żołądka),

poprawia przyswajanie pokarmów, działa rozkurczowo na cały przewód pokarmowy, wykazuje też

właściwości moczopędne i przeciwrobacze.

Napar piołunowy. 1 łyżeczkę rozdrobnionego ziela lub liści zalewamy szklanką wrzącej wody i trzymamy 20 minut pod przykryciem. Po przecedzeniu pijemy 1 łyżkę stołową co 2 godziny przed posiłkami przez tydzień dla poprawy trawienia i przyswajania pokarmów.

Wino piołunowe. 5 łyżek rozdrobnionego ziela zalewamy 150 g wódki czystej, pozostawiamy w butelce przez dobę, dolewamy butelkę białego wytrawnego wina, odstawiamy na następne 24 godziny i

przesączamy. Pijemy po 1 łyżeczce od herbaty 3 razy dziennie przed posiłkiem dla pobudzenia apetytu.

Nalewka piołunowa. 5 łyżek rozdrobnionego ziela zalewamy 1/4 1 spirytusu i odstawiamy na tydzień.

Dobrze jest butelką raz dziennie mocno wstrząsnąć. Pijemy 10—20 kropli w kieliszku wody na godzinę

przed posiłkiem 3 razy dziennie dla pobudzenia soków trawiennych.

Uwaga! Piołun zażywany w zbyt dużych dawkach i przez zbyt długi okres może działać nawet trująco (ze względu na zawartość tujolu i tujonu).

Wielu zielarzy twierdzi, że leków z bylicy nie należy stosować dłużej niż przez 1 miesiąc.

Niestosowanie się do tych zaleceń może powodować zawroty, bóle głowy, omdlenia, a nawet ataki epileptyczne.

Pod żadnym pozorem nie wolno podawać przetworów z tej rośliny kobietom w okresie ciąży, gdyż nierozsądnym postępowaniem można wywołać nawet poronienie.

Lecznicze właściwości piołunu doceniane były już w średniowieczu, również w Polsce (o innych

krajach już wspominałem).

Jako przykład zacytuję fragmenty dotyczące tego zioła z zielnika z 1556 roku opracowanego przez

Hieronima Spiczyńskiego, lekarza króla Zygmunta Augusta: „Żołądek zimny rozgrzewa, także wątrobę osłabioną posila. Chęć do jedzenia utraconą pobudza, bądź sok bądź proch z winem albo piwem, albo

miodem, albo polewką jakąkolwiek, albo z ciepłą wodą używany. Krew w żyłach poleruje, czyści od

zagnicia i od skazy zachowuje. Dychawicznym jest ratunkiem, wolne im tchnienie czyniąc. (...) W

melancholii woda z warzonego piołunu jest użytecznym trunkiem. (...) Głuchotę oddala piołun w winie

warzony, parą ciepło w uszy lejkiem puszczając. (...) Komary i inne chrobactwa z komory i gmachów

wygania, z wieczora nim kadząc.

(...) Pszczoły piołun precz odgania, przeto między ulami ani w pobliżu nie ma być miany. (...) Owoc z

drzewa na piętrach na spichlerzach od gnicia i skazy zachowuje, podścielając go i często go na nim

zruszając".

Od setek lat piołun miał zastosowanie przy produkcji wermutu, likierów i wódki piołunówki zwanej

absyntem, szczególnie rozpowszechnionej we Francji, Szwajcarii romańskiej i we Włoszech.

Ze względu na szkodliwość dla zdrowia przy piciu w nadmiarze (drżenie rąk, ból głowy, omdlenia) wyrób tego napoju alkoholowego we Francji i kilku innych krajach jest zakazany.

W Bawarii dawniej używano piołunu przy produkcji piwa. stosując go zamiast chmielu.

Odrobina suchych, starannie rozkruszonych liści tej rośliny może się przydać w naszej kuchni - można

dodać je w małych ilościach do różnych mięs pieczonych, a także do naleśników i omletów.

---