Postępowanie fizjoterapeutyczne po amputacji

1. kończyny dolnej

- na wysokości uda

- podudzia

b) kończyny górnej

- z wyłuszczeniem w stawie ramiennym

- na wysokości ramienia

- na wysokości przedramienia

Amputacje to odjęcie kończyny w celu:

• Poprawy zdrowia

• Poprawy funkcji

• Kosmetycznej poprawy wyglądu.

Przyczyny:

• Ch. naczyń obwodowych - 70 - 80%

• Nowotwory złośliwe kończyn

• Stany pourazowe

• Deformacje wrodzone

• Przewlekłe zapalenia (b. rzadko)

Amputacje urazowe - gdy nie ma szans na odratowanie konczyny.

Amputacje planowane - wykonywane na poziomach z wyboru.

Amputacje fizjologiczna - założenie protezy tymczasowej już na stole operacyjnym.

Zmiany patologiczne po zabiegu:

• Przykurcze

• Krwiak - martwica mięśni, zakażenia

• Kikut uda - odwiedzenie, zgięcie, rot. Zew ?

• Kikut ramienia - odwiedzenie, zgięcie, rot. Wew ?

• Zapalenia skóry

• Owrzodzenia

• Zanik mięśni i tk. tłuszczowej

• Zastój żylny

• Sinica

• Tworzenie nerwiaków

• Zrzeszotnienie kości

Rehabilitacja:

Zal. Od: wysokości, rodzaju amputacji i protezy, ogólnego stanu pacjenta.

Rehabilitacja pacjentów po amputacji urazowej dzieli się na 2 okresy:

I - do zaprotezowania

II - po zaprotezowaniu

Reh. Pacjentów po amputacji zaplanowanej:

I - przed amputacją

II - po amputacji

• Do zaprotezowania

• Po zaprotezowaniu

I - okres do zaprotezowania

Cel: wypracowanie odpowiedniego kikuta i poprawa ogólnej sprawności

- Formowanie kikuta:

• najlepiej kształt walca,

• formujemy za pomocą bandaża elastycznego lub opatrunków gipsowych

• przed zagojeniem ćw. izometryczne

• po zagojeniu rany - ćw. czynne wolne i czynne z oporem.

- terapia przeciwprzykurczeniowa

• Pozycje ułożeniowe (podudzie - leżenie na plecach, Udo - leżenie na brzuchu, na boku po str amputacji)

• Ćw. mięśni antagonistycznych do przykurczonych (zaczynamy od czynnych wolnych, przechodząc do czynnych oporowych)

- hartowanie kikuta - zaczynamy od głaskania, przez oklepytanie i szczotkowanie do opierania się na kikucie przez kilka sekund (na trawdym podłożu) - 10 - 14 dni po wygojeniu rany

- kształtowanie prawidłowej postawy

- ćw. ogólnousprawniające

II - okres po zaprotezowaniu

Cel: posługiwanie się protezą, samoobsługa i nauka chodu

Po amputacji fizjologicznej hartowanie kikuta i nauka chodu rozpoczynają się już w 2. Dobie po zabiegu, a kikut uformowany zostaje już na stole operacyjnym. Nie trzeba ćw. przeciwprzykurczowych. Prowadzenie ćw. ogólnych i synergistycznych (kontrlateralnych) - 10 - 14 dni po zabiegu.

Lokomocja:

• Jak najszybciej pionizujemy pacjenta

• Podczas chodu kikut powinien markować ruchy chodzenia

• Przy amputacjach obustronnych bardzo ważne jest wczesne zaprotezowanie

Nauka chodu:

• Zaczynamy od nauki posługiwania się protezą, ściągania, zakładania, jak i dbania o jej czystość

• Nauka dbania o kikut

• Pionizacja w barierkach

• Nauka przenoszenia ciężaru na protezę (ćw. równoważne)

• Chód w barierkach (początkowo czterotaktowy) - zwracamy uwagę na postawę ciała, równy krok i czas obciążania, jak i naprzemienność chodu

• Chodzenie przy balkoniku

• Nauka chodzenia o kulach

• Nauka chodzenia po schodach (wchodzenie kończyną zdrową, schodzenie - chorą)

• Nauka chodzenia po zmiennym podłożu i różnym tempie

• Nauka padania

• Nauka wstawania (zbiera kule, sprawdza protezę, ewentualnie ją poprawia/ zakłada, przy obustronnej musi się do czegoś doczołgać i podeprzeć o coś)

Dodatkowo wyk się ćw. czucia powierzchownego i głębokiego, oraz przy obustronnych jazdy na wózku.