KOSZTY, RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ LOGISTYCZNYCH


KONSPEKT - KOSZTY, WYDATKI, RACHUNEK KOSZTÓW

-CZYM JEST KOSZT?
- KOSZT A WYDATEK
- RÓŻNE KOSZTY DLA RÓŻNYCH CELÓW
- RACHUNEK KOSZTÓW
- WARIANTY EWIDENCYJNE RACHUNKU KOSZTÓW

Koszty są jedną z najważniejszych kategorii ekonomicznych. W ich prawidłowym ustaleniu, ewidencji , kontroli i analizie znajduje odzwierciedlenie cała działalność gospodarcza jednostki. Koszty przeciwstawione przychodom składają się na wynik finansowy przedsiębiorstwa i są z nim negatywnie sprzężone (koszty - wzrost ; wynik - spadek)

  1. POJĘCIE KOSZTÓW

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się nieuchronnie z zużywaniem różnych czynników produkcji: pracy ludzkiej, materiałów, energii, usług obcych oraz środków trwałych. Zużycie to zazwyczaj mierzone jest i wyrażane w jednostkach naturalnych: sztukach, metrach, kilogramach, godzinach pracy. Aby można było ustalić efekty (zysk lub strata) przedsiębiorstwa, rentowność jego produkcji i ustalić ogólną wartość zużycia należy sprowadzić te jednostki naturalne do wspólnego mianownika, którym jest miernik pieniężny. Wyrażone w pieniądzu zużycie czynników produkcji to koszty działalności jednostki gospodarczej.

Rachunkowość ewidencjonuje głównie koszty wyrażające rzeczywiste zużycie

(np. materiałów , energii elektrycznej, paliwa, czasu pracy) ustalone na podstawie pomiaru

i udokumentowane dowodami księgowymi. Jednak niektóre koszty mogą być obliczane

z pewnym przybliżeniem wg z góry określonych zasad lub zmieniających się przepisów podatkowych. Na przykład ustalając kwoty odpisów amortyzacyjnych kierujemy się ustawą lub rozporządzeniem i przyjmujemy - niekoniecznie słuszne - założenie, że zużycie roczne maszyny wyniesie 10% jej wartości początkowej. Przy zużyciu materiałów zakładamy ich 100% zużycie już w momencie wydania ich do użytkowania. Rachunkowość dysponuje, w związku z tym wartościami kosztów jedynie zbliżonymi do rzeczywistych .

Ponadto w praktyce zalicza się do kosztów pozycje nie wyrażające zużycia w sensie materialnym tzn. podatki o charakterze kosztowym, opłaty skarbowe, opłaty sądowe, ubezpieczenia społeczne pracowników, odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Natomiast nie zalicza się do kosztów:

a to dlatego, że nie jest to zużycie związane z normalną działalnością jednostki gospodarczej.

Z zasady współmierności kosztów i przychodów wynika, że do kosztów może być zaliczone tylko to zużycie, które dotyczy danego okresu i zostanie przeciwstawione efektom (przychodom) tego okresu. Zużycie dotyczące kilku okresów sprawozdawczych (miesięcy) jest rozliczane w czasie za pomocą odpowiednich kont księgowych, a do kosztów zalicza się część dotyczącą bieżącego okresu sprawozdawczego.

Jako podsumowanie powyższych rozważań przedstawimy najczęściej spotykaną definicję kosztów:

Koszty stanowią wyrażone w pieniądzu zużycie składników majątku (środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, materiałów, paliwa, energii), usług obcych, czasu pracy pracowników oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia, dotyczące normalnej działalności jednostki gospodarczej w określonej jednostce czasu.

Def. Wg znowelizowanej ustawy o rachunkowości:

Pod pojęciem kosztów i strat rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Def. Wg Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR):

Koszty są to zmniejszenia korzyści ekonomicznych w trakcie roku obrotowego w formie rozchodu lub spadku wartości aktywów albo powstania zobowiązań powodujące zmniejszenie kapitału własnego, z wyjątkiem podziału kapitału na rzecz właścicieli.

Podstawowa idea zawarta w pojęciu kosztu dotyczy przepływu wartości, poświęcenia jednej wartości na rzecz uzyskania innej wartości ekonomicznej. Wszelkie niecelowe zużycie czynników produkcji tj. takie , w wyniku którego nie powstają użyteczne wartości w postaci produktów są traktowane jako straty nadzwyczajne. Koszty ponoszone są w celu osiągnięcia przychodu z działalności gospodarczej, a w dalszej konsekwencji zysku.

Trzy najważniejsze cechy kosztu:

  1. KOSZT MUSI BYĆ WYRAŻONY W MIERNIKU PIENIĘŻNYM

  2. KOSZT MUSI BYĆ ZWIĄZANY Z EFEKTEM

  3. KOSZT MUSI DOTYCZYĆ NORMALNEJ DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTKI GOSPODARCZEJ

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na pojęcie wydatek. Wydatek to rozchód środków pieniężnych np. zakup materiałów, wypłata wynagrodzeń, zapłata za czynsz, zaliczka na podatek dochodowy itp. ale:

Wniosek : Nie każdy wydatek pieniężny jest kosztem , natomiast każdy koszt musi prędzej czy później wiązać się z wydatkiem pieniężnym.

2. KLASYFIKACJA KOSZTÓW

Ponoszone przez jednostkę gospodarczą koszty mogą być klasyfikowane w różnych przekrojach w celu ułatwienia obserwacji i badania ich poziomu, struktury i dynamiki.. Ujęcie kosztów wg różnych kryteriów klasyfikacyjnych umożliwia pogrupowanie ich według przydatności dla rachunkowości finansowej (ustalenie wyniku, obliczenie podatku, sprawozdawczość) i rachunkowości zarządczej ( do celów analizy, kontroli, podejmowania decyzji). Podstawowe przekroje klasyfikacji kosztów do celów sprawozdawczo - ewidencyjnych przedstawia tabela

KRYTERIUM PODZIAŁU

POZYCJE KOSZTÓW

Typ działalności gospodarczej

(działalność operacyjna i finansowa)

Koszty zwykłej działalności operacyjnej

Pozostałe koszty operacyjne

Koszty finansowe

Miejsce powstawania kosztów

(dotyczy kosztów zwykłej działalności operacyjnej)

Koszty działalności podstawowej

Koszty działalności pomocniczej

Koszty zarządu (ogólnozakładowe, administracyjne)

Koszty zakupu

Koszty sprzedaży

Rodzaj kosztu

Amortyzacja , Zużycie materiałów i energii, Usługi obce, Podatki i opłaty, Wynagrodzenia, Świadczenia na rzecz pracowników, Pozostałe koszty rodzajowe

Sposób odnoszenia kosztów na wytwarzane produkty

Koszty bezpośrednie

Koszty pośrednie

Koszty wg typów działalności:

  1. koszty zwykłej działalności operacyjnej - obejmują kilka pozycji kosztów wg rodzajów oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów wg cen ich nabycia. Koszty działalności operacyjnej przeciwstawione przychodom ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów prowadzą do ustalenia zysku lub straty ze sprzedaży.

  2. pozostałe koszty operacyjne - nie wiążą się bezpośrednio ze zwykłą działalnością jednostki gospodarczej. Zalicza się do nich:

  1. koszty finansowe - to poniesione koszty operacji finansowych , m.in.:

Koszty wg miejsc powstawania - układ funkcjonalny kosztów

Koszty zwykłej działalności operacyjnej dzielą się wg miejsc powstawania na:

Koszty wg rodzaju - układ rodzajowy kosztów:

Układ ten wykazuje rodzaje kosztów bez względu na cel ich poniesienia, stąd jego przydatność na potrzeby zarządzania jest bardzo ograniczona. Dla potrzeb zewnętrznych , tj. sprawozdań , w których sumuje się jednorodne dane liczbowe - jest on w zupełności wystarczający. Koszty układu rodzajowego są z reguły kosztami prostymi .

Koszty wg sposobu odnoszenia na wytwarzane produkty - układ kalkulacyjny kosztów: