POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

LITERATURA

1/ KPA - ustawa z 1960 r. - Wydawnictwo PARK

2/ M. Szubiakowski, M. Wierzbowski, A. Wiktorowska - „Postępowanie administracyjne - ogólne, podatkowe, egzekucyjne”.

3/ B. Adamiak, Janusz Borkowski - „Polskie postepowanie administracyjne i sądowo-administracyjne”.

4/ B. Adamiak, J. Borkowski - „Kodeks postępowania administracyjnego - komentarz”

5/ Zbigniew Janowicz - Kpa - komentarz - ten poleca

KPA REGULUJE POSTĘPOWANIE PRZED:

1) ORGANAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ - w zakresie ich właściwości do rozpatrywania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych,

2) POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE MOGĄ TEŻ PROWADZIĆ INNE ORGANY PAŃSTWOWE LUB INNE PODMIOTY - o ile z mocy prawa są powołane i upoważnione do załatwiania spraw indywidualnych i rozstrzygania ich w drodze decyzji administracyjnej (np. samorządy adwokackie, lekarskie),

PRZEPISÓW KPA NIE STOSUJE SIĘ DO (ART. 3):

a) spraw karno-skarbowych

b) spraw uregulowanych w Ordynacji podatkowej,

c) spraw należących do właściwości przedstawicielstw dyplomatycznych i konsulatów, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

d) w sprawach nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i państwowymi jednostkami organizacyjnymi,

e) w sprawach nadrzędności i podległości służbowej pracowników organizacji państwowych i państwowych jednostek organizacyjnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej

CHARAKTERYSTYKA KODEKSU POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

KPA składa się z 3 części administracyjnych i 1 części sądowej.

CZĘŚCI ADMINISTRACYJNE - regulują:

a) postępowanie administracyjne ogólne - art. od 1 - 163. Uregulowano tu sposób postępowania organów administracji publicznej względem obywatela, jak i odwrotnie. Dotyczy ona spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych.

b) postępowanie w sprawie skarg i wniosków - art. 221 - 260. Regulują one sposób załatwiania skarg, wniosków i petycji - jest to samodzielne postępowanie administracyjne.

c) postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń - art. 217 - 220 - reguluje powyższą kwestię.

Zaświadczenie - urzędowe potwierdzenie okoliczności prawnych bądź faktycznych

CZĘŚĆ SĄDOWA - obejmuje art. 190 - 195. Uregulowała rozstrzyganie sporów o właściwość między organami administracji publicznej a sądami. Spory te rozstrzyga Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym.

ZAKRES STOSOWANIA KPA - ORGANY UPRAWNIONE DO PROWADZENIA POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

ADMINISTRACJA PUBLICZNA składa się z:

a) ADMINISTRACJA RZĄDOWEJ:

1) ZESPOLONEJ - działającej pod kierownictwem wojewody - policja, służby,

2) NIEZESPOLONEJ - takiej, które terenowe organy podlegają bezpośrednio określonemu ministrowi - np. organy skarbowe podlegają Min. Finansów,

3) INNE:

państwowe jednostki organizacyjne

komunalne jednostki organizacyjne

jednostki samorządu zawodowego

jednostki spółdzielcze

organizacje społeczne (jeżeli z mocy prawa bądź na podstawie porozumienia zostały upoważnione do załatwienia spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej)

b) ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ:

1) gminnej,

2) powiatowej,

3) wojewódzkiej.

Organy te funkcjonują niezależnie od siebie - nie ma żadnego podporządkowania. Dla wszystkich organem wyższego stopnia w sensie procesowym jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

SPRAWA INDYWIDUALNA - to sprawa dotycząca osoby fizycznej, określonej z imienia i nazwiska, bądź jednostki organizacyjnej oznaczonej indywidualnie.

ZASADY POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Zasady te to pewne dyrektywy, postulaty o podstawowym znaczeniu, odnoszące się do całego postępowania. Są to zasady ogólne, uregulowane w art. 6 - 16 KPA. mają one moc przepisów prawa - w ramach KPA. Naruszenie zasady może być przyczyną zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji.

Mają one zastosowanie również tam, gdzie przepisy KPA stosuje się posiłkowo, np. w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

ZASADA PRAWORZĄDNOŚCI - ART. 6 i 7 KPA

Jest to też zasada konstytucyjna - art. 7 Konstytucji. Zgodnie z nią organy adm. publicznej mogą ingerować w sferę życia obywatela tylko na podstawie prawa i tylko w jego granicach (gdy przepis prawa zezwala). Skierowana jest do organów administracji publicznej z tego względu, że organy te mają prawo stosować przymus państwowy.

Zasada ta obowiązuje każdego urzędnika administracji publicznej. Jeżeli przepis jakiejś kwestii nie reguluje, organy administracji nie mogą w tę sferę ingerować.

2) ZASADA PRAWDY OBIEKTYWNEJ - ART. 7 KPA

Zgodnie z tą zasadą organy podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, jaki jest konieczny dla rozstrzygnięcia sprawy. Należy wiec ustalić wszystkie fakty i okoliczności - obowiązuje tu forma pisemna.

3) ZASADA UWZGLĘDNIANIA Z URZĘDU INTERESU SPOŁECZNEGO (PAŃSTWOWEGO) ORAZ SŁUSZNEGO INTERESU OBYWATELI - ART. 7 KPA

Zgodnie z tą zasadą organ prowadzący postępowanie powinien wziąć pod uwagę interes społeczny, jak i słuszny interes obywatela.

NSA stwierdził jednak, że interes obywatela uwzględnia się jedynie do granic kolizji z interesem społecznym. Wówczas pierwszeństwo ma zawsze interes społeczny.

4) ZASADA POGŁĘBIANIA ZAUFANIA OBYWATELI DO ORGANÓW PAŃSTWOWYCH - ART. 8 KPA

W trakcie prowadzenia postępowania wyjaśniającego należy postępować tak, aby strona niezadowolona z postępowania nie mogła zarzucić nikomu stronniczości.

5) ZASADA POGŁĘBIANIA ŚWIADOMOŚCI I KULTURY PRAWNEJ OBYWATELI - ART. 8 KPA

Zgodnie z tą zasadą organ administracji publ. ma pogłębiać świadomość prawną przejawiającą się w należytym publikowaniu aktów prawnych. Na organach gminy ciąży np. obowiązek prowadzenia zbioru wszystkich aktów prawnych. Zbiory te mają być udostępniane obywatelom nieodpłatnie.

6) ZASADA UDZIELANIA INFORMACJI (POMOCY PRAWNEJ) STRONOM ORAZ INNYM UCZESTNIKOM POSTĘPOWANIA - ART. 9 KPA

Organy administracji publ. są zobowiązane do informowania stron w sposób wyczerpujący o okolicznościach, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Mają one obowiązek czuwania, aby strony i inni uczestnicy postępowania nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa.

Zatem w ramach prowadzenia postępowania organ ma obowiązek udzielania informacji, powinien też wyjaśnić np. ujemne skutki niedotrzymania terminu.

Przepis ten jest najczęstszą przyczyną zaskarżania decyzji do sądu.

7) ZASADA CZYNNEGO UDZIAŁU STRON (STRONY) W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM - ART. 10 § 1 KPA

Ta zasada wskazuje, że organy adm. publ. są zobowiązane zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, zaś przed samym wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Nie ma tu znaczenia czy postępowanie jest wszczęte z urzędu czy na wniosek.

Ma mocy art. 79 § 1 KPA organ jest obowiązany powiadomić stronę o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin (o czynnościach procesowych) - przynajmniej na 7 dni przed terminem.

CZYNNY UDZIAŁ - nie jest obowiązkiem, lecz prawem. Strona może skorzystać z tego prawa bądź z niego zrezygnować, ale organ administracji publ. prowadzący postępowanie jest obowiązany do stworzenia stronie możliwości skorzystania z tego prawa.

WYJĄTEK!

Można odstąpić od tej zasady tylko wówczas, gdy załatwienie sprawy jest nie cierpiące zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego lub grożące niepowetowaną szkodą materialną - art. 10 § 2 KPA. W tym przypadku organ w aktach sprawy zawiera adnotację o tym fakcie, podając przyczynę - art. 10 § 3 KPA

8) ZASADA PRZEKONYWANIA - ART. 11 KPA

Organ administracji publicznej powinien wyjaśnić zasadność przesłanek, którymi kierował się przy wydawaniu decyzji (zwłaszcza stronie niezadowolonej), tak aby „zachęcić” stronę do jej wykonania. Zasada ta wynika z faktu, iż obywatel jest nieprzychylny administracji i odwrotnie.

9) ZASADA NAKŁANIANIA DO UGODY STRON MAJĄCYCH SPORNE INTERESY W SPRAWIE - ART. 13 KPA

W sprawach, w których toczy się spór miedzy stronami (sprzeczność interesów) można zawrzeć ugodę sporządzoną przez organ administracji, tzw. ugodę administracyjną. W tym przypadku organ, przed którym toczy się postępowanie w sprawie powinien podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia takiej ugody.

Instytucji ugody administracyjnej poświęcone są art. 114 - 122 KPA. Z inicjatywą zawarcia ugody może wystąpić organ lub jedna ze stron.

Jej wydanie (w drodze postanowienia) czyni zbędnym wydanie decyzji, bowiem zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego - art. 121 KPA.

Gdy strony nie chcą zawrzeć ugody, to organ załatwia sprawę w formie decyzji administracyjnej.

10) ZASADA PISEMNOŚCI - ART. 14 KPA

Zgodnie z tą zasadą sprawy powinny być załatwione w formie pisemnej - art. 14 § 1 KPA.

Można załatwiać także sprawy ustnie, jeżeli przemawia za tym interes strony a przepis prawny się temu nie sprzeciwia. jednakże treść i istotne motywy winny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

Np. samo zdjęcie nie stanowi dowodu, ale opisane - tak.

KPA dopuszcza uproszczenia - notatka zamiast protokołu Jednakże rozprawa administracyjna prowadzona ustnie musi być protokołowana.

11) ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI - ART. 15 KPA

Zasada ta oznacza, że od rozstrzygnięć organu I instancji stronie przysługuje środek zaskarżenia do organu wyższego stopnia, ale jednocześnie przyjmuje się, że nie jest to organ bezpośrednio zaangażowany w sprawę.

12) ZASADA TRWAŁOŚCI DECYZJI OSTATECZNYCH - ART. 16 § 1 KPA

Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji - są decyzjami ostatecznymi. Ich uchylanie, zmiana, stwierdzenie nieważności może nastąpić jedynie w przypadkach przewidzianych w KPA i w ustawach szczególnych. Decyzja ta podlega wykonaniu. Również decyzją ostateczną staje się decyzja, od której strona nie wniosła odwołania (nie skorzystała też z innego środka odwoławczego) i podlega ona wówczas wykonaniu. Trwałość tych decyzji jest względna, gdyż z powodów społeczno-gospodarczych można ją wzruszyć. Decyzja ostateczna może być wzruszona przy pomocy środków nadzwyczajnych, gdy przepis to przewiduje.

13) ZASADA SĄDOWEJ KONTROLI DECYZJI - ART. 16 § 2 KPA

Decyzje administracyjne mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem.

Sąd administracyjny nie wnika w zasadność rozstrzygnięcia, czyli w istotę sprawy, lecz bada tylko czy decyzja została wydana zgodnie z prawem materialnym i formalnym.

14) ZASADA PRAWOMOCNOŚCI DECYZJI OSTATECZNYCH

Zgodnie z tą zasadą decyzje, które nie są zaskarżane do sądu administracyjnego są decyzjami prawomocnymi - są to te od których nie służy skarga do NSA (np. gdy nie odwołaliśmy się lub gdy skarga została odrzucona przez sąd).

15) ZASADA SZYBKOŚCI I PROSTOTY - ART. 12 KPA

KPA nakłada na organy administracji publ. obowiązek szybkiego i wnikliwego działania, nakazując im przy tym posługiwanie się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Natomiast sprawy niewymagające informacji i wyjaśnień powinny być załatwiane niezwłocznie - art. 35 § 1 KPA.

Sprawa nie powinna być załatwiona później niż w ciągu 1 miesiąca (ta wymagająca wyjaśnienia), a sprawa szczególnie skomplikowana nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu 1 m-ca od dnia otrzymania odwołania - art. 35 § 3 KPA

WŁAŚCIWOŚĆ ORGANÓW PROWADZĄCYCH POSTĘPOWANIE - ART. 19 - 23 KPA

ORGANEM - jest osoba lub jednostka organizacyjna (organ kolegialny), której powierzono do rozpatrywania, rozstrzygania określone rodzaje spraw (kategorie).

ORGANEM OSOBĄ - jest wójt, burmistrz, starosta, marszałek województwa, przewodniczący rady.

ORGANEM JEDNOSTKĄ ORGANIZACYJNĄ - jest samorząd, kolegium odwoławcze, sąd, zarząd - jako organ kolegialny.

UPOWAŻNIENIE do załatwiania spraw musi wynikać z ustawy bądź rozporządzenia.

Na gruncie postępowania administracyjnego właściwości nie należy mylić z kompetencjami, gdyż te drugie mają szersze znaczenie.

WYRÓŻNIA SIĘ 3 RODZAJE WŁAŚCIWOŚCI:

I) RZECZOWA - upoważnia ona dany organ do rozpatrywania określonych spraw

* właściwość rzeczową określa się na podstawie:

przepisów ustrojowych

ustaw kompetencyjnych

ustaw regulujących określoną sferę życia społecznego

II) MIEJSCOWA - wyznaczona jest granicami administracyjnymi, i tak oto:

a) dla gminy - granice gminy,

b) dla powiatu - granice powiatu,

c) w sprawach dotyczących nieruchomości - wg miejsca jej płożenia; jeśli nieruchomośćd) położona jest na obszarze kilku jednostek, to wówczas orzeka ten organ na obszarze którego znajduje się większa częśće) nieruchomości,

f) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - wg miejsca, w którym ma byćg) on prowadzony (tam gdzie jest zakład podstawowy, dyrekcja, siedziba główna)

h) w sprawach dotyczących osób fizycznych - wg miejsca zameldowania na stałe, jeżeli nie ma zameldowania - wg miejsca gdzie przebywa z zamiarem stałego przebywania.

III) FUNKCJONALNĄ - INSTANCYJNĄ - określa, który organ jest właściwy w I instancji, dzięki czemu wiadomo, który jest organem odwoławczym (II instancji). WłaściwośćIV) funkcjonalna to inaczej upoważnienie do załatwiania środków zaskarżenia.

W zakresie JST organem II instancji jest SKO, zaś względem wojewody - jest nim minister (minister może też być organem I instancji).

INSTANCYJNOŚĆ ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

ORGANEM I STOPNIA (INSTANCJI) NA GRUNCIE ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ SĄ:

a) organ gminy - Burmistrz, Wójt

b) organ powiatu - Starosta,

c) organ województwa samorządowego - Marszałek

ORGANEM II STOPNIA W STOSUNKU DO POWYŻSZYCH ORGANÓW JEST SAMORZĄDOWE KOLEGIUM ODWOŁAWCZE.

Rada gminy może zlecić w drodze upoważnienia załatwianie spraw indywidualnych organom pomocniczym (sołectwo, rada osiedlowa). Wówczas mogą one wydawać decyzje jako I instancja. Organem II instancji będzie również SKO, a nie gmina. Dotyczy to zarówno zadań zleconych, jak i własnych.

NA GRUNCIE ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ ORGANEM I INSTANCJI JEST WOJEWODA, ZAŚ II INSTANCJI - WŁAŚCIWY MINISTER (nie może nim być dyrektor departamentu).

ADMINISTRACJA NIEZESPOLONA - W SPRAWACH PODATKOWYCH ORGANEM I INSTANCJI JEST URZĄD SKARBOWY, II INSTANCJI - IZBA SKARBOWA.

Jeśli w I instancji decyzje wydaje SKO - to nie przysługuje odwołanie - jest ona ostateczna. Jeśli w I instancji decyzje wydaje Minister bądź organ centralny - wówczas też jest to decyzja ostateczna i nie przysługuje odwołanie.

WZRUSZENIE DECYZJI - jest jednak możliwe. Następuje na podstawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek kieruje się do tego samego organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji (art. 127 § 3 KPA).

Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję - w ciągu 14 dni od dnia doręczenie decyzji stronie.

Wniesienie skargi do NSA nie wstrzymuje wykonania decyzji.

ORGANEM WYŻSZEGO STOPNIA DO INNYCH ORGANÓW ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ I SAMORZĄDOWEJ SĄ ORGANY NADRZĘDNE LUB WŁAŚCIWI MINISTROWIE - w razie ich braku organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością - art. 17 § 3 KPA.

ORGANY CENTRALNE - art. 18 KPA

a) w stosunku do organów adm. rządowej i samorządowej - oprócz SKO i organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych - jest Prezes RM lub właściwy minister

b) w stosunku do innych organów państwowych - organy o krajowym zasięgu działania (odpowiednio).

ORGANY NACZELNE - gdy kierownicy wchodzą w skład RM

ORGANY CENTRALNE - kierownicy nie wchodzą w skład RM.

SPORY O WŁAŚCIWOŚĆ

Pomiędzy organami administracji publicznej może dojść do sporów o właściwość.

Wyróżnia się:

a) spory dodatnie - gdy przynajmniej dwa organy lub więcej uważają się za właściwe do załatwienia sprawy (spór pozytywny),

b) spory ujemne - gdy żaden organ nie uważa się za właściwy do rozpatrzenia sprawy(spór negatywny).

ROZSTRZYGANIE SPORÓW - Zgodnie z art. 22 § 1 pkt 1-9:

1) spory między organami JST rozstrzyga Samorządowe Kolegium Odwoławcze,

2) spory między organami samorządowymi a rządowymi - rozstrzyga sąd administracyjny.

* wniosek o rozstrzygnięcie sporu złożyć może:

• strona

• uczestnik sporu

• prokurator

• RzPO

• Właściwy w sprawie minister

Między organami administracji publ. a sądami spory o właściwość rozstrzyga Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym.

Rozstrzygnięcie sporu następuje w formie aktu administracyjnego, który nie jest decyzją ani postanowieniem. Na takie rozstrzygniecie nie przysługują środki odwoławcze w administracyjnym toku instancji ani skarga do NSA.

WYŁĄCZENIE PRACOWNIKA BĄDŹ ORGANU Z POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO - ART. 24 - 27 KPA

Działalność organów administracji publicznej powinna być bezstronna. W związku z tym KPA przewiduje odrębne wyłączenie pracownika lub organu z postępowania administracyjnego.

Celem tej instytucji jest realizacja zasady prawdy obiektywnej i zasady pogłębiania zaufania do obywateli. Chodzi tu o wyłączenie ryzyka prowadzenia sprawy w sposób stronniczy.

WYŁĄCZENIE PRACOWNIKA - ART. 24 KPA

Wyłączenie pracownika - zgodnie z art. 24 istnieje 7 przesłanek, przy wystąpieniu co najmniej jednej z nich OBLIGATORYJNIE wyłącza się pracownika:

a) pracownik jest stroną lub pozostaje ze stroną w takim stosunku prawnym (umowa o pracę, zlecenia, członkostwo w spółce), że wynik sprawy może miećb) wpływ na jego prawa lub obowiązki,

c) sprawa dotyczy małżonka, krewnych lub powinowatych do drugiego stopnia (POWINOWACI - krewni małżonka - teśćd) , teściowa, szwagier, KREWNI - dzieci, wnuki, brat, siostra i ich dzieci),

e) sprawa dotyczy osoby przysposobionej, związanej tytułem opieki, kurateli, (PRZYSPOSOBIENIE - adopcja, OPIEKA - sprawowanie władzy z mocy prawa lub orzeczenia sądowego nad osobą obcą lub krewną, KURATELA - zarządzanie cudzymi sprawami majątkowymi),

f) był świadkiem, biegłym lub przedstawicielem strony w sprawie

g) brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,

h) wszczęto przeciwko niemu postępowanie wyjaśniające (służbowe, dyscyplinarne, karne) w związku z daną sprawą

i) sprawa dotyczy osoby pozostającej względem pracownika w nadrzędności służbowej (wojewoda nie jest przełożonym pracowników urzędu wojewódzkiego lecz jest nim dyrektor generalny).

Wyłączenie następuje na podstawie postanowienia, na które nie służy zażalenie.

Pracownika wyłącza bezpośredni przełożony.

Tryby wyłączenia:

a) pracownik sam informuje o konieczności wyłączenia,

b) strona informuje o konieczności wyłączenia

c) wyłączenia dokonuje tego z urzędu przełożony (w mniejszych jednostkach)

Na mocy art. 145 § 1 KPA w sprawie zakończonej decyzją ostateczną można wznowić postępowanie jeżeli decyzja ta została wydana przez pracownika lub organ podlegający wyłączeniu.

FAKULTATYWNIE pracownika wyłącza się na mocy art. 24 § 3 KPA.

Bezpośredni przełożony ma obowiązek wyłączyć pracownika na jego żądanie lub żądanie strony od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że istnieją okoliczności mogące wywołać wątpliwości co do bezstronniczości pracownika, np. pracownika będącego dłużnikiem strony, będącego w konflikcie lub zażyłych stosunkach ze stroną.

Wyłączenie lub odmowa wyłączenia następuje w drodze postanowienia, na które nie służy zażalenie.

Wyłączony pracownik nie prowadzi sprawy, może dokonywać jedynie czynności nie cierpiących zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron.

WYŁĄCZENIE ORGANU - ART. 25 § 1 KPA

Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu jeśli sprawa dotyczy spraw (interesów) majątkowych:

a) kierownika organu lub osób pozostających z nim w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa, przysposobienia, osób adoptowanych, pozostających pod jego kuratelą, np. naczelnik urzędu skarbowego nie może rozliczyćb) się z podatku na swoim terenie,

c) spawa dotyczy osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia, np. dyrektor izby skarbowej nie może rozliczyćd) się na terenie swojego województwa, nie dot. to ministra.

WYŁĄCZENIE ORGANU KOLEGIALNEGO I SAMORZĄDOWEGO KOLEGIUM ODWOŁAWCZEGO

Jeśli następuje wyłączenie członka organu kolegialnego to należy dołączyć innego członka. Jeśli nie zostanie skompletowany skład to należy wyznaczyć inny organ kolegialny.

Jeśli SKO wskutek wyłączenia członka nie może załatwić sprawy, to wówczas minister właściwy ds. administracji publ. wyznacza inne SKO.

STRONA I PODMIOTY NA PRAWACH STRONY W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM - ART. 28 - 34 KPA ORAZ ART. 182 - 189 KPA

STRONĄ - art. 28, jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

KAŻDY - to zarówno osoba fizyczna, jak i jednostka organizacyjna.

Na gruncie postępowania administracyjnego stroną mogą być wszystkie podmioty (osoby) posiadające lub nieposiadające osobowości prawnej czy też zdolności do czynności prawnych.

Zdolność prawna - ma ją każdy człowiek od chwili urodzenia (przedsiębiorstwo od chwili wpisu i nadania przez sąd). Człowiek traci ją z chwilą śmierci.

Zdolność prawna to możność bycia podmiotem praw i obowiązków na gruncie prawa.

Zdolność do czynności prawnych - to możliwość do osobistego działania na gruncie procesu administracyjnego. Rozróżnia się: pełną zdolność do czynn. prawnych, ograniczoną zdolność do czynn. prawnych (od 13 -18 r. życia i osoba częściowo ubezwłasnowolniona), brak zdolności do czynn. prawnych (do 13 r. życia i osoba całkowicie ubezwłasnowolniona).

INTERES PRAWNY - jest to zarówno uprawnienie - gdy przyznaje się stronie prawa, przywileje, jak i obowiązek - gdy strona musi coś spełnić.

PEŁNOMOCNICTWO - osoby fizyczne, które mają zdolność do czynności prawnych mogą występować jako strona osobiście lub przez pełnomocnika.

Ustanowienie pełnomocnictwa - nie wymaga szczególnej formy w postępowaniu administracyjnym. Pełnomocnik musi wyrazić zgodę, zaś odpis pełnomocnictwa musi być uwierzytelniony. Może być ono udzielone na piśmie lub ustnie do protokołu.

Zgodnie z art. 33 § 4 KPA organ może nie żądać pełnomocnictwa jeżeli jego fakt jest oczywisty, a pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik, a sprawa jest niezbyt ważna (mniejszej wagi).

Jednakże uznanie pełnomocnictwa uzależnione jest od woli pracownika administracji publicznej - to on decyduje czy sprawa jest mniejszej wagi.

STRONA DZIAŁA PRZEZ PRZEDSTAWICIELI OBLIGATORYJNIE - gdy nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych (przez opiekuna, rodzica).

JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA - w postępowaniu administracyjnym reprezentuje ją organ ustawowy - statutowy - np. dyrektor, prezes. Może tu również występować pełnomocnik - z reguły to radca prawny posiadający stosowne pełnomocnictwo.

PODMIOTY DZIAŁAJĄCE NA PRAWACH STRONY

* podmioty te występują w tzw. interesie społecznym

* nie mogą one żądać umorzenia postępowania

* podmiotów tych nie dotyczy wynik rozstrzygnięcia (dotyczy on stron), ale przysługują im prawa strony z niektórymi ograniczeniami

* podmioty te mogą działać zgodnie z interesem strony lub wbrew tym interesom

* ich udział nie jest zależny od zgody strony; strona nie ma nic do powiedzenia odnoście tych podmiotów.

Do podmiotów na prawach strony zalicza się :

a) PROKURATORA - uregulowane w art. 182 - 189 KPA

b) RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH - nie uregulowano W KPA lecz w ustawie o rzeczniku praw obywatelskich,

c) ORGANIZACJĘ SPOŁECZNĄ - uregulowane w art. 31 KPA

PROKURATOR - ART. 182 - 189 KPA

Zgodnie z KPA prokurator może :

a) żądać) wszczęcia postępowania w celu usunięcia stanu (zarówno prawnego jak i faktycznego) niezgodnego z prawem;

c) żądać) przyłączenia się do toczącego się postępowania i wówczas przysługują mu prawa strony (ani organ, ani strona nie mogą wyrazić) sprzeciwu, gdy prokurator zgłosi swój udział),

f) wnieść) SPRZECIW - nadzwyczajny środek zaskarżania; może on zaskarżyć) każdą decyzję ostateczną o ile przepisy przewidują uchylenie, zmianę, wznowienie postępowania bądź stwierdzenie nieważności decyzji. SPRZECIW może być) wniesiony w każdym czasie, do organu właściwego do wznowienia postępowania, i musi być) rozpatrzony w ciągu 30 dni;

k) zaskarżyć) decyzję do sądu administracyjnego i nie obowiązuje go wyczerpanie oku odwoławczego (do sądu administracyjnego może zaskarżyć) decyzję wydaną przez organ I instancji). Jeśli bierze udział w postępowaniu na prawach strony to może zaskarżyć) decyzję w terminie 30 dni, jeśli nie - to ma na to 6 miesięcy.

PROKURATOR NIE MOŻE ŻĄDAĆ UMORZENIA POSTĘPOWANIA - gdyż rozstrzygniecie jego nie dotyczy.

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

W postępowaniu administracyjnym ma te same uprawnienia, co prokurator. Jego udział w postępowaniu administracyjnym nie jest jednak uregulowany w przepisach prawa.

Rzecznik praw obywatelskich postępuje wedle swego uznania. W zawiązku z tym angażuje się z reguły w sprawy indywidualne.

Przedmiotem działania rzecznika są zbiory spraw, ale uprawnienia i tak zachowuje takie same jak prokurator.

Literatura wskazuje jednak, iż RZECZNIKOWI NIE PRZYSŁUGUJE PRAWO SPRZECIWU.

ORGANIZACJA SPOŁECZNA - ART. 31 KPA

Organizacja społeczna może:

a) żądać) wszczęcia postępowania,

c) żądać) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

e) złożyć) swój pogląd lub zająć) stanowisko w sprawie - ale za zgodą organu administracji publicznej.

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA - na wniosek organizacji społecznej następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (organ może też odmówić wszczęcia).

DOPUSZCZENIE DO UDZIAŁU W POSTĘPOWANIU - jedynie wówczas, gdy sprawa znajduje się w zakresie statutowego działania - w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Strona nie ma wpływu na udział organizacji społecznej w postępowaniu.

Organizacja może działać zgodnie lub wbrew interesom strony. Działa ona zawsze w interesie społecznym.

O ile zostanie dopuszczona to wówczas przysługują jej prawa strony, za wyjątkiem wniesienia wniosku o UMORZENIA POSTĘPOWANIA - gdyż nie dotyczy jej rozstrzygniecie.

Organizacja społeczna w toku postępowania może składać wnioski dowodowe, brać udział w czynnościach procesowych, złożyć odwołanie od decyzji, wnieść skargę do NSA.

Organizacja społeczna działa przez swego przedstawiciela.

W określonej sprawie może być zainteresowanych kilka organizacji społecznych. Wówczas organ powinien powiadomić o toczącym się postępowaniu (np. w prasie) i wyznaczyć termin przyjmowania wniosków.

POGLĄD LUB OPINIA ORGANIZACJI SPOŁECZNEJ - jeśli nie bierze udziału w postępowaniu to za zgodą organu może przedłożyć swoją opinię, zająć stanowisko. Jednakże organ administracji publicznej może zignorować ten pogląd lub opinię, bowiem w kodeksie nie ma wskazanych skutków - konsekwencji ich przedłożenia.

DORĘCZANIE WEZWAŃ I INNYCH PISM PROCESOWYCH - ART. 39 - 49 KPA

WEZWANIE - jest szczególnego rodzaju pismem procesowym, sformalizowanym a jego wykonanie obwarowane jest przymusem. Pełni funkcję porządkową, dyscyplinującą. Wezwanie służy po to, aby postępowanie toczyło się względnie planowo.

Ma ono zazwyczaj postać pisemną, ale może być wyrażony w formie telegramu, telefonicznie - jednak organ musi mieś pewność, że dotarło ono do obywatela.

OBLIGATORYJNE ELEMENTY WEZWANIA:

a) oznaczenie organu wzywającego - nazwa i adres,

b) dane wzywanego - imię, nazwisko i adres,

c) wskazanie w jaki celu zostaje wezwany

- w jakiej sprawie - krótki opis,

- w jakim charakterze - świadka, biegłego, strony,

- w jakim celu - złożenia zeznania, zapoznania się z opinią biegłego,

d) wskazanie czy stawienie ma byće) osobiste, czy przez pełnomocnika, czy też ma złożyćf) wyjaśnienia na piśmie,

g) termin - do którego wezwanie powinno byćh) wypełnione (dzień, godzina, miejsce stawienia się wezwanego lub pełnomocnika),

i) pouczenie o skutkach prawnych w przypadku nie zastosowania się do wezwania (skutki niestawiennictwa - art. 88 k.p.a.; organ może nałożyćj) grzywnę w wysokości do 50 zł, a w razie ponownego niestawiennictwa w wysokości do 200 zł.)

k) podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby wzywającej

Wezwanemu stawiającemu się przysługuje zwrot kosztów podróży - stawiennictwa wg przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym. Odległość nie może być mniejsza niż 10 km

Organ powinien dołożyć starań, aby stawiennictwo dla strony nie było uciążliwe.

OGRANICZENIA W OSOBISTYM STAWIENIU SIĘ NA WEZWANIE - wyróżnia się

a) OGRANICZENIE TERYTORIALNE - do osobistego stawienia się wezwany jest zobowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym zamieszkuje lub przebywa,

b) OGRANICZENIE OSOBISTE - mogą one byćc) spowodowane chorobą, kalectwem,

d) OGRANICZENIE ZAWODOWE - wówczas wezwanie należy uzgodniće) z przełożonym wzywanego.

DORĘCZANIE PISM PROCESOWYCH:

1) doręcza się za pośrednictwem:

a) poczty - za pokwitowaniem,

b) pracownika organu - merytorycznego (np. nie kierowcy),

c) innej upoważnionej instytucji,

2) winno być3) doręczone do rąk adresata w miejscu:

a) zamieszkania,

b) w siedzibie organu,

c) w każdym innym miejscu, gdzie się go zastanie 9za pokwitowaniem, za zgodnym, poświadczeniem odbioru),

4) w przypadku nieobecności adresata pismo można doręczyć5) za pośrednictwem sąsiada, dozorcy domu, i ile wyrażą oni zgodę na przyjęcie i doręczenie pisma. W drzwiach mieszkania adresata należy umieścić6) zawiadomienie, gdzie złożono pismo.

7) w przypadku nieobecności adresata można zostawić8) też pismo w skrzynce pocztowej, o ile w budynku takowe się znajdują,

9) jeśli adresat nie przebywa w miejscu zamieszkania to pismo składa się w najbliższym urzędzie pocztowym lub w organie administracji publicznej, a na drzwiach zostawia się zawiadomienie, gdzie przesyłka została złożona i po upływie 7 dni od daty dokonania tej czynności uważa się, że pismo zostało doręczone.

10) jeśli adresat odmawia przyjęcia pisma to doręczyciel sporządza notatkę o odmowie i wpisuje datę odmowy, prosząc adresata o podpis na notatce. Pismo uważa się za doręczone w dniu złożenia odmowy jego przyjęcia przez adresata.

TERMINY W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM - ART. 57 - 60 KPA,

ZAŁATWIANIE SPRAW - ART. 35 - 38 KPA

TERMIN - odcinek czasu wyznaczony do dokonania czynności procesowej lub załatwienia sprawy administracyjnej.

WYRÓŻNIA SIĘ:

a) terminy ustawowe - zawarte w przepisach prawa,

b) terminy urzędowe - wyznaczone przez organ administracji publicznej.

Zarówno jedne, jak i drugie dzieli się na:

a) prekluzyjne - zawite- są to terminy nieprzekraczalne, ich niedotrzymanie powoduje, że czynnośćb) dokonana po tym terminie jest bezskuteczna, nieważna. Wniesienie np. odwołania po terminie powoduje, że organ pozostawia go bez rozpoznania.

Terminy te wyznacza ustawa lub organ, o ile przepis szczególny go do tego upoważnił.

c) instrukcyjne - jego naruszenie nie wywołuje ujemnych skutków prawnych.

PRZYWRÓCENIE TERMINU PREKLUZYJNEGO

Przekroczenie tego terminu rodzi ujemne skutki, w związku z tym istnieje możliwość jego przywrócenia. Przywrócenie terminu następuje w drodze podania do organu właściwego do rozpoznania odwołania - czyli do organu II stopnia (chyba że go nie ma to do tego samego organu). W podaniu należy uprawdopodobnić, iż jego niedotrzymanie nie nastąpiło z winy strony. Wraz z podaniem należy dokonać czynności, do której strona była zobowiązana.

Podanie wnosi się w terminie 7 dni od dnia, kiedy ustały okoliczności - przyczyny niedotrzymania terminu.

O przywróceniu terminu orzeka organ w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, a w konsekwencji skarga NSA, gdyż jest to postanowienie kończące postępowanie.

TERMINY ZAŁATWIANIA SPRAW

Przyjmuje się trzy terminy:

a) nieoznaczony - tzw. niezwłoczny (10, 7, 14 dni - wg oznaczenia)

b) 1 miesiąc - jeśli konieczne jest prowadzenie postępowania wyjaśniającego, ale sprawa nie jest skomplikowana,

c) 2 miesiące - jeśli sprawa jest skomplikowana i wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego.

Terminy liczy się od daty wpływu lub daty złożenia podania.

W danym terminie organ powinien załatwić sprawę, ale jeśli konieczne jest zaciągniecie opinii innego organu - to postępowanie zawiesza się.

Jeśli organ nie załatwi sprawy w terminie, to powinien powiadomić stronę o tym fakcie, podając przyczynę i jej przewidywany termin załatwienia.

Jeśli termin nie zostanie dotrzymany to stronie służy ZAŻALENIE NA BEZCZYNNOŚĆ ORGANU do organu wyższego stopnia (wówczas to on wyznacza termin załatwienia sprawy).

Jeśli i ten termin wyznaczony przez organ wyższego stopnia nie zostanie dotrzymany to stronie służy skarga do NSA, na tzw. bezczynność organu. Wówczas sąd wyznacza termin do załatwienia sprawy.

Jeśli w postępowaniu sądowym - organ wykona orzeczenia w części lub w całości to sąd może wymierzyć karę grzywny do wysokości 10 krotności wynagrodzenia średniego krajowego.

TERMINY W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM

Określone są w dniach, miesiącach, tygodniach, latach, np.

a) 7 DNI - wniesienie zażalenia na postanowienie,

b) 14 DNI - wniesienie odwołania od decyzji,

c) 30 dni - wniesienie skargi do NSA,

d) 1 m-c - załatwienie sprawy,

e) 2 m-ce - załatwienie sprawy szczególnie skomplikowanej,

f) 3 lata - po tym okresie ulega przedawnieniu roszczenie o odszkodowanie.

Termin liczy się następująco: wpływ podania 16.03.01 g. 1230 - bieg terminu od

17.03.01 od godz. 000 - 7 dni - do 24.03.01 do godz. 2400.

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA - ART. 61 - 66 KPA

Postępowanie administracyjne wszczyna się:

a) na żądanie strony (na wniosek) - gdy strona chce uzyskaćb) uprawnienie, zezwolenie (nie jest konieczne uzyskanie zezwolenia na wycinkę drzew owocowych),

c) przez organ (z urzędu).

NA ŻĄDANIE STRONY - następuje w drodze podania złożonego pisemnie lub ustnie do protokołu.

PODANIE - nie ma szczególnej formy, ale powinno zawierać:

a) oznaczenie strony, - imię, nazwisko, adres zamieszkania,

b) oznaczenie organu, ewentualnie osoby - do którego jest wnoszone,

c) krótki opis sprawy i czego strona żąda,

d) podpis osoby wnoszącej - imię i nazwisko,

e) jeśli są załączniki to załącza się je i określa jakie.

Jeśli do organu wpłynie pismo i niemożliwe jest ustalenie kto jest stroną pozostaje ono nie rozpatrzone.

Data złożenia podania, wpływu jest datą wszczęcia postępowania i od tego mementu (daty) liczą się terminy procesowe.

Jeśli postępowanie jest wszczęte z urzędu to nie przewiduje się postanowienia o jego wszczęciu.

Organ administracji publ. przesyła zawiadomienie o przyjęciu pisma (podania) i nadania mu numeru. Według orzeczeń NSA terminem wszczęcia postępowania z urzędu jest dokonanie pierwszej czynności urzędowej wywołującej skutki prawne, a o której to czynności organ poinformował stronę, np. przesłuchał świadka.

Jeśli podanie dotyczy kilku spraw to organ:

a) może zwrócićb) pismo z pouczeniem - o ile podanie wniesiono do niewłaściwego organu, a z podania nie można go ustalićc) ,

d) przesyła organowi właściwemu (jeśli sam nie jest) i powiadamia o tym stronę,

e) rozpoznaje sprawy należące do jego właściwości oraz zawiadamia stronę, ze w innych sprawach powinien wnieśćf) odrębne podanie do właściwego organu.

Wnosząc podanie strona musi wnieść odpowiednie załączniki oraz opłatę. Jeśli nie uiści opłaty to organ może odmówić rozpatrzenia podania

DOKUMENTOWANIE CZYNNOŚCI PROCESOWYCH - ART. 67 - 72 KPA

Czynności procesowe muszą być udokumentowane w formie pisemnej w postaci:

a) protokołu,

b) adnotacji - notatki.

PROTOKÓŁ - sporządza się obligatoryjnie:

a) z wniesionego ustnie podania,

b) z przesłuchania - strony, świadka lub biegłego (biegły może złoży też opinię na piśmie),

c) z oględzin - dokonuje ich pracownik, zaś biegły jest pomocniczo,

d) z rozprawy administracyjnej - przebieg jest protokołowany, ugoda również jest sporządzana w formie protokołu,

e) z ustnego ogłoszenia decyzji lub postanowienia, ale jeśli strona chce się odwołaćf) to i tak należy przedłożyćg) je w formie pisemnej.

Jeśli nie jest obligatoryjne sporządzenie protokołu to pracownik administracji publ. postępuje wg swego uznania - czyli albo protokół albo notatka (adnotacja).

PROTOKÓŁ KORZYSTA Z POWAGI DOKUMENTU ZAŚ NOTATKA NIE.

Notatce nie przysługuje walor środka dowodowego. Stwierdza się w niej przeprowadzenie lub brak pewnych czynności.

PROTOKÓŁ - ELEMENTY OBLIGATORYJNE - musi z niego wynikać:

a) kto, kiedy, gdzie - dokonał czynności,

b) jakiej czynności dokonano,

c) względem kogo lub czego dokonano czynności,

d) kto był obecny przy ich dokonaniu i w jakim charakterze,

e) przebieg czynności,

f) ustalenia wynikłe w trakcie przeprowadzenia czynności,

g) uwagi osób biorących udział w czynnościach,

h) wzmianka o odczytaniu,

i) podpisy osób biorących udział w czynnościach, gdy ktoś odmówi podpisania - sporządzający dokonuje wpisu do protokołu z podaniem daty i godziny oraz składa podpis i przyczynę odmowy.

W protokołach przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy podać w przekładzie na język polski treść złożonego zeznania oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu; tłumacz ten powinien podpisać protokół przesłuchania.

Skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne. Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole przed jego podpisaniem.

NOTATKI I ADNOTACJE

Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.

Są to dokumenty wyjaśniające, uzupełniające do sprawy. Jeśli w notatce pracownik organu powołuje się na osobę - to należy wskazać ją z imienia i nazwiska oraz podać adres.

UDOSTĘPNIANIE AKT - ART. 73 - 74 KPA

Udostępnianie akt jest realizacją zasady czynnego udziału stron w postępowaniu. Strona w każdym czasie może zażądać wglądu w akta i organ nie może jej tego odmówić. Akta przegląda się w siedzibie organu. W czasie przeglądania można robić notatki, odpisy, wyciągi. Jeśli sporządza się odpis to organ musi go uwierzytelnić.

Organ nie jest obowiązany do kopiowania akt.

ODMOWA UDOSTĘPNIENIA AKT

Ze względu na tajemnicę państwową lub służbową można odmówić stronie udostępnienia akt. Odmowa następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie a w konsekwencji skarga do NSA.

DOWODY I POSTĘPOWANIE DOWODOWE - ART. 75 - 88 KPA

DOWÓD - jest to wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Art. 75 § 1 KPA realizuje zasadę prawdy obiektywnej.

Wyróżnia się następujące dowody (wg częstotliwości występowania):

a) dowód z dokumentu,

b) dowód z zeznania świadka,

c) opinia biegłego,

d) wyniki oględzin,

e) wyjaśnienia strony.

Są one traktowane jednakowo - podlegają swobodnej ocenie.

DOWÓD Z DOKUMENTU

* sporządza się go w formie pisemnej

Zgodnie z Kodeksem Cywilnym rozróżnia się dokument urzędowy i prywatny.

DOKUMENT URZĘDOWY - korzysta z tzw. domniemania prawdziwości - tj. przyjmuje się, że akty i okoliczności w nich stwierdzone są prawdziwe. Jego treść można obalić w drodze przeciwdowodu Korzysta on z domniemania prawdziwości - o ile został sporządzony przez uprawniony podmiot i w przepisowej formie.

DOKUMENT PRYWATNY - jeśli osoba dany dokument podpisze - to przyjmuje się, że ona go sporządziła. Treść dokumentu dana osoba musi udowodnić. Dowód taki odgrywa istotną rolę w życiu społecznym.

* dokumenty zagraniczne - nie są uregulowane w k.p.a.; jeżeli dokument zagraniczny jest przetłumaczony przez tłumacza przysięgłego, to traktujemy go jak dokument urzędowy, jeśli nie jest, to jak dokument prywatny

DOWÓD Z ZEZNANIA ŚWIADKA

ŚWIADEK - osoba posiadająca wiadomości interesujące organ, zdolna do dokonywania spostrzeżeń i komunikowania o tych spostrzeżeniach.

KPA nie określa wieku świadka.

Wyróżnia się ograniczenia procesowe względem świadka:

a) bezwzględne zakazy

b) względne zakazy:

- prawo do odmowy zeznań

- prawo do nie udzielenia odpowiedzi na niektóre pytania.

BEZWZGLĘDNE ZAKAZY - KPA wskazuje kogo nie można przesłuchać w charakterze świadka:

a) osoby niezdolnej do dokonywania spostrzeżeń, komunikowania się (dotknięte ułomnościami psychicznymi),

b) osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej, o ile nie zostały z tego obowiązku zwolnione,

c) duchownego - co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi

d) adwokata - prowadzącego sprawę lub udzielającego porady prawnej,

e) radcy prawnego - prowadzącego sprawę lub udzielającego porady prawnej,

f) doradcy podatkowego

PRAWO DO ODMOWY ZEZNAŃ

Na mocy art. 83 KPA nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, ZA WYJĄTKIEM:

a) małżonka strony (również konkubina)

b) krewnych i powinowatych do I stopnia (brat, siostra - ich dzieci już nie mogą omówićc) ),

d) osób związanych ze stroną węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli

PRAWO DO NIE UDZIELENIA ODPOWIEDZI NA NIEKTÓRE PYTANIA

Świadek może odmówić odpowiedzi na niektóre pytania, jeśli odpowiedź:

a) naraziłaby go lub jego krewnych i powinowatych I stopnia na:

- odpowiedzialność karną,

- bezpośrednią szkodę majątkową,

- na hańbę

b) naruszyłaby prawnie chronioną tajemnicę zawodową (np. lekarską, prawo prasowe),

* organ przystępując do przesłuchania osoby jako świadka obowiązany jest pouczyć go o przysługującym mu prawie do odmowy zeznań i spytać czy z takiego prawa korzysta, oraz pouczyć świadka o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań

* jeśli organ nie pouczy świadka, a będzie on składał fałszywe zeznania to wówczas nie można pociągnąć go do odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania

* o tym czy odpowiedź narazi kogoś na odpowiedzialność decyduje przesłuchiwany, i nie musi on tego uzasadniać

* z przesłuchania świadka musi być sporządzony protokół; protokół po sporządzeniu należy przeczytać, a po przeczytaniu musi on zostać podpisany

* świadek sam ocenia czy zakończył odpowiedź na pytanie czy jeszcze nie, a nie pracownik organu.

OPINIA BIEGŁEGO

BIEGŁY - osoba posiadająca wiadomości specjalne, nabyte w wyniku wykształcenia bądź wykonywania zawodu.

Biegłego powołuje się z listy, którą powinien prowadzić wojewoda oraz każdy minister (z danej dziedziny). Ewentualnie można sięgnąć do listy biegłych sądowych prowadzonej przez sądy okręgowe

Jako biegłego można powołać:

a) osobę - wskazaną z imienia i nazwiska,

b) placówkę naukową, np. zakład medycyny sądowej.

Biegłego powołuje się w drodze postanowienia, na które stronie nie służy zażalenie. Przedstawia się mu zakres pytań, na które winien odpowiedzieć. Jeśli zdaniem prowadzącego postępowanie opinia jest niewystarczająca - to można żądać uzupełnienia lub powołać innego biegłego.

Opinia podlega takiej samej ocenie jak inne środki dowodowe. Można jej nie przyjąć, ale odmowę należy uzasadnić.

Opinia biegłego winna być złożona na piśmie bądź ustnie do protokołu.

Biegły podlega ograniczeniom - takim samym jak pracownik (wyłączeniom) - art. 24 § 1 KPA. Nie może więc wydać opinii, gdy dotyczy to jego krewnych, powinowatych, itd.

Biegłemu przysługuje wynagrodzenie - wg przepisów o wynagradzaniu biegłych.

POWOŁANIE BIEGŁEGO:

W postępowaniu egzekucyjnym - biegłego może powołać strona lub organ,

w innym przypadku - biegłego powołuje jedynie organ.

OGLĘDZINY

* jest to czynność procesowa - polega na dokonaniu spostrzeżeń przy pomocy zmysłów.

* oględzinom można poddać: miejsce, rzecz, ciało ludzkie, itp.

Rzeczy - np. dokumenty, nieruchomość,

Ciało ludzkie - np. osoba przyjmowana do izby wytrzeźwień musi być przebadana przez lekarza,

Zwłoki - sekcja administracyjna pozwala stwierdzić przyczyny zgonu.

* oględzin dokonuje pracownik administracji publicznej, który może poprosić do tej czynności biegłego.

* oględziny dokumentuje się za pomocą protokołu; protokół z oględzin można zilustrować zdjęciami czy szkicami

WYJAŚNIENIE STRONY

Stronę przesłuchuje się, gdy zebrane fakty i okoliczności nie dają podstaw do wydania rozstrzygnięcia. Wyjaśnienia traktuje się jak inne dowody, ale należy mieć na uwadze to, że strona jest zainteresowana rozstrzygnięciem i może być nieobiektywna (jeśli się tej nieobiektywności nie udowodni, to wyjaśnienia strony przyjmuje się za podstawę rozstrzygnięcia)

POSTĘPOWANIE DOWODOWE

1) dowody mogą być2) przeprowadzone z urzędu lub na wniosek strony,

3) organ jest zobowiązany zebrać4) dowody w sposób wyczerpujący a następnie je rozpatrzyć5) ,

6) dowody można zbierać7) i uzupełniać8) w każdym stadium postępowania,

9) fakty powszechnie znane nie wymagają udokumentowania, np. obywatelstwo polskie - jeśli posługujemy się polskim dowodem osobistym nie trzeba go udowadniać10) .

11) organ ma obowiązek spełnić12) żądanie strony odnośnie przeprowadzenia dowodu (przepisy k.p.a. nie ustalają w jakim terminie organ ma ustosunkować13) się do żądania strony), jednakże może odmówić14) , jeżeli:

- dana okoliczność- została już wyjaśniona za pomocą innych środków dowodowych

- nowy środek dowodowy niewiele wnosi do sprawy

6) fakty uważa się za udowodnione tylko wówczas, jeżeli strona miała możliwość wypowiedzenia się w stosunku do nich

ROZPRAWA - ART. 89 - 96 KPA

Jest jednym z elementów postępowania wyjaśniającego - nie jest to odrębne stadium.

Rozprawę przeprowadza się, gdy interesy stron są sprzeczne.

OBOWIĄZKOWO ROZPRAWĘ PRZEPROWADZA SIĘ, GDY - ART. 89 § 1 KPA:

a) przyspieszy to lub uprości postępowanie,

b) dla osiągnięcia celu wychowawczego (rozprawa administracyjna jest niejawna - jawna tylko dla strony),

c) jeśli przepis szczególny tak stanowi (np. przydział wody dla zakładu - zgodnie z prawem wodnym następuje na rozprawie).

NIEOBOWIĄZKOWO - ART. 89 § 2 KPA, GDY

a) zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron,

b) zachodzi potrzeba wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych albo w drodze oględzin.

Rozprawę może przeprowadzić pracownik prowadzący postępowanie wyjaśniające bądź inny pracownik.

PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY - CZYNNOŚCI

ORGAN DOKONUJE NASTĘPUJĄCYCH CZYNNOŚCI

a) wzywa strony do złożenia wyjaśnień przed rozprawą i złożenia dokumentów lub innych dowodów, albo by dokonały wskazania środków dowodowych,

b) doręcza stronom wezwanie do stawienia się na rozprawę osobiście bądź przez ich pełnomocników,

c) wzywa świadków, biegłych - zawiadomienie powinno byćd) wysłane tak, aby dotarło do odpowiednich rąk na 7 dni przed rozprawą.

e) można powiadomićf) prokuratora, organizację społeczną - jeśli organ uzna jego udział za konieczny.

KPA nie przewiduje formy rozprawy, w związku z tym przyjmuje się 2 sposoby jej przeprowadzenia:

1) na wzór sądowy,

2) w typie konferencyjnym - w jednej sali gromadzi się wszystkich uczestników rozprawy.

Rozprawą kieruje wyznaczony pracownik, który:

a) sprawdza obecnośćb) - jeśli nieobecnośćc) jest usprawiedliwiona to rozprawę się odracza,

d) informuje o przedmiocie rozprawy i ustala jej porządek (komu przysługuje i kiedy prawo głosu oraz repliki - odpowiedzi),

e) pyta strony czy mają uwagi ze swojej strony,

f) referuje sprawę,

g) udziela głosu stronie.

Przebieg rozprawy jest protokołowany. Protokół winien być sporządzony w trakcie czynności lub bezpośrednio po niej - nie można go odwlekać. Powinien być odczytany wszystkim obecnym osobom, biorącym udział w czynności a następnie podpisany. PODPISUJE - protokolant, prowadzący rozprawę, strony - obligatoryjnie. Pozostałe osoby - fakultatywnie.

ŚRODKI DYSCYPLINUJĄCE - przysługują prowadzącemu rozprawę. Może on:

a) uchylićb) pytanie zadane świadkowi, jeśli nie ma ono istotnego znaczenia dla sprawy,

c) upomniećd) uczestnika - jeśli jego zachowanie jest niewłaściwe, a jeśli to nie pomoże to prowadzący rozprawę może ukaraće) uczestnika karą grzywny a nawet wydalićf) go z sali rozpraw;

Grzywnę nakłada się w formie postanowienia, na które służy zażalenie.

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA - ART. 97 - 103 KPA

Postępowanie zawiesza się, gdy pojawiają się dłuższe przeszkody, lecz można je usunąć.

Skutki prawne zawieszenia:

a) przerwanie biegu terminów procesowych,

b) przerwanie biegu przedawnienia, jeśli przepis szczególny tak stanowi.

Pomimo zawieszenia należy przeprowadzić czynności procesowe. Zawieszenie nie wstrzymuje biegu postępowania.

KPA przewiduje obowiązkowe i nieobowiązkowe zawieszenie postępowania.

OBOWIĄZKOWE ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA - ART. 97 § 1 KPA, GDY:

a) strona umiera a w jej miejsce mogą wstąpićb) spadkobiercy ustawowi, których trzeba wezwaćc) ,

d) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,

e) przedstawiciel ustawowy lub strona utraci zdolnośćf) do czynności prawnych,

g) kiedy dla rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji konieczne jest uzyskane rozstrzygnięcia wstępnego przez sąd lub inny organ.

Gdy ustąpią przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania organ administracji podejmuje postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

Postępowanie zawiesza się w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Pomimo zawieszonego postępowania - jeśli istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub ważnego interesu społecznego lub strony, to organ może rozstrzygnąć zagadnienie wstępne we własnym zakresie i wydać decyzję (może też wydać ją bezpośrednio).

W pozostałych przypadkach:

a) organ sam z urzędu może wystąpićb) o rozstrzygniecie zagadnienia wstępnego,

c) organ obciąża tym obowiązkiem stronę.

NIEOBOWIĄZKOWE ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA - ART. 98 KPA:

1) na żądanie strony - jeśli inne strony się temu nie sprzeciwiły,

2) postępowanie rozpoczęło się na wniosek strony, zaś strona wycofała swój wniosek.

Organ zawieszając postępowanie ma obowiązek pouczyć stronę, że w terminie 3 lat od daty zawieszenia postępowania może wystąpić z wnioskiem o jego ponowne podjęcie. Jeśli strona nie wystąpi w tym terminie to zostaje ono umorzone jako bezprzedmiotowe (żądanie wszczęcia pierwszego postępowania uważa się za wycofane).

UGODA ADMINISTRACYJNA - ART. 114 - 122 KPA

Na mocy art. 13 KPA sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach mogą być załatwiane w drodze ugody administracyjnej sporządzonej przed organem administracji publicznej

Z inicjatywą ugody może wystąpić strona lub organ. Jeśli strony wyrażają chęć zawarcia ugody to organ daje im czas do namysłu, jeśli po tym czasie nadal chcą zawrzeć ugodę to zawiera się ją na piśmie przed organem prowadzącym sprawę (właściwym do jej rozpatrzenia).

UGODA nie jest sformalizowana, ale POWINNA ZAWIERAĆ:

a) wskazanie organu, przed którym ją zawarto,

b) datę i miejsce zawarcia,

c) oznaczenie stron ugody,

d) treśće) ugody (przedmiot ugody)

f) elementy określające co uzgodniono w wyniku ugody,

g) wzmianka o jej odczytaniu,

h) podpisy osób biorących udział w czynności, w wyniku której zawarto ugodę.

Z zawarcia ugody sporządza się protokół (podpisuje go jedynie pracownik organu), zaś zatwierdza się ją w drodze postanowienia, na które służy zażalenie, które można wnieść w ciągu 7 dni - ma ono moc decyzji.

* jeżeli jedna ze stron wycofa się z ugody, to organ rozstrzyga sprawę w drodze decyzji; instytucję tę ujęto w KPA, aby uniknąć przewlekłości postępowania i posądzenia organu o stronniczość.

* ugodę sporządza się w co najmniej tylu egzemplarzach, ile jest stron + egzemplarz dla organu

* ugodę można zawrzeć do momentu wydania decyzji w II instancji

* ugoda podlega wykonaniu po upływie terminu do wzruszenia postanowienia o zatwierdzeniu ugody (po upływie tego terminu organ nadaje ugodzie klauzulę wykonalności)

DECYZJA ADMINISTRACYJNA - ART. 104 - 113 KPA

DECYZJA - to akt administracyjny rozstrzygający sprawę, co do jej istoty w całości lub części lub w inny sposób kończący postępowanie (np. przez umorzenie).

Przybiera ona różne nazwy: prawo jady, pozwolenie, koncesja, rozkaz personalny (licencja- nie jest decyzją tylko świadectwem kwalifikacyjnym).

Bez względu na nazwę - jeśli akt administracyjny rozstrzyga co do istoty sprawy i jest podpisany, to stanowi on decyzję.

DECYZJA - jest pismem ściśle sformalizowanym. Składa się z części zasadniczej i elementów dodatkowych.

CZĘŚĆ ZASADNICZA ZAWIERA:

a) oznaczenie organu - może to byćb) pieczęćc) , nadruk komputerowy,

d) data wydania decyzji,

e) oznaczenie stron (strony) - jeśli osoba fizyczna - to imię i nazwisko oraz adres, jeśli jest to jedn. organizacyjna - wszystkie jej dane.

f) przytoczenie podstawy prawnej rozstrzygnięcia - przepis prawa materialnego regulującego daną dziedzinę,

g) rozstrzygniecie - w formie „nie wyraża zgody”, „zakazuje”, „zezwala”, itd.

h) uzasadnienie faktyczne - przedstawienie rozumowania organu wydającego rozstrzygnięcie. Wskazuje się tu fakty, które zostały udowodnione i dlaczego, wskazuje się na dowody na podstawie których oparto rozstrzygniecie i fakty, którym odmówiono mocy dowodowej i dlaczego.

i) uzasadnienie prawne -wyjaśnienie podstawy prawnej przy pomocy orzeczenia sądowego lub przy pomocy uznanego komentarza,

j) pouczenie - czy od decyzji przysługuje odwołanie, do kogo, za pośrednictwem kogo (termin 14 dni), bądź stwierdzenie, że decyzja jest ostateczna, czy służy skarga do NSA (termin 30 dni),

k) podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby podpisującej decyzję.

DECYZJA MUSI BYĆ UZASADNIONA - WYJĄTEK - gdy decyzja jest korzystna dla strony w całości. Może ona zostać wykonana przed terminem uprawniającym do wniesienia odwołania.

ELEMENTY DODATKOWE DECYZJI:

1. RYGOR NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI - nadaje się go w decyzji nie ostatecznej, od której przysługuje odwołanie.

Nadaje się go z następujących przyczyn:

a) ochrony życia i zdrowia ludzkiego,

b) ze względu na ważny interes społeczny,

c) ze względu na ważny interes strony (organ może żądaćd) zabezpieczenia finansowego - o wysokości orzeka w drodze postanowienia - nie służy tu zażalenie).

Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany bezpośrednio w decyzji lub po jej wydaniu w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

2. TERMIN - od którego decyzja obowiązuje lub do którego obowiązuje,

3. WARUNEK - zespół czynności, które strona musi wykonać4. , aby decyzja mogła być5. zrealizowana,

6. ZLECENIE - czynność7. prosta, jednorazowa, np. dostarczenie dokumentów.

Często wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego bądź zajęcia stanowiska przez inny organ. Wówczas organ albo strona występuje do wskazanego podmiotu o zajęcie stanowiska. Podmiot ten zajmuje stanowisko w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Na ten czas organ zawiesza postępowanie.

Podmiot powinien wydać postanowienie w terminie 2 tygodni od daty wpływu zapytania czy żądania.

BŁĘDY PISARSKIE W DECYZJI - mogą być sprostowane w urzędu lub na wniosek strony. Następuje to w drodze postanowienia - stronie służy na nie zażalenie.

Nie jest dopuszczalne - żądanie od strony oświadczenia, że strona nie będzie się odwoływać - jest to prawo strony, którego nie może się ona zrzec (może z niego nieskorzystać).

DECYZJA WYDANA W POSTĘPOWANIU WIĄŻE ORGAN - organ w zwykłym trybie nie może jej wzruszyć, natomiast STRONA DO CZASU WNIESIENIA ODWOŁANIA NIE JEST NIĄ ZWIĄZANA.

POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE - ART. 127 - 140 KPA

Od decyzji wydanej w I instancji przysługuje odwołanie, należy je wnieść w terminie 14 dni do organu wyższego stopnia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

TRYB WNOSZENIA ODWOŁANIA - do organu wyższej instancji za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

SKUTKI PRAWNE WNIESIENIA ODWOŁANIA:

a) decyzja nie podlega wykonaniu,

b) organ, który wydał zaskarżoną decyzję może (w terminie 7 dni) ją uchylićc) , zmienićd) - o ile przychyli się w całości do żądania strony.

Jeśli jednak organ uważa swoje stanowisko (rozstrzygniecie) za właściwe, to w terminie 7 dni przekazuje odwołanie wraz z aktami do organu II instancji i ewentualnie powiadamia o tym pozostałe strony.

WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY

Jeżeli decyzję w I instancji wyda SKO, minister lub inny organ wyższego szczebla - to jest to decyzja ostateczna i nie ma od niej odwołania.

Wówczas można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy i stosuje się tu przepisy o odwołaniu, z niektórymi wyjątkami. Wniosek składa się w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji. Organ powinien pouczyć o takiej możliwości. W ramach tego wniosku sprawę rozpatruje ten sam organ, który wydał zaskarżoną decyzję.

W prawie administracyjnym nie ma reguły tak jak w sądownictwie zwykłym, tj. jeśli w sądownictwie sąd uchylił w I instancji orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia to skład orzekający MUSI BYĆ INNY, zaś w prawie administracyjnym SKŁAD ORZEKAJĄCY MOŻE BYĆ TEN SAM.

ORGAN ADMINISTRACJI MOŻE w takim przypadku:

a) utrzymaćb) w mocy swoją poprzednią decyzję,

c) może ją zmienićd) lub uchyliće) - tylko wtedy, gdy w całości przychyla się do żądania strony,

f) może umorzyćg) postępowanie odwoławcze.

Jeśli organ chce uchylić decyzję w części - to musi wydać nową decyzję.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy musi być wykorzystany OBOWIĄZKOWO W POSTĘPOWANIU PRZED NSA.

Jeśli w I instancji decyzję wyda minister lub SKO to nie można tej decyzji od razu zaskarżyć do sądu administracyjnego, lecz najpierw wnieść wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, a następnie dopiero skargę do NSA.

POSTĘPOWANIE PRZED ORGANEM II INSTANCJI

Jeśli organ II instancji uzna, że materiał dowodowy jest niewystarczający do wydania rozstrzygnięcia może przeprowadzić postępowanie dowodowe w całości lub w części, bądź przekazać sprawę do uzupełnienia organowi I instancji.

ROZSTRZYGNIĘCIA ORGANÓW II INSTANCJI - ART. 138 KPA

a) może utrzymaćb) zaskarżoną decyzję w mocy,

c) uchylićd) zaskarżoną decyzję w całości lub w części - w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy,

e) może uchylićf) zaskarżoną decyzję i jednocześnie umorzyćg) postępowanie organu I instancji,

h) umorzyći) postępowanie odwoławcze, gdy strona wycofa wniosek, ale gdy decyzję wydano z naruszeniem prawa to wówczas organ nie jest związany żądaniem strony,

j) może uchylićk) zaskarżoną decyzję i przekazaćl) sprawę do ponownego rozpoznania, o ile w części lub w całości należy ponownie przeprowadzićm) postępowanie wyjaśniające. Przekazując do ponownego rozpoznania organ II instancji może wskazaćn) , jakie okoliczności należy wziąćo) pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy - art. 138 § 2 KPA,

p) w sprawach należących do właściwości organów jedn. samorządu terytorialnego organ odwoławczy uprawniony jest do wydania decyzji uchylającej i rozstrzygającej sprawę co do jej istoty jedynie w przypadku gdy przepis prawa nie pozostawia sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu jedn. samorządu terytorialnego.

W pozostałych przypadkach organ odwoławczy ogranicza się do uchylenia zaskarżonej decyzji i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji - art. 138 § 3 KPA.

ORGAN ODWOŁAWCZY NIE MOŻE WYDAĆ rozstrzygnięcia na niekorzyść odwołującego się (wnoszącego rewizję) chyba, że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny - art. 139 KPA

DECYZJA, KTÓRA PRZESZŁA TOK ODWOŁAWCZY STAJE SIĘ DECYZJĄ OSTATECZNA I PODLEGA WYKONANIU.

POSTANOWIENIE - ART. 123 - 126 KPA I ZAŻALENIE NA POSTANOWIENIE - ART. 141 - 144 KPA

POSTANOWIENIE - akt administracyjny, który nie rozstrzyga co do istoty sprawy, ale reguluje kwestie porządkowe, proceduralne, wynikłe w toku postępowania administracyjnego.

Jest to pismo sformalizowane. Zawiera - art. 124 § 1 KPA:

a) oznaczenie organu, który je wydał,

b) datę wydania,

c) wskazanie uczestnika postępowania,

d) przytoczenie podstawy prawnej rozstrzygnięcia

e) rozstrzygnięcie,

f) uzasadnienie faktyczne,

g) uzasadnienie prawne,

h) pouczenie - czy można zaskarżyći) i do kogo,

j) podpis osoby wydającej postanowienie.

POSTANOWIENIE, na które służy zażalenie bądź skarga do NSA oraz wydane w wyniku postępowania zażaleniowego WYMAGA UZASADNIENIA.

POSTANOWIENIE NIEZASKARŻALNE - NIE WYMAGA UZASADNIENIA

W DRODZE POSTANOWIENIA ORGAN PROWADZĄCY POSTĘPOWANIE załatwia m.in. takie kwestie jak:

a) wydaje zgodę na dopuszczenie bądź nie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu,

b) wydaje je w sprawie przeprowadzenia dowodów,

c) wydaje je w sprawie o sprostowaniu błędów, wyjaśnienia treści decyzji,

d) zatwierdza lub odmawia zatwierdzenia ugody.

ZAŻALENIE NA POSTANOWIENIE - ART. 141 - 144 KPA

Wnosi się je jeśli przepis KPA tak stanowi, w terminie 7 dni od daty doręczenia lub ogłoszenia tego postanowienia.

WNIESIENIE ZAŻALENIA NIE WSTRZYMUJE WYKONANIA POSTANOWIENIA.

Wnosi się je do organu II instancji, za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie.

Organ II instancji rozpatruje zażalenie na postanowienie w terminie 30 dni, a w sprawach skarbowych w terminie 2 miesięcy.

W sprawach nieuregulowanych w rozdziale ZAŻALENIA - do zażaleń stosuje się przepisy o odwołaniu.

Organ, który wydał zaskarżone postanowienie może w terminie 7 dni je uchylić, bądź zmienić, jeśli w całości przychyla się do żądania strony. Jeśli utrzymuje swoje rozstrzygniecie to w ciągu 7 dni przekazuje zażalenie wraz z aktami sprawy organowi II instancji.

NADZWYCZAJNE ŚRODKI WZRUSZENIA DECYZJI OSTATECZNEJ

Wszelkie środki zaskarżania (środki prawne - wg szkoły poznańskiej; sformułowanie nie najlepsze) można sklasyfikować następująco:

a) ZWYCZAJNE - które przysługują w toku instancji, tj.:

- odwołanie od decyzji,

- zażalenie na postanowienie,

- skarga do NSA

- wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

b) NADZWYCZAJNE - zalicza się do nich:

- uchylenie lub zmianę decyzji w trybie art. 154 i art. 155 KPA

- uchylenie decyzji w niezbędnym zakresie - art. 161 KPA

- wznowienie postępowania - art. 145 KPA

- stwierdzenie nieważności decyzji - art. 156 KPA,

- stwierdzenie wygaśnięcia decyzji - art. 162 KPA

* cechy :

można wzruszyć tylko decyzje ostateczne

tylko w przypadkach przewidzianych w k.p.a. albo w przepisach szczególnych

Środki zaskarżania dzieli się na:

a) SAMOISTNE - odwołanie od decyzji, zażalenie na postanowienie, stwierdzenie nieważności decyzji, itd.

b) NIESAMOISTNE - jeśli na postanowienie wydane w postępowaniu nie służy zażalenie to można je zaskarżyćc) w odwołaniu od decyzji.

UCHYLENIE, ZMIANA DECYZJI - ART. 154 - 155 KPA

ART. 154 § 1 KPA

DECYZJA OSTATECZNA - na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ, który ją wydał lub przez organ II instancji - jeśli przemawia za tym interes społeczny, lub słuszny interes strony; może to nastąpić w 3 przypadkach:

na żądanie strony (przez organ, który wydał decyzję)

przez organ, który ją wydał

w trybie nadzoru, przez organ II instancji

STRONA NIE NABYWA PRAWA:

a) gdy decyzja jest odmowna,

b) gdy nabywa się prawo, ale pod określonym warunkiem, np.

- za zgodą strony,

- nie sprzeciwia się temu przepis szczególny,

- przemawia za tym interes społeczny.

NABYCIE PRAWA (kwestia nie uregulowana ustawowo) TO:

WG PROF. JANOWICZA:

przyznanie uprawnienia,

nałożenie obowiązku,

* gdyż strona wie jaki to obowiązek i w jakiej wysokości.

* natomiast nie nabycie prawa to nie przyznanie żadnego uprawnienia, ani obowiązku

WG PROF. DAWIDOWICZA:

przyznanie uprawnienia

zmniejszenie obowiązku

zdjęcie obowiązku

* natomiast jako nie nabycie prawa uważa:

- nałożenie na stronę obowiązku

- zwiększenie obowiązku

- odebranie, zmniejszenie uprawnienia.

ART. 155 KPA

DECYZJA OSTATECZNA - na mocy, której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publ. , który ją wydał lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się temu a przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony; może to nastąpić w 3 przypadkach:

na żądanie strony (przez organ, który wydał decyzję)

przez organ, który ją wydał

w trybie nadzoru, przez organ II instancji

POPRZEDNIĄ DECYZJĘ UCHYLA SIĘ W DRODZE DECYZJI I WYDAJE SIĘ NOWE ROZSTRZYGNIĘCIE.

UCHYLENIE BĄDŹ ZMIANA DECYZJI W NIEZBĘDNYM ZAKRESIE - ART. 161 KPA

Minister może, w każdym czasie uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzje ostateczną (nie w całości), z następujących powodów:

a) ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego,

b) ze względu na ważny interes gospodarki narodowej,

c) ze względu na inny ważny interes społeczny;

* pod pojęciem ministra rozumiemy też kierowników urzędów centralnych;

Jeżeli w wyniku takiego uchylenia strona poniosła szkodę, to przysługuje jej roszczenie o ODSZKODOWANIE (przedawnia się ono po upływie 3 lat);

Orzeka o nim organ, który uchyla bądź zmienia decyzję. Dotyczy ono faktycznie poniesionej straty (nie przewidywanego zysku).

Stronie niezadowolonej z wysokości odszkodowania przysługuje możliwość wniesienia powództwa o pozostałą część do sądu powszechnego (w ciągu miesiąca od decyzji o odszkodowaniu, ale nie później niż w ciągu 3 lat od uchylenia lub zmiany decyzji na podstawie art. 161, ze względu na przedawnienie roszczenia)

Uprawnienie uchylenia decyzji w stosunku do decyzji wydanych przez jedn. samorządu terytorialnego w sprawach dotyczących zadań z zakresu administracji rządowej przysługuje także WOJEWODZIE.

WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA - ART. 145 KPA

ART. 145 § 1 KPA zawiera 8 przypadków, z powodu których można wznowić postępowanie (dotyczy to decyzji ostatecznych):

1. dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne okazały się fałszywe,

2. decyzja została wydana w wyniku przestępstwa - w dwóch przypadkach:

a) gdy urzędnik dał się przekupićb) ,

c) gdy urzędnik zostanie zastraszony,

Z powodu tych dwóch okoliczności postępowanie może być wznowione przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnieniem przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu - jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla usunięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

3. decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publ., który podlega wyłączeniu z postępowania z mocy prawa - w trybie art. 24 lub 25 k.p.a. (po wznowieniu postępowania bada się czy to wyłączenie miało wpływ na treść4. decyzji czy też nie miało).

5. strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. (po wznowieniu postępowania bada się czy miało to wpływ na wydanie decyzji),

6. wyjdą na jaw istotne dla sprawy okoliczności bądź nowe dowody, które nie były znane organowi w dniu wydania decyzji, ale które to okoliczności istniały,

7. decyzja została wydana bez uzyskania wymagalnego prawem stanowiska innego organu (np. zajęcia stanowiska, rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, wydania opinii)

8. zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (bada się czy miało to znaczenie dla wydania decyzji)

9. decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

9. W ramach nowelizacji dodano w art. 145 a) KPA zapis, iż można wznowić postępowanie również wtedy, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

CHARAKTERYSTYKA WZNOWIENIA:

1. wznowić2. postępowanie można tylko względem decyzji ostatecznej,

3. wznowić4. postępowanie można tylko w ściśle określonych przypadkach określonych przez przepis prawa,

5. wznowienie postępowania nie przesądza o tym, ze decyzja zostanie uchylona bądź zmieniona, dopiero po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego zapadnie rozstrzygnięcie,

TRYB WZNAWIANIA POSTĘPOWANIA:

A) może byćB) wznowione: z urzędu (zarówno przez organ I jak i II instancji w danej sprawie), na żądanie strony (tylko na żądanie strony w przypadku pkt. 4 i 9) - w terminie 1 m-ca od daty, kiedy strona dowiedziała się o podstawie do jego wznowienia.

C) wniosek o wznowienie postępowanie składa się do organu, który wydał decyzję w I instancji, a organem właściwym do wznowienia jest organ, który wydał decyzję w ostatniej instancji

D) jeśli sprawa dot. działalności organu administracji publ. oraz podstaw zawartych w art. 145 § 1 pkt 1-2, to wniosek składa się do organu II instancji, który to decyduje o wznowieniu postępowania i wyznacza organ właściwy do przeprowadzenia postępowania administracyjnego, albo sam je prowadzi

E) postępowanie wznawia się w drodze POSTANOWIENIA - art. 149 § 1 KPA - nie służy tu zażalenie.

F) odmowa wznowienia następuje w drodze decyzji - art. 149 § 3 KPA.

PO PRZEPROWADZENIU POSTĘPOWANIA WYJAŚNIAJĄCEGO MOGĄ ZAPAŚĆ DWA ROZSTRZYGNIĘCIA:

1. organ odmówi uchylenia dotychczasowej decyzji - w drodze decyzji - służy od niej odwołanie, jeżeli jest to decyzja I instancji

2. organ uchyli lub zmieni decyzję dotychczasową i rozstrzygnie, co do istoty sprawy - jeśli jest to decyzja wydana w I instancji od której służy odwołanie.

Zgodnie z art. 146 KPA wyróżnia się następujące okresy PRZEDAWNIENIA:

a) jeśli podstawą do wznowienia postępowania są okoliczności wymienione w art. 145 § 1 pkt 1-2 to OKRES PRZEDAWNIENIA wynosi 10 LAT - od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji,

b) w pozostałych przypadkach OKRES PRZEDAWNIENIA wynosi 5 LAT - od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji.

Nie uchyla się decyzji, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja podobna do poprzedniej.

Jeżeli w wyniku wznowienia postępowania i uchylenia lub zmiany decyzji strona poniesie szkodę to służy jej roszczenie o ODSZKODOWANIE. Roszczenie wnosi się do sądu powszechnego, w terminie 1 m-ca od daty zmiany decyzji, nie później niż w terminie 3 lat.

STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI - ART. 156 - 160 KPA

Na mocy art. 156 § 1 KPA decyzję można unieważnić z 7 powodów, gdy:

1. wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości - rzeczowej, miejscowej,

2. wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

Bez podstawy prawnej - jeśli dana kwestia nie jest uregulowana przepisami prawa administracyjnego, lub gdy przepis uległ zmianie - zarządzenie ministerialne nie może być podstawą prawną,

Rażące naruszenie prawa - jest nim np. brak uzasadnienia decyzji, gdy przepis szczególny tego uzasadnienia wymaga; niepoinformowanie strony o przysługujących jej środkach odwoławczych

3. decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną (zasada powagi rzeczy osądzonej),

4. została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5. decyzja była niewykonalna w dniu jej wydania i ta niewykonalność6. ma charakter stały ( np. powołanie do wojska osoby 60 - letniej);

7. decyzja w razie jej wykonania spowodowałaby czyn zagrożony karą,

8. decyzja zawiera wadę powodującą jej nieważność9. z mocy prawa.

Jeżeli strona stwierdzi, że decyzja kwalifikuje się do stwierdzenia nieważności, to nie może tej decyzji ignorować. Musi wystąpić o stwierdzenie jej nieważności do odpowiedniego organu, bo jeżeli decyzje zignoruje, to organ może wszcząć POSTĘPOWANIE PRZYMUSOWE (egzekucyjne);

Stwierdzenie nieważności może nastąpić: na żądanie strony albo z urzędu (z urzędu decyzja może być unieważniona w każdym czasie);

Strona składa wniosek do organu wyższego stopnia, w terminie 1 m-ca od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie do stwierdzenia nieważności decyzji.

Jeśli zaś decyzję wydało SKO lub Minister - to wniosek składa się do tego samego organu - art. 157 KPA.

Nieważność decyzji jak i odmowę wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w DRODZE DECYZJI.

Rozstrzygnięcia organu rozpatrującego wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji:

1. stwierdzenie , że decyzja jest nieważna

2. odmowa stwierdzenia nieważności decyzji

Jeśli nastąpi zbytni upływ czasu ( w przypadku przyczyn wymienionych w art. 156 § 1 pkt 1,3,4,7 - 10 lat) bądź nastąpią nieodwracalne skutki decyzji - to NIE STWIERDZA SIĘ NIEWAŻNOŚCI DECYZJI, LECZ TO, IŻ DECYZJA ZOSTAŁA WYDANA Z NARUSZENIEM PRAWA.

SKUTKI PRAWNE STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI DECYZJI

Jeśli stwierdzono nieważność decyzji, to decyzja przestaje obowiązywać z MOCĄ WSTECZNĄ - od kiedy zaczęła wywoływać skutki prawne.

Jeśli w wyniku stwierdzenia nieważności decyzji strona poniosła szkodę, to służy jej roszczenie o ODSZKODOWANIE - art. 161 § 3 KPA. O ODSZKODOWANIU orzeka organ, który stwierdza nieważność decyzji, a przysługuje ono od organu, który wydał wadliwą decyzję.

Odszkodowanie służy za poniesioną rzeczywistą szkodę, zaś o pozostałą część można dochodzić przed sądem powszechnym. Zastosowanie mają tu przepisy Kodeksu Cywilnego - wniosek skłąda się w terminie 30 dni od dnia doreczenia decyzji.

Jeśli do wydania wadliwej decyzji przyczyniła się sama strona - ROSZCZENIE NIE PRZYSŁUGUJE.

Jeśli zaś wadliwą decyzję wydano z powodu działania innego podmiotu - to wówczas roszczenie o odszkodowanie przysługuje do tegoż podmiotu.

Jeśli decyzje wydano z naruszeniem prawa to obowiązuje ona nadal w obrocie prawnym. Ewentualnie, gdyby strona poniosła szkodę, to służy jej roszczenie o odszkodowanie.

Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.

STWIERDZENIE WYGAŚNIĘCIA DECYZJI - ART. 162 KPA

Zgodnie z art. 162 KPA organ administracji publ., który wydał decyzję w I instancji stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli:

a) stała się ona bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia:

1. nakazuje przepis prawa, lub

2. leży w interesie społecznym lub interesie strony, np. wygaśnięcie koncesji.

b) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, zaś strona tego warunku nie dopełniła.

Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji następuje w DRODZE DECYZJI, którą wydaje organ wydający decyzję w I instancji - art. 162 § 3 KPA.

WYDAWANIE ZAŚWIADCZEŃ - ART. 217 - 220 KPA

ZAŚWIADCZENIE - jest to dokument (druk) urzędowy potwierdzający stan prawny lub potwierdzenie określonych faktów. Wydaje się go jeśli takiego potwierdzenia wymaga przepis prawa. Zaświadczeniem jest np. dowód osobisty, stan faktyczny - np. miejsce urodzenia, stan prawny - np. obywatelstwo.

Osoba może żądać wydania zaświadczenia ze względu na jej interes prawny lub gdy wymaga tego przepis prawa

Zaświadczenie winno zostać wydane bez zbędnej zwłoki, w terminie 7 dni (nie później) - art. 217 § 3 KPA. Organ administracji publ. przed wydaniem zaświadczenia może przeprowadzić w KONIECZNYM ZAKRESIE postępowanie wyjaśniające.

Odmowa wydania następuje tu w drodze postanowienia, na które służy zażalenie - art. 219 KPA

Pod rządami obecnej ustawy KPA, strona możne zaskarżyć treść zaświadczenia, jeśli treść ta wychodzi poza żądanie strony.

Jeśli zaś organ żąda od strony zaświadczenia, to musi wskazać podstawę prawną takiego żądania.

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE SKARG, WNIOSKÓW I PETYCJI - ART. 221 - 260 KPA

* skarga obecnie traci na znaczeniu prawnym, z tego względu że administracja uległa decentralizacji i organy nadzorcze w większości przypadków nie posiadają środków dyscyplinujących

SKARGA - jest wyrazem niezadowolenia obywatela z:

a) nienależytego wykonywania zadań przez organ administracji publ.,

b) niewłaściwego (lekceważącego) stosunku urzędników do obywateli,

c) przewlekłego i biurokratycznego załatwiania spraw.

PRAWO do składania skarg jest też zagwarantowane w Konstytucji.

PETYCJA - to skarga składana przez grupę osób.

SKARGĘ można składać:

a) w imieniu własnym,

b) w imieniu innych osób lub grupy osób - jeśli osoby te upoważnią wnoszącego skargę do reprezentowania ich interesów

SKARGĘ można składać na piśmie lub ustnie do protokołu.

SKARGI składa się do organów właściwych do ich rozpatrzenia. Organami administracji publ. właściwymi do rozpatrywania skarg dotyczących poszczególnych organów zgodnie z art. 229 KPA są:

1. rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa - wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa,

2. organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej - wojewoda,

3. zarządu gminy oraz wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada gminy,

4. zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada powiatu,

5. zarządu i marszałka województwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - sejmik województwa,

6. wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu - właściwy minister, a w innych sprawach - Prezes Rady Ministrów,

7. innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa państwowego lub innej państwowej jednostki organizacyjnej - organ wyższego stopnia lub sprawujący bezpośredni nadzór,

8. ministra - Prezes Rady Ministrów,

9. organu centralnego i jego kierownika - organ, któremu podlega.

Organ administracji publicznej, a także inne instytucje, w tym również organizacje społeczne mają następujące obowiązki w tym zakresie:

a) zorganizowaćb) przyjmowanie skarg (zorganizowaćc) odpowiednie komórki przyjmujące skargi i nadające im odpowiedni bieg)

d) prowadziće) rejestr skarg,

f) sposób załatwiania spraw powinien podlegaćg) kontroli

h) umieścići) w widocznym miejscu informację o czasie przyjmowania skarg przez kierownika jednostki osobiście, który osobiście (lub jego zastępca) powinien raz w tygodniu przyjmowaćj) skargi osobiście

k) jeden dzień w tygodniu powinno się przyjmowaćl) skargi poza godzinami pracy,

m) godziny przyjęćn) interesantów powinny byćo) dostosowane do potrzeb ludności

Jeśli organ, który otrzymał skargę nie jest właściwy do jej rozpatrzenia, to przesyła ją do właściwego organu i zawiadamia o tym skarżącego, nie później niż w ciągu 7 dni - art. 231 KPA.

Organ właściwy do załatwienia skargi powinien ją załatwić bez zbędnej zwłoki - nie później niż w ciągu jednego miesiąca - art. 237 KPA, zaś gdy wnieśli ja posłowie lub radni - to w ciągu 14 dni.

O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego - art. 237 § 3 KPA. Powinno ono zawierać oznaczenie organu, od którego pochodzi, wskazaniem jaki sposób ją załatwiono, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej do załatwienia skargi (tzw. zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi - art.238 k.p.a.)

Odmowa załatwienia skargi powinna obok tego zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne.

Jeśli jednak skarga okaże się bezzasadna i jej bezzasadność wykazano w odpowiedzi, a skarżący znów ją ponowi bez podania nowych okoliczności - to organ może dalej podtrzymać swoje stanowisko i powiadamia o tym jednocześnie organ wyższego stopnia - art. 239 KPA.

WNIOSKI

WNIOSEK - jego przedmiotem są sprawy dotyczące ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy, zapobieżenia nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności - art. 241 KPA.

Wnioski składa się do organów właściwych ze względu na przedmiot wniosku, zaś gdy dotyczy to organizacji społecznych - to do organów tych organizacji.

Jeśli wpłynął on do niewłaściwego organu to przekazuje się go organowi właściwemu, zawiadamia o tym wnioskodawcę - nie później niż w terminie 7 dni.

Wnioski załatwia się w terminie 1 miesiąca, o sposobie załatwienia zawiadamia się wnioskodawcę.

Skargi i wnioski można też składać za pośrednictwem prasy (instytucja krytyki prasowej)

OPŁATY I KOSZTY POSTĘPOWANIA - ART. 261 - 267 KPA

Jeśli strona nie wpłaciła opłat i kosztów związanych z postępowaniem, które winny być uiszczone z góry, to organ pozostawia sprawę bez rozpatrzenia. Termin ich wniesienia wynosi 7 - 14 dni.

Organ administracji publ. jednocześnie z wydaniem decyzji orzeka:

a) wysokośćb) kosztów postępowania,

c) osoby obowiązane do ich ponoszenia,

d) termin i sposób ich uiszczenia.

O wysokości kosztów postępowania orzeka się w DRODZE POSTANOWIENIA, na które służy zażalenie - art. 264 KPA.

Nie uiszczone w terminie opłaty i koszty postępowania podlegają ściągnięciu w TRYBIE EGZEKUCJI ADMINISTRACYJNEJ ŚWIADCZEŃ PIENIĘŻNYCH - art. 265 KPA.

Strona ponosi te koszty postępowania, które (art.262 § 1 k.p.a.):

1. wynikły z jej winy

2. zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie

Jednakże sprawę należy załatwić, mimo, że strona nie uiściła kosztów, jeśli (art. 261 § 4 KPA):

a) przemawia za niezwłocznym załatwieniem ważny interes społeczny lub ważny interes strony,

b) wniesienie podania stanowi czynnośćc) , dla której ustanowiony jest termin prekluzyjny (zawity),

d) podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.

Do kosztów postępowania administracyjnego mogą być zaliczone również koszty czynności przygotowawczych, np. przygotowania związane z wywłaszczeniem nieruchomości, koszty opinii biegłych.

Jeśli pracownik organu administracji publ. okaże się winnym błędnego wezwania strony to on zobowiązany jest do zwrotu wynikłych kosztów.

NSA

NSA sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę wykonywania administracji publicznej. Działa w Warszawie i w 10 ośrodkach zamiejscowych.

SYGNALIZACYJNA ROLA SĄDU

O swojej działalności i sprawach z niej wynikających Prezes Sądu informuje Prezydenta RP i Krajową Radę Sądownictwa. Natomiast o problemach związanych z funkcjonowaniem organów administracji publ. - wiadomych sądowi z rozpatrywanych spraw Prezes Sądu informuje Prezesa RM - art. 14 NSA

Od 17.10.2002 r. ma funkcjonować sąd administracyjny dwuinstancyjny.

WŁAŚCIWOŚĆ NSA - KOGNICJA - ART. 16 NSA

NSA orzeka w następujących sprawach:

1) skarg na:

a) decyzje administracyjne - nieważne w jakim postępowaniu zostały wydane (chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej). Jednakże decyzje w sprawach ubezpieczeń społecznych zaskarża się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych,

b) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym:

1) na które służy zażalenie

2) kończące postępowanie (np. odmawiające przywrócenia terminu prekluzyjnego)

3) rozstrzygające co do istoty sprawy (tylko jedno: zatwierdzające ugodę administracyjną)

c) postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,

d) inne akty z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia lub uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa (najczęściej są to zaświadczenia, zaskarża się odmowę wydania zaświadczenia, jego treśće) - gdy wykracza poza żądania strony)

Na wskazane powyżej można wnieść też skargę dotyczącą bezczynności organu w tych sprawach - art. 17 NSA

f) uchwały jednostek samorządu terytorialnego i organów administracji rządowej będące aktami prawa miejscowego, a także ich związków, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej,

g) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.

2) w sprawach, w których przepisy szczególne przewidują sądową kontrolę

(np. Ordynacja podatkowa)

3) NSA rozstrzyga pory o właściwość4) między organami jednostek samorządu terytorialnego oraz między organami tych jednostek a organami administracji rządowej, a także - między samorządowymi kolegiami odwoławczymi.

NSA sprawuje kontrolę pod względem zgodności z prawem, chyba że ustawa stanowi inaczej.

NSA nie jest właściwy m.in. w następujących sprawach:

a) w sprawach należących do właściwości innych sądów,

b) w sprawach dyscyplinarnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, (taki przepis istnieje w służbie więziennej),

c) odmowy mianowania, powołania na stanowisko w administracji publicznej,

d) wiz i zezwoleń na przekroczenie przez cudzoziemca granicy państwa oraz zgód na ich wydanie, zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony, azylu i wydalania z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem przypadków dotyczących cudzoziemców przebywających legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

e) przyznawania lub odmowy przyznania środków finansowych przeznaczonych w budżecie państwa na naukę

f) w sprawach wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej, w stosunkach pomiędzy organami adm. publicznej, w stosunkach podległości służbowej pomiędzy przełożonymi i podwładnymi w organach adm. publicznej, a także w jednostkach wojskowych

TRYB WNOSZENIA SKARGI DO NSA

* podmioty uprawnione do wniesienia skargi:

1) każdy kto ma w tym interes prawny - czyli strona, która brała udział w postępowaniu w I i II instancji oraz podmioty na prawach strony

2) prokurator

- może zaskarżyć każdą decyzję w terminie 6 miesięcy, ale wg NSA jeżeli prokurator brał udział w postępowaniu na prawach strony, to wówczas termin do wniesienia skargi wynosi 30 dni

3) RzPO

4) organizacja społeczna, jeśli sprawa dotyczy innego podmiotu i znajduje się ona w zakresie statutowej działalności tej organizacji

* podmioty z punktów 2,3,4 nie muszą brać udziału w postępowaniu adm., aby wnieść skargę do NSA

a) skargę wnosi się z powodu niezgodności z prawem (materialnym lub procesowym), - nie rozstrzyga się tu co do istoty sprawy,

b) skargę można wnieśćc) po wyczerpaniu drogi odwoławczej - nie obowiązuje ona prokuratora, rzecznika praw obywatelskich,

d) skargę może wnieśće) każdy, kto ma w tym interes prawny, czyli podmiot, któremu przysługują prawa strony,

f) skargę wnosi się bezpośrednio do sądu w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia sprawy lub w terminie 30 dni od dnia, gdy osoba dowiedziała się o podjęciu aktu lub czynności organu uzasadniającej wniesienie skargi.

Jeśli organ I instancji wydaje decyzje to odwołanie najpierw składa się do organu II instancji, jeśli zaś decyzje wydał organ wyższego szczebla i nie można się odwołać, to składa się wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, następnie można dopiero złożyć skargę do NSA.

* jeżeli nie ma możliwości wniesienia skargi do II instancji, to wnosi się do organu I instancji żądanie usunięcia stanu niezgodnego z prawem. Organ ma na odpowiedź 1 miesiąc. Po uzyskaniu odpowiedzi albo przekroczeniu terminu 1 miesiąca można wnieść skargę do NSA;

POSTĘPOWANIE WSTĘPNE PRZED NSA - jest niejawne.

Po wpłynięciu skargi sąd bada tę skargę pod względem formalnym i tak o to bada:

a) czy NSA jest właściwy do rozpatrzenia skargi,

b) czy skargę wniósł uprawniony podmiot,

c) czy wyczerpano tok (środki) odwoławcze,

d) czy dotrzymano terminu do jej wniesienia,

e) czy został wniesiony WPIS - tj. czy skarga została opłacona, gdyż wraz z wniesieniem skargi należy uiścićf) wpis

ROZRÓŻNIA SIĘ DWA RODZAJE WPISÓW:

1) wpis stosunkowy - występuje, gdy przedmiot sprawy ma charakter finansowy (majątkowy), regulowany jest rozporządzeniem RM - jest to określony procent

2) wpis stały - występuje, gdy przedmiot sprawy nie ma charakteru majątkowego, np. gdy skarży się decyzję z zakresu ochrony środowiska, np. zmiana nazwiska ( 50 zł.)

* wymogi formalne skargi do NSA:

oznaczenie wnoszącego skargę

wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia lub innego aktu prawnego albo czynności organu adm.

oznaczenie organu, którego decyzję działanie albo jego brak strona zaskarża

określenie naruszenia prawa bądź interesu prawnego

podpis osoby wnoszącej skargę

pełnomocnictwo lub jego uwierzytelniony odpis (jeżeli ustalono pełnomocnictwo)

Jeżeli sąd stwierdzi uchybienia nieistotne, to wzywa stronę o ich usunięcie i wyznacza na to termin;

Jeśli sąd stwierdzi uchybienie, którego nie da się usunąć (np. niewyczerpanie toku instancji), wówczas skargę odrzuca się w drodze postanowienia, na które nie służy zażalenie. Jeśli zaś nie stwierdzi uchybień, to sprawę kieruje się na ROZPRAWĘ. Jeśli ODDALA SIĘ skargę - to następuje to w formie DECYZJI

Skargę oddala się na rozprawie, a odrzuca jeszcze przed rozprawą, z powodu istotnych uchybień;

PRZYGOTOWANIE DO ROZPRAWY PRZED NSA - ROZPRAWA JEST JAWNA

Przewodniczący wydziału, prezes ośrodka zamiejscowego lub wyznaczony sędzia:

zarządza skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy, a w razie potrzeby także innych dowodów,

wyznacza skład sędziowski orzekający w sprawie (3 sędziów zawodowych)

zarządza doręczenie stronie przeciwnej odpisów skargi z załącznikami dla przedstawienia odpowiedzi na skargę wraz z aktami sprawy,

Po otrzymaniu skargi sąd przekazuje jej odpis do organu, którego działanie zaskarżono i tenże organ jest zobowiązany w terminie 30 dni (termin nieprzekraczalny) udzielić odpowiedzi i nadesłać akta sprawy.

Jeżeli organ w całości przychyli się do żądania strony, to swoją decyzję może zmienić lub uchylić, a sąd wówczas UMARZA postępowanie jako bezprzedmiotowe. Ma na to czas do wyznaczenia terminu rozprawy przez sąd.

Jeśli organ nie udzieli odpowiedzi w terminie (30 dni), to sąd wydaje WYROK ZAOCZNY na postawie faktów i okoliczności zawartych w skardze.

WYROK ZAOCZNY może być zaskarżony w terminie 14 dni w formie SPRZECIWU. Organ adm. publ. może wnieść sprzeciw, ale wówczas musi dołączyć odpowiesz na skargę, a sprawa nabiera wówczas charakteru ROZPRAWY SĄDOWEJ.

Po upływie terminu do wniesienia sprzeciwu wyrok zaoczny staje się ostateczny i podlega wykonaniu.

wyznacza termin posiedzenia niejawnego lub rozprawy, w którym sprawa ma być rozpoznana,

zarządza zawiadomienie o rozprawie stron i innych osób, których udział w rozprawie jest konieczny.

Sąd rozpoznaje skargę na rozprawie jawnej, jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym - art. 47 § 1 KPA.

Sprawę rozpatruje 3 sędziów zawodowych, w tym jeden z nich jest przewodniczącym składu, inny jest sędzią sprawozdawcą.

Skargę można wycofać:

- przed rozprawą (wpis zwracany w całości)

- w trakcie rozprawy (wpis zwracany w połowie)

NA ROZPRAWIE WYSTĘPUJĄ DWIE STRONY:

a) SKARŻĄCY - jest nim podmiot niezadowolony z rozstrzygnięcia - np. osoba fizyczna, przedsiębiorca, organ jednostki samorządu terytorialnego - gdy skarży decyzję wojewody.

b) STRONA PRZECIWNA - organ, którego działalnośćc) została zaskarżona (zaskarżono rozstrzygnięcie).

O czasie i miejscu rozprawy zawiadamia się uczestników postępowania w terminie umożliwiającym otrzymanie zawiadomienia na siedem dni przed rozprawą. Sąd może uznać stawiennictwo uczestnika postępowania na rozprawie za obowiązkowe. Rozprawę rozpoczyna wywołanie. Sąd sprawdza czy wezwane osoby się stawiły. Nie stawienie się strony nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.

Na rozprawie nie przeprowadza się postępowania dowodowego, WYJĄTEK - na wiosek strony lub z urzędu można je przeprowadzić, jeżeli nie spowoduje to przewlekłości sprawy. Jeżeli jest przewlekłość sprawy - to wówczas sąd uchyla zaskarżony akt i przekazuje sprawę do uzupełnienia - art. 52 NSA

Porządek rozprawy:

sędzia sprawozdawca referuje sprawę

sąd udziela głosu stronom, zaś jeśli są też inni uczestnicy (prokurator, RzPO, organizacja społ.) to również im udziela głosu

po zakończeniu rozprawy sąd ogłasza przerwę i udaje się na naradę (niejawna), następnie zaś ogłasza ustny wyrok albo postanowienie wraz z jego ustnym uzasadnieniem. W terminie 30 dni wyrok wraz z uzasadnieniem doręcza się stronom na piśmie

W uzasadnionych przypadkach sąd może odroczyć ogłoszenie orzeczenia do 2 tygodni, podając uczestnikom postępowania termin i miejsce jego ogłoszenie - art. 54 NSA.

ROZSTRZYGNIĘCIA NSA

* NSA nie wydaje rozstrzygnięć co do istoty

Sąd rozstrzyga sprawy wyrokiem lub postanowieniem. - art. 53 NSA

WYROK - rozstrzyga sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia.

POSTANOWIENIE - wydaje się w razie odrzucenia skargi (jest też rozstrzygnięciem sprawy), umorzenia postępowania na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie oraz w celu rozstrzygnięcia innych kwestii procesowych związanych ze sprawą, wynikających w toku postępowania sądowego, oraz w innych przypadkach określonych w przepisach prawa, np. strona może na rozprawie wycofać skargę - umorzenie więc sprawy następuje w drodze postanowienia.

WYROKI NSA:

Sąd oddala skargę w formie wyroku, gdy nie znajdzie podstaw do jej uwzględnienia.

Jeśli uwzględni skargę to może wydać następujące rozstrzygnięcia:

a) sąd uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub części. Taki wyrok może byćb) wydany z powodu:

- naruszenia prawa materialnego, którego to naruszenie miało istotny wpływ na wydanie zaskarżonej decyzji,

- naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania

(art. 145 § 1 KPA),

- inne naruszenie przepisów postępowania, gdy miało to wpływ na wydanie zaskarżonej decyzji (na wynik sprawy)

c) sąd stwierdza nieważnośćd) zaskarżonej decyzji - gdy zajdą okoliczności wymienione w art. 156 § 1 KPA lub okoliczności wymienione w innym przepisie czy też ustawie (np. o planowaniu przestrzennym),

e) sąd stwierdza, że decyzja została wydana z naruszeniem prawa - gdy sąd nie może stwierdzićf) nieważności decyzji.

SKUTKI PRAWNE ORZECZEŃ NSA

Po wydaniu orzeczenia sąd wyrok wraz z aktami przesyła do organu I instancji w celu wykonania (najczęściej wykonawcą wyroku jest organ I instancji).

Ponieważ NSA ma uprawnienia kasacyjne, nie rozstrzyga co do istoty sprawy. Od woli organu zależy czy postępowanie będzie rozstrzygnięte ponownie czy nie.

Jeśli inicjatorem wszczęcia postępowania był uczestnik postępowania (strona) - to od niego zależy czy postępowanie będzie wznowione - następuje to na jego wniosek.

W sprawie zakończonej prawomocnym orzeczeniem Sądu może być wznowione postępowanie na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu. Wniosek o wznowienie postępowania rozpoznaje Sąd w innym składzie - art. 58 NSA

Jeśli sąd stwierdzi:

a) nieważności decyzji - to przestaje ona obowiązywaćb) z mocą wsteczną,

c) uchylenie decyzji - to przestaje obowiązywaćd) od momentu uchylenia.

Jeśli strona poniosła szkodę może wystąpić z wnioskiem o odszkodowanie, które przysługuje od organu, który wydał wadliwą decyzję, który orzeka o odszkodowaniu w formie decyzji w ciągu 3 miesięcy - art. 31 § 4-5 NSA

ŚRODKI EGZEKWOWANIA - art. 31 NSA

NSA został wyposażony w środki do egzekwowania swoich rozstrzygnięć.

W razie stwierdzenia, że organ, którego działania lub bezczynności dotyczy orzeczenie Sądu, nie wykonał w całości lub w części tego orzeczenia, Sąd może orzec o wymierzeniu temu organowi grzywny. Orzeczenie Sądu o ukaraniu grzywną podlega wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez opatrywania go klauzulą wykonalności.

Grzywnę, wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za ostatni miesiąc kwartału poprzedzającego dzień wydania orzeczenia o ukaraniu grzywną, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.

Sygnalizacyjna rola NSA

* art. 14 ustawy o NSA:

- Prezes NSA o działalności NSA informuje:

Prezydenta RP

Krajową Radę Sądownictwa

Prezesa RM (tylko w sprawach związanych z funkcjonowaniem organów adm. publicznej, dostrzeżonych w toku postępowań przed NSA)

* art. 32 ustawy o NSA:

ust. 1. O stwierdzonych w toku rozpoznawania spraw istotnych naruszeniach prawa lub okolicznościach mających wpływ na ich powstanie oraz o przypadkach niewykonania orzeczeń Sądu, Prezes Sądu lub skład orzekający informuje właściwe organy lub ich organy zwierzchnie w formie wystąpienia.

ust. 2. Organ, który otrzymał wystąpienie, obowiązany jest je rozpatrzyć i powiadomić w terminie 30 dni Sąd o zajętym stan

ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE Z PRZEDMIOTU POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE I POSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM DAMINISRTACYJNYM

1. Zakres obowiązywania kpa

2. organy uprawnione do prowadzenia postępowania administracyjnego

3. Podstawy prawne kompetencji org sam. Terytorialnego do prowadzenia post. admin.

4. Podstawy prawne kompetencji organów admin rządowej do prowadzenia post admin.

5. W jakich sprawach nie stosuje się przepisów kpa

6. Zasady postępowania administracyjnego (pojęcie i znaczenie zasad)

7. Zasada praworządności

8. Zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego oraz słusznego interesu obywateli

9. Zasada prawdy obiektywnej

10. Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym

11. Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa

12. Zasada pogłębiania świadomości i kultury prawnej obywateli

13. Zasada udzielania informacji (pomocy prawnej) stron oraz innym uczestnikom postępowania

14. Zasada przekonywania

15. Zasada dwuinstancyjności

16. Zasada nakłaniania do ugody stron, które mają sporne interesy w sprawie

17. Zasada szybkości i prostoty

18. Zasada pisemności

19. Zasada trwałości decyzji ostatecznych

20. Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych

21. Zasada prawomocności określonych decyzji ostatecznych

22. Organy wyższego stopnia i i organy naczelne wg kpa

23. Organy administracji publicznej (pojęcie i właściwości organu)

24. Właściwość rzeczowa organu

25. Właściwość miejscowa organu

26. Właściwość instancyjna (funkcjonalna ) organu

27. Właściwości organu pierwszej instancji prowadzącego postępowanie administracyjne

28. Spory o właściwość organów administracji publ.

29. Organ rozstrzygający spór o właściwości pomiędzy organami samorządu terytorialnego

30. Organ rozstrzygający spór o właściwości pomiędzy organami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej

31. Kto może wystąpić o rozpatrzenie sporu o właściwość przez sąd administracyjny

32. Wyłączenie pracownika (organu) z postępowania administracyjnego, jaka zasada procesowa jest realizowana?

33. Wyłączenie obowiązkowe pracownika. Kto wyłącza, za pomocą jakiego środka i dlaczego?

34. Skutki prawne wyłączenia pracownika z postępowania administracyjnego.

35. Wyłączenie obowiązkowe organu z postępowania administracyjnego. Podaj okoliczności.

36. Tryb (sposób) wyłączenia organu i skutki prawne.

37. Wyłączenie nieobowiązkowe pracownika z postępowania admin.

38. Wyłączenie organu kolegialnego bądź jego członków. Skutki prawne wyłączenia.

39. Pojęcie strony i jej właściwości prawne.

40. Osoba fizyczna jako strona w postępowaniu admin.

41. Jednostka organizacyjna jako strona w postępowaniu admin.

42. Podmioty występujące w postępowaniu admn na prawach strony.

43. Reprezentacja osoby fizycznej w postępowaniu administracyjnym.

44. Reprezentacja przedsiębiorstwa (jednostki organizacyjnej) w postępowaniu administracyjnym.

45. Pełnomocnictwa a tzw. sprawy mniejszej wagi.

46. Reprezentacja osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych.

47. Terminy załatwiania spraw wg kpa.

48. Postępowanie organu w przypadku niedotrzymania terminu załatwienia sprawy.

49. Reakcja strony w przypadku niedotrzymania terminu załatwienia sprawy.

50. Sądowa kontrola terminów załatwienia sprawy.

51. Doręczanie pism osobom fizycznym w postępowaniu administracyjnym.

52. Doręczanie zastępcze pisma osobie fizycznej.

53. Doręczanie pism jednostkom organizacyjnym.

54. Miejsce doręczenia pisma osobie fizycznej.

55. Inne sposoby zawiadamiania osób o treści pisma wg kpa.

56. Pojęcie wezwania i jego rola w postępowaniu administracyjnym.

57. Postaci wezwania.

58. Ograniczenia w osobistym stawieniu się na wezwanie.

59. Wymogi formalne wezwania.

60. Funkcje wezwania.

61. Rygory niezastosowania się do wezwania.

62. Zwrot kosztów stawienia się na wezwanie.

63. Pojęcie terminu w postępowaniu admin.

64. Rodzaje terminów w postępowaniu admin.

65. określanie terminów w postępowaniu admin.

66. Dotrzymanie terminu wg kpa.

67. Przywrócenie terminu wg kpa.

68. Wszczęcie postępowania admin.

69. Forma wniesienia podania do organu.

70. warunki formalne podania.

71. Postępowanie organu w przypadku gdy niewłaściwie wniesiono podanie.

72. Obowiązkowe sporządzenie protokołu.

73. Postać protokołu.

74. Język protokołu i udział tłumacza.

75. Udostępnianie akt postępowania.

76. Adnotacje.

77. Zilustrowanie protokołu.

78. Kto może sporządzić protokół?

79. Znaczenie protokołu w postępowaniu.

80. odmowa udostępniania akt.

81. Odpisy, wyciągi, notatki, kopiowanie akt.

82. Pojęcie dowodu wg kpa i rodzaje dowodów.

83. Dokument jako dowód w postępowaniu administracyjnym.

84. Dowód ze świadka.

85. Bezwzględne zakazy przesłuchania świadka.

86. Prawo odmowy zeznań.

87. Prawo nie odpowiadania na pytania (prawo świadka).

88. Okoliczności obowiązkowego przeprowadzania rozprawy.

89. Okoliczności nieobowiązkowego przeprowadzania rozprawy.

90. Przygotowanie do rozprawy.

91. Udział innych podmiotów w rozprawie administracyjnej.

92. Uprawnienia kierującego rozprawą.

93. Obowiązkowe zawieszenie postępowania.

94. Skutki prawne zawieszenia postępowania.

95. Czynności organu mimo zawieszenia postępowania.

96. Możliwość wydania decyzji mimo zawieszenia postępowania.

97. Nieobowiązkowe zawieszenie postępowania.

98. Pojęcie decyzji i jej znaczenie w postępowaniu administracyjnym.

99. Uzależnienie wydania decyzji od stanowiska innego organu.

100. Elementy podstawowe decyzji.

101. Elementy dodatkowe decyzji.

102. Uzasadnienie decyzji.

103. Rygor natychmiastowej wykonalności.

104. Możliwości uzupełnienia, sprostowania decyzji.

105. Odwołanie od decyzji jako realizacja zasady instancyjności w postępowaniu administracyjnym.

106. Tryb wnoszenia odwołania od decyzji.

107. Skutki prawne wniesienia odwołania od decyzji.

108. Postępowanie organu drugiej instancji po otrzymaniu odwołania.

109. Rozstrzygnięcia organu drugiej instancji.

110. Zakaz rozstrzygania na niekorzyść odwołującego się.

111. Okoliczności uzasadniające zawarcie ugody administracyjnej.

112. Tryb zawarcia ugody.

113. Dokumentowanie zawarcia ugody.

114. Możliwość wzruszenia ugody.

115. Skutki prawne zawarcia ugody.

116. Możliwość zawarcia ugody w toku instancji.

117. Pojęcie postanowienia i jego znaczenie w procesie.

118. Wymogi formalne postanowienia.

119. Obowiązek uzasadnienia postanowienia.

120. Zaskarżalność postanowienia.

121. Postanowienia nie podlegające zaskarżeniu.

122. Tryb wnoszenia zażalenia na postępowanie.

123. Tryb rozpoznania zażalenia na postępowanie.

124. Środki wzruszenia (zaskarżenia)decyzji.

125. Okoliczności uzasadniające wznowienie postępowania.

126. Wznowienie postępowania mimo braku stwierdzenia sfałszowania dowodu.

127. Tryb wnoszenia wniosku o wznowienie postępowania.

128. Tryb wznowienia postępowania.

129. Rozstrzygnięcia po wznowieniu postępowania.

130. Okoliczności uzasadniające odmowę uchylenia lub zmiany decyzji.

131. Skutki prawne uchylenia lub zmiany decyzji w wyniku wznowienia postępowania.

132. Podstawy prawne stwierdzenia nieważności decyzji.

133. Tryb stwierdzenia nieważności decyzji.

134. Skutki prawne stwierdzenia nieważności decyzji.

135. Skutki prawne stwierdzenia, że decyzja została wydana z naruszeniem prawa.

136. Odszkodowanie w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji.

137. Uchylenie lub zmiana decyzji w trybie art. 154 kpa (strona nie nabywa prawa).

138. Uchylenie i zmiana decyzji w trybie art. 155 kpa (strona nabyła prawa).

139. Uchylenie lub zmiana decyzji w niezbędnym zakresie w trybie art. 161 kpa.

140. Skutki prawne uchylenia lub zmiany decyzji w trybie art. 161 kpa.

141. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji ( art. 162 kpa)

142. Wydawanie zaświadczeń.

143. Pojęcie skargi zwykłej (popularnej) i tryb wnoszenia skargi.

144. Zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi.

145. Przyjmowanie skarg i wniosków.

146. Opłaty i koszty postępowania.

POSTĘPOWANIE PRZED NACZELNYM SĄDEM ADMINISTRACYJNYM

1. Zakres właściwości NSA, art. 16.

2. Sąd Administracyjny nie jest właściwy w sprawach.

3. Rozstrzygnięcia NSA.

4. Środki przymuszające do wykonania orzeczenia NSA.

5. Sygnalizacyjna rola NSA art. 32.1 kpa i 14 kpa.

6. Wszczęcie postępowania przed NSA.

7. Wniesienie skargi do NSA przez prokuratora.

8. Podmioty uprawnione do wniesienia skargi do NSA.

9. Wymogi formalne skargi.

10. Odpowiedź organu na skargę przesłaną przez NSA.

11. Wyrok zaoczny NSA.

12. Strony w postępowaniu przed NSA.

13. Udział prokuratora w postępowaniu przed NSA.

14. Udział organizacji społecznej w postępowaniu przed NSA.

15. Przygotowanie do rozprawy przed NSA.

16. Cofnięcie skargi przed NSA przez skarżącego.

17. Przebieg rozprawy przed NSA

18. Składy orzekające NSA.

19. Podstawa faktyczna wyroku NSA>

20. Dowód uzupełniający na rozprawie przed NSA

21. Rodzaje orzeczeń NSA.

22. Wydanie i ogłoszenie orzeczenia NSA.

23. Wznowienie postępowania przed NSA

24. Rewizja nadzwyczajna od orzeczeń NSA.

25. Wyrok NSA (przedmiot wyroku, podstawa faktyczna).

26. Postanowienia (wydanie postanowienia, moc obowiązująca, możliwości zaskarżenia postanowień).

27. Wyrok - uchylenie zaskarżonej decyzji.

28. Wyrok - stwierdzenie nieważności decyzji.

29. Wyrok - stwierdzenie niezgodności decyzji z prawem.

30. Skutki prawne orzeczeń NSA.

31. Wzruszenie prawomocnych orzeczeń NSA.

32. Zarządzenia sądu i przewodniczącego.

33. Koszty postępowania przed NSA.

34. Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo przed NSA.

35. Sygnalizacyjna rola NSA w toku wyrokowania - art.32.

36. Sygnalizacyjna rola NSA w ramach współdziałania z organami administracji publicznej - art.14.

37. Egzekwowanie orzeczeń NSA.

38. Skarga do NSA na bezczynność organu - art. 16 ust.1 pkt 1-4

39. Rozstrzyganie sporów o właściwość przez NSA.

40. Tryb wnoszenia skargi do NSA.

57

---