historia

Brodnica swą nazwę wywodzi od przeprawy - brodu przez Drwęcę, gdzie krzyżowały się szlaki komunikacyjne między Ziemią Chełmińską, Mazowszem i terytorium Prus. Korzystne położenie sprawiło, że przez stulecia miasto było ważnym ośrodkiem handlowym, pośredniczyło w handlu między krajami Europy Zachodniej i Wschodniej. Pierwsza historyczna wzmianka o Brodnicy pochodzi z 1262 r. i mówi o zniszczeniu krzyżackiego grodu przez Jaćwingów. Następna z 1298 r. wspomina o najeździe Litwinów. Historycy przypuszczają, iż w tymże roku Brodnica otrzymała prawa miejskie. Historycznym herbem miasta jest wizerunek otwartej prawej dłoni: symbol życzliwości i praworządności. W tym czasie cała Ziemia Chełmińska wraz z Brodnicą znajdowała się już pod panowaniem Zakonu Krzyżackiego. Zakon wzniósł w mieście w latach 1305-1339 warowny zamek oraz mury miejskie (1320-1330). Od 1331 r. zamek brodnicki był siedzibą komturii. Miasto intensywnie rozwijało się dzięki licznym przywilejom i nadaniom ziemi, wykorzystując położenie na skrzyżowaniu traktów handlowych. Krzyżackie rządy były jednak ciężarem dla mieszczan. W 1454 r. wystąpili oni zbrojnie przeciw Zakonowi oblegając przez dwa tygodnie zamek i przepędzając jego załogę. 28 maja 1454 r. przedstawiciele Brodnicy i innych miast Prus złożyli przysięgę wierności królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi. Ostatecznie we władanie polskie przeszła Brodnica dopiero po roku 1479, stając się siedzibą starostwa.  Wśród wielu znakomitych starostów, którzy obejmowali brodnickie dobra, szczególne miejsce zajmują kobiety królewskiego rodu: Konstancja, żona Zygmunta III (1625-1632), jego córka Katarzyna (1632-1638), Cecylia Renata - żona króla Władysława IV (1638-1649) i Maria Kazimiera, żona króla Jana III Sobieskiego (1679-168). Najciekawszą wśród nich postacią była królewna Anna Wazówna, siostra Zygmunta III, władająca starostwem brodnickim (od 1604r.) i golubskim (1611). Obawiano się jej luterańskiego wyznania, szemrano, że 37-letnia kobieta nie podoła obowiązkom i przekaże zarząd w obce ręce. Na brodnickim dworze gościła uczonych i pisarzy, których była gorliwą i hojną protektorką. Wazówna, królewna szwedzka, wnuczka Zygmunta Starego i Bony z energią przystąpiła do przebudowy pałacu wzniesionego przez Rafała Działyńskiego w 1564r. czyniąc zeń nowoczesną siedzibę. Tu zmarła w 1625r.

Po okresie rozkwitu gospodarczego i kulturalnego nastąpiło pasmo wyniszczających wojen polsko-szwdzkich w XVII i na początku XVIIIw, a wkrótce potem rozbiory, w wyniku których Brodnica na 148 lat wcielona została do Prus. Dopiero wiek XIX przyniósł pewne ożywienie gospodarcze. Powstały w mieście pierwsze zalążki przemysłu, rozwijało się rzemiosło. Linie kolejowe połączyły Brodnicę z innymi miastami regionu, a na początku XX wieku wybudowano kanalizację, wodociągi i elektrownię miejską. Wybuch I wojny światowej ożywił dążenia niepodległościowe wśród mieszkańców Brodnicy. 18 stycznia 1920r. miasto odzyskało wolność. Nie na długo. 1 września 1939 r. Brodnica znalazła się w zasięgu działań wojennych i wkrótce została wcielona do III Rzeszy. Ofiarą okupanta stała się przede wszystkim miejscowa inteligencja, rozpoczęły się masowe aresztowania, egzekucje, wywóz do obozów koncentracyjnych. 22 stycznia 1945r. wkraczające do Brodnicy oddziały Armii Czerwonej zakończyły okres hitlerowskiej okupacji. Rozpoczął się kolejny etap w historii miasta - odbudowa z wojennych zgliszcz oraz przemiany gospodarcze i polityczne nie akceptowane przez ogół społeczeństwa. Wybudowano nowe osiedla mieszkaniowe, stworzono wiele miejsc pracy, przybywało mieszkańców. Przemiany ustrojowe w 1989r. przyniosły liberalizm gospodarczy, a nowe rozwiązania prawne pozwoliły na uaktywnienie się wielu brodniczanom. Współczesna Brodnica, która w 1998r obchodziła swój jubileusz 700-lecia istnienia i nadania praw miejskich, to nie tylko liczne zabytki i urokliwe zakątki, to również miasto o ambicjach gospodarczych

Brodnickie zabytki

kliknij na zabytek aby zobaczyć opis

««« wstecz

Brodnickie zabytki

 

KOŚCIÓŁ I KLASZTOR POREFORMACKI, obecnie franciszkanów, powstały w 1752 roku z fundacji Józefa Pląskowskiego i jego żony Rozalii, pierwotnie drewniany, po pożarze w 1769 r. odbudowany w obecnym kształcie. Kościół po kasacie zakonu w 1831 r. zmieniono na cmentarny i garnizonowy, klasztor od 1839 na więzienie. Od roku 1945 w rękach franciszkanów, którzy odnowili klasztor w l. 1950-52 i kościół w l. 1964-66. KOŚCIÓŁ p.w. NIEPOKALANEGO POCZĘCIA N.P. MARII, barokowy,

jednonawowy z prosto zakończonym prezbiterium. Wnętrza nakryte sklepieniem kolebkowym o łuku obniżonym z lunetami. Wyposażenie barokowe. KLASZTOR o skromnych cechach barokowych, przyległy od zach. do kościoła, piętrowy z jednnotraktowym układem pomieszczeń. W środku czworoboczny wirydarz. Elewacja licowania z fasadą kościoła, tynkowana

Brodnickie zabytki

ZAMEK KRZYŻACKI wzniesiony w dwu etapach w latach 1305-1339 zbudowany z cegły na planie zbliżonym do kwadratu z budynkami wokół dziedzińca i wysoką wieżą (54 m) w pn.-wsch. narożu i basztami w narożach pozostałych.Całość otoczona była fosą i zewnętrznymi murami, połączona zwodzonym mostem z przedzamczem. Modernizacji fortyfikacji dokonał po r.1415 Mikołaj Fallenstein. Od 1317 zamek był siedzibą wicekomtura a od 1331 komtura.Zdobyty w 1454 roku przez wojska Związku Pruskiego, od roku 1462 w rękach zaciężnych wojsk krzyżackich Bernarda

Szumborskiego, trzymany w zastaw do 1481r, następnie siedziba starostów polskich. Zniszczony podczas pożaru w 1550, częściowo odbudowany zamek popadł w ruinę podczas wojen szwedzkich i został rozebrany po roku 1785 z wyjątkiem odrestaurowanej w roku 1842 wieży. W latach 1970-76 przeprowadzono prace konserwatorskie w odkrytych podczas wojny piwnicach zamkowych z przeznaczeniem na kawiarnię. Od 1986 w posiadaniu Muzeum Regionalnego w Brodnicy.

««« wsteczBrodnickie zabytki

	PAŁAC ANNY WAZÓWNY, wzniesiony po pożarze zamku w latach 1550-64 z wykorzystaniem fragmentów murów i zabudowań przedzamcza przez starostę brodnickiego Rafała Działyńskiego. Przebudowany za rządów Abby Wazówny jako starościny brodnickiej (1605-25) na rezydencję.
Dalsza rozbudowa w l. 1678-98. Spalony w 1945 roku, odbudowany w l. 1060-70 z przeznaczenim dla Powiatowego Domu Kultury i bibliotek. od 1986 roku - po wyprowadzeni się domu kultury, również siedziba Muzeum Regionalnego w Brodnicy

Brodnickie zabytki

 

Brodnickie zabytki   BRAMA CHEŁMIŃSKA, zwana też Kamienną, budowana w latach 1310-40 i nadbudowana w roku 1370. Odnawiana w l. 1898, 1972, 1985. W XIX wieku więzienie miejskie, później w przejeździe waga miejska, od 1973 roku mieściły się w niej wystawy muzealne. Budowla trzykondygnacyjna wzniesiona na planie zbliżonym do kwadratu, z przejazdem, nad którym znajdują się ślady nie zrealizowanego lub zarwanego sklepienia, obecnie  stropy drewniane. Arkady przejazdu zamknięte ostrymi łukami z rekonstrukcją brony od strony pn., gdzie znajdują się fragmenty tzw. szyi bramnej.

Brodnickie zabytki

 

	Spichlerz -renesansowy z około 1604 r. , przebudowany na przełomie XIX i XX w. Pierwotnie dwu, obecnie czterokondygnacyjny ze zrekonstruowanym współcześnie szczytem renesansowym. W ścianie szczytowej portal zamknięty trójkątnym łukiem odcinkowym.
Wewnątrz oryginalne belkowania drewniane. W spichlerzu mają miejsce biura administracji i dyrekcji muzeum oraz magazyny zbiorów a także wystawa stała życie codzienne mezolitycznych myśliwych z Mszana sprzed 10000 lat.

 

		Pozostałości gotyckiego RATUSZA z końca XIV wieku, wykorzystywanego w latach 1598-1646 na zbiór ewangelicki, w roku 1631 spalonego, później częściowo odbudowanego, otoczonego budynkami mieszkalnymi. Do dziś pozostała część szczytu i wieżyczka ratuszowa, w której wnętrzu znajdują się dzwony z lat 1553 i 1554.
		KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p.w. św.Katarzyny, gotycki. Budowa prezbiterium w l. 1285-1320 z fundacji proboszcza Mikołaja z Sandomierza. Korpus i sklepienie całości oraz szczyt powstały w l. 1340-70, wieża ok. 1485. Od 1554 do 1598 w rękach luteranów, odnowiony po zniszczeniach z lat 1631 i 1655, dalsze odnowienie w latach 1772, 1867, 1907 , 1927 i 1972-76. Kościół ceglany, trójnawowy, halowy z prosto
zamkniętym prezbiterium i fasadą zachodnią w pierwotnym założeniu dwuwieżową, w całości wykonano tylko wieżę pd. Nawa główna nakryta sklepienim gwiaździstym, nawy boczne o sklepieniach krzyżowo-żebrowych. Wewnątrz m.in. fragmenty polichromii gotyckiej, renesansowej i barokowej oraz rzeźby dwunastu apostołów z II poł. XIV w.

 

Brodnickie zabytki

WIEŻA BRAMY MAZURSKIEJ

Zbudowana wraz z murami miejskimi w pocz. XIV w., nadbudowana ok. 1370, odnowiona w II poł XIX w. i w l. 1964-65 kiedy wnętrze adaptowano na Hotel Turystyczny "Pod bocianem". ZBudowana z cegły na planie kwadratu, w górnej części ośmioboczna

Brodnickie zabytki

		Brodnica teraz .
Miasto Brodnica rozciąga się w północno-wschodniej części województwa, obejmując w swych granicach powierzchnię 23 km kw. położoną nad rzeką Drwęcą na Pojezierzu Brodnickim. Jest usytuowane na trakcie komunikacyjnym dróg łączących je z Olsztynem, Warszawą, Gdańskiem, Bydgoszczą i Toruniem.  28 tys. mieszkańców korzysta z pełnej infrastruktury technicznej i komunalnej, sieci wodociągowej i kanalizacji, oczyszczalni ścieków i składowiska odpadów. Miasto ma zapewnioną łączność z całym światem, rozwinięte szkolnictwo podstawowe. średnie i wyższe, posiada sieć siedmiu banków i punkt celny. W 1999 roku rozpoczną się prace związane z doprowadzeniem do mieszkań instalacji gazu ziemnego. W mieście zarejestrowanych jest około 1900 podmiotów gospodarczych, w tym dużą rolę w jego gospodarce odgrywają spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Rozwija się przemysł motoryzacyjny, drzewny, odzieżowy, rolno-spożywczy, meblarski, cukierniczy i obróbki papieru. Gospodarze miasta przygotowali oferty dla przyszłych inwestorów obejmujące m.in. tereny pod zakłady przemysłowe i usługowe. Bliskość ośrodków wczasowych rozlokowanych na Pojezierzu Brodnickim sprawia, że Brodnica w okresie letnim odwiedzana jest przez liczne grono turystów. Miasto posiada zaplecze hotelowe, gastronomiczne i usługowe. Przygotowuje w sezonie specjalny cykl imprez kulturalnych. Oferuje także zwiedzanie miejskich zabytków, jak np. kościoły farne, gotyckie wieże zamkowe, brama miejska, renesansowy pałac Anny Wazówny.
Brodnica - jedno z najpiękniejszych miast Polski, położona jest w północno-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego nad prawobrzeżnym dopływem Wisły - Drwęcą. Stanowi zarazem administracyjne i kulturalne centrum historycznego regionu zwanego "Ziemią Michałowską". Powiązanie geograficzne ze strefą pojezierzy (m.in. Pojezierzem Mazurskim) - okolicą pełną jezior i lasów, czynią z niej znany obiekt turystyczny. Brodnica położona jest na szlakach komunikacyjnych łączących ją z Toruniem (60km), Bydgoszczą (107)km, Olsztynem (110km), Gdańskiem (168km), Warszawą (186km). Fakt, iż Brodnica jest centrum atrakcyjnego turystycznie regionu, czyni z niej doskonałą bazę wypadową do zwiedzania bliższych i dalszych okolic. Zanim wyruszymy na szlaki turystyczne Pojezierza Brodnickiego warto zwiedzić samą Brodnice, gdyż właśnie ona z zabytkami architektury sakralnej i obronnej swej 700-letniej historii uchodzi za turystyczną "perłę".

PANORAMY BRODNICY

NOWE
Park przy fontannie	Park Chopina
Stadion Sparty	Rynek w Górznie
STARSZE
Rynek	Osiedle  (Wyspiańskiego, Witosa)
Osiedle ( Mieszka I )	Górzno panorama rynku
Niskie Brodno

---