PRAWO KARNE SKARBOWE - jest częścią składową prawa karnego, prawa postępowania karnego i prawa wykonawczego. W ten sposób został stworzony System Prawa Karnego Skarbowego.
Przedmiotem ochrony prawa karnego skarbowego jest ochrona interesu finansowego, czyli fiskalnego Skarbu Państwa. Prawo karne natomiast chroni interesy przede wszystkim osób fizycznych. W związku z tym prawo karne skarbowe stanowi prymat ochrony interesów skarbu państwa nad represyjnością państwa.
Podstawą prawa karnego skarbowego jest Kodeks karny skarbowy (Ustawa z dnia 10.IX. 1999 r. DzU Nr 83 poz. 930 ze zmianami).
KKS składa się z trzech tytułów, te zaś dzielą się na części, części znów na rozdziały, a rozdziały na artykuły.
TYTUŁ I
DZIAŁ I (część ogólna) - ustanawia odpowiedzialność sprawcy za popełnione przez niego przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, które to przestępstwo lub wykroczenie skarbowe są uregulowane (stypizowane) w części szczególnej.
DZIAŁ II (część szczególna)
TYTUŁ II
DZIAŁ I (część ogólna) - reguluje takie zagadnienia jak: strony w postępowaniu karnym skarbowym, właściwości tych stron
DZIAŁ II (część szczególna) - -reguluje procedurę przed organami państwowymi i sądami min. zasady postępowania w postępowaniu przygotowawczy, tj. fazę postępowania przed wniesieniem aktu oskarżenia przed sądem.
TYTUŁ III
DZIAŁ I (część ogólna) - reguluje zasady egzekwowania wymierzonych kar konkretnemu sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego
DZIAŁ II (część szczególna)
KKS jest ściśle powiązany z:
Kodeksem karnym z 1967 roku
Kodeksem postępowania karnego
Kodeksem wykroczeń
Kodeksem celnym
Ordynacją wyborczą
Prawem podatkowym
Ustawą dewizową
KKS wprowadził w dotychczasowym prawie karnym skarbowym zmiany o charakterze:
funkcjonalnym - polegały przede wszystkim na tym iż KKS przekazał orzecznictwo w prawach karnych skarbowych sądom, a nie jak dotychczas do finansowych organów orzekających (organy celne, urzędy skarbowe). Dalsza zmiana polegała na tym, że wprowadzono instytucję wyrównania uszczuplonych należności publicznych; tzn. zapłacenia uszczuplonego podatku przez podatnika płatnika lub inkasenta. W razie gdy sprawca wyrówna uszczuplone należności publicznoprawne można zastosować instytucję zwaną degradacją karania (zaniechania ukarania sprawcy karą).
systemowym - zmiany systemowe polegają głównie na ścisłej integracji prawa karnego skarbowego z innymi dziedzinami prawa karnego a w szczególności z kk, kpk, kw. KKS został zasadniczo (nie całkowicie) dostosowany do norm prawa unijnego.
KKS dzieli czyny zabronione na:
przestępstwa skarbowe
wykroczenia skarbowe
W odróżnieniu powyższych istotne znaczenie mają czyny przepołowione, oznacza to że dany przepis dzieli regulowaną materię na dwie części, z tym że istnieją dwa kryteria tego podziału:
(kryterium rzeczowe) - wartość uszczuplonej należności publicznoprawnej nie przekracza pięciokrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia (760x5=3800).
(kryterium ocenne) - wypadek mniejszej wagi, oznacza to że dany czyn zabroniony zawiera niski stopień społecznej szkodliwości. W KKS przy danym przestępstwie skarbowym jest następujące sformułowanie: „jeżeli zachodzi przypadek mniejszej wagi sprawa podlega karze jak za wykroczenie skarbowe”. Jeżeli sprawca popełnił czyn zabroniony z winy umyślnej to będzie to przestępstwo skarbowe, a jeżeli nieumyślnie to będzie wykroczenie skarbowe (należy to do oceny sądu).
PRZESTĘPSTWO SKARBOWE - jest to czyn zabroniony przez ustawę w czasie jej obowiązywania, bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż stopień nieznaczny, zawiniony i zagrożony karą grzywny wymierzalnej w stawkach dziennych, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności.
WYKROCZENIE SKARBOWE - to czyn zabroniony przez ustawę w czasie jej obowiązywania, bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż nieznaczny, zawiniony, zagrożony karą grzywny, wymierzanej kwotowo.
10.X
SPOŁECZNA SZKODLIWOŚĆ JAKO ELEMENT PRZESTĘPSTWA LUB WYKROCZENIA SKARBOWEGO.
SPOŁECZNA SZKODLIWOŚĆ - to taka cecha czynu, która powoduje uszczuplenie należności publiczno-prawnej (podatki, cła). Kryteria społecznej szkodliwości:
elementy przedmiotowe - wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publiczno-prawnej, rodzaj, charakter naruszonego dobra.
elementy podmiotowe - sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego, tzn. czy działanie sprawcy jest umyślne czy nieumyślne.
PRZESTĘPSTWO SKARBOWE - to czyn zabroniony, bezprawny, szkodliwy i zawiniony.
UMYŚLNOŚĆ - charakteryzuje się dwoma zamiarami:
zamiar bezpośredni - polega na tym, że sprawca chce popełnić przestępstwo oraz że ma świadomość, że czyn, który chce popełnić jest zabroniony.
zamiar ?? - polega na tym, że sprawca nie chce popełnić czynu zabronionego, ale na jego popełnienie godzi się. Dolus onentnalis występuje wówczas, gdy sprawca uświadamia sobie, że dążąc do określonego celu może wystąpić drugi skutek, który sprawca nie chce, ale na jego wystąpienie godzi się.
NIEUMYŚLNOŚĆ - polega na tym, że nie ma popełnienia czynu zabronionego, jednak na skutek niezachowania reguł ostrożności sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu ale mógł przewidzieć. Niezachowanie ostrożności musi dotyczyć określonej sytuacji faktycznej.
KARY GROŻĄCE ZA PRZESTĘPSTWA I WYKROCZENIA SKARBOWEGO.
Kara zagrożona - przewidziana w KKS
Kara wymierzona - kara, którą wymierza się za przypisane sprawcy przestępstwa.
Kary zagrożone ZA PRZESTĘPSTWA SKARBOWE:
KARA GRZYWNY - karę grzywny wymierza sąd w stawkach dziennych. Sąd określa:
liczbę stawek dziennych - o ile KKS nie stanowi inaczej to wynosi ona od 10 do 720. W szczęści szczególnej KKS określono inną liczbę stawek np.: do 120 za 7 przestępstw, do 180 za 10, 240 za 16, do 360 za 4, do 480 za 3, do 720 za 61.
wysokość jednej stawki dziennej - od (1/30 najmniejszego, miesięcznego wynagrodzenia) do (400*1/30*NMW)
Najniższa kara grzywny to zatem: 120*1/30*NMW
Najwyższa kara grzywny to zatem: 720*1/30*NMW*400
(wyliczenia)
KARA GRZYWNY ZA PRZESTĘPSTWO SKARBOWE - może być zawieszona (tj. może być zawieszone jej wykonanie) na okres próby, który wynosi od roku do lat trzech. Zawieszenie wykonania kary grzywny polega na tym, że sąd nałoży na sprawcę obowiązek uiszczenia należności publicznoprawnej, o ile do czasu wyroku nie została uiszczona ta należność. W razie uiszczenia należności publicznoprawnej sprawca nie będzie musiał zapłacić kary grzywny.
W razie orzeczenia kary grzywny za przestępstwo skarbowe w trybie nakazowym, karę grzywny można wymierzyć tylko do 200 stawek dziennych, o ile KKS za dany czyn nie przewiduje kary niższej. Przy dobrowolnym poddaniu się odpowiedzialności, grzywna nie może przekroczyć połowy górnej granicy tej kary, przewidzianej w naruszonym przepisie. Przy nadzwyczajnym obostrzeniu kary grzywny kara nie może przekroczyć 1080 stawek dziennych. Przy nadzwyczajnym złagodzeniu kary można ograniczyć rozmiar kary grzywny do połowy górnego ustawowego zagrożenia za przypisane sprawcy przestępstwa.
KARA GRZYWNY ZA WYKROCZENIE SKARBOWE - jedyną karą za wykroczenie skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo może być ona wymierzona w granicach od 1/10 do 20-krotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Inne jej wysokości:
w trybie mandatowym nie może ona przekroczyć podwójnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia
w trybie nakazowym nie może ona przekroczyć 10-krotnej wysokości tego wynagrodzenia
w razie jednoczesnego orzekania za dwa lub więcej wykroczeń, sąd wymierza łączną karę grzywny w wysokości do górnej jej granicy zwiększonej o połowę.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ POSIŁKOWA (art. 24 KKS) - za grzywnę wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego można uczynić odpowiedzialną osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej, zwane te osoby jako podmioty, wtedy gdy spełnione są łącznie następujące przesłanki:
sprawca przestępstwa skarbowego jest zastępcą jednego z ww podmiotów, prowadzącym jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze
zastępowany podmiot odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa korzyść majątkową
KARA OGRANICZENIA WOLNOŚCI - może być wymierzona za przestępstwo skarbowe w następujących sytuacjach:
wówczas gdy przepis KKS przewiduje w sankcji kary ograniczenie wolności
zamiast przewidzianym w danym, naruszonym przepisie kary pozbawienia wolności, a zwłaszcza wówczas gdy sąd orzeka równocześnie środek kary taki jak:
w przepadkach przedmiotu
zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej
podania wyroku do publicznej wiadomości
ściągnięcia równowartości pieniężnej
przy nadzwyczajnym obostrzeniu kary za czyn zagrożony tylko karą grzywny do 360 stawek dziennych, a także powyżej 360 jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności do roku
w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary za czyn zagrożony karą pozbawienia wolności.
Charakter prawny kary ograniczenia wolności - jest karą wolnościową i trwa najkrócej 1 miesiąc do 12 miesięcy i wymierza się ją w miesiącach. Inne wymiary kary:
w razie nadzwyczajnego obostrzenia kary, długość kary nie może przekroczyć 18 miesięcy (dotyczy to również kary łącznej)
W razie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:
nie może bez zgody sądu zmieniać stałego miejsca pobytu
jest obowiązany do wykonania pracy wskazanej przez sąd - polega to na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, wskazanej przez sąd w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym. W stosunku do sprawcy, który jest zatrudniony sąd zamiast obowiązku wykonywania pracy może orzec potrącenie od 10-25% wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa, albo na inny cel wskazany przez Sąd. W okresie odbywania tej kary sprawca nie może, bez zgody sądu, rozwiązać stosunku pracy. Czas, miejsce, rodzaj lub sposób wykonywania obowiązku pracy określa sąd uwzględniając wyjaśnienia oskarżonego.
ma obowiązek udzielenia wszelkich wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania tej kary
KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI - zgodnie z art. 27 KKS kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni a najdłużej 3 lata i wymierza się ją w dniach, miesiącach i latach. W razie nadzwyczajnego obostrzenia kary, kara ta nie może przekroczyć 6 lat, a w przypadku orzeczenia kary łącznej, kara ta nie może przekroczyć lat 15. KKS nie przewiduje żadnego przestępstwa skarbowego, które byłoby zagrożone karą pozbawienia wolności jako karą jedyną (tj. w sankcji prostej). Kara ta występuje w sankcjach złożonych. alternatywno-kumulatywnych i jest określono następująco: sprawca za dane przestępstwo skarbowe podlega karze grzywny, albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
FORMY POPELNIENIA PRZESTĘPSTWA I WYKROCZENIA SKARBOWEGO
FORMY POPEŁNIENIA PRZESTĘSTWA SKARBOWEGO:
ZJAWISKOWE f.p.p - polegają na tym, że często sprawca nie działa sam, ale współdziałają z nim inne osoby. Do tych form przestępstwa zalicza się:
sprawstwo samoistne (pojedyńcze) - polega na tym, że sprawca sam bez udziału innych osób popełnia przestępstwo lub wykroczenie skarbowe (art. 9 §1 KKS). Wg art. 9 §3 KKS sprawcą jest także ten kto na podstawie przepisu prawnego, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej. To rozwiązanie jest w KKS uzasadnione tym, że wg przepisów KKS podmiot przestępstwa i wykroczenia skarbowego określony jest często zbiorowo (np. płatnik, podatnik, inkasent).
współsprawstwo - polega na tym, że wykonanie czynu zabronionego należy do kilku osób prawnych, najmniej dwóch. Istotą współsprawstwa jest porozumienie dwóch lub więcej osób do popełnienia przestępstwa skarbowego. W tym porozumieniu może być podział zadań między poszczególnymi współsprawcami i suma tych współdziałań powoduje naruszenie konkretnego przepisu części szczególnej KKS. Nie jest współsprawstwem tzw. współsprawstwo równoległe (koincydencyjne).
sprawstwo kierownicze - zachodzi wówczas gdy sprawca kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub przez inne osoby, zwane sprawcami wykonawczymi. Istota sprawstwa kierowniczego polega na tym, że sprawca kierowniczy organizuje i jednocześnie kieruje akcją przestępstwa, w której sam nie bierze udziału, a zatem sprawca kierowniczy znajduje się w takiej sytuacji, w której ma rzeczywistą możliwość panowania nad rozwojem i przebiegiem całej akcji bezprawnej. od osoby kierowniczej zależy rozpoczęcie, prowadzenie, zmiana lub nawet przerwanie akcji przestępczej.
Nie jest sprawcą kierowniczym tylko ten, kto ułatwił innym osobom popełnienie czynu zabronionego, albo miał wpływ w formie nakłaniania innych osób do popełnienia czynu zabronionego.
sprawstwo polecające - polega na tym, że sprawca wykorzystuje uzależnienie innej osoby od siebie i poleca jej wykonanie czynu zabronionego. Istotą sprawstwa polecającego jest więc wykorzystanie uzależnienia. Uzależnienie występuje w takim układzie międzyosobowym, że jedna osoba ma wpływ na osobę drugą. Uzależnienie to może być formalne lub nieformalne. Sprawstwo to może powstrzymać z chwilą realizacji czynu zabronionego przez sprawcę wykonującego. Jeżeli sprawca wykonawczy nie popełnił czynu zabronionego, ani nawet nie usiłował popełnić tego czynu to jednak sprawca polecający będzie odpowiadał za usiłowanie przestępstwa, do którego wydał polecenie jego popełnienia.
podżeganie - polega na nakłanianiu innej osoby do popełnienia czynu zabronionego. Podżeganie może być popełnione umyślnie i tylko w zamiarze bezpośrednim.
pomocnictwo - polega na ułatwieniu innej osobie popełnienia przestępstwa skarbowego przez dostarczenie narzędzi, środka przewozowego służącego do popełnienia czynu zabronionego (pomocnictwo fizyczne) lub polega na udzielaniu rad i informacji (pomocnictwo psychiczne).
!!! Pomocnictwo może być popełnione tylko umyślnie w zamiarze bezpośrednim lub w zamiarze ewentualnym.
Odpowiedzialność podżegacza i pomocnika - podżegacz i pomocnik do przestępstwa skarbowego odpowiada w granicach swojej umyślności, czyli swojego zamiaru. niezależnie od odpowiedzialności sprawcy wykonawczego.
Jeżeli sprawca wykonawczy usiłował tylko dokonać przestępstwa skarbowego to podżegacz i pomocnik odpowiadają jak za usiłowanie popełnienia przestępstwa.
Jeżeli sprawca wykonawczy nawet nie usiłował dokonać przestępstwa skarbowego, to podżegacz i pomocnik odpowiadają jak za usiłowanie, ale sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, albo odstąpić od jej wymierzenia.
STADIALNE f.p.p - wyróżniamy trzy etapy na drodze popełnienia przestępstwa skarbowego:
przygotowanie - jest karane na gruncie kk. i polega na tym, że sprawca podejmuje czynności mające stworzyć warunki do popełnienia przestępstwa, a w szczególności sprawca zbiera informacje, opracowuje plan działania, przygotowuje narzędzia, które są konieczne do popełnienia przestępstwa skarbowego. Przygotowanie jest karalne tylko wówczas gdy kk. tak stanowi.
usiłowanie - na usiłowanie składają się trzy elementy:
zamiar popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego - zamiar ten może być umyślny, z tym że może on być bezpośredni lub ewentualny. Instytucja usiłowania dotyczy zatem przestępstw skarbowych popełnionych umyślnych.
zachowanie sprawcy zmierzające bezpośrednio do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego - bezpośredniość jest zagadnieniem ocennym, wobec tego niejednoznacznym. W świetle orzeczenia SN bezpośredniość oznacza ostatnią czynność przed dokonaniem przestępstwa. zatem jest to więcej niż przygotowanie, ale nie ma ostatniej czynności w samym dokonaniu.
niedokonanie przestępstwa lub wykroczenia - może wynikać z następujących powodów:
sprawca odstąpił od dokonania przestępstwa i bez znaczenia jest z jakich powodów nastąpiło odstąpienie. Przyczyną może być, np. obawa przed karą, albo pobudki szlachetne.
dokonanie jest niemożliwe z uwagi na użycie środka, który nie nadaje się do popełnienia przestępstwa [środek przeczyszczający zamiast trucizny], albo przedmiot użyty nie nadaje się do popełnienia przestępstwa [przewóz falsyfikatów]. USIŁOWANIE NIEUDOLNE
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA USIŁOWANIE NIEUDOLNE - za usiłowanie nieudolne grozi sprawcy odpowiedzialność karna, ale sąd może zastosować do sprawcy nadzwyczajne złagodzenie kary tzn. zamiast kary pozbawienia wolności wymierzyć karę ograniczenia wolności, albo też może odstąpić od wymierzenia kary.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA USIŁOWANIE UDOLNE - sprawca odpowiada następująca:
jeżeli usiłowanie przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą nieprzekraczającą roku pozbawienia wolności lub karą łagodniejszą to usiłowanie jest karane tylko wtedy gdy KKS tak stanowi np. art. 70 KKS.
za usiłowanie przestępstwa skarbowego może być wymierzona kara nieprzekraczające 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia.
KKS rezygnuje z karalności usiłowania wykroczenia skarbowego
dokonanie - następuje wówczas gdy sprawca swoim zachowaniem zrealizował wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego opisanego w części szczególnej KKS.
[7.XI] CZYN CIĄGŁY, KUMULATYWNY ZBIEG PRZEPISÓW PRAWA I IDEALNY ZBIEG PRZEPISÓW USTAW
CZYN CIĄGŁY - polega na tym, że dwa lub więcej zachowań sprawcy traktuje się jako jeden czyn ciągły, tylko wówczas gdy spełnione są następujące warunki:
poszczególne zachowania zostały podjęte w krótkich odstępach czasu - krótkie odstępy czasu, to pojęcie nieostre (ocenne), ale definiuje je się jako odstęp kilku miesięcy w odniesieniu do wykroczeń i przestępstw skarbowych polegających na uszczupleniu należności publicznoprawnych (art. 6 § 2 Kks); kilka miesięcy tj. okres do 9 miesięcy.
zachowania te podjęto w wykonaniu z góry powziętego zamiaru - z góry powzięty zamiar polega na tym, że sprawca powziął zamiar dokonania co najmniej dwóch zachowań w przyszłości. Chodzi zatem o to, że sprawca realizuje cały czas ten sam zamiar (np. w ciągu 3 miesięcy sprawca dokonuje 5 przemytów celnych).
Przy konstrukcji czynu ciągłego sprawca odpowiada za jedno przestępstwo skarbowe lub za jedno wykroczenie skarbowe. W wypadku gdy sprawca działając czynem ciągłym spowodował uszczuplenie należności publicznoprawnej:
dużej wartości tzn. przekraczającej 500-set krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia
wielkiej wartości tzn. przekraczającej 1000 krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia
to sprawca odpowiada za to przestępstwo w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary.
KUMULATYWNY ZBIEG PRZEPISÓW USTAWY - zachodzi wówczas gdy ten sam czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch lub więcej przepisach Kks, np. sprawca dokonuje oszustwa celnego (art. 87 Kks.) oraz oszustwa podatkowego (art. 54 §1 Kks.).
Podstawą skazania sprawcy jest ten przepis Kks, który przewiduje karę najsurowszą ze zbiegających się przepisów. Jeżeli natomiast zbiegające się przepisy przewidują takie same kary to skazanie następuje z tego przepisu, z którego znamiona są najpełniej zobrazowane. W takim przypadku sąd może orzec środki karne na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów (kwalifikacja kumulatywna), wówczas wskazuje się wszystkie te przepisy, które sprawca swoim zachowaniem naruszył. W podanym przykładzie wskazuje się zarówno art. 54, jak i 87 §1 Kks. Pomimo, że sprawca został skazany w sensie podstawy prawnej skazania z art. 87 §1 Kks., a w ciągu 5 lat od odbycia kary orzeczonej z tegoż przepisu sprawca popełni nowe przestępstwo tylko z art. 54 §1 Kks. to sprawca ten odpowiada za to nowe przestępstwo jako recydywista.
Kumulatywny zbieg przepisów ustawy zachodzi tylko wówczas gdy mamy do czynienia z rzeczywistym zbiegiem przepisów ustawy, a nie pozornym. W celu ustalenia czy zachodzi rzeczywisty zbieg przepisów ustawy należy dokonać analizy konkretnego stanu faktycznego i prawnego posługując się trzema REGUŁAMI ELIMINACYNYMI:
zasada specjalności - przepis szczególny wyłącza przepis ogólny
zasada pochłaniania -jeden przepis pochłania (konsumuje) przepis drugi (np. art 67 §1 pochłania art. 62 §2)
zasada subsydiarności - przepis pierwotny wyłącza przepis posiłkowy (np. art 84 §2 wyłącza art. 79 Kks.)
IDEALNY ZBIEG PRZEPISÓW USTAW - zachodzi wówczas, gdy sprawca jednym czynem narusza znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego oraz znamiona czynu zabronionego przez inną usta karną (art. 8 Kks). W wypadkach gdy czyn wyczerpuje znamiona przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, określonego w przepisach Kks i przestępstwa lub wykroczenia określonego w przepisach innej ustawy karnej, stosuje się każdy z tych przepisów. *przykład
np. Sprawca jako płatnik nie odprowadzał w terminie podatku, to jest przestępstwo z art. 77 Kks, ale również 284 kk (przywłaszczenie). Sąd wymierzy tu karę z każdego naruszonego przepisu.
Natomiast wykonanie kary polega na tym, że wykonaniu podlega tylko kara najsurowsza z kar orzeczonych. Karę niższą zalicza się na poczet kary wyższej. W razie wskazania na środki karne chociażby z jednego przepisu naruszonego przez sprawcę to środki karne podlegają wykonaniu.
[14.XI] WYŁĄCZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ - Przepisy Kks rozróżniają:
okoliczności wyłączające przestępność czynu - zaliczamy tu:
okoliczności wyłączające bezprawność czynu
okoliczności wyłączające winę
okoliczności wyłączające społeczną szkodliwość czyny
okoliczności wyłączające karalność czynu - to okoliczności, które zaszły po popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego zaliczamy tu:
przedawnienie
niewykrycie sprawcy
warunkowe umorzenie postępowania karnego
OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE KARNĄ BEZPRAWNOŚĆ - to takie okoliczności, przy których czyn wypełniający znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego nie jest w rzeczywistości przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym ponieważ na mocy przepisu prawnego czyn sprawcy jest zgodny z prawem. W nauce prawa karnego i orzecznictwie SN te okoliczności, które wyłączają karną bezprawność nazwano KONTRATYPAMI
W KKS jest tylko jeden kontratyp, a mianowicie art. 20 §5 KKS, który dotyczy eksperymentu ekonomicznego lub technicznego.
W KK powszechnym mamy do czynienia z 7 kontratypami, min. takich jak: obrona konieczna, stan wyższej konieczności, zgoda pokrzywdzonego, ryzyko gospodarcze czy sportowe. TYP: zabójstwo, a KONTRATYP: obrona konieczna.
OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINĘ:
BŁĄD - polega na niezgodności między obiektywną rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości sprawcy. Wyróżniamy następujące rodzaje błędów:
błąd co do nieświadomości (błąd sensu stricte) - niezgodność polegatu na tym, że pewne elementy pozytywne rzeczywistości nie zostały przez sprawcę uświadomione.
błąd urojenia (urojenie) - polega na tym, że w odbiciu świadomości obiektywnej rzeczywistości znalazły się pewne elementy, których ta rzeczywistość nie posiada.
Na gruncie KKS należy obiektywną rzeczywistość odnosić do znamion czynu zabronionego, określonego w części szczególnej KKS. Na tym gruncie wyróżnia się następujące błędy:
błąd co do faktu (ergo facti) - błąd ten dotyczy ustawowego znamiona czynu zabronionego
błąd co okoliczności wyłączającej bezprawność czynu (błąd co do prawa?) - błąd ten dotyczy całej oceny prawnej.
błąd co do karalności czynu zabronionego- błąd ten dotyczy karalności
BŁĄD CO DO FAKTU (art. 10 §1 KKS) - błąd ten polega na tym, że sprawca nie uświadamia sobie, iż narusza chociażby jedno znamię konkretnego czynu zabronionego. Z literalnej wykładni art. 10 §1 KKS wynika, że wystarczy iż sprawca jest w błędzie chociażby do jednego ze znamion czynu zabronionego, określonego w części szczególnej. [Funkcja błędu] Jeżeli sprawca działa w błędzie co do faktu to nie ponosi odpowiedzialności za umyślne popełnienie czynu zabronionego, o ile kodeks ustanawia odpowiedzialność za nieumyślne popełnienie przestępstwa lub wykroczenia. *Wolter „Funkcja błędu w prawie karno skarbowym”.
BŁĄD CO DO OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCYCH BEZPRAWNOŚĆ CZYNU (błąd co do kontratypu) (art. 10 §3 KKS) - błąd ten wyklucza odpowiedzialność sprawcy za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, jeżeli popełnił je w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu co do okoliczności wyłączającej bezprawność. W sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe, błędem co do kontratypu jest błąd co do eksperymentu ekonomicznego lub technicznego. Zachodzie więc wówczas gdy sprawca działa w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że uczestniczył w dopuszczalnym eksperymencie gdzie w rzeczywistości tego eksperymentu nie ma.
BŁĄD CO DO KARALNOŚCI CZYNU ZABRONIONEGO - polega on na tym, że sprawca ma świadomość, że jego zachowanie jest bezprawne, a więc sprzeczne z określoną normą prawną, ale nie ma świadomości, że to zachowanie jest czynem zabronionym, zagrożonym karą przez KKS. Jeżeli błąd sprawcy co do karalności oraz błąd co do kontratypu jest błędem usprawiedliwionym i niezawinionym to sprawca nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Natomiast jeżeli błąd jest nieusprawiedliwiony to sprawca odpowiada, z tym że sąd może:
w sprawie o przestępstwo skarbowe zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary
w sprawie o wykroczenie skarbowe sąd może odstąpić od wymierzenie kary lub środka karnego, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt. 4 KKS (tzn. takie przedmioty, których wytwarzanie, przechowywanie, przesyłanie, obrót, przenoszenie, przewóz jest zabroniony).
KKS nie definiuje pojęcia usprawiedliwienie błędu, natomiast w literaturze prawnej, a także w OSN wyrażono pogląd, iż należy posługiwać się kryterium normatywnym miarodajnego obywatela, posiadającego identyczną jak sprawca wiedzę, doświadczenie oraz taką samą opiię. Jeżeli zatem ten obywatel będąc w sytuacji sprawcy nie miałby świadomości karalności czynu to wówczas należy przyjąć, że zachowanie sprawcy było usprawiedliwione. Problem usprawiedliwienia błędu co do karalności wiąże się z momentem popełnienia czynu zabronionego. Jeżeli sprawca w chwili popełnienia czynu nie uświadamiał sobie jego karalności, ale mógł informację o tym uzyskać wcześnie to błąd sprawcy będzie nieusprawiedliwiony. Błąd co do karalności w praktyce będzie występował najczęściej przy szybko zmieniającym się stanie prawnym.
NIEPOCZYTALNOŚĆ - polega na tym, że sprawca z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego czy innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowanie nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, lecz tylko czyn zabroniony.
Badania stanu psychicznego sprawcy dokonują biegli lekarze psychiatrzy, czasie, z udziałem psychologa i w swojej pisemnej opinii ustalają poczytalność pełną sprawcy, niepoczytalność, bądź poczytalność ograniczoną. Opinia wydawana jest na podstawie jednorazowego badania sprawcy, albo w oparciu o jego obserwację w zakładzie zamkniętym przez okres 6 tygodni (na wniosek biegłych okres ten może być przedłużony o kolejne 6 miesięcy).
Niepoczytalność powoduje, że u sprawca występuje brak winy w popełnieniu czynu zabronionego i w konsekwencji nie ponosi kary.
Poczytalność ograniczona nie wyłącza winy, chociażby poczytalność ta była ograniczona w stopniu znacznym. Sprawca działający w takim stanie popełnia przestępstwo, bądź wykroczenie skarbowe, ale ponosi łagodniejszą odpowiedzialność, która polega na tym, że są może w sytuacji gdy czyn zabroniony jest przestępstwem skarbowym orzec karę w wysokości nieprzekraczającej 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia, przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo skarbowe lub może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia lub zastosowania środka karnego chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt. 4 KKS).
Przepis art. 11 §4 KKS przewiduje odstępstwo od niepisanych zasad dotyczących wpływu niepoczytalności i poczytalności w znacznym stopniu ograniczonej na odpowiedzialność karną sprawcy. Odstępstwo to polega na tym, że w wypadku gdy sprawca sam wprawił się w stan nietrzeźwości lub inny stan odurzenia i jeżeli przewidywał lub mógł przewidzieć, że taki stan wywoła wyłącznie odpowiedzialność lub jej ograniczenie, to sprawca odpowiada za popełnione przestępstwo skarbowe.
NIELETNIOŚĆ - wg art. 5 §1 KKS sprawcą przestępstwa skarbowego może być tylko osoba fizyczna, która w chwili jego popełnienia ukończyła lat 17. Osoby, które popełniły przestępstwo lub wykroczenie skarbowe mając ukończonych lat 13, a nie ukończyły lat 17 odpowiadają nie z przepisów KKS, lecz z ustawy o postępowaniu wobec nieletnich. Wg niej sąd nie wymierza kary w rozumieniu KKS lecz tylko środki wychowawcze lub poprawcze.
OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE ZNIKOMĄ SPOŁECZNĄ SZKODLIWOŚĆ CZYNU - znikoma, społeczna, szkodliwość czynu wyłącza odpowiedzialność karną. Wg art. 2 §1 KKS nie jest przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Społeczna szkodliwość jest kategorią ocenną, kryteria tej oceny wyszczególnione są w art. 53 §7 KKS, a do nich należą:
(kryteria przedmiotowe):
rodzaj i charakter naruszonego dobra
wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej
(kryteria podmiotowe):
sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego
postać zamiaru
motywację sprawcy oraz rodzaj naruszonej reguły ostrożności
Ocena ww okoliczności przedmiotowych i podmiotowych lub jedynie przedmiotowej lub jedynie podmiotowej powodują ocenę, która może być uznana za znikomą.
[28.XI] ZANIECHANIE UKARANIA SPRAWCY - W KKS uregulowane są takie okoliczności, które powodują że sprawca nie podlega ukaraniu mimo, że popełnił czyn zabroniony i nie zachodzą okoliczności wyłączające przestępność czynu. Do tych okoliczności należą:
czynny żal
dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
odstąpienie przez sąd od wymierzenia kary
Ww instytucje prawne nazywamy INSTYTUCJAMI DEGRESJI KARANIA.
CZYNNY ŻAL (art. 16 kks.) - instytucja ta posiada własną autonomiczną regulację tzn. nie ma odesłania przez KKS do KK. Przepis art. 16 §1-3 kks. zapewnia niekaralność sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, który spełni następujące warunki:
Po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomi na piśmie lub ustnie do protokołu organ ścigania i ujawni popełniony czyn zabroniony przez siebie, a także istotne okoliczności tego czynu, a w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Istotne znaczenie ma tutaj czas zgłoszenia, a mianowicie sprawca zgłasza popełnienie czynu zabronionego w takim czasie kiedy organ ścigania nie ma jeszcze wyraźnie udokumentowanej wiadomości o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
ISTOTNE OKOLICZNOŚCI CZYNU - to takie okoliczności , które razem wzięte konstruują czyn zabroniony określony w części szczególnej KKS. Ważne znaczenie ma tutaj ujawnienie osób współdziałających ze sprawcą.
WYRAŹNIE UDOKUMENTOWANA WIADOMOŚĆ - to dokumenty o charakterze procesowym, a nie informacyjnym, choćby jeszcze nie wydano formalnego postanowienia o wszczęciu postępowania przygotowawczego (dochodzenie, śledztwo).
Uiści w terminie, zakreślonym przez organ ścigania, uszczuploną należność publicznoprawną. Organ po otrzymaniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego ma obowiązek wyznaczyć osobie składającej to zawiadomienie termin do uiszczenia uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej. Termin ten powinien być realny tzn. powodować możliwości uiszczenia tej należności. Obowiązek uiszczenia należności publicznoprawnej adresowany jest wprost do sprawcy czynu. Jest to bowiem określona forma zachowania sprawcy, której dopełnienie powoduje jego bezkarność.
BESKUTECZNOŚĆ ZAWIADOMIENIA - zawiadomienie jest bezskuteczne jeśli zostało złożone:
W czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
Po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, a w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, chyba, że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
Wyrazi zgodę na przepadek podmiotów, jeżeli ów przepadek jest obligatoryjny.
WYŁĄCZENIE INSTYTUCJI CZYNNEGO ŻALU - instytucji czynnego żalu nie stosuje się do sprawcy, który:
Nakłonił inną osobę do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania przygotowawczego o ten czyn zabroniony [PROWOKATOR]. Prowokatora od podżegacza różni przede wszystkim cel działania.
Zorganizował grupę lub związek mający na celu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia o fakcie i okolicznościach popełnienia czynu zabronionego dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku.
ZWIĄZEK PRZESTĘPCZY - to trwały zespół ludzi (co najmniej 3 osoby), działający w celu realizacji określonego programu przestępczego, a którego cechami są: trwała forma organizacyjna, oznaczone kierownictwo oraz określona dyscyplina członków.
GRUPA PRZESTĘPCZA - to zespół ludzi ( co najmniej 3 osoby), o formie organizacyjnej luźniejszej niż związek przestępczy. Zorganizowana grupa przestępcza nie wymaga zatem trwałych struktur organizacyjnych, ani też dyscypliny organizacyjnej jej członków. Należy jednak pamiętać, że struktura organizacyjna ta musi być czymś więcej, niż tylko porozumieniem się osób (jak współsprawstwo).
W części szczególnej kks. występuje odmiana czynnego żalu w następujących przepisach:
art. 63 §3 kks. - sprawca nie podlega karze, jeżeli uzyskał lub przysposobił środki w celu popełnienia przestępstwa polegającego na podrobieniu lub przerobieniu znaków akcyzy lub upoważnił do ich odbioru, jeżeli odstąpił od jego dokonania, a w szczególności gdy zniszczył uzyskane lub przysposobione środki, albo zapobiegł skorzystania z nich w przyszłości;
art. art. 77 §4 i §5 kks. - sprawa niektórych czynów zabronionych, nie zgłaszając faktu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. polegającego na narażeniu lub uszczupleniu należności publicznoprawnej wpłacił tę należność zanim wszczęto postępowanie.
[5.XII] DOBROWOLNE PODDANIE SIĘ ODPOWIEDZIALNOŚCI (art. art. 17,18,142-149 kks) - ta instytucja uregulowana jest w części materialno-prawnej kks. (art. art. 17,18) oraz w części procesowo-karnej (art. art. 142-149). Przesłanki tej instytucji z części materialno-prawnej:
wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości
sprawca uiścił należność publicznoprawną, jeżeli czyn zabroniony polegał na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie tej należności.
sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim przepadek jest obligatoryjny, a gdy tych przedmiotów już nie ma - wyraził zgodę na uiszczenie ich wartości pieniężnej, chyba że przepadek przedmiotów dotyczy tych, które wymienione są w art. 29 pkt. 4 kks.
sprawca uiścił zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania w sprawie o przestępstwo 1/10 najniższego miesięcznego wynagrodzenia, a o wykroczenie 1/12 tego wynagrodzenia.
Postępowanie wg przepisów kks. w sprawie o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (art. art. 142-149).
W postępowaniu o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności można wyróżnić dwie FAZY POSTĘPOWANIA:
FAZA NEGOCJACYJNA - sprawca przestępstwa skarbowego zgłasza na piśmie, albo ustnie do protokołu wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Wniosek taki, sprawca może złożyć do momentu wniesienia aktu oskarżenia do sądu. Wniosek taki może przyjąć tylko finansowy organ dochodzenia, tj. urząd skarbowy, IKS, Urząd Celny, Inspektor Inspekcji Celnej.
KKS posługuje się zwrotem „sprawca”, a nie terminem „podejrzany”, czy „oskarżony”. W związku z tym należy szeroko rozumieć wyrażenie sprawca. Tak więc sprawcą w tym postępowaniu może być: sprawca w ścisłym tego słowa znaczeniu, współsprawca, pomocnik, podżegacz, sprawca kierowniczy i polecający. Postępowanie może dotyczyć także usiłowania. Finansowy organ dochodzenia prowadzi negocjacje ze sprawcą, których przedmiotem jest:
uzależnienie wniesienia wniosku do sądu od uiszczenia w całości należności publicznoprawnej, jeżeli czyn sprawcy polegał na jej uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie, a do chwili składania wniosku należność ta nie została zapłacona.
może uzależnić wniesienie wniosku do sądu od uiszczenia przez sprawcę - tytułem kary grzywny - kwoty nie przekraczającej wysokości połowy sumy odpowiadającej górnej granicy ustawowego zagrożenia za dany czyn zabroniony.
może uzależnić złożenie wniosku od wyrażenia zgody przez sprawcę na przepadek przedmiotów, które nie podlegają obligatoryjnemu przepadkowi (art. 23 §4).
Podkreślić należy, że wysokość kwoty musi być ustalona w toku negocjacji. Gdyby później, kiedy sprawca jest już w sądzie, zmieniła się wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia, to obowiązuje ta wysokość stawki dziennej przyjętej w toku negocjacji.
[12.XII] WNIOSEK NA UDZIELENIE ZEZWOLENIA NA DOBROWOLNE... (art. 145 §1-5 kks.) - jest to wniosek wystawiony przez finansowy organ dochodzenia (a nie przez sprawcę), do sądu o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Wniosek ten uwarunkowany jest spełnieniem przez sprawcę wszystkich obowiązków ustalonych w toku negocjacji.
Ustawowe wymogi wniosku:
oznaczenie organu, który go sporządził, data sporządzenia;
oznaczenie przedstawiciela tego organu, który wniosek sporządza: imię, nazwisko, stanowisko;
nazwisko i imię sprawcy oraz inne dane określające jego tożsamość;
dokładne określenie czynu zarzucanego sprawcy ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia, a zwłaszcza wysokości uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publiczno-prawnej (konkluzja wniosku, która musi być precyzyjna, zwięzła i jednozdaniowa);
kwalifikacja prawna czynu - wskazanie przepisów KKS., które wyczerpują znamiona czynu zabronionego popełnionego przez sprawcę;
dokładne określenie wykonanych przez sprawcę czynności, od których zależy złożenie wniosku;
wskazanie właściwego sądu do rozpatrzenia tego wniosku
właściwość miejscowa - określa sąd w okręgu którego został popełniony czyn zabroniony;
właściwość rzeczowa - sądem właściwym w pierwszej instancji może być sąd rejonowy lub okręgowy, ale zasadniczo właściwym jest sąd rejonowy, wydział cywilno-karny.
uzasadnienie wniosku - należy wskazać dowody świadczące o tym, że wina sprawcy i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie budzą wątpliwości (rachunki, oględziny i przesłuchania); należy również wskazać, że sprawca wykonał czynności ustalone w toku negocjacji przed wniesieniem wniosku i że czynności te wystarczająco zaspokajają interes finansowy skarbu państwa lub samorządu terytorialnego.
podpis sporządzającego + akta sprawy
FAZA DECYZYJNA - rozpoczyna się po skierowaniu wniosku do sądu. Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu (nie rozprawie), jednoosobowo chyba, że prezes sądu zarządzi skład ławniczy (1 sędzia + 2 ławników). Sąd rozstrzyga o udzieleniu zezwolenia lub o oddaleniu wniosku postanowieniem (nie wyrokiem). Udział przedstawiciela finansowego organu dochodzeniowego jest obowiązkowy, o ile prezes sądu lub sąd tak zarządzą.
Podczas posiedzenia sądu nie można już zmieniać warunków ustalonych w toku negocjacji.
Sąd udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności wymierza sprawcy tytułem kary grzywny kwotę nie wyższą niż ustalona w toku negocjacji. Rola sądu w postępowaniu o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest znacznie ograniczona, bowiem sąd musi wydać postanowienie obejmujące swoim zakresem ustalenia negocjacyjne.
Sąd może oddalić wniosek z przyczyn:
faktycznych - wówczas gdy istnieją wątpliwości co do osoby sprawcy czynu zabronionego, albo co do okoliczności popełnienia czynu zabronionego.
prawnych - wówczas gdy przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą pozbawienia wolności lub gdy wniosek dotyczy przestępstwa skarbowego popełnionego w warunkach, w których sąd może zastosować nadzwyczajne obostrzenie kary lub gdy w sprawie zgłoszono interwencję.
Sąd oddala wniosek i zwraca akta sprawy finansowemu organowi dochodzenia.
Charakter prawny orzeczenia - to postanowienie o udzieleniu zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Prawomocne postanowienie sądu powoduje takie same skutki prawne jak prawomocne orzeczenie (wyrok kończący postępowanie w sprawie). Powyższe oznacza, że postępowanie w tej sprawie zostało zakończone merytorycznie, a charakter tego postanowienia rozstrzyga o przedmiocie procesu.
Skutki prawne postanowienia o sprawcy?? - postanowienie to w odniesieniu do sprawcy ma zasięg ograniczony. Zgodnie bowiem z art. 18 §2 zdanie drugie kks. postanowienie to:
nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego
zgodnie z art. 18 §3 kks. uiszczenie kwoty tytułem kary grzywny za przestępstwo skarbowe w drodze dobrowolnego poddania się odpowiedzialności nie stanowi podstawy do recydywy skarbowej określonej w art. 37 §1 pkt 4 kks.
ZASKARŻENIE POSTANOWIENIA - postanowienie sądu może być zaskarżone przez sprawcę w następujących sytuacjach:
sąd tytułem kary grzywny wymierzył kwotę wyższą niż ustalono w toku negocjacji;
sąd mógł orzec przepadek przedmiotów, które nie zostały objęte ustaleniami negocjacji.
WYŁĄCZENIE DOBROWOLNEGO PODDANIE SIĘ ODPOWIEDZIALNOŚCI - niedopuszczalne jest udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w następujących sytuacjach:
przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia lub pozbawienia wolności
przestępstwo skarbowe zagrożone jest grzywną, ale zostało popełnione w warunkach określonych w art. 37 §1 lub art. 38 §2 kks (nadzwyczajne obostrzenie kary).
w sprawie zgłoszono interwencję co do przedmiotów ulegających przepadkowi, chyba że zostanie ona wycofana przez interwenienta do chwili rozpoznania wniosku.
[19.XII]
Wymaga rozstrzygnięcia kwestia czy postanowienie o dobrowolnym poddaniu się odpowiedzialności może być zaskarżone gdy zaistnieją bezwzględne przyczyny odwołania, określone w art. 439 kpk, a są nimi min.:
sąd niższego rzędu rozpoznał sprawę, która wg właściwości należała do sądu wyższego rzędu
sąd był nienależycie obsadzony, np. rozpoznał sprawę jednoosobowo, podczas gdy sprawa kwalifikowała się do rozpoznania przez sąd ławniczy.
sędzia powinien się wyłączyć czego nie uczynił
Bezwzględne przyczyny powodujące uchylenie orzeczenia mają zastosowanie również do postanowień o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.
ODSTĄPIENIE PRZEZ SĄD OD WYMIERZENIA KARY LUB ORZECZENIA ŚRODKA KARNEGO (art. 19 kks.) - zgodnie z treścią tego przepisu sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli taką możliwość przewiduje przepis kks:
sprawca popełnił czyn zabroniony będąc w stanie ograniczonej poczytalności
przy usiłowaniu nieudolnym
przy nadzwyczajnym złagodzeniu kary
Ponad to sąd może odstąpić od wymierzenia kary za przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności lub karą łagodniejszą gdy:
stopień społecznej szkodliwości nie jest znaczny
a za wykroczenie skarbowe:
w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, biorąc pod uwagę charakter i okoliczności popełnienia wykroczenia, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz jego zachowanie się po popełnieniu wykroczenia.
WŁAŚCIWOŚCI I WARUNKI OSOBISTE SPRAWCY - oznaczają pozytywną opinię sprawcy w miejscu zamieszkania lub pracy oraz niekaralność sprawcy.
Jeżeli przestępstwo lub wykroczenie skarbowe polegało na uszczupleniu należności publicznoprawnej sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego tylko wtedy, gdy należność ta została w całości uiszczona przed wydaniem wyroku.
Odstępując od wymierzenia kary sąd może również odstąpić od orzeczenia środka karnego, chociażby to orzeczenie było obowiązkowe (kwestia obligatoryjnego orzeczenia środka karnego).
[cd 19.XII] ŚRODKI KARNE - to takie środki, które mogą być orzeczone przez sąd obok kary, albo w miejsce kar. Katalog środków karnych zawierają przepisy:
art. 22 §2 kks. - dotyczą przestępstw skarbowych
art. 47 §2 kks. - dotyczą wykroczeń skarbowych
W świetle tych przepisów ŚRODKAMI KARNYMI SĄ:
środki karne związane z popełnieniem przestępstwa lub wykroczenia skarbowego
środki karne związane z poddaniem sprawcy próbie (środki probacyjne)
DO ŚRODKÓW KARNYCH ZWIĄZANYCH Z POPEŁNIENIEM PRZESTĘPSTWA LUB WYKROCZENIA SKARBOWEGO ZALICZA SIĘ:
*dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
*przepadek przedmiotów
*ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów
przepadek osiągniętych korzyści majątkowych
zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykorzystywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska
poddanie wyroku do publicznej wiadomości
pozbawienie praw publicznych
* przewidziane są za popełnione przestępstwa i wykroczenia skarbowe, a pozostałe tylko za popełnione przestępstwa skarbowe.
PRZEPADEK PRZEDMIOTÓW - kks. reguluje przepadek przedmiotów w sposób autonomiczny tzn. bez odsyłania do kk. Zgodnie z art. 29 kks. wyróżniamy cztery RODZAJE PRZEDMIOTÓW. KTÓRE MOGĄ BYĆ OBJĘTE PRZEPADKIEM:
przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa lub wykroczenia skarbowego (art. 29 pkt 1 oraz art. 47 §2 pkt 1 kks) - np. na przedmiotem takim zgodnie z treścią art. 86 kks. jest towar, którego nie przedstawiono do odprawy celnej organowi celnemu. Przy czym towar ten jest przywożony z zagranicy na polski obszar celny lub wywożony z niego. Natomiast uzyskane pieniądze ze sprzedaży takiego towaru nie są przedmiotem pochodzącym bezpośrednio z przestępstwem.
narzędzia lub inny przedmiot stanowiący mienie ruchome, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego (art. 29 pkt 2 kks.). Zakresem tego środka objęty jest przewozowy używany do przewozu osób lub towarów, w szczególności pojazd drogowy, szynowy, środek transportu, przyczepa, naczepa, jednostka pływająca oraz statek powietrzny.
Należy podkreślić, że za popełnione wykroczenie skarbowe nie można orzec przepadku środka przewozowego (art. 49 §1 kks).
opakowania oraz przedmiot połączony z przedmiotem przestępstwa skarbowego, w taki sposób że nie można dokonać ich rozłączenia bez uszkodzenia, któregokolwiek z nich.
przedmiot, którego wytwarzanie , posiadanie, obrót, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione (art. 29 pkt 4 kks).np. broń palna, znaki akcyzy czy środki narkotyczne.
Zgodnie z art. 30 §3,4,6 KKS za przestępstwa skarbowe grozi PRZEPADEK PRZEDMIOTÓW OBOWIĄZKOWYCH. Oznacza to, że sąd w razie skazania za przestępstwo skarbowe musi orzec niezależnie od wymierzonych kar także przepadek przedmiotów, które określone są w art. 29 §1, 2 KKS. Za następujące przestępstwa skarbowe orzeka się obligatoryjnie przepadek przedmiotów.
PRZESTEPSTWA PRZECIWKO OBOWIĄZKOM CELNYM I ZASADOM OBROTU TOWARAMI I USŁUGAMI ZA GRANICĄ (ROZDZ. VII KKS) - są to przestępstwa określone w:
art. 86 §1-3 - PRZESTĘPSTWO PRZEMYTU CELNEGO - istotą tego przestępstwa jest to, że sprawca przywożąc na polski obszar celny lub wywożąc z niego towary nie poddaje ich żadnej procedurze celnej.
w art. 87 §1-3 - PRZESTĘPSTWO OSZUSTWA CELNEGO - polega na tym, że sprawca wprawdzie poddaje towary przewożone lub wywożone procedurze celnej, ale ta procedura jest nieprawidłowa z uwagi na to, że sprawca zaniżył wartość tych towarów, a tym samym wartość celną oraz spowodował uszczuplenie należności celnych (dług celny przywozowy lub wywozowy)
w art. 88 §1 i 2 KKS - PRZESTĘPSTWO NADUŻYCIA PROCEDURY ODPRAWY CELNEJ CZASOWEJ - przez nie dokonanie powrotnego wywozu towaru za granicę, albo nie podjęcie czynności w celu nadania temu towarowi innego przeznaczenia celnego.
w art. 89 §1 i 2 KKS - przestępstwo polegające na zmianie celu przeznaczenia lub niezachowania innego warunku, od którego ustawa uzależnia zwolnienie towaru w całości od należności celnej, albo uzależnia zastosowanie zerowej lub obniżonej, albo preferencyjnej stawki celnej. [ art. 190 KKS - procedury uprzywilejowane]
w art. 90 §1 - przestępstwo skarbowe polegające na usunięciu towaru lub środka przewozowego spod dozoru celnego. Np. Cudzoziemiec przywozi samochód, który oddaje pod dozór celny i daje w użyczenie osobie trzeciej.
w art. 91 §1 i 3 - PASERSTWO SKARBOWE - przestępstwo skarbowe polegające na nabyciu, przyjęciu towaru pochodzącego z przestępstwa celnego. Przestępstwo to musi być popełnione umyślnie.
PRZESTĘPSTWO PRZECIWKO ZASADOM OBROTU DEWIZOWEGO ( ROZDZ. VII KKS):
w art. 98 §2 - przestępstwo skarbowe polegające na dokonaniu bez pozwolenia dewizowego obrotu kapitału dotyczącego transferu wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych. Przepadkowi podlegają wartości dewizowe.
PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO ORGANIZACJI GIER LOSOEWYCH, ZAKŁADÓW WZAJEMNYCH I GIER NA AUTOMATACH:
w art. 107 §1-3 - przestępstwo to polega na urządzeniu lub prowadzeniu wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia gry losowej. Dodać należy, że do ustawy z dnia 29 lipca 1002 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych, grach na automatach (Dz.U nr 102 poz. 650), mają zastosowanie przepisy wykonawcze (w sumie 7), które szczegółowo regulują wykonywanie tej ustawy, a także zasady obliczania i odprowadzania podatków z tego tytułu.
w art. 109 - przestępstwo to polega na uczestniczeniu w grze losowej lub zakładzie wzajemnym urządzonym lub prowadzonym bez wymaganego zezwolenia.
w art. 110 - przestępstwo to polega na trudnieniu się bez posiadanego uprawnienia, z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej, sprzedażą losów lub innych dowodów udziału w grze losowej lub zakładzie wzajemnym.
Przepadkowi w zw. z ww przestępstwami podlegają wygrana, dokumenty, urządzenia gry losowej lub zakładu wzajemnego.
Należy pamiętać o trzech ZASADACH ZWIĄZANYCH Z PRZEPADKIEM PRZEDMIOTÓW, a określonych w art. 31 kks:
przedmiot stanowiący przedmiot przestępstwa lub wykroczenia skarbowego ulega przepadkowi, chociażby nie był własnością sprawcy.
przepadku przedmiotów nie orzeka się jeżeli:
są one własnością osoby trzeciej, a sprawca uzyskał je w drodze przestępstwa lub wykroczenia (art. 31. §2 kks.) [port lotniczy]
orzeczenie byłoby niewspółmierne do wagi popełnienia przestępstwa (duża wartość, a małe przestępstwo) - art. 31 §3 pkt.1 kks.
uiszczono należność publicznoprawną do przedmiotów zagrożonych przepadkiem. (np. zapłacono należność podatkową lub celną, chyba że należność ta jest niewspółmierna do kwoty równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów, albo przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29. pkt.4 lub, które zostały specjalnie przysposobione do popełnienia czynu zabronionego
przedmioty objęte przepadkiem przechodzą na własność Skarbu Państwa
[16.I]
(3.) ŚCIĄGNIĘCIE RÓWNOWARTOŚI PIENIEŻNEJ PRZEPADKU PRZEDMIOTÓW (art. 32 KKS) - przepis ten statuuje zasadę kompensacyjną właściwości przepadku przedmiotów. Polega ona na tym, ze w razie niemożności orzeczenia przepadku przedmiotów, gdy przedmiot ten został zniszczony, zgubiony lub z innych przyczyn faktycznych lub prawnych nie może być objęty orzeczeniem przepadku.
(4.) PRZEPADEK OSIĄGNIĘTYCH KORZYŚCI MAJĄTKOWYCH PRZEZ SPRAWCĘ (art. 33 KKS) - w razie skazania sprawcy w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary z powodu uczynienia sobie przez sprawcę z popełnienia przestępstw skarbowych stałego źródła dochodu, albo z powodu popełnienia przestępstwa skarbowego w zorganizowanej grupie lub w związku przestępczym, sąd może orzec przepadek osiągniętych korzyści majątkowych pochodzących, chociażby pośrednio z przestępstwa skarbowego.
(5.) ZAKAZ PROWADZENIA OKREŚLONEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, WYKONYWANIA OKREŚLONEGO ZAWODU LUB ZAJMOWANIA OKREŚLONEGO STANOWISKA (art. 34 §1,24 KKS) - środek ten w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska, albo wykonywania określonego zawodu sąd może orzec jeżeli przy popełnieniu przestępstwa sprawca nadużył stanowiska, albo nadużył wykonywanego zawodu lub okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym przez prawo.
Natomiast orzeczenie przez sąd zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej jest możliwe jeżeli skazano sprawcę za przestępstwo skarbowe popełnione w związku z prowadzeniem takiej działalności i jeżeli dalsze jej prowadzenie zagraża istotnym dobrom chronionym przez prawo.
STANOWISKO - pojęcie to łączy się zawsze z wykonywaną funkcją (np. dyrektor spółki, prezes spółki, główny księgowy) oraz z zakresem obowiązków i wynikających z nich odpowiedzialności.
ZAWÓD - przez pojęcie to należy rozumieć zajęcie zarobkowe wymagające wiadomości i umiejętności, które często potwierdzone są dyplomem czy certyfikatem.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA - pojęcie działalności gospodarczej jest uregulowane w Prawie o działalności gospodarczej z dnia 19 listopada 1999 r., wg której DG to działalność zarobkowa, wytwórcza, handlowa, usługowa lub budowlana.
Zakaz ten może być orzeczony przez sąd tylko wówczas, gdy KKS tak stanowi. Przestępstwa, za które można orzec zakaz prowadzenia określonej działalności wymienione są w art. 34 §2 KKS:
za 16 przestępstw przeciwko obowiązkom podatkowym (rozdział VII)
za 15 przestępstw przeciwko obowiązkom celnym (VIII)
za 4 przestępstwa przeciwko obrotowi dewizowemu
za 5 przestępstw przeciwko organizacji gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach
za 1 przestępstwo przeciwko prywatyzacji mienia Skarbu Państwa
(nie wymieniać, nie omawiać)
Zakaz prowadzenia określonej działalności można orzec w razie skazania sprawcy w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary (7 warunków). Zakaz ten może być orzeczony na okres od roku do lat 5 i orzeka się go w latach.
(6.) PODANIE WYROKU DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI (art. 35 KKS) - w uzasadnionych wypadkach sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości w sposób przez siebie określony. Orzeczenie tego środka jest możliwe za każde przestępstwo skarbowe.
(7.) POZBAWIENIE PRAW PUBLICZNYCH (art. 34 § 1,3,4 KKS) - orzeczenie tego środka jest możliwe gdy w sprawie następuje nadzwyczajne obostrzenie kary określone w art. 38 § 1 i 2 KKS i tylko w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 ....???? od roku do lat 5.
ŚRODKI PROBACYJNE - do środków tych zalicza się:
warunkowe umorzenie postępowania karnego
warunkowe zawieszenie wykonania kary
warunkowe przedterminowe zwolnienie skazanego z odbycia reszty kary
(1.) WARUNKOWE UMORZENIE POSTEPOWANIA KARNEGO - instytucja ta polega na tym, że sąd może warunkowo umorzyć postępowanie o przestępstwie gdy zachodzą łącznie następujące przesłanki materialno-prawne:
wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne
okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie budzą wątpliwości
sprawca nie był karany z umyślne przestępstwa skarbowe
postawa sprawcy jest właściwa i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób bycia uzasadniają przypuszczenie, że mimo umorzenia postępowania karnego sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni nowego przestępstwa skarbowego
przestępstwo nie jest zagrożone karą powyżej 3 lat pozbawienia wolności
stopień społecznej szkodliwości nie jest znaczny (ma szerszy zakres znaczeniowy i obejmuje:) stopień społecznej szkodliwości jest nieznaczny.
rys:
Stopień społecznej szkodliwości NIE JEST ZNACZNY zawiera również stopień średni społecznej szkodliwości i w związku z tym jest on bliższy do stopnia znacznego.
Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do lat 2 i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. Powyższe przesłanki KKS przejął (recypował) KK. Niezależnie od tego KKS wprowadził odmienności w stosunku do przepisów KK. Te odmienności KK są następujące:
zgodnie z art. 41 § 1 KKS warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa skarbowego popełnionego w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary, określonych w art. 37 § 1 - 3, 5 - 7, lub art. 38 § 2 KKS.
zgodnie z art. 41 § 2 KK sąd umarzając warunkowo postępowanie karne za przestępstwo skarbowe w związku, z którym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej i należność ta nie została uiszczona, sąd nakłada obowiązek uiszczenia tej należności w wyznaczonym terminie
jeżeli sprawca nie uiścił należności publicznoprawnej stanowi to dodatkową przyczynę (niezależnie od przyczyn określone w przepisach KK) do podjęcia postępowania karnego
WARUNKOWE ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY - zgodnie z art. 69 KK, który ma zastosowanie do KKS (art. 20 §2 KKS) sąd może w warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary:
pozbawienia wolności, nie przekraczającej 2 lata - zawieszenie tej kary następuje na okres od lat 2 do lat 3, a warunkiem zawieszenia jest uiszczenie przez skazanego uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, jeżeli do czasie skazania należności tej nie uiszczono.
karę ograniczenia wolności
samoistną karę grzywny
WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE SKAZANEGO Z ODBYCIA RESZTY KARY - sąd może dokonać tego zwolnienia po odbyciu przez skazanego połowy orzeczonej kary, jednak nie wcześniej niż po odbyciu co najmniej 6 miesięcy.
ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE - środki te wymienione są w art. 22 § 3 KKS i są nimi:
umieszczenie w zakładzie zamkniętym
umieszczenie w zakładdzie psychiatrycznym
umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze lub rehabilitacyjne
umieszczenie w zamkniętym zakładzie lecznictwa odwykowego
skierowanie do placówki leczniczo-rehabilitacyjnej
przepadek przedmiotów
zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu czy zajmowania określonego stanowiska
(ad. 6) PRZEPADEK PRZEDMIOTÓW - zgodnie z art. 43 §1 KKS przepadek przedmiotów, tytułem środka zabezpieczającego, sąd może orzec:
sprawca dopuścił się czynu zabronionego w stanie niepoczytalności
społeczna szkodliwość czynu popełnionego przez sprawcę jest znikoma
zastosowano warunkowe umorzenie postępowania karnego
zachodzi okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy czynu zabronionego (degresja karania)
np. nie ustalono winy, art. 5 §2 KKS, bądź zastosowanie środka leczniczego, wychowawczego, labo poprawczego w stosunku do sprawcy, który popełnił przestępstwo skarbowe po ukończeniu 17 lat, a przed ukończeniem 18.
NADZWYCZAJNE OBOSTRZENIE KARY (NOK) art. 37 §1 KKS
Istota: polega na ustawowym upoważnieniu sądu w określonych warunkach do wymiary kary sądowej powyżej ustawowego zagrożenia, albo wymierzenia kary surowszej zamiast przewidzianej za dane przestępstwo kary łagodniejszej. Na gruncie KKS NOK jest zawsze fakultatywne.
Przesłanki materialne: przepis art. 37 §1 KKS ustanawia (statuuje) 7 przesłanek NOK:
umyślnie popełnione przez sprawcę przestępstwo skarbowe powoduje uszczuplenie należności publicznoprawnej dużej wartości, albo przedmiot przestępstwa skarbowego jest duży.
DUŻA WARTOŚĆ - to taka wartość, która przekracza 500 krotność NMW, a nie przekracza 1000 krotności, w chwili popełnienia przestępstwa skarbowego.
sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu.
STAŁE ŹRÓDŁO DOCHODU - to nie jedyne źródło dochodu, sprawca może mieć także inne źródło dochodu, natomiast dochód z popełniania przestępstwa skarbowego ma charakter stały, a nie sporadyczny (przesłanka dostateczna). Nie chodzi tu o tzw. przestępczość zawodową, która wymaga specjalnej wiedzy, albo dysponowania specjalną aparaturą.
CIĄG PRZESTĘPSTW SKARBOWYCH - popełnione przez sprawcę w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu dwóch lub więcej przestępstw skarbowych zanim zapadł wyrok, chociażby nieprawomocny co do któregokolwiek z nich i każdy z tych czynów wyczerpuje znamiona przestępstwa skarbowego określonego w tym samym przepisie (art. 37 §1 pkt.3).
PODOBNY SPOSÓB - popełnienia przestępstwa polega na tym, że chodzi o tę samą czynność czasownikową np. popełnianie oszustw podatkowych (art. 56 §1 pkt.3).
KRÓTKIE ODSTĘPY CZASU - tj. okres kilku miesięcy, czyli nie więcej niż 9.
TEN SAM PRZEPIS - oznacza ten sam artykuł KKS, pod który podpadają czyny zabronione popełnione przez sprawcę.
np. sprawca popełnia przestępstwa skarbowe:
10 marca 2001 z art. 56 §1 KKS
15 maja 2001 z art. 56 §1 KKS
10 lipca 2001 zapadł wyrok za przestępstwo skarbowe popełnione 15 maja 01 po tym wyroku sprawca popełnia przestępstwo z art. 56 § we wrześniu 01 r.
RECYDYWA SKARBOWA - sprawca po odbyciu kary pozbawienia wolności co najmniej 6 miesięcy lub po odbyciu kary ograniczenia wolności w rozmiarze co najmniej 6 miesięcy, albo po uiszczeniu kary grzywny wynoszącej co najmniej 120 stawek dziennych - za umyśle przestępstwa skarbowe popełnia w ciągu 5 lat od odbycia powyższych kar nowe (drugie) przestępstwo umyślne tego samego rodzaju.
PRZESTĘPSTWA TEGO SAMEGO RODZAJU - to przestępstwa określone w tym samym rozdziale KKS. Przestępstwa tego samego rodzaju są również wówczas, jeżeli przestępstwo skarbowe popełnione jest z użyciem przemocy lub groźby jej użycia (mogą być wtedy z różnych rozdziałów).
ZORGANIZOWANY ZWIĄZEK LUB GRUPA - sprawca popełnia przestępstwa skarbowe działając w zorganizowane grupie przestępczej lub związku mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego. Instytucje te omówione są przy czynnym żalu.
Jeżeli podżegacz lub pomocnik ma świadomość tego, że podżega lub pomaga do popełnienia przestępstwa skarbowego, związkowi przestępczemu lub grupie przestępczej to zgodnie z ustalonym poglądem SN do takiego podżegacza i pomocnika, może mieć zastosowanie NOK.
PRZEMOC LUB GROŹBA - popełnienie przez sprawcę przestępstwa skarbowego przy użyciu przezeń przemocy lub groźby natychmiastowej jej użycia, albo działanie sprawcy wspólnie z inną osobą, która używa takiej przemocy lub grozi natychmiastowym jej użyciem. Użycie przemocy charakteryzuję się dwoma elementami:
powinno mieć określony cel, którym jest przełamanie woli oporu innej osoby
użycie przemocy powinno charakteryzować się co najmniej naruszeniem nietykalności cielesnej innej osoby.
PRERZEMOCĄ - będzie więc takie zastosowanie siły fizycznej, albo fizycznego przymusu w stosunku do osoby, która albo fizycznie ją obezwładnia, albo też doprowadza do podjęcia przez nią decyzji zgodnej z zamierzeniem sprawcy.
Art. 37 §1 pkt 6 kks. nie zawęża użycia przemocy do osoby stanowiąc „używając przemocy”. Z takiej konstrukcji prawnej przepisu należy przyjąć, że na gruncie KKS istnieje możliwość użycia przemocy w stosunku do rzeczy, przy czym przemoc ta oddziaływuje pośrednio na inną osobę w przeciwieństwie do art. 280 k.k., która zawęża użycie przemocy tylko do osoby.
Drugim ze środków zmuszania jest groźba bezprawna, która obejmuje swoim zakresem groźbę karalną, a także groźbę spowodowania postępowania karnego skarbowego lub rozgłoszenia wiadomości uwłaszczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej. Groźba ta musi być realna, tzn. że osoba przeciwko, której została wypowiedziana, obawia się jej spełnienia.
Sprawca doprowadza inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia.
Wykorzystanie stosunku zależności polega na tym, że między osobą wydającą polecenie wykonania czynu zabronionego, a sprawcą ten czyn wykonującym istnieje stosunek zależności. Nie musi mieć on charakteru formalnego, chodzi bowiem o zależność faktyczną, czyli taki układ sytuacyjny pomiędzy osobami, że 1 z nich zdaje sobie sprawę iż jest zmuszona do wykonania poleceń drugiej osoby. Osoba polecająca wykonanie czynu zabronionego musi mieć świadomość, że osoba która takie polecenie wydaje czuje się zobowiązana do posłuszeństwa.
Odmianą uzależnienia jest krytyczne położenie. Jest to taka sytuacja, w której osobie grożą poważnie szkody majątkowe lub osobiste. Zachowanie sprawcy może mieć jednocześnie znamiona nadużycia stosunku zależności, jak i wykorzystania krytycznego położenia.
Przestępstwa skarbowe popełnione w tych okolicznościach musi mieć charakter umyślny, tzn. sprawca musi mieć świadomość, że osoba jest od niego uzależniona, albo znajduje się w krytycznym położeniu.
USTAWOWE WYŁĄCZENIA STOSOWANIA NOK (art. 37 §2 KKS):
art. 37 §2 - sprawca uiścił w całości uszczuploną należność publicznoprawną przed zamknięciem przewodu sądowego w I instancji w związku z umyślnie popełnionym przestępstwem skarbowym, polegającym na uszczupleniu należności publicznoprawnej dużej wartości, względnie którego wartość przedmiotu przestępstwa jest duża, albo w związku z popełnianiem ciągu przestępstw.
Uiszczenie należności publicznoprawnej nie musi nastąpić przez samego sprawcę. Obowiązek ten nie jest adresowany bowiem wprost do sprawcy. Uiszczenie to może nastąpić w drodze egzekucji.
art. 37 §3 - NOK nie stosuje się do sprawcy, który odstąpił od udziału w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym i ujawniając przed organem ścigania istotne okoliczności zamierzonego przestępstwa skarbowego, zapobiegł jego powstaniu.
ZASADY WYMIARU KARY W WARUNKACH NOK - wyróżniamy tu 2 zasady:
ZASADA (zwyczajne obostrzenie kary) - art. 38 §1 KKS i polega na tym, że:
jeżeli przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności lub zagrożone jest tylko karą grzywny do 360 stawek dziennych, sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do 6 miesięcy, oraz karę grzywny przewidzianej za to przestępstwo.
jeżeli przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą grzywny przekraczającej 360 stawek dziennych sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do 1 roku, albo karę ograniczenia wolności, a także wymierzyć karę grzywny, o ile jest przewidziana za dane przestępstwo.
jeżeli przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą pozbawienia wolności sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia, zwiększonego o połowę oraz obostrzyć karę grzywny do górnej granicy zwiększonego również o połowę kary grzywny. (np. art. 54).
ZASADA (szczególne obostrzenie kary) - art. 38 §2 KKS i polega na tym, że sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego podwójnie oraz może wymierzyć karę grzywny zwiększonej o połowę, która grozi za to przestępstwo. Zasadę tą stosuje się gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki:
sprawca popełnia przestępstwa enumeratywnie wymienione w art. 38 §2 pkt 1 i 2 [lista zamknięta] (przestępstwa ciężkiej wagi)
kwota uszczuplonej należności publicznoprawnej lub wartość przedmiotu czynu zabronionego jest wielka (tj. w chwili popełnienia przestępstwa przekracza 1000 krotność NMW).
Do przestępstw będących przesłanką zastosowania szczególnego obostrzenia kary, a wymienionych w art. 38 §2 pkt 1 i 2, zalicza się:
10 przestępstw przeciwko obowiązkom podatkowych i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji (rozdział VI KKS)
oszustwo podatkowe - art. 54 §1 KKS - przestępstwo to polega na uchylaniu się od opodatkowaniu przez nie zgłoszenie przedmiotu opodatkowania lub podstawy opodatkowania, albo nie złożenie deklaracji podatkowej. Przestępstwo to zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych, albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
firmanctwo - art. 55 §1 KKS - przestępstwo to polega na tym, że podatnik w celu niepłacenia podatku zataja prowadzenie działalności gospodarczej n własny rachunek, posługując się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu. Przestępstwo to zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych, albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
nieprawdziwe dane podatkowe - art. 56 §1 KKS - przestępstwo to polega na tym, że podatnik składając organowi podatkowemu lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie podaje nieprawdę lub zataja prawdę, labo nie dopełnia obowiązku o zmianie danych w jego działalności. Przestępstwo to zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych, albo karze pozbawienia wolności do lat 2,albo obu tym karom łącznie.
obrót bez znaków akcyzy - art. 63 § 1 KKS - przestępstwo to polega na sprowadzaniu do kraju lub wydawaniu z zakładu produkcyjnego wyrobów akcyzowych bez ich uprzedniego oznaczenia znakami akcyzy. Ustawa z dnia 2 grudnia 1993 r. o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy reguluje procedurę oznaczania wyrobów akcyzowych, ustala rodzaje wyrobów, które muszą być oznaczone.
ZNAK AKCYZY - to znak skarbowy, który ma postać banderoli, albo znaku cechowego lub odcisku pieczęci. Przestępstwo to zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych, albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
paserstwo wyrobami akcyzowymi - art. 65 §1 - przestępstwo to polega na umyślnym popełnieniu przestępstwa paserstwa wyrobami akcyzowymi. Przestępstwo to popełnia ten kto nabywa, przechowuje lub przewozi wyroby akcyzowe lub opakowania z tymi wyrobami stanowiące przedmiot czynu zabronionego określonego w art. 63-64, lub pomaga w ich zbyciu albo te wyroby przyjmuje lub pomaga w ich ukryciu, jeśli rodzaj, ilość lub wartość wskazują na ich przeznaczenie do działalności gospodarczej. Przestępstwo to zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
fałszowanie znaków akcyzy - art. 67 §1 - Kto podrabia albo przerabia znak akcyzy albo upoważnienie do odbioru banderol, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
zbywanie lub przekazywanie znaków akcyzy art. 70 § 1,2,3 - zbywanie lub przekazywanie wbrew przepisom ustawy znaków akcyzy osobie nieuprawnionej, albo puszczenie w obieg znaków akcyzy przyjętych od osoby nieuprawnionej.
wprowadzenie w błąd organu ... art. 76 § - przestępstwa polegające na wprowadzeniu w błąd uprawnionego organu i spowodowanie bezpodstawnie zwrotu należności podatkowej.
przestępstwa podatnika, płatnika i inkasenta art. 77 § 1 - przestępstwo to polega na tym, że podatnik, płatnik lub inkasent nie wpłaca w terminie pobranego podatku na rachunek właściwego organu.
pobór podatku art. 78 § - przestępstwo to polega na zaniechaniu pobrania podatku lub pobranie w kwocie niższej od należnej.
5 przestępstw przeciwko obowiązkom celnym oraz przestępstwa przeciwko obrotowi dewizowemu (rozdział VII KKS)
przemyt celny art. 86 § 1 i 2 - polega na tym, że sprawca wprowadzając towar na polski ###############
1 przestępstwo przeciwko obrotowi dewizowemu (rozdział VIII KKS)
popełnionym w warunkach NOK (
!!! Zawsze sąd obok kary wynikającej z zastosowania NOK wymierza karę pierwotną przewidzianą za dane przestępstwo.
z popełnionym, polegającym na uszczupleniu należności publicznoprawnej dużej wartości, względnie, którego wartość przedmiotu jest duża, albo w związku z popełnieniem ciągu przestępstw.
**FIRMANCTWO (art. 55 KKS)
Art. 22. § 1. Karami za przestępstwa skarbowe są:
1) kara grzywny w stawkach dziennych,
2) kara ograniczenia wolności,
3) kara pozbawienia wolności.
§ 2. Środkami karnymi są:
1) dobrowolne poddanie się odpowiedzialności,
2) przepadek przedmiotów,
3) ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów,
4) przepadek osiągniętych korzyści majątkowych,
5) zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska,
6) podanie wyroku do publicznej wiadomości,
7) pozbawienie praw publicznych,
8) środki związane z poddaniem sprawcy próbie:
a) warunkowe umorzenie postępowania karnego,
b) warunkowe zawieszenie wykonania kary,
c) warunkowe zwolnienie.
§ 3. Środkami zabezpieczającymi są:
1) umieszczenie w zakładzie zamkniętym,
2) umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym,
3) umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze lub rehabilitacyjne,
4) umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego,
5) skierowanie do placówki leczniczo-rehabilitacyjnej,
6) przepadek przedmiotów,
7) zakazy wymienione w § 2 pkt 5.
Art. 53. § 1. Czyn zabroniony jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
§ 2. Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
W ilu przypadkach KKS przewiduje ograniczenie wolności.
Art. 26. § 1. Jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone karą pozbawienia wolności, sąd może orzec zamiast niej karę ograniczenia wolności, w szczególności jeżeli orzeka równocześnie środek karny wymieniony w art. 22 § 2 pkt 2, 3, 5 i 6, co nie stoi na przeszkodzie wymierzenia także kary grzywny grożącej za to przestępstwo obok kary pozbawienia wolności.
§ 2. Wymierzając karę ograniczenia wolności za przestępstwo skarbowe, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie lub narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej i należności tej nie uiszczono, sąd określa także obowiązek jej uiszczenia przez skazanego w wyznaczonym terminie.
§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprawcy umyślnego przestępstwa skarbowego, który był uprzednio skazany na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 6 miesięcy bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
§ 4. Do wymiaru kary ograniczenia wolności stosuje się odpowiednio także art. 34-36 Kodeksu karnego.
Art. 36. § 1. Stosując nadzwyczajne złagodzenie kary, sąd może:
1) wymierzyć karę ograniczenia wolności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone karą pozbawienia wolności; przepis art. 26 § 2 stosuje się,
Art. 38. § 1. Stosując nadzwyczajne obostrzenie kary, sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności:
1) do 6 miesięcy albo karę ograniczenia wolności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone tylko karą grzywny do 360 stawek dziennych, co nie wyłącza wymierzenia także kary grzywny grożącej za to przestępstwo,
2) do roku albo karę ograniczenia wolności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone tylko karą grzywny przekraczającą 360 stawek dziennych, co nie wyłącza wymierzenia także kary grzywny grożącej za to przestępstwo,
3) przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo skarbowe w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, co nie wyłącza wymierzenia z takim samym obostrzeniem także kary grzywny grożącej za to przestępstwo obok kary pozbawienia wolności.
Art. 110. (8) Kto, nie będąc do tego uprawnionym, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej trudni się sprzedażą losów lub innych dowodów udziału w grze losowej, zakładzie wzajemnym lub grze na automacie,
podlega karze grzywny do 360 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności, albo obu tym karom łącznie.
Art. 172. § 1. Nakazem karnym można orzec za przestępstwo skarbowe karę grzywny przewidzianą w art. 23 § 2 albo karę ograniczenia wolności, a za wykroczenie skarbowe - karę grzywny przewidzianą w art. 48 § 3.
Czy przygotowanie na gruncie KKS jest karalne. Rozważyć tę karalność na gruncie art.67 §2 KKS.
Instytucja przygotowania regulowana jest wprost jedynie w Kodeksie karnym, mianowicie stanowi o tym art. 16 §1 k.k. Ponadto przygotowanie jest objęte sankcją tylko wówczas gdy konkretny przepis ustawy o tym stanowi. Między innymi również przepis art. 17 §1 k.k. ogranicza sankcjonowanie czynności przygotowania wobec tej osoby, która:
dobrowolnie odstąpiła od przygotowania,
podjęła istotne starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.
Zatem już na gruncie ww przepisów Kodeksu karnego sankcjonowanie czynności przygotowania jest bardzo ograniczone.
Art. 16. § 1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.
§ 2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.
Natomiast przepisy Kodeksu karnego skarbowego ani w części ogólnej, ani w części szczególnej nie regulują kwestii sankcji za czynność przygotowania. Treść przepisu art. 67 §2 k.k.s., wskazuje jedynie na przesłanki podobne do tych jakie mają miejsce w przypadku czynności przygotowania - przepis ten mówi bowiem o „uzyskaniu lub przysposobieniu środków”. Przepisy K.k.s pomijają całkowicie sankcjonowanie pozostałych przesłanek przygotowania, określonych w przepisie art. 16 §1 k.k. Uznać należy zatem, że art. 67 §2 k.k.s. nie traktuje w swej treści „uzyskania lub przysposobienia środków” jako czynności przygotowania, a jedynie wprowadza szczególny typ przestępstwa skarbowego. Nie ma tu zatem zastosowania przepis art. 16 §2 k.k., który dopuszcza karalność za przygotowanie, a tym bardziej na gruncie przepisów k.k.s przygotowanie nie jest karane.
Prawo Karne Skarbowe
1