KRAŃCOWA STOPA SUBSTYTYCJI dobra x w miejsce dobra y jest to ta ilość dobra x, która kompensuje rezygnację z określonej ilości dobra y. Inaczej stosunek niewielkiej ilości dobra y do zastępującego go dobra x, czyli tg kąta nachylenia

Marginalna (krańcowa) stopa substytucji MSS(KSS).

Krzywa obojętności jest coraz bardziej płaska, co oznacza, że jej nachylenie maleje. Nachylenie stycznej do kolejnych punktów maleje, tzn., że maleje MSS. Im mniej dobra y jest konsumowane tym gospodarstwo domowe mniej chętnie z dalszej konsumpcji rezygnuje, aby w zamian zwiększyć konsumpcję dobra x, która sukcesywnie rośnie. Rezygnując z kolejnej jednostki dobra y konsument żąda coraz większych przyrostów dobra x.

Żeby zwiększyć konsumpcję dobra x o kolejną jednostkę jesteśmy skłonni zrezygnować z coraz mniejszych ilości dobra y, działa tu prawo malejącej krańcowej stopy substytucji.

ŚCIEŻKA CEN (LINIA BUDŻETOWA)

- współczynnik kierunkowy prostej określający jej nachylenie

- współrzędna rzędna, punkt, w którym prosta przecina oś rzędnych (OY). Punkt przecięcia, a współrzędne (0;
)

W obliczaniu nie uwzględniamy kredytu i oszczędności.

M=120

px=2

py=4

y=- ½ x+30

Przy wydawaniu wszystkich pieniędzy (czyli spełnieniu wszystkich warunków) znajdujemy się na krzywej. Nie można się znaleźć ponad przy spełnieniu warunków (kredyt lub oszczędności). Pod krzywą jedynie gdy nie będziemy wydawać wszystkich pieniędzy, co nie będzie spełnieniem warunków.

a)

Cena dobra x i y są stałe a dochody rosną przesunięcie równoległe do góry bez zmiany nachylenia.

Cena dobra x i y są stałe a dochody maleją przesunięcie równoległe do dołu bez zmiany nachylenia.

Stały dochód a ceny obu dóbr rosną dwukrotnie (równomiernie) przesunięcie równoległe do góry.

Rosną dwukrotnie dochody i ceny. Linia nie zmotania położenia.

b)

Stałe dochody i stała cena dobra y a cena dobra x rośnie to koniec krzywej przesuwa się w prawo.

Stałe dochody i stała cena dobra y a cena dobra x maleje to koniec krzywej przesuwa się w lewo.

Linia budżetowa jest styczna do I2 w punkcie R. Nachylenie linii budżetowej jest więc równe MSS (w punkcie R) a dokładniej linia budżetowa i styczna w punkcie R to ta sama prosta. Wówczas:

Spełnienie tego warunku gwarantuje znalezienie się w punkcie równowagi R.

Konsumpcja dobra x rośnie więc MUx maleje. Konsumpcja dobra y maleje więc MUx rośnie.

Konsumpcja dobra x maleje więc MUx rośnie. Konsumpcja dobra y rośnie więc MUx maleje.

R- wybór koszyka dóbr, jest to punkt gdzie zadowolenie jest maksymalne przy danych kosztach.

Punkt równowagi - R

Stycznych do krzywej może być wiele ale linia budżetowa jest jedna czyli MSS jest identyczna do nachylenia.

Stosunek cen to tylko nachylenie linii budżetowej.

My nie ma wpływu na ceny ponieważ mamy zbyt mały wpływ na popyt i podaż. Wpływ mamy tylko na użyteczność krańcową.

Użyteczność krańcowa dobra x jest 6 razy większa niż użyteczność krańcowa dobra y	Cena dobra x jest 4 razy wyższa niż cena dobra y
Przyrost konsumpcji x o jedną jednostkę daje 6 razy większe zadowolenie niż przyrost konsumpcji dobra y o jednostkę	Dobro x jest 4 razy droższe niż dobro y
Dobro x jest 4 razy droższe ale jego konsumpcja daje 6 razy większy przyrost zadowolenia. Konsument zwiększy konsumpcję dobra x w zamian za dobro y (konsumpcja dobra y spadnie) Wzrost konsumpcji dobra x powoduje spadek MUx, spadek konsumpcji dobra y powoduje wzrost MUy. Stosunek MUx do MUy zmniejszy się.

Użyteczność krańcowa dobra x jest 3 razy większa niż użyteczność krańcowa dobra y	Cena dobra x jest 4 razy większa niż cena dobra y
Przyrost konsumpcji dobra x jest o jedną jednostkę daje 3 razy większy przyrost zadowolenia niż przyrost konsumpcji dobra y o jednostkę	Dobro x jest 4 razy droższe niż dobro y
Dobro x jest 4 razy droższe a jego konsumpcja daje 3 razy większy przyrost zadowolenia. Konsument zwiększy konsumpcję dobra y w zamian za (…)

II prawo Gossena

Konsument maksymalizuje użyteczność. Jeśli stojąc w obliczu wyboru pomiędzy różnymi koszykami dóbr wybierze taki koszyk w którym użyteczności krańcowe wszystkich dóbr są sobie równe. (przed poprawką)

MUx = MUy = MUz =…

Jeśli użyteczności te są rożne, konsument dokonuje realokacji dochodu i nie jest w równowadze. Dopóki użyteczność krańcowa jednego dobra jest mniejsza niż drugiego opłaca się substytucja.

Wyrównywanie użyteczności krańcowych jako warunek równowagi ma sens tylko wtedy jeśli założymy, że ceny wszystkich dóbr są takie same. Jeśli musielibyśmy wydać 3zł na zakup dobra x i 1złna zakup dobra y gdy ich użyteczności krańcowe są takie same, wybór dobra x byłby niefortunny bo oznaczałby osiągnięcie takiego samego zadowolenia większym kosztem.

Jeśli uwzględnimy zróżnicowanie cen to wyrównywanie użyteczności krańcowych dóbr nie zapewnia równowagi. Konsument musi uwzględnić użyteczność krańcową ostatniej złotówki wydanej na dobro x czy y.

Treść II prawa Gossena po modyfikacji:

Konsument osiąga stan równowagi jeśli dokonuje wydatków na wszystkie dobra tak, że użyteczność krańcowa ostatniej złotówki wydanej na każde z dóbr są takie same.

Średnio przyrost zadowolenia na 1 zł

inaczej zapisane. Łatwiej odpowiedzieć co zrobić by osiągnąć równowagę.

Efekty (zmiana ceny dobra pociąga za sobą 2 efekty):

• Substytucyjny- jeśli cena dobra x spada a cena dobra y się nie zmienia. Dobro x staje tańsze niż dobro y a y staje się relatywnie droższe. Konsument jest skłonny kupować więcej dobra x niż dobra y, które jest relatywnie droższe.

• Dochodowy- jeśli cena dobra x spada przy stałej cenie dobra y. Rosną dochody realne konsumenta co pozwala na większe zakupy dóbr x i y.

Dobro x

Efekt substytucyjny i dochodowy przy spadku ceny dobra x, przy założeniu, że jest to dobro normalne.

Sytuacja wyjściowa ab R1 (X1;Y1)

Px maleje Py= constans m= constans

Czyli z ab do ac (linia budżetowa nie zmienia nachylenia)

R2 -punkt równowagi (X2;Y2)

R1 R2 - to efekt substytucyjny i efekt dochodowy (ES+ED)

Tylko w modelu da się te dwa efekty oddzielić

AC A'C'

R' (X';Y')

R1 R' ES

Po dodaniu dochodu powrót do R2 (ED)

R' R2 ED (dam) dobro tańsze - konsumpcja rośnie

ED(?) zawsze jest ujemne. Rośnie konsumpcja dobra tańszego.

W tym przypadku to ma znaczenie jakie są to dobra. Odstępstwa od prawa popytu są zależne od ES i ED.

x

y

A

30=

60=

x

a)

b)

y

y

x

B

R

A

I3

I2

I1

x

y

ES+ED

X1

X2

X2

X'

ED

ES

X1

Y1

ED

ES+ED

ES

Y'

Y2

---