Stan na: luty 2009 r. Region: AFRYKA
Czynniki (wskaźniki) napięć:	Państwo:
1. Polityczne						4
1.1. Położenie geopolityczne	4					Odsuwa …………. od Morza Czerwonego, strategiczne położenie wzdłuż najbardziej ruchliwej drogi morskiej z Azji i Bliskiego Wsch. do Europy i Ameryki
1.2. System władzy (Democratic governance)	4					Bardzo wysokie ryzyko - wartość wskaźnika wynosi 0-2,5; głową państwa i szefem rządu jest prezydent Isajas Afewerki posiadający dyktatorskie zapędy (ukończył studia wojskowe w Chinach) - zakaz wolnych mediów i wyborów oraz nie wprowadzanie konstytucji
1.3. Spory graniczne / terytorialne	4					Konflikt z Etiopią o region Badem i Bure oraz dostęp Etiopii do morza; 30.11.2007, Komisja ds. Granic wyznaczyła granice ….......określając współrzędne, zostawiając……… nadal kilka obszarów spornego terenu, zawierającego miasto Badme. …….. przyjęła „wirtualne rozgraniczenie” decyzję EEBC i wezwała Etiopię, by wycofała swoje oddziały; Etiopia nie przyjęła decyzji rozgraniczenia; konflikt graniczny …….. z Dżibuti w 2008
1.4. Eksklawy / enklawy			2			Archipelag Dahlak na M. Czerwonym składający się z około 100 wysp koralowych; Wyspy Haynish
1.5. Separatyzm			2			między Etiopią ………………….na tle dostępu do M. Czerwonego
1.6. Nacjonalizm /ekstremizm		3				Jedyną legalnie działającą partią jest Ludowy Front dla Demokracji i Prawa
1.7. Stosunki z sąsiednimi państwami	4					Napięte z Etiopią, na granicy wojska pod egidą ONZ (UNMEE), a także z Sudanem; który oskarża Erytreę o popierania wschodnich sudańskich grup rebelianckich (buntowniczych); terytorialny spór z Jemenem o Wyspy Haynish został złagodzony przez międzynarodowy arbitraż, napięcia występują na tle połowów ryb
2. Środowiskowe (naturalne)						4
2.1. Zagrożenia hydrometeor. - (HNDI)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik (HNDI) wynosi 0-2,5
2.2. Zagrożenia geologiczne - (GNDI)				1		Niskie ryzyko - Wskaźnik Geological Natutal Disasters Index (GNDI) wynosi 7,5-10,0
2.3. Zagrożenia endemiczne		3				Wysokie ryzyko - Wskaźnik Malaria Index (MI) wynosi 2,5-5,0
2.4. Podstawy do samowystarczalności żywnościowej	4					6 % grunty orne, 69 % użytki zielone; 130 ha gruntów ornych na 1 000 mieszkańców; indeks opadów 323 mm
2.5. Zasoby wody - (WSI)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik Water Security Index (WSI) wynosi 0-2,5
2.6. Zasoby surowców strategicznych			2			Dość liczne bogactwa mineralne (rudy żelaza; manganu, miedzi, złoto), w niewielkim stopniu eksploatowane;
3. Społeczno-kulturowe						4
3.1. Konflikty społeczne - (ICSI)			2			Średnie ryzyko - Wskaźnik Impact of Conflict on Society Index (ICSI) wynosi 5,0-7,5
3.2. Struktura wieku ludności		3				0-14 lat - 43%; 65 lat i powyżej - 3,5%
3.3. Wzrost liczby ludności	4					2,63 % rocznie
3.4. Koncentracja ludności		3				Ponad 57 % ludności miejskiej koncentruje się w stolicy w m. Asmara
3.5. Migracje ludności i uchodźcy		3				7,1 tys. uchodźców; 500 tys. uchodźców z …………….w Sudanie, a ponad 150 tys. w Europie; 32 tys. wysiedleńcy wewnętrzni (IDPs)
3.6. Mniejszości narodowe / grupy etniczne / plemiona / klany	4					Zamieszkuje dziewięć głównych grup etnicznych: Tigrinya 50%, Tigre 31.4%, Saho 5%, Afar 5%, Beja 2.5%, Bilen 2.1%, Kunama 2%, Nara 1.5%, and Rashaida 0.5%.
3.7. Zdrowotność (HSI) /epidemie/pandemie (HIV/AIDS Index)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik Health and Safety Index (HSI) wynosi 0-2,5; HIV/AIDS Index (HAI) i malaria - wysokie ryzyko
3.8. Zróżnicowanie religijne	4					Chrześcijanie 50% (głównie Koptyści,Katolicy, Protestanci), Muzułmanie 48%, Animiści 2%.
3.9. Fundamentalizm religijny		3				Islamski, ekstremistyczna grupa - Erytrejski mahometański Jihad (EIJ);
3.10. Terroryzm				1		Niskie ryzyko - Wskaźnik Terrorism Risk Index (TRI) wynosi 7,5-10,0
3.11. Przestępczość zorganizowana i korupcja - (CPI)		3				Wysoka wartość - wskaźnik Corruption Perception Index (CPI) wynosi 2,8
3.12. HDI - wsk. rozwoju społecznego	4					Wskaźnik Human Development Index (HDI) wynosi 0,442
4. Ekonomiczne						4
4.1. PKB na mieszkańca	4					700 $/mieszkańca, należy do najbiedniejszych państw świata
4.2. Poziom inflacji		3				18 % rocznie
4.3. Dług zewnętrzny - Debt-external			2			311 mln $; 21,0 % PKB
4.4. Skala ubóstwa	4					Poziom ubóstwa 50%
4.5. Bezrobocie		3				Bardzo duże,
4.6. Tempo wzrostu produkcji		3				Realne tempo wzrostu PKB (GDP - real growth rate) wynosi 2,0 %
4.7. Bezpieczeństwo energetyczne - (ESI)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik Energy Security Index (ESI) wynosi 0-2,5
4.8. Bezpieczeństwo żywnościowe - (FSI)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Food Security Index (FSI) wynosi 0-2,5; 75 % niedożywionych
4.9. Narkotyki (uprawa / handel)				2		Nie ratyfikowano jeszcze żadnego z trzech najważniejszych międzynarodowych układów o kontroli narkotyków; tranzyt narkotyków
4.10. Problemy ekologiczne						Pustynnienie, erozja gleb, deforestacja, zniszczona infrastruktura; wycieki ropy i możliwe awarie tankowców
4.11. Struktura handlu	4					Import 43 razy przewyższa eksport; bilans ujemny (Current account balance) - 49 mln $; kanadyjskie przedsiębiorstwo górnicze podpisało kontrakt z GSE w 2007 i zaplanowało wydobywanie surowców od 2010 r. …………………. otwiera sterę wolnego handlu w porcie Massawa
4.12. Zagrożenia technologiczne - ryzyko katastrof			2			Katastrofy transportowe, produkcja chemiczna; kolizje tankowców na M. Czerwonym
5. Militarne						4
5.1. Potencjał militarny	4					Stan osobowy - 200 tys.; (3,6% ludności); Siły lądowe, Marynarka Wojenna, Siły Powietrzne
5.2. Posiadanie i proliferacja BMR				1		Nie posiada
5.3. Wydatki militarne na mieszkańca				1		Rocznie 44 $/mieszkańca
5.4. Aktywność militarna		3				Okresowo duża, szczególnie wzdłuż granicy z ………………………………..
5.5. % udział wyd. militarnych w PKB (MEI)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik Military Expenditure Index wynosi 0-8,00 (6,3 % PKB)
5.6. Cywilna kontrola armii	4					Ministrem Obrony jest gen. Sebhat Ephrem
5.7. Ryzyko intensywności konfliktów		3				Wysokie ryzyko (Intensity of risk) wynosi 2,5-5,0
OCENA OGÓLNA						4,00

Stan na: luty 2009 r. Region: AFRYKA
Czynniki (wskaźniki) napięć:	Państwo:
1. Polityczne						4
1.1. Położenie geopolityczne		3				Zachodnia Afryka - Zatoka Gwinejska, państwa nadbrzeżne 853 km wybrzeża, region bogaty w węglowodory
1.2. System władzy (Democratic governance)		3				Wysokie ryzyko - wartość wskaźnika wynosi 2,5-10,0; „państwo upadłe”; ciągłe zamieszki, konflikty a nawet wojny; Prezydent Umaru Musa Yar'Adua od 29 maja 2007 r.
1.3. Spory graniczne / terytorialne	4					Z ……………….. o Półwysep Bakassi - Nigeria wycofała się z półwyspu, o przebieg granicy morskiej z Kamerunem i ………………… oraz o wyspę w delcie rz. Ntem; o podział j. Czad z ………….. i Czadem
1.4. Eksklawy / enklawy				1		Nie posiada
1.5. Separatyzm			2			W delcie Nigru na tle podziału dochodów z eksploatacji ropy
1.6. Nacjonalizm /ekstremizm	4					Etniczne i religijne napięcia; niestabilna sytuacja wewnętrzna, ciągłe zamieszki, konflikty a nawet wojny, szczególna aktywność w trakcie wyborów
1.7. Stosunki z sąsiednimi państwami			2			Stara się utrzymywać dobre relacje z sąsiadami, rozwiązuje spory zewnętrzne na drodze politycznej
2. Środowiskowe (naturalne)						4
2.1. Zagrożenia hydrometeor. - (HNDI)			2			Średnie ryzyko - Hydro-meteorological Natural Disasters Index (HNDI) wynosi 5,0-7,5
2.2. Zagrożenia geologiczne - (GNDI)				1		Niskie ryzyko - Wskaźnik Geological Natutal Disasters Index (GNDI) wynosi 7,5-10,0
2.3. Zagrożenia endemiczne	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik Malaria Index (MI) wynosi 0-2,5; żółta febra; jeden z najbardziej endemicznych obszarów dla gorączki Lassa
2.4. Podstawy do samowystarczalności żywnościowej		3				34 % grunty orne, 43 % użytki zielone; 222 ha gruntów ornych na 1 000 mieszkańców; indeks opadów 1 324 mm
2.5. Zasoby wody - (WSI)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik Water Security Index (WSI) wynosi 0-2,5
2.6. Zasoby surowców strategicznych			2			Duże wydobycie kolumbitu; ropa naftowa (zasoby 36,22 mld bbl), gaz ziemny (zasoby 5,21 bln m^3), ruda żelaza, cyny, cynku, miedzi, wolframy, molibdenu i uranu, węgiel kamienny i brunatny, złoto, niob
3. Społeczno-kulturowe						4
3.1. Konflikty społeczne - (ICSI)			2			Średnie ryzyko - Wskaźnik Impact of Conflict on Society Index (ICSI) wynosi 5,0-7,5
3.2. Struktura wieku ludności		3				0-14 lat - 41,7%; 65 lat i powyżej - 3%
3.3. Wzrost liczby ludności		3				2,03 % rocznie
3.4. Koncentracja ludności		3				W płd. - zach. części kraju gęstość zaludnienia 350-450 osób/km^2; prawie 6 mln w Lagos; ogółem powyżej 160 osób/km^2
3.5. Migracje ludności i uchodźcy		3				9,3 tys. uchodźców, w tym z Liberii 5,8 tys., ponadto migracje wewnętrzne na skutek walk religijnych - 1,2 mln wysiedleńców wewnętrznych (IDPs)
3.6. Mniejszości narodowe / grupy etniczne / plemiona / klany	4					Powyżej 250 grup etnicznych: Hausa i Fulani 29%, Yoruba 21%, Igbo (Ibo) 18%, Ijaw 10%, Kanuri 4%, Ibibio 3,5 %, Tiv 2,5 %
3.7. Zdrowotność (HSI) /epidemie/pandemie (HIV/AIDS Index)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Wskaźnik Health and Safety Index (HSI) wynosi 0-2,5; HIV/AIDS Index (HAI) i malaria - bardzo wysokie ryzyko; gorączka Lassa, zapalenia wątroby, biegunki bakteryjne, żółta febra, zapalenia opon mózgowych, H5N1, leptospirosis i shistosomiasis
3.8. Zróżnicowanie religijne	4					Muzułmanie 50%, Chrześcijanie 40% (katolicy, anglikanie, zielonoświątkowcy i ewangelicy), religie tubylcze pierwotne 10%
3.9. Fundamentalizm religijny	4					Konflikt między muzułmanami a chrześcijanami
3.10. Terroryzm - (TRI)		3				Wysokie ryzyko - Wskaźnik Terrorism Risk Index (TRI) wynosi 2,5-5,0
3.11. Przestępczość zorganizowana i korupcja - (CPI)	4					Bardzo wysoka wartość - wskaźnik Corruption Perception Index (CPI) wynosi 2,2; porwania dla okupu w delcie Nigru; „pranie brudnych pieniędzy” z handlu narkotykami; korupcja aparatu władzy i administracji
3.12. HDI - Wskaźnik rozwoju społecznego		3				Wskaźnik Human Development Index (HDI) wynosi 0,499
4. Ekonomiczne						4
4.1. PKB na mieszkańca		3				2 200 $/mieszkańca
4.2. Poziom inflacji		3				10,6 % rocznie
4.3. Dług zewnętrzny - Debt-external					0	9,132 mld $; 4,2 % PKB
4.4. Skala ubóstwa	4					Poziom ubóstwa 75 %
4.5. Bezrobocie				1		Stopa bezrobocia wynosi 5,8 %
4.6. Tempo wzrostu produkcji				1		Realne tempo wzrostu PKB (GDP - real growth rate) wynosi 6,2 %
4.7. Bezpieczeństwo energetyczne - (ESI)				1		Niskie ryzyko - Wskaźnik Energy Security Index (ESI) wynosi 7,5-10,0
4.8. Bezpieczeństwo żywnościowe - (FSI)	4					Bardzo wysokie ryzyko - Food Security Index (FSI) wynosi 0-2,5; 9% niedożywionych
4.9. Narkotyki (uprawa / handel)	4					Produkcja amfetaminy; przejęcie konopi indyjskich - 192 tony w 2006 r.; punkt przerzutowy kokainy z Ameryki Płd. oraz heroiny do Europy; bardzo duża część populacji 15-64 zażywa marihuanę 13,8%; amfetaminę 1,1%
4.10. Problemy ekologiczne	4					Degradacja gruntów, deforestacja, pustynnienie, zanieczyszczenia powietrza; wody i grunty, szczególnie zanieszyszczone substancjami ropopochodnymi, szybka urbanizacja i dzika zabudowa
4.11. Struktura handlu			2			ropa naftowa (2,5 mln bbl/dobę) pozostaje głównym, bo przynoszącym około 95% wpływów, towarem eksportowym; bilans dodatni (Current account balance) 7,72 mld $ w 2008 r.
4.12. Zagrożenia technologiczne - ryzyko katastrof	4					Katastrofy komunikacyjne i budowlane, zagrożenia rozlewem ropy z kolizji tankowców, katastrofy związane z przemysłem petrochemicznym i wydobywczym, zanieczyszczenia antropogeniczne
5. Militarne						3
5.1. Potencjał militarny			2			Stan osobowy - 76 tys. (0,051% ludności); Siły zbrojne (Nigerian Armed Forces): wojska lądowe (Army) - 60 tys., marynarka wojenna (Navy) - 7 tys. (fregaty, łodzie patrolowe), siły powietrzne ( Air Force) - 9 tys., Nigeria rozwija zdolności produkcji militarnej
5.2. Posiadanie i proliferacja BMR					0	Nie posiada
5.3. Wydatki militarne na mieszkańca				1		Rocznie 33 $/mieszkańca
5.4. Aktywność militarna		3				6 tys. żołnierzy bierze udział w 12 misjach ONZ na całym świecie
5.5. % udział wyd. militarnych w PKB - (MEI)			2			Średnie ryzyko - Wskaźnik Military Expenditure Index wynosi 9,01-9,25; 1,5% GDP
5.6. Cywilna kontrola armii				1		Prezydent wyznaczył na stanowisko Ministra Obrony Nigerii Mahmud Yayale Ahmed - cywilny
5.7. Ryzyko intensywności konfliktów	4					Bardzo wysokie ryzyko (Intensity of risk) wynosi 0-2,5
OCENA OGÓLNA						3,84

MATRYCA POTENCJAŁU KRYZYSOWEGO - przykład

3

MATRYCA POTENCJAŁU KRYZYSOWEGO - przykład

Czynniki sprzyjające wybuchowi kryzysu / konfliktu

Poziom zapalności:
4: b. wysoki; 3: wysoki; 2: średni; 1: niski; 0: brak

Czynniki sprzyjające wybuchowi kryzysu / konfliktu

Poziom zapalności:
4: b. wysoki; 3: wysoki; 2: średni; 1: niski; 0: brak

---