Komunikowanie polityczne 2013/2014 prof. Ewa Maj

1. Komunikologia: definiowanie pojęć

Czynniki segmentacji pola komunikowania:

• Merytoryczny - dotyczy dostępu do informacji o doniosłości publiczności. Łączy się z fachowością, profesjonalizmem, kontaktem ze specjalistami.

• Finansowy - dotyczy utrwalonych wzorów pozyskiwania i dystrybuowania finansów, możliwość pozyskiwania sponsorów.

• Instytucjonalny - trwałe wzorce zachowań, reguły uprawiania polityki, style postępowania, sformalizowane i poza formalne normy zachowań politycznych.

• Symboliczny - znaki własne (logo, logotyp, hymn partyjny), tożsamość podmiotu.

• Kapitału ludzkiego - obecność liderów o statusie celebrytów politycznych.

• Kapitału kulturowego - uczestników kreowania i propagowania myśli.

• Mobilizacji - poziom lojalności politycznej.

Indeks lojalności wyborców - możliwość kontrolowania bazy politycznej konkretnego podmiotu komunikowania politycznego.

Relewancja, czynnik afiliacji i koalicji, potencjał koalicyjny, atrakcyjność koalicyjna, bariery i szumy koalicyjne.

• Strukturalny - poziom rozbudowania organizacji, stan centrali i przywódców, poziom rozwoju struktur terytorialnych i zaplecza partyjnego.

Czynniki optymalizacji procesu komunikacyjnego:

• Dostęp do centralnych ośrodków władzy państwowej.

• Styl komunikowania się z odbiorcami.

• Wzory zarządzania zasobami informacyjnymi.

• Wybór mediów, dobieranie do charakteru i zawartości przekazu,

• Ustalenie kanałów dystrybucji.

Komunikologia - nauka o komunikowaniu, studia nad komunikowaniem, badanie komunikowania masowego czyli porozumiewanie się przy pomocy mediów masowych.

O wyodrębnieniu subdyscyplin zadecydowały:

• Wyrazistość i samodzielność czynności komunikacyjnych w sferze polityki

• Ich ważność podczas analizy sprawności politycznej osób i grup

• Przydatność badań w praktyce politycznej

• Tradycja badawcza, kształtowanie własnych metod badawczych, odrębność języka naukowego.

Komunikacja społeczna - działania jednostek ludzkich i grup społecznych o znamionach konwersacji społecznie osądzonej w określonym miejscu i czasie. Jest procesem, w którym uczestnicy tworzą i dzielą się ze sobą informacją po to, aby osiągnąć wzajemne uznanie.

Pomocnicze dziedziny badawcze: psychologia społeczna, socjologia, socjologia mediów, lingwistyka, politologia.

Strefa pomocna w nauczaniu teorii znaków, komunikacji językowej, parajęzykowej i niejęzykowej.

Poziomy komunikacji politycznej:

• Działania - postępowanie nadawcy do osiągnięcia pożądanego efektu.

• Interakcji - wzajemnie relacje między uczestnikami procesu komunikacyjnym.

• Transakcji - modyfikacja wiedzy, postaw i zachowań osób uczestniczących w procesie komunikacyjnym.

2. Podmiotowość komunikologiczna

Komunikator - nadawca - autor - twórca - kreator - podmiot komunikowania. Podmiot u którego występuje intencja komunikowania.

• Inicjuje akt komunikacyjny;

• Ustala zasady procesu komunikacyjnego;

• Definiuje warunki przebiegu procesu;

• Organizuje przekaz;

• Określa strukturę komunikowania;

• Wybiera scenę komunikacyjną;

• Dobiera kanał przekazu;

• Formułuje komunikat polityczny

Cech komunikaty politycznego:

• Doboru medium;

• Treści dobrania do medium;

• Treści dobrania do poziomu odbiorcy;

• Proporcjonalny skład elementów informacji i interpretacji;

• Adekwatność celów i efektów;

• Szeroka oferta polityczna, z możliwością uszczegółowienia treści;

• Spójność aksjologiczna;

• Wewnętrzna koherencja;

• Dobra struktura wewnętrzna;

• Kompetencja i empatia.

Komunikaty:

1. Szybkiego przekazu: środki audiowizualne i elektroniczne

Prasa, komunikat oficjalny, reklama polityczna, nagłówek, karykatura. Znaczne tępo asocjacyjne u odbiorców.

2. Powolnego przekazu:

Poezja, traktat polityczny, film dokumentalny, obraz historyczny, długi utwór prozatorski. Powolne tępo asocjacyjne - zrozumienie komunikatu wymaga dodatkowych zabiegów interpretacyjnych.

Komunikator polityczny: wymiar personalny podmiotowość wszystkich uczestników:

• Politycy, ideolodzy, przywódcy;

• Partie polityczne;

• Związki zawodowe;

• Media;

• Grupy społeczne i zawodowe;

• Obywatele;

• Całe społeczeństwo.

• Koncentracja na konkretnych osobach - kandydatów na urząd państwowy, samorządy - rola lidera w przekazie komunikatu.

• Depolityzacja kampanii wyborczych - wyborca mnij interesuje się programem partii a bardziej osobą kandydata.

• Wyższa frekwencja w wyborach prezydenckich niż parlamentarnych.

Przyczyny wd. Russela J. Daltona:

- demokracja wyborcza w której funkcjonujemy;

- przesunięcie sposobu podejmowania decyzji przez elektorat;

- zindywidualizowany sposób głosowania;

- współczesny wyborca coraz częściej koncentruje się na śledzeniu poczynań pojedynczych osób.

Uczestnicy komunikowania politycznego:

Jurgen Habermas - określił 4 podstawowe cechy nadawcy niezbędne dla nadania przekazu.

1. Komunikatywność - przystępność i zrozumiałość dla odbiorcy użytej konwencji gatunkowej i stosowanej prostoty języka . ważna jest również precyzja wypowiedzi, np. jakie miasto jest stolicą USA?

2. Prawdziwość - nadawca musi sięgać do sprawdzonych faktów i wiedzy.

3. Szczerość - wyrażanie prawidłowych emocji i intencji nadawcy, który działa w dobrej wierze.

4. Prawomocność - nadawca występuje w roli do jakiej został upoważniony, także w zakresie upowszechnienia sądów wartościujących, nakłaniania i edukowania odbiorcy.

Syntetyczna definicja uczestników komunikowania

Model „złotego środka” Richarda Perloffa

Przywódcy - media - publiczność

przywódcy polityczni, media i obywatele wymieniają znaczenie przekazów odnoszących się do prowadzenia polityki.

1. Między uczestnikami komunikacji istnieją partnerskie relacje.

2. Wszyscy uczestnicy komunikatu politycznego są kompetentni i funkcjonują.

Model wielokształtny (autor Brian McNair)

1. Politycy

2. Nie politycy: wyborcy, strony dyskursu politycznego, dziennikarze;

Typologia komunikowania politycznego:

• Elitarne - odnosi się do relacji między decydentami politycznymi;

• Hegemoniczne - polega na kierowaniu komunikatu politycznego od klasy politycznej do obywateli;

• Petycyjne - polega na kierowaniu komunikatu politycznego od obywateli do klasy;

• Asocjacyjne - polega na jednolitym poziomie.

Recepcja (odbiór) komunikatu jest procesem poznawczym:

• Postrzeganie bodźców;

• Porozumienie;

• Interpretacja;

• Zapamiętanie;

• Wykorzystanie

Kompetencje komunikatora:

1. Kreacyjna sprawność zewnętrzna;

• Atrakcyjna - powierzchowność;

• Ekspozycja osoby budzącej pozytywne emocje: sympatia, zaufanie;

• Wykorzystanie zewnętrznych cech postaci - w przekazie niezależnie czy mamy do czynienia z osobą urodziwą czy brzydką - liczy się spójność obrazu z zachowaniem. Ocenie podlega: schludny wyląd, umiar ubraniowy, elegancja, bez epatowania wymyślnymi kreacjami.

2. Kreacyjna sprawność wewnętrzna - cechy osobowości ;

• Cechy wewnętrzne - strefa ducha;

• Jakość, wartość, autorytet.

3. Sprawność językowa;

• Znajomość systemu językowego;

• Dbałość o poprawność językową wypowiedzi;

• Używanie języka ogólnonarodowego.

4. Sprawność skracania dystansu do odbiorcy;

• Jasność przekazu: odbiorca nie chce albo nie potrafi analizować wypowiedzi;

• Uproszczenie wielkiego zbioru politycznej przestrzeni;

• Korzystanie z konwencjonalnych gatunków wypowiedzi;

• Posiłkowanie się schematami politycznymi, bez udziwnień, bez zaskakiwania.

3. Język komunikowania politycznego

Kody języka

• Język elegancki. Dyplomatyczny, parlamentarny;

• Język brzydki, niechlujny, prostacki, obsceniczny;

• Język dyfamii, defaworyzacja (agresji używamy w stosunku do obiektu agresji).

Intencje użytkownika języka komunikatu politycznego - oceniając użytkowników języka oceniamy jakim posługuje się językiem

1. Intencja uświadomienia - np. KIEP - wulgaryzm który można ukryć;

2. Intencja nieuświadamiająca - Rolling Stones - Paint It Black dodano przecinek na płycie - Paint It,

Black - wydźwięk nazistowski;

Ferdinand Saussure - język jest to system arbitralnych i konwencjonalnych znaków, których forma łączy się w sposób metafory.

Język można odbierać jako:

- system gramatyczny;

- regułę zapisywania i odczytywania treści;

- sposób przekazywania treści znaczących, ważnych społecznie we wspólnocie.

Typologia językoznawstwa Saussure'a:

j. diachroniczne - badanie historyczne języka;

j. synchroniczne - badanie języka w konkretnym, obecnym jego stanie.

Fundamentalne elementy aktu mowy w komunikowaniu politycznym wg. R. Jakobsona:

• Nadawca;

• Kontekst;

• Komunikat;

• Kontakt;

• Kod;

• Odbiorca.

Każdy kod zawarty w komunikacie politycznym:

1. Zaznacza przynależność do konkretnej grupy społecznej;

2. Określa dystans wobec innych jednostek i grup.

Kod służy temu kto go posiada, by być przyjętym do grupy, a grupie do wyznaczania tego, kto go nie zna.

Funkcje kodów wg. R. Jakobsona

1. Przedstawienia bądź referencyjna - język odsyła do świata i wiedzy o nim. Słurzy do określania rzeczywistości.

2. Ekspresywna - język służy do wyrażania siebie przez tego, kto go używa. Pozwala wrazić emocje.

3. Wywoływania - język służy do oddziaływania na drugiego człowieka.

4. Fatyczna - język służy do podtrzymywania kontaktu bez przekazywania informacji.

5. Metajęzykowa - język służy opisywaniu znaków innego języka. Wyjaśnienie znaczenia elementów kodu.

Systematyka językowa

Dla uczestników procesów komunikowania język jest:

• Podstawowym narzędziem wyrażania;

• Środkiem do wyrażania stanów emocjonalnych;

• Podlega ewolucji, rozwija się i przekształca.

Użytkownik sprawuję władzę nad językiem.

Istnieje narodowy język ogólny - stosunkowo stały zbiór systemowych i niesystemowych elementów, które realizują się za pośrednictwem określonych odmian społecznych.

Język ogólny dzieli się na pisany i mówiony.

Ma też swoje odmiany: artystyczne, publicystyczny, naukowy, urzędowy, potoczny, środowiskowy.

Pojęcie języka w komunikowaniu politycznym:

• W naukowych opisach pojawiają się różne pojęcia na określenie opisywanej odmiany języka: polityczny i język polityki.

• Andrew Ueywood

Pojęcia normatywne - kwestie aksjologiczne, pojęcia i wartości odnoszą się do zasad moralnych lub ideałów, które należy realizować: prawo równości, sprawiedliwości, tolerancji.

Pojęcia opisowe - odnoszą się do faktów, które mają wskazywać na ich obiektywne i dające się udowodnić: prawo, porządek, władza, zwierzchność.

• Max Weber uważał, że pojęcia polityczne:

- Stanowią typy idealne np. „biurokracja”;

- Tworzą abstrakcyjny model, w ramach którego próbuje się wydobyć znaczenie z nieskończenie złożonej rzeczywistości;

- Są narzędziami służącymi wyjaśnieniu polityki;

• Jerzy Bralczyk - język polityki

Jest składnikiem politycznej kultury, umożliwiającym tworzenie wspólnot. Ułatwia sprawne wywieranie interesów grup, rozpoznawanie ideologii.

Wyznaczniki języka w polityce:

• Dotyczy szeroko rozumianej polityki;

• Jest narzędziem dla uczestników życia politycznego.

• Służy do oddziaływania na odbiorców rozumianych jako rzeczywisty lub potencjalny elektorat.

• Kazimierz Ożóg: język polityczny jest wyróżniany na podstawie cech pozostających na zewnątrz systemu językowego; jest to odmiana bardzo zróżnicowana, niejednorodna, łącząca różne style i sposoby mówienia, która obsługuje działalność publiczną związaną z funkcjonowaniem państwa, sprawowaniem władzy, podejmowaniem decyzji, ich uzasadnianiem... itd.

Język komunikowania politycznego obsługuje działalność publiczną związaną z:

• Funkcjonowaniem państwa;

• Sprawowaniem władzy publicznej;

• Podejmowaniem uzasadnionych decyzji;

• Stanowieniem prawa;

• Bieżącą działalnością parlamentu i innych organów władzy;

• Z działalnością samorządów, kampanii wyborczych.

Struktura języka:

• Leksykalna - słownictwo, zbiór słów w danym języku, zestaw słów jakimi posługuje się jednostka ludzka;

• Składniowa i gramatyczna - sys. reguł dotyczący form wyrazów oraz łączeniem słów w sensowne wypowiedzi;

• Fonologiczna - sys. reguł doboru wymowy, czyli tego jak powinno brzmieć dane słowo;

• Semantyczna - opisuje znaczenie słowa;

• Pragmatyczna - zbiór reguł dotyczących sposobu posługiwania się językiem i rozumieniem go w określonych sytuacjach społecznych.

Funkcje języka w polityce:

- ogólne: publicystyczna, retoryczna, informacyjna, perswazyjna.

- szczegółowe - służebna - proste opisywanie rzeczywistości, kreacyjna - zmiana znaczenia słów, interpretacyjna - ustalanie obrazu świata według wybranego systemu wartości, perswazyjna - świadome ukierunkowanie informacji i wybieranie zjawisk, oczekująca - włączenie odczuć, emocji, skojarzeń, więzotwórcza - wewnętrzna organizacja

4. Komunikowanie wizualne

Jest to komunikacja obrazowa, ikoniczna, pozwalająca na wizualne przekazywanie idei czy informacji.

Proces komunikacji poprzez obraz:

• dokonuje się poprzez przekaz wizji między nadawcą a odbiorcą przy pomocy środków przekazu,

• opiera się na bazie estetycznych kanonów,

• odwołuje się do artystycznych upodobań,

• wykorzystuje skojarzenia historyczne,

• poprzez obraz przekazać można wartości, emocji i idei.

Komunikowanie wizualne jest przekazem będącym indywidualną próbą dotarcia z propozycją określonej syntetycznej interpretacji problemu czy zjawisk ujętych w obrazie.

Komunikowanie bazuje na: znakach graficznych, kolorach, rysunku, kadrach

filmowych, formatach telewizyjnych, reklamie;

Formy plastyczne komunikowania wizualnego:

• Animacja;

• Film;

• Fotografia;

• Ilustracja;

• Infografika;

• Malarstwo;

• Plakat;

• Reklama;

• Rysunek;

• Typografika.

Poparcie obrazu tekstem skuteczniej oddziałuje na odbiorcę:

• Informacje prostego przekazu;

• Informacje ukryte;

• Informacje intencjonalne;

• Informacje symboliczne.

Sztuki plastyczne przyczyniają się do analizowania komunikatów plastycznych i włączenia się w obieg kultury obrazu; przedstawienie środków perswazji stosowanej w przekazie obrazowym oraz sposobów formułowania komunikatów wizualnych:

Przykłady analizowanych dzieł: A. Grottger Pożegnanie, J. Matejko Hołd pruski, Stańczyk, Rejtan.

Psychologia oddziaływania sztuki wykorzystuje:

• modele psychologii sztuki,

• percepcję obrazu, preferencje estetyczne,

• biologiczne uwarunkowania postrzegania,

• ogląd kompozycji obrazu artystycznego,

• łączenie symboli,

• budowanie tożsamości politycznej.

Teoria widystyki (komunikowania wizualnego):

Calvin Pryluck

• znaczenie jest znaczeniem dla indywidualnych widzów;

• każdy inaczej może interpretować obraz i wskazówki do jego zrozumienia;

• obraz ma dwa podstawowe źródła znaczenia: przedmiot i opis - oba te składniki zostają ze sobą w aktualnym związku tworząc grupę różnych rodzajów znaków i znaczeń. Powiększoną jeszcze o połączenia obrazów w ciąg narracyjny.

• język widystyki jest językiem indukcyjnym,

Sol Worth:

Całościowy model komunikowania wizualnego:

24 -> OF -> WO -> OF -> 24

• Zaangażowanie uczuciowe nadawcy umożliwia wytworzenie Organizmu Fabularnego, który kształtuje Wydarzenia Obrazowe; następuje potem ponowne wytworzenie organizmu fabularnego, który implikuje zaangażowanie uczuciowe;

Kody w wizualnym komunikowaniu politycznym:

Ronald B

Wizualność komunikowania politycznego polega na tworzeniu iluzji na poziomie:

• Denotacji - przedstawienie stosunku do rzeczywistości.

• Konotacji - ukazuje stosunek do wartości.

Odczytywanie denotatywne - odbiorcy daje się wrażenie że widzi rzeczywistość niezaprzeczalną i naturalną, podczas gdy staje się ofiarą złudzenia systemu znaków.

Odczytywanie konotatywne -polega na odczytaniu z obrazu wartości, które usytuowane są w przedstawieniach, wizualnych, uważanych za zrozumiałe same przez się.

Rodzaje kodów:

1. Ograniczony - ujęta, zakodowana treść jest dość przewidywalna i konkretna. Bezpośredni kontekst, ograniczona budowa wewnętrzna, ograniczona zdolność wyrażania indywidualnych pomysłów, uczuć, doświadczeń.

2. Rozwinięty - motywy o zasięgu uniwersalnym i poziomie abstrakcyjnym. Nie wymaga znajomości szczegółowego kontekstu. Wytwarza dostęp do wiedzy akceptowalnej dla użytkownika, nawet jeśli nie pobudza doświadczenia komunikatora.

Kod rozwinięty dążył do produkowania obrazów o wartościach uniwersalnych.

Wg R. Barthesa jest 5 kodów ikonicznych:

1. Chromatyczne - obecność konkretnych kolorów (czerwony, zielony, niebieski), istnienie sfer kolorów;

2. Kadrowania - nakierowanie uwagi odbiorcy na konkretny obiekt obrazu;

3. Kąta widzenia - spojrzenie na obiekty obrazu od góry lub od dołu - kwestia dominacji lub dominowania;

4. Perspektywy - rozmieszczenie obiektów na obrazie;

5. Kierunku odczytu - chronologia odczytu obrazu.

5. Propaganda filmowa

Początki propagandy filmowej

Wiązały się z rozpowszechnieniem przez świat polityki znaczenia przekazu filmowego:

• Potężny środek propagandy politycznej;

• Skuteczne oddziaływanie na świadomość widza;

• Kreowanie pożądanych postaw i zachowań politycznych;

• Oddziaływanie jawne ( bezpośrednia) i utajnione (komunikowanie polityczne).

Prekursor Bolesław Matuszewski - pionier kinematografii, pierwszy teoretyk propagandy filmowej, kręcił filmy dokumentalne we Francji.

Możliwość wykorzystania „ożywionej fotografii” do prowadzenia dyskursu politycznego.

Zapis filmu stanowi bezcenne źródło poznania rzeczywistości jako jej obiektywne odzwierciedlenie, ponieważ kamera jest „ nocnym świadkiem, wiarygodnym i niezawodnym”.

Definiowanie filmu dokumentalnego

John Grierson - teoretyk filmu dokumentalnego, autor: Poławiacze śledzi, Morze Północne, Tród pracy rybaków.

Film dokumentalny nie jest prostym zapisem rzeczywistości lecz jej przetworzeniem na język filmu; jest elementem edukowania społeczeństwa, postrzegania pożądanych postaw i zachowań.

Zadania filmu dokumentalnego wg. Grierson'a:

• edukacja społeczna,

• pomaga zrozumieć otaczający świat,

• zapisuje obraz świata wg. optyki twórcy filmu,

• zawiera artystyczne i pozaartystyczne deformacje.

Doprowadził do wyświetlania filmów dokumentalnych jako dodatków do filmów fabularnych oraz spowodował dystrybucję poza kinową - w szkołach, zakładach pracy.

Definicja filmu dokumentalnego według Światowego Kongresu Dokumentalistów 1948r.

• film dokumentalny spełnia cele społeczne; informowanie i edukowanie,

• ma odpowiednią tematykę: praca, rodzina, obyczaje,

• swoiste metody pracy na planie,

• spełnia szczególny efekt wywierany na widzu - autentyzm,

• charakteryzuje się specyficznym stylem - rzeczywistość aranżowana na potrzeby filmu,

• strukturą - naśladowanie najbardziej konwencjonalnych metod porządkowania rzeczywistości.

Bill Nicholas zaliczył film dokumentalny do dyskursu poważnego - z udziałem nauki, ekonomiki, polityki, edukacji, religii.

• Niechęć do zmyślania, fikcji, wieloznaczności;

• Zaleca się wypowiadanie się twórcom filmu poprzez poddawanie ocenom;

• Korzystanie z pogłębionej struktury perswazyjnej;

Film dokumentalny - „film faktów, którego forma wypowiedzi winna być oparta na autentycznych zdjęciach i relacjach z opisywanych wydarzeń”. - M. Bogacki, Film dokumentalny jako paradokument [w] Dok. filmowy i telewizyjny;

„Ideologia zmienia się w wideologię oddziałującą przez slogany i wideoklipy” B. Barber

Najważniejszy ośrodek wideologii _ Hollywood

Cechy filmu dokumentalnego:

• dążenie do obiektywizacji procesu odzwierciedlania rzeczywistości,

• struktura filmu - jak najbardziej konwencjonalna i tradycyjna,

• utrzymanie związku czasoprzestrzeni,

• zachowanie logiki przekazu: przyczyna - skutek,

• stosowanie prostych technik przekazu,

• kompozycja filmu jest zgodna z rekonstruowaną rzeczywistością.

Pytanie otwarte:

1. Zakres dopuszczalnej integracji realizatora w rzeczywistość filmową - rekonstrukcja czy inscenizacja np. film Arizona - 1997r. - reż. Ewy Bonęckiej.

2. Dopuszczalny zakres wyrażania przez realizatora jako stosunku do pokazywanych wydarzeń. Film Witajcie w życiu.

- sceny dobierane;

- montowanie celem uzyskania odpowiedniego kształtu artystycznego;

- część scen odgrywana przez aktora inscenizującego, domniemany przebieg życia przedsiębiorcy.

3. Relacje między filmem dokumentalnym a produkcjami telewizyjnymi

- transmisja telewizyjna;

- telenowela dokumentalna;

- reality show.

Dokudrama - gatunek filmu telewizyjnego łączącego elementy filmu fabularnego.

Propagandowa komunikacja filmowa:

• Treści ukryte są w warstwie fabularnej;

• Znaczenie bohaterów i ich cech psychologicznych;

• Budowa świata przedstawionego w filmie;

• Wysoki poziom zaufania społecznego;

Może dotyczyć sfer:

Sfera wizualna, ujęcia zdjęciowego, dźwiękowa, montażu, przestrzeni.

Funkcje filmu dokumentalnego:

• Informacyjna - rejestr bieżących wydarzeń;

• Poznawcza - niepowtarzalne, unikalne informacje;

• Propagandowa - publicystyka polityczna - kształtowanie nastrojów odbiorcy;

• Rozrywkowa - populistyka kulturalna;

• Ideologiczna - poszukanie kontaktu z widzem, kształtowanie jego poglądów;

• Artystyczna - wyraża indywidualne poszukiwania.

Diegeza - w retoryce diegesis oznaczało obszerne relacje na temat losu osoby, której dotyczy.

Diegeza w filmowym komunikowaniu politycznym:

Christian Metz - francuski teoretyk filmowy, użył terminu Diegeza, która oznacza świat fikcyjny zbudowany przez czytelnika lub widza z informacji uzyskanej z fabuły.

Świat diegezy - przestrzenie narracyjne są zbudowane przez obraz i połączenie planów, ujęcie w tle w kadrze. Czas opiniowania łączy się od sytuacji początkowej do końcowej. Istnieje związek między zobowiązaniami wobec konwencji a zobowiązaniami aksjologicznymi.

Diegeza filmowa - jest rezultatem obejrzenia filmu. W trakcie projekcji filmowej widz konstruuje świat fikcyjny. Osadza w nim fabułę wraz z zaangażowanymi w nią postaciami.

6. Komunikowanie ideologiczne w filmie dokumentarnym

Narracja filmowa - czynność opowiadania o historii

Za pomocą obrazu i dźwięku prezentowana jest pewna opowieść.

Odróżniamy narrację:

• Będącą procesualnym aktem opowiadania.

• Stanowiącą finalny produkt czynności opowiadania.

Kryteria rozróżnienia narracji:

• horyzont poinformowania - obiektywna i subiektywna narracja.

• instalacja narracyjna,

• skala narracji

Typy narracji wg. F. Stanzel'a:

• Pierwszoosobowa - narrator jest osobą należącą do świata przedstawionego i uczestniczy w nim w akcji.

• Autorialna - jest mniej skonkretyzowany niż pierwszoosobowy. Zaznacza swoją obecność i stosuje wkręty i komentarze do akcji. Nie uczestniczy w niej. Istnieje na innej płaszczyźnie egzystencji. Jego kompetencje poznawcze są na ogół ograniczone.

• Personalna - fabuła opowiada się „sama”. Narrator ukrywa się za postaciami.

Typy narratora:

• narrator zdystansowany - heterodiegetyczny - może coś przekazać, ale tylko w sposób zobiektywizowany, bez okazywania emocji, typowe informowanie.

• narrator uczestnik wydarzeń - homodiegetycznyn - jest w centrum wydarzeń.

• narrator arogant - ekstra-diegetyczny - wskazuje na określoną rzecz, treść, filmy ideologiczne.

Historia filmu dokumentalnego o charakterze ideologicznym jest zmajoryzowana przez system radziecki i hitlerowski:

Władimir Gardin i Wszechzwiązkowy Państwowy Instytut Kinematografii - najstarsza uczelnia filmowa na świecie,

Koncepcja „ kino - oko”

Twórca dżiga Wiertow- radziecki scenarzysta , reżyser filmowy, twórca idei kroniki filmowej, dokumentalista, teoretyk filmowy.

• Zaangażowanie twórczości filmowej w budowę systemu politycznego;

• Zapis filmowy jest wartościowszy niż bezpośredni ogląd świata ponieważ kamera dosięgnie tam gdzie nie dosięgnie oko ludzkie.

• Zapis filmowy jest trwalszy, wartościowszy niż ogląd bez pośrednictwa kamery.

• Film fabularny jako rodzaj zmanipulowanego przekazu oraz szkodliwej rozrywki.

Kino - oko

• Walor rejestrowania nieinscenizowanej rzeczywistości społecznej;

• Filmowa retoryka rewolucyjna;

• Futurystyczna fascynacja miastem i maszyną;

• Rezygnacja z udogodnień jakie dają atelier, dekoracje, charakteryzacja, kostiumy;

• Scenariusz literacki jest elementem obcym filmowi.

Film ideologiczny (propagandowy w ZSRR) :

Dżiga Wiertow

1919r. Rocznica rewolucji

1922r. Historia wojny domowej

Dokument montażowy - gatunek filmu dokumentalnego, którego wyróżnikiem jest montaż archiwalnych materiałów filmowych.

• Gatunek ten uwydatnia rolę montażu i organizacji materiału jako podstawowych źródeł znaczeń w filmie dokumentalnym.

• Stosował eksperymenty filmowe alby wzmacniały wyraz prawdziwego życia w filmie. Oryginalny montaż oraz ekspresyjny dźwięk np. Entuzjazm (1931r.) - skomponowanie symfonii z odgłosów kopalnianych.

Rozmaite warianty:

• Połączenie technik dokumentu i fabuły;

• Dramaturgia fabularna wzmacnia wymowę materiałów dokumentalnych.

Sergiej Eisenstein - teoretyk filmowy, 3 style montażu:

• montaż atrakcji - zestawienie elementów scenograficznych, które skutkuje wyrazem idei przewodniej w filmie.

Strajk (1924)- zestawienie obrazu filmowego z życia robotników, następnie masakry strajkujących.

Pancernik Potiomkin (1925) - epicki obraz filmowy dla uczczenia rewolucji z 1905r. historyczny bunt marynarzy (dynamika, nowatorstwo montażu, patos, napięcie, wielkie sceny).

• montaż intelektualny - zderzenie ze sobą dwóch, kontrastujących ze sobą kadrów, z których powstaje trzecia idea, w kadrze nieistniejąca.

Październik (1928) - na zamówienie komunistów - filmowa rekonstrukcja wydarzeń rewolucyjnych z udziałem aktorów.

• montaż polifoniczny - synteza obrazu, słowa i myśli.

Aleksander Newski (1938r.) - na zlecenie Stalina. Film opowiada o zdarzeniach z 1242r. kiedy książę Włodzimierski - A. Newski - pokonał na skutym lodem jeziorze wojska Zakonu Krzyżackiego.

Film ideologiczny w III Rzeszy

Joseph Goebbels:

• W upowszechnianiu ideologii nazistowskiej.

• W tworzeniu i umacnianiu państwa totalnego poprzez prowokację, kłamstwa, porady i starannie wyreżyserowane wiece.

• W kreowaniu Hitlera na wodza.

Propaganda goebbelsowska - ogólnopaństwowa propaganda nazistowska, oparta była na kłamstwach i odziaływaniu na ludność przez środki masowego przekazu.

Instytucjonalizacja propagandy filmowej - Reichsfilmkammer - Wydział Filmu III Rzeszy - 1933r.

Cele:

• Promocja filmów: antyangielskich, antyfrancuskich, antyżydowskich - jako „dokumentów” historycznych.

• Wysławianie potęgi Rzeszy;

• Przedstawienie Hitlera jako wybitnego, genialnego wodza.

• Popieranie oderwanej od rzeczywistości produkcji filmowej.

• Zalecenia, dla reżyserów aby kręcili kroniki filmowe wychwalające Tysiącletnią Rzeszę - stały składnik projekcji filmowych.

• „oczyszczanie” środowiska filmowego z osób pochodzenie nie aryjskiego.

Leni Riefenstahl (1902 - 2003)

1934r. - Triumf Woli - film pokazuje VI zjazd partyjny NSDAP, który odbył się w dniach 4 - 10 września 1934r.

• Film bez narracji werbalnej;

• Stosowanie szczególnych zbiegów technicznych np. filmowanie Hitlera z „żabiej” perspektywy, czyli od tyłu - wydawał się wyższy, smuklejszy i potężniejszy;

• Ukazywanie też ujęć z „ptasiej” perspektywy, od góry, mas ludu na Parteitagu - wrażenie nikłości zgromadzonych osób;

• Zachwyt nad monumentalizmem zjazdu, ogrom uroczystego spotkania, perfekcyjna organizacja - ujęcie od dołu;

• Wywołanie emocji u widzów - gwałtowność, ekspresja, dramaturgia przemówień Hitlera;

• Poczucie jedności i solidarności w szeregach Hitlera - boskość władzy;

• Specjalne ustawienia kilkudziesięciu kamer, stosowanie specjalistycznego sprzętu i urządzeń promocyjnych.

• Nagromadzenie symboliki partyjnej: swastyka, flagi niemieckie, czarny orzeł, efekty muzyczne, operowanie światłem.

• Narodowi socjaliści stali się podobni do mitycznych bohaterów, a Hitler został wykreowany na zwycięski bożyszcze tłumów.

Wnioski: Idealizm, naturalizm, prawdziwość filmu, eksperymentalny montaż, przekaz metaforyczny.

7. Przekaz społeczny w filmie dokumentarnym

Obraz społeczeństwa

• Prezentacja aktualnego stanu społeczeństwa;

• Diagnozowanie jego przemian;

• Ocena kondycji jednostek;

• Przedstawienie wybranego problemu życia społecznego: świat ludzi wykluczonych: bezdomność, bezrobocie, narkomania, proza życia, samotność, ubóstwo;

• Ukazanie wybranego systemu wartości społecznej czy politycznej (kwestia nietolerancji, braku zaufania, anarchizowania struktur społecznych);

• Interwencjonizm społeczny - film zaangażowany;

Film zaangażowany społecznie - oznacza niezgodę jego twórcy na otaczającą rzeczywistość. Ukazywanie negatywnych skutków przebiegu wybranych procesów społecznych. Pokazywanie dyskusji społecznej. FZS może pełnić funkcję polityczną bądź społeczną.

Sprawa uczciwości - film dokumentalny,

Polska, rok produkcji 1953,

reżyser Jerzy Kanen,

tekst Karol Małcużyński,

lektor Andrzej Łapicki

Widzowie dowiadują się ze kamera wychwyci każdego, kto źle postępuje. Oczywista wymowa - możesz być inwigilowany.

Reportaż interwencyjny:

• Satyra społeczna;

• Ironia;

• Gorzki humor;

• Zjadliwość

Obraz klasy politycznej:

1. Film na zamówienie

2. Film demaskatorski

3. Film poznawczo aranżowany - taki który może łączyć elementy wiedzy historycznej, politologicznej, socjologicznej.

Przykład filmu poznawczo aranżowanego:

System Putina - film dokumentalny, Francja, rok 2009, reż. Jean - Michel Carre.

• Ukazanie pozytywnych aspektów działalności, szczeble kariery od studenckich do mera Sankt -Petersburga;

• Przedstawienie różnych opinii o losach (wojna w Czeczenii, zamachy terrorystyczne);

• Pokazanie zwykłej osoby - podawanie przebitek zdjęć Putina (jak bawią się dzieci, fascynacje Gagarinem, film szpiegowski) = ilustracje całości życia Putina - jak wyglądało wychowanie i edukacja młodego Putina;

• Nie ma ocen, ani pozytywnych, ani negatywnych - ton głosu mówiących, odbieramy to jak się zwracają do Putina;

• Wrażenie poznawczości, lub poznane przez nas kwestie już znane, ale z drugiej strony - przemiany ustrojowe jakby przedstawione przez Putina;

• Bardzo ambitny, ale nie ujawnia swoich celów - potrafi obudować się zwolennikami;

• Możemy odebrać sporą dawkę wiedzy, która pozwoli nam dojść do określonego wniosku.

Cechy fabuły filmowej:

• Zestawienie wypowiedzi osób naukowców, polityków, prywatnych osób.

• Konkretny przekaz poznawczy.

• Ukazywanie wydarzeń w układzie przyczynowo - skutkowym.

• Film „z tezą” kariera przywódcy politycznego na tle politycznym: transformacja ustrojowa, oligarchowie, przeszłość Rosji.

Czarna seria polskiego dokumentu - tendencja twórcza charakterystyczna dla odwilży 1955 - 57.

• Uwaga chuligani - 1954r. reż. Jerzy Hoffman, Edward Skónewski.

• Warszawa 1956 - 1956r. reż. Jerzy Bossak.

• Ludzie z pustego obszaru - 1957r. reż. K. Karabasz i Władysław Ślesicki.

Negatywny obraz społeczeństwa, w tych filmach twórcy odreagowali świetlany obraz robotnika w Polsce. Zerwanie z socjalistyczną estetyką, nie kiczowate produkcje. Odejście od schematu białe - czarne. Pokazanie ludzi zmarginalizowanych. Gorycz życia, różne losy ludzi. We wcześniejszych filmach szczęśliwe zakończenie teraz walka o byt.

• Prezentacja marginesu społecznego, patologii społecznej, chuligani, prostytutki, zjawiska i zdarzenia przemilczane w oficjalnej propagandzie.

• Biurokracja i znieczulica „normalnych” zwykłych ludzi i obywateli.

• Miejsce akcji: Powiśle, Praga, Targówek.

Charakterystyka czarnej serii polskiego dokumentu:

• Brak obiektywizmu;

• Dydaktyzm narzucony widzowi w postaci interpretacji zdjęć;

• Fragmentaryzacja rzeczywistości;

• Natrętny komentarz;

• Bohaterowie zbiorowi - brak indywidualizacji ich cech;

Obraz życia w wersji suersize

Królowa Wersalu, Dania 2012, reż Lauren Greenfield:

• Film dokumentalny nagrodzony w 2012 roku na Festiwalu Sundance

• Ukazanie najwyższej klasy społecznej i jej kłopotów po kryzysie finansowym;

• Awans społeczny;

• Luksus w każdej postaci;

• Bohater sugeruje, że wpłyną na wybór pa prezydenta Georga W. Busha;

• Dominuje system, gdzie człowiek jest zostawiony sam sobie, wyzysk ludu przez firmę głównego bohatera;

• Obraz ludzi pracujących dla głównych bohaterów;

• Główny bohater wzbudza sympatię.

Geneza Polskiej Kroniki Filmowej 1944 - 1994

• Cotygodniowy magazyn filmowy długości ok. 10 min. poprzedzający projekcję filmu w kinach.

• Powołany do życia 15.11.1944r. w ramach Wytwórni Filmowej WP w Lublinie.

• Pierwsza edycja ukazała się 1.11.1944r.

PKF 1947r., nr 51

• Święto Górnika - PRL nie zapomina o pracownikach, państwo aprobuję tradycję,

• Zjazd Związku Walki Młodych - reportaż, zagraniczni delegaci,

• Walka z gruźlicą - utworzenie sieci sanatoriów dla dzieci,

• Boże Narodzenie 1947 - powrót żołnierzy z Zachodu,

Z całego świata:

• Londyn - ZSRR chce rekompensaty od Niemiec, Plan Marschala dotyczy tylko Zachodu,

• Madagaskar - bunt tubylców przeciw francuskim kolonizatorom okrutny świat Zachodu,

• ZSRR - radziecka myśl techniczna;

• Paryż - ślub dwojga cyrkowców, miasto zepsucia, cyrk z poważnej uroczystości.

Pierwszym redaktorem PKF był Jerzy Bossak a ostatnim Andrzej Piekutowski;

Lektorzy: Andrzej Łapicki, Kazimierz Rudzki, Karol Małcużyński, Jerzy Rossołowski, Włodzimierz Kmicki, Tomasz Knapik.

Zadania PKF:

• Dokumentowanie działań armii.

• Rejestrowanie życia na terenach wyzwolonych.

• Prezentowanie zmian zachodzących w Polsce.

• Indoktrynowanie odbiorców

Cechy magazynu

▪ stała plansza czołówkowa,

▪ powszechnie rozpoznawany sygnał dźwiękowy,

▪ cykliczność, systematyczność, częstotliwość wydań,

▪ aktualność tematyki,

▪ wypowiedzi z off'u,

▪ zwroty potoczne, kolokwializmy, lekki ton,

▪ czas trwania poszczególnych wydań ok. 10 minut,

▪ skrótowość przekazu,

▪ maksymalnie 10 tematów,

Funkcje PKF:

▪ informacyjna,

▪ poznawcza (edukacyjna),

▪ propagandowa,

▪ rozrywkowa,

▪ indoktrynacyjna,

▪ artystyczna

Formy gatunkowe PKF:

• Felieton filmowy;

• Dokument filmowy;

• Miniatura filmowa;

• Relacja;

• Komentarz sportowy;

• Relacja z wydarzeń kulturalnych;

• Żart filmowy.

Walory propagandowe PKF:

• Usłużna wobec władz partyjno - państwowych;

• Prezentacja sfer wielkiej polityki z opisem życia codziennego;

• Lekka forma;

• Prostota językowa;

• Margines niezależności - „teksty z przymrużeniem oka”;

• Atrakcyjna forma przekazu;

• Potyczki z cenzurą, która drobiazgowo kontrolowała treść i formę;

• Bezcenne świadectwo historii i polityki.

8. Komunikowanie w filmie fabularnym

Film fabularny to taki, w którym świat przedstawiony oparty jest na fikcji i liczą się trzy elementy: akcja, bohaterowie i fabuła (tworzona przez zdarzenia i sytuacje).

Fabuła to ciąg uporządkowanych chronologicznie i połączonych przyczynowo zdarzeń (epizodów), wątków i motywów tworzących wspólną całość.

Tadeusz Lubelski - fabuła jest statycznym schematem akcji.

Fabuła filmowa - osnuta na autentycznych wydarzeniach, postaciach i miejscach. Bądź też całkowicie wymyślona przez scenarzystę.

1. Ze względu na poziom komplikacji wyróżniamy fabułę:

• Epizodyczną - luźne powiązanie w miarę samodzielnych zdarzeń.

• Jednowątkową - pierwszy plan bohatera, którego działania zmierzają do określonego celu.

• Wielowątkową - wielopostaciowa, z licznymi zhierarchizowanymi wątkami.

2. Ze względu na motywację kompozycyjną fabułę:

• Zamkniętą - w finale wszystkie wątki zamknięta a kwestie otrzymują wyraziste wyjaśnienie;

• Otwarta - wątki nierozwiązane, brak odpowiedzi na pytania.

Supens - pewna niepewność, zawieszenie - chwyt filmowy określający reakcję emocjonalną widza, wywołaną przez film (Hitchcock)

Aby widz zrozumiał fabułę wprowadza się specjalnie dla niego pewne ułatwienia:

• motywację kompozycyjną (prostą),

• motywację realistyczną (przywoływanie doświadczeń),

• motywację artystyczną (odwołania do dorobku twórcy, konwencji),

• motywację transcendentalną (odwołania do wiedzy ogólnej).

„Pieniądze to nie wszystko” różnice:

• stanem majątkowym,

• słownictwem;

• wykształceniem;

• ubiorem.

9. Profesjonalizacja komunikowania politycznego

• We współczesnej polityce pojawiło się pojęcie sztabu politycznego zapożyczone z terminologii wojskowej.

• Jest to grupa ludzi, zinstytucjonalizowana przy aktorze politycznym i odpowiedzialna za sferę komunikowania.

Zadania sztabu politycznego:

• zapewnienie technicznej i organizacyjnej obsługi komunikatora (przyniesienie biurka na konferencję prasową),

• opracowanie technik walki politycznej (decyzja o tym czy opłaca się zlecić zabójstwo kontrkandydata),

• ochrona komunikatora przed kryzysem (tłumaczenie, że mówiąc Żydzi do gazu, polityk zwracał uwagę na owocną współpracę między PGNiG a firmami z Izraela),

• odpieranie ataków wrogów politycznych (powiedzenie A wcale że nie! gdy ktoś oskarża kandydata o to, że współpracował z SB),

• organizowanie kontrolowanych przecieków (przypadkowe upuszczenie dokumentów z napisem ściśle tajne w obecności grupy dziennikarzy);

• dostarczanie mediom informacji o komunikatorze.

Struktura sztabu politycznego:

• Skład personalny - lojalni, efektywni, wiarygodni, zaufani, efektowni kompetentnie.

• Miejsce - pomieszczenie, lokalizacja.

• Wyposażenie - techniczne środki pracy.

• Logistyka

Podział strukturalny:

• Szef kampanii politycznej

Najbliższy doradca podmiotu politycznego. Ma być głosem krytyki, wskazywać na niedociągnięcia. Jest też koordynatorem odpowiedzialnym za wszystkie aspekty kampanii.

Błędy:

- osobowość dominująca - jest atrakcyjniejszy niż jego szef.

- osoba irytująca

- osoba niekreatywna - mało zauważana.

- osoba nazbyt oddana liderowi

• Szef biura

Musi umieć pracować w zespole i podejmować decyzje. Jest to naczelny administratywista kampanii.

• Skarbnik

Ma pozyskać środki finansowe i zadbać o to, żeby Urząd Skarbowy nigdy nie dowiedział się skąd pochodzą (prowadzenie księgowości). Ma też tworzyć dobry klimat do negocjacji finansowych.

• Pracownicy i wolontariusze

Muszą to być osoby zaufane i odpowiedzialne.

• Zespół monitoringu

Wychwytują i neutralizują informacje szkodliwe dla podmiotu politycznego. W sztabie prezydenta Rosji funkcję tę pełni OMON.

• Doradcy

Są to kompetentni ludzie mający tworzyć strategię kampanii. Są niezależni od działań sztabu ale nie są osobami wynajętymi, pochodzącymi z zewnątrz.

Zadania: tworzenie strategii, zarządzanie kryzysem w nadzwyczajnych sytuacjach, nadzorowanie prowadzenia badań opinii publicznej.

• Rzecznik prasowy

Ma kreować informacje, zarządzać nimi, przekazywać opinii publicznej w sposób jasny, atrakcyjny i pożądany dla dobra kampanii. Niekiedy musi zostać kozłem ofiarnym i ponieść odpowiedzialność za działania sztabu lub aktora politycznego. Musi być reprezentatywny.

Dokumenty analityczne rzecznika:

• Kostka informacyjna - informacja jednoakapitowa, syntetyczny zestaw informacji, meritum, sedno informacji, brak szczegółów. Odpowiedzi na najprostsze pytania: kiedy, gdzie, kto, co, skąd to wiemy.

Zasada redagowania kostki inf.:

- ekspozycja najistotniejszego motywu tematycznego;

- maksymalna prostota językowa;

- sformułowania jednoznaczne;

- zdania pojedyncze w trybie oznajmującym;

- 600 - 800 znaków wraz ze spacjami.

• Analiza dwuakapitowa - bardziej rozwinięta, dodanie do kostki informacji o elektoracie analitycznym.

- Zwięzła,

- Przedstawia konkretny obraz sytuacji,

-Koncentracja na jednym fakcie, postaci,

- 3600 - 4000 znaków.

- stosuje się zasadę odwróconego trójkąta - najważniejsza rzecz na początku.

• Analiza wielowątkowa:

- najbardziej rozwinięta;

- zadania: całościowe przedstawienie odbiorcy określonego zadania;

- identyczna struktura jak w analizie dwuwątkowej, ale jest to obszerniejsza forma;

- objętość - do kilkunastu stronic.

Rozbudowana kompozycja:

- wielowątkowa analiza;

- tematyka złożona;

- rozbudowana ocena;

Przygotowane brifingu

• Słuchacze - odbiorcy, muszą posiadać wiedzę teoretyczna na omawiany temat.

• Sytuacje - czemu ma służyć brifing, ile razy będzie powielany, jego środki techniczne.

• Struktura wypowiedzi; - 15 - 20 minut

- wstęp - wprowadzenie tematu, zainteresowanie odbiorcy;

- zasadnicza część - główna teza, którą trzeba uzasadnić, rozwinięcie tematu;

- zakończenie - wnioski i podsumowanie;

- pytania i odpowiedzi.

• Prezentacja - wzbogaca treść. Dbałość o kluczowy przekaz, należy unikać nadmiernego umieszczania slajdów.

Błędy:

• Brak wiedzy;

• Brak przygotowania, konspektu wypowiedzi;

• Brak kontaktu wzrokowego;

• Odczytywanie wypowiedzi z kartki;

• Mówienie cicho lub niewyraźnie, niezrozumiale;

• Ujawnianie tremy;

• Nerwowe ruchy ciała;

• Riposta na zaskakujące pytania.

Pozytywy:

• Dbałość o znaki partyjne;

• Atrakcyjność informacji;

• Jasność przekazu - ale jeden przekaz.

Spin doctor

• Osoba bądź grupa osób;

• Głównym celem jest uzyskanie jak najlepszego rezultatu;

• Określenie powstało w latach 80 XX wieku w związku z wyborami Ronalda Regana - Waltera Mondalea - 1984r.

• Jest on specjalistą do spraw PR;

• Ma za zadanie chronić pracodawcę przed czynnikami mogącymi mu zaszkodzić;

Anthony Davis - Public Relations

• Zaszyfrowanie historii, oszustwo, naciąganie faktów insynuacjami;

• Manipulacja dla korzyści kreatora, ale nie w jego imieniu; Kurski - dziadek z Wermachtu;

Spin doktorzy stosują techniki takie jak:

• wprowadzanie tematów zastępczych, którymi żyje opinia publiczna.

• selekcja faktów tzw. wybieranie wisienek (przytaczanie tylko tych argumentów, które pasują do tezy i ignorowanie pozostałych),

• zaprzeczanie bez zaprzeczenia,

• eufemizmy;

• wyrażanie się w sposób, który ma na celu nieujawnienie prawdy.

Spin doctoring - działania na celu:

• wywołanie ruchu;

• nadawanie sprawom dynamizmu;

• poprowadzenie w pożądanym kierunku;

• wywołanie ciągu zdarzeń mających przynieść efekt.

Narzędzia:

• podpowiadają interpretację do informacji,

• faworyzują wybranych dziennikarzy,

• rozsiewają plotki,

• dokonują kontrolowanych przecieków,

• wykorzystują „znajomości” w mediach.

Cechy: dyskrecja, umiejętność pozostawania w cieniu, działalność zza kulis.

King - makerzy - to osoby biegłe w technikach marketingowych, które produkują polityków, nie ukrywając przy tym swojej tożsamości, nie pozostając w cieniu. Nie są oni związani z partią czy kandydatem, jak to często bywa ze spin doktorami, ale są wynajęci. Jeżeli w spin doktora porówna się do żony aktora politycznego to king-maker będzie...

Rola spin doktora:

• twórca wizerunku;

• opiekun medialnej sytuacji kryzysowej;

• autor haseł politycznych;

• kreatywne interpretowanie rzeczywistości;

10. Wizerunek sojusznika politycznego

Tomasz Doban - Klas - reputacja polityczna, obraz, portret, podobizna będące efektem subiektywnego oglądu osoby bądź organizacji.

Wizerunek polityczny to subiektywny obraz, wyobrażenie osoby lub grupy ze sfery polityki, jakie istnieje w świadomości odbiorców. W doktrynie, występuje całkiem trafne określenie zamienne - reputacja polityczna.

Wizerunek własny to subiektywne ujęcie cech wewnętrznych i zewnętrznych obiektu. Postrzeganie podmiotu w ściśle wyznaczonych ramach oglądu rzeczywistości.

Składają się nań: wygląd, mowa ciała, etc. Może on być sztucznie kreowany w drodze autoprezentacji.

Przywódca polityczny powinien dysponować wizerunkiem:

• Kompetentnego - opanowanie wiedzy;

• Mającego odpowiednią osobowość i kulturę osobistą;

• Oponowanego - nakaz posiadania spraw pod kontrolą;

• Błyskotliwego - nakaz pozyskiwania stosownego doświadczenia;

• Towarzyskiego - praca zespołowa;

• Ekstrawertycznego - wzbudzanie w ludziach energii i chęci do działania.

Podmiot polityczny musi:

• udowodnić swoją legitymację polityczną,

• poznać wolę wyborców i się do niej dostosować,

• odtworzyć obraz opinii publicznej,

• kreować własny wizerunek,

Autoprezentacja

• jest wyrazem samoświadomości podmiotu,

• potężny instrument oddziaływania propagandy,

• służy profesjonalnemu wyrażaniu siebie.

Wyróżnia się cztery funkcje autoprezentacji:

• lokalizacyjna - równowaga między historią a bieżącym obrazem (Biedroń nie zostanie nigdy

wiarygodnym szefem ONR);

Zagrożenie:

Kryzys tożsamości SLD - rządy Millera spowodowały naruszenie tej funkcji. Wyborcy poczuli się niepewnie, utratę wiarygodności obrońcy praw grup społecznych.

Skąd idziemy?

Poczucie ciągłości doświadczeń politycznych - sprzeciw wobec koniunkturalizmu .

Poczucie kompetencji.

• wartościująco - postulatywna

Służy w tworzeniu wspólnego MY.

Ustalenie priorytetów ideologicznych.

Stworzenie programu politycznego.

Pytanie: Kim są nasi ludzie, po co idą do polityuki, jak ją będą uprawiać.

• socjotechniczna - wykreowanie siebie w oczach odbiorców

Dostosowanie do osobowości i temperamentu politycznego podmiotu - zwiększenie zaufania do podmiotu.

Pytanie: Kim jestem? L. Miller

• programowa - wskazanie na naczelne wartości.

Określenie tożsamości podmiotu.

Wybór drogi realizacji.

Kreacja wizji przyszłości.

Dobór składników programu:

• zgodność tematyki zainteresowaniami społeczeństwa - obowiązek uzgodnienie z oczekiwaniem grupy docelowej;

• unikanie zagadnień nowych i trudnych w odbiorze;

• uproszczenie - liczbowa i jakościowa treść przekazu;

• Harmonizowanie tematów - limit poruszanych tematów. Nadmiar grozi rozproszeniem zainteresowania;

• Jasność prostotą czytelności zagadnień;

Ton autoprezentacji

• Polemiczny:

- przekrzyczeć konkurencję;

- podmiot uzyskuje wyrazistość, pozostaje w pamięci jako autor ostrych, ciętych wypowiedzi;

- pozycja uprzywilejowana - atakujący zyskuje przewagę nad atakowanym;

Środki stosowane :

- aktywne zwiększenie udziałów w rynku politycznym;

- przejęcie pozycji rozgrywającego piłkę w grze;

- innowacyjność;

• Neutralny

- gotowość uwiarygodnienia podmiotu, pokazuję się w pozycji „usługowej”;

- nie zagłusza innych;

- przestrzega zasad poprawności politycznej;

• Pseudoobiektywny

- posługuje się systemem „ zaciemnień” i posunięć;

- gotowość uniknięcia etykietki - kontrowersyjny;

Reguły kreowania wizerunku:

• Koherencji - wszystkie decyzję podjęte w czasie powinny być spójne;

• Innowacyjności - nowe elementy do działań politycznych;

• Różnicowania - odróżnienie własnego produktu od produktu stworzonego i proponowanego przez konkurencje;

• Maksymalnego bezpieczeństwa - zabezpieczenie się przed negatywnymi skutkami poczynań politycznych oraz gotowość do odparcia konkurenta;

Inspiracje autoprezentacji:

• Wzorce techniczne;

• Wzorce ról politycznych;

• Wzorce pozycji marketingowych;

Lider rynku - ma największe udziały w rynku:

• Dysponuje powszechnie znanym programem politycznym;

• Narażony na ataki ze wszystkich stron;

• Prowadzi politykę konkurencji;

Prezydent lub adept - chce zwiększyć lidera rynku;

- wizerunek konkurencyjny do lidera;

- innowator własnej pozycji;

- prowadzi politykę konkurencji;

Naśladowca - imitator cech lidera - kopista jego cech:

- adapter cech i właściwości lidera dla swoich potrzeb i możliwości;

- powielanie istniejących wzorców;

Niszowiec - bazuje na fragmencie rynku politycznego:

- tworzy niszę lub wkomponuje się w już istniejącą;

- obrońca niszy - feminizm, homoseksualizm, emerytów;

11. Wizerunek wroga politycznego

Synonimy dyskredytacji: skompromitować, zdyskwalifikować, odebrać / podważyć zaufanie, pomniejszać autorytet, psuć opinię, dezawuować.

Cel dyskredytacji: skompromitowanie wroga, skazanie go na śmierć polityczną: drastyczne uwypuklenie braków konkurenta, wykorzystanie jego słabości, nadekspresja emocji politycznych, posiłkowanie się skrajnymi uczuciami negatywnymi,

Dyskredytacja to wyrachowany element walki politycznej, a w wersji skrajnej upowszechnianie nienawiści i pogardy dla wroga;

Działania dyskredytacyjne:

• mają na celu nadwerężenie wiarygodności obiektu działań dyskredytacyjnych,

• podważenie imagu formy/osoby/produktu,

• zmierzają do podważenia jego pozycji na rynku poprzez podawanie nierzetelnych informacji,

• antyreklama, reklama negatywna,

• negatywna kampania polityczna,

• manipulatorska kampania prowadząca do wykreowania nieprawdziwego wizerunku wroga/konkurenta.

Prof. Jon Krosnick:

• kampania wyborcza musi wywoływać emocje,

• powinna przyciągać do urn,

• należy skutecznie zabiegać o głosy,

• trzeba wywoływać wrażenie, że przez niezagłosowanie na naszego kandydata, coś się straci,

tzw. Efekt Krosnick'a:

▪ przekonanie, iż wyborcy ustalą priorytety i preferencje,

▪ skrajne definiowanie przeciwnika,

▪ stymulowanie zainteresowania wyborców,

▪ dramatyzacja wyborów,

▪ umacnianie wspólnoty,

▪ efekt mobilizacji.

Pojęcia towarzyszące procesowi budowania wizerunku wroga politycznego:

Szum komunikacyjny (smog informacyjny) - zewnętrzne czynniki powodujące załamanie odbioru przekazu;

Rodzaje szumów komunikacyjnych:

• szumy fizyczne, np. Hałas,

• szum psychiczny, np. Zmęczenia,

• szum semantyczny, np. Posługiwanie się specjalną terminologią naukową,

Redundancja - nadmiarowość niezbędna dla działania złożonego układu w trudnych warunkach.

Redundancja komunikacyjna - rozwlekanie przekazu informacyjnego w celu zapewnienia mu wysokiego stopnia prekorektywności;

Typy dyskredytacji:

• dyskredytacja osobista,

• dyskredytacja programowa,

• dyskredytacja środowiskowa;

Metody dyskredytacji:

• demonstracyjne, np. Zniewaga, epitet,

• ewokacyjne, np. Eufemizmy, ironia i sarkazm,

• stosowane są gdy chcemy złagodzić własny wizerunek,

• satyryczne, np. Mało wyszukane dowcipy, cięte riposty;

• poniżanie śmiechem - wywołuje wspólnotę śmiechu; podmiot satyry jest bezbronny, bardzo ceniona jest autoironia,

• komunikowanie prześmiewcze - parodia, karykatura komiczna, satyryczny komentarz, ironia.
  

21

21

---