radio ściągi, Medycyna CM UMK - materiały, V ROK, RADIOLOGIA, Giełdy, prof. Serafin

1.DATY, HISTORIA RADIOLOGII

3.12.1895 - odkrycie promieni RTG

1896 - początek rentgenotrapii, rozpoznanie złamań

1896 - Bequerel odkrywa naturalne promieniowanie uranu

1897 - Rutherford odkrywa promienie alfa i beta

1898 - M.Skłodowska odkrywa polon

1899 - M.Skłodowska odkrywa rad

1900-02 - rozpowszechnienie radioterapii która wspólnie z radiodiagnostyka stanowią radiologię lekarską

1904 - kontrast z soli bizmutu

1914 - filmy RTG

1921 - bronchografia

1922 - mielografia

1924 - cholecysografia

1927 - angiografia mózgowa

1929 - cewnikowanie serca

1930 - aortografia brzucha

1950-70 - rozwój elektronizacji aparatów RTG

1951 - elektroniczny wzmacniacz obrazu elektronowego

1953 - cholangiografia dozylna, cewnikowanie nerki

1968 - ECPW

1972 - kliniczne zastosowanie TK - Stansfield

1974 - TK całego ciała

lata 70-te - USG

1985 - Doppler

2.CZĘŚCI APARATU RTG

1.lampa RTG - katoda, która ma 2 włókna wolframowe; wirująca anoda kształtu talerza umieszczone na osi; talerz i oś zbudowane są z molibdenu

lub grafitu - dobry przewodnik ciepła. Lampa znajduje się w metalowym kołpaku wyłożonym blachą ołowianą. Kołpak wypełniony jest olejem - dobry izolator.

2.generator rentgenowski - zoapatruje lampę w prąd elektryczny. Budowa:

transformator niskiego napięcia. dostarcza do katody prąd o napięciu 12-20V
wysokie napięcie 25-150kV
prostownik
zegary czasowe

mechaniczne
synchroniczne
elektroniczne

3.OBSZAR NADZOROWANY. KONTROLA.

Obszar kontrolowany - pracownie RTG+sterownie

1.podlega kontroli Państwowego Instytutu Sanitarnego i Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej

2.natężenie dawki

3.przenikanie promieni do innych pomieszczeń (nie powinno)

Obszar nadzorowany - inne promieniowanie (ciemnia, kabiny, korytarz, opisownia) - nie mierzymy promieniowania a tylko kontrola czy nie są uszkodzone zabezpieczenia.

4.DEFINICJA 1 rtg, 1 rad, 1 rem

1rem - jednostka równoważnika dawki, wyraża skutki promieniowania biologicznego, tzw. biologiczny równoważnik roentgen.

1rtg - jednostka dawki ekspozycyjnej - jednostka promieniowania jonizującego; taka ilość promieniowania, która w 1cm³ suchego powietrza w warunkach normalnych (700mmHg) wytworzy 2,083x10⁹ par jonów i tyle samo jednostek zjonizowanych. W układzie Sijednostką dawki ekspozycyjnej jest Culomb/kg

1rtg=2,58x10^-4C/kg

1rad - każdy typ promieniowania jonizującego, który po absorbcji przez 1g substancji potrafi w nią przenieść ergów energii

inaczej dawka pochłonięta jest równy 1rad. (gdy w 1 g materii zostanie pochłonięta energia=100 ergom)

W układzie SI jednostką dawki pochłoniętej jest 1 Gray - 1G=1J/kg

1rad 1/100 G=100 ergów/kg

5.MECHANIZMY SZKODLIWOŚCI PROM. JONIZUJĄCEGO

Szkodliwe - biologiczne działanie jest uwarunkowane pochłonięciem przez tkankę energii (kwantów lub cząstek) tego promieniowania.

W wyniku oddziaływania z materią wszystkich rodzajów promieniowania(α,β,γ,X) w nagromadzonym materiale powstają 2 podstawowe zjawiska:

wzbudzanie atomów
jonizacja atomów

Te pierwsze procesy fizjologiczne zapoczątkowują szereg zmian fizycznych, tzw. potencjalizacja fizyczna obejmująca:

dekompozycje cząsteczek
depolimeryzację związków wielkocząsteczkowych
zmiany potencjału otoczonych ładunkiem koloidów itp.
fizyko - chemiczne i chemiczne (tzw. potencjalizacja chemiczna)
powstawanie rodników organicznych
utlenianie związków organicznych
powstawanie nadtlenków lipidów
dezaminacja aminokwasów, które prowadzą do zmian w najistotniejszych strukturach biologicznych np. DNA, chromosomy

Skutki działania mogą być:

somatyczne - miejscowe uszkodzenia tkanki, choroby popromienne
genetyczne - choroby, wady

6.CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SKUTKI PROMIENIOWANIA

1.wielkość dawki promieniowania

2.rodzaj napromieniowania

3.wielkość

4.rodzaj napromieniowania tkanki,

Tkanki i narządy płodu są bardziej promienioczułe niż tkanki dorosłych. Tkanki zbudowane z komórek o dużej aktywności podziału są bardziej promienioczułe. Tkanki mające szybki cykl odnowy komórek są promienioczułe.

Szpik kostny, gonady, soczewki, limfocyty, tarczyca, gruczoł sutkowy - są bardzo wrażliwe

Mało wrażliwe są : tkanka nerwowa, skóra, kości

5.rozłożenie tkanki w czasie promieniowania

7.SOMATYCZNE I GENETYCZNE SKUTKI PROMIENIOWANIA

1.genetyczne - mutacje

przed implantacją jajo (8dni) - śmierć jaja
ograniczone - 2-6 tydzień - wady rozwojowe, w większej dawce śmierć we wczesnym okresie po urodzeniu

wczesne stadium - microcephalia, uszkodzenie rozwojowe mózgu
późne stadium - spina bifida, wady układu moczowo - płciowego.

po zakończeniu organogenezy - zahamowanie lub upośledzenie rozwoju, dawki większe - śmierć

2.skutki somatyczne

wczesne

zespół szpikowy - napromieniowanie dawką kilkuset rad przez kilka minut(godzin) powoduje - nudności, wymioty, spadek ilości erytrocytów, trombocytów, krwawe biegunki, krwotoki
zespół jelitowy - napromieniowanie >1000rad na całe ciało. Skutki - spadek łaknienia, senność, biegunki, wzrost temperatury, uszkodzenie nabłonka jelit i szpiku, brak limfocytów. po 4-6 tygodniach - śmierć
zespół mózgowo - naczyniowy - dawka >5000 rad. Skutki: pobudzenie z apatią, utrata równowagi, biegunka, ataksja, wymioty, drgawki, skurcze tężyczkowe, śpiączka - szybka śmierć

późne - skrócenie czasu życia, nowotwory skóry, rak płuca, kości, bezpłodność, białaczka szpikowa, zaćma

8.NA CZYM POLEGA RYZYKO SPOWODOWANE PROMIENIAMI X Z WYKORZYSTANIEM RUTYNOWYCH BADAŃ RTG?

rutynowe badania RTG stanowią ryzyko genetyczne i somatyczne. nadmierne obciążenie ludzi dawką promieni RTG może być przyczyną

niebezpiecznych skutków dla przyszłych pokoleń.

9.PRZYCZYNY OGRANICZJĄCE BADANIA RTG U MŁODOCIANYCH

Dzieci do 10r.ż. - prześwietlenia i zdjęcia są wykonywane w przypadkach bezwzględnie koniecznych, w szpitalach.

badanie stawów biodrowych do 14r.ż.- zlecenie ortopedy
badanie RTG jako badanie ostatnie i bezwzględnie konieczne
wybiera się zdjęcia a nie prześwietlenia
ilość zdjęć ogranicza się do min.
stosowanie osłonek
obowiązuje zasada wykorzystania dotychczasowej dokumentacji RTG u dzieci do 10 roku życia.
nie wykonuje się zdjęć profilaktycznie

10.DZIAŁANIE PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO NA ZAPŁODNIONE JAJO, ZARODEK, PŁÓD

pyt 7

11.W JAKIM OKRESIE CIĄŻY ZAGROŻENIE PŁODU JEST NAJWIĘKSZE?

pyt 7.

12.BEZWZGLĘDNE PRZECIWWSKAZANIA DO RTG

brak wskazań
ciąża

13.NA CZYM POLEGA PROBLEM NAPROMIENIOWANIA POPULACJI ZE ŹRÓDŁA MEDYCZNEGO?

pyt 8

14.JAK ROZUMIEMY SZKODLIWOŚĆ NAPROMIENIOWANIA ZWIĄZANE Z BADANIAMI RTG POPULACJI W WIEKU ROZRODCZYM I STARSZYCH?

młodzi - mutacje genowe przekazywane następnym pokoleniom

starsi - zmiany somatyczne i nowotwory

15.CO TO JEST MAKSYMALNA DOPUSZCZALNA DAWKA PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO?

Jest to taka wielkość dawki promieniowania, która z punktu widzenia somatycznego może być uważana za nieszkodliwą dla osób poddanych jej działaniu, natomiast z punktu widzenia genetycznego nie powoduje w sposób znaczny zwiększonej liczby uszkodzeń dziedzicznych mogących występować w populacji w kolejnych pokoleniach.

16.JAKA JEST WIELKOŚĆ MAKSYMALNEJ DAWKI DOPUSZCZALNEJ DLA POPULACJI I PERSONELU PRACOWNI RTG?

Jest to graniczna wielkość dawki jaką można aplikować człowiekowi prze dostatecznie długi czas bez obawy spowodowania uszkodzenia jego tkanek.

Pracownik RTG nie powinien otrzymywać dawki >5 rem na rok.

Dla dłuższych okresów dawka kumulowana nie może przekroczyć

D = 5(n-18) rem

n - wiek pracownika

Dawka ta dotyczy całego ciała. Jeżeli nagromadzenie ma wyłącznie miejscowy charakter to MDD jest wyższe. W ciągu 3 miesięcy dawka nie powinna przekroczyć 3 rem. Dla kobiet w wieku rozrodczym - dawka bardziej rozłożona w czasie, MDD na kwartał<1,3 rem. Dla populacji <0,5rem/rok.

W ciągu pierwszych 30 lat życia: gonady i szpik - 5rem/rok, wątroba, nerki, śledziona - 30rem/rok

17.METODY OCHRONY PERSONELU PRZED PROMIENIOWANIEM JONIZUJĄCYM

1.metody fizyczne

osłony - beton, bazyto-beton, cegły, żeliwo, szkła, ołów, guma ołowiana
skrócenie czasu ekspozycji
zwiększenie odległości od źródła promieniowania
system wentylacji i podciśnienie, zabezpieczenie przed rozproszeniem się radioaktywnych aerozoli i gazów oraz systemy zabezpieczeń przed rozproszeniem ścieków radioaktywnych, odpadków stałych
badania okresowe (morfologia, badania okulistyczne)

2.kontrole indywidualnej dawki promieniowania za pomocą błon filmowych, dozymetrów noszonych w specjalnych kasetach

3. pracownicy narażeni na skażenie izotopami prom. o dużym stopniu radioaktywności są badani okresowo(całe ciało) - licznik.

4. kontrola środowiska pracy przez PIS i CLOR.

18.KTO MOŻE PODTRZYMYWAĆ PACJENTA W CZASIE BADANIA I KTO ODPOWIADA ZA ZORGANIZOWANIE TAKIEJ POMOCY?

Pomagać może pracownik szpitala nie pracujący w pracowni RTG.

Za organizację odpowiada ordynator.

19.JAK POWINIEN BYĆ CHRONIONY PACJENT I OSOBA PODTRZYMUJĄCA?

1.Osoba prześwietlająca musi mieć wzrok dobrze zaadoptowany do ciemności. Od tego zależy czas badania. czas adaptacji wzroku nie powinien przekraczać 10 min.

CHRONIĆ GONADY!

2.Powierzchnia ciała pacjenta, która ma być napromieniowana powinna być jak najmniejsza

3.Osoba prześwietlająca i podtrzymująca - fartuch ochronny

4. Przy wprowadzeniu ręki w obszar badany - rękawice ochronne.

5.Jeżeli prześwietlenie w pozycji leżącej - ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ

OSTROŻNOŚĆ

20.RODZAJE OSŁON STOSOWANYCH PRZED NADMIERNYM PROMIENIOWANIEM

1.stałe - ściany, stropy, podłogi, okna ze szkła ołowianego

2.ruchome - parawany przesuwane,

3.osobiste - fartuchy, rękawice (ołów)

Ze względu na dużą szkodliwość promieni X, okienko ze szkła musi być zaopatrzone w filtr aluminiowy grubości>1mm w celu filtracji promieniowania pierwotnego.

W prześwietleniach min. odległość między ogniskiem lampy a skórą wynosi 35 cm Zdjęcia wykonuje się z odległości > 90cm.

21.METODY OCHRONY PERS-ONELU PRZED ZBĘDNYM PROM. W CZASIE BADANIA

1.właściwie sformułowane i przemyślane skierowanie na badanie

2.ograniczone pole napromieniowania

3.właściwa filtracja promieniowania

4. właściwe dobranie parametrów elektrycznych w celu uniknięcia kolejnej ekspozycji

5.ograniczenie czasu ekspozycji

6.specjalizacja pracy

7.stosowanie osłon na gonady

8.świadomość skutków promieniowania

9.ochrona młodocianych i ciężarnych

10.badania profilaktyczne - 1raz/rok

kobietom 10 dni po krwawieniach miesięcznych nie robi się zdjęć

11. max. 8-10 zdjęć/doba

22.DLACZEGO UWAŻAMY, ŻE PIERWSZYM ETAPEM OCHRONY PACJENTA JEST WŁAŚCIWIE SFORMUŁOWANE I PRZEMYSLANE SKIEROWANIE?

1.zdawać sobie sprawę z potencjalnych skutków promieniowania.

2.odpowiednia częstość, rodzaj, kolejność badań

3.uzasadnienie

najbezpieczniejszy rodzaj badania - najmniej skutków ubocznych

23.TKANKI (NARZADY KRYTYCZNE)

to takie, które odznaczają się wysoka promienioczułością

narządy rodne
układ krwiotwórczy
układ chłonny
soczewka oka
skóra
błona śluzowa jelita

Bez względu na rodzaj promieniowania do narządów krytycznych zalicza się zawsze - szpik i gonady.

24.ODLEGŁE SKUTKI PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO

1.nowotory złośliwe skóry, kości

2.białaczki - najprawdopodobniej na skutek mutacji somatycznej. częstsze zachorowania dzieci matek napromieniowanych w ciąży dawką 1-3rem. częściej u radiologów niż innych lekarzy

4.skrócenie czasu życia

5.zaćma

6.bezpłodność

7.zaburzenia wzrostu i rozwoju

25.WIĄZKA PROMIENIA PIERWOTNEGO LAMPY RTG I PROMIENI ROZPROSZONYCH. ICH ROLA W NAPROMIENIOWANIU PERSONELU I PACJENTA

1.wiązka bezpośrednia - jaj wielkość, kształt, położenie zależy od położenia lampy oraz ustawienia przesłony. Działa więc tylko na pacjenta.

2.promienie rozproszone - są w całym pomieszczeniu, mają mniejsza wartość i energię (zależną od wiązki bezpośredniej). Narażeni na nie są osoby personelu. Promienie rozproszone są zwalczane za pomocą siatek przeciwrozproszeniowych.

26.ZDJĘCIE RTG A PRZEŚWIETLENIE

O wyborze decyduje radiolog.

Prześwietlenie - badanie mniej dokładne i mniej istotne. Wady: dłuższy czas ekspozycji na promieniowanie, daje tylko ogólne zarysy, nie widać cieni drobnych

zalety: obraz otrzymujemy od razu, podczas obrotu pacjenta widać okolicę pozasercową, przy oddychaniu widać ruchy przepony.

Zastosowanie: czynnościowa ocena narządów, wybranie odpowiedniej pozycji do zdjęcia celowanego, kontrola położenia cewnika lub przepływu przez przełyk środka cieniującego, przy zakładaniu rozrusznika, zdjęcie kontrastowe, układu moczowego, badanie perystaltyki jelit

Zdjęcia - wgląd w miąższ płucny

1.zdjęcie celowane np. szczytów płuc - pozycja Przybylskiego

2. zdjęcie tomograficzne

3.zdjęcie bronchograficzne

27.STANDARYZACJA ZDJĘCIE KLATKI PIERSIOWEJ

Kryteria obrazu PA:

zdjęcie w pozycji stojącej, promień poziomy
odległość lampa-kaseta = 150-200cm
czas ekspozycji - jak najkrótszy (poniżej 0,1s)
promienie o napięciu na lampie 110-120 kV
zdjęcie na pełnym wdechu
symetryczny obraz klatki piersiowej
łopatki wyrzutowane poza polami płucnymi
wyraźne zarysy: tchawicy, oskrzeli płatowych, aorty, przepony, kątów przeponowo-żebrowych
uwidocznienie kręgosłupa do Th4-Th5
ostry rysunek naczyniowy w całych płucach szczególnie naczyń obwodowych

28. UROPOLINUM POLFA - charakter, zakres, zast., wsk.,p/wsk., dawki i drogi podania

-trójjodowy, śr. cieniujący, roztwory 60% 70%

-zast.: angiografia, aortografia, cholangiografia, śród- i pooper., urografia, pielouretrografia wstęp., cystografia, flebografia, splengrografia

1)bad. ukł. moczowego

2)bad. j. macicy i jajowodów

3)angiografia narządowa, serce

4)fistulografia 5)ECPW

P/wsk

-względne uczulenie na J, szpiczak mnogi, ciąża, czynna gruźlica, uszkodz. m. serc., ostra niewydolność wieńcowa, nerek, nadnerczy, wątroby.

Metody wprowadzania

Bezpośrednia:

dożylne (urografia)
dotętniczo (aortografia)

Pośrednia

przez cewnik Seldingera
do pęch. moczowego, j.macicy, przezskórnie do dróg żółciowych

Dawki - urografia

-1ml 60% roztworu na 1 kg mc gdy prawidłowy poziom kreatyniny

-gdy kreatynina ↑→2-3 ml Urop(max. 150ml)

-min. 40 ml 60%urop

-dzieci: niemowlęta 10ml

starsze 10ml +tyle ile ma lat

29. UROLOPOLINUM POLFA -powikłania zw. z nietolerancją i sposoby ochrony

P. łagodne: kaszel, kichanie,nudności, wysypka,wymioty, pokrzywka, świąd, chrypka,gorąco, poty.

P. średniociężkie: omdlenie,obrzęk twarzy krtani, drżenie mięśni,skurcz oskrzeli,duszność

P. ciężkie:sinica, bladość, drgawki, obrzęk płuc, ↓tętna→wstrząs

P. bardzo ciężkie: śmierć pozorna, zatrzymanie krążenia i oddechu

Ochrona pacjenta

-wyjaśnić cel bad. -uspokoić

-zebrać wywiad(alergie, poprzednie odczyny na śr. cieniujące)

-spr. dawki i nazwę śr. cieniującego

-zestaw leków pomocy doraźnej

-zmierzyć RR i KR

-zapewnić pomoc osoby drugiej

-podać 1 ml→obserwowaćchorego 1 min→oznaczyć tętno→dalej

-obserw. Stan chorego

-pozostawić igłę w żyle 3-5 min.

-być w pobliżu ½ h

30. UROGRAFIA - TECH. BAD., wsk., p/wsk., bezp. Pacjenta

Na podst. bad. Rtg ukł. moczowego wykazujemy zmiany morf. i czynnościowe.

Chory na czczo wykonuje zdj. Przegląd., oddaje mocz, następnie w ciągu 1-3 min i v. Uropolinę, uciskamy moczowody aby lepiej wypełniły się kielichy i miedniczki.Po 10-15 min. →zdj. j. brzusznej, zdj. celowane nerek w poz. skośnych

Następnie zwalniamy ucisk→zdj. j. brzusznej poz. leżąca, stojąca, zdj. pęcherza po mikcji

Wsk - zm. morf., czyn. nerek, wady ukł. moczowego,pyelonephritis,kamica nerek, krwiomocz, uraz, podejrz. nowotworu

P/wsk. - wole toksyczne, szpiczak mnogi, uczulenie na śr. cieniujące, ciąża, ostra niewydolność wieńcowa, nerek

Bezpieczeństwo - pyt. 106

31.ODMIENICZKOWE ZAP. NEREK

met. Bad., Rtg, ich cel, sprawność dgn

bakteryjne zakażenie UKM i miąższu.

Wsk do dgn.:trudności w rozpoznaniu, podejrzenie powikłań i czynników sprzyjających zakarzeniom

1)zdj. przeglądowe -↓nerki-ostre OZN

2)urografia - nie wnosi istotnych wartości, bad rtg robi się rzadko(powiększenie nerki, opóźniony słaby nefrogram, opóźnione lub brak wydzielania

Przewlekłe - spłaszczone brodawki,

zanik brodawki
kolbiasty lub grzybiasty kształt kileicha
bliznowate zaciągnianie brzegu nerki
↓nerki (roz.>1 cm)
martwice brodawek - nierówne, poszarpane zarysy, jamki
kielichy, miedniczki → szersze niż norm.
zwężenie warstwy miąższowej

3)USG - powiększenie, hiper- lub hipoehogeniczność.

4)TK- (większa czułość)obszary o osłabionym wzmocnieniu kontrast.

5)renocystografia izotopowa

niesymetry. przebieg krzywych odp. radioaktywności prawej i lewej nerki
wydłużenie czasu transportu cewkowego
zwolnienie wydalania wsk. promieniotwór.
zazębienia na częściach zstępujących krzywych nerkowych
ocenia stopień uszkodzenia czynności nerek

32. METODY BAD. RTG STOSOWANE W DIAGNOST. KAMICY NERKOWEJ

1)zdj. przeglądowe j. brzusznej

-kamienie wapniowe-szczawiany (owoc morwy), fosforany (odlew kielichów, miedniczek), węglany

- kamienie cystynowe - ledwo widoczny podobnie jak kamienie ksantynowe

2)Urografia- podst. znaczenie rozpoznawania

cel→umiejscowienie złogów wewn. Dróg moczowych, mówi o stanie morfol. nerek, moczowodów

B. przydatne są zdj. całej j. brzusznej po oddaniu moczu →pęcherz moczowy i zdrowy moczowód cieniujący zalega w moczowodzie powyżej kamienie.

33. RENTGENODIAGN. NADCIŚNIENIA NEFROGENNEGO.

zdj. przeglądowe - ocena wielkości niedokrwieni nerek (może być↓)
Urografia minutowa - ewentualnie opóźnienie wypełniania kielichów i miedniczek 1 nerki (najwyraźniej widać w 2-3 min. Po wstrzyknięciu)
Urografia morfologiczna - ma na celu wyłączenie zmian w miąższu nerek lub mechanicznego utrudnienia odpływu moczu z górnych dróg moczowych
Renocystografia izotopowa - obniżenie i spłaszczenie krzywej radioaktywności w rzucie dwóch lub 1 z nerek
obustronna arteriografia nerkowa (aorta brzuszna)- uwidacznia umiejscowienie i ocenia rozległość zwężenia tęt. nerkowej
bad. poziomu reniny

34. RENTGENODIAGN. GUZÓW NEREK

1. zdj. przeglądowe - gdy guz duży →to może być widoczne↑1 bieguna nerki, czasem w obrębie nowot. złośliwego widoczne bezpostaciowe zarysy

2. urografia - małe guzy mogą być niewidoczne, gdy guz zazwyczaj wychodzi z cz. korowej(obwodowej) i dąży do środka , gdy dojdzie do ukł. kielicho-miedn →widać:

-rozsunięcie i modelowanie kielichów

-niekiedy przemieszczenie moczowodu

-zaawans →nacieczenie kielicha, miedniczki o pozaziębianych obrysach

-nowotwór miedniczki - obraz ubytku wypełnienia mied, przylegającego do ściany

3. Uretropielografia - czy nie ma guza w moczowodzie

4. wybiórcze arteriografie t. nerkowej

- ca nerki - obficie unaczyniony-liczne bezwładnie ułożone nacz. Patolog

- torbiel - prawidłowe naczynie zepchnięte na obwód

5. arteriografia farmakolog.- przed śr. cieniującym adrenalinę→kurczą się prawidłowe naczynia, patologiczne uwidaczniają się, bo nie reagują na adrenalinę

6. USG

7. CT

8. Odma zaotrzewnowa

35. RTG TZW „NERKI NIEMEJ”

- brak nerki

- ciężkie uszkodzenie nerki

- odruchowe (-) czyn. wydzielniczej nerki (kolka)

- niedrożność dróg moczowych

- skrzep który może wypełnić miedniczkę lub moczowód

urografia
odma zaotrzewnowa
pielografia
renografia izotopowa
angiografia
zdj. przeglądowe (krwiak zaotrzewnowy zatarcie zarysy nerki, mm. biodrowo-lędź.)

36. RTGDAIGN. REFLUKSÓW PĘCH.-MOCZOWODÓW

wady budowy śródściennej odc. moczowodu pęcherzowego (odpływ pierwotny), zm. zapalne w narz. mocz. z zastojem moczu przy wadach cewki moczowej (odp. wtórny)

1.Urografia - obraz pęcherza i moczowodów prawidłowy lub nie

- atonie moczowodu i obj. przewlekłego zap. odmienicz.

2. cystagrafia mikcyjna →rozp refluksu 200-500ml 15%NaJ lub 10%urogoliny

3.Cystokopia - ujście moczowodu szerokie

37. ROLA ZDJĘĆ PRZEGLĄDOWYCH W DIAGNOSTYCE UKŁ. MOCZOWEGO

wielkość, położenie nerek
zarys mięśni biodrow-lędźwiowych
niektóre złogi w drogach moczowych
miedniczki i moczowody - nie widać!
pęcherz wypełniony moczem widoczny jako okrągły cienki ↑ spojenia łonowego
Złogi wapniowe →kamienie w kielichu, miedniczce, moczowodach, pęch. moczowym, rzadziej są to uwapnienia w miejscu nerek po gruźlicy

- zwapnienie w ścianie torbieli w nowotw. nerki złośliwym

uwapnienie w obu nerkach w przebiegu wapnicy nerkowej
o umiejscowieniu zwapnienia w nerce świadczy rzutowanie się złogów o obrazie nerki i ruchomość wraz z nerką
zdj. powinno obejmować od Thdo dolnego brzegu spojenia łonowego

38. RENTGENODIAGN. URAZÓW CEWKI I PĘCH. MOCZOWEGO

1. Uretrografia wstępująca - uwidacznia pęcherz i drogi odpr. Z nerek → może świadczyć o ewent. uszkodzeniu, występ. przetok pourazowych, zwężeniu wrodzonym, nabytym

2. Cystografia mikcyjna - zmiany w pęch., cewce moczowej

3. Zdj. przeglądowe

4. urografia

5. cystografia- ustalenie miejsca i rodzaju uszkodzenia, ustalenie czy wewnętrz. czy zewnętrzny

39.ZAPROPONUJ POSTĘPOWANIE RTG W PRZYPADKU PODEJRZENIA WODONERCZA.

1. zdj. przeglądowe

- ↑nerki

- uniesienie żołądkowe

- kamień, gdy jest przyczyną

2. Urografia

- rozszerzenie ukł. kielichowo-miednicz.

- spłaszczenie i zanik brodawek

- zanik miąższu (urografia minut.)

- wydzielanie moczu cieniującego opóźnien.

- podanie większej ilości środ. cieniującego i wykonanie zdjęć → uwidocznienie przyczyny wodonercza

3. czasami uretrografia wstępująca→

Przyczyny:

- wady rozwojowe nerek

- wrodzone lub nabyte zwężenie moczowodów

- zm. pozapalne i nowotw. moczowodów

- nieprawidłowy przebieg naczyń tętniczych i żylnych

- odpływ pęch.-moczowod.

40. ZASADNICZY CEL WYKONANIA UROGRAFII W PRZEBIEGU WODONERCZA.

- rozp. miejsca i rodzaju zwęż., stopnia nasilenia ewent. przyczyny (kamień?)

- poszerzenie UKM-u

- zaawansowanie

dalej pyt 39

- spłaszczenie brodawek

- zwężenie warstwy miąższ.

- opóźnione wydzielanie

- wsk najlepszej met. leczenia (operacyjne →zwęż. moczowodów)

41. OBJ. GUZA W OBRAZIE UROGRAFICZNYM

- małe guzy zazwyczaj niewidoczne, bo wyw. Się z części korowej i drążą do środka, gdy dojdzie do miedniczki, to:

rozsunięcie i przemieszczenie kielichów i moczowodów
w zaawansowanych przyp. Nacieczenie kielicha lub medniczek o pozazębianych brzegach

- znaczenie zniekształcenia nerki i ukł. kielichowo-miedniczkowego

- opóźnione wydzielanie

42. Z JAKIM RODZAJEM WADY ROZWOJ. MOŻE BYĆ ZWIĄZANY PODWÓJNY UKŁAD KIELICHOWO-MIEDN.

Nerka podwójna - gdy z dwóch przewodów śródnercza rozwijają się 2 moczowody z 2 miedniczkami, zmiany jedno lub obustronne

- powiększenie wymiaru podłużnego przy zachowaniu prawidł. szerokości

- miedniczka górna mała, leży przy kręgosłupie

- dalsze większe, nie ma prawidłowo wykształconego kielicha górnego

- moczowody obu miedniczek łączą się ze sobą lub uchodzą oddzielnie do pęcherza

43.CEL I UZASADNIENIE BAD. RTG

Cel - stwierdzenie patologii, uwidocznienie zmian organicznych np. w ścianach naczyń - zwężenie, poszerzenie, wykazanie dróg krążenia obocznego, przetoki tętniczo - żylne...

Uzasadnienie - jeżeli się przewiduje, że wynik badania ujawni takie zmiany których się nie spodziewamy i i zmieni się nasze postępowanie lecznicze a innymi badaniami nie możemy wykryć tej zmiany.

44.JAK POWINNO BYĆ SFORMUŁO -WANE SKIEROWANIE NA RTG?

1.Nazwisko, imię, wiek, płeć, oddział

2.Rozpoznanie wstępne, podejrzenie lub objawy

3.Cel i uzasadnienie

4.Rodzaj badania

45.WSKAZANIA DO ZDJĘCIA TOMOGRAFICZNEGO KLATKI PIERSIOWEJ

ropień, nowotwór płuca
twory jamiste, torbiele
powiększone węzły chłonne
rozstrzenie oskrzeli
przerzuty do płuc
guzy śródpiersia

46.POSTACIE GRUŹLICY PŁUC

gruźlica pierwotna bez uchwytnych zmian w narządach
gruźlica pierwotna węzłowa i węzłowo-płucna
ostra gruźlica prosówkowa
g. płuc rozsiana podostra i przewlekła
gruźlica płuc guzkowa i włóknisto - guzkowa ograniczona
g. płuc naciekowa
zapalenie płuc serowate
g. płuc przewlekła włóknisto - jamista
marskość gruźlicza płuc
gruźlicze zapalenie opłucnej suche i wysiękowe

47.GRONKOWCOWE ZAPAL. PŁUC

we wczesnym okresie niewielkie zmiany w RTG
później wielopostaciowość zmian

zmiany śródmiąższowe
zagęszczenia plamiste
cienie okrągłe
objawy wysięku opłucnej i odmy
ropnie płuc

48.ROPIEŃ PŁUC

początkowo naciek zapalnymartwica rozpływnajama ropniaprzejaśnieniazarysy nieregularne, później wygładzone

Typowy obraz okrągły lub owalny z poziomem płynu w pozycji stojącej

49.SYMPTOMATOLOGIA RTG RAKA OSKRZELA

Wieopostaciowość zmian - zależy od umiejscowienia. Rozpoznanie opiera się na:

stwierdzeniu guza
objawach pośrednich

postać wnękowa

rozedma wentylowa odpowiedniego odcinka płuca
częściej niedrożność oskrzela w postaci niedodmy
stany zapalne - zapalenie płuc
później zmiany we wnęce cień wnęki staje się szerszy, zbity, na zdjęciu przeglądowym trudno odróżnić elementy naczyń

postać obwodowa - cień na tle powietrznego płuca może mieć kształt okrągły, rzadziej bywa nieregularny, pozaciągany, z wypustkami skierowanymi do otaczającej tkanki. Szczególną formą tej postaci jest guz Pancoasta (rak szczytu płuca, przebiega ze zniszczeniem żeber).
przerzuty

bliskie - węzły chłonne wnęki i śródpiersia

odległe - mózg układ kostny

50.TECHNIKA BADAŃ RTG DROBNYCH ZMIAN W POLU PODOBOJCZYKOWYM PŁUCA

Są to zdjęcia celowane - pozycja Przybylskiego, promienie są skierowane na szczyty płuc (niewidoczne obojczyki)

1.pozycja stojąca - barkami oparty o kasetę

2. pozycja leząca na brzuchu - głowa zwisa, promienie biegną w kierunku stóp

3. pozycja leżąca na grzbiecie

51.WOLNY I OTORBIONY PŁYN W OPŁUCNEJ W RTG

Wolny

mała ilość - zacienienie i zatarcie kąta przeponowo - żebrowego

ułożenie chorego na boku - przyścienne zacienienie na skutek nagromadzenia płynu

dużo płynu - zacienienie dolnych partii płuc w lini Elisse- Demoiseau

w pozycji leżącej płyn przemieszcza się w kierunku szczytu płuc - zacienienie odpowiedniej połowy klatki piersiowej

Gdy do jamy opłucnowej dostanie się powietrze przemieszczenie sródpiersia na stronę zdrową

obniżenie przepony, rozszerzenie przestrzeni międzyżebrowych, ucisk płuca

Otorbiony - obraz RTG zależy od umiejscowienia

w szczelinach między płatowych - zacienienie dolnej części płuca. Zdjęcie boczne - ostro dograniczony cień kształtu wrzeciona lub osełki zakończony z obu stron zgrubieniami opłucnej.
pod przeponą
w okolicy śródpiersia

Powstaje wskutek zrostów i płaszczyznowych zlepów opłucnej.

52.OBJAWY NIEDODMY PŁUC UCHWYTNE W RTG

1.zacienienie dolnego obszaru płuca

2.zmniejszenie objętości płuca

3.granice obszaru wklęsłe, wklęsła szczelina międzypłatowa

4.rozedma zastępcza pozostałej części

5.zwężenie międzyżebrzy

6.przesunięcie śródpiersia na stronę chorą

53.PRZYCZYNY ZMNIEJSZENIA POWIETRZNOŚCI PŁUCA

1.proces zapalny w podścielisku (śródmiąższowe zapalenie płuc)

2.wysięk w pęcherzykach(płatowe zapalenie płuc)

3.odma opłucnej

4.wysięk zapalny opłucnej

5.ciało obce w oskrzelach

6.nowotwór zamykający oskrzele

7.marskość płuca

54.TECHNIKI RTG BADANIA PŁYNU OPŁUCNOWEGO

Małą ilość możemy wykazać na zdjęciu wykonanym poziomym promieniem przy ułożeniu pacjenta na chorym boku. Płyn rozlewa się wówczas wzdłuż bocznej ściany klatki piersiowej dając przyścienne zacienienie..

W miarę narastania ilości płynu gromadzi się on dolnej części płuca -

linia Elisse - Demoiseau

w pozycji stojącej - zacienienie najbardziej intensywne na podstawie płuc i części bocznej, zmniejsza się ku górze i przyśrodkowo

w pozycji leżącej - płyn przemieszcza się w kierunku szczytu płuc - zacienienie odpowiedniej połowy klatki piersiowej

Cel badania - umiejscowienie, ilość i określenie czy płyn jest wolny czy otorbiony.

55.WSKAZANIA DO BRONCHOSKOPII

1.podejrzenie rozstrzenia oskrzeli

2.wady rozwojowe oskrzeli

3.ciało obce

4.przewlekłe stany zapalne

5.krwioplucie o nieznanej przyczynie

6.jatrogenne zwężenie oskrzeli

7.objawy niedodmy

8.procesy nowotworowe przed zabiegiem operacyjnym:

określenie nacieku
określenie rozległości zabiegu
określenie od rozwidlenia tchawicy
stopień zwężenia oskrzela

56.CO OZNACZA KRĄGŁY CIEŃ W PŁUCACH

1.pierwotny proces nowotworowy

2.przerzuty (mnogie cienie)

3.ropień

4.gruźliczak

5.guzki pylicze

6.gronkowcowe zapalenie płuc

57.ZMIANY POURAZOWE KLATKI PIERSIOWEJ

1.złamanie części kostnych

2.odma opłucnowa

3.odma śródpiersiowa,śródmięśniowa, podskórna

4.krwiak opłucnowy

5.niedodma pourazowa

6.stłuczenie płuca

obrażenia płuca i dużych naczyń

58.TECHNIKI BADANIA WOLA ZAMOSTKOWEGO

RTG

nasilenie cienia śródpiersia górnego, ucisk, przemieszczenie tchawicy
ruchy gruczołu tarczowego w czasie kaszlu
położenie tuz za mostkiem
mogą występować typowe zwapnienia obrączkowate lub bezpostaciowe

USG

Scyntygrafia

59.METODY BADAŃ I MOŻLIWOSCI RÓŻNICOWANIA TWORÓW JAMISTYCH PŁUC

1.jamy gruźlicze

2. jamy pasożytnicze

3.ropnie

3.rozpad nowotworu

5.rozstrzenie

6.gruźliczak

Zdjęcie PA i boczne

TK, zdjęcie tomograficzne

Warunkiem rozpoznania w TK jest stwierdzenie ogniska w 2 sąsiednich warstwach. Obrys ogniska rozpadu tworzy zamknięty pierścień.

60.DLACZEGO NA ZDJECIU RTG WIDOCZNE SĄ NACZYNIA A NIE WIDOCZNE SĄ OSKRZELA I KIEDY MA MIEJSCE SYTUACJA ODWROTNA?

Oskrzela są jednakowo upowietrznione jak płuco - są niewidoczne.

Można je zobaczyć dgu jest mniejsze upowietrznienie np. w stanie zapalnym, niedodmie, w zmianach włóknistych, nacieczeniu.

Naczynia rozpatruje się jako twory płynne o większej pochłanialnosci niż powietrze (ciecz ma inny współczynnik pochłanialności promieni X niż powietrze). W przypadku zmian naczyniowych w płucach naczynia stają się niewidoczne na tle płuca.

61.WYMIEŃ TKANKIUSTROJU. WYKAŻ RÓŻNY STOPIEŃ POCHŁANIANIA PROMIENI X.

tkanka kostna - 1,9 - najsilniej
tkanka uwodniona - 1,0
tkanka tłuszczowa - 0,9
tkanka powietrzna - 0,2
płyny patologiczne - wsp. pochł.

Ma to znaczenie bo dzięki temu można uwidocznić poszczególne tkanki i narządy, dostrzec nieprawidłowości w ich obrębie.

62.OBJAWY RTG OSTREGO OBRZĘKU PŁUC

pęcherzykowy -

płyn w centralnej części płuc
najczęściej duże, zlewające się zagęszczenie rozmieszczone symetrycznie (asymetria gdy pacjent leży na boku)
zatarcie zarysu płuc we wnękach, delikatne zacienienie okołownękowe - skrzydła motyla

śródmiąższowy - płyn przesiękowy w przegrodach międzypęcherzykowych, okołooskrzelowo, okołonaczyniowo, podopłucnowo

63.JAKIM WRUNKOM TECHNICZNYM POWINNO ODPOWIADAĆ ZDJĘCIE RTG?

Kryteria obrazu PA:

zdjęcie w pozycji stojącej
odległość lampa-kaseta = 150-200cm
czas ekspozycji - jak najkrótszy (poniżej 0,1s)
promienie o napięciu na lampie 110-120 kV
zdjęcie na pełnym wdechu
symetryczny obraz klatki piersiowej
łopatki wyrzutowane poza polami płucnymi
wyraźne zarysy: tchawicy, oskrzeli płatowych, aorty, przepony, kątów przeponowo-żebrowych
uwidocznienie kręgosłupa do Th4-Th5
ostry rysunek naczyniowy w całych płucach szczególnie naczyń obwodowych

64.OBJAWY ZMIAN W PODŚCIELISKU PŁUC NA ZDJĘCIU RTG

1.obrzęk śródmiąższowy

linia Kerleya B
zatarcie rysów tkanki płucnej we wnękach
pogrubienie zarysu ścian oskrzeli
obrzęk opłucnej, przesięki w jamie opłucnowej

2.wirusowe zapalenie płuc

początkowo wzrost rysunku płucnego ze zmniejszeniem przejrzystości pól płucnych
później nacieki zapalne przywnękowe szerzące się ku obwodowi wzdłuż oskrzeli, naczyń w postaci pasmowatych lub plamistych cieni
objawy jedno- lub obustronne

3.włóknienie płuc

65.ZMIANY ŚRÓDPĘCHERZYKOWE NA ZDJĘCIU RTG

1.płatowe zapalenie płuc

2.segmentowe zapalenie płuc

3.odoskrzelowe zapalenie płuc

4.gronkowcowe zapalenie płuc

66.OBRAZ PŁATOWEGO ZAPALENIA PŁUC

jednolicie intensywnie zacieniony płat
granica między płatem zdrowym a zmienionym dosyć wyraźna - szczelina międzypłatowa

okres zaawansowania - jednolite intensywne zacienienie, objętość płata niezmieniona, granice ostre

okres ustępowania zmian - w miejscach jednolitych zacienień pojawiają się plamiste, nieregularne, częściowo zlewające się cienie (stopniowo znikają w miarę resorbcji wysięku i napowietrznienia płuca)

kliniczne wyzdrowienie - pojedyncze, pasmowate zagęszczenia, ustępują po paru tygodniach. Nieostrość cieni.

67.OBRAZ ODOSKRZELOWEGO ZAPALENIA PŁUC

pojedyncze lub mnogie ogniska różnego kształtu, nieostro odgraniczone
zajmuje dolne płaty płuc
czasem cienie zlewają się ze sobą
całkowita lub częściowa resorbcja po 2-3 tygodniach

68.JAKIE WYKONASZ ZDJĘCIE PRZY PODEJRZENIU ODMY OPŁUCNEJ?

przejaśnienie bez widocznego rysunku płuc
widoczne granice płuca zapadniętego
wnęki małe, uciśnięte
śródpiersie przesunięte na stronę przeciwną

Jeśli komora odmowa jest mała i trudno dostrzec granicę uciśniętego płuca wykonuje się zdjęcie na wydechu.

Jeśli w komorze odmowej znajduje się płyn zdjęcie wykonujemy w pozycji stojącej lub w ułożeniu na boku

69.OBJAWY PRZERZUTÓW DO PŁUC

Przerzuty z nerki, sutka i kości

cienie okrągłe, rozsiane w obu płucach (zwykle dolne i środkowe płaty), wielkości różne, zarysy ostre
jeśli szerzy się drogą chłonną rozwija się lymphengitis carcinomatosa (rak sutka, żołądka), od wnęk do obwodu rozchodzą się pasmowate cienie zgrubiałych naczyń chłonnych, w miejscu powstawania zmian - obraz siateczki z małymi, rozsianymi guzkami,
czasem przerzuty pojedyncze - okrągłe cienie na obwodzie

70.JAKIE FORMY MORFOLOGICZNE MOŻNA SPOTKAĆ W RAKU PŁUC NA ZDJĘCIU RTG?

rak płaskonabłonkowy, gruczolakorak, rak anaplastyczny

1.postacie wnękowe

2.postacie obwodowe

Są to nowotwory wywodzące się z komórek błony śluzowej oskrzela (rak oskrzela) i w zależności od budowy histologicznej dzieli się je na w/w postacie.

71. ŚRODKI CIENIUJĄCE STOSOWANE W ANGIOGRAFII.

1)Środki jodowe: -Uropolinum, Jodamide. Należą do grupy śr.cień. pozytywnych, rozpuszczalne w wodzie. Mają małą toxyczność. Objawy uboczne po związkach jodu częściej po podaniu i.v niż dotętniczym: zmiany skórne (pokrzywka) i ogólne (wstrząs).

Związki organiczne: zawierające jod, sole sodu, metyloglukoniany. Nie drażnią śródbłonka.

Badania: jama macicy, jajowody, serce, tętnice, żyły, układ moczowy

72. 3 GŁÓWNE ŹRÓDŁA RYZYKA DLA PACJENTA PODCZAS BADANIA ANGIOGRAFICZNEGO.

Możliwość wystąpienia objawów ubocznych po podaniu środka cieniującego (pokrzywka, wstrząs)
Otrzymanie dodatkowego promieniowania X.
możliwość wprowadzenia infekcji (rzadko) w czasie wykonywania iniekcji
powikłania zabiegu (krwawienie, krwotok, zakrzepy przyścienne, zatory, tętniak)

73. ODPOWIEDZIALNOŚĆ LEKARZA KIERUJĄCEGO NA ANGIOGRAFIĘ I RADIOLOGA WYKONYJĄCEGO ZABIEG. 169. JAKI CEL MA WYKONANIE FLEBOGRAFII W ZESPOLE POZAKRZEPOWYM.

Zespół dotyczy głownie kończyn dolnych. Celem jest ujawnienie stopnia i skutków rekanalizacji żył głębokich które w okresie procesu czynnego były niedrożne. Podaje się uropolinę 30 ml zaciskając opaskę nad kostką do jednej z żył powierzchownych stopy. Flebografia ujawnia:

żyły głębokie kończyn o nierównych ścianach
w świetle linijne pozostałości zrekanalizowanej skrzepliny
zastawki żył głębokich niewidoczne
światło żył głębokich - zwężenia
wsteczny przepływ kontrastu przez żyły łączące do żył powierzchownych
w stanach zaawansowanych przepływ odbywa się głównie żyłami powierzchownymi (prawidłowo kontrast nie przechodzi do żył powierzchownych co świadczy o wydolności zastawek żył łączących) W procesie czynnym zakrzepicy flebografii unika się ze względu na toksyczność środka cieniującego który nasila proces.

74. JAKI CEL MA WYKONANIE FLEBOGRAFII W ZESPOLE POZAKRZEPOWYM.

żyły głębokie kończyn o nierównych ścianach
w świetle linijne pozostałości zrekanalizowanej skrzepliny
zastawki żył głębokich niewidoczne
światło żył głębokich - zwężenia
wsteczny przepływ kontrastu przez żyły łączące do żył powierzchownych
w stanach zaawansowanych przepływ odbywa się głównie żyłami powierzchownymi (prawidłowo kontrast nie przechodzi do żył powierzchownych co świadczy o wydolności zastawek żył łączących) W procesie czynnym zakrzepicy flebografii unika się ze względu na toksyczność środka cieniującego który nasila proces.

75. WSKAZANIA DO PILNEGO WYKONANIA ARTERIOGRAFII KOŃCZYN.

Uraz tętnicy kończyny, który może prowadzić do:

- tętniaka rzekomego

- niedrożności w następstwie zakrzepicy

- przetoki tętniczo-żylnej

Inne wskazania:

2. Zator tętnicy podkolanowej, który prowadzi do ostrego niedokrwienia kończyny

3. Odruchowy skurcz naczyń: tętnic sąsiednich i nacz. krążenia obocznego

76. WSKAZANIA DO WYKONANIA PILNEJ ARTERIOGRAFII MÓZGU

udar niedokrwienny
udar krwotoczny (pęknięcie tętnic)
powikłanie urazów czaszk.-mózg:

krwiaki przymózgowe, nad- i podoponowe
krwiaki śródmózgowe
przetoki tętniczo-żylne
niedrożności pourazowe tętnic
naczyniak tętniczo-żylny

77. PRZYKŁAD I UZASADNIENIE ANGIOKARDIOGRAFII

Wady wrodzone serca w celu określenia zmian towarzyszących
Zastawkowe wady nabyte w celu oceny operacyjności (głownie skojarzona wada zastawki dwudzielnej i aorty)
W miejscowego pochodzenia bólach kl. pierś. I rozpoznanej chorobie niedokrwiennej serca w celu oceny operacyjności zwężeń tętnic wieńcowych
Osoby z chorobą mięśnia sercowego - wykluczenie zmian operacyjnych (zaciskające zap. osierdzia, zapalenie zastawki dwudzielnej)
Nadciśnienie płucne - w celu wykrycia zwężenia lewego ujścia żylnego, przecieków lewo-prawych, które można wyleczyć operacyjnie

Angiografia: Uropolinum - serce lewe cewnikujemy przez tętnice udową lub z przedsionka prawego przez otwór owalny lub transmularnie z lewej komory. Serce prawe - dostęp przez żyły obwodowe (odłokciowe).

78. EMBOLIZACJA NACZYŃ NERKI

Wprowadzenie do tętnicy nerkowej materiału zakrzepowego w postaci: spongostanu, kleju cyjanoakrylowego, materiałów endogennych (skrzepy krwi, tkanka podskórna, tłuszczowa). Wywołuje to ostre niedokrwienie i zawał nerki.

Najczęstsze wskazania:

w przypadku guzów naczyniowych, operacyjnych
- zamknięcie łożyska naczyń patologicznych - ustąpienie krwiomoczu i zmniejszenia masy guza

likwidacja przetok tętniczo-żylnych- poprawa krążenia.
ułatwienie ew. nefrektomii (skraca czas trwania i zmniejsza krwawienie)
zmniejsza ryzyko wysiewu kom. nowotworowych do krwi
w przypadku guzów nerki nieoperacyjnych embolizacja jest zabiegiem paliatywnym

likwidacja krwiomoczu
zmniejszenie guza i ucisku na narządy sąsiednie
odciążenie ukł. krwionośnego- zamknięcie przetok tęt-żylnych
przygotowanie do usunięcia nerki przed przeszczepem nowej

Embolizacja - zakrzepowa martwica aseptyczna - zwłóknienie niedokrwienne narządu i tkanek.

79. WIARYGODNOŚĆ ANGIOGRAFII W DIAGNOSTYCE TĘTNIAKÓW.

Angiografia tętniaków ma na celu:

rozpoznanie
dokładną lokalizację
określenie wielkości
ustalenie etiologii

Wiarygodność badania w tętniakach jest dość duża w punktach 1 i 2. W p.3 jest niewielka ze względu na odkładanie się włóknika i skrzepliny przyściennej, która nie kontrastuje się, tzn. ściana jest grubsza niż w rzeczywistości. Uwiarygodnić to może zastosowanie CT. Etiologię można ustalić tylko na podstawie zwapnień w ścianie wskazujących na tło miażdżycowe.

80. 5 NAJWAŻNIEJSZYCH BADAŃ W DIAGNOSTYCE UKŁ. MOCZ.

zdj. przeglądowe jamy brzusznej
urografia morfologiczna
uretropyelografia (ew. cystografia mikcyjna)
angiografia tętnicy nerkowej
CT

81. DLACZEGO CT NIE WYŁĄCZA INNYCH METOD ANGIOGRAFICZNYCH.

CT nie wykonuje się jeszcze rutynowo.
Są to oddzielne uzupełniające się metody
CT jest często bezradne wobec małych zmian (7-13 mm)

Angiografia + CT - możliwość uwidocznienia

82. MOŻLIWOŚCI DIAGN. ANGIOGRAFII TĘTNIC NARZĄDÓW J. BRZUSZNEJ.

Angiografia brzuszna:

miażdżyca aorty brzusznej i tętnic
tętniak aorty
nieswoiste zapalenie aorty i tętnic

2)Flebografia - zespół żyły głównej dolnej (nowotwory, uraz), torbiele, flebografia trzustki.

3)Splenoportografia - nadciśnienie wrotne, żylaki przełyku

4)Arteriografia nerki - guzy unaczynione i nieunaczynione, nadciśnienie nefrogenne, urazy, torbiele.

5)Arteriografia selektywna - tętnice krezkowe, pień trzewny:

krwawienie z żołądka
zmiany w trzustce - PZT, torbiel, wyspiak, rak.

6)Arteriografia tętnicy wątrobowej:

guzy wątroby
urazy

83. ZASADNICZE CZĘŚCI SKLADOWE CT (konstrukcja)

Stojak dla lamp, detktorów
Dysk z pamięcią magnetyczną
Komputer
Pulpit elektroniczny z monitorem

Stojak posiada nieruchomy pierścień na którym rozmieszczonych jest kilka detektorów scyntylacyjnych i 2 powielacze. Po obwodzie pierścienia porusza się lampa RTG przesyłająca w czasie swego ruchu okrężnego wiązkę promieni X przenikających przez ciało badanej osoby, na detektory leżące w danym momencie ruchu naprzeciwko. Każdy z detektorów mierzy wielkość zmian liniowego współczynnika osłabiania promieni X i przekazuje dane do pamięci magnetycznej przez komputer, który je analizuje i określa dla każdego elementu (sześcianu) badanej powierzchni gęstość w tzw. jednostkach Hausfielda (według której przyjęto za wzorzec gęstość wody = 0) W ten sposób np. kość ma (+)1023, powietrze (-)1023 jednostki. Komputer wstępnie przyporządkowuje danej jednostce odcień szarości (lub kolor w kolorowym TK) i przekazuje to na ekran wyświetlając obraz złożony z kwadratowych elementów.

84. WSKAZANIA DO CT W ZAKRESIE OUN

urazy głowy (stłuczenie, obrzęk, ropień - 96%)
nowotwory i zmiany guzopodobne
tętniak mózgu i inne choroby naczyń( + angiografia)
choroby zakaźne mózgu i opon (ropnie, zmiany bliznowate)
schorzenia oczu, oczodołów, n. Wzrokowego
wodogłowie (rozstrzenia płynowe)

85. ZASADNICZE SCHORZENIA OUN W KTÓRYCH CT ZAWODZI

1. Położenie blisko kości i podstawy czaszki:

zapalenie opon mózg-rdzeniowych
kilaki, gruźliczaki opon
małe oponiaki
małe krwiaki przymózgowe
guzy pnia mózgu
guzy kąta mózgowo-módżkowego

Przyczyną jest fakt że opony, głownie pajęcza, zbudowane są z tk. łącznej, wpuklają się w wszelkie zagłębienia mózgu a mając gęstość zbliżoną do gęstości kości powoduje lekkie zacienienie obrazu tuż przy kości, odbicie promieni od kości.

guzy <15 mm średnicy

86. JAKIE NARZĄDY JAMY BRZUSZNEJ NIE NADAJĄ SIĘ DO BADANIA CT?

pęcherz moczowy i moczowody
pęcherzyk żółciowy
cała cewa pokarmowa
sploty nerwowe
małe naczynia

87. CT OCZODŁU, KLATKI PIERSIOWEJ I SERCA.

Oczodół - wylew krwawy poza gałkowy; tylna część gałki ocznej.

Klatka piersiowa i serce :

ropień, rak płuc, twory jamiste
ustalenie zarysów nieprawidłowych cieni.
stosunek cieni do mostka, tchawicy, aorty.
obecność zwapnień
obecność zmian, nawet płaskich
serce- przeciążenie, wady zastawek (przerost objętościowy serca)
tętniaki
płyn w worku osierdziowym, zaciskające zapalenie osierdzia

88.WSKAŻ OPTYMALNĄ METODĘ DIAGNOSTYKI MALFORMACJI NACZYŃ MÓZGU

Malformatio arteriovenosum - wrodzona anomalia naczyń w mózgu; konglomerat y małozróżnicowanych naczyń i w ich obrębie obfite połączenia tętniczo- żylne.

rozpoznanie można ustalić na podstawie angiografii tętnicy szyjnej wewnętrznej.

89.WSKAŻ OPTYMALNĄ METODĘ DIAGNOSTYKI TĘTNIAKA MÓŻGU

badanie - angiografia
lokalizacja - tętnica łącząca, koło Willisa, tętnica szyjna wewnętrzna
kształt - workowaty (wrodzony), wrzecionowaty (miażdżyca)

90.METODY RTG BADAŃ GUZÓW ŚRÓDPIERSIA

1.zdjęcie przeglądowe klatki PA i boczne

2.TK i zdjęcie tomograficzne w płaszczyźnie czołowej i strzałkowej

3.scyntygrafi - wole i guzy

4.USG

5.aortografia, angiokardiografia

6.flebografia żyły głównej górnej

91.PODZIAŁ RTG GUZÓW ŚRÓDPIERSIA

1.Śródpiersie przednie

torbiel skórzasta
potworniak
grasiczak
guzy tarczycy
chłoniak
przerzuty raka oskrzela

2.Śródpiersie tylne

guzy z tkanki nerwowej (neurinoma, neurofibroma, ganglioneuroma)

92. RADIOLOGICZNE KRYTERIA OCENY SYLWETKI SERCA

1. Ocena wstępna:

- wiek, płeć

- budowa ciała i kl. piersiowej

- ustawienie przepony

- ewentualne schorzenia płuc

- powierzchnia ciała

- ilość krwi krążącej

2. Ocena bliższa serca

- stosunek anatomiczny

- parametry hemodynamiczne

wymaga cewnikowania i angiokardiografii (badania inwazyjne - na wniosek chirurga)

93. miopatyczna sylwetka serca.

Na tle kardiomiopatii :

1.zastoinowe - rozstrzenie.

-powiększenie LK i jam serca,

-wygładzenie jej wew. Zarysów,

-zaleganie środka cieniującego,

-m. nieprzerośnięte,

-mała amplituda skurcz-rozkurcz,

-serce wiotkie,

2.przerostowe - zaciskające.

-wrodzone powiększenie mięśni komór serca,

-jamy serca nie zmienione,

-RTG - p-a, boczne, cewnik, USG, koronarografia,

-powiększenie sylwetki serca, tzw. serce bawole.

-serce głęboko osadzone na przeponie.

94 MITRALNA SYLWETKA SERCA

- zwężenie zastawki mitralnej

- ↑LP→talia serca wygładzona przez uszko LP, ↑pień płucny

- LK i aorta nie ulegają zmianie

- ↑pnia płucnego na skutek ↑oporu w płucu i nadciśnienia płucnego

- ↑PK i PP

- „wąsy sierżanta” - linie Kerleya

- poszerzony wymiar poprzeczny serca, zatarta talia serca

- impresja przełyku

- prawy zarys serca tworza PP i LP (normalnie tylko PP)

95. Aortalna sylwetka serca.

Obraz: uwypuklenie lewego dolnego łuku serca.

-poszerzenie sylwetki serca,

-poszerzenie lewej komory w bok i ku tyłowi,

-koniuszek ginie w cieniu przepony,

-akcentacja łuku aorty,

-tendencja do ? ? ? talii.

96. Pulmonalna sylwetka serca.

Zmiany orgniczne płuca: rozstrzenia, rozedma, włóknienie.

Obraz:

1.amputacja wnęk - serce przyjmuje ułożenie pionowe na skutek niedotlenienia ustroju i rozedmy płuc co pociaga za sobą wdech ...

2.powiększenie PK ale na skutek pionowego ustawienia serca i niskiego przepony, serce sprawia wrażenie małego, wydłuża się - serce kroplpwate.

97.Zwężenie t. płucnej:

-RTG - skąpy rysunek naczyniowy miąższu płuc, wzrost średnicy prawej i lewej t. płucnej (poza miejscem zwężenia), pow. PK.

Cewnikowanie - ujawnia wzrost ciśnienia w PK jako wyraz przeciążenia oporowego.

Angiokardiografia

98 MOŻLIWOŚĆ RENTGENODGN. WRODZONYCH WAD SERCA

1. Ubytek przegrody m/przedsionk.

- tętnice płucne rozszerzone

- ↑PK i PP

- rozszerzony pień płucny

2. Ubytek przegrody m/komorowej

- j.w.

3. Drożny przewód Bottala

- j.w. skąpy rysunek naczyniowy w cewnikowaniu i angiokardiografii

99. Możliwości diagnostyczne hydropericardium w radiologii.

Ok. 300ml płynu uchwytne w RTG: powiększenie sylwetki serca, spadek amplitudy tętnienia. Zdj. Przeglądowe w pozycji leżącej - płyn przemieszcza się do górnego zachyłka osierdzia u podstawy serca.

USG: strefa pozbawiona echa odpowiada warstwie płynu ograniczonemu echami nasierdzia i osierdzia.

Bad. radioizotopowe: wykrycie róznicy między zewnętrznym zarysem serca, a zarysem jamy serca wypełnionej znacznikiem promieniotwórczym

Cewnikowanie PP: wstrzyknięcie środka cieniującego - wykazanie pogrubiałej ściany przedsionka

Nakłucie pod mostkiem pod kontrolą skopii - charakterystyczne zdjęcie w pozycji stojącej - poziom płynu i zassane powietrze.

100.Tetralogia Fallota

RTG- wielkość serca prawidłowa, koniuszek uniesiony przy jednoczesnym wklęśnięciu talii. TT. Płucne we wnękach i na obwodzie węższe. Często prawostronne ułożenie łuku aorty. Cewnikowanie, angiokardiografia, usg, radioizotopy.

101.Zwężenie cieśni aorty

RTG - objawy przeciążenia oporowego LK. Poszerzenie cienia śródpiersia, łuk aorty mały. U chorych pow 10 r.ż. ubytek krawędzi tylnych odcinków 3-9 żebra.

Angiografia.

102.RADIOLOGICZNE OBJAWY NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO

1.nadciśnienie żylne - towarzyszy wadzie mitralnej i niewydolności lewokomorowej

poszerzenie żył górnopłatowych i obkurczenie żył do płatów dolnych
uwypuklenie zarysu prawej wnęki

2.nadciśnienie tętnicze bierne - późniejsza faza nadciśnienia żylnego

poszerzenie pnia płucnego i gałęzi tętniczych we wnękach z obkurczeniem tętnic segmentalnych

3.nadciśnienie tętnicze hiperkinetyczne - w wadach wrodzonych serca z nieprawidłowym połączeniem między krążeniem małym i dużym oraz z przeciekiem lewo-prawo (ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej i międzykomorowej, okienko aortalno-płucne, przetrwały przewód Botalla

poszerzenie pnia płucnego
liczne, szerokie rozgałęzienia tętnicze od wnęki aż do obwodu

4.nadciśnienie tętnicze w zespole serca płucnego - towarzyszy rozedmie oraz innym chorobom płuc ze zwiększeniem oporów w krążeniu małym

rozgałęzienia tętnicy płucnej we wnękach są szerokie
gwałtowna redukcja tętnic obwodowych - objaw amputacji wnęk

5.obrzęk śródmiąższowy płuc - zastój przewlekły, powstały na skutek nagromadzenia płynu przesiękowego w przegrodach międzyzrazikowych

i okołonaczybiowych

obraz wzmożonego podścieliska w postaci delikatnej siateczki (jedną z postaci obrzęku śródmiąższowego są linie Kerleya spotykane w stenozie mitralnej)

6.obrzęk pęcherzykowy płuc - w ostrej niewydolności LK i na początku stenozy mitralnej

zagęszczenia plamiste szerzące się odwnękowo, symetryczne, zlewające się w cienie w kształcie skrzydeł motyla

103.PODAJ METODY RTG DLA WSTĘPNEJ OCENY SERCA

zdjęcie PA, boczne z kontrastem w przełyku
USG

104.WADY I ZALETY ZDJECIA MAŁOOBRAZKOWEGO KLATKI PIERSIOWEJ

Zalety

kontrola
metoda masowa
szybkość wykonania
niski koszt
wykrywanie gruźlicy i raka płuc

Wady

duże obciążenie pacjenta (0,3 rtg, duże zdjęcie - 0,07rtg)
mniej ostre
mniej wyraźne

105.PODSTAWOWE OBJAWY RTG. W STRUKTURZE KOSTNEJ.

Osteoporoza - (zanik kostny) ↓stęż. Ca w kości. RTG -uogólnione bądź miejscowe zanik beleczek kostnych (obszar przejaśnienia poprzedzony zatarciem ich struktury). Uogólniony zanik kostny (starość, zab. hormon., kolagenozy, niedobory pokarm., zab. wchłaniania. Miejscowy Z.K.-zapalenie unieruchomienie, porażenie. Widoczna wcześnie w kk.stóp i rąk-ścięczenie kory i ↓liczby beleczek.

Osteoliza -(zniszczenie kości) ubytek w kości subst. organicznej i nieorg. Rtg-przejaśnienie. Przyczyny-zapalenia, guzy. Postać-z rąbkiem sklerotycznym, nadrzerki, torbielki,

bezodczynowa.

Osteoskleroza -(zagęszczenie subst. kostnej) ↑stęż. Ca w kości, Rtg-zacienienie.

Odczyny okostnowe-odwarstwienie okostnej(obłoczki przy kości), → skostnienie okostnej(pasemko cienia) → nawarstwienia okostnej. Przyczyny-zapalenia, złamania(linijne pasemka), nowotwory(cebulowate nawarstwienia) w kk. czaszki i guzach(igiełki), krwiaki, białaczka, ch. Caffeya

106 OSTEOPOROZA A OSTEOMALACJA

Osteomalacja - rozmiękanie kości dotyczy dorosłych. Przyczyny- niedobór vit D, zab. przemiany Ca-P. Rtg-uogólniona osteoporoza ze ścieńczeniem warstwy korowej(zanik kości) nadmiernie przejrzyste, zniekształcenie w odc. przeciążonych.

-trzony - dwuwklęsłe soczewki (rybie)

-zniekształcenie miednicy

-kości długie- wytworz. Stref przebudowy Loosera - Milkmana (k. Łonowa, kulszowa, udowa, żebra, łopatki)

-rozwija się tkanka kostnawa

-na Rtg wygląd kości w osteoporozie i osteomalacji - ident. bo ↓ soli mineral. Różnice:

osteoporozę cechują zmiany tylko ilościowe

w osteomolacji - zm. jakościowe polegające na upośledzeniu mineralizacji tk. kostnej

107. ZŁAMANIA PRZEWLEKŁE I PATOLOG.

złamania przewlekłe- przerwanie ciągłości kości zdrowej bez wyraźnego urazu. Rozwijają się przez kilka dni lub tyg. pod wpływem obrażenia, które przekracza granicę wytrzymałości właściwej kości - mikrourazy, złamania

108.OCENA WIEKU KOSTNEGO

Kostnienie szkieletu na podstawie tk. Chrzęstnej w postaci jąder kostnienia, które pojawiają się w określonej kolejności. Jądro kostnienia nasady oddzielone jest od trzonu pasem chrząstki wzrostowej. W miarę kostnienia chrząstki stają się coraz węższe. Ok. 18-22 rż ulegają całkowitemu skostnieniu. Pojawienie się jąder kost. i zanik chrząstki wzr. jest tak regularne że na tej podst. oprac. szereg tablic rozwoju ukł. kostnego, który pozwala określić wiek kostny z dokładnością do 3-6 m( w zestawie ze zdjęć odpowiada odc. kości) Np. na podstawie rozwoju fiz. Kośćca ręki (nadgarstka i obw. nasad kk. przedramienia)można określić wiek szkieletu od 0-2 rż.

Metody:

1)chronologiczne na podst. Pojawienia się pkt. kostnienia

2)met. Oksfordzkie - liczba pkt. kostnienia

3)wiek zębowy

porównanie zdj. rtg nadgarstka ze zdj. wzorcowymi (ilość, wielkości, rozmieszczenie pkt)Także rtg innych kości, rys stopy. Rutynowo interesują nas pkty kostnienia ręki, nadgarstka, dyst. u. kości przedram. Można też zbadać skł. Chem. Kości (wraz z zwiekiem Ⴏ ilość H₂O, Ⴍ tłuszczu)

109. RTG NIESWOISTYCH ZAP. KOŚCI

Jest to zap. wszystkich elementów kości i szpiku w nast. krwiopochodnych zakaż. bakteriami ropnymi, czasami przez ciągłość(ogn. Zębowe-szczęka)

Najcz. rozszerz. 3-7,12-15 l, przynasady kości kończyn ok. st kolanowego, rzadziej kręgi, czaszka

Rtg -rozp. Późno 2-3 tyg.

-początkowo tylko linijny cień okostnej równoległy do warstwy korowej na wew. pow. okostnej odwarstwionej przez ropę

-zatarcie warstwy korowej i beleczek

-liczne drobne ogniska osteolityczne (kości wyglądają jak płótno strawione przez mole)

-zgrubienie i zniekształcenie kości

-ogn. Osteosklerotyczne - zatarcie gr. między warst. korową i gąbczastą

-martwiaki

Na granicy ogn. martwicy a żywej tk. kości Ⴎ ziarnina zapalna lecz przeważ martwice rozpływne. Dochodzi do oddzielenia chrząstki kostnej Ⴎ martwiak, który leży w jamie kostnej(wypeł. ropą ziarninę). Wzrost k. na długość- nie jest specjalnie zahamowany

Zastrzał - osteoliza paliczka paznokciowego

Ropień kostny Bradiego - okrągła jamka 10-20 z ropą, brak nawarstwień okostnej (łokieć, kość piszczelowa - trzon)

110. GRUŹLICE KOSTNO-STAWOWE

Krwiopochodna - gruzełki w kości, rzadziej w maziówce stawowej. Umiejscawiają się w nasadzie kostnej lub trzonie kręgowym, czyli w miejscach bogato unaczynionych. Szpik - 85% -kolano, biodro, kręgosłup. Najczęściej w jednym ognisku: w nim rozwija się ziarnina, a przestrzenie międzykręgowe wypełnione zostają ropą, bez zniszczenia kości, w tej fazie brak zmian w RTG. Po 6 tyg. choroby zmiany w RTG. Po 8-10 tyg. ogniska osteolityczne, najczęściej w nasadzie kostnej w pobliżu powierzchni stawowej. Niszczenie chrząstki stawu i powierzchni stawowej sąsiedniej nasady. Zwężenie szpary stawowej. Powiększenie stawu nie jest równe.

Gruźlica kręgosłupa - głównie Th i L.

zwężenie krążka miedzykręgowego, zwykle od przodu
stopniowe niszczenie krążków, aż do złączenia się kręgów
zniszczenie całkowite krążka
jednoczesne niszczenie kręgu

Powikłania: ropień zimny, garb.

Gruźlica biodra

najczęściej dotyczy kości udowej, łonowej, kulszowej
osteoporoza w formie jamek
zwężenie szpary stawowej
nierówny zarys głowy
nadżerki powierzchni stawowej

W bardziej zaawansowanych stadiach po przebiciu ogniska do stawu - niszczenie z zajęciem głowy i panewki.

Gruźlica kolana - Nadżerki kostne, zmiany: wysiękowe - zanik kostny; martwicze - osteoliza; wytwórcze - otoczki sklerotyczne, przerosty.

W okresie gojenia dochodzi do przerostowego zaniku kości, często do skrócenia kończyny.

Brak martwaków i nawarstwień okostnowych.

111. RZS - MOŻLIWOŚC WCZESNEGO ROZP.

Tkanka łączna całego org. zmieniona jest na autoimmunologiczną Rozwija się ziarnina zapalna zw. łuszczką, która niszczy cz. miękkie, chrząstkę i kości

Z reguły wczesne i znamienne zmiany uchwytne na zdj rtg w rękach, stopach. zajęte stawy : nadgarstkowy, śródręczno-paliczkowe, m. paliczkowe bliższe

Rtg:

1)zanik kostny(okołostawowy)

2)zwęż szpar staw.

3)wrzecionowaty obrzęk cz. miękkich stawów (m. paliczkowe bliższe)

Rozp. →poj. się nadżerek (zaawans. stadium) na brzegach pow. staw. ......

Głównie V k. śródstopia, guz piętowy, st. m/paliczkowe palucha, wyr rylcowaty k. łokciowej, kręgosłup C₂-C₃

Porównać zdj. obu stron symetr, niszczenie nasad, przykurcze, nadwichnięcia, odchylenia łokciowe, zrosty kostne nadgarstków, kości stępu.

112. RZS- CEL BAD. RTG W PÓŹNYM OKRESIE ROZWOJU

1)ocena rozmiarów zniszczenia stawów, kości

2)poszukiwanie nowych ognisk

3)diagn.przykurczów, nadwichnięć mięśni, zrostów stawów

4)zm. in. Układów: wysiękowe, włóknienie opłucnej, serce mitralne, pyelonephritis

obj.późne

-niszczenie kostne (nadżerki→osteoliza nasad)

-zwichnięcia, nadwichnięcia patolog.

-odchylenie łokciowe

Rtg późne

-ustalenie przyczyny obj.

-w rękach i stopach obj. późne → odchylenie łokciowe

-duże stawy → zniszczenie kostne→całk. niszczenie wyrostka łokciowego, pow. stawowej

113. MARTWICA JAŁOWA GŁOWY KOŚCI UDOWEJ - CH. PERTHESA

5-9 r.ż. umiejscowienie w okolicy każdego jądra. Etiologia - nieznana. Martwica od obszaru podchrząstkowe-

go. Chrząstka ulega małym zmianom, szpara stawowa b/z.

I okres - 2-3 miesiące

1 objaw: odstawanie do boku głowy kości udowej - RTG.
drobne złamania podchrząstkowe w górno-bocznym-przednim kwadracie kości udowej
opóźnienie wieku szkieletowego

II okres - 6-10 miesięcy: sklerotyzacja

Jądro kostnienia głowy spłaszcza się, struktura kostna ulega różnego typu zagęszczeniom. U 50 % zmiany w szyjce - rozlane miedniczki, jamki

III okres - 6-18 miesięcy: rozkawałkowanie. Liczba, kształt, wielkość silnie wysyconych fragmentów kostnych jest różna, niekiedy głowa zanika zupełnie.

IV okres - 8-36 miesięcy: odbudowa

pomyślne wygojenie: głowa kulista, prawidłowe ustawienie kostne, nieznaczne powiększenie i spłaszczenie
niepomyślne: głowa zniekształcona, grzybowata, poprzecznie owalna.

114. CHOROBA SCHEUERMANNA

Wyst. między 12-17 rż, kończy w czasie dojrzewania szkieletowego

Umiejscowienie: odc. Th, górne L,

Etiol.: nieznana

Patomech: 2 poglądy:

-jałowa martwica

-zaburzenia kostne

Rtg początkowe:

Jądra kostnienia w listkach granicznych przybierają nierówne kontury, ulegają rozkawałkowaniu , zanikają lub nie pojawiają się wcale. Płytki graniczne - faliste często rozwarstwione

Rtg późniejsze:

Niektóre trzony spłaszczone, klinowato zniekształ.

-płytki graniczne -nierówności→powst. wgłębienie z zagęszcz. otoczką (guzki Schmorla)

-kifoza dalszego i śr. Th bez skoliozy

Rtg ost. Stadium

-wyrównanie zmian

niektóre trzony klinowato zniekształcone

guzki Schmorla - wyraźniejsze , na całe życie

115. PRZYCZYNY ROZLANYCH FORM ZANIKU KOSTNEGO.

1. Niedobór vit. D i zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

krzywica u dzieci
osteomalacja - dorośli

2. Niedobór vit. C

3. Hiperwitaminoza A

4. Zmiany hormonalne

nadmiar GKK, T3, T4
nadczynność przytarczyc
nadmiar insuliny

5. Zespoły kliniczne z uogólnionymi zmianami kostnymi:

zespół Cushinga, osteoporoza starcza, okr. przekwitania
ch. Recklinghausena
zesp. Turnera
szpiczak mnogi
ch. reumatoidalna
inne

116.PLAMISTY ZANIK KOSTNY (ZESP. SUDECKA)

powikł: pourazowe

lokalizacja -prawie zawsze stopa ewent. Ręka

urazy naczyń i nerwów, rozwija się obrzęk, ból , zaczerwienienie→Rtg obj. plamistego zaniku kostnego. Stan taki samoistnie poprawia się lub obrzęk utrzymuje się a kończyny stają się chłodne, sine

obrzęk późny - rozlany, bardzo znaczny, później przerostowy zanik kostny

Inne powikłania po łamaniach

-rzekomy staw

-późne powikłania:

-wtórne zm. zwyrodnieniowe, skostnienie wiązadeł, zwapnienie części miękkich okołostawowych tzw cień Pallergini -stiede - różnej wielkości zwapnienia pourazowe tk. miękkich okolicy kłykcia przyśrodkowego kości udowej

-zapalenia stawów głównie w gruźlicy

-zap. Reumatoidalne

117. CECHY RTG ŁAGODNYCH NOWOTWORÓW KOŚCI.

Kostniaki, włókniaki, chrzęstniaki, wyrośla kostne, torbiele.

pojedyncze
bez dolegliwości, czasem ból
czasem ucisk na sąsiednie narządy
miejscowe zaburzenia wzrostu
brak odczynów okostnowych
rosną powoli
ogniska ostro odgraniczone od tk. zdrowej
czasami wzrost rozprężający - rozdęcie kości.

RTG:

1.Jamy kostne (torbiele, włókniaki, chrzęstniaki), dosyć regularne, okrągłe, owalne, niekiedy z otoczką osteosklerotyczną, w kości niezmienionej chorobowo, nie niszczą istoty korowej, nie dają guza tkanek miękkich.

2.Guzy tworzące kości i chrząstkę mają charakterystyczne kształty i budowę kości zbitej i gąbczastej.

118.CECHY PRZEMAWIAJĄCE ZA ZŁOŚLIWOŚCIĄ NOWOTWORÓW KOŚCI

-post. ednoogniskowe

-nieostre zatarte granice

-niszczenie warstwy korowej

odczyny okostnowe

-przerwanie lub odwarstwienie okostnej daje kąt Codmana (ostroga mięsakowata

119. OBJ. RTG GUZÓW SIODŁA TURECKIEGO

-guzy nadnamiotowe

-wewnątrz i okołosiodełkowe

-gruczolaki przysadki, guzy kiesz. Ratkkego, oponiaki, glejak

rtg:

-wpuklenie dna siodła w kier. zatoki klinowej

-zniszczenia kostne. Powiększenie siodła ocenia się na podst. Wskaźnika siodłowo-czaszkowego

-oponiaki- nadsiodełkowe często wywołują rozległy odczyn osteoskler. otoczenia

120. RADIOLOGIA WZMOŻONEGO CIŚNIENIA ŚRÓDCZASZKOWEGO

guzy, obrzęk mózgu, zrosty oponowe

obj. Rtg - kilka tyg.

1)zdj. przeglądowe- pogłębienie wycisków palczystych blaszki wew. kości pokrywy czaszki, oczodołów, rozszerzenie rowków naczyniowych i kanałów żylnych śródkości

-u dzieci - rozstęp szwów czaszki

-często zniszczenie struktur kostnych siodła tureckiego, rozszerzenie otworów nn. Czaszkowych

2)angiografia - zwolnienie krążenia mózgowego

3)cysternografia- zwężenie zbiorników tylnej jamy czaszki i podstawy mózgu

-poszerzenie układu komorowego

4)TC - obj. rozlanego, miejscowego obrzęku mózgu

-starsi - zwapnienia fizjologiczne szyszynki, gdy guz lokalizuje się w jednej z półkul )

121.JAKIEJ WIELKOŚCI OGNISKO OSTEOLITYCZNE DA SIĘ UWIDOCZNIĆ NA ZDJĘCIU PRZEGLĄDOWYM KRĘGOSŁUPA?

w środkowej części trzonu średnica co najmniej 10 mm

122.KRĘGOZMYK

etiologia niejasna
dotyczy najczęściej mężczyzn
kręgi L4-L5
tylko przy istnieniu obustronnej spondylozy
przesunięcie ku przodowi trzonu kręgu, części łuku z wyrostkami poprzecznymi i wyrostka stawowego górnego
RTG - zdjęcie boczne - w przedniej okolicy L4-L5 schodkowaty uskok (rzadziej przerwa), przemieszczenie 5-15 mm
zdjęcie skośne - przerwa w utkaniu kostnym w okolicy miedzywyrostkowej.

123.OBJAWY AKROMEGALII W RTG

przyczyna - gruczolak kwasochłonny przysadki

zmiany:

czaszka

powiększona przysadka
destrukcja siodła tureckiego
zgrubienie kości pokrywy czaszki
znaczne powiększenie zatoki czołowej
powiększenie żuchwy, zmiana kąta żuchwy

ręce i stopy

poszerzenie szpar stawowych
powiększenie guzowatości paznokci
dziobiaste wyrośla na brzegach nasad kości
duże i niekształtne główki podstawy paliczków oraz kości śródręcza.

124.SYMPTOMATOLOGIA RTG SCHORZEŃ ZATOK OBOCZNYCH NOSA

Badanie podstawowe - zdjęcie półosiowe czaszki w rzucie potyliczno - nosowym z otwartymi ustami (dobry obraz zatok szczękowych i czołowych; widoczna zatoka klinowa i komórki sitowe)

zapalenie zatok

zaciemnienie zatok w wyniku obrzęku błony śluzowej i wydzielin
poziom płynu czasem widoczny w zatoce (gdy nieduży wyciek)
przewlekłe, nawracające zapalenie zatok - przyścienne przerosty błony śluzowej zmniejszają światło zatoki

rak (adenocarcinoma)

wypuklenie do światła zatoki guza (wywodzącego się z tkanek miękkich), o nierównych brzegach
spadek przejrzystości zatok wskutek wypełniania się ich masami nowotworowymi i niszczeniem kości
zgrubienie i zagęszczenie zachowanych części kostnych

kostniaki - guzy łagodne, zwykle w zatoce czołowej

zbity, silnie uwapniony o gładkich brzegach

urazy - pourazowe zacienienie zatoki (wylew krwi), nawet bez widocznej szczeliny złamania świadczy o uszkodzeniu ściany kostnej zatoki

125.FIZJOLOGICZNE ZWAPNIENIA WEWNĄTRZCZASZKOWE

1.szyszynka

2.w splotach naczyniówkowych komór bocznych w miejscu przejścia części środkowych w róg tylny - skupienie drobnoziarnistych części z małymi obrączkowymi tworami odpowiada zwapniałym ścianom naczyń

3.w sierpie mózgu

4.w namiocie mózgu

5.więzadło łączące wyrostki pochyłe przednie i tylne

126.ZWAPNIENIA PATOLOGICZNE

1.guzy - oponiaki, craniopharyngoma

2.zmienione chorobowo tętnice - naczyniaki, tętniaki

3.przewlekły proces zapalny - ropnie, gruźliczaki

4.choroby pasożytnicze - wągrzyca, toxoplazmoza

5.po urazach czaszki - zwapnienia krwiaków mózgowych

127. Do czego służy tzw. Zdjęcie porównawcze kości i stawów?

Przy osteoporozie choć trudne do stwierdzenia są obiektywne i tylko takie mają wartości. Subiektywne i zasadne jest stwierdzenie zanikania podstawy „zwiekszonej przejrzystości kości”. Objaw ten może być stwierdzony jedynie wtedy gdy wykonujemy jednocześnie zdjęcie symetrycznej, zdrowej kości (dokładnie tymi samymi wartościami ekspozycji). Czy jest rozszerzenie czy zwężenie szpary stawowej? (niektóre zmiany są symetryczne). Zdjęcia te na których widoczne są analogiczne stawy i kości obu stron ciała są niezbędne głównie do ustalenia czy proces obserwowany jest miejscowy (brak symetrii zmian) czy ogólnoustrojowy (zwykle symetryczne zmiany). Brak zmian symetrii miejsc uwidacznia się zwykle w:

wielkich guzach kości,
gruźlicy kostno-stawowej,

zmiany symetryczne, np. choroby ukł. kostnego na tle zaburzeń hormonalnych

128. Urazy głowy.

Rutynowe zdjęcia pa, ap, półosiowe, boczne, podstawy czaszki, ujawniają:

-złamania pokrywy czaszki (szczeliny i zagęszczenia struktury kości),

-śródczaszkowe ciała obce, ewentualnie odmę pourazową,

-powikłania pourazowe naczyniowe:

krwiaki przymózgowe, nad i podoponowe, umiejscowione w okolicy skroniowo - ciemieniowej,

krwiak śródmózgowy - zwłaszcza płat skroniowy (w TC owalne ognisko o zwiększonej

-przetoka tt-żż zwykle przejście t. szyjnej wewnętrznej przez zatokę jamistą, w okolicy przetoki zwężenie na skutek ssącego działania i następuje niedotlenienie mózgu.

-niedrożność pourazowa tętnic, zwykle t. szyjnej wewnętrznej - powstawanie zakrzepów przyściennych w miejscu urazu.

129 RTG-diagnostyka guzów tylnego dołu czaszki.

Rdzeniak, gwiaździak, naczyniak płodowy, przerzuty:

TC,
scyntygrafia,
wentrykulografia pozytywna.

Wg wskaźników Klausa i Chamberlaina: w tylnej j. Czaszkowej wyróżnia się grupę guzów kąta mostowo - móżdżkowego. -

cysternografia - badanie zbiorników podstawy w przypadku guzów wewnętrznych i kąta mostowo-móżdżkowego,.

130. Główne wskazania do angiografii mózgowej.

1.tętnicy szyjnej - diagn. Zmian chorobowych i urazów naczyń i guzów nadnamiotowych mózgu,

2.tętnicy kręgowej - podejrzenie zmian w tylnej jamie czaszki

131. Urazy kręgosłupa.

Najczęstsze to:

-złamania kompresyjne trzonu kręgu zwykle w dolnym odcinku piersiowym i lędźwiowym,

-złamanie , wgniecenie i obniżenie górnej powierzchni trzonu,

-odłamanie fragmentu z przednio-górnej pow. Trzonu („trójkątny fragment kostny”),

-rozkawałkowanie trzonu w cięższych przypadkach towarzyszy zwykle złamaniom kompresyjnym,

-złamanie niestabilne łuków kręgowych, grożące w przypadku niewielkiego przemieszczenia uciskiem rdzenia i korzonków nerwowych,

-w okolicy podpotylicznej dochodzić może do złamania zęba obrotnika, co się ujawnia przemieszczeniem zęba wraz z kręgiem (przepuklina jądra miażdżystego), najczęściej ku tyłowi, rzadziej ku przodowi - jest to zawsze uraz niestabilny, dlatego przy układaniu chorego duża ostrożność, zdj. RTG profilowane z promieniem poziomym.

132 Torbiel samotna kości.

Bardzo często ujawnia się złamaniem patologicznym. Obraz rtg: jama kostna dość regularna (okrągła, owalna), często otoczona rąbkiem osteosklerotycznym, znajduje się w kości chorobowo niezmienionej, nie niszczy istoty korowej, nawet gdy ulega znacznemu rozdęciu. Nie ma objawu guza w tkankach miękkich, nie daje odczynów okostnowych, obraz rtg bardzo charakterystyczny

133 SYMPTOMATOLOGIA RAKA TRZUSTKI W ECPW

- długoodcinkowe przewężenie o nieregularnych obrysach

- niedrożność - nagłe zatrzymanie kontrastu

- zwężenie PŻW

- wynaczynianie kontrastu do otoczenia trzustki

W rospoznaniu decyduje obraz RTG i klinika. Sprawdzalność diagnostyczna 90%. Nierospoznawane są ogniska do 20mm położone daleko od p.Wirsunga

134. ECPW - WSKAZANIA

1. Schorzenia wątroby przebiegające z żółtaczką

2. Schorzenia trzustki

3. Bóle brzucha niejasne etiologicznie

4. Schorzenia dróg żółciowych

Choroby trzustki:

- poszerzenie przewodu, zmieniony jego przebieg

- częściowa niedrożność przewodu

- uchyłkowatość i torbiele

135. METODY BADANIA RTG DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

1. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej

2. Cholecystografia

3. Cholangiografia inwazyjna

3. Cholangiografia przezskórna

136. BILIPOLINUM-POLFA

- cholangiografia dożylna (gdy w doustnej brak uwidocznienia pęcherzyka)

- rozp. w wodzie (50% roztworu)

-iv 20-40ml/10min

- trójjodowany środek cieniujący

P/wskazania:

- uczulenie

- niewydolność wątroby lub nerek

- wole toksyczne, nadczynn. tarcz.

137. CHOLANGIOGRAF. INFUZYJNA

- iv. 30-60 minBilipolinum-Polfa0,12-0,15/kg +250ml 5%Glc

RTG→20,40,60,90,120min

po wypełnieniu pęcherzyka→świad. próbne

Cel:

- podejrzenie kamicy

- przewężenie dróg żółciowych

- gdy bilirubinemia >12mg%

138. O CZYMPOWINIEN POINFORMOWAC LEKARZ PACJENTA PRZED SKIEROWANIEM NA RTG P.P.

- na czym polega badanie

- na dwa dni przed nie jeść przetworów ze świeżych jarzyn owoców, pieczywa i mleka

- bisacodyl

- na czczo 2 godziny przed lewatywą

139. SYPMTOMATOLOGIA RTG RAKA PRZEŁYKU

- wąski sztywny, nieregularny (wpuklanie się do światła)

- zniszczona błona śluzowa

- ponad zwężeniem światło miernie poszerzone

- baryt i resztki pokarmu zalegają poniżej

- krater nowotworowy o nierównych brzegach

140. SYMPTOMATOLOGIA ACHALAZJI WPUSTU

- ogromne wydłużenie i poszerzenie przełyku

- marchewkowaty koniec

- brak fali perystaltycznej

może być poszerzenie cienia śródpiersia

141. MOŻLIWOŚĆ RÓŻNICOWANIA NISZY Z PROCESEM NOWOTWOROWYM

Nisza: - dodatek cienia w zarysie ściany żołądka

- w rzucie profilowanym nisze znajdują się poza światłem żołądka

- w otoczeniu prawidłowa b. śluzowa

- linie Hamptona

- zbieżność fałdów bł. śluzowej

Nowotwór: - zwykle nieregularne lub płatowate ubytki cienia

- nagła przerwa w przebiegu fałdów na granicy nacieku i zdrowej tkanki

- powierzchnia nacieku od strony światła jest nierówna

- odcinek sztywny, brak fali perystaltycznej

142 MOŻLIWOŚĆ PROGNOZOWANIA NOWOTEOWÓW ŻOŁĄDKA W RTG

Możliwości prognozowania → zmiany przyodźwiernikowe → rak, wrzód, najczęściej te złośliwieją

- gastroskopia, RTG-kinematografia, arteriografia

143 BADANIA RTG A ENDOSKOPIA W SCHORZENIACH 12TNICY I ŻOŁ.

- wzajemnie się uzupełniają

144 BADANIA RTG CIAŁ OBCYCH

- łatwo pochłaniają promieniowanie RTG→zdjęcie przeglądowe szyi i klatki piersiowej.

- niecieniujące lub słabo (ość) → kłaczek waty w barycie→metoda pośrednia

145 METODY BADANIA RTG J. CIENKIEGO

1. badanie jednokontrastowe → p.o. zawiesina barytu → w czasie pasażu

2. dwukontrastowe:

a) zawiesina + powietrze

b) zawiesina + woda

c) zawiesina + 0,5%r-r metylocelulozy

146 PRZYGOTOWANIE CHOREGO DO WLEWU DOODBYTNICZEGO

1. na 2 dni przed badaniem dieta lekkostrawna

2. w przeddzień płynne (Bisacodyl)

3. lewatywa na 2h przed→2l wody+10,0 Ac.taninicum

147 METODY BADANIA RTG J. GRUBEGO

Zaburzenia czynnościowe - pasaż jelitowy

Zaburzenia organiczne - wlew doodbytniczy (z podwujnym kontrastem)

148 TECHNIKA BAD RTG OBŁOŻNIE CHORYCH PODEJ-RZANYCH O PERFORACJE LUB NIEDROŻNOŚĆ P.P.

Niedrożność: - 1. zdjęcie A-P j. brzusznej na leżąco na plecach

2. zdjęcie klatki piersiowej

w przypadkach wątpliwych - środek cieniujący

Perforacje: - zdjęcie na stojąco lub na lewym boku pionową wiązką → widoczny zbiornik gazu między kopułą przepony a górną powierzchnią wątroby

149 SYMPTOMATOLOGIA COLLITIS ULCEROSA

Zdjęcie przeglądowe

Wczesny okres:

1. obrzęk błony śluzowej, naciek zapalny → wytw. ropni.

2. badanie 2-kontrastowe:

a) ziarnista błona śluzowa

b) zarys nieostry, pofałdowany

c) fałdy półciężycowate pogrubione

d) płytkie owrzodzenia bł. śluzowej

e) błona śluzowa → zęby piły

f) brak haustracji

g) jelito skrócone

f + g = marskość jelita

150 LINIA HAMPTONA W DIAGNOSTYCE CH. WRZODOWEJ

Niekiedy u podstawy wrzodu mamy widoczny wąski pas przejaśnienia, wywołany kawałkiem błony śluzowej na brzegach. Świadczy to o łagodności procesu.

151 ZALETY I WADY CHOLECYSTOGRAFII DOSUTNEJ. PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ

W 10% nie uwidacznia się z przyczyn innych niż choroby wątroby i dróg żółciowych:

1. niedrożność odźwiernika

2. zaburzenia wchłaniania w j. cienkim

3. wymioty po przyjęciu środka

4. złóg w przewodzie pęcherzykowym, ostre zapalenie pęcherzyka

5. biegunka

6. brak pęcherzyka

Zalety: - uwidacznie pęcherzyk, kurczliwość

- nieobciążająca dla chorego

- podanie p.o.

- prosta metoda nieinwazyjna

- małe prawdopodobieństwo powikłań

- nie wymaga specjalnego przygotowania

Wady: - długo i nie zawsze uwidacznia pęcherzyk

- zaburzenia ze strony p.pok.

- wysypki

- uwidacznia tylko pęcherzyk

152 POLOGNOST WSKAZANIA I P/WSK.

wsk → diagnostyka pęch. żółciowego

p/wsk → uczulenie na jod, ostra niewydolność nerek, ostre zab. żoł-jelitowe.

dawkowanie: 1tabl/kg

- środek cieniujący rozp. w wodzie

- tabl. 0,5 (a 6szt)

po 4h od przyjęcia → w przewodzie żółciowym max stęż po 10-14h

- ok50% wydalane w ciagu 14h. (całość po w przeciągu 5dni)

Uboczne: - zab. żoł-jelitowe

- czasem ↑bilirubiny

- odczyny skórne

- niekiedy bolesność przy oddawaniu moczu

153 Rentgenodiagnostyka guzów watroby.

1.zdjęcie przeglądowe - uniesienie przepony.

2.bad. izotop. zimne ognisko.

3.USG- obszar pozbawiony echa.

4.Arteriografia t. wątrobowych - obszar o patologicznym unaczynieniu. Tt. i żż wykazują przemieszczenie, modelowanie.

5.Splenoportografia - ubytek cienia w hepatogramie.

6.CT.

154 Zagrożenie i zabezpieczenie pacjenta w czasie stosowania Bilipolium.

Jak 136.

155. Splenoportografia - bad. żył ukł. wrotnego.

Kontrast do miąższu śledziony lub do t. śledzionowej (s. pośrednia). Wskazania:

-nadciśnienie wrotne,

-naciekanie t. śledzionowej przy ca trzustki,

-żylaki przełyku,

-rozp. Zmian w miąższu wątroby.

Uwidaczniają się: żyła śledzionowa i wrotna, rozgałęzienia ich, hepatogram- wysycenie miąższu wątroby.

Technika: znieczulenie miejscowe, nakłucie - X-XII m.ż. ,linia pachowa środkowa, 40 ml Uropoliny w ciągu 2-3sek jednocześnie zdjęcie RTG.

156. Objawy RTG zmian zapalnych trzustki w obrazie ECPW.

Rozszerzenie przewodu trzustkowego i gałęzi:

1.nierówność, przewężenie przew. Żółciowego krótkoodcinkowe,

2.uchyłkowatość, pseudotorbiele, jamki,

3.zwężenie, złogi w drogach żółciowych, klasyfikacja wg ????Anechese:

I˚ - drobne nierówności obrysów,

II˚ - nierówność obrysów i mierne poszerzenie,

III˚ - poszerzenia i przewężenia (objaw różańca).

157. Metody badania RTG jelita cienkiego.

1.badanie jednokontrastowe - p.o. zawiesina barytowa i wykonywanie zdjęć w czasie pasażu.

2.dwukontrastowe

a)zawiesina + powietrze,

b)zawiesina + woda,

c)zawiesina + 0,5% roztwór metylocelulozy.

Przygotowanie chorego.

158. Symptomatologia RTG oparzenia przełyku.

Martwica przełyku, gojenie - blizny, zwężenie światła.

-górna część przełyku zwęża się lejkowato, przechodząc w długi wąski kanał, sztywne ściany, ewentualnie uchyłki.

159. Żylaki przełyku.

Wypełniają się - okrągłe guzki oraz szerokie sprężynkowate poszerzenia wpuklające się do światła przełyku.

-splenoportografia.

160. Wiarygodność badań RTG w diagnostyce choroby wrzodowej XII-stnicy i żołądka.

80-90% samo rtg, 95% gastroduodenoskopia, 95% badanie z kontrastem.

Szukamy:

-niszy wrzodowej w projekcji p-a i profil.

Żołądek - profil, wypełnienie środkiem cieniujacym, w RTG ograniczona przestrzeń stanowiąca dodatek. Większość na krzywiźnie mniejszej i oddźwiernik. Świeży - zgrubienie i obrzęk błony śluzowej. Przewlekły- brzeg wyniosły twardy, nisze- dodatek cienia, zarysy głębokie, kształt grzyba w profilu świadczy o długotrwałym procesie, linia Hamptona.

161. Badanie RTG ciał obcych.

-łatwo pochłaniające prom RTG - zdjęcie przeglądowe szyi i klatki piesiowej,

-nie cieniujące lub słabo (ości rybie, kostka) - kłaczek waty w barycie (met. pośrednia).

162. Przygotowanie chorego do wlewu doodbytniczego.

1.na dwa dni przed wlewem dieta lekkostrawna,

2.przeddzień- płynna (Bisacodyl),

3.lewatywa na 2 godz przed 2 litry wody + 10,0 Acidum tarninum.

163 Wybór metody badania rtg jelita grubego w zaburzeniach czynnościowych i organicznych.

Zaburzenia czynnościowe - pasaż jelitowy.

Zab. Org. - wlew doodbytniczy z podwójnym kontrastem.

Jednokontrastowe - ch. Hirschprunga, uchyłkowatość, niedrożność jelita gr.

164. Możliwość różnicowania niszy z procesem nowotworowym.

Nisza :

1.dwa cienie w zarysie ściany żołądka,

2.zarysy gładkie,

3.w rzucie profil. Nisza znajduje się poza linią światła żołądka,

4.w otoczeniu prawidłowa błona śluzowa,

5.linia Hamptona,

6.zbieżność fałdów błony,

7.objaw palca wskazujacego.

Nowotwór:

1.zwykle płatowate lub nieregularne ubytki cienia,

2.nagła przerwa w przebiegu fałdów na granicy nacieku i zdrowej ściany,

3.powierzchnia nowotworu od strony światła nierówna, pozazębiana,

4.odcinek sztywny, brak perystaltyki.

165. Symptomatologia sprawności bad. i możliwości prognostycznych metod rtg w nowotworach żołądka.

Możliwości prognostyczne - zmiany przyoddźwiernikowe (rak, wrzód, najczęściej te włóknieją).

-gastroskopia, arteriografia, laparotomie próbne.

ŚCIĄGA MATKA

1.DATY, HISTORIA RADIOLOGII

2.CZĘŚCI APARATU RTG

3.OBSZAR NADZOROWANY. KONTROLA

4.DEFINICJA 1 RTG, 1 RAD, 1 REM

5.MECHANIZMY SZKODLIWOŚCI PROM. JONIZUJĄCEGO

6.CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SKUTKI PROMIENIOWANIA

7.SOMATYCZNE I GENETYCZNE SKUTKI PROMIENIOWANIA

8.NA CZYM POLEGA RYZYKO SPOWODOWANE PROMIENIAMI X Z WYKORZYSTANIEM RUTYNOWYCH BADAŃ RTG?

9.PRZYCZYNY OGRANICZJĄCE BADANIA RTG U MŁODOCIANYCH10.DZIAŁANIE PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO NA ZAPŁODNIONE JAJO, ZARODEK, PŁÓD