Adler Werke.

W 1881 roku powstała we Frankfurcie nad Menem fabryka rowerów Heinricha Kleyera. W roku 1895 nazwę zmieniono na Adler Fahrradwerke (vorm. Heinrich Kleyer). W trzy lata póżniej firma wypuściła na rynek pierwszy motocykl trzykołowy a w 1900 roku pierwszy samochód. W 1907 roku przyjęto ostateczną nazwę - Adlerwerke.

Wśród wielu produkowanych w tej wytwórni rowerów uwagę zwracają modele wyposażone w skrzynię biegów. Mechanizm umieszczono w rozbudowanej mufie suportowej i zaprojektowano tak, by uzyskać trzy przełożenia. Uzyskano je poprzez oddzielenie prawej korby od zębatki przedniej i dołożenie przekładni z "dwójką przesówną", przypominającą rozwiązania skrzynki biegów w motorowerach. Oprócz jednego - bezpośredniego przełożenia uzyskano jeden nadbieg i jeden podbieg umożliwające bądż to jazdę szybszą, bądż łatwiejsze pokonywanie wzniesień. Zmiana przełożeń dokonywana była za pomocą dżwigni umieszczonej na dolej rurze ramy w pobliżu główki poruszającej sztywne cięgło (pręt) biegnące do skrzynki.

Pierwsze rowery z serii "Drei Gang" pojawiły sie w sprzedaży w roku 1935. Były wśród nich rowery turystyczne męskie i damskie, na kołach 26" i 28" oznaczone jako modele 53, 55 oraz 54 i 56. Geometria ram była typowa dla rowerów turystycznych - wysokość ram wynosiła 50, 55 lub 60 cm. Rama damska przypominała nieco wzór angielski z dolną rurą ramy prostą a górna łukowato wygiętą w dół. W rowerach wykorzystywano piasty firmy F&S - Komet lub Torpedo. Skrzynki biegów instalowano też w rowerach sportowych. Model 57 charakteryzował się lżejszą ramą o sportowej geometrii (wysokość 54 lub 58 cm), delikatniejszymi łącznikami oraz zastosowaniem aluminiowych obręczy kół. Model 58 był oparty o ramę wyścigową z wbudowana skrzynką, miał drewniane felgi przystosowane do szytek, wyścigowe pedały, siodło oraz kierownicę.

 

Póżniejsze modele to 153, 155 - męski turystyczny, 154 156 - damski turystyczny i 157 - męski sportowy. Do roku 1939 (1943?) powstało wiele modeli wyposażonych w skrzynie biegów. Konstrukcja samej skrzyni zmieniała się nieznacznie. Z jednej strony okazała się ona bardzo wytrzymałą konstrukcją, z drugiej jednak poważnie zwiększała wagę roweru ( do ponad 20 kg!). Bylo to szczególnie uciążliwe w rowerach sportowych - stąd szybko zarzucony budowę rowerów wyścigowych ze skrzynkami skupiając się na ramach wyścigowych (model 110).

Adler Drei Gang model 153 z roku 1940 (?)

 

 

Drei Gang Pana Wojtka Mszycy z Katowic

 

A oto Adler Pana Wojtka Klingera z 1914 roku. Niestety nie wiemy jaki model. Rower jest w jakimś stopniu nieoryginalny jednak warto przyjżeć mu się bliżej. Rama o charakterystycznej dla lat 20 tych geometrii jest zmontowana na mufach. Podobno katalog Adlera z 1914 roku widnieje informacja, że ramy z mufami dostępne były na życzenie. Numer ramy : 485912 . Ciekawe korby skręcane z zębatką na pięć śrub. Koła 28 cali, opony fartuchowe. Piasta przednia firmowa Adlera, z tylu F&S bez daty, ze starym wzorem orla. Lakier częściowo oryginalny. Charakterystyczne są też bardzo "oszczędne w formie" błotniki o niskim profilu.

zdjęcia otrzymałem do Pana Wojtka Klingera

 

do poczytania jest mały artykuł o rowerowych skrzyniach biegów zamieszczony w serwisie autko.com

---