Sławomir Nahotko

Algorytm kolejnościowy w pracy twórczej

W pracy studentów, naukowców, ekonomistów, menedżerów, projektantów systemów występują elementy pracy twórczej. Wnosi ona coś nowego i ma oryginalny, niepowtarzalny charakter. Wyniki tej pracy mogą występować na przykład w formie prac dyplomowych, poradników, referatów na konferencjach, seminariach, koncepcji nowych rozwiązań, projektów usprawnień organizacyjnych i technicznych. Praca twórcza z natury rzeczy nie znosi schematów, jeśli jest to sprzeczne z jej istotą. Podkreślić jednakże należy, że w pracy twórczej występują pewne zagadnienia metodologiczne. Dotyczą one w szczególności kolejności wywodów. W ich rozwiązywaniu powinno się stosować takie algorytmy, które nie tylko nie będą kolidowały z istotą pracy twórczej, lecz powinny ją wspierać. Jest to istotne zagadnienie. Częstokroć przy sformuło­wanym temacie dzieła nie jest wiadomym, od czego zacząć i na czym skończyć, ogólnie jaka powinna być kolejność wywodów. Jeśli kolejność ta ma przypadkowy charakter trudno formułować własne myśli, występują niespójności między zdaniami (zrywy), jak też zatraca się możliwość komunikowania z odbiorcą. Tak sformułowane zagadnienie skłania do sformułowania tezy iż możliwe jest zbudowanie takiego algorytmu, który byłby użyteczny do ustalania kolejności wywodów w pracy twórczej. Dla jej udowodnienia rozważania rozpoczyna się od przedstawienia problemów kolejnościowych w odniesieniu do sformułowanych przykładów, ustalenia i oceny metody służącej do ich rozwiązywania, sformułowania założeń i prezentacji wspomnianego algorytmu.

1. Przykłady problemów kolejnościowych

Przyjmijmy, że mamy określony temat. Powinien to być temat ambitny (nie zaś powielany i modny), który będzie nas mobilizował, któremu z ochotą poświęcimy swoje myśli i czas. Temat powinien być sformułowany w sposób zwięzły, nie powinno być w nim orzeczenia. Niech takimi tematami będzie przykładowo coś z obszaru moich zainteresowań:

1. Ryzyko ekonomiczne w działalności gospodarczej [1],

2. Zarządzanie kosztami pracy w przedsiębiorstwie działającym w otoczeniu bezrobocia [2],

3. Stymulatory ekonomiczne procesów inwestycyjnych w przedsiębiorstwie [3],

4. Negocjacje biznesowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem [4],

5. Zarządzanie przedsiębiorstwem w warunkach zagrożenia upadłością [5],

6. Zarządzanie kosztami w krótkim okresie [6].

Bez posiadania algorytmu budowy planu pracy w przypadku tematu 1 - jedna osoba by przykładowo rozpoczęła rozważania od ryzyka, czy ryzyka ekonomicznego, a potem by chciał jakoś przejść do działalności gospodarczej. Inna natomiast mogłaby zabrać się do pracy inaczej. Zaczęłaby przykładowo od działalności gospodarczej, a potem w niej chciałby jakoś usadowić ryzyko ekonomiczne. W przypadku tematu 2 trzeba by się zastanowić, czy zacząć od przedsiębiorstwa, przejść następnie do kosztów i dalej do kosztów pracy i zakończyć ich zarządzaniem. A może trzeba inaczej. Wziąć od razu na warsztat koszty pracy i następnie przejść do zarządzania nimi. Po cóż jednak byłby wówczas potrzebny „ogonek tematu„ dotyczący przedsiębiorstwa i bezrobocia ? W takim razie może by zrezygnować z tegoż ogonka, bo gdyby pozostał to byłaby sprzeczność między sformułowaniem tematu, a zawartością pracy. Problemy stwarza także temat 3. Tutaj jedni by zaczęli na przykład pisać o procesach inwestycyjnych i przedsiębiorstwie, a potem by próbowali przejść do stymulatorów. Ale ktoś mógłby rozważać, że może zacząć od przedsiębiorstwa, potem przejść do procesów inwestycyjnych w nim realizowanych, a wreszcie skupić się na stymulatorach. Dotychczas nie wiadomo jakie podejście jest właściwe. Temat 4 u jednych może wydawać się niepodzielny, w tym sensie, że tylko na jego podstawie nie można zbudować planu pracy. Ale inny może zastanawiać się by może najpierw zacząć o rozważaniach dotyczących przedsiębiorstwa i zarządzania nim, a dopiero po tym podjąć zagadnienie negocjacji biznesowych. Temat 5 wydaje się nader złożony. Wszak bowiem na upadłość przedsiębiorstwa wpływa wiele czynników. Mało tego, jest to proces rozłożony w czasie (trwa zwykle kilka lat). Nie mamy tu do czynienia z czymś jak zgaśnięcie żarówki. Jest więc kłopot w ustaleniu od czego zacząć i na czym skończyć. Może by tak zacząć od zarządzania przedsiębiorstwem, a potem przejść do jego upadłości. Ale konkurencyjnym podejściem wydaje się rozpoczęcie przemyśleń od upadłości przedsiębiorstwa, a dalej przejść do zarządzania. Zarządzanie nie miałoby wówczas charakteru ogólnego, dotyczyłoby tylko procesu upadłości. Także kłopoty występują z tematem 6. W ogóle trudno go jakoś rozczłonkować.Niejeden zabrałby się do niego by od razu pisać o wszystkim. Tylko mogłaby się wówczas pojawić wątpliwość, czy tworzyłoby to potem pewną całość.

2. Ocena stanu dotychczasowego

W świetle przedstawionych powyżej przykładów uprawniona wydaje się teza, iż w pracy twórczej jak dotychczas nie ma narzędzia podejmowania decyzji dotyczących kolejności wywodów. Jak dotychczas jedyną metodą, która rozstrzyga jaką przyjąć kolejność jest metoda prób i błędów. Jeśli występują kłopoty w ustaleniu kolejności - a jak wynika z przytoczonych przykładów jest ich wiele - to autorzy zaczynają zmieniać kolejność rozdziałów, czy punktów pracy i obserwują, czy po wprowadzeniu tych zmian łatwiej się coś opracowuje, czy likwiduje się zrywy, pojawia się ciągłość wywodów.Nie jest to więc metoda efektywna. Zwykle do rozwiązania dochodzą autorzy drogą kolejnych przybliżeń, czyli przez wprowadzanie poprawek w kolejności wywodów.Jej stosowanie zwykle wymaga sporo czasu, a tym samym i kosztów na opracowanie dzieła. Istnieje więc potrzeba zbudowania metody (algorytmu), który by wspierał autorów w poszukiwaniach kolejności wywodów. Wyjdźmy naprzeciw tej potrzebie i przedstawmy własny projekt rozwiązań, zwany dalej algorytmem kolejnościowym.

3. Projekt algorytmu kolejnościowego

Przyjmijmy, że temat opracowywanego dzieła można symbolocznie zapisać w sposób następujacy (rys.1):

Rys. 1.Zapis tematu dzieła

Źródło: opracowanie własne.

A (Rys. 1) oznacza tutaj pierwszy wyraz tematu, b - drugi wyraz, c - trzeci wyraz, aż wreszcie j - ostatni wyraz sformułowania tematu dzieła. Temat jest więc sformułowaniem wielowyrazowym. Należy go zapisać w pierwszym przypadku i pomijać przyimki. Zilustrujmy to przykładem dla tematu 3 (Rys. 2).

Rys. 2.Zapis tematu 3

Źródło: opracowanie własne.

Po przedstawieniu zasad zapisu tematu (Rys. 1 i Rys. 2) możemy przejść do budowy algorytmu kolejnościowego. W nawiązaniu do Rys. 1 przedstawia się go następująco:

Rys. 3.Algorytm kolejnościowy

Źródło: opracowanie własne.

Algorytm kolejnościowy (Rys. 3) wskazuje, że kolejność wywodów powinna być taka, że zaczyna się wywody od ostatniego (j-tego słowa) i należy podążać w kierunku 1 słowa sformułowania tematu. Innymi słowy kolejność powinna być „od końca do początku” sformułowania tematu. Zastosujmy ten algorytm w odniesieniu do tematu 3 (rys.4):

Rys. 4.Zastosowanie algorytmu do tematu 3

Źródło: opracowanie własne.

Z Rys. 4 wynika, że dla sformułowanego tematu 3: „Stymulatory ekonomiczne procesów inwestycyjnych w przedsiębiorstwie” wywody należy rozpocząć od przedsiębiorstwa, następnie przejść do scharakteryzowania występujących w nim procesów inwestycyjnych, a w końcu rozpatrzyć stymulatory ekonomiczne dotyczące tychże procesów. Taka jest prawidłowa kolejność wywodów, która zapobiec powinna zrywom i występowaniu nieciągłości w wywodach. W tym sensie mówimy, że jest to algorytm kolejnościowy. Opracowany algorytm nie tylko nie wchodzi w kolizję z inwencją twórczą autorów, przeciwnie może ją stymulować, to znaczy pobudzać do rozwiązywania problemów występujacych w ramach danego tematu. Opisany algorytm daje nam rozstrzygnięcie w zakresie kolejności wywodów. Nawiazując do wcześniejszych rozważań dotyczących kolejności wywodów dla tematu 3 należy stwierdzić, że błędna jest kolejność rozpatrywanych zagadnień od procesów inwestycyjnych i przedsiębiorstwa, a potem by przejść do stymulatorów. Należy natomiast - jak już wspomniano - zacząć od przedsiębiorstwa, potem przejść do procesów inwestycyjnych w nim realizowanych, a wreszcie skupić się na stymulatorach.

Opisany algorytm dotyczy pierwszego poziomu w pracy twórczej. Umożliwia on bowiem sformułowanie kolejności bloków zagadnień dla zadanego tematu. Należy podkreślić, iż posiada on uniwersalny charakter, w tym sensie, że może dotyczyć różnych tematów, dotyczących nie tylko zagadnień zarządzania, ale i także innych dziedzin nauki. W odróżnieniu od stosowanej metody prób i błędów jest to metoda efektywna. Pomagać on powinna twórcom, choć oczywiście nie zastępuje ich myślenia. Twórcza praca musi pozostać twórczą pracą, choć oczywiście należy ją wspierać. Dlatego opisany algorytm powinien znaleźć zastosowanie w szczególności w pracy studentów, naukowców, ekonomistów, menedżerów, projektantów systemów.

Bibliografia:

[1] Nahotko Sławomir: Ryzyko ekonomiczne w działalności gospodarczej. Bydgoszcz: Oficyna Wydaw. Ośrodka Postępu Organizacyjnego 1996.

[2] Nahotko Sławomir: Zarządzanie kosztami pracy w przedsiębiorstwie działającym w otoczeniu bezrobocia, SPG, Gdańsk 2005.

[3] Nahotko Sławomir: Stymulatory ekonomiczne procesów inwestycyjnych w przedsiębiorstwie, OPO-AJG, Bydgoszcz 2003.

[4] Nahotko Sławomir: Negocjacje biznesowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Aspekt ekonomiczny. Bydgoszcz: Oficyna Wydaw. Ośrodka Postępu Organizacyjnego 2001.

[5] Nahotko Sławomir: Zarządzanie przedsiębiorstwem w warunkach zagrożenia upadłością, OPO-AJG, Bydgoszcz 2004.

[6] Nahotko Sławomir: Zarządzenie kosztami w krótkim okresie. Bydgoszcz: Oficyna Wydaw. Ośrodka Postępu Organizacyjnego 1999.

Streszczenie

Sformułowano przykłady problemów kolejnościowych.Zaproponowano algorytm kolejnościowy użyteczny w pracy twórczej.Zastosowano algorytm do ustalenia kolejności wywodów dla wybranych tematów prac naukowych.

A sequence algorithm in the creative work

Examples of sequence (precedence/order) problems were formulated. A sequence  (precedence) algorithm was proposed, to be used in creative work. An algorithm was used to determine the sequence (order) of arguments for selected topics of scientific works.

 Słowa kluczowe: kolejność wywodów, ciągłość wywodów,  podejmowanie decyzji, zarządzanie przedsiębiorstwem
Keywords: order of arguments, continuity of arguments (reasoning), decision making, enterprise management.

5

---