WODA

1.) Woda jako związek chemiczny

• bezbarwna

• bezwonna

• odczyn (woda chemicznie czysta: pH 7,0)

• zbudowana z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu,

• ma budowę asymetryczną, więc jest elektrycznie spolaryzowana, doskonały rozpuszczalnik,
  ma możliwość swobodnej dyfuzji rozpuszczonej w niej jonów

• wysoki punkt wrzenia i topnienia, wzrost jej gęstości 0-4ºC umożliwia utrzymanie pod lodem ekosystemów

• czysta chemicznie ma małe przewodnictwo elektryczne

2.) Woda na świecie:

• 67% słona

• 30% ląd

• 2,7% lodowce

• 0,3% woda dostępna dla człowieka

Powierzchnia Ziemi w 70% pokryta jest wodą, aczkolwiek tylko 3% spośród tych zasobów nadaje się do spożycia.

5.) Obszary z brakiem dostępu do wody

Wskaźnik niedoboru wody pokazuje niedostatki wody pitnej. Jest on liczony na podstawie

5 składników: zasobów naturalnych, dostępu do zasobów naturalnych, umiejętności wykorzystania zasobów naturalnych, użytkowania zasobów naturalnych oraz środowiska.

4.) 3 rodzaje wód:

• opadowe

• powierzchniowe

• podziemne:

• podskórne

• płytkie

• głębinowe

• WODY OPADOWE

• spadają na powierzchnię ziemi jako deszcz, śnieg, mżawki, grad, mgły…

• skład zależy od czystości atmosfery (składu powietrza), jednak zawsze zawiera znaczne ilości rozpuszczonych gazów, głównie azotu, tlenku i dwutlenku węgla

• rejony silnie uprzemysłowione - domieszki charakterystyczne dla powietrza danej miejscowości

• ubogie w związki mineralne, niesmaczne, mdłe, nie nadające się do picia

• WODY POWIERZCHNIOWE

• rzeki, strumyki, stawy, jeziora

• skład zależy od charakteru geologicznego terenu i stanu sanitarnego wody

• niezdatne do picia w stanie naturalnym

• elementy wpływające na skład:

• budowa geologiczna rozlewni i wielkość kompleksu sorpcyjnego gleb,

• topografia ziemi,

• procesy wietrzenia i rozpuszczania minerałów budujących rozlewnię,

• procesy fizyczne (sedymentacja),

• procesy chemiczne (hydroliza) zachodzące w środowisku wodnym,

• prędkość i natężenie przepływu wody decydujące o wielkości wymiany między substancjami w wodzie i na dnie zbiornika,

• wielkość powierzchni kontaktu wody z powietrzem,

• mieszanie się wód o różnym składzie,

• rodzaj organizmów wodnych i aktywność przemian biologicznych,

• warunki atmosferyczne,

• sposób i stopień zagospodarowania rozlewni,

• rodzaj obiektów hydrotechnicznych i stopień regulacji rzeki,

• sposób użytkowania wód,

• głębokość zbiorników wód i ich lokalizacja w stosunku do źródeł emisji zanieczyszczeń

• WODY PODZIEMNE

• powstają na skutek wsiąkania wód opadowych i powierzchniowych do ziemi, gdy woda wędrująca
  w glebie ziemi napotyka warstwy nieprzepuszczalne (iły, gliny), wówczas zbiera się stopniowo wypełnia solne przestrzenie między cząstkami ziemi i nasyca grunt tworząc warstwę wodonośną

• wody wsiąkające do ziemi ulegają samooczyszczeniu, którego stopień jest zależny od struktury gruntu oraz od głębokości wsiąkania

• wody podskórne - występują nad pierwszą warstwą nieprzepuszczalną, są zazwyczaj niedostatecznie oczyszczone (zawierają zanieczyszczenia chemiczne i biologiczne),
  nie posiadają soli mineralnych, nie nadają się do picia

• wody płytkie - leżą na drugiej warstwie nieprzepuszczalnej, a więc przesączyły się przez jedną z warstw, wykorzystanie do indywidualnego zaopatrzenia w wodę do picia w studniach gospodarczych

• wody głębinowe - leżą na trzeciej warstwie nieprzepuszczalnej a nawet głębiej, zostały przynajmniej 2-krotnie przefiltrowane; maja stałą temperaturę, stały jakościowo skład chemiczny (zależny od składu chemicznego gruntu); cechuje je czystość mikrobiologiczna; nadają się do ujęć wodociągowych wody do picia

• wody artezyjskie - wody podziemne występujące pod ciśnieniem hydrostatycznym, zdolne do samoczynnego wypływu na powierzchnię ze studni; po wywierceniu studni występuje samoczynny wypływ wody pod ciśnieniem na powierzchnie ziemi

• Najważniejsze miejsca występowania wód artezyjskich

• w Polsce:

• Niecka Mazowiecka,

• Niecka Łódzka,
  

• na świecie:

• Wielki Basen Artezyjski (Australia),

• Basen Dakoty o pow. ok. 39 tys. km² (USA),

• północna Afryka,

• Basen Paryski (Francja),

• Basen Londyński (Wielka Brytania).

5.) Wody podziemne w Polsce i na świecie

Wody podziemne to wody krążące w glebie i w skałach . Ich występowanie uzależnione jest od budowy geologicznej - od przepuszczalności skał.

• Wody zaskórne (podskórne) - wody te w Polsce występują na Polesiu Lubelskim, natomiast na świecie najwięcej ich jest na Nizinie Zach-Syberyjskiej.

• Wody gruntowe - wody te sprzyjają człowiekowi - ułatwiają rozwój rolnictwa, tam gdzie one występują dobrze rozwija się szata roślinna. Jest ich najwięcej na świecie ale aczkolwiek przez nie racjonalne gospodarowanie często doprowadza do ich zaniku. Zanik wód gruntowych np: w Polsce są to okolice Bełchatowa, Górnego Śląska ,Tarnobrzega.

• Wody głębinowe - wody te są typowe dla półpustyń i pustyń - na tych terenach trudno dostępne.

6.) Krążenie wody w przyrodzie

• Bilans wodny dla obszarów naturalnych, pozamiejskich: P = E + R + S

• P - opady atmosferyczne, jedyne źródło wody dostarczanej do ekosystemu

• E - ewapotranspiracja, czyli parowanie wody z podłoża oraz oddychanie roślin

• R - odpływ, czyli woda która zostaje odprowadzona z danego terenu, dzielimy go na odpływ powierzchniowy (woda, która spływa po powierzchni ziemi, np. do rzek) i podziemny (woda wsiąkająca w podłoże, przemieszczająca się w warstwach skalnych np. do poziomów wodonośnych, źródeł czy rzek)

• S - woda gruntowa (retencja-magazynowanie wody w ekosystemie np. pokrywa śnieżna)

• Bilans wodny obszarów zurbanizowanych składa się z tych samych elementów co dal terenów pozamiejskich, ale proporcje elementów są inne; opady są zwykle wyższe niż poza miastem, ewapotranspiracja jest znacznie niższa, odpływ powierzchniowy jest większy, zaś podziemny jest niewielki, retencja jest znacznie niższa.

Wykład 31.03.2010 Woda

3

---