POJĘCIA I ZAKRES MSE
1. Z czego składa się nauka o międzynarodowych stosunkach ekonomicznych ?
Nauka o międzynarodowych stosunkach ekonomicznych składa się z:
Teoria międzynarodowych stosunków ekonomicznych i Międzynarodowa polityka ekonomiczna
2. Opisz Prawa uniwersalne
Prawa uniwersalne
Uniwersalny charakter ma przede wszystkim klasyczna teoria ekonomi oraz powiązana z nią zasada przewagi absolutnej oraz przewagi względnej sformułowanej przez D. Ricarda.
Cechą wspólna obu tych zasad jest teoria wolnego handlu przyjmowana jako podstawa rozwoju handlu międzynarodowego. Uniwersalny charakter można zaobserwować w prawach określających
Wpływ handlu zagranicznego na dochód narodowy (Teoria mnożnika i supermnożnika eksportowego.
3. Opisz Prawa specyficzne
Prawa specyficzne
Specyficzny charakter można zaobserwować przy formułowaniu przez międzynarodowe stosunki ekonomiczne prawa określającego rozwój różnych form powiązań międzynarodowych w tym handlu towarami i usługami.
4. Co składa się na politykę ekonomiczną
Polityka ekonomiczna = zagraniczna polityka ekonomiczna + międzynarodowa polityka ekonomiczna
5. Na czym polega zagraniczna polityka ekonomiczna ? (cechy i zadania)
Główne cechy i zadania zagranicznej polityki ekonomicznej:
Prowadzona przez pojedyncze państwa
Odpowiada na pytanie Jakie działania powinien podjąć kraj aby
podnieść korzyści płynące z rozwoju
Przedmiotem nauki jest określenie właściwych środków za pomocą
których poszczególne kraje będą w stanie osiągnąć cele tej polityki
W jej skład wchodzą narzędzia makroekonomiczne ( służące państwu
do oddziaływania na gospodarkę jako całość), mikroekonomiczne
(oddziaływujące wyłącznie na powiązania gospodarcze za granicą )
W jej skład wchodzą narzędzia taryfowe, parataryfowe, i
pozataryfowe.
6. Na czym polega międzynarodowa polityka ekonomiczna ? (cechy i zadania)
Główne cechy i zadania międzynarodowej polityki ekonomicznej:
Międzynarodowa polityka ekonomiczna prowadzona jest przez grupy
państw
Jest dziedziną międzynarodowych stosunków ekonomicznych
Jest stosunkowo młodą dziedziną
Koncentruje się na metodach koordynacji zagranicznej polityki
ekonomicznej oraz instytucjach koordynujących
Skupia się na wymianie informacji pomiędzy poszczególnymi krajami
Poddaje analizie prowadzenie wspólnej polityki międzynarodowej
Stawia na integracje regionalna
Analizuje podmioty kształtujące międzynarodową politykę
ekonomiczną
7. Jaka nauka koncentruje się na badaniu zasad gospodarowania skali
przedsiębiorstwa?
Mikroekonomia koncentruje się na badaniu zasad gospodarowania w skali przedsiębiorstwa
8. Jaka nauka koncentruje się na badaniu zasad gospodarowania skali kraju?
Makroekonomia koncentruje się na badaniu zasad gospodarowania w skali kraju
9. W Międzynarodowych Stosunkach Ekonomicznych akcent położony jest na
na powiązaniach między przedsiębiorstwami, krajami, grupami krajów występujących w skali międzynarodowej.
ROZDZIAŁ II MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY
1. Co to jest MPP
Międzynarodowy podział pracy -ma charakter strukturalny czyli z jednej strony jest wynikiem różnic w strukturach gospodarczych, z drugiej ma służyć dopasowaniu tych struktur do potrzeb współpracujących krajów.
2. Czynniki determinujące MPP
czynniki strukturalne,
czynniki techniczne,
czynniki instytucjonalne,
czynniki koniunkturalne
3. Wymień 3 grupy różnic czynników decydujących o MPP
W warunkach naturalnych
W poziomie uprzemysłowienia
W poziome techniki i technologii
4. Różnice miedzy społecznym a MPP
MPP- główny podmiot państwo, ma trwalszy charakter niż społeczny, MPP może zapewnić korzyści wszystkim uczestniczącym w nim podmiotom gospodarczym
5. Co to jest międzynarodowa komplementarność struktur gospodarczych
Międzynarodowa komplementarność struktur gospodarczych- wzajemne dopasowanie tych struktur w odrąbie dwóch lub większej ilość krajów.
6. Na czym polega komplementarność międzygałęziowa â�� różnice tkwią w â�Ś
Komplementarność międzygałęziowa struktur gospodarczych - u jej podstaw znajdują się różnice w zasobach czynników produkcji, tj. bogactw naturalnych, pracy i kapitału. Najczęstszą jej przyczyną są różnice warunków naturalnych. Część krajów jest obficie wyposażona w surowce materialne, inne kraje surowców takich nie posiadają, lecz mają dobrze rozwinięty przemysł, stąd wzajemna komplementarność (np. Rosja-Europa Zachodnia). Ważną przyczyną jest też zróżnicowana gałęziowa struktura przemysłu.
7. Na czym polega komplementarność wewnątrzgałęziowa
Komplementarność wewnątrzgałęziowa struktur gospodarczych - u jej podstaw znajdują się różnice wydajności czynników produkcji. W miarę rozwoju gospodarczego przesłanki naturalne różnicujące gałęziowe struktury produkcji ustępują miejsca przesłankom wynikającym z uprzemysłowienia i postępu naukowo-technicznego. Postęp techniczny umożliwia wszechstronny rozwój gałęziowy produkcji bez względu na posiadane zasoby bogactw naturalnych.
8. Wymień cztery metody zwiększania międzynarodowej komplementarności
międzynarodowa specjalizacja produkcji;
międzynarodowa kooperacja w produkcji;
produkcja na wielką skalę;
produkcja wielkoseryjna.
9. Kto należy do grupy G8
Grupa G8
10.Co to jest gospodarka światowa?
System trwałych powiązań ekonomicznych, włączający gospodarki narodowe poszczególnych krajów w procesy produkcji i wymiany o zasięgu globalnym.
11.Wymień atrybuty gospodarki światowej:
masowy, towarowy charakter produkcji
podobne techniki wytwarzania
specjalizacja produkcji i wymiany
oddziaływanie wzajemne gospodarek krajów poprzez wymianę handlową
rozwój transportu
wartość międzynarodowa, cena światowa i pieniądz światowy
wzajemne oddziaływanie koniunktury
uczestnictwo wszystkich krajów świata
trwałe więzi ekonomiczne powodujące powstanie zintegrowanej całości
12. Wymień cztery aspekty pojęcia gospodarka światowa:
Geograficzny
Ekonomiczny
Systemowy
Czasowy
13.Cechy współczesnej gospodarki światowej:
Kategoria ekonomiczna
Charakter historyczny
Charakter dynamiczny
Pojęcie umowne
Nie jest prostą sumą elementów składowych (podmiotu)
14. Wskaźnik PKB jest wskaźnikiem mikro czy makroekonomicznym?
PKB wskaźnik makroekonomiczny
15. Czy PKB powoduje wzrost kursu waluty krajowej w stosunku do obcej?
Tak powoduje wzrost
16. Co oznacza PKB per capita?
PKB per capita- to wielkość PKB przypadająca na jednego mieszkańca
17. Rozwiń skrót:
EFTA-Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu
EBOiR- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
IBRD- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
IMF -Międzynarodowy Fundusz Walutowy
GATT- Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu
WTO -Światowa Organizacja Handlu
RWPG -Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
OECD- Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
ROZDZIAŁ III MIEDZYNARODWY HANDEL TOWARAMI
1.Wymień kto był przedstawicielem teorii klasycznych
- A.Smith, D. Ricardo
2.Wymień kto był przedstawicielem teorii neoklasycznych
- John Stuart Mill, A. Marshall, E. Heckscher, B. Ohlin, Wasilij Leontief, P.
3.Wymień kto był przedstawicielem teorii współczesnych:
- J. Viner, G. Haberler, R. Donbusch, S. Fischer, P. A. Samuelson, R. F. Harrod
4 Jaką teorie prezentował A.Smith?
- Teoria przewagi absolutnej-A Smitha- dany kraj ma możliwość produkowania większej ilości produktów z danych zasobów niż pozostałe
5.Jaką teorie prezentował D. Ricardo?
- Teoria kosztów komparatywnych
6.Jaką teorie prezentował Mill?
- Teoria wzajemnego popytu
7.Kto wprowadził pojęcie „ reprezentacyjnych koszyków towarów” oraz „zwrotna krzywa podaży i popytu”?
- A. Marshall
8.Jaką teorie prezentował E.Heckscher i B. Ohlin
- Teorie proporcji czynników produkcji
9. Co to jest międzynarodowy handel towarami?
Jest to zjawisko ekonomiczne polegające na przekazywaniu towarów pomiędzy krajami - może mieć charakter bezpośredni - towaru na towar , lub pośredni - (pieniężny) towaru na pieniądz , pieniądze na towar
10.Trzecią przyczyną szybszego rozwoju handlu międzynarodowego jest jego liberalizacja. Składają się na nią … Obniżka i likwidacja ceł, barier parotaryfowych oraz pozataryfowych.
11.Wzrost gospodarczy to proces …
to proces ilościowego zwiększania wielkości produkcji wyniku postępu technicznego bądź tez przyrostu czynników produkcji ( kapitału, pracy, technologii i bogactw naturalnych)
12. Postęp techniczny to proces … to proces doskonalenia środków produkcji, metod wytwórczości i warunków produkcji, pozwalający wyprodukować tym samym czasie większą ilość dóbr przy tym samym nakładzie czynników produkcji, bądź tez ta samą ilość dóbr przy mniejszym nakładzie czynników produkcji.
13. Postęp techniczny może być:
kapitałooszczędny, pracooszczędny i neutralny
14. Zwiększenie zasobów produkcji może być efektem w przypadku kapitału …
zasadniczą role odgrywają inwestycje finansowe z oszczędności krajowych bądź ze źródle zagranicznych. W wyniku tych inwestycji może nastąpić zwiększenie kapitału rzeczowego( liczba urządzeń produkcyjnych)bądź finansowego(akcji, obligacji)
15. Zwiększenie zasobów produkcji może być efektem w przypadku pracy …
w przypadku pracy zasadnicza role odgrywa wejście nowych roczników w wieku produkcyjnym, zwiększenie czasu pracy (w wyniku przesuniecie wieku emerytalnego), zatrudnienie imigrantów, zmiana kwalifikacji pracowników.
16.Zwiększenie zasobów produkcji może być efektem w przypadku bogactw …
w przypadku bogactw naturalnych może być rezultatem nowych odkryć zasobów, wzrostu wydobycia zasobów już eksploatowanych bądź ich importu zagranicy.
17.Przez pojęcie mnożnika (inwestycyjnego, eksportowego) będziemy rozumieli …
Będziemy rozumieli. Jako współczynnik określający przyrost dochodu narodowego z tytułu wzrostu gospodarczego ( przyrostu inwestycji, eksportu) Mnożnik (inwestycyjny, eksportowy)może się kształtować w przedziale od jedności do nieskończoności)
18.Mnożnik równy jedności oznacza
Mnożnik równy jedności oznacza iż wzrost gospodarczy nie zwiększa dochodu narodowego. Gdy dochód narodowy zwiększa się o tyle , o ile rosną inwestycje bądź eksport, to mnożnik równy jest jedności.
19.Mnożnik większy od jedności oznacza
Mnożnik większy od jedności oznacza , iż przyrost dochodu narodowego przewyższa przyrost inwestycji bądź eksportu. Przewaga ta osiąga maksimum, gdy mnożnik jest nieskończenie wielki.
20.KONSUMPCJA Indywidualna obejmuje
Konsumpcja indywidualna obejmuje dochodu ( i wydatki)sektora gospodarstw domowych
21.KONSUMPCJA Zbiorowa obejmuje
konsumpcja zbiorowa obejmuje dochody ( i wydatki) sektora rządowego
22.RECESJA--- jeśli oszczędności są większe od inwestycji, to wzrost dochodu narodowego jest mniejszy niż mógłby być , gdyby oszczędności zostały w całości wykorzystane. Nie równowaga gospodarcza przybiera w tym wypadku formę recesji.
23.PRZEGRZANIE GOSPODARKI -- Gdy inwestycje są większe od oszczędności, wzrost dochodu narodowego jest większy niż powinien być w warunkach równowagi gospodarczej. Nierównowaga przybiera w takiej sytuacji formę „przegrzania gospodarki”
ROZDZIAŁ IV Międzynarodowy handel usługami
Klasyfikacja usług według klasyfikacji przedmiotowej/ podmiotowej
Według klasyfikacji przedmiotowej usługi dzielone są na:
- materialne (np. budowlane, krawieckie, szewskie)
-niematerialne (bankowe, socjalne, turystyczne)
Według klasyfikacji podmiotowej usługi dzielone są na:
- rządowe (np. misje pokojowe wojsk)
- komunalne (np. drogowe)
- prywatne (np. bankowe, finansowe, teleinformatyczne)
Klasyfikacja usług według skali międzynarodowej
Podstawowy podział wyodrębnia:
- usługi samodzielne (obejmuje usługi transportowe, turystyczne, bankowe, telekomunikacyjne)
- usługi niesamodzielne (ich eksport jest efektem przepływu siły roboczej, kapitału, wiedzy technicznej, a także transferów i transakcji rządowych)
Czynniki determinujące międzynarodowy handel usługami
Międzynarodowy handel usługami zdeterminowany jest przez trzy grupy czynników:
- prawne
- ekonomiczno-społeczne
- techniczne
Wymień trzy grupy utrudnień w czynnikach prawnych:
Czynniki prawne przybierają formę barier w dostępie do rynku krajowego. Można je podzielić na trzy typy utrudnień:
w przepływie usług przez granicę;
w przemieszczaniu się osób (producentów bądź konsumentów usług) przez granicę
w zakładaniu przedsiębiorstw (filii) świadczących usługi.
Teoria korzyści z z międzynarodowego handlu usługami
Przez pojecie teorii korzyści z międzynarodowego handlu usługami należy rozumieć uniwersalne zasady prowadzenia handlu usługami, opłacalnego dla podmiotów uczestniczących w tym handlu (teoria międzynarodowego handlu usługami).
Wymień 4 cechy usług
Zaliczono do nich:
niematerialność
niejednolitość
nierozdzielność
nietrwałość
ROZDZIAŁ V MIĘDZYNARODOWY PRZEPŁYW CZYNNIKÓW PRODUKCJI
Jakie przepływy wchodzą w międzynarodowy przepływ czynników produkcji
Międzynarodowy przepływ kapitału
Międzynarodowe przepływ siły roboczej (pracy)
Międzynarodowy przepływ wiedzy naukowo- technicznej (technologii)
2.Co to jest migracja, emigracja, imigracja
Migracja- Przenoszenie się ludności przez granice narodowe na dłuższy okres, lecz nie krótszy niż jeden rok.
Emigracja- Opuszczenie przez ludzi ich dotychczasowego miejsca zamieszkania.
Imigracja- Napływ ludności z zagranicy do danego kraju na pobyt stały lub długookresowy.
3.Przyczyny migracji pozaekonomicznej
motyw religijny,
motyw ideologiczny,
motyw polityczny
4.Przyczyny migracji ekonomicznej
chęć znalezienia pracy, nadzieja na lepiej płatne zatrudnienie, zamiar poprawy statusu społecznego po przez podniesienie kwalifikacji, zdobycie fachowego wykształcenia, uzyskanie dostępu do specjalistycznej aparatury badawczej
Rodzaje migracji współczesnej
Mały ruch przygraniczny.
Sezonowa migracja pracownicza.
Wyjazd do pracy za granicą na określony czas.
Wyjazd na stałe.
6.Co to jest międzynarodowy przepływ kapitału
Międzynarodowe przepływy kapitału- rozumiemy jako ruch kapitału przez granicę odnotowane w bilansie płatniczym.
7.Podział międzynarodowego przepływu kapitału
Komercyjny- Przynoszenie zysków eksporterowi i importerowi kapitału
Nieodpłatne i zwrotne transfery kapitału
Niekomercyjny - Brak zysków importera i eksportera
Bezzwrotne i nieodpłatne transfery kapitałów
8.Formy międzynarodowych przepływów kapitału
Kredytów( handlowe , finansowe)
Bezpośrednich inwestycjach
Inwestycji portfelowych
9.Międzynarodowy przepływ technologii to … Przepływ wiedzy technicznej przez jedne kraje drugim krajom
10.Wiedza techniczna ogólna to:
- Dorobek intelektualny powstały w trakcie badań oraz doświadczeń w toku procesów produkcyjnych
- Przekazywana w postaci kongresów naukowych, konferencji międzynarodowych, seminariów naukowych
11.Wiedza techniczna konkretna to:
- Przekazywanie wiedzy technicznej i umiejętności jej stosowania przy produkcji określonych wyrobów
- odbywa się w formie handlowej, produkcyjnej i licencyjnej
ROZDZIAŁ VI CENY MIĘDZYNARODOWE, TERMS OF TRANDE
Pojęcie ceny międzynarodowej
Cena międzynarodowa- wyrażona w pieniądzu wartość międzynarodowa towaru, usług, czynników produkcji.
Podstawowym rynkiem towarów standaryzowanych jest:
Giełda i aukcje
3.Wpływ różnic w elastyczności popytu na ceny międzynarodowe. Cenowa elastyczność popytu
- To reakcja nabywców towarów na rynku na zmianę ceny bądź zmianę swoich dochodów
- Oznacza to ze cenowa elastyczność popytu jest ujemna a więc wzrost ceny runkowej powoduje obniżkę popytu, zaś jej spadek - wzrost popyt.
4.Wpływ różnic w elastyczności popytu na ceny międzynarodowe. Dochodowa elastyczność popytu
- Dochodowa elastyczność popytu jest dodatnia w odróżnieniu od elastyczności cenowej
5.Wpływ różnic elastyczności podaży na ceny międzynarodowe. Cenowa elastyczność podaży
- To reakcja producentów na zmiany cen towarów lub zmianę dochodu podmiotów uczestniczących w rynku. - Oznacza to ze cenowa elastyczność podazy jest dodatnia a więć wzrost ceny międzynarodowej powoduje wzrost podaży towarów na rynek, zaś obniżka ceny rodzi tendencje odwrotną
6.Wpływ różnic elastyczności podaży na ceny międzynarodowe. Dochodowa elastyczność podaży
- Dochodowa elastyczność podaży jest dodatnia a więc wzrost dochodów podmiotów rynkowych powoduje wzrost podaży zaś obniżka - obniżkę podaży
7.Pojęcie terms of trade
to pojęcie rozumiemy jako stosunek wymienny na rynku międzynarodowym towarów eksportowanych i importowanych
to pojęcie rozumiemy jako stosunek wymienny na rynku międzynarodowym towarów eksportowanych i importowanych
8.Można wyróżnić cztery rodzaje terms of trade:
Cenowe
Wolumenowe
Jednoczynnikowe
ROZDZIAŁ VII BILANS PŁATNICZY
1Co to jest bilans płatniczy
Poprzez to pojęcie rozumiemy zestawienie wszelkich zobowiązań oraz należności, a więc wszelkich wpływów zagranicznych środków płatniczych uzyskiwanych w danym okresie oraz płatności dokonanych na rzecz zagranicy w tym okresie.
2. Cel sporządzania bilansu Zapewnienie informacji o stanie stosunków finansowych państwa z zagranicą
3.Struktura bilansu płatniczego
bilans obrotów bieżących
bilans kapitałowy
bilans obrotów wyrównawczych
4.Co to jest bilans handlowy?
- Różnica między eksportem a importem danego państwa. Dodatni bilans handlowy jest nazywany nadwyżką handlową, ujemny zaś deficytem handlowym. Bilans handlowy jest częścią bilansu płatniczego.
5.Co to jest bilans usług?
- Zestawienie z tytułu obrotów usługami między rezydentami krajowymi a zagranicą wchodzące w skład bilansu obrotów bieżących. Najważniejszą częścią tej części rachunku bieżącego są transakcje zakupu i sprzedaży usług transportowych. Znaczna część tego bilansu przypada również na usługi turystyczne, ubezpieczeniowe, prawne czy konsultingowe.
6.Co to jest bilans procentów i dywidend
- Jest to saldo dochodów, zestawienie wpływów i wydatków z tytułu obsługi kapitału i pracy (zagranicznej w kraju i krajowej za granicą) zawarte w bilansie obrotów bieżących.W tej części bilansu płatniczego uwzględniane są :
- dywidendy od inwestycji bezpośrednich
- odsetki od udzielanych (uzyskanych) kredytów
- zarobki uzyskane za granicą
7.Kiedy występuje równowaga bilansu płatniczego
- Wtedy, gdy suma bilansu obrotów bieżących i bilansu obrotów kapitałowych jest równa zeru. - - Polega na równoważeniu deficytów z jednego okresu, nadwyżkami z drugiego.
8.Wymień przepływy jednostronne (nierekompensowane)
- rządowe
- prywatne
9.Rodzaje kredytów w bilansie kredytów
- Krótkoterminowe (roczne bądź krótsze) kredyty kupieckie
- Długoterminowe (dłuższe niż rok) należą do nich pożyczki rządowe, bankowe lub prywatne, które przybierają różne formy, głównie emisji papierów wartościowych
10.Co obejmuje bilans inwestycji portfelowych
- akcje przedsiębiorstw
- obligacje przedsiębiorstw
- inne obligacje
- papiery wartościowe emitowane przez rząd (bony skarbowe i długoterminowe obligacje)
11.Dewizy to…
- (tylko w liczbie mnogiej !) wg polskiego prawa są to papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych. Dewizami mogą być: krótkotrwałe należności oraz dokumenty stwierdzające istnienie zagranicznych należności u zagranicznych kontrahentów (weksle, czeki, przekazy)
12.Metody równoważenia bilansu płatniczego w długim i krótkim okresie
mechanizm automatycznego równoważenia bilansu płatniczego
polityka dostosowawcza państwa
13.Deprecjacja to …
Spadek ceny towaru lub dobra. Jeżeli kurs jednej waluty wyrażonej za pomocą drugiej spada, wówczas możemy mówić o deprecjacji. Jest przeciwieństwem aprecjacji.
14.Aprecjacja to…
wzrost ceny towaru lub dobra.
Lub inne wyjaśnienie
podniesienie kursu waluty krajowej w stosunku do zagranicznej w sytuacji systemu kursów płynnych.
ROZDZIAŁ IX Międzynarodowe rynki walutowe. Kursy walut
Pojecie międzynarodowego rynku walutowego (MRW)
Zasady oraz instytucje regulujące postępowanie podmiotów wymieniających waluty jednych krajów na waluty innych krajów. Międzynarodowy rynek walutowy = rynek dewizowy. Z technicznego punktu widzenia MRW jest siecią połączeń telefaksowych, telefonicznych, komputerowych i innych , integrujących podmioty zlokalizowane w różnych krajach i zajmujących się zakupami i sprzedażą walut past obcych (innych niż waluta krajowa).
Zasada funkcjonowania rynku walutowego
Podobna do zasady funkcjonowania Międzynarodowego Rynku Towarowego, a więc gdy podaż danej waluty rośnie, a popyt jest stały (bądź malejący), wówczas cena tej waluty maleje. I odwrotnie, obniżka podaży danej waluty na rynku międzynarodowym i wzrost popytu powodują, ze cena rośnie
3.Światowe centra finansowe
Trzy podstawowe: Londyn, Nowy Jork, Tokio - ok. 60% transakcji. Pozostałe ośrodki to: Frankfurt nad Menem, Hongkong i inne.
4.Podmioty międzynarodowego rynku walutowego
Banki Komercyjne - ok. 53% transakcji.
Instytucje niebankowe - głównie fundusze inwestycyjne
Banki Centralne
Spekulanci walutowi
Brokerzy
5.Transakcje arbitrażowe to
W transakcjach arbitrażowych chodzi o osiągniecie zysku z tytułu różnic w stopie procentowej występujących miedzy krajami. Są one realizowana na rynku pieniężnym, na którym w danym momencie istnieją najkorzystniejsze stopy procentowe.
6.Transakcje spekulacyjne to
W transakcjach spekulacyjny podstawą korzyści czerpanych z zakupu bądź sprzedaży walut są oczekiwane zmiany kursu walutowego
7.Kurs walutowy to
Cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej lub cena jednostki krajowej wyrażona w walucie obcej Kształtuje się on w miejscu spotkania podaży i popytu na zagraniczne środki płatnicze. Kurs walutowy umożliwia rozliczenie transakcji z zagranicą za pomocą pieniądza, służy do przeliczania dowolnej kwoty wyrażonej w walucie zagranicznej na walutę krajową i odwrotnie. Wyznacza poziom cen dewizowych w eksporcie, poziom cen krajowych w imporcie.
8.Od czego zależy poziom kursu walutowego
Od podaży waluty obcej i popytu na nią.
9.Wymień funkcje kursu walutowego
funkcja informacyjna (niezbędna przy podejmowaniu decyzji),
funkcja cenotwórcza (wpływa na ceny towarów eksportowanych i importowanych)
10.Czynniki poziomu kursu walutowego
Ekonomiczne i pozaekonomiczne, przy czym w obu przypadkach mogą mieć one charakter krótko- bądź długookresowy.
11.Co zaliczamy do czynników ekonomicznych i poza ekonomicznych (krótko i długookresowych)
Ekonomiczne: zmiana produktu krajowego brutto, zmiana inflacji, zmiana stóp procentowych, zmiany w polityce makro- i mikroekonomicznej
Pozaekonomiczne: krótkookresowe - zmiany systemowe, klęski żywiołowe ; długookresowe - poziom rozwoju gospodarczego, struktura gospodarcza, poziom techniki i technologii, zadłużenie zagraniczne, deficyt budżetowy.
12.Rodzaje kursu walut
Wg. kryterium stabilnościkursu walutowego:
1.kurs arbitralny (sztywny) - cena pieniądza danego kraju ustalona przez odpowiednie władze wobec pieniądza innego kraju i nie ulegająca zmianom w dłuższym okresie (mimo, że siła nabywcza się zmienia) 2.kurs stały - jest to cena pieniądza danego kraju, ukształtowana na rynku, wyrażona w pieniądzu innego kraju, przy czym odpowiednia władza monetarna (najczęściej Bank Centralny) jest zobowiązana utrzymywać wahania kursu w pewnych granicach (interweniować, gdy kurs ulega wahaniom); np. dla Euro +- 15%
3. kurs zmienny (płynny) - cena pieniądza danego kraju wyrażona w pieniądzu innego kraju, przy czym odpowiednia władza monetarna kontroluje wahania tego kursu lub też pozostawia mu pełną swobodę 4.kurs pełzający - stały w krótkich okresach, następnie wzrasta (utrwala i przedłuża w czasie inflację).
Wg. kryterium odniesienia do kursu równowagi:
kurs nadwartościowy - podaż waluty obcej jest zbyt duża w stosunku do popytu.
kurs podwartościowy - podaż waluty obcej jest zbyt mała w stosunku do popytu.
13.REWAULACJA to - podwyższenie kursu wymiennego waluty obcej na krajową, poprawia konkurencyjność towarów krajowych w stosunku do towarów zagranicznych
.14..DEWALULACJA to - obniżenie kursu wymiennego waluty obcej na krajową, jest narzędziem deflacyjnym, obniża koniunkturę, zmniejsza tempo wzrostu eksportu i przyspiesza tempo wzrostu importu.
15.Ryzyko walutowe to
Możliwość wystąpienia zdarzeń niezależnych od podmiotu podejmującego decyzję walutową. Ryzyko związane z możliwością wahań kursu jednej waluty w stosunku do innej.
16.Inflacja to
Proces wzrostu poziomu cen, powodujący niekontrolowane i nieakceptowane społecznie zmiany proporcji podziału dochodu narodowego.
17.Rodzaje ryzyk walutowych
ryzyko transakcyjne (transaction risk), występujące w przypadku zawierania transakcji rozliczanej w innej walucie niż waluta krajowa danego przedsiębiorstwa;
ryzyko księgowe (accounting risk), wynikające z możliwości zmiany wyceny aktywów lub pasywów, których cena jest wyrażona w innej walucie niż waluta, w której dane przedsiębiorstwo prowadzi księgi.
ROZDZIAŁ XI Zagraniczna polityka ekonomiczna (ZPE)
Co to jest zagraniczna polityka ekonomiczna
oddziaływanie państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą. Oddziaływanie to powinno być aktywne, całościowe i świadome
Rodzaje charakteru ZPE
Aktywny
Całościowy
Świadomy
Rodzaje ZPE
Polityka autonomiczna - prowadzona bez konsultacji z zagranicą
Polityka umowna - prowadzona z konsultacją z zagranicą.
Polityka wolnego handlu
Polityka protekcyjna
4.Co to jest polityka wolnego handlu
Polega na braku ze strony państwa stosowania jakichkolwiek barier ograniczających dostęp zagranicznych towarów i przedsiębiorstw do rynku krajowego, oraz rezygnacji ze środków wspierania własnego eksportu. W warunkach wolnego handlu towarzyszy przekonanie, że w warunkach pełnej konkurencji na wszystkich rynkach możliwe jest optymalne wykorzystanie czynników produkcji i osiągnięcie maksymalnej korzyści z zagranicznej wymiany handlowej.
5.Co to jest polityka liberalizacji handlu
Oznacza obniżanie stopnia ochrony własnego rynku np. przez redukcję stawek celnych czy znoszenie ograniczeń ilościowych. Całkowita liberalizacja oznaczałaby politykę wolnego handlu, tj. brak ingerencji państwa w wymianę handlową (stosunki gospodarcze) oraz brak barier w dostępie do własnego rynku dla towarów i przedsiębiorstw zagranicznych.
6.Co to jest protekcjonizm
polityka ochrony produkcji i handlu krajowego przed konkurencją z zagranicy, polega na wzroście utrudnień w dostępie do własnego rynku i (lub) rozszerzaniu środków popierania eksportu. Głównym narzędziem protekcjonizmu są cła przewozowe i niekiedy cła wywozowe. Do innych środków polityki protekcjonistycznej należą: subsydia, premie eksportowe, specjalne taryfy kolejowe oraz niekiedy zakazy przewozu lub wywozu pewnych artykułów
7.Co to są narzędzia makroekonomiczne
Są to narzędzia umożliwiające państwu oddziaływanie na gospodarkę jako całość, w tym zwłaszcza na dochód narodowy, konsumpcję, inwestycje, oszczędności, dochody i wydatki budżetu państwa, popyt na pieniądz i podaż pieniądza, zatrudnienie i bezrobocie, bilans handlowy i płatniczy
8.Wymień i opisz krótko narzędzia makroekonomiczne
- Polityka kursu walutowego - służy Państwu do kształtowania bilansu handlowego a zatem i bilansu płatniczego
Polityka stopy procentowej - to relacja należności, które płaci sie za użytkowanie kapitału pieniężnego lub uzyskuje z udostępnienia kapitału
Polityka pieniężna - ułatwia proces wymiany ( także międzynarodowej ), ułatwia rozwój innych form działalności gospodarczej
Polityka fiskalna - ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach i wydatkach państwa
Polityka dochodowa - narzędzie uzupełniające politykę fiskalną oraz politykę pieniężną
Polityka budżetowa - polega na regulacji wysokości oraz proporcji dochodów i wydatków budżetowych; obejmuje politykę podatkową oraz politykę wydatków budżetowych
9.Jakich narzędzi używa się do kształtowania polityki pieniężnej
Narzędzia bezpośrednie są skuteczne w osiąganiu określonych celów, ale obniżają efektywność rynku kredytowego (np. limity kredytowe).
Narzędzia pośrednie stymulują rynek pieniężny nie wpływając bezpośrednio na określone transakcje (np. rezerwy obowiązkowe, operacje otwartego rynku, transakcje kredytowo -
ROZDZIAŁ XII Międzynarodowa polityka ekonomiczna (MPE)
Co to jest MPE
Przez pojęcie międzynarodowej polityki ekonomicznej rozumie się zbliżone bądź jednolite w skali dwóch lub większej liczby krajów cele, środki i narzędzia tej polityki
Przez kogo może być prowadzona MPE
-Przez specjalne organizacje lub instytucje reprezentujące zainteresowane kraje, przedsiębiorstwa (producentów ropy naftowej, miedzi, kawy, pszenicy), ruchy konsumenckie.
Koordynacja ex post
Jest ona dokonywana wtedy, kiedy kraje, prowadząc własną zagraniczną politykę ekonomiczną, wymieniają co jakiś czas informacje na temat tej polityki. Ten rodzaj koordynacji nosi nazwę konsultacji
Koordynacja ex ante
W tym przypadku międzynarodowa polityka ekonomiczna jest efektem uzgodnień celów, środków i narzędzi zagranicznej polityki ekonomicznej w przyszłości. W/w koordynacja ma na celu zminimalizować negatywne efekty polityki ekonomicznej prowadzonej przez poszczególne kraje
Horyzonty czasowe MPE
MPE może mieć horyzont krótko, średnio lub długookresowy
Środki MPE
Środki międzynarodowej polityki ekonomicznej to zasoby towarów lub czynników produkcji ujęte rzeczowo lub wartościowo służące osiągnięciu celów tej polityki. Źródłem środków są fundusze krajów prowadzących międzynarodową politykę ekonomiczną np. środki dewizowe krajów OPEC. Ich forma rzeczowa to np. rezerwy surowcowe. Środki mogą się zwiększać lub zmniejszać, ulegać zwrotowi np. międzynarodowe porozumienia towarowe, mające specjalne fundusze służące finansowaniu tworzonych zapasów. ,,Środki międzynarodowej polityki ekonomicznej są zbędne w warunkach prowadzenia polityki ponadkrajowej, gdy zamiast zaleceń formułowanych pod adresem krajów członkowskich, są podejmowane decyzje zobowiązujące kraje członkowskie do zgodnego z nimi postępowania”.
7.Narzędzia MPE
umowy dwustronne (bilateralne)
umowy multilateralne
umowy i porozumienia
8.Międzynarodowe umowy gospodarcze to
Międzynarodowe umowy gospodarcze to narzędzia międzynarodowej polityki ekonomicznej określone w sposób międzynarodowy. Oznacza to, że poszczególne kraje mają swobodę we wzajemnym dopasowywaniu swej polityki.
9.Porozumienia towarowe to
Najważniejsze porozumienia towarowe to: umowa cukrowa, kakaowa, kawowa, pszeniczna, cynowa i w sprawie wełny. Członkami są państwa produkujące, eksportujące jak i importujące. Główny cel ich działalności to stabilizacja cen. Stabilizacja osiągana jest metodami: - Tworzenie rezerw, - Kontyngentowanie eksportu, - Ograniczanie importu
10.Jakie podmioty występują w MPE
Do podstawowych podmiotów międzynarodowej polityki ekonomicznej zaliczyć należy :
Państwa,
korporacje transportowe,
międzynarodowe organizacje gospodarcze,
kartele międzynarodowe
ROZDZIAŁ XIII Polityka integracyjna
Polityka integracyjna to
Przez pojęcie będziemy rozumieli identyczne dla krajów członków ugrupowania integracyjnego cele. środki i narzędzia tej polityki. W gospodarce jest rozumiana jako proces scalania różnych typów gospodarki krajowej, chodzi o tworzenie nowych organizmów ekonomicznych o możliwościach znacznie przekraczających sumę potencjałów narodowych.
2.Cele polityki integracyjnej
Dzielimy na ;
Polityczne
Ekonomiczne
inne zwłaszcza społeczno-cywilizacyjne
kulturowe
wynikające z potrzeb globalnych
Między tymi celami istnieje sprzężenie zwrotne
Ekonomiczne-
-ściśle skorelowane z celami międzynarodowego podziału pracy.
-głównym celem ekonomicznym jest maksymalizacja korzyści handlu zagranicznego i innych form współpracy międzynarodowej w obrębie ugrupowania integracyjnego
Inne cele
cywilizacyjne-
-ważne znaczenie mają cele cywilizacyjne z rozwojem nauki, informatyki, różnego typu łączności(lądowej, wodnej, powietrznej, satelitarnej), organizacją życia publicznego, gospodarki
Kulturowe-
-otaczanie ochroną dorobku kulturowego, który pozostaje w harmonii z idę a integracji i jej celami, a więc służy zespalaniu narodów i pojedynczych osób, niwelowaniu barier językowych
Wynikające z potrzeb globalnych-
-ochronę środowiska naturalnego
-przeciwdziałanie niekontrolowanemu przyrostowi ludności
-ograniczanie narastania zadłużenia krajów słabo rozwiniętych itp.
3.Formy polityki integracyjnej
Strefa wolnego handlu
Unia celna
Wspólny rynek
Unia monetarna
Unia ekonomiczna
Pełna integracja ekonomiczna
Unia polityczna
4.strefa wolnego handlu
najprostsza forma polityki integracyjnej
zakres zróżnicowany ( od wybranych grup towarów począwszy do całości wymiany towarowej
przynosi dwojakie korzyści krajom członkowskim
ułatwia dostęp towarów produkowanych przez kraje członkowskie do rynku ugrupowania , obniżając cenę o wielkość zniesionego cła
utrudnia dostęp towarom spoza ugrupowania, wobec, których cło się nie zmienia, towary są droższe w porównani z towarami ze strefy
Strefa wolnego handlu przede wszystkim rozszerza więc rynek zbytu krajów członkowskich. W konsekwencji przyczynia się do zwiększania skali produkcji, obniżki kosztów jednostkowych i wzrostu korzyści wymiany.
5.unia celna
polega na ujednolicaniu ceł w stosunkach tworzących strefę wolnego handlu z krajami nie członkowskimi, spoza strefy
tworzy ograniczenia ilościowe
Podstawowe zadanie to zapobieżenie importowi na teren strefy wolnego handlu towarów z spoza niej, przez kraje członkowskie, które mają relatywnie najniższe cła w stosunku z innymi krajami nie członkowskimi.
6.wspólny rynek
członkowie są zobowiązani do spełnienia wszystkich warunków strefy wolnego handlu i unii celnej oraz dodatkowo do swobodnego przepływu siły roboczej, kapitału i technologii w obrębie ugrupowania
kraje maja swobodny dostęp zarówno do towarów wytwarzanych w obrębie ugrupowania, jak też tamtejszych czynników produkcji.
W strefie wolnego handlu i unii celnej znajdowały się możliwości jednego kraju, natomiast we wspólnym rynku stanowią je możliwości ugrupowania jako całości, determinuje to strukturę zarówno handlu wzajemnego, jak też handlu z krajami nie członkowskimi.
7.unia monetarna
sprzyja ujednoliceniu polityki pieniężnej
kraje członkowskie zobowiązane są do spełnienia wszystkich warunków strefy wolnego handlu, unii celnej, wspólnego rynku oraz do utrzymywania stałych kursów walutowych
zapobiega oddziaływaniu państw członkowskich na decyzje produkcyjne i handlowe przedsiębiorstw za pośrednictwem zmiany wartości walut krajowych.
Chodzi o to aby decyzje te podejmowane były wyłącznie na podstawie różnic w kosztach produkcji, jednocześnie zobowiązuje kraje do ujednolicania emisji pieniądza na rynku pieniężnym
8.unia ekonomiczna
prowadzona jednolita polityka; przepływów towarów w obrębie ugrupowania i jego stosunkach z krajami nie członkowskimi; przepływu czynników produkcji w obrębie ugrupowania; monetarna, a także finansowa w tym fiskalna, budżetowa, kredytowa, kapitałowa, społeczna. Chodzi , oto, aby postępowanie podmiotów gospodarczych w krajach ugrupowania integracyjnego nie było zróżnicowane przez odmienna politykę ekonomiczną , prowadzona przez te kraje. Podmioty te mają nieograniczony dostęp do wszystkich towarów i czynników produkcji w obrębie ugrupowania.
9.unia polityczna
wyraża się w jednolitym podejściu wszystkich integrujących się krajów i to zarówno do polityki wewnętrznej , jak i polityki zagranicznej
W polityce wewnętrznej - jest warunkiem, zastosowania jednolitych rozwiązań w tej dziedzinie we wszystkich integrujących się krajach, w tym dotyczących instytucji i mechanizmów
W polityce zagranicznej stwarza możliwość ujednolicania celów, środków i narzędzi realizacji tej polityki w stosunkach z krajami z spoza unii.
Pełna integracja ekonomiczna odzwierciedlająca jednolity organizm ekonomiczny nie jest bowiem możliwa bez jednej polityki wewnętrznej i zagranicznej.
10.pełna integracja ekonomiczna
wymaga wprowadzenia rozwiązań właściwych wyłącznie modelowi integracji ponad krajowej
funkcjonowanie pełnej unii ekonomicznej wymaga jednego podejścia całego ugrupowania integracyjnego zarówno do wolnego przepływu towarów i czynników produkcji w obrębie ugrupowania i ograniczeń w tej dziedzinie w stosunkach z krajami z spoza ugrupowania, jak i do stosowania jednej polityki monetarnej, finansowej, budżetowej, kredytowej, społecznej , itp.
11.Przykłady polityki integracyjnej na świecie
SUBREGIONALNE
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALII (EWWIS)
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ (EURATOM)
EUROPEJSKA WSPÓLNOTA GOSPODARCZA (EWG
RADA EUROPEJSKA
RADA UNII EUROPEJSKIEJ
EUROPEJSKIE STOWARZYSZENIE WOLNEGO HANDLU(EFTA)
PÓLNOCNOAMERYKAŃSKA STREFA WOLNEGO HANDLU (NAFTA)
BAŁTYCKA STREFA WOLNEGO HANDLU
REGIONALNE
STOWARZYSZENIE WOLNEGO HANDLU AMERYKI ŁACIŃSKIEJ
STOWARZSZENIE INTEGRACYJNE AMERYKI ŁACIŃSKIEJ
STOWARZYSZENIE NARODÓW AZJI POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ
Rozdział 14. Globalna polityka ekonomiczna (GPE)
Co to jest globalna polityka ekonomiczna
Globalna polityka ekonomiczna to polityka prowadzona przez pryzmat gospodarki światowej w warunkach jej globalizacji.
Procesem globalizacji gospodarki światowej jest proces …
Globalizacja gospodarki światowej to proces tworzenia się jednolitego rynku towarów, usług i czynników produkcji, a więc kapitału, siły roboczej, technologicznej i bogactw naturalnych, obejmującego wszystkie kraje i regiony gospodarcze.
Globalizacja to
Proces tworzenia zliberalizowanego tynku towarów, usług i czynności produkcji w skali świata jako całości.
Integracja regionalna to
Jest Przejawem globalizacji. Stanowi formę przejściową między gospodarowaniem w skali jednego państwa i w skali globalnej. Jest ograniczoną terytorialnie globalizacją „na zamówienie” zainteresowanych państw
Rodzaje zależności globalnej
Jednostronna (kraju od gospodarki globalnej)
Dwustronna (kraju od gospodarki globalnej i gospodarki globalnej od kraju)
Co to jest zależność strukturalna
Zasadniczą rolę odgrywają różnice w wyposażeniu krajów w bogactwa naturalne, a także w inne czynniki produkcji (kapitał, siłę roboczą)
Polityka ekonomiczna w warunkach globalizacji może mieć charakter….
===całościowy (obejmować wszystkie kraje, wszystkie rodzaje działalności gospodarczej i wszystkie problemy związane z globalizacją)
==wycinkowy (trzy kryteria: branżowe, geograficzne, problemowe)
Polityka autonomiczna
- Formułuje swe cele, wysuwając na pierwszy plan potrzeby i możliwości jednego kraju, traktując czynniki egzogeniczne jako uzupełniające.
- Czynniki egzogeniczne - powinny ułatwić osiąganie celów polityki ekonomicznej zdeterminowanych przez czynniki endogeniczne.
Polityka umowna
- Oznacza częściowo podporządkowanie celów zagranicznej polityki ekonomicznej czynnikom egzogenicznym. Można ją traktować jako wycinek globalnej polityki ekonomicznej.
Koordynacja ex post to możliwość….
Koordynacja ex post - możliwość ujednolicenia wpływu czynników egzogenicznych na cele, środki oraz narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej krajów uczestniczących w procesie koordynacji jest ograniczona
Koordynacja ex ante oznacza…
ujednolicenie przyszłego wpływu czynników egzogenicznych na cele, środki i narzędzia zagranicznej polityki ekonomicznej. Koordynacja ta może przybierać różne formy np.; ujednolicenie bądź likwidacja ograniczeń w międzynarodowym przypływie towarów, usług i czynników produkcji po wprowadzenie jednolitej polityki cenowej, kursu walutowego
Polityka ekonomiczna typu hardware
jest pochodną uniformizacji zarówno polityki makro-, jak i mikroekonomicznej państw uczestniczących w procesie globalizacji.
Polityka ekonomiczna typu software
Jest to polityka ekonomiczna sprowadzająca się do otwierania rynków poszczególnych krajów dla przepływu towarów, usług i czynników produkcji
Metoda policentryczna
Metoda policentryczna - opiera się na wielu równoczesnych decyzjach podejmowanych autonomicznie przez pojedyncze kraje bądź grupowo w ramach różnego typu organizacji międzynarodowych i ugrupowań integracyjnych
Metoda monocentryczna
Metoda bazuje na doświadczeniach amerykańskich funkcjonujących w obrębie państwa federalnego.
Rząd federalny z pomocą banku centralnego kreuje pieniądz obowiązujący na terenie całego kraju, odpowiada za system bankowy, giełdę i inne narzędzia niezbędne do funkcjonowania gospodarki federacyjnej. U podstaw decyzji ekonomicznych znajdują się przy tym bezwzględne różnice w kosztach produkcji
Zasady funkcjonowania globalnej federacji państw
Rynki krajowe byłyby traktowane jak rynki lokalne - obowiązywałaby jedna waluta kreowana przez jeden bank globalny, nie byłoby kursów walut, deficytów, bilansu handlowego i płatniczego, narodowych polityk marko i mikroekonomicznych.