przedsiebiorczosc, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz


Zanim zaczniesz własną działalność, musisz urządzić sobie spacer po urzędach i złożyć w nich odpowiednie dokumenty. Jako, że biurokrację mamy dość przerośniętą, zwykle niezupełnie wiadomo od czego zacząć, co gdzie składać i w jakich terminach. Ten przewodnik Ci w tym pomoże.

Krok pierwszy: Rejestracja firmy w Urzędzie Miasta

Potrzebne formularze: zgłoszenie do ewidencji

Osoby fizyczne oraz wspólnicy spółek cywilnych muszą zacząć od złożenia zgłoszenia o wpis do ewidencji

działalności gospodarczej. Zawierać ono musi:
- imię i nazwisko przedsiębiorcy
- nazwę firmy (nieobowiązkowo)
- nr ewidencyjny PESEL przedsiębiorcy
- adres zamieszkania przedsiębiorcy
- adres siedziby firmy
- rodzaj działalności określony zgodnie z symbolami Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD)
- miejsce/a wykonywania działalności
- datę rozpoczęcia działalności

Przy zgłoszeniu działalności gospodarczej należy przedstawić dokument tożsamości. Opłata za zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej wynosi 100 zł. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, zgłoszenia do ewidencji dokonuje każdy ze wspólników z osobna - każdy też wnosi osobno opłatę. W tym przypadku, "Przedsiębiorcą" jest każdy ze wspólników spółki cywilnej z osobna - a nie spółka jako taka.

Organ ewidencyjny wydaje zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej w ciągu maksymalnie 14 dni od złożenia wniosku, ale sprawy nie wymagające prowadzenia postępowania wyjaśniającego są załatwiane w dniu dokonania zgłoszenia.


Krok drugi: Numer REGON w Urzędzie Statystycznym

Potrzebne formularze: RG-1

W ciągu 14 dni od uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej należy wystąpić do właściwego ze względu na adres zamieszkania urzędu statystycznego o dokonanie wpisu do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej - nadanie numeru statystycznego REGON.

Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej wypełnia się na formularzu Wniosku RG-1, w którym należy wskazać podstawowy rodzaj planowanej działalności. Działalność ta musi być zgodna z deklaracją dokonaną przy wpisie do ewidencji działalności gospodarczej - zaświadczeniem o dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Do złożenia wniosku, poza wypełnionym formularzem, potrzebujesz:
- kserokopii zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (oryginał dokumentu do wglądu)
- dowodu osobistego

Wydanie REGONu zazwyczaj następuje tego samego lub następnego dnia, ale termin ustawowy to 14 dni - więc w najgorszym wypadku na tyle się należy przygotować. Samo wydanie wniosku jest bezpłatne.

W przypadku spółki cywilnej REGON nadawany jest samej spółce, a nie każdemu ze wspólników z osobna.


Krok trzeci: Firmowe konto bankowe i pieczątka

Potrzebne formularze: brak

Przy zakładaniu działalności gospodarczej na własny rachunek, należy pamiętać o obowiązku posiadania

firmowego rachunku bankowego. Obowiązkowe jest nie tylko założenie konta firmowego, ale także powiadomienie odpowiednich organów o wszelkich zmianach dotyczących rachunku bankowego Twojego przedsiębiorstwa w terminie najdalej 14 dni od daty ich powstania.

Wybrać bank możesz dowolnie, zapoznaj się więc wcześniej dokładnie z poszczególnymi ofertami i załóż konto najodpowiedniejsze dla Ciebie.

Pieczątka firmowa jest natomiast niezbędna m.in. przy zakładaniu rachunku bankowego lub wystawianiu dokumentów sprzedaży. Wyrabiając pieczątkę firmową, samodzielnie określa się dane, które się na niej znajdą. Powinna ona jednak zawierać:
- oznaczenie firmy (imię i nazwisko osoby fizycznej oraz nazwę firmy)
- dane teleadresowe siedziby firmy
- numer NIP
- numer REGON

Kosztować Cię to będzie 30-50zł.


Krok czwarty: Urząd Skarbowy - NIP i wybór formy opodatkowania

Potrzebne formularze: NIP-1

Po pierwsze, musisz dokonać rejestracji NIP. W przypadku 1-osobowej działalności gospodarczej Twój NIP stanie się jednocześnie NIPem Twojej firmy - wypełnić odpowiedni formularz jednak musisz i tak, tyle że numer znasz od razu.

Wybrać też musisz formę opodatkowania:
- zasady ogólne
- ryczałt przychodów ewidencjonowanych
- kartę podatkową
- 19% podatek dochodowy
- podatek od towarów i usług (VAT)

O wadach i zaletach każdego z nich być może opowiem później, łatwo jednak znajdziesz potrzebne informacje w Internecie.


Krok piąty: Składki na ubezpieczenie społeczne w ZUS

Potrzebne formularze: ZUS ZFA, ZUS ZPA, ZUS ZUA, ZUS ZZA

Rozpoczynający działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom:
- emerytalnemu
- rentowemu
- wypadkowemu
- zdrowotnemu
- dodatkowo opłacanie składki na Fundusz Pracy
- dobrowolne ubezpieczenie - ubezpieczenie chorobowe

Jeśli zatrudniasz pracowników, dodatkowo opłacasz:
- składki ZUS dla pracowników
- składki na Fundusz Pracy
- składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Do ZUS musisz się zgłosić w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (daty rozpoczęcia działalności).

Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:
- ZUS ZFA (zgłoszenie płatnika składek - osoby fizycznej) - zgłoszenie firmy
- ZUS ZPA (zgłoszenie płatnika składek - spółki cywilnej)
- ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczenia osoby ubezpieczonej) - dotyczy sytuacji, w której poza prowadzeniem firmy podatnik nie będzie uzyskiwał dochodów w inny sposób; dotyczy również wszystkich pracowników bez względu na to, czy uzyskują dochody w inny sposób, czy nie
- ZUS ZZA (zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego) - dotyczy sytuacji, gdy poza prowadzeniem firmy przedsiębiorca uzyskuje dochody w inny sposób, np. wykonuje pracę, za którą otrzymuje płacę w wysokości minimalnego wynagrodzenia lub wyższą; można je uzyskać w oddziale ZUS.

Kwoty składek na ubezpieczenie społeczne odprowadzanych przez przedsiębiorcę - stanowią procent od dochodów, ale zadeklarowany jako podstawa do obliczenia składki dochód nie może być mniejszy, niż 60% średniego wynagrodzenia krajowego (wg GUS).

Od dnia 24 sierpnia 2005 r. początkujący przedsiębiorcy mają prawo skorzystania z możliwości odprowadzania niższych składek na ubezpieczenie społeczne (ok. 250zł).

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne będą płacić tylko te osoby, które rozpoczęły wykonywanie działalności gospodarczej po dniu wejścia w życie nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a więc od 25 sierpnia 2005r i przez ostatnie 5 lat nie prowadziły własnej działalności. Zniżka trwa tylko 2 lata, pozwala jednak na spokojne rozpoczęcie działalności bez zbytnich obciążeń.

UWAGA! Ze zniżki nie skorzystają jednak osoby, które prowadząc firmę wykonywałyby działalność dla byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku założenia firmy lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Krok szósty: zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy

Jeśli przedsiębiorca - pracodawca zatrudni pracownika lub pracowników, w ciągu 30 dni od daty zatrudnienia musi powiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz liczbie pracowników.

Powinien także złożyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności.

Jeśli nie zatrudniasz pracowników - ten punkt już Cię nie dotyczy.

Linki do potrzebnych formularzy znajdziesz na mojej stronie w artykule o tym samym tytule.


Wiecej: http://www.eioba.pl/a/w2/jak-zalozyc-wlasna-firme-krok-po-kroku#ixzz1YhAwEVO6

http://www.eioba.pl/a/w2/jak-zalozyc-wlasna-firme-krok-po-kroku

BANK CENTRALNY

SPIS TREŚCI


1. System bankowy.
2. Podstawy prawne funkcjonowania NBP w Polsce.
3. Organy narodowego Banku Polskiego.
4. Bank centralny i jego funkcje.
5. Budżet państwa a NBP.
6. Polityka pieniężna banku centralnego.

1. System bankowy.

Poprzednikami współczesnych bankierów byli średniowieczni handlarze trudniący się wymianą pieniędzy. Nazwa „bank” pochodzi od włoskiej nazwy „banco”, czyli ławki, kontuaru, przy którym pracowali włoscy handlarze pieniędzmi. Zajmowali się oni przede wszystkim przekazywaniem pieniędzy od jednego klienta do drugiego, także w innych miejscowościach. W tym celu klienci deponowali u bankierów pieniądz kruszcowy, a ci w zamian wystawiali zaświadczenie - banknot (weksel) na bankiera w innym mieście.
Do czasów obecnych bankowość bardzo się rozwinęła.

Bank centralny

Dziś możemy już mówić o systemie bankowym który w każdym kraju określa prawo bankowe. Ustala ono m. in. rodzaje banków, ich czynności, rolę banku centralnego oraz zadania nadzoru bankowego.
Rozwój systemu bankowego doprowadził do wyodrębnienia banków emisyjnych, które do prowadzenia operacji bankowych wykorzystywały emisję banknotów. Dalszy proces tego rozwoju spowodował rozgraniczenie funkcji banków operacyjnych i emisyjnych, a następnie skoncentrowanie emisji banknotów tylko w jednym lub kilku (np. w USA) bankach emisyjnych oraz odejście banków emisyjnych od bezpośredniego kredytowania podmiotów gospodarczych.
Zmiany w systemach bankowych są różnie oceniane w zależności od tego, czy jako podstawę tej oceny przyjmujemy funkcjonalną koncepcję rozwoju systemów bankowych, czy koncepcję instytucjonalną.
Koncepcja funkcjonalna zakłada, że funkcje systemu bankowego są stałe, mimo zmienności form instytucjonalnych. Oznacza to, że rozwój systemu bankowego jest w jakimś stopniu pasywnym następstwem rozwoju gospodarki rynkowej.
Podejście instytucjonalne do rozwoju systemu bankowego kładzie akcent na zależności między rozwojem instytucji finansowych a wymuszaniem proefektywnościowych działań w gospodarce narodowej. Oznacza to, że nie można liczyć na spontaniczne ukształtowanie właściwej struktury aparatu bankowego.
System bankowy obejmuje następujące podstawowe grupy banków :
- banki centralne powstałe na bazie banków emisyjnych,
- banki operacyjne (depozytowo-kredytowe i uniwersalne),
- banki specjalne (inwestycyjne, hipoteczne i towarzystwa kredytowe, rolne i melioracyjne, komunalne),
- spółdzielczość kredytową,
- kasy oszczędnościowe.



2. Podstawy prawne funkcjonowania NBP w Polsce.

Gdy powstało niepodległe państwo Polskie w listopadzie 1918 r. pojawiła się konieczność powołania centralnego banku państwa. 7 grudnia 1918 r. ukazał się dekret Naczelnika Państwa, który stworzył podstawy prawne do dalszego funkcjonowania Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej jako banku emisyjnego, do czasu powołania nowej instytucji emisyjnej - Banku Polskiego. W tym czasie Marka polska stała się pełnoprawnym środkiem płatniczym, na który wymieniano waluty państw zaborczych. 28 lutego 1919 r., na mocy ustawy, przyszłej polskiej jednostce pieniężnej nadano nazwę złoty.
Ideę powołania Banku Polskiego SA jako państwowej instytucji emisyjnej przedstawiono na forum parlamentu w maju 1919 r. Jednakże dopiero 11 stycznia 1924 r. została wydana ustawa "O naprawie skarbu państwa i reformie walutowej", przewidująca m.in. wprowadzenie nowego systemu pieniężnego opartego "na złocie" i powołanie do życia banku emisyjnego na mocy specjalnego statutu jako banku akcyjnego z udziałem państwa. 28 kwietnia 1924 r. Bank Polski SA rozpoczął działalność. Formalnie Bank Polski SA został zlikwidowany 7 stycznia 1952 r.
W okupowanej przez Niemców części Polski, zwanej Generalną Gubernią, w grudniu 1939 r. powołano Bank Emisyjny w Polsce. Rozpoczął on działalność w kwietniu 1940 r. wprowadzając do obiegu złote, tzw. krakowskie, które miały zastąpić bilety Banku Polskiego. Oprócz działalności emisyjnej Bank ten wykonywał normalne czynności bankowe.
Rząd Tymczasowy RP z siedzibą w Lublinie utworzył dekretem z 15 stycznia 1945 r. bank państwowy - Narodowy Bank Polski, wyposażając go w monopol emisji nowej waluty - złotego.
W latach 1946-1947 NBP funkcjonował w gospodarce wielosektorowej w systemie przejściowym między gospodarką rynkową i planową. Zmiana ustroju gospodarczego od 1948 r. pociągnęła za sobą zmianę roli NBP, który przekształcił się w bank obsługujący finansowanie gospodarki kierowanej centralnie. W tej postaci funkcjonował przez blisko 40 lat, tj. do czasu rozpoczęcia transformacji polityczno-gospodarczej w latach 1989-1990.
Przejście od gospodarki nakazowej do rynkowej wymagało istotnych zmian w polskim prawie bankowym. Następowało to stopniowo, poprzez kolejne nowelizacje Prawa bankowego . Zmiany określone tymi ustawami koncentrowały się wokół następujących zagadnień:
- zmiana struktury własnościowej banków,
- określenie sposobu udzielania zezwoleń na otwarcie nowych banków,
- sprecyzowanie zasad działania nadzoru bankowego,
- określenie zakresu i instrumentów działania Narodowego Banku Polskiego (rezygnacja z planu kredytowego),
- ograniczenie możliwości zadłużania się budżetu państwa w NBP,
- likwidacja Rady Banków.

Bardzo ważną zmianą było uchwalenie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o Narodowym Banku Polskim , która przewidywała znaczne zmiany w statucie NBP: formułuje nowe określenie celu działalności NBP, a mianowicie utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, jeżeli nie ogranicza to podstawowego celu NBP, powołuje Radę Polityki Pieniężnej, której zadaniem będzie ustalenie założeń polityki pieniężnej oraz działania podstawowych instrumentów tejże polityki. Założenia polityki pieniężnej nie będą uchwalane przez Sejm, ale jedynie przekazywane mu do wiadomości, stwierdza, że w posiedzeniach Rady może uczestniczyć przedstawiciel Rady Ministrów (bez prawa udziału w głosowaniu, może on przedstawić wnioski do rozważenia przez Radę), stanowi, że NBP realizuje politykę walutową ustaloną przez Radę Ministrów w porozumieniu z Radą Polityki Pieniężnej, stwierdza, że nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego, a decyzje Rady realizuje Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, wydzielony organizacyjnie w strukturze NBP. Na czele Inspektoratu stoi generalny inspektor, powoływany przez prezesa NBP w uzgodnieniu z ministrem finansów.

3. Organy NBP

Podstawowymi organami Narodowego Banku Polskiego są :
- Prezes NBP,
- Rada Polityki Pieniężnej oraz
- Zarząd NBP.
Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na 6-letnią kadencję. Jest on przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej, Zarządu NBP oraz Komisji Nadzoru Bankowego.
Rada Polityki Pieniężnej jest organem NBP, powołanym na mocy ustawy o Narodowym Banku Polskim z dnia 29 sierpnia 1997 r. W jej skład wchodzi 9 członków - powoływanych po trzech przez Prezydenta, Sejm i Senat - oraz przewodniczący, którym jest Prezes NBP. Zadaniem Rady Polityki Pieniężnej jest coroczne ustalanie założeń polityki pieniężnej oraz podstawowych zasad jej realizacji. Rada ustala wysokość podstawowych stóp procentowych, określa zasady operacji otwartego rynku oraz ustala zasady i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Zatwierdza ona plan finansowy banku centralnego oraz sprawozdanie z działalności.
Zarząd kieruje działalnością NBP, podejmując uchwały w sprawach nie zastrzeżonych w ustawie o NBP do wyłącznej kompetencji innych organów NBP. Jego podstawowym zadaniem jest realizacja uchwał Rady Polityki Pieniężnej, uchwalanie i realizowanie planu działalności NBP oraz wykonywanie zatwierdzonego przez RPP planu finansowego, a także realizacja zadań z zakresu polityki kursowej i systemu płatniczego.

4.Bank centralny i jego funkcje

Bank centralny jest to bank państwowy, który spełnia równocześnie funkcje:
- banku emisyjnego,
- banku banków,
- banku gospodarki narodowej i banku państwa
Bank centralny, z jednej strony, jest regulatorem całego obiegu pieniężnego wewnątrz kraju oraz równowagi bilansu płatniczego, a z drugiej strony-bankierem państwa w zakresie udzielania kredytów dla rządu, obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi budżetu.
Obowiązkiem banku centralnego jest dbanie o stabilność waluty narodowej, a także takie oddziaływanie na gospodarkę narodową, żeby następował jej stały rozwój, wzrost dochodu narodowego oraz spadek bezrobocia.
Jako bank banków, bank centralny jest bankiem rezerwowym dla banków operacyjnych (komercyjnych). Tworzy on dwa rodzaje pieniądza:
- banknot jako centralny pieniądz gotówkowy;
- pieniądz żyrowy - centralny pieniądz rezerwowy.
Bank banków spełnia następujące funkcje:
- reguluje cyrkulację emitowanego pieniądz (gotówkowego i żyrowego);
- reguluje wielkość pieniądza bankowego tworzonego przez banki operacyjne,
- reguluje płynność całego systemu bankowego,
- kształtuje potencjał kredytowy banków operacyjnych po przez odpowiednie instrumenty pieniężne.
Najbardziej istotne dla banku centralnego jest spełnianie funkcji banku gospodarki narodowej. W tym charakterze jest on z jednej strony regulatorem całego obiegu pieniężnego wewnątrz kraju oraz równowagi bilansu płatniczego, a z drugiej strony - bankierem państwa w zakresie udzielania kredytów dla rządu, obsługi długu państwowego oraz kasowej obsługi budżetu. Obowiązkiem banku centralnego jest dbanie o stabilność waluty narodowej, a także takie oddziaływanie na gospodarkę narodową, żeby następował jej stały rozwój, wzrost dochody narodowego oraz spadek bezrobocia.
Pełniąc funkcję banku państwa bank centralny zajmuje się obsługą i organizacją płatności zagranicznych, realizacją polityki państwa w odniesieniu do kursu walut, pośredniczeniem w kupnie złota i dewiz, a także utrzymaniem rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.


5. Budżet państwa a NBP.

Bank centralny może udzielać bezpośredniego kredytu dla budżetu państwa na pokrycie przejściowego niedoboru środków, ale nie deficytu budżetu, tzn. po pierwsze - na określony krótki czas i po drugie - do wysokości, która powinna być określona ustawą (kwotowo lub też przez odpowiedni procent). Długoterminowy deficyt powinien być pokryty oprocentowanymi obligacjami, a krótkoterminowy - przez 3 - miesięczne oprocentowane weksle skarbowe.
Formy finansowania budżetu przez bank centralny:
a) finansowanie bezpośrednie:
- kredyt w rachunku otwartym,
- zakup obligacji krótkoterminowych,
b) finansowanie pośrednie:
- zakup obligacji skarbowych w trakcie operacji otwartego rynku,
- redyskonto weksli skarbowych,
- udzielenie kredytu pod zastaw państwowych papierów wartościowych.

6. Polityka pieniężna banku centralnego.

Polityka pieniężna co całokształt rozwiązań i działań, które są podejmowane w gospodarce narodowej w celu zaopatrzenia jednostek gospodarczych w pieniądze i kredyt, a także w celu regulowania wielkości pieniądza.
Cele polityki pieniężnej należy rozpatrywać w ramach celów stawianych przed polityką gospodarczą danego kraju. Na osiągnięcie celów w sferze pieniężnej ma wpływ nie tylko polityka pieniężna, ale także polityka fiskalna i polityka dochodów. Podstawowym celem polityki pieniężnej jest osiągnięcie stabilizacji cen.
Polityka pieniężna powinna mieć na uwadze także inne cele polityki gospodarczej: wysoki stan zatrudnienia, równowagę gospodarki zewnętrznej i wzrost gospodarczy.
Odpowiedzialny za politykę pieniężną jest przede wszystkim bank emisyjny, który wykorzystuje banki do transmisji wysyłanych przez siebie impulsów. Odpowiedzialne za politykę pieniężną jest także państwo (rząd), które ustalając politykę finansową , ustala nie tylko cele fiskalne, ale także cele polityki pieniężnej.
Celem polityki pieniężnej banku centralnego jest umocnienie pieniądza co można rozumieć jako stabilizację cen, a więc kontrolę tempa inflacji. Celem pośrednim jest kontrola podaży pieniądza i kształtowanie kursu walutowego. Natomiast bezpośrednie cele operacyjne polegają na kształtowaniu wielości pieniądza rezerwowego banku centralnego (wielkość płynnych rezerw banków komercyjnych) oraz poziomu stopy procentowej. Następuje to przez instrumenty polityki pieniężnej banku centralnego, takich jak system rezerw obowiązkowych, kredyty refinansowe i operacje otwartego rynku.
Rezerwa obowiązkowa - ze względu na to, że na ogół nie jest oprocentowana - jest faktycznie formą podatku, który muszą płacić banki komercyjne na rzecz banku centralnego a ponieważ jest nim bank państwowy, to pośrednio jest to dochód budżetu. Podstawą, od której oblicza się rezerwę obowiązkową, są wkłady niebanków w bankach. Bank centralny ustala stopę rezerwy obowiązkowej, która określa, jaka część tych wkładów powinna się znaleźć na jego rachunku.
Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustalana jest przez Radę Polityki Pieniężnej. W 1999 r. RPP obniżyła stopę rezerwy obowiązkowej do 5% dla wszystkich rodzajów depozytów, będących podstawą naliczania rezerwy.
Operacje otwartego rynku to transakcje prowadzone przez bank centralny z bankami komercyjnymi, dokonywane z inicjatywy banku centralnego. Poprzez operacje otwartego rynku bank centralny staje się aktywnym i równorzędnym uczestnikiem rynku pieniężnego. W zakres operacji otwartego rynku wchodzą: warunkowa i bezwarunkowa sprzedaż lub kupno papierów wartościowych czy dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych przez bank centralny.
Operacje otwartego rynku wpływają na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym. W konsekwencji równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym.
Najprostszą formą operacji otwartego rynku jest operacja bezwarunkowa. W ramach tego typu operacji bank centralny może kupić bądź sprzedać papiery wartościowe. Zakup papieru wartościowego przez bank centralny dostarcza płynności (dodatkowych środków) systemowi bankowemu, natomiast sprzedaż papieru wartościowego tę płynność absorbuje.
Najczęściej stosowanym przez banki centralne rodzajem operacji otwartego rynku są natomiast operacje warunkowe. W ramach operacji warunkowych bank centralny może kupić (repo) lub sprzedać (reverse repo) papiery wartościowe.
Celem polityki pieniężnej realizowanej przez Narodowy Bank Polski jest obniżanie inflacji, a w dalszej perspektywie stabilizacja cen, co jest niezbędne do zbudowania trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego.
Od 1999 r. NBP dąży do realizacji tego celu, wykorzystując tzw. strategię bezpośredniego celu inflacyjnego. W jej ramach bank centralny określa cel inflacyjny w postaci liczbowej, a następnie dostosowuje poziom oficjalnych stóp procentowych tak, by maksymalizować prawdopodobieństwo jego osiągnięcia. NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp procentowych rynku pieniężnego. Stopy rynku pieniężnego oddziałują na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych.
Od 1999 r. NBP dąży do realizacji tego celu, wykorzystując tzw. strategię bezpośredniego celu inflacyjnego. W jej ramach bank centralny określa cel inflacyjny w postaci liczbowej, a następnie dostosowuje poziom oficjalnych stóp procentowych tak, by maksymalizować prawdopodobieństwo jego osiągnięcia. NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp procentowych rynku pieniężnego. Stopy rynku pieniężnego oddziałują na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych.

LITERATURA:
1. Multimedialna Encyklopedia PWN.
2. J.K. Solarz „Koncepcje rozwoju systemów bankowych” NBP, Warszawa 1996,
3. W. L. Jaworski, Z. Krzyżkiewicz, B. Kosiński „Banki”, Poltext, Warszawa 2000,
4. Ustawa z dnia 18.12.1989 r. o zmianie ustaw Prawo bankowe i o Narodowym Banku Polskim Dz.U. 1989, nr 74, poz. 439; Ustawa z dnia 14.02.1992 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe i niektórych innych ustaw, Dz.U. 1992, nr 20 poz.78.
5. Ustawa z dnia 29.08.1997 r. o Narodowym Banku Polskim, Dz. U. 1997, nr 140, poz. 938
6. Biuletyn informacyjny NBP

http://www.sciaga.pl/tekst/36003-37-bank_centralny

BEZROBOCIE W POLSCE

I. Definicja bezrobocia

Bezrobocie to zjawisko polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia. Bezrobocie można rozpatrywać w skali makro i mikro. Z bezrobociem w skali makro mamy do czynienia w sytuacji, gdy na określonym obszarze geograficznym znaczna liczba osób zdolnych do podjęcia pracy pozostaje poza zatrudnieniem. Natomiast bezrobociem w skali mikro jest utrata pracy z powodu braku kwalifikacji lub innych umiejętności pozwalających objąć i utrzymać stanowisko.

Podstawowym miernikiem poziomu bezrobocia jest stopa bezrobocia, czyli ukazywana w procentach relacja pomiędzy liczbą zarejestrowanych osób

Podobna praca 75%

Bezrobocie w Polsce

bezrobotnych a liczbą osób czynnych zawodowo (to jest zdolnych w prawnie określonych warunkach do podjęcia pracy). Ta ostatnia grupa obejmuje wszystkich zdolnych do pracy w wieku od 15 do 65 (kobiety do 60) roku życia - to znaczy także bezrobotnych. Osoby nie osiągające lub przekraczające wymienione granice wieku stanowią odrębne kategorie, nie związane z pojęciami bezrobocia

II. Rodzaje bezrobocia

- w zależności od przyczyn występowania:

bezrobocie strukturalne, wynika z nieaktywności struktury podaży siły• roboczej i popytu na nią na rynku pracy. Wynikać może również z szybkich zmian strukturalnych zachodzących w gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo zawodowe i ogólne. Bezrobocie strukturalne występuje także, gdy zasoby kapitałowe są niewystarczalne dla zatrudnienia zasobów pracy
bezrobocie technologiczne wynika z postępu technicznego, automatyzacji• i mechanizacji procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny. Pojawia się, gdy tempo wzrostu gospodarczego jest niskie, a inwestycje mają charakter modernizacyjny, prowadząc do wzrostu i unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia,
bezrobocie koniunkturalne wywoływane jest spadkiem popytu• konsumpcyjnego i inwestycyjnego, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych przedsiębiorstw. Poziom popytu jest poddany stałym wahaniom cyklu koniunkturalnego, jakim podlega gospodarka. W fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego
bezrobocie frykcyjne jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku• pracy; dotyczy ludzi zmieniających zawód, pracę, przenoszących się do innej miejscowości;
bezrobocie sezonowe jest efektem wahań aktywności gospodarczej w• różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych

- w zależności na formę występowania:

bezrobocie krótkookresowe - do 3 miesięcy bez zatrudnienia.•
bezrobocie średniookresowe - od 3 do 12 miesięcy bez zatrudnienia.•
bezrobocie długookresowe - dotyczy osób pozostających bez pracy od 6• do 12 miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, ponieważ dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje zmniejszenie szans na ponowne zatrudnienie.
bezrobocie ukryte to pewna - nieokreślona - liczba osób, które w myśl• ustawy nie mogą zarejestrować się jako bezrobotne, albo wykonywana przez nich praca nie jest niezbędna z punktu widzenia zatrudniającego. Występuje głównie na wsi (nadmiar rąk do pracy, dawniej - przerost administracji).
bezrobocie rejestrowane to liczba osób bezrobotnych, czyli• posiadających określone w ustawie cechy i zarejestrowanych w urzędach pracy.

III. Przyczyny bezrobocia w Polsce

likwidacja niektórych gałęzi przemysłu np. górnictwa•
zmniejszenie popytu na konkretne dobra czy usługi•
ograniczanie produkcji•
brak informacji o miejscach pracy•
przeniesienie zakładu do innego rejonu•
niedostosowane do potrzeb rynku wykształcenia pracowników•
zmiany w technologii•
wysokie obciążenia fiskalne•
otwarcie gospodarki na import•
zmiana polityki celnej•
ograniczenie funduszu płac przedsiębiorstw•
pasywna postawa bezrobotnych•
słabość systemu pośrednictwa pracy•
aktywność zawodowa emerytów•
wejście na rynek roczników wyżu demograficznego•


IV. Skutki bezrobocia

niewykorzystany, nieproduktywny potencjał ludzki•
znaczne koszty materialne związane z utrzymaniem bezrobotnych oraz służb zajmujących się ich problemami i obsługą•
spadek dochodów rodzin, rozszerzenie się społecznych kręgów ubóstwa•
degradacja psychiczna i moralna osób pozostających bez pracy (poczucie• beznadziejności, pesymizm, uczucie społecznej bezużyteczności)
zjawiska patologii społecznej - alkoholizm, narkomania, przestępczość itd.•
utrata kwalifikacji•

V. Problem bezrobocia w Polsce

Polską gospodarkę narodową gnębi bezrobocie strukturalne, które pojawiło się w wyniku tzw. transformacji ustrojowej i w jej efekcie niezbędnej restrukturyzacji gałęzi produkcji. Oczywiście, swoją rolę odegrał tu także kapitał zagraniczny oraz błędy popełnione przy prywatyzacji. Rzecz w tym, że jeśli przedsiębiorstwo o określonym profilu produkcyjnym sprzedano kapitałowi zagranicznemu (tzw. inwestorom strategicznym) o tym samym profilu produkcyjnym w kraju macierzystym, to efekt był łatwy do przewidzenia. Kapitał zagraniczny, po wywiązaniu się z umowy zakupu, często doprowadzał do upadku przedsiębiorstwa w Polsce lub znacznie ograniczał ich produkcję. Znany to sposób na pozbycie się konkurenta.

Równie istotne jest bezrobocie keynesowskie, czyli wynikające z braku popytu wewnętrznego i zewnętrznego (ujemny bilans handlowy). Dane statystyczne o zachowaniu się konsumpcji i inwestycji ewidentnie ten fakt potwierdzają. Konkludując, polityka gospodarczo-społeczna musi być nastawiona na zwalczanie przyczyn wywołujących bezrobocie typu strukturalnego i keynesowskiego.

VI. Stopa bezrobocia w Polsce w latach 1990-2005 (%)

Początek lat 90 przyniósł zmiany, wraz z przebudową gospodarki. Wystąpił gwałtowny wzrost liczby osób pozbawionych pracy i spowodował, że bezrobocie pojawiło się prawie natychmiast jako najpoważniejszy problem reformującego się państwa. Szybko wzrastające bezrobocie przerodziło się w zjawisko o skali masowej i spowodowało dramatyczną sytuację na krajowym rynku pracy: nadmiar rąk do pracy ustąpił niedoborowi oferowanych miejsc pracy. Mimo, że sytuacja ta jest zjawiskiem płynnym, to generalnie — rynek pracy nie był i nadal nie jest w stanie wchłonąć wzrastającej liczby bezrobotnych. Najbardziej widocznym wskaźnikiem tych zmian było pojawienie się bezrobocia, które mając wyraźnie „polskie oblicze”, cechuje się:

a. gwałtownym wzrostem — mimo, że dzisiaj nie ma już takich gwałtownych wzrostów bezrobocia, jak w pierwszych latach zmian spowodowanych masowymi zwolnieniami grupowymi, to jego stopa nieustannie wzrasta, a nowe zwolnienia grupowe są ciągle aktualne;
b. wyraźną selektywnością — polskie bezrobocie to przede wszystkim problem ludzi młodych (przed 35 rokiem życia), kobiet oraz relatywnie nisko wykształconych;
c. zróżnicowaniem geograficznym — najwyższe stopy bezrobocia występują w regionach zdominowanych przez rolnictwo, tradycyjne branże przemysłu ciężkiego i wydobywczego lub o jednej, dominującej branży przemysłowej;
d. charakterem recesyjnym niektórych gałęzi przemysłu — rodzime bezrobocie jest związane głównie z kryzysem produkcji, a zwolnienia masowe, system podatkowy i upadek eksportu ten kryzys pogłębia;
e. starzeniem się bezrobocia — bezrobocie naszego kraju ma wymiar strukturalny i długookresowy — powyżej 12 miesięcy — co prowadzi do negatywnych skutków we wszystkich sferach życia, łącznie z pogorszeniem sytuacji materialnej i zdrowotnej wielkich grup społecznych.

Powyższe cechy polskiego bezrobocia podkreślają jego specyfikę związaną z
poprzednim okresem politycznym i strukturą gospodarki narodowej, współczesną strategią przemian, mentalnością samych bezrobotnych oraz osób, które zostały powołane do instytucji wspomagających walkę z tym zjawiskiem. Jednak dominującym czynnikiem jest recesja w wielu branżach i regionach co przy braku rodzimego kapitału utrudnia przeciwdziałanie zjawisku bezrobocia. Wydaje się oczywistym fakt, że dopóki nie nastąpi wyraźny rozwój gospodarki, nie ma szans na skuteczną poprawę na rynku pracy.

Jednym z pierwszych efektów transformacji gospodarczej było pojawienie się bezrobocia w skali dotąd niespotykanej — pierwsze dwa lata (1992 — 1993) wskazują na 3 miliony bezrobotnych. Późniejsze okresy charakteryzuje względny spadek lub ponowny wzrost stopy bezrobocia. Jest to efekt nie tyle poprawy koniunktury na rynku pracy, co zmiana przepisów dotyczących tego rynku: początkowe liberalne i korzystne dla bezrobotnych przepisy zostały zaostrzone, szczególnie odnośnie przyznawania zasiłków, czasu trwania tego świadczenia oraz jego zróżnicowanej wysokości. Obecnie polskie bezrobocie ma charakter strukturalny, czyli występuje nadwyżka siły roboczej w większości działów gospodarki.

VII. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych oraz stopa bezrobocia w poszczególnych województwach
(dane z końca lutego 2005 )

Województwa Bezrobotni
w tys. Stopa bezrobocia
[w % aktywnych zawodowo]

Polska 3094,5 19,4

Warmińsko-mazurskie [1] 168,3 29,8
Zachodnio-pomorskie [2] 187,8 27,8
Lubuskie [3] 103,0 26,4
Kujawsko-pomorskie [4] 207,4 24,0
Świętokrzyskie [5] 128,9 22,1
Pomorskie [6] 185,5 21,7
Dolnośląskie [7] 265,1 22,7
Opolskie [8] 76,6 20,2
Łódzkie [9] 224,7 19,9
Podkarpackie [10] 176,1 19,5
Lubelskie [11] 171,1 18,3
Śląskie [12] 318,8 17,1
Wielkopolskie [13] 240,1 16,6
Podlaskie [14] 78,9 16,3
Małopolskie [15] 200,6 15,4
Mazowieckie [16] 361,7 15,2

Istotną cechą jest duże zróżnicowanie rozmiarów i natężenia bezrobocia w przekroju regionalnym. W trudnym położeniu pozostają słabo rozwinięte rolnicze regiony północnej Polski, gdzie występuje dodatkowo „spuścizna” po upadłych państwowych gospodarstwach rolnych (PGR —ach), ze zdewastowaną infrastrukturą gospodarczą i mieszkaniową oraz tzw. ściana wschodnia. Dodatkowo tamtejsza ludność cechuje się niskimi kwalifikacjami zawodowymi, małą mobilnością przestrzenną oraz narastającą apatią w samodzielnym działaniu. Kryzys nie ominął także województw opartych przede wszystkim na jednej branży, np.: wydobywczej, włókienniczej czy stoczniowej. Najniższe poziomy bezrobocia występują w miastach o dużym stopniu urbanizacji, gdzie rozwijają się zróżnicowane gałęzie przemysłu i usług. Są takie regiony w kraju, gdzie stopa bezrobocia sięga powyżej 30%, ale i takie, które mieszczą się poniżej średniej stopy krajowej. Okazuje się, że miejsce zamieszkania jest ważną cechą poważnie różnicując bezrobotnych. Szanse pozyskania pracy w województwach rolniczych są wielokrotnie mniejsze niż w województwach uprzemysłowionych. Niepokojącym jest fakt, że obserwuje się trwałość tego zjawiska. Należy dodatkowo pamiętać, że w środowisku wiejskim oprócz bezrobocia jawnego, istnieje bezrobocie ukryte, które oznacza, że w gospodarstwach rolnych pracuje więcej ludzi niż wymaga tego potrzeba.
VIII. Bezrobocie w UE (grudzień 2004)


Najwyższe bezrobocie w UE jest w... Polsce
Przeciętna stopa bezrobocia w 25 państwach UE wynosi 8,9 %. Najwyższa jest w Polsce - 18,3%.
We wszystkich krajach Wspólnoty, a także w tych, które do niej przystąpią w przyszłym roku, liczba osób bez pracy spada. Jedynie Polska zawyża unijne standardy. W naszym kraju co piąty dorosły obywatel nie pracuje. Tylko niewiele ponad połowa mężczyzn ma pracę, a wśród kobiet 46% jest aktywnych zawodowo. Mniej kobiet pracuje tylko w Grecji, Hiszpanii i we Włoszech. Porównywalne zatrudnienie w Unii wśród mężczyzn sięgnęło 73%, a dla kobiet ten wskaźnik wynosi 56%.
Obecnie bezrobocie na terenie UE kształtuje się na poziomie 8,9 %. To także jest niepokojące, gdyż wzrost liczby osób bez pracy w Europie jest przejawem słabej koniunktury gospodarczej w tych krajach (w 2002 r. produkt krajowy brutto dla państw Piętnastki wzrósł tylko o 1%). Dane dotyczące bezrobocia wśród osób młodych są wymowne - ponad 42% polskich 18-25-latków pozostaje bez pracy (dla UE wskaźnik ten wynosi 15%), a tylko 22% spośród nich znalazło zatrudnienie.
Polska ma także najgorszy wskaźnik długoterminowego bezrobocia (podobnie sytuacja przedstawia się jedynie na Słowacji). W naszym kraju dłużej niż rok pozostaje bez pracy 11% bezrobotnych (kobiet około 12%).


IX. Struktura bezrobotnych ( dane z końca lutego 2005 )


Wyszczególnienie Liczba (w tys.) Udział [%]
Bezrobotni ogółem 361 726 100.0
W tym:
Kobiety 176 248 48.7
Mężczyźni 185 478 51.3
Poprzednio pracujący 270 667 74.8
Dotychczas nie pracujący 91 059 25.2
Zamieszkali na wsi 152 751 42.2
Z prawem do zasiłku 46 279 12.8
Zwolnieni z przyczyn zakładu pracy 23 330 6.5
Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 13 761 3.8
Cudzoziemcy 191 0.1

X. Sposoby walki z bezrobociem w Polsce

O interesy pracowników musi zadbać państwo czyli rząd RP. Rząd powinien w pierwszej kolejności starać się ograniczyć bezrobocie oraz następnie, w nie mniejszym stopniu, powinny to robić samorządy lokalne (ważna jest właściwa współpraca tych dwu organów).

Działania rządu:

- upusty w podatkach dla pracodawców uruchamiających nowe stanowiska pracy
- uznanie całości lub części obowiązkowej składki na ZUS jako podatku od wartości dodanej pracy (zrównanie pracy z innymi towarami)
- stworzenie systemu bardziej elastycznego kształcenia
- ograniczenie biurokracji związanej z otwieraniem nowych firm
- wspieranie drobnych i średnich przedsiębiorstw
- polityka proeksportowa państwa prowadząca do zwiększenia produkcji i zatrudnienia
- zwolnienia z płatności VAT przy eksporcie
- skracanie czasu pracy

Działania samorządów (w zależności od możliwości):

- przyciąganie kapitału (głównie zagranicznego), ale bez popadania w skrajność i liczenia na cud wielkich inwestorów z Zachodu
- stawianie na drobne i średnie przedsiębiorstwa oraz współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami
- stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju firm (głównie drobnych) na swoim terenie
- mądre korzystanie z unijnych dotacji (np. z fundacji PHARE)
- walka z odpływem ludzi na Zachód powinna przybrać w konkretnym wymiarze: to nie robotnicy powinni wyjeżdżać do Niemiec, tylko zakłady pracy z udziałem niemieckiego kapitału powinny instalować się w Polsce
- uruchomienie robót publicznych

Działania bezrobotnych:

- muszą być bardziej elastyczni, chętniej korzystać z kursów kwalifikacyjnych, uczyć się nowego zawodu, ponieważ dzisiaj nie ma już pracy dla osób niewykwalifikowanych

Sposoby proponowane przez prezydenta A. Kwaśniewskiego:

1. Współdziałanie prezydenta, rządu, parlamentu, samorządów lokalnych i organizacji pracodawców;
2. Współdziałanie niezbędne dla ochrony obecnych miejsc pracy i tworzenie nowych;
3. Zachęcanie absolwentów do ubiegania się o prace, a nie o zasiłek; pracodawcy muszą wiedzieć, że zatrudnienie absolwenta jest opłacalne;
4. Wsparcie dla restrukturyzacji wsi i tworzenie tam nowych miejsc pracy;
5. Polityka regionalna

Zapobieganie zwiększaniu się bezrobocia:

- udostępnienie terenów pod działalność gospodarczą
- kojarzenie inwestorów kapitałowych z kontrahentem gminnym
- prowadzenie promocji posiadanych nieruchomości
- budowa obiektów użyteczności publicznej
- pomoc firmom zwiększającym zatrudnienie w Gminie
- ułatwienia dla tworzących się zakładów produkcyjnych, usługowych i handlowych



Źródła informacji:
- strony internetowe
www.bezrobocie.net
www.bezrobocie.pl
www.gov.pl
www.statystyki.gov.pl
www.ue.pl
www.bip.gov.pl
- informacje własne

http://www.sciaga.pl/tekst/39574-40-bezrobocie_w_polsce

BEZROBOCIE

Zawartość działu:

  1. Bezrobocie

  2. Przyczyny bezrobocia

  3. Bezrobocie jako nowa kwestia społeczna

  4. Charakterystyka bezrobocia w Polsce

  5. Rodzaje (formy) bezrobocia

  6. Społeczno-ekonomiczne skutki bezrobocia

  7. Psychologiczne aspekty bezrobocia

  8. Funkcje rodziny a bezrobocie

  9. Bezrobocie a patologie społeczne

  10. Metody walki z bezrobociem

  11. Zależność między inflacją a bezrobociem

Bezrobocie 0x01 graphic
 

Zarówno sam fakt pojawienia się nowego problemu społecznego, jakim okazało się bezrobocie, jak i jego rozmiary były zaskoczeniem dla społeczeństwa oraz władz państwowych. Wymagało to zarówno przystosowania się do nowej sytuacji, jak i nabywania nowych doświadczeń, niemal natychmiast, tj. w toku jej przezwyciężania.

Pierwsza ustawa dotycząca bezrobocia przygotowana jeszcze w grudniu 1989 r. przyznawała wszystkim, którzy zarejestrowali się w biurach pracy, comiesięczny zasiłek, bez względu na to, czy wcześniej pracowali, i to bez ograniczeń czasowych. Sytuacja ta wymagała później reakcji władz państwowych i zmian w kierunku ograniczenia prawa do pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Według ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu z dnia 14.XI.1994 r. wraz z późniejszymi zmianami, osobą bezrobotną jest osoba nie zatrudniona i nie wykonująca żadnej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie (a jeżeli jest osobą niepełnosprawną - przynajmniej w połowie wymiaru czasu pracy), nie ucząca się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania rejonowym urzędzie pracy, jeżeli:

Bezrobocie to przede wszystkim ogromny problem ekonomiczno - społeczny, ludzie bez pracy nie powiększają dochodu narodowego, a zabezpieczenia socjalne dla nich obciążają budżet.

Bezrobocie jest również problemem moralnym, gdyż wyzwala w ludziach poczucie braku wartości o doprowadza ich do dobrowolnej izolacji w społeczeństwie. Frustrację pogłębia poczucie winy wobec najbliższych i rodzaj wstydu, że oto nie okazał się dość fachowy, dość utalentowany, dość konkurencyjny, by ów nowoczesny i ze wszech miar atrakcyjny świat gospodarki rynkowej okazał się jego światem.

Definicje:

Przyczyny bezrobocia 0x01 graphic
 

Zmiana ustroju spowodowała nie tylko zmiany polityczne ale przede wszystkim gospodarcze i to nie tylko w naszym kraju. Transformację ustrojową podjęły wszystkie kraje tzw. bloku wschodniego w tym samym czasie. I wszystkie one przeżywają podobne do naszych trudności. Ich przyczyny też są podobne:
- rozpadło się RWPG - żyjące jakby własnym życiem, mało wciągnięte w gospodarkę światową i rządzące nią mechanizmy,
- w handlu z krajami sąsiednimi przeszliśmy szybko na rozliczenie dolarowe. Równie szybko okazało się, że dotychczasowi kontrahenci tych dolarów nie mają, co spowodowało minimalizację wymiany towarowej, a co za tym idzie - spadek produkcji wielu branż przemysłowych,
- załamał się przede wszystkim handel z największym odbiorcą wszelkiej produkcji - byłym ZSRR. Przy rozliczeniach dolarowych polska produkcja okazała się niekonkurencyjna cenowo i jakościowo wobec zachodniej,
- upadek muru berlińskiego stał się jednocześnie rozdarciem symbolicznej „żelaznej kurtyny” oddzielającej oba światy - wschodni i zachodni. Jednocześnie zmieniło się znaczenie współistnienia tych światów, którego istotą była zimna wojna i wyścig zbrojeń. Przemiany w byłym Związku Radzieckim spowodowały upadek przemysłowej branży militarnej.
- liberalizacja handlu zagranicznego w połączeniu z niską konkurencyjnością cenową i jakościową postawiła nasze produkty na straconej pozycji. Dopiero teraz zaczynamy to odrabiać promując w różny sposób polskie wyroby,
- ze względu na zły stan kapitału stałego, czyli przestarzały majątek produkcyjny i nienowoczesną strukturę kwalifikacji pracowniczych oraz zadłużenie (stały odpływ kapitału) nie można było szybko zmienić tego stanu rzeczy,
- wszystkie te zjawiska doprowadziły do spadku krajowej produkcji, co w połączeniu z efektami działania programu stabilizacyjnego Banku Światowego znacznie ograniczyło popyt wewnętrzny.

W 1990 r. nasza skrajnie niewydajna, upadła gospodarka, scentralizowana, opóźniona o dziesiątki lat, zderzyła się z nowoczesną gospodarką rynkową. To zderzenie musiało być bolesne i pokazało przepaść dzielącą nas od tzw. Zachodu we wszystkich aspektach gospodarki. Ujawniła się fatalna jej struktura, niska wydajność, zacofanie technologiczne, marnotrawne zużycie zasobów, brak nowoczesnej infrastruktury, gigantyczne zaniedbania w ochronie środowiska i niskie kwalifikacje zawodowe i mentalne ludzi przyzwyczajonych do biernej pracy najemnej. Skończyły się czasy produkcji lekceważącej rynek, wyrobów zbędnych i wybrakowanych, nie mających nic wspólnego z nowoczesnością, a mimo to sprzedawanych pod ladą. Po roku 1990 okazało się, że w normalnej gospodarce rynkowej nie potrzeba Polsce 200 mln ton słabo sortowanego węgla, 20 mln ton kiepskiej stali i innych rzeczy, których produkcja dawała milionom zatrudnienie, ale nie dobrobyt. Zaczęły działać reguły gospodarki rynkowej wymagające wysokiej jakości i obniżania kosztów, promujące sukces rynkowy, a nie fikcyjne osiągnięcia statystyczne.

Zderzenie nowego ze starym musiało oznaczać pojawienie się bezrobocia i konfliktów społecznych w sektorach dotychczas najbardziej hołubionych: w górnictwie, hutnictwie, przemyśle zbrojeniowym i w państwowym, niezwykle kosztownym rolnictwie. Sposoby przeciwdziałania nieuchronnym konsekwencjom upadku gospodarki komunistycznej nie przynoszą, niestety, chluby kolejnym rządom. Obrona własności państwowej i stanu zatrudnienia w tradycyjnych gałęziach uniemożliwiła ich restrukturyzację oraz wzrost stopy inwestycji, warunkujący zatrudnienie. Nadmierna stopa redystrybucji i fatalna struktura wydatków budżetowych hamują wzrost gospodarki i możliwości zwalczania bezrobocia. Populistyczna polityka kolejnych rządów osłabiła konkurencyjność naszej gospodarki, a dzisiejsza stopa bezrobocia jest rezultatem opóźnień w prywatyzacji, rozmaitych gwarancji płacowych i preferencji dla świadczeń socjalnych zamiast dla innowacji.

Przyczyny bezrobocia w rozwiniętych krajach zachodnich mają inną naturę. Ma ono swe źródło przede wszystkim w postępie technicznym, wprowadzeniu nowych technologii, które zastępują pracę ludzką podnosząc jednocześnie wydajność pracy, co przy wysokich płacach opłaca się przedsiębiorcom. Bezrobocie w tych krajach ma charakter wyselekcjonowany, dotyczy przede wszystkim osób starszych i o niskich kwalifikacjach.

Rozmiary bezrobocia zależą od trzech czynników:

Charakterystyka bezrobocia w Polsce 0x01 graphic
 

Najbardziej charakterystyczne cechy polskiego bezrobocia, to:

Rodzaje (formy) bezrobocia 0x01 graphic
 

Można spotkać różne klasyfikacje bezrobocia. Zgodnie z dość powszechną klasyfikacją wyróżnić można:

Bezrobocie związane z niedopasowaniami strukturalnymi obejmuje:

Bezrobocie frykcyjne powstaje w związku z powolnością przystosowań struktury podaży siły roboczej i struktury popytu na siłę roboczą na rynku pracy.

Jest to zjawisko normalne w gospodarce, w której struktura siły roboczej oraz liczba oferowanych miejsc pracy zmieniają się nieustannie. Obejmuje ono niemożliwy do obniżenia poziom bezrobocia, występujący w każdym dynamicznym społeczeństwie. Tworzą je osoby o ułomnościach fizycznych lub psychicznych, które utrudniają im podjecie pracy oraz osoby chwilowo pozbawione pracy ze względu na zmianę zawodu. W dynamicznej gospodarce ustawicznie pojawiają się niedopasowania (frykcje) między wolnymi miejscami pracy a wolna siła roboczą, gdyż ciągle zachodzą procesy dotyczące tworzenia i likwidacji miejsc pracy, napływu siły roboczej na rynek pracy i odpływu oraz zmiany miejsc pracy przez pracowników. W rezultacie tych procesów zawsze występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Ze względu na to, że informacje posiadane przez pracodawców i pracowników są niedoskonałe, musi upłynąć jakiś czas, zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy

Bezrobocie strukturalne to taki rodzaj bezrobocia, które powstaje w rezultacie niedopasowań struktury siły roboczej i popytu na siłę roboczą przede wszystkim ze względu na rozbieżność ludzkich kwalifikacji i rodzaju oferowanej pracy w warunkach zmieniającego się popytu i produkcji. U podstaw tych niedopasowań leżą procesy upadku lub rozwoju pewnych branż i gałęzi, związane z tendencjami postępu technicznego i kierunkami międzynarodowego podziału pracy. Bezrobocie to może mieć charakter dosyć trwały, gdyż jego likwidacja wymaga zazwyczaj dłuższego okresu w związku z koniecznością zmiany zawodu, kwalifikacji, czy nawet miejsca zamieszkania.

Bezrobocie związane z nadwyżką całkowitą podaży siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą:

wśród ekonomistów istnieją zasadnicze rozbieżności poglądów w kwestii przyczyn tego bezrobocia, rozróżniamy więc np.:

Bezrobocie keynesowskie - wynikające z niedostatku popytu - powstaje kiedy popyt globalny (konsumpcyjny i inwestycyjny) zmniejszył się, a płace i ceny nie zdążyły dostosować się, co przeszkodziło przywróceniu pełnego zatrudnienia. Ponieważ skala popytu globalnego ulega koniunkturalnym wahaniom, ten typ nazywamy także bezrobociem koniunkturalnym.

Bezrobocie klasyczne (neoklasyczne) oznacza rodzaj bezrobocia pojawiającego się wtedy, kiedy płaca jest rozmyślnie utrzymywana powyżej poziomu, przy którym krzywe podaży pracy i popytu na nią się przecinają. Może to być spowodowane albo działalnością związków zawodowych, albo ustawodawstwem określającym wysokość płac minimalnych, które powoduje, że płace utrzymywane są na poziomie wyższym od poziomu równowagi.

Ogólnie bezrobocie można także podzielić na bezrobocie dobrowolne i przymusowe

Bezrobocie dobrowolne charakteryzuje się tym, że pracownik po utraceniu pracy nie decyduje się podjąć innego rodzaju pracy za mniejsze wynagrodzenie, lub nie godzi się na obniżenie płac (jako całość pewnej gałęzi przemysłu) do poziomu rentowności przy zachowaniu poprzedniego poziomu zatrudnienia i produkcji.

Bezrobocie przymusowe charakteryzuje się tym, że pracownik jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracy za obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia. Nowa ekonomi klasyczna tłumaczy je istnieniem ustawowej gwarancji płacy minimalnej i przede wszystkim działalnością związków zawodowych. Spowodowane jest względną sztywnością płac w stosunku do produkcyjności pracy.

Społeczno-ekonomiczne skutki bezrobocia 0x01 graphic
 

Bezrobocie nie jest zjawiskiem negatywnym tylko dla osób nim dotkniętych w skali masowej ( a taka występuje w Polsce), jest ogromnym ciężarem dla całej gospodarki kraju:

Przykładowe skutki bezrobocia w krajach zachodnich:

Z powyższych przykładów wynika, że ogólnoekonomiczne i ogólnospołeczne skutki bezrobocia dotyczą nie tylko samych bezrobotnych. W dłuższym okresie czasu odbijają się one na funkcjonowaniu całego społeczeństwa i na ekonomicznych kosztach tego funkcjonowania.

Działania ratownicze kosztują i te koszty trzeba będzie ponosić z wciąż deficytowego budżetu: wzmożona działalność służby zdrowia, , szpitali ogólnych, psychiatrycznych i odwykowych, koszty sądownictwa, więziennictwa, domów poprawczych i domów dziecka. Gdyby zrobić rachunek ciągniony, to koszty bezrobocia były by niewyobrażalne. A przecież to jeszcze nie wszystko. Należy tu jeszcze włączyć te niewymierne koszty, jakie wynikają z zaburzeń w funkcjonowaniu jednostek i rodzin dotkniętych bezrobociem.

Koszty i skutki bezrobocia dzieli się na:

  1. Koszty bezpośrednie - wydatki z funduszu pracy, pomocy społecznej. Koszty te odczuwa całe społeczeństwo. Wiąże się to ponoszonymi przezeń dużymi kosztami świadczeń socjalnych, ograniczeniem dochodów z podatków i składek ubezpieczeniowych, rozszerzaniem zjawisk patologicznych, wzrostem napięć społecznych

  2. Koszty pośrednie - ulgi i zwolnienia fiskalne w rejonach zagrożonych bezrobociem, luka czynników wytwórczych, koszty związane z ewentualnym zatrudnieniem w szarej strefie gospodarki

  3. Pozytywne aspekty społeczno-ekonomiczne - zmiany postaw wobec pracy, racjonalizacja zatrudnienia, wspomaganie procesów restrukturyzacji, racjonalizacja wyboru kwalifikacji i zawodu

  4. Negatywne skutki społeczno-psychologiczne i moralne - pogorszenie standardu życia, zagrożenie egzystencji, zagrożenia w sferze psychologicznej człowieka.

Pozytywne skutki bezrobocia

Bezrobocie wymusza wśród zatrudnionych zdyscyplinowaną i bardziej wydajną pracę. Skłania też wielu młodych ludzi do nauki i podnoszenia swoich kwalifikacji. Zbyt wiele w dotychczasowym systemie edukacji istnieje wyborów kierunków studiów zorientowanych na ogólne wykształcenie, słabo przystosowane do faktycznego zapotrzebowania na pracę. Groźba pozostania bezrobotnym będzie coraz bardziej skłaniała młodych ludzi do zdobywania kwalifikacji dających większą szansę na znalezienie lepiej płatnej pracy. Duża liczba szkół niepaństwowych, kształcących głównie w systemie studiów zaocznych świadczy wymownie, jak niebezpieczeństwo utraty pracy lub trudności jej znalezienia zmuszają wielu ludzi do nadrobienia zaległości lub wręcz zaniedba w dotychczasowym wykształceniu.

Psychologiczne aspekty bezrobocia 0x01 graphic
 

Podstawowe potrzeby ludzkie wymagają środków materialnych na ich zaspokojenie, potrzeba bezpieczeństwa nie zrealizuje się bez pewności jutra dla siebie i rodziny. Kontakty z grupą pracowniczą, która często staje się grupą pierwotną połączoną więzią osobistą pozwalają pełniej zaspokoić potrzebę przynależności.

Wśród potrzeb wyższego rzędu A. Maslow wymienia m.in. potrzebę uznania, samorealizacji oraz wiedzy i rozumienia. Kompetencje i aktywność zawodowa dobrze oceniane przez kolegów i przełożonych są bardzo istotną - dla zaspokojenia tych potrzeb - sferą życia. Człowiek bezrobotny pozbawiony jest tych wszystkich gratyfikacji a nie tylko dochodów z pracy. W naszej cywilizacji zawód i miejsce w hierarchii zawodowej jest podstawowym wyznacznikiem miejsca zajmowanego w strukturze społecznej i - najogólniej mówiąc - społecznej oceny przydatności człowieka.

W sytuacji masowego bezrobocia, recesji, zwolnień grupowych, już przed utratą pracy występuje poczucie zagrożenia związane także często z już podjętymi nieskutecznymi poszukiwaniami nowej. Z badań wynika, że w tym okresie nasilają się dolegliwości psychiczne i fizyczne, ale jednocześnie ludzie rezygnują ze zwolnień lekarskich i podjęcia kuracji. Nasilają się zachowania konkurencyjne a więc pogarsza się atmosfera w miejscu pracy. Zagrożeni bezrobociem, ale i bezrobotni rezygnują z wymagań w zakresie warunków pracy i płacy, co wykorzystują pracodawcy.

Okazuje się, że po podjęciu pracy (po okresie bezrobocia) również występują pewne koszty reintegracji z pracą. Bezrobotny wchodzi w nowe środowisko pracy i to z czym się przede wszystkim spotyka, to nieżyczliwość. Pracodawca na początku niewiele wie o pracowniku ponad to, że był bezrobotnym. I przez ten fakt go ocenia i postrzega. Przełożony nie udziela wsparcia potrzebnego każdemu w nowym miejscu pracy, przydziela zadania, przy których nie można się wykazać. Brak tego wsparcia zmniejsza motywację do pracy, wywołuje niską samoocenę, negatywny obraz własnej osoby, co prowadzić może do niepowodzeń. Gdy do takiej sytuacji dojdą jeszcze uprzedzenia współpracowników, to już tylko krok do ponownego bezrobocia.

Bezrobocie jest czyli stresującym doświadczeniem, które powoduje, że jednostka musi zmienić dotychczasowe wzory zachowania, aby przystosować się do nowej sytuacji. Szczególnie stresujące są wydarzenia, nad którymi nie mamy kontroli .

Ten stres powoduje negatywne zmiany w stanie zdrowia. Psychologowie stwierdzili, że poczucie wyobcowania, izolacji społecznej, niska kontrola nad wydarzeniami zwiększa ryzyko zawału serca. Z badań amerykańskich wynika zbieżność wskaźnika bezrobocia z zaburzeniami sercowo-naczyniowymi, marskością wątroby, alkoholizmem, chorobami psychicznymi wreszcie samobójstwami. Bezrobotnych cechuje fatalizm, apatia, obniża się ich sprawność psychofizyczna. Mają trudności z rozpoczęciem jakiejkolwiek czynności, koncentracją nad tym co robią. Wykonanie tego, w czym dawniej byli sprawni teraz sprawia im kłopot, wszystko robią wolniej. Bezrobotni widzą te zmiany w sobie i to ich dodatkowo stresuje.

Zagrożenie materialnej egzystencji własnej i rodziny łączy się z destabilizacją życia rodzinnego. Trzeba ograniczyć i zmienić przyzwyczajenia konsumpcyjne, uporać się ze świadomością, że bezrobocie ojca przeszkadza w realizacji aspiracji edukacyjnych dzieci. Bezrobotny czuje się winny temu wszystkiemu, co dzieje się z rodziną. Szczególnie mężczyźni tracą poczucie własnej wartości i niezależnie od reakcji rodziny odczuwają utratę autorytetu. Zmienia się charakter kontaktów z dziećmi i współmałżonkiem. Rzutowanie własnego złego samopoczucia na rodzinę wzmaga liczbę zachowań agresywnych.

Bezrobocie z punktu widzenia ekonomicznego i psychologicznego jest stanem przymusowej zależności od innych. Nie jest to sytuacja normalna dla osoby dorosłej i dlatego może doprowadzić do zmiany ukształtowanego w ciągu życia obrazu samego siebie. Bezrobocie wytrąca jednostkę z utartych kolein życia, często rutynowego i może nieciekawego, ale swojskiego życia, w którym wiadomo jakie wzory zachowań stosować, aby osiągnąć planowane cele i przenosi w świat nieznany, nieokreślony.

Ponieważ byt materialny bezrobotnego także zależy od innych staje się on podatny na ich wpływ. To uzależnienie i podatność psychiczna na wpływy ułatwia uleganie sugestiom grup zdezorganizowanych, nawet przestępczych. Dlatego m. In. Bezrobotnym potrzebne jest silne wsparcie najbliższego otoczenia, a często profesjonalna pomoc psychologiczna.

Ograniczenia pola kontaktów społecznych i zaburzenia struktury czasu. Bezrobotni z dnia na dzień uzyskują ogromną ilość wolnego czasu, z którym nie wiedzą co robić. Kobiety początkowo odrabiają zaległości domowe, ale w dłuższej perspektywie problem czasu wolnego ich też dotyczy.

Bezrobotni żyją wciąż wartościami związanymi ze statusem pracownika i nie potrafią wykształcić nowego modelu życia, w którym mogliby kształtować swoją tożsamość przez jakieś zajęcia produkcyjne, kulturalne czy społeczne. W rezultacie czas zaczyna „przeciekać przez palce”. Okazuje się że bezrobotni zmniejszają swoją aktywność we wszystkich dziedzinach: mniej czytają, mniej udzielają się w życiu rodzinnym. Ograniczeniu ulegają kontakty towarzyskie, tzw. „bywanie” wymaga rewanżu za gościnność, prezenty czy rozrywki. Bezrobotnych na to nie stać. Ale najważniejsze jest to, że sami czując się gorsi, boją się odrzucenia. Wycofują się więc z kontaktów społecznych, ale to ograniczenie własnej aktywności postrzegają jako bojkot ze strony środowiska.

Pokonanie tych trudności i racjonalne zagospodarowanie czasu poprawia samopoczucie, polepsza subiektywną ocenę jakości życia i satysfakcji z niego. Ale jest to bardzo trudne i w związku z tym nieczęste.

Wszystkie omówione powyżej procesy społeczne i psychiczne w sytuacji bezrobocia chronicznego (trwające ponad pewien okres czasu - na ogół ponad 12 miesięcy) ulegają takiej kumulacji i nasileniu, że często nie jest już możliwe przywrócenie jednostki do aktywności zawodowej. W krajach zachodnich teoretycy i praktycy znają to zjawisko doskonale i dlatego wiele wysiłków i środków kierowanych jest na to, aby do takiego stanu nie dopuścić.

Wyróżnia się następujące fazy stanu psychicznego po utracie pracy: szok -optymizm i wiara w znalezienie nowego miejsca pracy - okres pesymizmu - utrata nadziei. Jeżeli bezrobocie się przedłuża, narasta poczucie bezradności i fatalizmu, zmniejsza się motywacja i umiejętność samodzielnego poszukiwania pracy, zmiany zawodu czy kwalifikacji.

Funkcje rodziny a bezrobocie 0x01 graphic
 

Rodzina jest grupą naturalną opartą na związkach krwi małżeństwa lub adopcji. Jest to grupa o charakterze wspólnoty, której podstawową funkcją jest utrzymanie ciągłości biologicznej społeczeństwa. Członkowie rodziny powiązani są nie tylko więzami pokrewieństwa lecz również związkami prawno-ekonomicznymi. Młodzi członkowie tej wspólnoty, korzystają z tej opieki oraz świadczeń materialnych ze strony dorosłych. Zostają przez nich wprowadzeni w świat kultury. W rodzinie dzieci są wdrażane do odpowiednich norm zachowania, ich postępowanie podlega ocenie i kontroli z punktu widzenia wzorców i norm uznawanych przez rodziców. Kontrola ta ze względu na więź emocjonalną rodziców z dziećmi i stałe kontakty jest silna i trwała. Rodzina stwarza warunki do zaspokajania różnorodnych potrzeb psychologicznych i społecznych swoich członków. Chodzi tu głównie o potrzebę przynależności uczuciowej , bezpieczeństwa, stabilizacji. Rodzina określa bliżej cele i wartości, do których dzieci mają dążyć, przyczynia się do formowania konkretnych potrzeb i zainteresowań. Rodzice stosując określone metody wychowawcze, wpływają na to, jakimi metodami dzieci będą zaspokajały swoje potrzeby: czy realizując np. potrzebę uznania będą posługiwały się środkami właściwymi (np. dobra nauka) czy nieodpowiednimi (siła fizyczna). Wreszcie rodzina jest grupą społeczno-wychowawczą, która kultywuje określone normy i wartości realizując je za pomocą mniej lub bardziej świadomych metod i technik, posiada taką a nie inna strukturę wewnętrzną, tj. układ ról, pozycji i wzajemnych stosunków.

Skutki bezrobocia dotykają nie tylko jednostkę pozostającą bez pracy, ale także jej rodzinę. Taka sytuacja zakłóca a czasem po prostu uniemożliwia jej wypełnianie zadań. Najbardziej oczywiste jest, że bezrobocie załamuje realizację funkcji ekonomiczno-konsumpcyjnej rodziny, która musi być spełniona, jeżeli rodzina ma trwać i wychowywać dzieci. Ludzie muszą się prawidłowo odżywiać, posiadać mieszkanie, ponosić koszty jego utrzymania i wyposażenia, organizować wypoczynek swój i dzieci, korzystać z dóbr kultury.

Aby zaspokoić podstawowe potrzeby rodziny bezrobotnych najpierw wykorzystują oszczędności, potem sprzedają rzeczy, następnie się zadłużają. Rezygnują z zakupów obuwia i odzieży, minimalizują spożycie żywności, nie korzystają z usług, dóbr kultury, turystyki, wyjazdów urlopowych, życia towarzyskiego. Najbardziej obciążające w opinii bezrobotnych są wydatki mieszkaniowe. Wysokość czynszów uniemożliwia ich systematyczne opłacanie, Zaległości narastają, narasta też poczucie zagrożenia eksmisją.

Również boleśnie odczuwają degradację materialna bezrobotni w średnim wieku, którzy, jak im się wydawało, osiągnęli stabilizację na pewnym poziomie. Z upływem lat mieszkania wymagają remontu, sprzęty i meble się psują, a brak dochodów uniemożliwia odtworzenie posiadanych dotychczas zasobów. Najdłużej ochraniane są potrzeby dzieci. Ale w przypadku długotrwałego bezrobocia i tych nie można zaspokoić. Reportaże prasowe z rejonów szczególnie nasilonego bezrobocia pełne są opisów dzieci niedożywionych, nie korzystających z żadnych form wypoczynku, nie mających własnych przyborów szkolnych. Tymczasem zaspokojenia potrzeb dzieci nie wolno odkładać „na później”. Niewłaściwe odżywianie, zaniedbania higieniczne, lecznicze czy edukacyjne nie dadzą się bowiem odrobić w najbardziej nawet „świetlnej przyszłości” a pokolenie, którego udziałem w dzieciństwie będą te nieprawidłowości, stanie się obciążeniem dla całego społeczeństwa.

Degradacja materialna wpływa też na realizację funkcji opiekuńczo- wychowawczej rodziny. Większość bezrobotnych, to ludzie znajdujący się w wieku aktywnego rodzicielstwa. Utrata pracy zmienia formy opieki nad dziećmi młodszymi. Bezrobocie matki z reguły oznacza odebranie dziecka z przedszkola ze względu na niemożność ponoszenia związanych z tym kosztów. Tymczasem przedszkole to nie tylko placówka opiekuńcza, ale przede wszystkim wychowawcza. Jej zdaniem jest pełnienie także funkcji wyrównawczej, szczególnie wobec dzieci z tych rodzin, w których wychowanie pozbawione jest elementów edukacyjnych, stymulujących rozwój intelektualny dziecka. Poziom wykształcenia bezrobotnych pozwala domniemywać, że są to w znacznej części takie właśnie rodziny. W wyniku komercjalizacji placówek oświaty pozaszkolnej te ważne formy rozwoju i wychowania dziecka są niedostępne dla tych, których rodziców nie stać na ponoszenie, niemałych przecież opłat. W rodzinach bezrobotnych już obserwuje się obniżenie aspiracji edukacyjnych dzieci starszych w związku ze stanem niepewności i zagrożenia.

Funkcja emocjonalno- ekspresyjna, tak ważna dla zawartości i trwałości rodziny również podlega wpływom bezrobocia, szczególnie długookresowego. Badania wykazują, że w pierwszej fazie bezrobocia następuje konsolidacja, zacieśnienie więzi rodzinnych. Bezrobotni otrzymują wsparcie psychiczne od innych członków rodziny. Starsze dzieci wykazują chęć do pomocy, poczucie odpowiedzialności, zamiary wcześniejszego podjęcia pracy. Ale wraz z wydłużaniem się okresu bezrobocia narastają konflikty w rodzinach. Wkład materialny bezrobotnego jest wysoko nieadekwatny do potrzeb rodziny. Bezrobotny mężczyzna - jeśli jego żona pracuje - boleśnie odczuwa tę zmianę ról.

Bezrobotny traci swą pozycję w małżeństwie i rodzinie, obniża się jego autorytet w oczach współmałżonka i dzieci. Źle zaczynają się układać stosunki rodzice - dzieci, ponieważ rodzice nie mogą zaspokoić oczekiwań konsumpcyjnych potomstwa. Rynek oferuje mnóstwo atrakcyjnych towarów a masmedia lansują określony poziom konsumpcji - niedostępny dla ubogich. Obniża się pozycja dzieci bezrobotnych w środowisku rówieśniczym, co nie uchodzi uwagi rodziców. Narasta poczucie lęku o przyszłość własna i dzieci.

Konflikty, wzajemne żale, obwinianie się, poczucie zawodu, bezradność wobec dzieci, dla których przestaje się być autorytetem - to wszystko naraża trwałość rodziny, nie sprzyja wypełnianiu niezwykle ważnej funkcji rodziny, jaką jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa.

Funkcja prokreacyjna. Młodzi ludzie - jak wynika z własnych obserwacji deklarują zamiar rezygnacji z zawarcia małżeństwa i przesunięcie w czasie decyzji urodzenia dziecka. Ale nie należy spodziewać się ograniczonej prokreacji w rodzinach już istniejących. Niewielka znajomość metod regulacji urodzeń, stosowanie metod o małym stopniu skuteczności, może prowadzić do „wymuszonych” urodzeń w rodzinach bezrobotnych wbrew ich możliwościom materialnym i wychowawczym

Funkcja socjalizacyjna - biorąc pod uwagę wszystko, co do tej pory rozważaliśmy - jest w rodzinach bezrobotnych narażona na ograniczenia i deformacje. Bieda, konflikty, napięcia - nie stanowią właściwego klimatu do wszechstronnego rozwoju dzieci, rozbudzania szerszych zainteresowań, kształtowania pozytywnego systemu wartości, wzorów i norm postępowania, wprowadzania w obszar kulturowy.

Okazuje się, że rodziny bezrobotnych funkcjonują w sposób bezplanowy, bezzadaniowy, utrwalając przy tym zarówno u dorosłych jak i u dzieci roszczeniowe postawy wobec państwa i jego instytucji. Sytuacja taka sprzyja „kształtowaniu się osobowości uzależnionej od zewnętrznych warunków”. Dzieci mają utrudnione kształtowanie umiejętności samorealizacyjnych.

Metody walki z bezrobociem 0x01 graphic
 

Nieefektywne metody walki państwa z bezrobociem:

Powyższe sposoby są nieefektywne, gdyż wykorzystywanie publicznych pieniędzy jest znacznie mniej efektywne niż prywatna inicjatywa, subwencjonowanie zmniejsza efektywność gospodarowania zwłaszcza na rynku globalnym i powoduje nawarstwienie się problemów, które będzie trzeba rozwiązać w przyszłości. Z kolei ograniczenie czasu pracy przynosi złudne rezultaty, ponieważ podnosi koszty pracy ponoszone przez podmioty gospodarcze, co powoduje, że przestaje się opłacać zatrudniać nowych pracowników, a zaczyna się opłacać ich zwalniać.

Doświadczenia wielu państw wykazały, że jedynym sposobem na ograniczenie bezrobocia jest z punktu widzenia państwa nie przeszkadzanie. Rząd powinien:

http://www.newtrader.pl/zaleznosc-miedzy-inflacja-a-bezrobociem,612,ekonomia.html

29


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozwiazanie Testu SP, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz
Etyka w biznesie SOLARZ zaoczne 2009-10 TEKST, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, pod
Wprowadzenie do przedsiębiorczości (10.10.2009), ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, p
Etyka w biznesie, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz, gwsh Mt
GLOBALNY KODEKS ETYKI W TURYSTYCE, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przeds
Faktury Rozporządzenie MF, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz
przedsiebiorczosc, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz
Rozwiazanie Testu SP, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, podstawy przedsiebiorcz
sciagagag, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 2 semestr, podstawy marketingu
Krajowy i międzynarodowy rynek turystyczny, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 1 semestr, geogra
Ekologia 24[1].10.09, ^ Turystyka i Rekreacja GWSH Katowice, 3 semestr, ekologia

więcej podobnych podstron