Listopad 2011, krwawica grupy IV

Spis treści

1.Yersinia

	Yersinia pseudotuberculosis	Yersinia pestis	Yersinia enterocolitica
1.Morfologia	wielkość: 0,8-2,0µm, nieznaczny polimorfizm otoczki(-) zarodniki(-) na podłożu płynnym w temperaturze od 18 do 22°C wykazuje ruch
2.Cechy hodowlane	Y. pseudotuberculosis ma małe wymagania odżywcze, rośnie dobrze na pożywkach podstawowych w warunkach tlenowych lub mikroaerofilnych najlepiej w temp. 28-30°C Na podłożu stałym tworzy kolonie gładkie (S) średnicy ok. 1 mm. Na bulionie daje jednolite zmętnienie z lekkim, łatwo rozbijającym się osadem. Na podłożu z krwią nie wykazuje hemolizy, ewentualnie hemolizę α. Y. pseudotuberculosis jest wrażliwa na działanie podwyższonej temperatury, środki dezynfekcyjne i antybiotyki (chloramfenikol, streptomycyna, terramycyna).		Wyrasta w niskich temperaturach (np. może się mnożyć w zanieczyszczonych produktach spożywczych lub preparatach krwi przechowywanych w lodówkach)
3.Właściwości biochemiczne	Fermentuje kwaśno: glukozę, maltozę, mannitol, arabinozę. Nie rozkłada laktozy i sacharozy. indol (-) H2S (+) katalaza (+) ureaza (+)
4.Zjadliwość/ chorobotwórczość	Y.pseudotuberosis wywołuje tzw. Gruźlicę rzekomą lub rodencjozę głównie gryzoni dziko żyjących (zające, dzikie króliki), zwierząt futerkowych (nutrie), ptactwa domowego ( zwłaszcza indyki) i ptaków wolno żyjących. Mogą chorować także inne zwierzęta dzikie i domowe ( pies, kot), doświadczalne a także człowiek. Forma ostra- obrzęk śledziony i węzłów chłonnych Forma przewlekła- okrągłe ogniska martwicze w wątrobie, śledzionie i innych narządach Zakażenie- drogą pokarmową lub przez uszkodzona skórę. Głównym źródłem zarazka jest ziemia. Sugeruje się również że świnie moga stanowić rezerwuar zarazka, izoluje się go od zdrowych sztuk z migdałków i treści jelit.	Y.pestis wywołuje: dżumę miejską ( rezerwuarem są szczury, wektorem pchły; pchły zakażają się w czasie pobierania pokarmu tj. krwi zakażonych szczurów; po namnożeniu się w jelicie pchły, jersinie są przenoszone na inne szczury albo na ludzi) dżumę leśną (wśród wiewiórek, szczurów polnych, kotów domowych) Do zakażenia może dojść po spożyciu skażonych produktów zwierzęcych lub w wyniku kontaktu z zakażonymi tkankami zwierząt.. Mimo że jersinie są wysoce zakaźne, z wyjątkiem płucnych postaci dżumy, choroba bardzo rzadko przenosi się z człowieka na człowieka. Klinicznymi postaciami zakażeń wywoływanych przez Y.pestis są: -dżuma dymienicza - rozwija się po ugryzieniu człowieka przez zakażona pchłę, po okresie inkubacji dłuższym niż 7 dni; u chorych występuje wysoka gorączka i bolesny obrzęk węzłów chłonnych pachowych lub pachwinowych; u chorych nieleczonych szybko rozwija się bakteriemia, w której śmiertelność sięga 75% . -dżuma płucna - okres inkubacji wynosi 2-3 dni; pierwszymi zwiastunami są gorączka i złe samopoczucie, objawy płucne rozwijają się w ciągu jednej doby; pacjenci są wysoce zakaźni; choroba rozprzestrzenia się wśród ludzi droga kropelkową Wawrzkiewicz - inny podział - na postać: gruczołową (obrzęk węzłów chłonnych i uszkodzenia systemu limfatycznego), płucną (ciężkie zapalenie płuc), posocznicową.	Przenoszona przez kontakt z zanieczyszczonymi produktami spożywczymi lub preparatami krwi. Naturalnym rezerwuarem Y.enterocolitica są świnie, gryzonie, zwierzęta hodowlane oraz króliki. Y. enterocolitica powoduje zapalenie żołądka i jelit- okres inkubacji 1-10 dni, rozwija się biegunka z towarzysząca gorączką oraz bólem brzucha, który utrzymuje się przez 1-2 tygodnie. W zakażeniach przewlekłych objawy mogą się utrzymywać przez wiele miesięcy. Zwykle zakażenie obejmuje końcowy odcinek jelita krętego i jeśli dojdzie do zajęcia krezkowych węzłów chłonnych, objawy mogą przypominać ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. U dorosłych objawy: sepsa, zapalenie stawów, ropnie wewnątrzbrzuszne, zapalenie szpiku kostnego.
5.Diagnozowanie	Wyosabnia się zarazek z: węzłów chłonnych krezki, kału, krwi. Identyfikuje się go w oparciu o właściwości morfologiczne, hodowlane, biochemiczne. Próba biologiczna- zakaża się podskórnie świnkę morską, ginie w ciągu 1- 3 tyg. Badanie serologiczne- bada się surowicę chorego metodą mikroaglutynacji, hemaglutynacji biernej lub immunofluorescencji pośredniej. Leczniczo stosuje się antybiotyki(ampicylina), sulfonamidy i preparaty furanowe. U ptaków stosowane są autoszczepionki inaktywowane formaliną.	Badanie biologiczne- świnka morska zakażona podskórnie hodowlą zarazka pada w ciągu 2-5 dni.

Właściwości	Y.pseudotuberculosis	Y.pestis	Y.enterocolitica
Ruch w temp. 25°C	+	-	+
Średnica kolonii po 24 godz. w 37°C	0,5-1,0 mm	0,1-0,2 mm	1,0-2,0 mm
Mleko lakmusowe	alkalizacja	bez zmian lub słabe zakwaszenie	bez zmian
Wytwarzanie ureazy	+	-	+
Redukcja błękitu metylenowego	+	-	-
Patogenność dla myszy	-	+	-

2. Haemophilus

1.Morfologia	Drobne, gramujemne pałeczki, cechuje je duży polimorfizm: tworzą formy ziarenkowate, innym razem nici. Haemophilus suis jest małą, nieruchomą pałeczką o wymiarach 0,2-0,3x0,5-2um. W starszych hodowlach może tworzyć nici. Nie posiada przetrwalników, może wytwarzać otoczkę. Tworzy kolonie szarawe, półprzezroczyste, okrągłe. Za pomocą odczynu precypitacji wyróżnia się 4 typy serotypy A,B, C, D. Istnieje pewne pokrewieństwo antygenowe między H. suis a H.influenzae. H. gallinarum podobny do H. suis.
2.Cechy hodowlane	H. suis rozwija się w warunkach tlenowych lub mikroaerofilnych, na specjalnych podłożach z surowicą zawierających tzn. czynnik V, znajdujący się m.in. we krwi, surowicy, wyciągu drożdżowym i hodowli Stapch.aureus oraz czynnik X (hemina). Bardzo wrażliwy na czynniki zewnętrzne, szybko ginie w zwłokach. Łatwo go niszczą substancje dezynfekujące i antybiotyki, zwłaszcza chloramfenikol. H. gallinarum - szczepy chorobotwórcze rosną w warunkach mikroaerofilnych lub beztlenowych, wzrost jest skąpy (średnica kolonii do 0,3mm) i powolny. Szczepy niechorobotwórcze mogą rosnąć w warunkach tlenowych. Do wzrostu wymagane są substancje wydzielane do podłoża przez szczepy gronkowów lub dodatek zredukowanego nukleotydu dwufosfopirydyny. Jest bardzo wrażliwy na temperaturę, 55 st. zabija go w 4-6 min., w kurnikach traci żywotność po 24h.
3.Właściwości biochemiczne	H. suis słabo fermentuje glukozę, sacharozę i maltozę, nie wytwarza indolu, nie rozkłada mocznika, redukuje azotany. H. gallinarum fermentuje kwaśno glukozę, fruktozę, mannozę i skrobię. Rozkład innych cukrów zależny od szczepu. Wszystkie szczepy redukują azotany, nie wytwarzają indolu ani siarkowodoru. Szczepy chorobotwórcze nie produkują katalazy. H. influenzae dzieli się na 8 biotypów (I-VIII) na podstawie 3 testów biochemicznych - produkcji indolu, aktywności ureazy i dekarboksylazy ornityny.
4.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Rosną na podłożach wzbogaconych z krwią. Konieczne do wzrostu czynnik V i X są w nich obecne ale krew barania dodawana do podłoży musi być delikatnie ogrzana, aby zniszczyć inhibitor czynnika V. Więc do izolacji In vitro stosuje się podłoże agarowe zawierające ogrzewaną krew. („agar czekoladowy).
5. Czynniki wirulencji	a) Liposacharyd w ścianie kom., działa jak endotoksyna. b) gatunkowo-swoiste białka w błonie zewnętrznej c) u H. influenzae (większości) występuje polisacharydowa otoczka w 6 antygenowych serotypach (a-f). Przed wprowadzeniem szczepionki serotyp b (z rybitolem, rybozą i fosforanem nazywanych fosforanem polirybitolu PRP) odpowiadał za 95% inwazyjnych zakażeń pałeczkami hemofilnymi. Obecnie ponad połowę zakażeń inwazyjnych powodują pozbawione otoczki (nietypowalne) szczepy. d) fimbrialne i afimbrialne adhezyjny H. influenzae ułatwiają kolonizację błony śluzowe nosogardła. e) egzopolisacharyd i glikopeptydy ściany kom. Uszkadzają komórki, zaburzają funkcje nabłonka migawkowego. Przez nabłonek i śródbłonek pałeczki mogą dostawać się do krwiobiegu.
6. Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	H. suis jest względnie patogenny i często przebywa w układzie oddechowym zdrowych świń. Może wywoływać zapalenie płuc świń jak i wikłać schorzenia takie jak pomór świń lub wirusowe zapalenie płuc. Zmiany w układzie oddechowym świń może wywoływać podobny do H. suis - H. parasuis a także H. parahaemolyticus. Ten ostatni często jest przyczyną poronień i posocznicy. H. gallinarum wywołuje zakaźny nieżyt nosa ptaków, głównie kur, rzadziej indyków, gołębi, bażantów i ptactwa wodnego. Najbardziej wrażliwe są młode. Atakuje błony śluzowe nosa, zatoki podoczodołowe, worki spojówkowe. H. piscium - wrzody ryb łososiowatych. H. influenzae - chorobotw. dla ludzi, wywołuje zapalenie ucha środkowego, nagłośni, opon mózgowych, stawów, najczęściej jako powikłania grypowe. H. ducreyi - chorobotw. dla ludzi. Czynnik etiologiczny choroby wenerycznej zwanej wrzodem miękkim. H. aegypticus - ostre, ropne zapalenie spojówek
7. Diagnozowanie	Haemophilus: występują głównie na błonach śluzowych dróg oddechowych, spojówek i dróg rodnych. Rozpoznanie opiera się o charakterystyczne właściwości biochemiczne, morfologiczne i hodowlane. H.gallinarum - Przy rozpoznaniu bierze się pod uwagę char. cechy kliniczne i przeprowadzane są badania na wrażliwych kurczętach. Dobre efekty lecznice uzyskuje się stosując parentalnie streptomycynę lub doustnie chloromycetynę, terramycynę, sulfonamidy. Materiał pobierany z płynu mózgowo-rdzeniowego, płynu stawowego, materiału dolnych dróg oddechowych. Wszystkie Haemophilus leczy się cefalosporynami, azytromycyną i fluorochinilonami. Wiele szczepów jest odpornych na ampicylinę,
8. Cechy charakterystyczne	Hodowla na agarze czekoladowym.

Cecha	Gatunek
		H. suis	H. parasuis	H. parahaemolyticus
Zapotrzebowanie na czynnik V (NAD) Zapotrzebowanie na czynnik X (hemina) Produkcja ureazy Wytwarzanie porfiryny z kwasu lewulinowego	+ + - -	+ - - +	+ - + +

3.Pseudomonas

1.Morfologia i cechy hodowlane	- heterogenne bakterie niefermętujące -oportunistyczne patogeny -ruchliwe, proste lub lekko zakrzywione pałeczki -gramm ujemne -rozmiar: 0,5-1,0*1,5-5,0 mikrometra -tworzą charakterystyczne pary -bezwzglądnie tlenowe , ale mogą wyrastac w warunkach beztlenowych wykorzystując azotany lub argininę -posiadają struktury powierzchniowe, enzymy i toksyny -oporne na większosć antybiotyków -wszechobecne-w gebie, gnijącej materii org. w żywności, na ciętych kwiatach, w zlewach, toaletach, w respiratorach, aparatach do dializ -nie należą do naturalnej flory fizjologicznej -wytwarzają czynniki wirulencji -mają proste wymagania odżywcze i zdolnośc do wzrostu w praktycznie każdym środowisku -temperatura hodowli od 4-42 stopnii -wytwarzają barwniki-np. piocyjaninę(niebieska) , piowerdynę(żółtozielona) , piorubrynę(czerwonobrązowa -wytwarzają śluzową otoczkę polisacharydową - rosną na podłożu MacConkeya -Pseudomonas aeruginosa-pałeczka ropy błękitnej: -mają biegunowo umieszczone 1-3 rzęski -rośnie obficie na zwykłych podłożach stałych i płynnych -pH 7,1-7,2 -optymalna temp. 37 C -na podłożu agarowym : duże, okrągłe, gładkie, wilgotne kolonie, niekiedy o metalicznym polysku, charakterystyczny zapach winogron -na agarze z krwią dają hemolizę typu beta -na bulionie rosną tuż przy powierzchni , gdzie stęż. tlenu jest największe, tworzą błonke silne zmętnienie, osad. -wytwarzają antygeny O i H. -Pseudomonas mallei-pałeczka nosacizny -cienka pałeczka -stare hodowle obok form pałeczkowatych formy ziarniste i nitkowate -trudno i nierówno barwi się barwnikami anilinowymi -na podłożach z dodatkiem glicerolu -na agarze ziemniacznym z glicerolem wzrost w postaci kropel miodu -na buloonie z glicerolem daje nieznaczne zmętnienie, delikatną błonkę , w starszych hodowlach osad. -nie wytwarza otoczek i przetrwalników -nie wykazuje ruchu
2.Właściwości biochemiczne	-dodatni test na oksydazę, co umożliwia różnicowanie z pałeczkami Enterobacteriaceae -rozkładają glukozę w procesie oksydacji niewymagającej -tlenowy rozkład węglowodanów -P.aeruginosa:mało aktywny rozkład cukrów, pewne szepy mogą produkować kwas z arabinozy, glukozy, mannozy, galaktozy i ksylozy. -rozkładają żelatynę -produkują lipazę i katalazę - hemoliza typu beta -P.mallei: słaba aktywnośc biochemiczna, tylko nieliczne szczepy zakwaszają glukozę i salicynę
3.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Rosną na podłożu MacConkeya
4.Zjadliwość/ chorobotwórczość	*Pseudomonas aeruginosa -szczególnie wrażliwe norki i szynszyle, młode zwierzęta u których wywołuje zapalenie płuc - u bydła , owiec, kóz-zapalenie wymion, infekcje ukł. moczowo-płciowego i oddechowego -może utrzymywać się w napletku buhajów, prowadzic do uszkodzenia nasienia -może przebiegac od bezobiawowego nosicielstwa poprzez łagodne zapalenie tchawicy i oskrzeli, aż do martwiczego zapalenia płuc - śluzowe szczepy izoluję się od chorych na mukowiscydozę -zakażenie ran pooparzeniowych -zakażenie układu moczowego -zapalenie ucha zew, -tzw.ucho pływaka Pseudomonas mallei: -nosacizna u nieparzystnokopytnych, kotowatych i człowieka -u koni nosacizna ma przebieg płucny(guzek w płucach) , postać nosowa( owrzodzenie przegrody nosowej) i skornej (owrzodz. skóry i błon śluzowych)
5.Czynniki wirulencji	-system sekrecji typu III umożliwia wstrzyknięcie czynników wirulencji wprost do cytozolu kom. gospodarza. -adhezyny ułatwiające adhezję: -rzęski, fimbrie-warunkują ruchliwość -LPS -alginian-śluzowy egzopolisacharyd, tworzy na powierzchni gruba otoczkę chroniącą przed fagocytozą i antybiotykami -toksyny i enzymy: -egzotoksyna A- zaburza syntezę białek w kom. gospodarza, blokują wydłużanie łańcucha polipeptydowego; odpowiada za martwicę skóry w poopażeniowych ranach, niszczenie tkanek w zakażeniach płuc; działa immunosupresyjnie. -Piocyjanina-niebieski barwnik,katalizuje produkcję nadtlenku i wody utlenionej; stymuluje uwal. IL-8 przyciągającej neutrofile -piowerdyna-żółtozielony barwnik; jest sideroforem wiążącym żelazo -enzymy LasA( proteaza serynowa) i LasB- degradacja elastyny i uszkadzanie tkanek, co powoduje zniszczenie miąższu płuc( zgorzelinowe zapalenie pluc), degradują dopełniacz i chamują neutrofile. -proteaza alkaliczna-zaburza odp. immunolog. -fosfolipaza C-ciepłowrażliwa hemolizyna, niszczy lipidy i lecytynę -egzoenzymy S i T-uszkodzenie nabłonka, co ułatwia rozprzestrzenianie się pałeczek w głąb tkanek i prowadzi do nekrozy.
6.Oporność na antybiotyki	-naturalnie oporne -podczas choroby dzięki mutacjom w genach kodujących białka purynowe nabywają odporności -wytwarza liczne beta-laktamazy inaktywujące antybiotyki beta-laktamowe :penicyliny, cefalosporyny, karbabenemy.
7.Diagnozowanie	Pseudomonas aerugica -izolowana z róznych zbiorników wodnych -do badania : przyżyciowo ropa, krew, nasienie, mocz,. po śmiertnie płuca i nerki -rozpoznanie opiera się na badaniu mikroskopowym i hodowlanym( charakterystyczne cechy: parwniki i tworzą pary -do identyfikacji wykorzystuje sie wzrost w tem. 41 stopni -wzrost mukoidalny na podłożu zawier. jako źródło węgla glikonian potasu -różnicow. wg. Właściwości biochemicznych Pseudomonas maleli -badania alergiczne- próba śródskórno powiekowa u koni, u ludzi próba skorna -bad. serologiczne-OWD i aglutynacja tylko w przypadku surowic osłów, mułów,klaczy ciężarnych. -przeprowadza się badania hodowlane i biologiczne na samcach świnek morskich-reagują charakterystycznym obrzękiem jąder, a z ich narządów pobiera się materiał do badań.
8.Cechy charakterystyczne	Śluzowe szczepy posiadają gruba otoczkę polisacharydową i są często izolowane od chorych na mukowiscydozę. Syntezę śluzowego polisacharydu reguluje zespół genów, które mogą ulegać aktywacji u chorych na mukowiscydozę.

4. Bordetella

1.Morfologia	Gram ujemne Pałeczki (ziarniakopełeczki) 0,2-0,5 x 1 mikrometra ruchliwe (bronchiseptica) lub nieruchliwe otoczki - bronchiseptica brak (reszta?)
2.Cechy hodowlane	Tlenowce 35^oC , wydłużony czas inkubacji do 7-12 dni
3.Właściwości biochemiczne	nie wytwarza indolu ani H2S; nie rozkłada węglowodanów katalazo dodatnie rozkłada mocznik
4.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	wzbogacone - proste wymagania odżywcze ale duża wrażliwość (szczególnie B. Pertussis) na substancje toksyczne i własne metabolity. Do podłoży dodawane: wyciąg z węgla drzewnego, skrobia, albumina lub krew (wąska strefa hemolizy) Np. podłoże Regan-Lowe zawiera wyciąg z węgla drzewnego, glicerol, pepton i krew końską. B.bronchiseptica na podłożu z krwia daje delikatne przejrzyste kolonie
5.Zjadliwość/ chorobotwórczość	B.pertussis - krztusiec u ludzi, okres inkubacji 7-10 dni, w trzech fazach: nieżytowa (podobna do przeziębienia), kaszlu napadowego (powtarzające się napady kaszlu), rekonwalescencji (zmniejsza się ilość napadów kaszlu, występowanie wtórnych powikłań) B.parapertussis - łagodna postać krztuśca u ludzi B.bronchiseptica - zakażenia układu oddechowego u zwierząt (zapalenia płuc u świń, kotów, szczeniąt, gryzoni, może też wikłać nosówkę u psów) , jeden z czynników etiologicznych zakażnego, zanikowego zapalenia nosa u świń, sporadycznie u ludzi B.holmesii - rzadka przyczyna posocznicy
6.Czynniki wirulencji	W przypadku B. Pertussis Adhezyny: Hemaglutynina filamentacyjna i pertaktyna - odpowiadają z wiązanie bakterii z glikoproteinami obecnymi w błonach kom. rzęskowych tchawicy. Wysoce immunogenne. Toksyna krztuścowa - podjednostka S2 wiąże się z pow. kom rzęskowych ukł. Oddechowego, podj. S3 wiaze się z gangliozydem na pow. kom fagocytarnych Fimbrie adhezyjne - wiążą bakterie z kom gospodarza, stymulują odp. Humoralną Toksyny: -Toksyna krztuścowa - podj. S1 inaktywuje błonowe białko pow. G1 alfa które kontroluje aktywność cyklazy adenylowej, niekontrolowana ekspresja tej cyklazy powoduje wzrost poziomu cAMP. Powoduje to hamowanie fagocytozy i migracji monocytów -Toksyna dermonektoryczna - zależnie od stężenia powoduje: małe - rozwój zmian skórnych, duże - działa letalnie na zwierzęta laboratoryjne -Cytotoksyna tchawicza - niskocząsteczkowy monomer peptydoglikanu sciany komórkowej, niszczy urzęsione komórki oddechowe i stymuluje uwalnianie IL-1 LPS- 2 różne cząsteczki zawierające lipid A i lipid X, indukuje alternatywną drogę aktywacji dopełniacza i stymuluje uwalnianie cytokin
7.Diagnozowanie	Jako materiał do badania pobieramy wydzieliny z nosa, lub poprzez płukanie tchawicy albodrzewa oskrzelowo-pęcherzykowego. Badanie mikroskopowe- metodą grama: czerwone gram ujemne pałeczki, metoda fluorescencji bezpośredniej ze swoistymi przeciwciałami monoklinalnymi lub poliklonalnymi znakowanymi fluoresceiną (mogą występować wyniki fałszywie dodatnie) Diagnostyka molekularna: metody amplifikacji kwasów nukleinowych np. PCR Metody hodowlane czyli wysiewanie bakterii i różnicowanie biochemiczne.
8.Leczenie	Antybiotyki z wyboru są makrolidy. Ważną rolę w profilaktyce odgrywają obowiązkowe szczepienia ochronne (u ludzi, u zwierząt?)

5. Moraxella

1.Morfologia	G - Krótke, dość grube pałeczki o dł 1,5-2,5 µm Kształtem i ułożeniem przypominają ziarniaki. Rzęski (-) Otoczki (+) Endospory (-)
2.Cechy hodowlane	tlenowe opt. Temp wzrostu: 32-37 ºC wzrost na agarze z krwią i agarze czekoladowym (zawiera zlizowaną krew) M.bovis - wzrost po 1-2 dniach, kolonie są okrągłe, gładkie, otoczone strefą hemolizy β; szczepy starsze tworzą kolonie szorstkie i płaskie o brzegach nierównych; wrażliwe na antybiotyki (gł. penicylinę) oraz czynniki fizyczne
3.Właściwości biochemiczne	silne wł. proteolityczne nie fermentują węglowodanów katalazododatnie oksydazododatnie M.bovis - hemolizuje krew, nie redukuje azotanów do azotynów M.lacunata - nie hemolizuje krwi, redukuje azotany do azotynów M.catarrhalis - większość szczepów wytwarza β-laktamazy i jest oporna na penicylinę, wszystkie szczepyoporne są na antybiotyki m.in. :cefalosporyna, erytromycyna, tetracykliny
4.Zjadliwość/ chorobotwórczość	M.bovis - wywołuje u bydła keratoconjunctivitis (zapalenie spojówki; nazywane Pink Eye) M.lacunata - występuje na powierzchni bł.śluzowej, wywołuje u ludzi kątowe zapalenie spojówek M.catarrhalis - powoduje nawracające zapalenia dróg oddechowych (zap. oskrzeli i odoskrzelowe zap. płuc); rzadziej zapalenie ucha środkowego, opon mózgowych, zatok M.osloensis i M.nonliquefaciens - występuje na skórze i błonach śluz. jamy ustnej i dróg moczowo-płciowych; są rzadką przyczyną zakażeń oportunistycznych

6.Francisella

1.Morfologia	Pałeczki G- , najczęściej drobne zaokrąglone ziarniakopałeczki (0,2x0,7 um) Otoczka (+) rzęski ( - ) przetrwalniki (-)
2.Cechy hodowlane	Duże wymagania wzrostowe: podłoża wzbogacone : krwią, glukozą i dodatkiem cysteiny(cel obniżenie potencjału oksydoredukcyjnego). Po 2-10 dniach inkubacji wyrastają kolonie : drobne ,przejrzyste,śluzowe .Agar z krwią - kolonia szara ,może występować zielona strefa hemolizy
3.Właściwości biochemiczne	Słaba aktywność biochemiczna Oksydazo(-) , katalazo(+) , H2S (+) , indol (-) Nie rosną na podłożu McConkeya
4.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Do wzrostu wymagają związków zawierających grupy sulfhydrylowe.F. tularesnsis wyrasta na agarze czekoladowym ,lub podłożu z wyciągiem drożdżowym i zbuforowanym wyciągiem z węgla drzewnego(BCYE),czyli zawierające cysteinę.Wzrost na agarze czekoladowym ,przy braku wzrostu na agarze z krwią (bez dodatku cysteiny),jest istotną cechą identyfikacyjną
5.Zjadliwość/ chorobotwórczość	Są bardzo inwazyjne.Patogen wewnątrzkomórkowy ,który przezywa wewnątrz makrofagów hamuje fuzję fagosomu z lizosomom.Bakterie ze względu na małe rozmiary mogą penetrować przez nieuszkodzona skórę i błony śluzowe. Zakażenie bakteriemia, ziarniaki w narządach miąższowych i węzłach chłonnych klatki piersiowej i brzucha .Wrażliwe padają po 2-10 dniach. U większości zwierząt domowych brak wyraźnych objawów(natomiast krew przeciwciała przeciwko Francisella. Bakteria niezwykle zakaźna dla człowiekakontakt z padłymi strój ochronny itp. to podstawa
6.Czynniki wirulencji	Otoczka polisacharydowa-chroni przed fagocytozą i lizą z udziałem dopełniacza. Endotoksyna-słaba
7.Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	F.tularensis względny patogen ,duża różnica w zjadliwości poszczególnych szczepów ,wywołuje tularemię głownie dziko żyjących gryzoni.Do zakażeń TYPEM A dochodzi najczęściej przez kontak z zającowatymi i kotami ,TYPEM B natomiast z gryzoniami i kotami ,ale nie z zającowatymi.
8.Diagnozowanie	Materiał: -wycinki narządów wewnętrznych(wątroba,śledziona) -węzły chłonne -krew pobrana na skrzepbadania serologiczne 1.Bezpośrednie badanie mikroskopowe: Barwienie metodą Gramaniewielka wartość diagnostyczna (dlatego wykorzystuje się do bezpośrednie diagnostyki preparaty histologiczne wątroby czy śledziony stosuje się technikę immunofluorescencji pośredniej i bezpośredniej. Barwienie na bipolarność (wynik pozytywny) 2.Izolacja i hodowla: Posiew na agar z krwią , i agar z krwią z dodatkiem 0,5% chlorowodorku cysteiny ,posiew na McConkeya. Inkubacja warunki tlenowe 37*C ,przez 7 dni. 3.Badanie biochemiczne(pkt.3) 4.Badanie serologiczne Odczyn aglutynacji (przeciwciała pojawiają się już po 2 tyg. ).Miano 1:40 i wyżej u psów i kotów wskazuje na zakażenie. 5.Próba biologiczna Nie stosowana w rutynowej diagnostyce. Najbardziej wrażliwa-mysz ,śmierć 2-10 dni bez zmian anatomopatologicznych ,dlatego używa się ŚWINEK MORSKICHmateriał wstrzykujemy w poduszeczkę łapki. Przy dużym zanieczyszczeniu próbek sporządzamy homogenizat rozmazać na skórze ,po 2 tyg. jeśli przeżyje określamy miano surowicy w teście
9.Cechy charakterystyczne	Rezerwuarem zarazka są gryzonie (głównie myszowate i zającowate),także kleszcze i niektóre roztocza. Zarazek przenosi się na wiele zwierząt za pośrednictwem owadów i innych stawonogów(pałeczki przechodzą przez wszystkie stadia rozwojowe).Źródło zakażenia stanowią też inne zwierzęta ,a ich zwłoki mogą zanieczyszczać wodę i glebę.

7.Actinobacillus

1.Morfologia	A lignieresii i A. equuli: gramujemne pałeczki 0,4-1,5 um często barwią się biegunowo nie posiadają: otoczek, przetrwalników, rzęsek
2.Cechy hodowlane	A lignieresii: rośnie w warunkach mikroaerofilnych i tlenowych na podłożach beztlenowych wzrost skąpy lepszy na wzbogaconych kolonie małe o średnicy 1-3mm, początkowo przejrzyste później matowieją, wolno rosnące wymagające 2-3 dni inkubacji na bulionie z surowicą rośnie w formie ziarnistości przylegających do ścianek lub dna naczynia w klarownym płynie (w następnych pasażach może dawać zmętnienie) equuli: rośnie dobrze na podłożu McConkey'a i agarze krwawym (w powietrzu CO2). Wrasta w głąb agaru oraz w podłoże żelatynowe, co utrudnia zdejmowanie z powierzchni
3.Właściwości biochemiczne	lignieresii: zarazek produkuje ureazę nie tworzy indolu equuli: Fermentuje glukozę, sacharozę, mannozę, mannitol wytwarza katalazę nie wytwarza indolu i siarkowodoru
4.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Na podłożach podstawowych wzrost jest skąpy; dobry na agarze krwawym.
5.Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	lignieresii: wywołuje actinobacylozę bydła, owiec i świń. U bydła i owiec charakterystyczne ropnie oraz zmiany przerostowe i zapalne lokalizują się na języku, kościach szczęk, skórze i tkance podskórnej głowy i szyi, niekiedy na wargach. U świń atakuje głównie wymię, rzadziej język i migdałki. equuli: Może wywoływać u źrebiąt schorzenia stawów, ropne zapalenie nerek i posocznicę, a u sztuk dorosłych ronienia i zapalenie stawów
6.Diagnozowanie	lignieresii: Rozpoznanie opiera się na izolacji zarazka z chorobowo zmienionej tkanki i określeniu jego właściwości hodowlaych i biochemicznych. Można również przeprowadzić próbę biologiczną na świnkach morskich, które reagują na zakażenie zapaleniem jąder (inne zwierzęta są niewrażliwe).
7.Cechy charakterystyczne	lignieresii: -W zakażonej tkance lub ropie tworzy białe lub szarawe ziarenka, które po roztarciu i zabarwieniu dają obraz skupionych gramujemnych pałeczek. - kolonie silnie przylegają do podłoża

8.Burkholderi

1.Morfologia	Pałeczka, Gram ujemna, nieprzetrwalnikująca, otoczki brak, urzęsienie biegunowe(B. mallei), podobna do Pseudomonas
2.Cechy hodowlane	B. cepacia - pożywka poza standardowymi składnikami zaawiera  polimyksynę,  tykarcylinę,  fiolet krystaliczny oraz sole żółciowe. ; B. mallei - Bakteria wzrasta na pożywkach prostych w warunkach tlenowych. Na agarze kolonie wyrastają po około dwóch dniach i przyjmują barwę szarą. Starsze hodowle mogą mieć inny wygląd morfologiczny bakterii (łańcuszki etc.). Rezerwą węgla jest kwas hydroksymasłowy.
3.Właściwości biochemiczne	Nie rozkłada glukozy; Bakteria jest naturalnie oporna na wiele antybiotyków, m.in z grupy penicylin oraz aminoglikozydy. Istnieją rozbieżności pomiędzy wpływem antybiotykówin vitro a in vivo. Lekiem z wyboru jest temocylina skojarzona z innym chemioterapeutykiem.; B.mallei- Pałeczka nosacizny może przeżyć w środowisku zewnętrznym nawet kilka tygodni, jednak jest wrażliwa na czynniki zewnętrzne (światło słoneczne,fenol). Antybiotykami aktywnymi wobec drobnoustroju jest tetracyklina,  chloramfenikol oraz streptomycyna.
4.Zjadliwość/ chorobotwórczość	B. cepacia - może być przyczyną zakażeń oportunistycznych. Jest częstą przyczyną zakażeń wewnątrzszpitalnych, zwłaszcza na oddziałach intensywnej terapii, onkologii oraz transplantologii. U osłabionych pacjentów jest w stanie wywołać m.in. posocznicę, zapalenie wsierdzia, zapalenie dróg moczowych. Szczególnie predysponowani na zakażenie są chorzy na mukowiscydozę.; B.mallei - ędąca przyczyną nosacizny
5.Cechy charakterystyczne	Występowanie - Bakteria występuje powszechnie w środowisku wilgotnym. W szpitalach zajmuje takie nisze ekologiczne, jak umywalki, termometry, nawilżacze, respiratory, kwiaty etc. Ponadto może wzrastać w roztworze soli fizjologicznej, środkach do dezynfekcji a nawet w wodzie destylowanej.; Do rozróżnienia Burkholderii od P. aeruginosa wykorzystuje się wrażliwość tych pierwszych na trimetoprom-sulfametoksazol

9.Chlamydophila

1.Morfologia	Ziarenkowate, gramujemne, nie wytwarzają endospor wewnątrzcytoplazmatyczne pasożyty kręgowców. Nie mają cytochromu, i nie wytwarzają związków wysokoenergetycznych. Ściana komórkowa nie zawiera kwasu dwuaminopimelinowego ani kwasu muraminowego. Charakterystyczny cykl rozwojowy: ciałka elementarne, wielkości 200-280 nm, okryte trójwarstwową błoną grubości ok. 10 nm, wnikają do cytoplazmy komórki eukariotycznej. Ulegają tam tzw. Pierwotnej reorganizacji - przekształcają się w postacie dyspersyjne. Cechują się one tym, że są dwukrotnie większe od ciałek elementarnych (400-500nm), o luźnej strukturze wewnątrzkom. Te formy dają poczatek ciałkom niezakaźnym, średnicy 500-1000nm, wewnątrz których jest macierz o budowie siateczkowo-ziarnistej. Ulegają one podziałom, tzw. Wtórnej reorganizacji. Powstają formy kondensacyjne, wielkości 300-500nm o wyraźnie zaznaczonym nukleoidzie, umieszczonym w części środkowej zarazka. Z nich powstają nowe ciałka elementarne. Cykl rozwojowy trwa ok. 2 dni od momentu wniknięcia ciałka elementarnego do komórki eukariotycznej.
2.Cechy hodowlane	Namnażają się dobrze w woreczku żółtkowym embrionów kurzych oraz w chodowlach in vitro. Optymalne pH wynosi ok. 7,0. Wytwarza hemaglutyninę związaną ze ścianą ciałek elementarnych i aglutynującą czerwone krwinki myszy, chomikia i pisklęcia.
3.Zjadliwość/ chorobotwórczość	C. pisttaci jest patogenny dla zwierząt, wywołuje ornitozę ptaków, zapalenie płuc bydła, owiec, kóz, świń, koni i kotów. Powodować może także wystąpienie polyarthrisis owiec, bydła i świń, poronienia, zapalenia jelit i spojówek. Niektóre szczepy są chorobotwórcze dla człowieka.
4.Czynniki wirulencji	Chlamydioza szerzy się drogą aerogenną, a znacznie rzadziej poprzez łożysko, w czasie kopulacji bądź za pośrednictwem stawonogów. Po zakażeniu układu oddechowego bakterie przemieszczają się do komórek siateczkowo-śródbłonkowych wątroby i śledziony. Tu namnażają się, powodując ogniskowe zmiany martwicze. Płuca i inne narządy zajmowane są przez bakterie przemieszczające się drogą krwiopochodną, co powoduje limfocytarną odpowiedź zapalną w przestrzeniach pęcherzykowej i śródmiąższowej.
5.Diagnozowanie	Rozpoznanie za pomocą badania serologicznego OWD przy użyciu swoistego grupowo antygenu, bądź przez namnażanie chlamydii i wykazanie ich obecności w cytoplazmie komórek wybarwionych metodą Giemsy na obecność bazofilnych wtrętów cytoplazmatycznych.

10.Campylobacter

1.Morfologia	- Gramm - - krótkie pałeczki kształtu przecinka, litery S lub spirali - wielkość komórek: 0,2-0,5 µm szerokości x 0,5-5,0 µm długości - nie wytwarzają przetrwalników - obecna jedna rzęska biegunowa (względnie kilka) - wykazują ruch -na podłożu tworza trzy formy: S - kolonie gładkie, wypukłe o regularnym brzegu, barwy szarobiałej M- kolonie śluzowate R- kolonie płaskie, szorstkie, twarde o nieregularnym brzegu
2.Cechy hodowlane	- rosną w warunkach mikroareofilnych i beztlenowych (konieczna obniżona zawartość tlenu) - rosną lepiej w atmosferze 5-10% CO2 - dobrze rosną w temp. 37ºC ( C.jejuni lepiej w 42ºC) - podłoża selektywne muszą zawierać krew lub węgiel drzewny ( by zneutralizować antybiotyki) - bakterie wolnorosnące (48-72h lub więcej)
3.Właściwości biochemiczne	- niekwasooporne - nie fermentują i nie utleniają węglowodanów - nie hydrolizują żelatyny i mocznika - próby VP i MR - - katalaza + - oksydaza + - H2S -
4.Czynniki wirulencji	- enterotoksyny, endotoksyny i toksyny cytopatyczne - LPS C.fetus ma na powierzchni ciepłooporne podobne do otoczki białko (białko S), które hamuje bakteriobójcze działanie dopełniacza (hamuje wiązanie składnika C3b)
5.Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	- C. jejuni: u ludzi wywołuje zapalenie żołądka, jelita czczego, jelita krętego i okrężnicy (zakażona powierzchnia błony śluzowej jelita wrzodzieje, pojawia się obrzęk z krwawymi ropniami krypt w węzłach chłonnych nabłonka oraz infiltracja blaszki podstawnej jelita neutrofilami, komórkami jednojądrzastymi i eozynofilami) z biegunką, goraczką i ostrymi bólami brzucha !!powikłania po zakażeniu C.jejuni* zespół Guilllaina-Barrego - zaburzenie autoimmunologiczne obwodowego układu nerwowego, charakteryzujące się symetrycznym osłabieniem * reaktywne zapalenie stawów (bolesny obrzęk stawów) C.fetus: ronienie bydła; u ludzi pierwotnie odpowiedzialny za zakażenia śródnaczyniowe (sepsa, zapalenia wsierdzia, zakrzepowe zapalenie żył) i pozajelitowe (zapalenie opon mózgowych i mózgu, ropnie) C.upsaliensis: u psów, kotów i ludzi powoduje zakażenia żołądka i jelit, psy mogą być też tylko nosicielami
6.Diagnozowanie	- mikroskopowe wykrywanie w próbkach kału pałeczek G-, cienkich, kształtu litery S - hodowla na specjalnych podłożach w specjalnych warunkach, dwudniowa lub dłuższa - wykrywanie antygenu Campylobacter w próbkach kału

11.Borrelia

1.Morfologia	G (-), spiralnym, z peryplazmatycznymi wiciami. Nie wytwarzają endospor, ale w niekorzystnych warunkach wytwarzają formy sferoidalne. Ciało krętka stanowi cylinder protoplazmatyczny, helikarny o skrętach spiralnych. Na cylinder nawinięte są włókna osiowe- wici/ witki. Na jednym biegunie mają dyski przyczepu. Każda witka ma swój dysk przyczepy jedna na jednym biegunie komórki druga na drugim, z przeciwnych biegunów wici puszczone są wolno. Borelia ma 4-8 luźnych spirali, odległość między spiralami 3 mikrometry. Liczba włókien osiowych : 15-20 Ilość dysków przyczepu: 2 z jednej i drugiej strony komórki Długość: 8- 30 mikrometrów Grubość:0,2-0,3 mikrometra Ruch: obrotowy, wokół osi, postępowy, falujący: + , bardzo ruchliwe
2.Cechy hodowlane	Rosną w warunkach mikroaerofilnych. Hodowla bardzo trudna, źle rosną na podłożach, Dobrze w 6-8 dniowych zarodkach kurzych. Borrelia burgdorferi hodują się trudno, mają duże wymagania odżywcze,rosną na złożonym podłożu płynnym Barbour-Stoenner-Kellyego w optymalnej temperaturze 33-35°C. Czas pomiędzy kolejnymi podziałami komórki jest długi i wynosi od 12 do 24 godzin. Izolacja bakterii z kleszczy jest stosunkowo łatwa, trudno ją natomiast przeprowadzić u ludzi. Hodowla udaje się głównie ze skóry. Próby izolacji bakterii z krwi, mazi stawowej i płynu mózgowo-rdzeniowego są bardzo trudne do przeprowadzenia.
3.Właściwości biochemiczne	generalnie barwią się słabo , dobrze tylko barwnikami anilinowymi : + (Giemza, Wright) (można je obserwować w rozmazach krwi chorych na dury powrotne ale nie w rozmazach krwi chorych na boreliozę)
4.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	złożone podłoże płynne Barbour-Stoenner-Kellyego. Mają duże wymaganie odżywcze, (wymagają do wzrosty N-acetyloglukozaminy, długołańcuchowych nasyconych i nienasyconych KT, glukozy, aminokwasów)
5.Zjadliwość/ chorobotwórczość	Borelioza: Wzrost Borelii w organizmie wektora i ssaka jest regulowany ekspresją genów kodujących białka błony zewn. Białko powierzchniowe OspA jest eksponowane na powierzchni B. burgdorferi przebywających w jelicie kleszcza, w trakcie pobieranie przez niego posiłku białko to złuszcza się z powierzchni krętków, co umożliwia im wędrówkę do gruczołu ślinowego kleszcza. Tu na powierzchni Bonelii pojawia się białko OspC odgrywające krytyczną rolę w przechodzeniu Bonelii ze śliną kleszcza do organizmu ssaka. Dury powrotne: Krętki wykazują zmienność antygenową, co jest przyczyną okresowych wzrostów i spadków temp. Ciała. Krętki wywołujące dury posiadają wiele genów homologicznych z kodującym OspC ale tylko jeden z nich ulega ekspresji w momencie zakażenia. Gdy w organizmie powstaną swoiste przeciwciała przeciwko krętkom, aglutynują one krętki, które są zabijane na drodze lizy przez dopełniacz i następuje ich usuwanie z krwi chorego. Zmiana ekspresji genów zachodzi u krętków bardzo szybko, co powoduje że wysiewane są z tkanek do krwi nowe generacje z inną lipoproteiną powierzchniową, odpowiedzialną za następny wzrost temp. ciała
6.Czynniki wirulencji	Białka powierzchniowe (OspC, Ospa) - B u gatunków wywołujących boreliozę Gatunki wywołujące dury: zmienność antygenowa, lipoproteidy powierzchniowe zmieniające się w każdej kolejnej generacji, kodowane przez białka homologiczne z kodującymi Białka OspC
7.Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	epidemiczny dur powrotny Wywoływany przez Borrelia recurrentis. Wektorem jest wesz ludzka, a jedynym rezerwuarem ludzie. Krętki wraz z krwią żywiciela dostają się do organizmu wszy, przez ścianę jelita do hemolimfy, gdzie się mnożą. Gdy osoba, na której pasożytuje wesz, drapie się i ją rozgniata, Borrelie dostają się do krwi przez uszkodzoną skórę. Jest to choroba epidemiczna (sprzyjają złe warunki sanitarne, przeludnienie). endemiczny dur powrotny Wywołuje wiele gatunków Borrelia (ok. 15). Przenoszony od gryzoni na ludzi, rezerwuar stanowią: gryzonie, małe ssaki, miękkie kleszcze; wektor: miękkie kleszcze (Ornithodoros). Kleszcze zanieczyszczają swoją śliną i odchodami obfitującymi w krętki rankę powstającą po ukłuciu. Zakażenia przenoszone przez kleszcze występują na całym świecie. Przebieg choroby (dur powrotny): Po tygodniowym okresie inkubacji pojawiają się nagle silne dreszcze, gorączka, ból mięśni i głowy. Często powiększenie wątroby i śledziony. Objawy zanikają po 3-7 dniach (krętki usunięte z krwiobiegu). Bakteriemia z gorączką ponownie pojawia się po tygodniowym okresie bezgorączkowym (epizody gorączki). Dur epidemiczny- pojedynczy powrót objawów, dur endemiczny- nawrotów może być nawet 10. borelioza (choroba z Lyme) Wywołuje ją łącznie ok. 10 gatunków, ale tylko trzy z nich powodują zakażenia ludzi: B. burgdoferi (USA i Europa), B. garinii i B. afzelii - Europa, Azja. Głównym wektorem boreliozy są twarde kleszcze z gatunku Ixodes scapularis i Ixodes pacificus (USA), Ixodes ricinus (Europa) , Ixodes ppersulcatus (Azja i Wsch. Europa). Główne rezerwuary krętków: myszak białostopy i jeleń wirgiński (w USA). Myszaki białostope- rezerwuar larw i nimf, jelenie- rezerwuar dorosłych osobników. Larwy kleszczy zarażają się boneliami w czasie bytowania na Myszakach, potem przekształcają się w nimfy i pobierają drugi posiłek- krew zwierząt (ewentualnie człowieka) po 48 godzinach żerowania kleszcza na skórze, dochodzi do zakażenia Borrelią. Nimfy przekształcają się w osobniki dorosłe i pobierają trzeci w życiu posiłek(krew głównie jeleni, ale może się zdarzyć, że ludzi). Przebieg choroby: Wczesne stadium- zakażenie miejscowe, zlokalizowane, zamienia się we wczesne stadium rozsiane erytema migrans, po 3-30 dniowym okresie inkubacji w miejscu kontaktu z kleszczem rozwija się pojedyncza lub mnoga zmiana skórna (do 50 cm średnicy w kilka tygodni) - rumień. Zmiany w ciągu paru tygodni pojawiają się i znikają. Inne wczesne objawy: złe samopoczucie, skrajne zmęczenie, ból głowy, gorączka, dreszcze, bóle kostno- mięśniowe, powiększenie węzłów chłonnych (przez średnio 4 tygodnie). Krętki rozsiewają się drogą hematogenną. Objawy ogólnoustrojowe (złe samopoczucie, gorączka, zmęczenie) i układowe- zapalenie i bóle stawów, mięśni, zaburzenia kardiologiczne i neurologiczne-> zapalenie osierdzia, wsierdzia, m. sercowego, bolesność stawów w szczególności łokciowego, kolanowego, biodrowego. Objawy późnej boreliozy: mogą utrzymywać się miesiącami a nawet latami. Zapalenie stawów o przerywanym przebiegu, przewlekłe zanikowe zapalenie skóry, to ostatnie objawy choroby.
8.Diagnozowanie	Krętki odpowiedzialne za dur powrotny można wykryć w okresach gorączkowych w preparatach krwi barwionych metodą Giemzy lub Wrighta-> najczulsza metoda diagnostyczna. Nie są przydatne testy serologiczne, bo krętki te podlegają zmienności antygenowej. W przypadku boreliozy badanie mikroskopowe krwi lub tkanek nie jest zalecane, B. burgdorferi rzadko można zaobserwować w materiale klinicznym. Czułość technik amplifikacji kwasów nukleinowych w przypadku Borrelii wynosi: 65-75% dla biopatów skórnych, 50-85% dla płynu stawowego, 25% dla mózgowo- rdzeniowego. Testy PCR wykonywane w laboratoriach referencyjnych i naukowych, powinny być potwierdzone badaniami serologicznymi lub hodowlą. Testy serologiczne- wykrywanie swoistych przeciwciał. test ELISA- metoda polega na identyfikacji specyficznych przeciwciał klasy IgG lub IgM skierowanych przeciwko antygenom flagelarnym (OspA, OspB, OspC) krętka w surowicy pacjenta. Najczęściej testy immunofluorescencyjne IFA i immunoenzymatyczne EIA. Mają stosunkowo niska czułość we wczesnej boreliozie. Przeciwciała klasy IgM- najwyższe miana w 6-8 tyg choroby Przeciwciała klasy IgG- najwyższe miana w 4-6 miesiącu choroby Obecność swoistych przeciwciał w płynie mózgowo- rdzeniowym-> neuroborelioza. Mogą występować reakcje krzyżowe, więc dodatnie wyniki należy potwierdzić. Większość fałszywie dodatnich wyników można wykluczyć, stosując nieswoisty test kiłowy, u pacjentów z boreliozą jest ujemny, Do potwierdzenia wyników dodatnich w odczynach IFA i EIA stosuje się test Western Blot. Test ten dostarcza informacji o przeciwciałach klasy IgG i IgM. Jego czułość, podobnie jak ELISA zależy od momentu wykonania badania, ma on jednak większą swoistość. W 4 tygodnie po ukąszeniu wykrywa się za pomocą Western-blot większość zakażeń boreliozą, a liczba wyników fałszywie dodatnich jest mniejsza niż w przypadku testu ELISA. Badania serologiczne nie pozwalają na rozróżnienie zakażenia aktywnego i przebytego. Żadne badanie serologiczne nie ma 100% czułości ani swoistości, dlatego nie u wszystkich chorych udaje się potwierdzić boreliozę badaniami laboratoryjnymi. Dodatnie wyniki testów i przebycie boreliozy nie świadczą o odporności przed kolejnym zakażeniem PCR- metoda charakteryzująca się wysoką czułością, oparta na specyficznym i wybiórczym powieleniu fragmentu DNA bakterii, a następnie uwidocznieniu fragmentu DNA poprzez jego połączenie z przeciwciałem monoklonalnym. Wynik pozytywny jest dowodem świadczącym o obecności bakterii we krwi. Dodatkowe badania diagnostyczne to m.in. biopsja zmienionej chorobowo skóry. W 80% przypadków można wykryć B.burgdorferi. Materiał do hodowli pobiera się z obwodu rumienia. Badanie ma czułość 100% i pozwala rozróżnić mikroorganizmy żywe i martwe. Wadą metody jest konieczność użycia specjalnego podłoża (zmodyfikowanego podłoża Barboura- Stoennera- Kelly'ego) i długotrwałej obserwacji hodowli.
9.Cechy charakterystyczne	W USA istnieje szczepionka przeciw boreliozie zawierająca lipoproteinę- białko Ospa powierzchniowe, ale ze względu na różnice antygenowe nie chroni w 100% przed chorobą. Brak szczepionek przeciwko durom powrotnym.

12.Helicobacter

1.Morfologia	- G-, - w młodych hodowlach ma pałeczkowaty lub spiralny kształt, ale w starszych hodowlach może tworzyć formy ziarniakowa te. - biegunowa rzęska - nie wytwarza przetrwalników
2.Cechy hodowlane	- podłoża wzbogacone w krew, surowicę, węglem drzewnym, skrobią lub żółtkim jaja - mikroaerofilne warunki hodowli ( mało O₂ dużo CO₂) - temp. 30-37 °C - 2tyg - materiał pobierany bezpośrednio ze zmienionej tkanki ( H.pyroli asheruje do bł. Śluzowej żoładka, dlatego nie wystepuje w kale ani we krwi)
3.Właściwości biochemiczne	- wytwarza ureazę ( podloze Christensena -bardzo szybka alkalizacja) - katalazo- i oksydazoDODATNIA - nie fermentuje ani nie utlenia węglowodanów
4.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	- podłoże Christiansena (pepton, NaCl, KH2PO4, czerwień krezolowa, mocznik, woda destylowana) Drobnoustroje rozkładają mocznik, wytwarzający się amoniak alkalizuje podłoże i zmienia jego barwę z żółtej na fioletowo-czerwoną
5.Czynniki wirulencji	1. blokowanie produkcji kw. żołądkowego przez hamujące białko bakteryjne 2. neutralizacja kw. żołądkowego przez amoniak powstający w wyniku aktywności ureazy Białka adhezyjne na powierzchni umożliwiają przyczepanie się do kom. śródbłonka i sprawne poruszanie sięw warstwie śluzu, białka powierzchniowe mogą wiązać białka gospodarza->uniaknie kontaktu z ukł. immunologicznym. Za zlokalizowane uszkodzenie tkanek odpowiadają prod. rozp. bakteryjnej ureazy, mucynazy, fosfolipazy oraz cytotoksyna wakuolizujaca A (VacA), białko dostające Dię do kom.nabłonka na drodze endocytozy, które uszkadza kom. poprzez tworzenie w nich wakuoli. Związany z cytotoksyną gen (cagA), gen ten koduje bakteryjna strukturę działającą na zasadzie strzykawki, która wstrzykuje do kom.nabłonka bałko CagA uszkadzające cytoszkielet aktynowy. Geny cag PAI (izomeraza fosforybozyloantranilanowa ) indukująwytwarzanie IL-8, przyciągającej neutrofile powodując wytwarzanie dobrze nam już znanych RFT->zapalenie błony śluzowej żołądka i wrzody
6. Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	- H.pyroli: zapalenie bł.śluzowej żołądka, wrzody trawienne, gruczolak żołądka, MALT, B-limfocytowy chłoniak - H.cinaedi: zapalenie bł.śluzowej żołądka i jelit, sepsa, zapalenie odbytu i jelita grubego - H.fenneliae: zapalenie bł.śluzowej żołądka i jelit, sepsa, zapalenie odbytu i jelita grubego
7. Diagnozowanie	- badanie mikroskopowe ( HE, Grama, barwienie srebrem, techniką Warthin-Starry jest najczulsze)- „złoty standard” jednak konieczność zastosowania inwazyjnej metody w celu pobrania materiału powoduje bardzo rzadkie stosowanie tej metody -wykrywanie ureazy: Bezpośrednie badanie daje wynik w prawie 100% w bardzo krótkim czasie, jednak pobranie materiału również jest inwazyjne Test oddechowy, pijemy izotopowo oznaczony mocznik wydychamy prod.rozpadu mocznika, smuchamy, maszyna bada, wszystko pięknie ale drogo. Koszt aparatury nas przerasta. - testy immunoenzymatyczne, badanie antygenów H.pyroli wydalanych w kupie, łatwe do wykonania, tanie, ALE wykrywaja tylko H.pyroli nie wykrywają jelitowo-wątrobowych gat. Helocobacter. - testy skriningowe, ALE przeciwciała utrzymują się latami, testy te nie pozwalają na odróżnienie zakażenia przebytego od aktualnego, oznaczone miana przeciwciał nie korelują z ciężkością zakażenia ani odpowiedzią na leczenie, przydają się do badań epidemiologicznych lub wstępnej obecności u badanej osoby.
8. Leczenie	Terapia skojarzona: -inhibitor pompy protonowej (np. omeprazol) -makrolid (np. klarytromycyna) -antybiotyk ( np. amoksycylina) Początkowo 7-10 dni Niepowodzenie jest zazwyczaj spowodowane opornością na klarytromycynę, jeżeli nie ma poprawy należy wykonać oznaczenie wrażliwości szczepu na antybiotyki.
9.Cechy charakterystyczne	Ok. 70% populacji w krajach rozwijających się jest zakażona, zwykle przed 10 rokiem życia, lecznie profilaktyczne nie jest takie dobre, jak mogłoby się wydawać! „Eradykcja H.pyroli u symptomatycznych nosicieli może być nierozsadna.” Kolonizacja H.pyroli zapenia ochronę przed refluksem żołądkowo-przełykowym,gruczolakorakiem dolnego odcinka przełyku i wpustu żołądka. (ale uczeni nie wiedzą dlaczego tak się dzieje )

13.Serpulina

1.Morfologia	osiągają wielkość 6-8 mikrometrów. Są to bakterie beztlenowe, posiadające od 6- 10 skrętów ciała i 6- 14 włókien osiowych. Wszystkie włókna wychodzą z jednego dysku przyczepu., znajdującego się na biegunie komórki.
2.Cechy hodowlane	zarazki rosną dobrze na agarze tryptozowo- sojowym, bądź bulionie mózgowo- sercowym z dodatkiem surowicy cielęcej. Aby obniżyć potencjał oksydoredukcyjny dodaje się L- cysteinę. Dodatek antybiotyków, np. wankomycyna, powoduje zahamowanie flory towarzyszącej. Hodowle inkubuje się w 40 stopniach, przez kilka dn iw mieszaninie H2 ( 90%), oraz CO2 ( 10%), w warunkach beztlenowych. Kolonie rosną w głąb, bądź śluzowo na agarze, występuje silna strefa hemolizy β.
3.Badanie serologiczne	określamy poziom przeciwciał. Antygen możemy wykryć testem aglutynacji mikroskopowej, bądź biologii molekularnej: test Ellisa, OWD, metodą TCR oraz hybrydyzacji DNA
4.Zjadliwość/ chorobotwórczość	powodują dyzenterię u świń w każdym wieku i współdziała w wywołaniu tej jednostki chorobowej z Fusobacterium necrophorium. Bakterie zasiedlają krypty okrężnicy i jelita grubego, przedostają się do enterocytów i powodują stan zapalny. Objawami infekcji są silna biegunka z domieszką krwi, włóknika i śluzu. Serpulina może bytować w przewodzie pokarmowym jeżeli świnie są w dobrostanie; w momencie zadziałania czynnika aktywującego powoduje dyzenterię i świń.
5.Czynniki wirulencji	czynnikami wirulencji jest LPS sciany komórkowej oraz hemolizyny.
6.Identyfikacja	Serpulina hyodysenteriae należy odróżnić od Serpulina innocens. Najlepiej zrobić to poprzez obserwację strefy hemolizy β, fermentacji fruktozy ( S. innocens + ), oraz produkcją indolu ( S. hyodysenteriae +)
7.Diagnozowanie	DIAGNOSTYKA: do badania przesyła się kał lub wymazy z odbytu. Z kału przygotowuje się 1-% zawiesinę, wiruje, i przepuszcza przez filtry o coraz to mniejszych oczkach, ( średnica od 1 do 0.45 mikrometra). W badaniu bezpośrednim kroplę przesączu oglądamy w mikroskopie ciemnego pola widzenia. Poza tym rozmaz barwimy barwnikami anilinowymi ( fuksyna, błękit Wiktorii).
8.Cechy charakterystyczne

14.Rhodococcus

1.Morfologia	Królestwo: Bakterie Gromada: Actinobacteria Zamówienie: Promieniowców Podrząd: Corynebacterineae Rodzina: Nocardiaceae Rodzaj: Rhodococcus	Rhodococcus equi
2.Morfologia	-G + ale nie jednolicie -słabo kwasooporne- z powodu zawartości w ściane komórkowej kwasów mykolowych o średniej dł łańcuchów -pałeczki- w młodych hodowlach----> potem postaci okrągłe -proste lub lekko zaokrąglone pałeczki -brak ruchu -tlenowce niektóre rozwijają się w war. Mikroaerofilnych lub nawet beztlenowych	-polimorficzna, nieruchoma pałeczka -wykazuje metachromatyczne ziarnistości -wewnątrzkomórkowa -przetrwalniki - -otoczka +
3.Cechy hodowlane	-inkubowane w warunkach tlenowych -kolor łososiowy po min 4 dniach hodowli -kolonie zazwyczaj śluzowe -podłoża nieselektywne,	-rośnie w war tlenowych tworząc wilgotne, błyszczące kolonie średnicy kilku mm -na podłożu z surowicą wytwarza bladoróżowy barwnik -na agarze odżywczym, a dodatek tyminy wspomaga wzrost -Kolonie po 24-48 h są małe, okragłe, białe -Kolonie po 3-4 dniach są łososiowe i bardzo śluzowe- rozlewają się po podłożu
4.Właściwości biochemiczne	-w DNA szczepów rhodococcus zakodowana jest imponująca ilość enzymów P450, co bez wątpienia potwierdza fakt, że te bakterie bardzo efektywnie degradują różnorodne związki produkują steroidy, akryloamid i kwas akrylowy	-hemoliza - / słabo zaznaczona hemoliza beta -nie fermentuje cukrów -wytwarza katalazę C
5.Zjadliwość/ chorobotwórczość	-najczęściej atakują pacjentów z upośledzoną odpornością -u pacjentów z obniżoną odpornością dochodzi do inwazyjnego zakażenia płuc ( guzki płucne, zrosty, ropnie). -Często obserwuje się rozprzestzrenianie drogą krwiopochodną do pozostałych narządów i tkanek ( węzły chłłone, opony mózgowe, osierdzie, skóra). -Rhodococcus powodują zazwyczaj oportunistyczne infekcje u pacjentów z obniżoną odpornścią ( po urazowe infekcje skóry, zapalenie otrzewnej u pacjentów poddawanych dializie, wewnętrzne, po urazowe zapalenie gałki ocznej. -Wyróżnia się dwa szczepy chorobotwórcze- R. equi oraz R. fascians	-chorobotwórcze głównie dla źrebiąt---> ropne zapalenie płuc i oskrzeli -do zakażenia dochodzi głównie u źrebiąt po odsadzeniu (2-6 miesięcy) -choroba przebiega z wytworzeniem ropni jest to ropna bronchopneumonia zwana rodokokozą. -Nosicielami są osobniki dorosłe, nie chorujące, ale przy obniżeniu odporności dochodzi do infekcji ukł moczo-płc i ronień. -zapalenie jelit u źrebiąt, u koni zapalenie nerek i macicy -choroba może tez występować u ludzi, szczególnie zakażone HIV, u których powoduje ropnie w całym ciele -jest warunkowo chorobotwórcza -najczęściej zkażenie poprzez wdychanie bakterii bytujących w kurzu -występują też na glebie, są wydalane z kałem
6. Diagnozowanie, skąd się pobiera materiał do badania, jak sie go bada	-wstepna identyfikacja opiera się na: - wykazaniu wolnego tempa wzrostu, -makro i mikroskopowej ocenie morfologii -stwierdzeniu słabej kwasooporności (zwłaszcza w przypadku posiewu na podłoża dla pratków) -jednoznaczna rutynowa identyfikacja jest utrudnioona ze względu na słabą aktywnośc biochemiczną tych bakterii	-kiedyś należała do corynobacterium a teraz nie bo …(czasy się zmieniają…) -dają pozytywny wynik testu CAMP z beta toksyną gronkowca złocistego -ujemny wynik rozkładu glukozy materiał do badań: -wymazy z nosa, -popłuczyny z tchawicy -pośmiertnie ropnie z płuc badanie bezpośrednie: -barwienie gramma ---> polimorficzne pałeczki G+ badanie hodowlane: -na podłożu agarowym z tyminą, -przy bardzo zanieczyszczonym materiale dodajemy do podłoża kw nalidiksowy, cykobeksamid, teluryn potasu. -Kolonie po 24-48 h są małe, okragłe, białe -kolonie po 3-4 dniach są łososiowe i bardzo ssluzowe- rozlewają się po podłożu w preparacie z hodowli pod mikroskopem widoczne drobne ziarniakowate twory
7.Czynniki wirulencji		-plazmidy zjadliwości- ich geny warunkuja tworzenie białek powierzchniowych, obecnośc otoczki, kwasy mykolowe oraz fosfolipazę C i oksydazę cholesterolową zwaną czasami czynnikami equi. Enzymy te niszczą błonę kom krwinek. -przebywa w makrofagach

15.Coxiella

1.Systematyka	Systematyka Typ:XII Proteobacteria Klasa:gammaproteobacteria Rząd:Legionellelas Rodzina:Legionellaceae Rodzaj:Coxiella Gat:burnetii
2. Morfologia i cechy hodowlane	-Jest gram(-),polimorficzna, kształtu pałeczkowatego dł;ok.1mikrometr, -optimum 35 stopni C -lepiej barwia się metoda giemzy ,gramma bardzo słabo dlatego jest G(-) -nie rosnie na podłozach podstawowych do wzrostu wymaga hodowli komórkowych lub kurzych zarodków Występuje w 2 fazach(formach), Faza I -zaraz po izolacji, jest zjadliwy,dobre właściwości immunogenne,przypomina forme S, Faza II-nie zajdliwy,słabe właściwości immunogenne ,przypomina forme R
3.Zjadliwość/ chorobotwórczość	-Wywołuje gorączke Q,dotyczy ona ludzi,koni,psy, ptaki, przeżuwacze i gryzonie ,wektorem przenoszącym chorobe są kleszcze(kał,ślina-kleszczy) U człowieka wywołuje:bóle konczyn ,głowy,zapalenie płuc,gorączke,u zwierzat mało specyficzne:utrata apetytu mleczności,zapalenie oskrzeli i płuc,spojówek,mastitis,obrzęki stawów i poronienia.
4.Diagnozowanie	-badanie bakteriologiczne i serologiczne Materiał do badania to;krew,mleko,materiał z łozyska,moczu,i próbki narządów miąższowych chorych zwierzat oraz kał kleszczy,posiewy wykonuje się na 5-6 dniowe zarodki kurze, po 4,5 dnowej inkubacji przeprowadza się badania mikroskopowe wymazów z błony woreczka żółtkowego zabarwionych metoda giemzy. Próba biologiczna,na świnkach morskich,słuzy tez do oczyszczania materiału zarażonego inna flora. Jak śwince wzrośnie temperatura to ją usypiamy ze śledziony robimy homogenizat i nim zakarzamy zarodki kurze. -podstawą rozpoznania jest OWD i próba aglutynacyjna ,a obecnie tez PCR Zapobieganie to szczepionki zawierające hodowle fazy pierwszej inaktywowane formaliną.
5.Cechy charakterystyczne	-jest pasożytem wew. komórkowym -bardzo długo wytrzymuje w środowisku, w kale przez okres 1 roku w glebie nawet latami .

16.Rickettsia

1.Morfologia	są nieruchliwymi, Gram-ujemnymi bakteriami, przybierającymi kształt drobnych ziarniako-pałeczek (0,8-2 x 0,3-0,6 µm; rzadko występują w postaci długich nitek), należącymi do rodziny Rickettsiacae.
2.Cechy hodowlane	Drobnoustroje te nie dają się hodować na sztucznych pożywkach bakteryjnych - rozmnażają się wyłącznie w żywych komórkach (hodowle tkankowe, zarodki kurze). Optymalna temperatura dla rozwoju riketsji wynosi 32-35 ºC; również cyjanki, sulfonamidy i niedobór witaminy B2 w organizmie gospodarza pobudzają ich rozwój. W temperaturze 0 ºC wchodzą w stan anabiozy, natomiast w 50 ºC giną w ciągu 15-30 minut. Ponadto wykazują wrażliwość na 0,5% fenol i 0,1% formalinę.
3.Zjadliwość/ chorobotwórczość	Riketsje zaliczane są do grupy patogenów wewnątrzkomórkowych - bytują najczęściej w komórkach nabłonkowych, śródbłonkowych oraz leukocytach (niekiedy także pozakomórkowo ale w ścisłej zależności od komórki), a dzięki wytwarzanym fosfolipazom, proteazom i hemolizynom, posiadają zdolność czynnego opuszczania fagosomu i przechodzenia do cytoplazmy. Rezerwuar riketsji stanowią owady (pchły, wszy) oraz inne stawonogi (kleszcze, roztocza) pasożytujące głównie na gryzoniach (szczury, myszy). Bakterie, wydalane przez zakażone wektory wraz z kałem i ich wymiocinami, mogą przedostać się do ustroju ludzkiego/zwierzęcego na skutek zanieczyszczenia ran (drapanie skóry), bądź też ukąszenia.
4.Czynniki wirulencji
5.Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	Do nowych riketsjoz, opisanych dzięki wykorzystaniu metod biologii molekularnej, należą: * japońska gorączka plamista (R. japonica), * gorączka plamista wyspy Flindersa (R. honei), * kleszczowa gorączka afrykańska (R. africae), * riketsjoza kalifornijska (R. felis), * TIBOLA (R. slovaca), a także nienazwane dotąd riketsjozy wywoływane przez R. heilonjiangensis, R. aeschlimannii, R. parkeri, R. helvetica.
8.Diagnozowanie	Diagnostyka zakażeń riketsjowych obejmuje:1. test immunofluorescencji 2. test ELISA 3. aglutynację lateksową 4. hemaglutynację 5. Western Blot Obecnie klasyfikacja izolowanych szczepów do rodzaju, grupy i gatunku opiera się na sekwencjonowaniu amplifikowanych fragmentów 5 genów: 16S rRNA, gltA, ompA, ompB oraz genu białka D. Pokrewieństwo antygenowe riketsji z Ehrlichia, Bartonella, Legionella, Proteus (wspólny składnik antygenowy niektórych Rickettsia i Proteus jest przyczyną występowania odczynu Weil-Felixa - aglutynacja pałeczek X19 w surowicach chorych na dur plamisty), czynnikiem reumatoidalnym, CMV i EBV stwarza możliwość reakcji krzyżowych, czego skutkiem są fałszywie dodatnie wyniki badań serologicznych. W przypadku gorączek plamistych podstawowe znaczenie mają dane z wywiadu wskazujące na ukąszenie przez kleszcza
9.Leczenie i zapobieganie	Zapobieganie chorobom riketsjowym polega przede wszystkim na zwalczaniu gryzoni i stawonogów, profilaktyce ugryzień kleszczowych i szczepieniach ochronnych. W riketsjozach nie wolno podawać sulfonamidów ze względu, iż pobudzają one rozwój i podziały drobnoustrojów; z kolei kwas paraaminobenzoesowy hamuje ich rozwój.Lekami z wyboru w leczeniu zakażeń riketsjowych są doksycyklina, tetracyklina, chloramfenikol lub ciprofloksacyna, podawane przez 10-14 dni. Chorym podaje się również leki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, nasercowe oraz poprawiające krążenie obwodowe.

17.Corynebacterium

Systematyka

Typ: B IV Actinobacteria

Klasa: Actinobacteria

Podklasa: Actinobacteridae

Rząd: Actinomycetales

Podrząd: Corynebacterineae

Rodzina: Corynebacteruaceae

Rodzaj: Corynebacterium

Morfologia

Budowa	polimorficzne maczugowce, rozszerzone na jednym biegunie
Wielkość	0,5 x 1-5 mikrometra
Gram	+
Oddychanie	tlenowe, mikroaerofilne, niektóre beztlenowe (propionibacterium)
Przetrwalniki	-
Otoczki	-
Rzęski (ruch)	-
Ściana komórkowa	arabinoza, galaktoza, mezo-DAP, krótkołańcuchowe kwasy mykolowe - niekwasooporne
Cechy charakterystyczne	w preparatach mikroskopowych układają się w charakterystyczny sposób pisma klinowego (Y, L, V)
Inne	metachromatyczne ziarnistości Babesa-Ernsta zawierające związki wysokoenergetyczne, barwione b. anilinowymi nadają komórce wygląd sznura korali (barwienie Neissera)

Chorobotwórczość

Maczugowce zasiedlają wiele różnych środowisk. Są wśród nich gatunki chorobotwórcze dla człowieka i zwierząt oraz będące ich komensalami, a także liczne gatunki należące do saprofitów bytujących w glebie, wodach, na roślinach.

Niektóre maczugowce, przede wszystkim C. pseudodipthericum, C. xerosis, C. pyogenes, C. ulcerans i grupa JK są powszechnie zwane dyfteroidami błonicopodobnymi. Występują one normalnie na błonach śluzowych układów oddechowego i moczowego i na spojówce. Rzadko wywołują choroby. Inne dyfteroidy powodują zakażenia u zwierząt, rzadko u ludzi. Dyfteroidy beztlenowe (Propionibacterium acnes) regularnie zasiedlają skórę. Biorą udział w patogenezie trądzika. Wytwarzają lipazy, które rozkładają wolne kwasy tłuszczowe w lipidach skóry.

U chorych o upośledzonej odporności różne maczugowce zachowują się jak bakterie oportunistyczne, dają zakażenia z bakteriemią o dużej śmiertelności.

Dla człowieka najgroźniejsze są maczugowce z gatunku C. diphtheriae wywołujące błonnicę (produkują silną toksynę). Błonica jest głównie wynikiem działania toksyny wytworzonej przez maczugowce, a nie inwazji bakterii (ważna jej neutralizacja!) W naturze maczugowiec błonicy występuje w układzie oddechowym, w ranach lub na skórze zakażonych osób lub nosicieli. Zakażenie następuje drogą kropelkową lub bezpośredni kontakt. Zjadliwe bakterie umiejscawiają się na błonach śluzowych lub uszkodzonej skórze i zaczynają wytwarzać toksynę. Toksyna błonicza jest ciepłochwiejnym peptydem, który może być śmiertelny w 0,1 mikrograma/kg. zawiera co najmniej 4 determinanty antygenowe. Składa się z dwóch fragmentów: B - nie jest aktywny, ale konieczny do przetransportowania fragmentu A do wnętrza komórki. Fragment A - aktywny, zatrzymuje nagle syntezę białka przez utworzenie nieaktywnego kompleksu difosforanu adeniny-rybozy-EF-2. Toksyna ma działanie nekrotyzujące i neurotoksyczne.

Do gatunków chorobotwórczych dla zwierząt, najczęściej izolowanych, należą:

1. C. pseudotuberculosis - czynnik etiologiczny:

1. Serowaciejącego zapalenia węzłów chłonnych, tzw. gruźlicy rzekomej u kóz i owiec

2. Wrzodziejącego zapalenia naczyń chłonnych u koni i bydła

3. Trądziku u koni

• Charakterystycznymi objawami tych zakażeń są ropne lub serowate zmiany powstające najczęściej w płucach, węzłach lub naczyniach chłonnych.

• Najważniejszym czynnikiem zjadliwości tego gatunku jest hemolizyna o aktywności fosfolipazy.

• Naturalnym środowiskiem zarazka są błony śluzowe, skóra i przewód pokarmowy zwierząt oraz ziemia zanieczyszczona ich odchodami.

• Drobnoustrój może być chorobotwórczy dla człowieka.

2. C. renale

1. Zapalenie pęcherza moczowego i nerek (głównie bydło)

2. Ropnie w nerkach u świń

3. Zapalenie napletka u tryków

4. Ropne zakażenia układu moczowego koni, psów, dzikich zwierząt

• Rezerwuarem zarazka może być nasienie byków nie wykazujących objawów choroby oraz krowy, u których zakażenie przebiega w postaci podklinicznej.

3. C. pilosum i C. cystitidis

1. Zapalenie nerek u bydła

• Naturalne środowisko bytowania zarazka są drogi moczowo-płciowe bydła.

4. C. bovis

1. Zapalenie gruczołu mlekowego u krów

• Bytuje w przewodzie strzykowym u krów.

5. C. kutscheri

1. Serowato-ropne ogniska w wątrobie, nerkach, płucach, węzłach chłonnych

• Komensal błon śluzowych gryzoni.

Gatunki C. renale, C. pilosum i C. cystidis należą do tak zwanej grupy C. renale.

Czynniki chorobotwórczości

Głównym czynnikiem chorobotwórczości C. diphtheriae jest toksyna błonicza. Wytwarzana jest przez bakterie w miejscu zakażenia, a następnie przedostaje się do łożyska naczyniowego, wywołując systemowe objawy błonicy. Bakteria nie musi znajdować się we krwi, żeby wywołać chorobę.

Tylko szczepy (lizogenne), które zostały zakażone bakteriofagiem (fag-beta) niosącym gen tox syntetyzują toksynę błoniczą. Aby aktywny produkt genu mógł być wydzielony przez komórkę bakteryjną, musi nastąpić rozpad cząsteczki toksyny na dwie podjednostki polipeptydowe (A i B), które pozostają jednak połączone wiązaniem dwusiarczkowym - klasyczna egzotoksyna A-B.

Toksyczna cząsteczka zawiera trzy funkcjonalne obszary: miejsce wiązania receptora, obszar translokacji na podjednostce B oraz obszar katalityczny na podjednostce A. Receptory dla toksyny błoniczej występują na powierzchni wielu komórek eukariotycznych, zwłaszcza serca i komórek nerwowych. Ich obecność tłumaczy objawy kardiologiczne i neurologiczne przy ciężkiej postaci błonicy.

Po przyłączeniu toksyny do komórki gospodarza, obszar translokacji łączy się z błoną endosomu, co powoduje przemieszczanie się obszaru katalitycznego do cytozolu komórki. Następnie podjednostka A hamuje syntezę białek gospodarza, inaktywując czynnik elongacyjny 2 (EF-2). Szacuje się, że jedna cząsteczka egzotoksyny może inaktywować całą zawartość EF-2 w komórce, blokując całkowicie biosyntezę białek gospodarza.

Wytwarzanie toksyny błoniczej jest regulowane przez kodowany chromosomalnie represor toksyny błoniczdej (DTxR). Białko to, aktywowane przez wysokie stężenia żelaza, może się wiązać z produktem genu operatorowego toksyny i hamować jej wytwarzanie.

Posiewy

Na podłożu Lofflera kolonie są małe, o ziarnistej konsystencji, szare i mają nieregularne brzegi.

Na agarze z krwią z dodatkiem telurynu potasowego kolonie mają barwę szarą do czarnej z powodu wewnątrzkomórkowej redukcji telurynu. Na tym podłożu 3 typy Corynebacterium diphteriae mają następujące właściwości:

1. Odmiana gravis - duże kolonie niehemolizujące, szare, nieregularne, prążkowane

2. Odmiana mitis - małe kolonie niehemolizujące, czarne, lśniące, wypukłe

3. Odmiana intermedius - niehemolizujące małe kolonie o cechach pośrednich między dwiema poprzednimi odmianami.

W bulionie:

1. Odmiana gravis - kożuszek

2. Odmiana mitis - rośnie w całej objętości podłoża

3. Odmiana intermedius wytwarza ziarnisty osad

Bakterie te wykazują tendencję do tworzenia komórkowych form pleomorficznych i zmienności typu kolonii

Różnicowanie

• Corynebacterium pseudotuberculosis tworzy po 24h inkubacji kolonie drobne, suche, matowe o zabarwieniu białym. Po dłuższej inkubacji, do 48-72h, wokół kolonii pojawia się niewielka strefa hemolizy.

• Corynebacterium renale - kolonie bardzo drobne, niehemolityczne, w zależności od gatunku różnią się nieco zabarwieniem (C. pilosum - kremowe do żółtej, C. renale - opalizujące, z czasem matowe i jasnożółte, C. cystidis - przejrzyste, z czasem białe).

• Corynebacterium kutscheri - kolonie drobne, białe, nieliczne szczepy hemolityczne.

• Corynebacterium bovis - małe, białe, suche, niehemolityczne.

Gatunki maczugowców najłatwiej identyfikować na podstawie właściwości biochemicznych. Różnicowanie to można wykonać za pomocą testów API CORYNE lub BBL Crystal ID Kit.

Różnicowanie szczepów w obrębie grupy C. renale jest możliwe na podstawie zabarwienia kolonii oraz cech biochemicznych. Dodatkowo do identyfikacji gatunków C. pseudotuberculosis i C. renale może służyć test CAMP, który wykonywany jest ze szczepem Staphylococcus aureus wytwarzającym toksynę beta. W przypadku C. renale obserwuje się nasilenie działania hemolizyny gronkowcowej, C. pseudotuberculosis zaś powoduje zahamowanie hemolizy.

Właściwości biochemiczne

Katalazo +

Oksydazo -

Kwas mykolowy +

W przypadku rozkładu glukozy, maltozy, sacharozy tworzy się kwas bez gazu.

Bakteria	Glukoza	Maltoza	Sacharoza	Ureaza
C. diphteriae	+	+	-	-
C. xerosis	+	+	+	-
C. pseudodiphthericum	-	-	-	+
C. pyogenes	+	+	+	-

Różnicowanie najważniejszych gatunków z rodzaju Corynebacterium chorobotwórczych dla zwierząt oraz Rhodococcus equi.

Właściwości	C. bovis	C. kutscheri	C. pseudotuberculosis	Grupa C. renale	Rh. equi
Hemoliza beta	-	d	+	-	-
Hydroliza eskuliny	-	+	-	-	-
Redukcja azotanów	-	+	d*	d	+
Wytwarzanie ureazy	-	+	+ (>18h)	+ (<1h)	+ (>18h)
Rozkład: glukozy	+	+	+	+	-
maltozy	-	+	+	-	-
sacharozy	-	+	-	-	-

+ rekcja dodatnia, - reakcja ujemna, d reakcje zmienne, d* szczepy końskie dodatnie, owcze ujemne

Różnicowanie gatunków należących do grupy C. renale.

Właściwości	C. renale	C. pilosum	C. cystitidis
Barwa kolonii po 48h	żółta	żółta	biała
Wzrost w bulionie pH 5,4	+	-	-
Redukcja azotanów	-	+	-
Trawienie kazeiny	+	-	-
Hydroliza preparatu Tween 80	-	-	+
Kwaśny rozkład: ksylozy	-	-	+
skrobi	-	+	+

Badanie diagnostyczne

Diagnostyka laboratoryjna zakażeń pałeczkami Corynebacterium polega na badaniu bakteriologicznym, obejmującym bezpośrednie badanie mikroskopowe oraz izolację i identyfikację zarazka oraz na badaniu serologicznym w kierunku gruźlicy rzekomej. Jeśli obraz wskazuje na błonice - nie należy opóźniać leczenia w oczekiwaniu na wyniki badań!

Materiałami do badań w przypadkach podejrzenia zakażenia maczugowcami mogą być:

• Wycinki zmienionych tkanek pobrane w trakcie sekcji

• Zawartość ropni tworzących się w okolicach węzłów chłonnych szyjnych

• Przy podejrzeniu gruźlicy rzekomej - próbki z serowatych zmian zlokalizowanych przede wszystkim w węzłach i naczyniach chłonnych oraz płucach

• Przy podejrzeniu zakażenia bakteriami z grupy C. renale - próbka moczu pobrana ze środkowego strumienia

• Wymazy z nosa, gardła lub innych podejrzanych zmian

1. Bezpośrednie badanie mikroskopowe - polega na przygotowaniu preparatu barwionego metodą Grama, w którym w przypadku zakażenia maczugowcami można zaobserwować nieregularne gram + pałeczki ułożone w charakterystyczny wzór podobny do pisma klinowego. Badanie go nie ma dużej wartości rozpoznawczej ze względu na możliwość zakażenia innymi niż maczugowce nieregularnymi pałeczkami gramdodatnimi, np. Actinomyces czy Arcanobacterium.

2. Izolacja i hodowla - maczugowce nie wymagają do wzrostu specjalnych pożywek, dlatego rutynowo posiewy wykonuje się na podłoże agar odżywczy z dodatkiem 5% krwi bydlęcej lub baraniej (wzbogacone nieselektywne), agar z telurynem (wcześniej) oraz na podłoże McConkeya (wybiórcze) w celu rozpoznania ewentualnego zanieczyszczenia materiału pałeczkami jelitowymi. Posiewy należy inkubować w 37 stopniach C przez 24-72 godziny, w atmosferze tlenowej lub mikroaerofilnej.

3. Różnicowanie - j.w.

Badania toksynogenności wyizolowanych bakterii:

4. Badanie biologiczne (test in vivo) - hodowlę emulsyfikuje się i wstrzykuje śródskórnie 4ml każdej z 2 świnek morskich, z których jedna otrzymała 2h wcześniej 250 j.m. antytoksyny błoniczej dootrzewnowo. Zwierzę chronione powinno przeżyć, a to które nie otrzymało toksyny - paść w ciągu 2-3dni.

5. Test in vitro - na płytkę agarową z dodatkiem 20% surowicy końskiej nakłada się pasek bibuły filtracyjnej nasączony antytoksyną. Badaną hodowlę posiewa się na płytce pod kątem prostym do paska bibuły. Po 48h inkubacji antytoksyna dyfundująca z paska bibuły precypituje toksynę dyfundującą z kolonii bakterii wytwarzających toksynę, co powoduje powstanie linii ułożonych promieniście między paskiem bibuły, a koloniami.

6. Test hodowli tkankowej - wytwarzanie toksyny C. diphtheriae można wykazać przez wymieszanie bakterii z agarem i pokrycie im jednowarstwowej hodowli komórkowej. Wytworzona toksyna dyfunduje do wnętrza komórek i je zabija.

Badanie serologiczne

Badanie serologiczne ma szczególne znaczenie w przypadku rozpoznawania serowaciejącego zapalenia węzłów chłonnych ze względu na przewlekły przebieg choroby i występowanie bezobjawowych nosicieli. W rutynowej diagnostyce tej choroby, szczególnie w przypadku badania dużej liczby zwierząt, najczęściej stosuje się test ELISA (fosfolipaza D). Jako antygen używane są zarówno elementy ściany komórkowej, jak i egzotoksyna. Innymi metodami serologicznymi wykorzystywanymi w diagnostyce gruźlicy rzekomej jest odczyn aglutynacji probówkowej oraz test hemaglutynacji pośredniej.

18.Arcanobacterium

1.Morfologia	-małe, gram dodatnie ziarniako-pałeczki; -nie wytwarzają przetrwalników; -brak otoczek; -nie mają ziarnistości metachromatycznych; -brak rzęsek; - drobnoustroje mikroaerofilne.
2.Cechy hodowlane	A. pyogenes rośnie na agarze odżywczym z dodatkiem 5% krwi. Posiewy należy inkubować przez 48-72 h w temp. 37°C, w atmosferze tlenowej lub wzbogaconej 5-10% CO2, który wzmaga wzrost A. pyogenes. Kolonie pojawiające się po 48h inkubacji są drobne, błyszczące i otoczone wąską strefą hemolizy beta. W preparacie z hodowli widoczne są typowo polimorficzne formy pałeczek. Różnicując A. pyogenes od innych nieregularnych gram dodatnich pałeczek, należy brać pod uwagę następujące cechy wyizolowanych szczepów: -morfologia komórek - brak form filamentowanych i rozgałęzionych w odróżnieniu od Actinomyces sp.; - hemoliza beta;
3.Właściwości biochemiczne	- katalaza - -test CAMP ze szczepem beta-toksycznym Staphylococcus ureus - nasilenie hemolizy; -właściwości biochemiczne Arcanobacterium można oznaczać przy użyciu testu API CORYNE i ewentualnie dodatkowo API ZYM.
4.Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Do wzrostu wymagają pożywek wzbogaconych.
5.Zjadliwość/ chorobotwórczość	Arcanobacterium bytuje na błonach śluzowych i skórze zwierząt, wywołując najczęściej zakażenia endogenne lub, jak w przypadku zapalenia gruczołu mlekowego , przenoszące się ze zwierzęcia na zwierzę za pośrednictwem much. Zakażenia A. pyogenes występują głównie u bydła, owiec, świń oraz koni i mają najczęściej charakter ropny. Bakterie te mogą wywoływać: chroniczne i ostre ropne zapalenie gruczołu mlekowego , ropne zapalenie płuc, zakaźne zapalenie stawów, brodawkowate zapalenie wsierdzia ( u bydła), zapalenie błony śluzowej macicy, zakażenie pępowiny, zakażenia przyranne oraz pęcherzyków nasiennych ( u byków i knurów). Arcanobacterium pyogenes może być przyczyną poronień u bydła , a wraz z beztlenowcami, takimi jak : Porphyromonas spp., Fusobacterium necrophorum czy Peptostreptococcus indolicus, może powodować zakażenia mieszane np. letnie zapalenie gruczołu mlekowego. U ludzi gatunek A. pyogenes jest rzadko izolowany, głównie z przypadków oportunistycznych zakażeń ropnych.
6.Czynniki wirulencji	Za najważniejszy czynnik chorobotwórczości A. pyogenes uważana jest piolizyna , która odpowiedzialna jest za lizę erytrocytów i aktywnością przypomina cytolizyny wytwarzane przez inne bakterie gram dodatnie.
7.Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	-A. haemolyticum- głównie izolowany jest od człowieka, najczęściej z przypadków zakażeń gardła, skóry, posocznicy, zapalenia szpiku, zakażeń układu nerwowego. U zwierząt może wywoływać wraz z innymi bakteriami zakażenia ran i tkanek miękkich, posocznicę, ropnie, często szczękowe u gryzoni. -A. bernardiae- izolowany od człowieka z ropni, zakażeń układu moczowego ,zakażeń oczu, posocznicy. A. pyogenes - gatunek chorobotwórczy, najczęściej izolowany od zwierząt.
8.Diagnozowanie	Diagnostyka laboratoryjna zakażeń pałeczkami Arcanobacterium polega na badaniu bakteriologicznym, obejmującym izolację i identyfikację bakterii, a bezpośrednie badanie mikroskopowe tylko niekiedy bywa pomocne. Bezpośrednie badanie mikroskopowe. Barwienie metodą Gramma - widoczne są zwykle liczne grammdodatnie polimorficzne bakterie, wyglądem przypominające maczugowce. Badanie pośrednie opisane w cechach hodowlanych i wł. Biochemicznych.
9.Cechy charakterystyczne	- A. hippocoleae- izolowany z pochwy klaczy, chorobotwórczość tego drobnoustroju nie została dotychczas ustalona; -A. phocae- izolowany od fok; chorobotwórczość tego drobnoustroju nie została dotychczas ustalona; -A. pluranimalium- pojedyncze szczepy izolowane z martwych waleni białych i jelenia; chorobotwórczość tego drobnoustroju nie została dotychczas ustalona.

Napisy końcowe:

Udział wzięli:

1.Magda Pawlikowska- Yersinia
2.Magda Radczak- Haemophilus
3. Karolina Sławińska- Pseudomonas
4. Gosia Godlewska- Bordetella
5.Agata Stępnik- Moraxella
6. Iga Zielińska- Francisella
7. Magda Zybała- Actinobacillus
8. Gosza Mamcarz- Burholderia
9. Jasiek Szewczak- Chlamydophila
10. Milena Jabłońska- Campylobacter
11. Agnieszka Filar- Borrelia
12. Beata Kaczmarek- Helicobacter
13. Kasia Wilczyńska- Serpulina
14. Natalia Spychalska- Rhodococcus
15. Darek Wojciechowski- Coxiella
16. Kuba Grzyb- Rickettsia
17.Klaudia Majcer- Corynebacterium
18. Michał Zimnicki- Arcanobacterium

Pozdro 600, uczcie się pilnie!!

str. 3

---