Or Robotnik budowlany2, Ocena-Ryzyka-DOC

Pieczęć nagłówkowa pracodawcy

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU

ROBOTNIK BUDOWLANY

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 98r. nr 21, poz.94)
Rozp. Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. z 03r. nr 169, poz. 1650)
Polska Norma „System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego”.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (t.j. z 03r. nr 207, poz.2016)
Rozp. Ministra Zdrowia i Opieki społecznej z dnia 20 grudnia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z 03r. nr 21, poz. 180)
Rozp. Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. nr 115, poz. 744)
Rozp. Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002r. w sprawie wykazu chorób zawodowych .... (Dz. U. nr 132, poz. 115)
Rozp. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 stycznia 2003r. w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. nr 36, poz. 314)
Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. nr 11, poz. 84)
Rozp. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 lipca 2002r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. nr 140, poz. 1171)
Rozp. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. nr 171, poz. 1666)
Rozp. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. nr 173, poz. 1679)
Rozp. Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. nr 199, poz. 1948)

PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE

Stanowisko pracy - przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik wykonuje pracę.

Miejsce pracy - miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do którego pracownik ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy.

Awaria - zdarzenie powstałe w wyniku niekontrolowanego rozwoju sytuacji w czasie eksploatacji materiałów, urządzeń lub instalacji, prowadzące do powstania natychmiast lub z opóźnieniem, na terenie organizacji lub poza jej terenem, poważnego zagrożenia dla zdrowia ludzkiego i/lub środowiska, takie jak: duża emisja substancji szkodliwych lub niebezpiecznych, pożar, wybuch itp.

Narażenie - ekspozycja, podleganie oddziaływaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych lub uciążliwych.

Ryzyko - kombinacja częstości lub prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia.

Ocena ryzyka - proces analizowania ryzyka i wyznaczania dopuszczalności ryzyka.

Ryzyko zawodowe - prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Środki ochrony - środki ochrony zbiorowej, środki ochrony indywidualnej lub inne środki (techniczne lub organizacyjne) stosowane w celu ograniczenia ryzyka zawodowego.

Zagrożenie - stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę.

WSTĘP

Zapewnienie bezpiecznego wykonywania pracy w zakładach pracy jest w Polsce usankcjonowana prawnie. Zgodnie z artykułem nr 226 znowelizowanego Kodeksu pracy, pracodawca jest zobowiązany do informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywanymi czynnościami, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami w środowisku pracy.

Ryzyko zawodowe zgodnie z § 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa pracy jest to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodującą straty, a w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Przeprowadzona ocena ryzyka stanowi podstawę do zastosowania przez pracodawcę organizacji pracy i stworzenia stanowisk pracy zabezpieczających pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi, oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia.

PROCEDURY OCENY RYZYKA

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku ROBOTNIK BUDOWLANY została przeprowadzona w oparciu o wymagania polskiej normy PN-N-18002. Zgodnie z normą PN-N-18002 przebieg oceny ryzyka składa się z powiązanych ze sobą etapów:

0x08 graphic

Pierwszym etapem w przeprowadzonej ocenie było zebranie informacji dotyczących:

charakterystyki stanowiska pracy (lokalizacja, realizowane zadania),
charakterystyki osób pracujących na stanowisku ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży, młodocianych, osób niepełnosprawnych,
wykonywanych czynności , oraz czasu ich wykonywania,
źródeł zidentyfikowanych zagrożeń, możliwych skutków zagrożeń, stosowania środków ochronnych,
występowania chorób zawodowych, wypadków, itp. na analizowanym stanowisku.

Drugi etap w analizie ryzyka obejmował identyfikację zagrożeń:

określenie czynników szkodliwych i niebezpiecznych występujących na stanowisku pracy.
określenie wartości czynników szkodliwych i niebezpiecznych.
ustalenie czasu lub częstotliwości ekspozycji pracownika na zagrożenie, określenie liczby osób narażonych.
Dla prawidłowego określenia zagrożeń związanych z występowaniem czynników szkodliwych ustalono listę tych czynników i zebrano niezbędne dane o ich właściwościach. Równolegle z identyfikacją zagrożeń prowadzono wstępną ocenę ich potencjalnych skutków. Przy ocenie tej skoncentrowano się na najistotniejszych zagrożeniach mogących być przyczyną poważnych urazów lub chorób zawodowych.

Etap trzeci w ocenie ryzyka polegał na oszacowaniu ryzyka. Obejmował on przyporządkowanie miar poszczególnym elementom ryzyka, prawdopodobieństwu urazu i ciężkości urazu, lub pogorszenia się stanu zdrowia (skutków) wg tabeli.

Prawdopodobieństwo

Ciężkość następstw

mała

średnia

Duża

małoprawdopodobne

małe

średnie

prawdopodobne

małe

średnie

duże

wysoceprawdopodobne

średnie

duże

Ciężkość następstw

Mała: „urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy. Są to czasowe pogorszenia stanu zdrowia, takie jak niewielkie stłuczenia, zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy, itp.”.
Średnia: „urazy i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe, lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z krótkimi okresami absencji. Są to np. zranienia, oparzenia II-stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna)”.
Duża: „urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości, lub śmierć. Są to np. oparzenia III stopnia, oparzenia II stopnia dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma”.

Prawdopodobieństwo urazu

Mało prawdopodobne: zalicza się te następstwa zagrożeń, które nie powinny nastąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.
Prawdopodobne: mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie w ciągu okresu aktywności zawodowej pracownika.
Wysoce prawdopodobne: mogą wystąpić wielokrotnie podczas aktywności zawodowej pracownika.

Po oszacowaniu ryzyka wyznaczona została jego dopuszczalność (etap czwarty). Znając wartość ryzyka (duże, średnie, małe) stwierdzono czy jest ono dopuszczalne, czy niedopuszczalne i na podstawie tego określono niezbędne działania dotyczące organizacji ocenianego stanowiska pracy.

OSZACOWANIE RYZYKA ZAWODOWEGO	DOPUSZCZALNOŚĆ RYZYKA ZAWODOWEGO	NIEZBĘDNE DZIAŁANIA
Duże	niedopuszczalne (nie akceptowalne)	Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z pracą już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego.
Średnie	dopuszczalne (akceptowalne i pomijalne)	Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego.
Małe	dopuszczalne (akceptowalne i pomijalne)		Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najwyżej na tym samym poziomie.

Ostatnim etapem w przeprowadzonej analizie ryzyka zawodowego to działania korygujące. W przypadku wyznaczenia ryzyka na poziomie niedopuszczalnym zaproponowane zostają działania redukujących ryzyko do poziomu dopuszczalnego. Działania takie dokonywane są poprzez:

opracowanie szczegółowych procedur bezpiecznego wykonywania poszczególnych czynności pomimo zagrożenia,
zapewnienie pracownikom specjalnej wiedzy, umiejętności, oraz sprzętu pozwalającego na bezpieczne wykonanie czynności.

WYMAGANIA OGÓLNE TERENU BUDOWY

Ogrodzenie terenu, wyznaczenie stref niebezpiecznych i ich oznakowanie.
Przygotowanie dróg transportowych i przejść dla pieszych,
Doprowadzenie mediów, tj. Energii elektrycznej i wody.
Odprowadzenie ścieków (lub ich utylizacji).
Urządzenie pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz socjalnych (szatnie, umywalnie, jadalnie, pomieszczenia do odpoczynku, WC z dostosowaniem do ilości pracowników i odpowiednim ich wyposażeniem.
Zapewnienie oświetlenia placu budowy i łączności telefonicznej.
Wyznaczenie składowisk materiałów.
Na budowie, której czas trwania nie przekracza jednego roku, należy urządzić wydzielone pomieszczenie na jadalnię i szatnię oraz pomieszczenie do gotowania napojów, suszarnię odzieży, umywalnię i ustępy.
Na budowie wieloletniej powinny być szatnie na czystą i brudną odzież, jadalnia, suszarnia odzieży, umywalnia, natryski, kabiny higieny osobistej dla kobiet (przy zatrudnianiu więcej, niż 5 kobiet na budowie) i ustępy.
Powierzchnia szatni odzieży czystej powinna wynosić 0,65m², a szatni odzieży brudnej - 0,5m² na jednego pracownika, najliczniejszej zmiany. Powierzchnia jadalni - nie mniej niż 0,7m² najliczniejszej zmiany.
Ciepła woda powinna być doprowadzona do co najmniej 60% umywalek; jedna umywalka powinna przypadać na każdych jednocześnie zatrudnionych. Ustępy powinny być usytuowane najdalej 125m od stanowiska pracy.
W przypadku, jeżeli ogrodzenie terenu nie jest możliwe, należy jego granice oznakować za pomocą tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewnić stały nadzór. Ogrodzenie (jego konstrukcja, użyte materiały) nie może stwarzać zagrożenia dla ludzi; jego wysokość powinna wynosić co najmniej 1,5m.

Transport i składowanie materiałów

Pracodawca powinien zapewnić zastosowanie odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i technicznych w celu eliminowania potrzeby ręcznego przemieszczania ciężarów. Jeżeli całkowite wyeliminowanie transportu ręcznego nie jest możliwe,organizacja tych prac powinna zapewnić:

ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w tym zapewnienie odpowiednich przerw na odpoczynek.
ograniczenie do minimum odległości transportu ręcznego.
przestrzegania ustalonych norm oraz zasad ergonomii.
wyposażania pracowników w urządzenia do przenoszenia ciężarów (np. uchwytów do blach, dłużyc itp.)

Przy przemieszczaniu przedmiotów przez jednego pracownika masa tych przedmiotów nie może przekraczać:

30 kg - przy pracy stałej (4 godzin).
50 kg - przy pracy dorywczej (2-4 godz. w ciągu zmiany roboczej).
Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów powyżej 30kg na wysokość 4m lub na odległość przekraczającą 25m.
Przy przetaczaniu przedmiotów po terenie poziomym ręcznie, masa ich nie może być większa niż 300kg na jednego pracownika.
Podczas przenoszenia zespołowego (powyżej 30kg i długości ponad 4m) na jednego pracownika, nie może przypadać więcej niż 25kg przy pracy stałej i 42kg przy pracy dorywczej.
Dla potrzeb transportu materiałów pojazdami mechanicznymi, należy opracować zasady ruchu zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, wyznaczone trasy (drogi) odpowiednio oznakować.
Drogi dla pieszych powinny mieć szerokość min. 0,75m dla ruchu jednokierunkowego, a dla dwukierunkowego - 1,2m.

Składowanie materiałów i wyrobów na terenie budowy może się odbywać w miejscach wyznaczonych, utwardzonych i odwodnionych.

Należy zachować bezpieczne odległości od linii elektroenergetycznych, tj. 3m odległości liczonej w poziomie od skrajnego przewodu linii do 1kV, 5m - do 15kV, 15m - do 110kV, 30 m - powyżej 110kV.

Materiały drobnicowe układać należy w stosy o wysokości nie większej, niż 2m.
Stosy materiałów workowych układa się w warstwach krzyżowo do wysokości 10 warstw. Odległość stosów nie powinna być mniejsza, niż 0,75m od ogrodzenia lub zabudowań oraz 5m od stałego stanowiska pracy. Przy składowaniu materiałów sypkich luzem należy zapewnić powierzchnię składową, która przy zachowaniu kąta zsypu naturalnego umożliwi zachowanie przejść lub przejazdów wokół hałdy, lub zapewnić zapory o odpowiedniej wytrzymałości.
Pomieszczenia magazynowe powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa stosownie do rodzaju i właściwości składowanych w nich materiałów. Należy umieścić w nich tablice określające dopuszczalne obciążenie regałów magazynowych.
Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje się i przemieszcza na terenie budowy w opakowaniach producenta, umieścić należy odpowiednie tablice i znaki ostrzegawcze.

IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ NA STANOWISKU PRACY ROBOTNIK BUDOWLANY

Czynniki niebezpieczne

Czynniki uciążliwe mogą spowodować obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika, np. nadmierny hałas, wibracje, monotonia pracy itp.
Czynniki szkodliwe mogą spowodować zatrucia, a nawet śmierć - np. czynniki chemiczne, pyły, mikroklimat itp.
Czynniki niebezpieczne (urazowe) mogą spowodować uraz oraz również w niektórych przypadkach śmierć (wypadek przy pracy). Czynniki niebezpieczne mogą powodować:

zagrożenia elementami ostrymi lub wystającymi,
zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,
porażenie prądem elektrycznym,
poparzenie,
zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,
zagrożenie pożarem lub / i wybuchem.

Czynniki uciążliwe i szkodliwe

fizyczne: hałas, wibracje (drgania mechaniczne), promieniowanie optyczne, elektromagnetyczne, laserowe, jonizujące, prąd elektryczny, mikroklimat,
chemiczne: toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, upośledzające funkcje rozrodcze,
biologiczne: mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki), makroorganizmy roślinne i zwierzęce,
psychofizyczne: obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne), obciążenie psychoruchowe (obciążenie umysłu, niedociążenie, przeciążenie percepcyjne, obciążenie emocjonalne).

Źródła czynników niebezpiecznych (urazowych) to m.in.:

obracające się narzędzia trące, wały, sprzęgła, wrzeciona,
koła zębate, cierne, wały, koła, pasy, ślimaki,
wystające niebezpieczne ostre elementy.

KARTA POMIARU RYZYKA ZAWODOWEGO - WYMAGANIA OGÓLNE

Stanowisko:		Liczba pracowników na danym stanowisku		Ilość zmian roboczych:	Miejsce usytuowania stanowiska
ROBOTNIK BUDOWLANY					TEREN BUDOWY
OPIS STANOWISKA (krótki opis technologii lub rodzaju produkcji, elementy wyposażenia, materiały, strefy zagrożenia, podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania)
Pracownicy są zatrudnieni w branży budowlanej, pracują w systemie jedno zmiennym w obsadzie wieloosobowej, Do obowiązki pracowników ze względu na małe zatrudnienie, należy duża rozpiętość i zakres obowiązków przy prowadzonych robotach budowlanych takich jak: - roboty drogowe, roboty murowe i tynkowe, roboty zbrojarskie i betoniarskie - roboty ziemne, prace na wysokości - eksploatacja maszyn (koparka i urządzeń budowlanych Przyjęty tygodniowy czas pracy wynosi 40 godzin z zachowaniem przerw (śniadaniowej). Warunki sanitarne zgodne z wymogami.
Wymagania ogólne
Szkolenia z zakresu bhp	Instruktaż ogólny		Przed dopuszczeniem do pracy			TAK
		Instruktaż stanowiskowy		Przed dopuszczeniem do pracy			TAK
		Szkolenie okresowe		Pierwsze przed upływem 12 m-cy, Kolejne nie rzadziej niż co 3 lata			TAK
	Profilaktyczne badania lekarskie	Wstępne		Przed dopuszczeniem do pracy			TAK
		Okresowe		Wg zaleceń lekarza. Przed dopuszczeniem do pracy			TAK
		Kontrolne		Przed dopuszczeniem do pracy po absencji chorobowej przekraczającej 30 dni.			TAK
	Pomieszczenie pracy	Wysokość		Minimum 2,5m jeśli przebywają w nim nie więcej niż 4 osoby			TAK
		Podłoga		Równa , nieśliska, niepyląca i bez progów			TAK
		Oświetlenie naturalne		Górne lub boczne 1m² okna na 8m² podłogi			TAK
		Oświetlenie sztuczne		Magazyny i składy; - magazyn materiałów jednorodnych, lub dużych - 20 lx - magazyn materiałów różnych - 50 lx			TAK
		Wentylacja		Naturalna (spełniająca wymogi dla potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu ciepła i wilgotności, oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych).			TAK
						Wymuszona: Ogólna		TAK
		Temperatura		W zależności od rodzaju prac (ciężkości): W magazynach w zależności od potrzeb 10÷18 ⁰C			TAK
	Stanowisko pracy	Kubatura		Minimum 13m³ wolnej objętości pomieszczenia nie zajętej przez urządzenia na jednego pracownika			TAK
		Powierzchnia		Minimum 2m² wolnej powierzchni podłogi nie zajętej przez urządzenia na jednego pracownika			TAK
		Szerokość przejść między maszynami i urządzeniami		Minimum 0,75m dla jednego pracownika, minimum 1,00m dla ruchu dwukierunkowego			TAK
		Drogi transportowe		Dostosowane do szer. środka transportu nie mniej niż 1,2 m			TAK
		Pomiary czynników szkodliwych		Przekroczenie NDS na stanowisku pracy			NIE
						Przekroczenie NDN na stanowisku pracy		NIE
		Pomiary ochrony ppoż.		Nie rzadziej niż co 5 lat			TAK
Uprawnienia	Wymagany wiek		Minimum 18 lat			TAK
	Wymagane kwalifikacje		Ukończony kurs dla operatorów koparki i otrzymanie świadectwa stwierdzającego nabycie kwalifikacji w zawodzie, Prawo jazdy odpowiedniej kategorii w przypadku poruszania się po drogach publicznych			TAK
Organizacja pracy	Instrukcja stanowiskowa		Obejmująca wykonanie prac, udzielanie pierwszej pomocy, określenie dla każdego rodzaju składowanego towaru miejsca, sposobu i dopuszczalnej wysokości składowania			TAK

KARTA POMIARU RYZYKA ZAWODOWEGO - ZAGROŻENIA

Lp.	Zdarzenie	Przyczyna zagrożenia	Skutki zdarzenia	Prawdopodobieństwo	Skutki	Ryzyko oszacowane	Środki zastosowane do wyeliminowania, lub ograniczenia
1.	Poślizgnięcie, upadek i uderzenie w pomieszczeniach i na stanowisku pracy na schodach i w ciągach komunikacyjnych	Śliska powierzchnia podłogi. Nie usuwanie rozlanych cieczy i wilgoci. Nierówne i wyszczerbione stopnie schodowe posadzki, nawierzchnie. Niewłaściwie umocowane wykładziny do podłoża. Uszkodzona instalacja oświetleniowa. Nie zabezpieczone przewody użytkowanych urządzeń. Niewłaściwie rozmieszczone wyposażenie w pomieszczeniach. Nieporządek w pomieszczeniu i na stanowisku pracy. Niewłaściwe obuwie. Nieuwaga podczas poruszania się.	Urazy kończyn, potłuczenia, złamania, zwichnięcia, poparzenia	prawdopodobne	średnie	Średnie	-Zastosowanie nawierzchni ograniczającej poślizg, prawidłowe mocowanie wykładzin, natychmiastowe usuwanie zauważonych zagrożeń i usterek -usuwanie na bieżąco rozlanych cieczy i wilgoci -ograniczenie ilości przewodów i prawidłowe ich rozmieszczenie -zmiana ustawienia wyposażenia pomieszczenia -ład i porządek na stanowisku pracy -prawidłowe obuwie -zachowanie uwagi podczas poruszania się w ciągach komunikacyjnych i po schodach
2.	Schorzenia spowodowane pracą w zmiennym mikroklimacie	Praca w zmiennych warunkach atmosferycznych i w temperaturze, w pomieszczeniach pracy z możliwością wystąpienia przeciągów	Przeziębienia, grypa , angina, zapalenie płuc	mało prawdopodobne	średnie	Małe	-zakładanie odpowiedniej odzieży -stosowanie kurtyn w drzwiach -szczepienia ochronne
3.	pojawienie się napięcia przy urządzeniach zasilanych elektrycznie i podczas naprawy urządzeń	Brak skutecznej ochrony przeciwporażeniowej.Uszkodzone gniazdka, wtyczki, przewody, wyłącznik. Naprawianie urządzeń zasilanych elektrycznie oraz oświetlenia bez odłączenia zasilania. Brak skutecznej kontroli i zakładowego systemu reagowania na występowanie nieprawidłowości Niewłaściwy sposób podłączania instalacji elektrycznej.Watowane bezpieczniki.Niestosowanie środków ochrony indywidualnej	Porażenie prądem elektrycznym	mało prawdopodobne	średnie	Małe	-okresowa kontrola skuteczności ochrony przeciwporażeniowe. -stosowanie środków ochrony indywidualnej podczas naprawy urządzeń -dokonywanie naprawy urządzeń przez osoby upoważnione -okresowa kontrola urządzeń zasilanych elektrycznie, wycofywanie z eksploatacji urządzeń niesprawnych i zużytych -przeprowadzanie okresowego instruktażu technicznego
4.	Nadmierne obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego	Niewłaściwa pozycja przy pracy. Nie ergonomiczna konstrukcja stanowiska pracy. Nieprawidłowe wyposażenie stanowiska pracy. Niewłaściwe przenoszenie przedmiotów. Dźwiganie i przenoszenie ciężarów ponad dopuszczalne normy. Nieprawidłowe podnoszenie ciężarów z podłogi. Przenoszenie przedmiotów, których gabaryty zasłaniają widoczność. Brak przerw w pracy. Wykonywanie pracy z przeciwwskazaniami lekarskimi	Szybkie zmęczenie, urazy kręgosłupa, kończyn, przygniecenia, stłuczenia, możliwość powstania zwyrodnień, choroby zawodowe	mało prawdopodobne	średnie	Małe	-sprawdzanie ciężaru przenoszonego przedmiotu -organizowanie [pracy w sposób ograniczający dźwiganie i przenoszenie ciężarów -postępowanie zgodnie z instrukcjami obowiązującymi w zakresie przenoszenia materiałów przestrzeganie dopuszczalnych norm dźwigania i przenoszenia ciężarów -mechanizacja prac transportowych -niedopuszczanie do pracy osób z przeciwwskazaniami
5.	skaleczenia, ukłucia	-nieprawidłowe posługiwanie się narzędziami -używanie uszkodzonych narzędzi -nieprawidłowo osadzone ostrza w trzonku -brak rękawic ochronnych -nieostrożność i pośpiech -żarty, zabawy	Rany cięte i kłute rąk, tułowia	mało prawdopodobne	średnie	Małe	-zachowanie ostrożności podczas pracy z niebezpiecznymi narzędziami -wykonywanie pracy wyłącznie przy użyciu sprawnych narzędzi -używanie rękawic ochronnych
6.	Nadmierne zapylenie	-brak skutecznie działającej wentylacji -przekroczenie dopuszczalnego stężenia zapylenia -niestosowanie indywidualnych ochron dróg oddechowych -brak wyciągów przy obrabiarkach	Schorzenia dróg oddechowych	prawdopodobne	małe	Małe	-zapewnienie skutecznej wentylacji -wietrzenie pomieszczeń pracy -stosowanie ochron dróg oddechowych -instalowanie skutecznych wyciągów ograniczających stężenie pyłów
7.	uderzenie, przyciśnięcie przewożonym, przenoszonym i spadającym ładunkiem	-nieprawidłowe umocowanie i ułożenie ładunku na regałach, stosach wózku i podczas przenoszenia ręcznego -nieuwaga i pośpiech podczas prac ładunkowych i transportowych -przenoszenie ciężarów ponad dopuszczalne normy -brak mechanizacji prac -nierówne drogi transportowe	Urazy potłuczenia kończyn, głowy, złamania , śmierć	mało prawdopodobne	duże	Średnie	-układanie ładunku w sposób stabilny -stosowanie się do przepisów i instrukcji dotyczących transportu, składowania i magazynowania -używanie sprawnego sprzętu do mechanizacji prac transportowych -używanie ochron osobistych -utrzymywanie dróg transportowych w należytym stanie technicznym -stosowanie zespołowe dźwigania i przenoszenia ciężarów
8.	Pochwycenie, uderzenie przez ruchome części maszyn i urządzeń wykorzystywanych podczas pracy, odpryski materiałów	-brak przeszkolenia w zakresie prawidłowej eksploatacji urządzeń -brak instrukcji eksploatacyjnej -nie stosowanie się pracownika do zaleceń instrukcji i przepisów bhp -samowolne zdejmowanie osłon i zabezpieczeń chroniących przed urazami -uszkodzone narzędzia , maszyny i urządzenia (piła, tarcza szlifierska, frez, wiertło itp.) -niesprawne narzędzia ręczne -nieprawidłowo trzymane narzędzia -wady materiałowe obrabianych przedmiotów -niedostateczne oświetlenie -nieporządek na stanowisku pracy -brak ochron osobistych i zużyta odzież robocza -nieostrożność , nieuwaga i pośpiech	Urazy mechaniczne kończyn, ciała, głowy, śmierć	mało prawdopodobne	duże	Średnie	-wstępne i okresowe szkolenie pracowników w zakresie prawidłowej obsługi maszyn i urządzeń -wyposażenie stanowisk pracy w stosowne instrukcje -bezwzględne stosowanie się do postanowień zawartych w instrukcjach -okresowe przeglądy techniczne maszyn i urządzeń, oraz stanu zabezpieczenia -wycofywanie z eksploatacji niesprawnych i zużytych narzędzi ręcznych -sprawdzanie obrabianych przedmiotów -okresowe przeglądy stanu odzieży roboczej i ochron osobistych -zachowanie ładu i porządku na stanowisku pracy -koncentrowanie uwagi podczas wykonywania pracy
9.	Zaprószenie oka	-brak wyposażenia w środki ochrony indywidualnej -nie używanie ww. środków przez pracownika -nieostrożność i pośpiech	Uraz oka, ślepota	mało prawdopodobne	duże	Średnie	-zachowanie ostrożności podczas wykonywania pracy -bezwzględne stosowanie okularów ochronnych
10.	Upadek podczas wykonywania pracy na wysokości	-nieuwaga podczas korzystania z drabiny i rusztowania -brak zabezpieczenia drabiny przed poślizgnięciem i rozsunięciem -zły stan techniczny drabiny i rusztowania -używanie do wchodzenia szaf, krzeseł, parapetów itp. -ustawienie drabiny na nieodpowiednim podłożu	Urazy kończyn, kręgosłupa, głowy, ogólne potłuczenia ciała	mało prawdopodobne	duże	Średnie	-stosowanie odpowiednich drabin i podestów do wchodzenia -dokonywanie przeglądu stanu podłoża, drabiny i rusztowań -używanie szelek bezpieczeństwa -asekuracja przez drugą osobę
11.	Zatrucie się środkami chemicznymi	-brak skutecznej wentylacji w pomieszczeniu, gdzie używane są środki chemiczne -nie używanie środków ochronnych -stosowanie środków o właściwościach trujących --nieostrożność	Mdłości, złe samopoczucie, podrażnienie dróg oddechowych, utrata przytomności , zatrucie śmiertelne	mało prawdopodobne	duże	Średnie	-zapewnienie skutecznej wentylacji powietrza w pomieszczeniu -prowadzenie prac na terenie otwartym -używanie środków ochrony indywidualnej -bezwzględne zachowanie środków ostrożności i stosowanie wyłącznie środków posiadających odpowiednie atesty -spożywanie posiłków w pomieszczeniu socjalnym
12.	Skaleczenie ostrymi krawędziami	-nie stosowanie rękawic ochronnych -nieuwaga	Przerwanie ciągłości skóry	prawdopodobne	małe	Małe	Bezwzględne korzystanie z rękawic ochronnych
13.	Eksploatowanie narzędzi powodujących nadmierny hałas i wibrację	-używanie narzędzi wyeksploatowanych -ponadnormatywny czas ekspozycji na hałas, -nie stosowanie indywidualnych ochron słuchu	Osłabienie słuchu , choroby narządu słuchu, zwyrodnienia w narządzie kostnym	prawdopodobne	średnie	Małe	-używanie narzędzi w dobrym stanie technicznym -przestrzeganie czasu ekspozycji do 5 godz. w warunkach dźwięku 85dB -stosowanie ochron słuchu
14.	Zagrożenia wynikające z wykonywania czynności służbowych poza terenem zakładu pracy	Opisano w pkt. 1-13 a ponadto: -ruch drogowy -wypadek drogowy -upadki i poślizgnięcia -napady i pobicia -zamach terrorystyczny -agresywne zwierzęta -war. Atmosferyczne -zachowania innych uczestników życia społecznego	Opisano w pkt. 1-14 a ponadto: Rany cięte i kąsane, urazy mechaniczne, ciężkie uszkodzenia ciała, śmierć	mało prawdopodobne	duże	Średnie	-postępowanie zgodnie z instrukcjami i wytycznymi dotyczącymi wykonywanej pracy -zachowanie szczególnej ostrożności podczas poruszania się i przebywania poza terenem zakładu pracy -nieustanna obserwacja otoczenia
15.	Zagrożenia spowodowane niebezpiecznym zachowaniem się pracownika	-niedostateczna koncentracja uwagi podczas pracy -brak ostrożności -nadmierny pośpiech -niewłaściwe metody pracy -lekceważenie przepisów i zasad -alkohol, narkotyki	Opisano w pkt. 1-14	mało prawdopodobne	duże	Średnie	Opisano w pkt. 1-14
16.	Potrącenie przez samochody	Transport materiałów na odcinku drogi, chodnika gdzie prowadzone są prace budowlane	Potłuczenia, urazy ciężkie, śmierć	prawdopodobne	duże	Średnie	- Stosowanie odzieży odblaskowej - zwracanie uwagi na obiekty transportowe
17.	Eksploatowanie narzędzi powodujących nadmierny hałas i wibrację (np. maszyny drogowe)	-używanie narzędzi wyeksploatowanych -ponadnormatywny czas ekspozycji na hałas, -nie stosowanie indywidualnych ochron słuchu	Osłabienie słuchu , choroby narządu słuchu, zwyrodnienia w narządzie kostnym	prawdopodobne	średnie	Średnie	-używanie narzędzi w dobrym stanie technicznym -przestrzeganie czasu ekspozycji do 5 godz. w warunkach dźwięku 85dB -stosowanie ochron słuchu
18.	Pożar	Zaproszenie ognia, nie stosowanie przepisów o zakazie palenia	Poparzenia, śmierć	mało prawdopodobne	duże	Średnie	Obowiązkowe stosowanie przepisów o zakazie palenia tytoniu w trakcie wykonywania prac
19.	Stres.	Odpowiedzialność oraz tempo pracy.	Osłabienie psychiczne Przemęczenie, fizyczne, konflikty, złe samopoczucie pracownika.	mało prawdopodobne	małe	Małe	Prawidłowa organizacja prac, ograniczanie pośpiechu.

PODSUMOWANIE

Przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego na stanowisku robotnik budowlany wykazała, że ryzyko związane z czynnikami analizowanymi w opracowaniu należy uznać za małe i średnie (dopuszczalne, akceptowalne i pomijalne). W tej sytuacji konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najwyżej na tym samym poziomie. Działania powinny sprowadzać się do kontrolno - sprawdzających. Działanie te powinny przede wszystkim obejmować kontrolę:

przestrzegane przepisy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy ,
prawidłowo obsługiwane maszyny i urządzenia,
odpowiednio zamontowane i nie zdejmowane w czasie pracy osłony części ruchomych maszyn i urządzeń ,
używany odpowiednio i odpowiedni do stanowiska pracy sprzęt ochrony osobistej ,
kontrolowany stan zdrowia pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy,
zgodnie z przepisami prowadzone szkolenia wstępnego i okresowe w zakresie BHP.

PROGRAM NAPRAWCZY

Prace na wysokości.

Praca na wysokości - to praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Nie zalicza się do pracy na wysokości pracy na powierzchni osłoniętej do wysokości 1,5m pełnymi ścianami lub wyposażone w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące przed upadkiem z wysokości.
Powierzchnia położona powyżej 1m nad poziomem podłogi lub ziemi powinna być chroniona balustradą na wysokości 1,1m i krawężnikiem, oraz powinna być poprzeczka uniemożliwiająca wypadnięcie osób.
Otwory w stropach powinny być ogrodzone balustradą.
Pomosty robocze drewniane powinny być szczelne, zabezpieczone przed zmianą położenia i o odpowiedniej wytrzymałości na obciążenie.
Otwory na drzwi, okna, balkony, szyby dźwigów należy zabezpieczyć balustradą.
Szelki bezpieczeństwa stosuje się wtedy, gdy nie ma możliwości zastosowania ochrony zbiorowej; szelki powinny mieć prawidłowo dobrane linki bezpieczeństwa.
Schody robocze muszą posiadać odpowiednie poręcze.

Rusztowania budowlane

Montaż rusztowań, ich eksploatacja i demontaż powinny być wykonywane zgodnie z instrukcją producenta albo projektem indywidualnym.
Protokół z odbioru technicznego rusztowania powinien określać: użytkownik rusztowania, przeznaczenie, wykonawcę montażu (nazwa firmy, nazwisko i imię, nr telefonu), dopuszczalne obciążenie pomostów i konstrukcji rusztowania, datę przekazania do eksploatacji, oporność uziomu, terminy kolejnych przeglądów rusztowania.
Osoby zatrudnione przy montażu rusztowań powinny posiadać odpowiednie uprawnienia.
Na rusztowaniu należy umieścić tablicę informującą, kto wykonał montaż oraz dopuszczalne obciążenie pomostów i całej konstrukcji.
Rusztowania powinny być każdorazowo sprawdzane przez kierownika budowy po silnym wietrze, opadach, przerwach roboczych powyżej 10 dni oraz okresowo co najmniej 1 raz w miesiącu. Przy silnym wietrze, opadach zabroniona jest eksploatacja rusztowań.
Ponadto rusztowania powinny:

Posiadać pomost o powierzchni roboczej wystarczającej dla osób wykonujących roboty oraz do składowania narzędzi i niezbędnych materiałów.
Posiadać stabilną konstrukcję dostosowaną do przeniesienia obciążeń.
Zapewnić bezpieczną komunikację i swobodny dostęp do stanowisk pracy.
Zapewnić możliwość wykonywania robót w pozycji, która nie powoduje nadmiernego wysiłku.
Posiadać balustrady, poręcze, krawężniki ochronne.
Posiadać piony komunikacyjne.
Rusztowania zamontowane przy ciągach komunikacyjnych (ulice, chodniki) powinny posiadać zabezpieczenia dla przechodniów (daszki, siatki).
Rusztowania z rur stalowych powinno być uziemione i posiadać instalację odgromową.
Drabiny

Muszą być ustawione tak, aby zapewnić ich stateczność.
Drabiny przenośne muszą opierać się na stabilnym, trwałym podłożu (nieruchomym).
Nie wolno używać drabiny rozstawnej jako przystawnej.
Nie wolno stosować drabiny jako drogi stałego transportu, a także do podnoszenia ciężarów powyżej 10kg.
Stawiać drabiny przed zamkniętymi drzwiami jeżeli nie są one zamknięte od strony drabiny.
Nie wolno wchodzić i schodzić z drabiny plecami do niej.
Drabiny dłuższe niż 4m powinny być przenoszone przez dwie osoby.
Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzi co najmniej 0,75m a kąt nachylenia wynosi od 65⁰ do 75⁰.
Roboty malarskie z drabin rozstawnych można prowadzić do wysokości 4m.
Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest zabronione.
Roboty ciesielskie z drabin można wykonywać do wysokości 3m.
Roboty ziemne

Roboty ziemne powinny być prowadzone na podstawie projektu określającego położenie instalacji podziemnych. Wykonywanie tych robót w bezpośrednim sąsiedztwie takich instalacji powinno być uzgodnione z ich użytkownikiem. Miejsca tych robót należy ogrodzić i oznakować napisami ostrzegawczymi i sygnalizatorami. Jeżeli teren, na którym wykonywane są roboty ziemne nie może być ogrodzony, wykonawca powinien zapewnić jego stały dozór.
Wykop trzeba ogrodzić balustradami z poręczami na wysokości 1,1m i w odległości min. 1m od krawędzi wykopu.
Wykopy o głębokości powyżej 1m muszą być umocnione odpowiednimi rozporami (obudowami).
Przy wykopach głębszych niż 1m należy wykonać bezpieczne zejścia (wejścia) dla pracowników w odległości nie więcej niż 20m od siebie.
Urobek, materiały i wyroby należy składać w odległości min. 0,6m od krawędzi lub w strefie klina naturalnego odłamu gruntu, jeżeli ściany nie są obudowane.
Obowiązki osób kierujących:

Dobór właściwych narzędzi pracy i sprawdzanie ich stanu technicznego.
Odpowiednie rozmieszczenie zabezpieczenia ścian wykopu.
Instruowanie pracowników o bezpiecznych metodach pracy.
Ciągły nadzór nad wykonywanymi robotami i przestrzeganiem przez pracowników przepisów i zasad bhp.
Przed rozpoczęciem prac codziennie sprawdzać stan gruntu (np. po opadach), obudowy wykopu, zejść i wejść, oznakowanie i zabezpieczenie wykopu.
Podczas pracy koparką należy przestrzegać następujących zasad:

Nie dopuszczać do tworzenia się nawisów gruntu.
Koparka w czasie pracy powinna być ustawiona w odległości od wykopu co najmniej 0,6m poza granicą klina naturalnego odłamu gruntu.
Wyznaczyć w terenie robót strefę niebezpieczną i odpowiednio ją oznakować.
Przebywanie osób pomiędzy ścianą wykopu a koparką, nawet w czasie postoju jest zabronione.
W czasie przerwy i po zakończeniu pracy łyżkę koparki należy opuścić na ziemię, podwozie zablokować, zatrzymać silnik i zamknąć kabinę.
Zabronione jest zatrudnianie kobiet w ciąży do wykonywania wykopów; młodociani mogą pracować w obudowanych wykopach do głębokości 1,5m.
Roboty murowe i tynkowe

Roboty murowe i tynkarskie na wysokości powyżej 1m należy wykonywać z pomostów roboczych (rusztowań).
Pomost takiego rusztowania powinien znajdować się poniżej wznoszonego muru, co najmniej 0,5m od jego górnej krawędzi.
Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest zabronione.
Wszelkie otwory: drzwiowe, balkonowe, otwory w stropach, szyby wind - powinny być niezwłocznie zabezpieczone (barierki, ogrodzenia, pokrywy).
Wykonywanie robót murarskich i tynkarskich w wykopach jest dozwolone po uprzednimzabezpieczeniu ścian wykopu.
Doły na wapno gaszone powinny mieć wzmocnione ściany oraz być zabezpieczone barierkami o wysokości 1,1m w odległości minimum 1m od krawędzi dołu.
Zabronione jest chodzenie po świeżo wykonanych murach, płytach, stropach, przykryciach otworów oraz wychylanie się poza krawędzie konstrukcji bez dodatkowego zabezpieczenia, jak również opieranie się o bariery.
Zabronione jest również gromadzenie robót na dwóch lub więcej kondygnacjach w tymsamym pionie bez urządzeń ochronnych, jak siatki czy daszki ochronne.
Nie wolno zrzucać materiałów, narzędzi z wysokości lub do wykopów.
Roboty zbrojarskie i betoniarskie

Stoły warsztatowe i maszyny zbrojarskie powinny być umieszczone w pomieszczeniach lub pod wiatami.
Stoły powinny mieć stabilną konstrukcję i być przytwierdzone do podłoża.
Miejsca pracy przy stołach zbrojarskich powinny posiadać pomosty izolacyjne.
Elementy zbrojenia powinny być składowane oddzielnie na równym i odwodnionym podłożu lub na podkładkach; nie wolno po nich chodzić.
Pręty zbrojeniowe na czas transportu winny być zabezpieczone przed przemieszczaniemw kierunku podłużnym i poprzecznym.
Elementy zbrojenia należy opuszczać i układać ostrożnie; rzucanie ich jest zabronione.
W razie prostowania stali metodą wyciągania - stanowiska pracy, miejsca zamocowania prętów oraz trasę z obu stron toru wyciągowego należy ogrodzić aby skutecznie chronić pracowników.
Wprowadzanie końca pręta do prościarki należy dokonywać tylko po jej zatrzymaniu.
W czasie cięcia prętów nożycami ręcznymi muszą być one oparte obustronnie na kołach lub stole zbrojarskim.
W czasie dodawania do mieszanki betonowej środków chemicznych, roztwór ten należy przygotowywać w wydzielonych naczyniach i miejscach zaopatrując pracowników w odpowiednie środki ochrony indywidualnej.
Pojemniki do transportu mieszanki betonowej powinny być zabezpieczone przed przypadkowym wylaniem i posiadać łatwo otwieralne klapy.
Przy dostawie betonu pojazdem, punkt zsypu powinien być wyposażony w odbojnice zabezpieczające pojazd prze stoczeniem się.
W czasie podgrzewania lub naparzania materiałów, należy zabezpieczyć pracowników przed oparzeniem; obowiązują wtedy przepisy dozoru technicznego dla urządzeń pracujących pod ciśnieniem.
Prace, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby

Prace wykonywane wewnątrz zbiorników, kotłów, silosów i urządzeń technologicznych, w tym prace w zbiornikach otwartych, które nie pozwalają na bezpośredni kontakt wizualny co najmniej z jednym człowiekiem.
Prace związane z montażem i demontażem studzienek, stacji pomp wodnych przy głębokościach większych od 2m.
Prace związane z odmulaniem i pogłębianiem cieków i zbiorników wodnych.
Prace związane z budową i pogłębianiem studni kopanych przy głębokościach większych od 2m.
Prace związane z konserwacją, montażem i naprawą dźwigów, suwnic, żurawi wieżowych i samojezdnych, układnic magazynowych i schodów ruchomych.
Prace spawalnicze, cięcie gazowe i elektryczne oraz inne prace wymagające posługiwania się otwartym źródłem ognia w pomieszczeniach zamkniętych albo w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem.
Prace przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się całkowicie lub częściowo pod napięciem, z wyjątkiem prac polegających na wymianie w obwodach o napięciu do 1kV bezpieczników i żarówek (świetlówek).
Prace przy wykonywaniu prób i pomiarów przy urządzeniach elektroenergetycznych.
Prace w studniach kablowych, w pomieszczeniach z nimi połączonych i dołkach monterskich.
Prace wykonywane na wysokości powyżej 2m w przypadkach, w których wymagane jest zastosowanie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości.
Prace w wykopach i wyrobiskach o głębokości większej od 2m.
Prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej

Prace przy obsłudze suwnic sterowanych z kabiny i zdalnie sterowanych.
Prace przy obsłudze podnośników i platform hydraulicznych.
Prace przy obsłudze żurawi wieżowych i samojezdnych.
Prace operatorów samojezdnych ciężkich maszyn budowlanych i maszyn drogowych.
Prace przy obsłudze urządzeń mechanicznych, związanych z czynnościami wyburzeniowymi.
Prace kierowców pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 ton i długości powyżej 12m.

PLAN DZIAŁAŃ KORYGUJĄCYCH RYZYKO ZAWODOWE

L.p.	Opis przedsięwzięcia	Realizacja zadania		Przewidywane efekty
L.p.	Opis przedsięwzięcia		Termin realizacji	Osoba odpowiedzialna	Przewidywany koszt realizacji (zł)	Określenie rodzaju zagrożeń lub uciążliwości mogących ulec likwidacji	Liczba pracown. którym zostaną poprawione warunki pracy
1.
2.
3.
4.