1.Prawo Publiczne gospodarcze
Obejmuje działania w sferze gospodarczej polegające na zorganizowaniu gospodarki, ograniczeniu i obronie gospodarki na kształtowaniu ładu przestrzennego, ochronie konkurencji, porządkowaniu stosunków własnościowych i prowadzeniu działalności gospodarczej, przez podmioty prawa publicznego. W tym sensie jest prawem INTERWENCJI państwa w procesy gospodarcze.
Stanowi ono część prawa administracyjnego, ponieważ posługuje się środkami właściwymi prawu administracyjnemu takimi jak władztwo i przymus administracyjny.
Przeciwstawne jest prawu prywatnemu. Kryteria w oparciu o które można dokonać podziału na prawo prywatne i publiczne:
interes publiczny i prywatny
podmioty prywatne i publiczne- stosunki pomiędzy podmiotami państwowymi oraz pomiędzy organami państwowymi a obywatelami, są zaliczane do strefy prawa publicznego a stosunki między obywatelami do prawa prywatnego
kryterium ochrony prawa. Prawo publiczne- naruszenie norm powoduje automatycznie reakcje ze strony państwa, prawo prywatne- reakcja ze strony państwa, ale uzależniona od woli obywateli
2 .Funkcje prawa gospodarczego publicznego
STERUJĄCA- wiąże się z oddziaływaniem państwa na gospodarkę, podstawowym środkiem oddziaływania na państwa na gospodarkę jest prawo, które wyznacza normy dla tej działalności, dozwolone formy jej prowadzenia , koniecznie ograniczenia
ORGANIZUJĄCA- sprowadza się do zorganizowania samoregulujących się mechanizmów rynkowych, opartych na wynikających z obowiązujących przepisów regułach. Podstawowe reguły zorganizowania to : wolność działalności gospodarczej, wolność zawierania umów, własność prywatna.
ROZDZIELCZA- obowiązkiem państwa jest zapewnianie pomyślności i wzrostu dobrobytu dla poszczególnych jego obywateli, np. w postaci subwencji, dotacji ulg dla przedsiębiorców prowadzących działalność.
STABILIZUJĄCA- polega na utrwaleniu istniejącego stanu stosunków gospodarczych bądź na podejmowaniu działań, które mają zapobiegać i eliminować pojawiające się niepożądane zjawiska
OCHRONNA- państwo musi przeciwdziałać szkodliwym działaniom przedsiębiorców naruszających wartości podlegające ochronie prawa ( uczciwa konkurencja, poszanowanie zasady równości)
3. Zasady prawa gospodarczego publicznego
ZASADA SPOŁECZNEJ GOSPODARKI RYNKOWEJ
oparta jest na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.
Oddziaływanie państwa na gospodarkę jest ograniczone postanowieniami Konstytucji determinującymi kierunek i instrumenty polityki gospodarczej realizowanej przez parlament i rząd. Ta decyzja ustawodawcy oznacza, że Konstytucja RP stoi na straży określonego ustroju gospodarczego.
Społeczna gospodarka rynkowa jako ład społeczny- społeczna gospodarka rynkowa jest przede wszystkim koncepcją polityczno-ustrojową, wywodzącą się z określonej idei przewodniej kształtowania stosunków międzyludzkich w społeczeństwie.
Społeczna gospodarka jako cel państwa- celem gospodarki jest tworzenie ciągłych i pewnych materialnych przesłanek umożliwiających jednostce rozwój godny człowieka
Własność prywatna- zgodnie z art 20 Konstytucji RP własność prywatna jest jedną z podstaw ustroju społecznej gospodarki rynkowej. Z zasady tej wynika, iż wyłącznie własność prywatna stanowi podstawę działalności gospodarczej
ZASDA DEMOKRATYCZNEGO PAŃSTWA PRAWNEGO
Podstawowa zasada ustrojowa o istotnym znaczeniu dla pgp, gdyż stanowi zasadę wyznaczającą granice oddziaływania państwa na gospodarkę, która jest zasadniczo dziedziną jednostek
Konstytucyjna formuła tej zasady nie jest jednoznaczna . Istnieje duża różnorodność definicji i koncepcji państwa prawnego co uniemożliwia stworzenie jednej definicji państwa prawnego
W ujęciu materialnym- zasada ta oznacza obowiązek sprawowania władzy publicznej z uwzględnieniem gwarancji w sferze praw i wolności jednostek oraz realizacji celów sprawiedliwości społecznej
ZASADA PAŃSTWA SPRAWIEDLIWOŚĆI SPOŁECZNEJ
Odwołując się do reguł pozasystemowych, nakazuje prawodawcy i organom władzy publicznej stosującym prawo kierować się sprawiedliwością społeczna.
Adresatami zasady są organy władzy ustawodawczej, organy administracji publicznej i sądy.
Z perspektywy gospodarczej zasada państwa sprawiedliwości społecznej zawiera ogólny nakaz wpływu państwa na procesy gospodarcze które nie mogą być kształtowane wyłącznie przez samoregulujące mechanizmy rynkowe zasadę należy łączyć przede wszystkim ze skierowanym do wszystkich organów władzy publicznej obowiązkiem ochrony godności człowieka związek zasady państwa sprawiedliwości społecznej z zasadą równości i zasadą demokratycznego państwa prawa ( opierają się na wzajemnym powiązaniu i symbiozie )
ZASADA POMOCNICZOŚCI
Ma rangę zasady konstytucyjnej,
w odniesieniu do działalności gospodarczej zasada pomocniczości oddaje inicjatywę gospodarczą w ręce obywateli
ogranicza zakres publicznej działalności gospodarczej w celu ochrony prywatnej przedsiębiorczości,ochrony konkurencji i mechanizmów rynkowych przed państwem i innymi podmiotami publicznymi a także ochrony podmiotów publicznych przed zbędnym ryzykiem działalności gospodarczej
funkcja zasady pomocniczości ma dwojaki charakter: z jednej strony uzasadnia uczestnictwo państwa w obrocie gospodarczym z drugiej strony uniemożliwia przejęcie przez państwo tych zadań, które mogą być zrealizowane zwłaszcza przez prywatnych przedsiębiorców.
Tym samym zasada ta konstytuuje odrębność osoby ludzkiej i jej pierszeństwo w życiu gospodarczym.
ZASADA PROPORCJONALNOŚĆI
jest wyrazem dążenia do racjonalizacji działania organów państwowych a wszczególności dopuszczalnej ingerencji organów władzy publicznej w sferę konstytucyjnie chronionych praw podmiotowych
wyznacza racjonalność instrumentalną, wskazując kryteria wyboru środków do realizacji założonych celów
zasada ta ma chronić ustawodawcę zwykłego oraz organy administracji przed nieracjonalnym, nieuzasadnionym sposobem realizacji legitymowanych celów, wynika z tego nakaz wyważenia interesów: z jednej strony ograniczonych interesów jednostek z drugiej interesu publicznego
WOLNOŚĆ GOSPODARCZA
zgodnie z art 20 Konstytucji RP deklarującym społeczną gospodarkę rynkową podstawą jest określona wolność i prawo, oznacza to, że ustrój społecznej gospodarki rynkowej został ukonstytuowany za pośrednictwem tradycyjnych wolności i praw gospodarczych
w systemach prawnych gospodarki rynkowej wiodącą zasadą jest wolność gospodarcza,z zasady tej wynika wyraźna dyrektywa,że działalność gospodarcza należy do inicjatywy osób fizycznych i osób prawa prywatnego posiadających wolną od ingerencji państwa swobodę podejmowania decyzji dla procesu gospodarowania
wolność gospodarcza w ujęciu normatywnym -ustawa z2 lipca 2004 r o swobodzie działalności gospodarczej przewiduje, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach
ZASADA RÓWNOŚCI
prawo do wolności gospodarczej jest możliwe tylko w warunkach równego traktowania podmiotów gospodarczych
prawo wspólnotowe- zakazana jest wszelaka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową
ZASADA KONKURENCJI
konstytucja nie zawiera expressis verbis postanowienia o gwarancji konkurencji,
konkurencja jako zasada ustroju gospodarczego- wynika z niej ogólny nakaz skierowany do organów władzy ustawodawczej wydania odpowiednich regulacji do stworzenia,względnie ochrony, już istniejących mechanizmów konkurencji
Działalność gospodarcza
Definicja art 2 Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawania i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły
art 3 Przepisów ustawy nie stosuję się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów
5. Pojęcie i funkcja gospodarki rynkowej
To gospodarka, którą rządzą obiektywne prawa popytu i podaży.
Popyt: czyli chęć nabywania, zapotrzebowania, jest to ilość towarów i usług, które przy określonej cenie chce nabyć kupujący i ma na to odpowiednie środki własne lub pochodzące z kredytu.
Podaż: czyli odp na zapotrzebowanie, oznacza dostępność towarów bądź usług jaką sprzedający oferuje w danym momencie, miejscu i po określonej cenie.
Opiera się na II filarach
możliwość i wolność podejmowania działalności gospodarczej
wolność konkurencji
6. pojęcie i cechy gospodarki planowej
Zakłada ona, że (wolny) rynek, wolność gospodarcza, wolna konkurencja są zbędne, ze względu na swoją niedoskonałość, dlatego powinny być zastąpione mechanizamami wynikającymi z władztwa państwa nad gospodarką. Okresowe plany, długoletnie stanowią fundament działania państwa, który tworzy coś dla funkcjonowania państwa w oparciu o przygotowany dla niego plan centralny i ten plan z góry określa zadania państwa, które ściśle są później realizowane przez jego organy.
CECHY
Zlikwidowanie lub ograniczenie do minimum własności prywatnej i oparcie całej gospodarki wyłącznie na własności publicznej
Miejsce popytu i podaży zajmują plany gospodarcze, w których określa się hierarchię potrzeb społecznych, wielkość produkcji, które te potrzeby mają zapewnić, wielkość zatrudnienia, inwestycje, konsumpcje w przekroju makro i mikro ekonomicznym, w ujęciu ogólnym państwowym i lokalnym i w ujęciu średnio i krótko okresowym, czyli cele bliższe i dalsze
Miejsce swobody gospodarczej zajmujące tworzenie i organizowanie przez państwo państwowych i komunalnych jednostek gospodarczych, które pod ścisłą kontrolą państwa wykonują powierzone im zadania gospodarcze.
Zostaje zlikwidowana konkurencja, jej miejsce zajmuje rywalizacja między przedsiębiorcami publicznymi o wykonanie założonych planów.
Przedsiębiorstwa komunalne czy państwowe nie są nastawione na osiągnięcie zysku, choć formalnie są one wyodrębnione majątkowo i finansowo od skarbu państwa
Nabywcami towarów i usług są inne gospodarstwa państwowe i komunalne oraz gospodarstwa rolne, ale ta swoboda nabywania jest ograniczona do minimum z uwagi na objęcie ich REGLAMENTACJĄ.
7. Rodzaje gospodarki planowej
Gospodarka planowa może być zorganizowana wg modelu:
scentralizowanego i zdecentralizowanego
Te modele mają charakter potencjalny, teoretyczny. W praktyce gospodarka ma charakter mieszany, obejmujący elementy obydwu tych modeli.
Państwo nie może pozostawać obojętne na widoczne i wyraźne negatywne aspekty funkcjonowania gospodarki, w związku z tym powinno podejmować działania, których celem jest skorygowanie i usunięcie wszelkich pojawiających się nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki. W odniesieniu do gospodarki rynkowej korygowanie to nazywane jest mianem interwencjonalizmu państwowego, a w odniesieniu do gospodarki planowej mówi się o podejmowaniu reform w zakresie planowania i zarządzania gospodarką narodową.
8. Gospodarka planowa scentralizowana
Charakteryzuje się koncentracją uprawnień decyzyjnych, władztwa decyzyjnego, na szczeblu centralnym państwa tj. najwyższych władz politycznych i państwowych; z reguły towarzyszy temu łączenie zarządzania gospodarką narodową przez organy naczelne partii rządzącej i organy centralne administracji państwowej; ze szczebla centralnego pochodzą wszystkie plany gospodarcze, nakazy, zakazy, które niekoniecznie muszą mieć postać sformalizowaną w postaci aktów normatywnych; nie istnieje samodzielność gospodarcza ani finansowa wykonawców planów gospodarczych; realizacja założonych planów jest na bieżąco kontrolowana przez specjalnie utworzony w tym celu aparat działalności gospodarczej.
9 Gospodarka planowa zdecentralizowana
Charakteryzuje się zwiększeniem samodzielności przedsiębiorstw państwowych oraz ich odpowiedzialności na osiągane przez nich wyniki, ale centrum decyzyjne zarządzania gospodarką pozostaje w rękach najwyższych organów politycznych i państwowych. Zachętą do wydajniejszej pracy i rywalizacji między przedsiębiorstwami państwowymi miały być bodźce ekonomiczne finansowe.
10 .Wpływ przystąpienia Polski do UE na gospodarkę państwową
Od 1 mają 2004 roku od momentu wstąpienia Polski do UE nie można analizować prawa krajowego w oderwaniu od prawa wspólnotowego. Regulacje prawa wspólnotowego dotyczące strefy opierają się na czterech filarach: swobody przepływu towarów, kapitału,osób i usług.
ETS akcentuje, że państwa członkowskie są związane zasadą pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym
Od momentu wstąpienia Polski do UE powstała nowa sytuacja w wyniku której obok siebie istnieją 2 automatyczne porządki prawne, czasami zdarza się ,że dochodzi do powstania kolizji wtedy pojawia się problem która normę zastosować.
W przypadku kolizji do prawodawcy krajowego należy podjęcie środków zmierzających do wyeliminowania takiego stanu w przyszłości. Może to nastąpić :
ustawodawca uznaje nadrzędność celów integracji wspólnoty i doprowadza do zmiany konstytucji
podejmuje działania na forum UE doprowadzające do zmian w prawie wspólnotowym
jeżeli pierwsza jest niemożliwa, druga nie przyniesie rezultatu to może podjąć decyzję o wystąpieniu z UE
Decyzję o podjęciu jednego z tych rozwiązań może podjąć wyłącznie suweren, którym jest naród polski (bezpośrednio w formie referendum lub pośrednio przez odpowiednie organy władzy).
Z uwagi na materie umów międzynarodowych, w wyniku których dochodzi do zrzeczenia się części suwerenności i przekazania organom lub organizacjom ponadnarodowym, to jednak organem właściwym do takiej decyzji powinien być naród polski. W związku z tym zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem krajowym musi uwzględniać fakt, że Konstytucja RP jest najwyższym prawem w RP.
11. Funkcje organów administracji publicznej w gospodarce
W wykonywaniu zadań państwa w stosunkach gospodarki możemy wskazać (art.10 ust. 2 Konstytucji) na konkretne organy władzy państwowej: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Podstawowe znaczenie mają organy władzy ustawodawczej (Sejm i Senat). Do nich należą tradycyjnie kompetencje:
stanowienie prawa, kontrola jego przestrzegania i kreacyjna, ale tutaj nie ma znaczenia
Funkcja stanowienia prawa wiąże się z uchwalaniem ustaw. Uprawnienia kontrolne parlamentu- związane są z obowiązkiem przedkładania sejmowi sprawozdań z działalności podmiotów, w tej grupie znajdują się np.:
RM- corocznie przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej
TK który może orzec o zgodności z prawem aktów dotyczących działalności gospodarczej
Rada Polityki Pieniężnej- sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej państwa
NIK przeprowadza kontrole na zlecenie Sejmu
NBP, którego jednym z podstawowych zadań jest utrzymywanie inflacji na stałym poziomie
Rola i zadania RM z wykonywaniu funkcji państwa w gospodarce:
-wytycza kierunek rozwoju gospodarczego państwa i poszczególnych sektorów już na etapie ekspoze premiera
-inicjuje opracowanie programów społecznych i gospodarczych, które następnie uchwala i przedkłada Sejmowi do wiadomości, a później zapewnia ich wykonanie
-opracowuje i uchwala projekt ustawy budżetowej i wnosi go do Sejmu
-przygotowuje i uchwala projekty ustaw dotyczące gospodarki, wnosi je do Sejmu i lobbuje za ich przeforsowaniem, odpowiada także za ich wykonanie po uchwaleniu przez Sejm
-wraz z Sejmem i Senatem współpracuje w sprawach członkostwa Polski w UE m.in. przy Prezesie RM działa rada legislacyjna
-reprezentuje Polskę w stosunkach z organami UE
- zapewnia wykonanie ustaw, w tym celu wydaje m.in. rozporządzenia wykonawcze
-organizuje i koordynuje i kontroluje działalność administracji rządowej w sferze gospodarczej
-kieruje wykonaniem budżetu państwa
-zapewnia kontrolę i nadzór w gospodarce
W wykonywaniu funkcji państwa w gospodarce uczestniczy też władza sądownicza, co jest prostą konsekwencją roli, jaką odgrywa w państwie. Jest uprawniona do:
rozstrzygania sporów
wymierzania sprawiedliwości
. Do rozstrzygania sporów między:
przedsiębiorcami właściwe są sądy gospodarcze, wydziały sądów powszechnych rejonowych bądź okręgowych.
przedsiębiorcami a pracownikami właściwe są sądy pracy i ubezpieczeń społecznych
przedsiębiorcami a konsumentami właściwe są sądy powszechne.
projektowanie gospodarcze
Określa się zespół 4 elementów
przewidywanie
prognozowanie
programowanie
planowanie
Wszystkie te elementy odnoszą się do przyszłości stanowią pewien ciąg logiczny następstw, które muszą wystąpić w określonej kolejności. Celem projektowania gospodarczego jest poprawa stanu gospodarki państwa.
Projektowanie gospodarcze to normalne działanie państwa o systemach gospodarki rynkowej.
W warunkach PL projekt gospodarczy jest czynnością wykonywaną przez różne organy, przede wszystkim przez RM. W ramach RM szczególną rolę odgrywa 2 ministrów: Min rozwoju gospodarczego oraz Min finansów (min skarbu państwa, min do spraw energii elektrycznej). Prócz RM projektowaniem gosp. Zajmuje się parlament głównie w wyniku przyjmowania aktów normatywnych z ustawą budżetową na czele.
Prognozowanie gospodarcze
To naukowe przewidywanie przebiegu i kształtowania się pewnych zjawisk społ - gospodarczych w przyszłości. Zadaniem prognoz jest określenie rozwoju społecznego i gospodarczego w oparciu o analizę dostępnych informacji. Prognozowanie to czynność obarczona dużym ryzykiem błędu. To tylko hipotetyczne założenie.
Rolę prognoz pełnią dokumenty, które na podstawie ustawy o finansach publicznych z 27 sierpnia 2009 r., należy dołączyć do projektu ustawy budżetowej. Są to:
- dokumenty określające główne cele polityki społecznej i gospodarczej zgodne z wieloletnim planem finansowym państwa
- dokument obejmujący założenia makro ekonomiczne na rok budżetowy i kol jen 3 lata, które dotyczą kształtowania się PKB, poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych, przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej, poziomu zatrudnienia i bezrobocia, kursu walutowego i salda obrotów bieżących
Opracowanie tych dokumentów należy do zakresu obowiązków Min. Finansów.
Programowanie gospodarcze
Ma umocowanie prawne. To opracowanie koncepcji rozwoju gospodarki albo jej poszczególnych segmentów, to nic innego jak określenie celów, które programujący zamierza w przyszłości zrealizować. Efektem programowanie gospod. Są programy gospodarcze, różnie określane, jako programy operacyjne, strategie rozwoju kraju, strategie sektorowe, plany wykonawcze.
Podstawą opracowywania i prezentowania programów, gosp.. jest ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.
Polityka rozwoju- zespół wzajemnie ze sobą powiązanych i realizowanych działań, których celem jest zapewnieni trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społeczno gospodarczej i terytorialnej w skali krajowej, regionalnej, lokalnej.
Politykę rozwoju prowadzi RM w skali całego kraju lub na niższych szczeblach podziału właściwy samorząd województwa - samorząd regionalny, w skali lokalnej - samorząd powiatowy, gminny.
Programy gospodarcze podlegają konsultacjom społecznym, które zaangażowane są przede wszystkim: Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, samorządy terytorialne i partnerzy społeczni i gospodarczy (tzn. zainteresowane opracowaniem programów gospodarczych stowarzyszenia, zrzeszenia, org społeczne czy gospodarcze).
Planowanie gospodarcze
To ustalanie pewnych działań i środków, które trzeba podjąć, aby wprowadzić w życie, zrealizować przyjęte programy gospodarcze. W tym sensie plany gospodarcze mają charakter pomocniczy w stosunku do programów gospodarczych. Efektem planowania są plany gospodarcze, które mają postać pewnych nakazów kierunkowych, pewnych dyrektyw ogólnych dla adresata planów. Planowanie gospodarcze jest jednym z podstawowych narzędzi interwencji państwa w gospodarkę. Państwo nie może zrezygnować z planowania, z uwagi na spoczywające na nim obowiązki związane z ochroną państwa i obywateli, ale także zwiane z pewnymi powinnościami o charakterze socjalnym wobec swoich obywateli.
Programy operacyjne
są tworzone dla realizacji strategii rozwoju kraju i strategii sektorowych oraz dla rozwoju poszczególnych województw. Program operacyjny obejmuje okres nie tylko wykraczający poza okres objęty strategią rozwoju kraju lub strategią sektorową. Program operacyjny określa przed wszystkim:
- diagnozę sytuacji społ.-gosp. sektora bądź województwa, którego dotyczy, a w ramach tej diagnozy przedstawia wstępną ocenę wyników programu sporządzoną przed rozpoczęciem jego realizacji.
- cel główny i cele szczegółowe, które mierzone są za pomocą wskaźników określonych ilościowo
- działania priorytetowe
- kierunki i sposób wydatkowania środków finansowych zarezerwowanych na realizację programu operacyjnego
- sposób monitorowania i oceny stopnia osiągnięcia założonego celu głównego i celów szczegółowych
Policja gospodarcza
Policja gospodarcza - jest to funkcja państwa o wyraźnie określonym celu. Przejawia się w działalności organów państwa i innych podomiotów publicznoprawnych, której celem jest:
-ochrona bezpieczeństwa publicznego
- życia
-zdrowia
-mienia
-moralności publicznej
- środowiska naturalanego
Przed zagrożeniami wynikającymi z prowadzenia działalności gospodarczej.
INSTRUMENTY PRAWNE:
Działania prawodawcze- ustanawianie powszechnie obowiązujących przepisów określający pewne wzorce zachowań, obowiązki, wymogi
Działania kontrolne i nadzorcze- działania weryfikujące prawidłowość stosowania norm mające na celu zapobieganie przekroczeniom wzorców
Kontrola a nadzór
Kontrola to badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanych, ustalenie przyczyn rozbieżności, przekazanie wyników podmiotowi kontrolowanemu i zwierzchniemu.
Rodzaje kontroli: - niesamoistna (zarządza zainteresowany podmiot, gdy istnieje obiektywna potrzeba; wykonuje sam organ lub kontroler; wykonanie kontroli nie wywołuje skutków prawnych)
- samoistna (podejmuje wyspecjalizowany organ, gdy występuje problem; w jej ramach wykonuje się czynności techniczne i prawne stosując tzw. środki pokontrolne mające charakter represyjny wobec osób odpowiedzialnych za kontrolowana działalność.
Nadzór jest to ciąg czynności faktycznych i prawnych podejmowanych przez uprawniony organ, w stosunku do samodzielnego podmiotu wyznaczonego w ustawie w celu sprawdzenia jego działalności.
Elementy nadzoru: - kontrola
- możliwość władczej ingerencji w działalność podmiotu
[ wykonywanie nadzoru zawsze wiąże się z wykonywaniem kontroli ale wykonywanie kontroli nie zawsze wiąże się z wykonywaniem środków nadzorczych ]
Kontrola a nadzór:
- kontrola jako funkcja samodzielna: celem kontroli samodzielnej jest obserwowanie, sprawdzenie, diagnoza, wyciąganie wniosków.
- kontrola jako element nadzoru: kontrola, bedaca elementem nadzoru jest bardziej pożądana w gospodarce i przez to występuje częściej, dostarcza bowiem ustaleń na podstawie których wydawane sa decyzje.
19. Klasyfikacja kontroli działalności gospodarczej
Ze względu na zakres przedmiotowy:
wstepna - zwiazana z podejmowaniem działalności gospodarczej
bieżąca - zwiazana z wykonywaniem dzialalnosci gospodarczej; w zakresie warunków ogolnych (do wszystkich) i szczególnych (do reglamentowanych)
nastepcza - w związku z zakończeniem działalności
20.Organy uprawnione do sprawowania policji gospodarczej
I organy wykonujące zadania policji gospodarczej
1. Państwowa Inspekcja pracy i Społeczna inspekcja pracy - przestrzeganie przepisów bhp
2. Organy Nadzoru Budowlanego - przestrzeganie przepisów budowlanych
3. Państwowa Inspekcja Sanitarna - przestrzeganie przepisów sanitarnych
4.Państwowa Straż Pożarna - przepisy przeciw pożarowe
5. Inspekcja Ochrony Środowiska- przestrzeganie ochrony środowiska
6. Organy administracji rządowej - przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązków w dziedzinie obronności państwa
II wyspecjalizowane organy policji gospodarczej
- inspekcja handlowa
-inspekcja transportu drogowego
- inspekcja weterynaryjna
-inspekcja farmaceutyczna
21. Pojęcie przedsiębiorstwa państwowego.
PRZEDSIEBIORSTWO PAŃSTWOWE -
Przedsiębiorstwo państwowe to przedsiębiorstwo, którego wyłącznym właścicielem jest państwo, czyli Skarb Państwa.
W Polsce oznaczenie "Przedsiębiorstwo Państwowe" jest bardzo znane, przedsiębiorstwem takim były lub nadal są: "Poczta Polska, Telegraf i Telefon PP", "PP Motozbyt", "PP Polmozbyt".
Przedsiębiorstwo Państwowe należy odróżnić od spółek kontrolowanych przez Państwo, które z prawnego punktu widzenia nie są przedsiębiorstwami państwowymi, ale spółkami działającymi na podstawie Kodeksu spółek handlowych.
Przedsiębiorstwo państwowe może zostać przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa w drodze komercjalizacji, która jest zazwyczaj etapem poprzedzającym prywatyzację.
Przedsiębiorstwo państwowe jest
-samodzielnym,
-samorządnym i
-samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.
Organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzje oraz organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa, zgodnie z przepisami prawa i w celu wykonania zadań przedsiębiorstwa.
Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności przedsiębiorstwa państwowego tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi.
Przedsiębiorstwa państwowe nie tworzą jednolitej, zwartej, ale trzy grupy przedsiębiorstw: *Przedsiębiorstwa na zasadach ogólnych,
*Przedsiębiorstwa specjalne - wykonujące zadania na potrzeby bezpieczeństwa i obronności państwa. A także, które w całości lub części funkcjonują poza granicami kraju. Ich funkcjonowanie regulują przepisy ustaw szczególnych oraz rozporządzenia - chodzi głównie o przedsiębiorstwa tworzone i nadzorowane prze Min. Obrony Narodowej czy Min. Finansów
*Przedsiębiorstwa działające na rzecz użyteczności publicznej. celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ogólno społecznych, do których zaliczymy:
- produkcję lub świadczenie usług w zakresie inżynierii sanitarnej,
- komunikacji miejskiej
- zaopatrzenia w energię elektryczną
- gazową i cieplną
PP uzyskuje status przedsiębiorstwa państwowego użyteczności publicznej kiedy prawodawca wyraźnie to przewiduje w ustawie tworzącej przedsiębiorcę - nie zawsze musi przynosić zysk ale jest niezbędne przełamana zasada samofinansowania. W zamian za świadczenie usług w interesie ogólno społecznym, państwo przejmuje ciężar dotowania PP, których działalność jest nierentowna.
Organami założycielskimi PP mogą być dwie grupy organów:
Naczelne i centralne administracji państwowej \
NBP i banki państwowe
22. Zasady funkcjonowania PP.
SAMODZIELNOŚĆ -
* oznacza przyznanie organowi przedsiębiorstwa prawa do podejmowania decyzji i organizowania wszelkich spraw dotyczących PP.
* Ingerencja ze strony organów państwowych musi posiadać legitymacje ustawową.
SAMORZĄDNOŚĆ - odnosi się do systemu zarządzania PP, w którym obok PP uczestniczą przedstawiciele załogi pracowników reprezentowanych przez organy samorządu w postaci ogólnego zebrania pracowników PP oraz rady pracowniczej. Ogólne zebranie ma prawo do wyrażania swojej opinii we wszystkich sprawach dotyczących PP. Rada pracownicza reprezentuje samorząd załogi PP.
Organy samorządu PP mogą podejmować decyzje we wszystkich istotnych sprawach dotyczących PP, mają prawo do opiniowania podejmowania inicjatyw, zgłaszania wniosków oraz do sprawowania kontroli nad bieżącą działalnością przedsiębiorstwa.
SAMOFINANSOWANIE SIĘ - oznacza konieczność prowadzenia racjonalnej gospodarki finansowej i pokrywania kosztów swojej działalności z osiąganych przychodów. PP w momencie jego tworzenia jest wyposażone w majątek pierwotny przez państwo. Poza tym w toku swojej działalności wypracowuje tzw. majątek wtórny, jest on wynikiem osiąganych zysków z działalności gospodarczej.
Wprowadzenie idei samofinansowania (inaczej samowystarczalności pp) jest gwarancją, że państwo nie będzie w sposób niezgodny z prawem dotować przedsiębiorstw państwowych realizujących, co prawda zadania leżące w sferze interesu ogólno społecznego, po to by nadmiernie nie uprzywilejowywać PP wobec innych uczestników rynku. Samofinansowanie oznacza zatem, że PP powinno być rentowne - osiągane przez niego przychody powinny pokrywać jego wydatki.
STATUT PRZEDSIEBIORSTWA - uchwalany jest prze ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora. podlega zatwierdzeniu przez organ założycielski. Statut przedsiębiorstwa określa jego strukturę organizacyjną, zasady tworzenia zakładów i innych jednostek organizacyjnych PP, system kontroli wewnętrznych stosunków między organami przedsiębiorstwa oraz sytuacja prawną jednostek organizacyjnych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa
REGULAMIN ORGANIZACYJNY PRZEDSIEBIORSTWA - szczegółowo określa zadania, podział czynności, oraz odpowiedzialność osób pełniących funkcje kierownicze i samodzielne w PP. Regulamin organizacyjny określa dyrektor P po zaciągnięciu opinii rady pracowniczej.
DYREKTOR PP najważniejszy organem, zarządza i reprezentuje. Powoływany przez rade pracownicza jeżeli nie wybierze w ciągu 6 miesięcy to powołuje go organ założycielski, powoływany jest na 5 lat lub na czas nieoznaczony.
Kompetencje dyrektora:
Określa regulamin organizacyjny PP
Opracowuje statut przedsiębiorstwa
Opracowuje roczne i wieloletnie plany przedsiębiorstwa
Powołuje i odwołuje pełnomocników przedsiębiorstwa
Wnosi sprzeciw wobec decyzji podejmowanych prze organ założycielski
SPRAWY BIEŻĄCE PRZEDSIEBIORSTWA, ZARZĄDZANIE PRZEDSIEBIORSTWEM
Co do zasady powierzone dr przedsiębiorstwa lub na czas określony kierownikowi, ale organ założycielski może powierzyć zarządzanie PP osobie fizycznej lub prawnej.
Zarządzanie PP na podstawie kontraktu menadżerskiego może mieć miejsce w 3 przypadkach:
Z inicjatywy organu założycielskiego,
Na wniosek rady pracowniczej za zgodą ogólnego zebrania
Na wniosek zarządcy komisarycznego
Umowa o zarządzaniu PP obejmuje możliwe jej rozwiązanie ze skutkiem natychmiastowym, kiedy:
1.Zarządca w związku z zarządzaniem dopuszcza się rażącego nary usznie prawa
2. Kiedy P przez okres co najmniej 3 kolejnych miesięcy nie wypalenia zobowiązań wobec skarbu państwa z tytułu podatków
3. Kiedy zarządca w sposób istotny naruszył postanowienia umowy o zarządzaniu.
4. Kiedy PP przekroczyło wskaźniki przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przez co nastąpiło pogorszenie sytuacji finansowej PP.
PP, które zostało oddane w zarząd na podstawie umowy menadżerskiej, to w nim funkcje profesjonalnego zarządcy sprawuje rada nadzorcza.
23. Pojęcie jednoosobowej spółki skarbu państwa.
JSSP może być tylko spółka akcyjna lub zoo. Działa ona na podstawie mienia państwowego, a jedynym akcjonariuszem(udziałowcem) jest Skarb Państwa.
Należy ją uznać za państwową osobę prawną.
Spółka jest następcą prawnym przedsiębiorstwa ( na skutek komercjalizacji) występuje tu sukcesja uniwersalna tzn. przejście wszelkich praw i obowiązków wchodzących w skład przedsiębiorstwa: cywilnoprawnych, administracyjnoprawnych oraz stosunków pracy. Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa państwowego staje się bilansem otwarcia spółki.
24. Pojęcie nacjonalizacji.
Przekształcenia własnościowe w gospodarce mogą mieć dwubiegunowy charakter:
- nacjonalizacji - sprowadza się do przejmowania przez państwo własności prywatnej
- denacjonalizacji - przeciwieństwo nacjonalizacji
Nacjonalizacja (upaństwowienie) -
akt przejęcia przez państwo prywatnego mienia. W rzadkich przypadkach może to być również przejęcie mienia należącego do samorządu. Nie należy mylić nacjonalizacji, która jest stosowana wobec określonej kategorii mienia lub osób, z wywłaszczeniem, które dotyczy konkretnej osoby i konkretnej sprawy.
25.Pojęcie i cele komercjalizacji.
Komercjalizacja polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę prawa handlowego.
- zmiana formy prawnej przedsiębiorstwa państwowego ma przyczynić się do podniesienia konkurencyjności nowego podmiotu, efektywności oraz sprawniejszego zarządzania w warunkach gospodarki rynkowej
- w celu przygotowania przedsiębiorstwa państwowego do prywatyzacji
26. Rodzaje komercjalizacji.
1. W CELU PRYWATYZACJI- dokonywana jest przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. Stanowi ona pośredni etap do prywatyzacji przedsiębiorstwa czyli zmiany właściciela majątku.
2. W CELU INNYM NIŻ PRYWATYZACJA- przeprowadzana przez Ministra Skarbu Państwa za zgodą Rady Ministrów z zamiarem zachowania własności państwowej w Jednoosobowej spółce Skarbu Państwa.
Komercjalizacji dokonuje minister właściwy do spraw Skarbu państwa:
Na wniosek organu założycielskiego
Na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej
Z własnej inicjatywy
AKT KOMERCJALIZACJI- stanowi podstawę powstania spółki i jednocześnie ustania przedsiębiorstwa państwowego. W akcie tym ustala się statut spółki, wysokość kapitału zakładowego, imiona i nazwiska członków organów pierwszej kadencji, osobę upoważnioną do zgłoszenia wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców, jeżeli jest to osoba inna niż zarząd.
27. Przedsiębiorstwa niepodlegające komercjalizacji
Prawodawca wyłączył z mocy ustawy możliwość dokonania komercjalizacji następujących przedsiębiorstw państwowych:
-przedsiębiorstw postawionych w stan likwidacji
- przedsiębiorstw postawionych w stan upadłości
- przedsiębiorstw, w stosunku do których toczy się bankowe postępowanie układowe
- przedsiębiorstw państwowych działających na podstawie innych ustaw niż ustawa o PP
- przedsiębiorstw, których uprawnione organy złożyły wniosek o dokonanie prywatyzacji bezpośredniej do czasu rozpatrzenia wniosku
- przedsiębiorstw, w stosunku do których zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej
28. Proces komercjalizacji (organy uprawnione, tryb, skutek).
Pomiotem wyłącznie uprawnionym do dokonania komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych jest Minister Skarbu Państwa.
Dokonuje on komercjalizacji albo
z urzędu - z własnej inicjatywy (jest organem założycielskim dla wszystkich przedsiębiorstw z wyjątkiem takich, dla których jest właścicielem wojewoda),
na wniosek -
1. organu założycielskiego innego niż on sam, czyli najczęściej wniosek wojewody
2. dyrektora przedsiębiorstwa i rady pracowniczej.
Minister Skarbu Państwa ma obowiązek zasięgnąć opinii rady pracowniczej w sprawie komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, z wyjątkiem sytuacji kiedy z takim wnioskiem wystąpił wspólnie dyrektor przedsiębiorstwa i sama Ada pracownicza.
Samo złożenie wniosku przez podmiot uprawniony o komercjalizację przedsiębiorstwa państwowego nie jest jeszcze tożsame z rozpoczęciem pretury komercjalizacji, ponieważ Minister Skarbu Państwa co do zasady nie jest związany treścią złożonych wniosków. Może odmówić komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego w drodze decyzji administracyjnej albo uwzględnić wniosek i dokona aktu komercjalizacji.
akt komercjalizacji. W stosunku do takiego aktu podmiot uprawniony i organ przedsiębiorstwa państwowego nie przysługuje sprzeciw. Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego jest aktem władczym Ministra Skarbu Państwa zależnym wyłącznie od jego woli przy czym w przypadku komercjalizacji w celu innym niż prywatyzacja Minister Skarbu Państwa dokonuje za zgodą RM. Akt komercjalizacji to akt prawny przekształcający przedsiębiorstwo państwowe w spółkę prawa handlowego.
Przyjmuje się że akt komercjalizacji powinien mieć formę aktu notarialnego. W akcie komercjalizacji określa się statut spółki, wysokość kapitału zakładowego spółki, imiona i nazwiska członków władz pierwszej kadencji zarządu i rady pracowniczej oraz osobę upoważnioną do zgłoszenia wniosku o wpis spółki do rejestru przedsiębiorców KRS
Na podstawie aktu komercjalizacji sąd rejestrowy dokonuje wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców i jednocześnie wykreśla z niego przedsiębiorstwo państwowe.. Od tego też momentu nie stpsuje się przepisów o PP ale przepisy KSH.
W wyniku komercjalizacji jednoosobowa spółka Skarbu Państwa którym jedynym właścicielem lub akcjonariuszem jest Skarb Państwa utworzona w jest tak jak każda inna spółka w oparciu o przepisy spółek handlowych a więc posiada wewnętrzny ustrój: walne zgromadzenie akcjonariuszy bądź wspólników, rada nadzorcza, zarząd spółki.
Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego może mieć charakter samoistnej czynności prawnej - przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę nie musi wiązać się z zamiarem późniejszej prywatyzacji spółki. Z drugiej strony komercjalizacja stanowi etap przejściowy w celu prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego, którego rezultatem ma być zmiana majątku właścielskiego, czyli nic innego jak wyzbycie się majątku przez państwo.
Komercjalizacja w celu prywatyzacji ma na celu zmianę właściciela z publicznoprawnego na prywatnoprawnego. Polega bowiem na przeniesieniu prawa własności spółki na inny niż Skarb Państwa podmiot.
Podstawowym celem i sensem prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego jest przeniesienie własności ze sfery publicznej do sfery prywatnej - przekazanie przez rząd własności państwowej podmiotom prywatnym. Takie działania mają na celu przede wszystkim poprawę jakości i efektywności zarządzania spółką. Po drugie dążenie do osiągnięcia większych korzyści poprzez obciążenie sektora prywatnego podatkami czy innymi kosztami, które dotychczas ponoszone były przez państwo.
29. Pojęcie i cele prywatyzacji-przekazywanie majątku będącego w podsiadani Państwa w prywatne ręce.
Podstawowym celem i sensem prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego jest przeniesienie własności ze sfery publicznej do sfery prywatnej - przekazanie przez rząd własności państwowej podmiotom prywatnym. Takie działania mają na celu przede wszystkim poprawę jakości i efektywności zarządzania spółką. Po drugie dążenie do osiągnięcia większych korzyści poprzez obciążenie sektora prywatnego podatkami czy innymi kosztami, które dotychczas ponoszone były przez państwo
30. Rodzaje prywatyzacji.
W ramach ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji możemy wskazać na 2 rodzaje prywatyzacji:
- pośrednia -bądąca drugim etapem komercjalizacji
- bezpośrednia - ma charakter jednoetapowy
Prywatyzacja pośrednia - wskazuje na dwuetapowy przebieg.
Pierwszy; obejmuje komercjalizacje przedsiębiorstwa tj przekształcenie PP w spółkę akcyjną lub sp. z. oo,
Drugi; obejmuje zbywanie i nabywanie akcji lub udziałów w kapitale Skarbu Państwa
Ustawa nie określa terminów w jakim należy rozpocząć i zakończyć sprzedaż akcji lub udziałów. Wymaga natomiast, żeby to zbycie lub sprzedaż poprzedzić:
- Analiza sytuacji prawnej i oszacowanie wartości majątku
- określić tryb zbywania akcji: oferta publiczna, przetarg
Prywatyzacja bezpośrednia dąży do likwidacji PP. Cechą prywatyzacji bezpośredniej jest to, że pomija się etap pośredni.
Polega na rozporządzaniu wszystkim składnikami niematerialnymi i materialnymi majątku przedsiębiorstwa przez
1. Sprzedaż PP w całości
2. Wniesienie PP do spółki
3. Oddanie PP do odpłatnego korzystania spółki pracowników
AD.3
Spółka pracowników musi spełnić następujące warunki:
1. Do spółki musi przystąpić minimum połowa byłych pracowników prywatyzowanego PP i jego dostawców. Dostawca to rolnicy lub rybacy dostarczający PP surowce.
2. Akcjonariuszami spółki mogą być tylko osoby fizyczne, wyjątek zgoda ministra skarbu państwa dla osób prawnych
3. Kapitał zakładowy spółki nie może być niższy niż 20% wysokości funduszu założycielskiego i funduszu prywatyzowanego PP.
4. Minimum 20% akcji lub udziałów tworzonej spółki pracowników musi zostać objęte przez osoby, które nie były zatrudnione wcześniej w PP chyba ze zgodę na to wyrazi minister skarbu państwa.
W przypadku oddania prywatyzowanego PP do prywatnego korzystania spółce pracowników taka forma prywatyzacji może mieć zastosowanie do PP o mniejszych rozmiarach. W przypadku PP o większych rozmiarach konieczne jest znalezienie partnera strategicznego mającego środki do rozwoju.
Za PP o mniejszych rozmiarach uważa się PP spełniające łącznie dwa warunki:
1. Wartość sprzedaży towarów i usług w roku poprzedzającym zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej, nie może być niższa od równowartości 6mln euro.
2. Wysokość funduszy własnych w dniu 31.Grudnia roku poprzedzającego rok, w którym wydano zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej nie jest wyższa od 2mln euro.
Prywatyzację bezpośrednią dokonuje organ założycielski występujący w imieniu skarbu państwa. Organ założycielski dokonuje prywatyzacji bezpośredniej z własnej inicjatywy na wniosek dyrektora i rady pracowniczej lub w odpowiedzi na złożoną ofertę nabycia PP, nie jest związany wnioskiem dyrektora Od decyzji organu nie przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu
Dokonanie prywatyzacji bezpośredniej poprzedza: analiza stanu przedsiębiorstwa
1. ustalenie stanu prawnego przedsiębiorstwa państwowego
2. oszacowanie wartości PP
3. ocena realizacji obowiązków wynikających z przepisów o ochronie środowiska i dóbr kultury.
Z dniem wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej z mocy prawa ustaje działalność dotychczasowych organów PP a ich kompetencje przejmuje pełnomocnik do spraw prywatyzacji powołany przez organ założycielski.
Taki pełnomocnik sporządza bilans zamknięcia PP oraz występuję do sadu rejestrowego z wnioskiem o wykreślenie PP z rejestru przedsiębiorców, o czym zawiadamia Min. Skarbu Państwa. Z chwila wykreślenia z rejestru PP uważa Się za sprywatyzowane.
Skutkiem prawnym prywatyzacji bezpośredniej jest sukcesja uniwersalna tzn. wstąpienie nabywcy PP kupującego lub przejmującego przedsiębiorstwo w całość praw i obowiązków PP. Oznacza to ze nabywca przejmuje wszelkie należności i ciężary PP wobec pracowników, kontrahentów i osób trzecich.
31. Likwidacja przedsiębiorstwa państwowego.
Likwidacja PP- polega na rozdysponowaniu wszelkimi materialnymi i niematerialnymi składnikami majątku PP oraz wykreśleniu go z KRSu po zaspokojeniu lub zabezpieczaniu wierzyciela. Likwidacja PP może nastąpić w 4 przypadkach:
Jeżeli PP w ciągu kolejnych 6 miesięcy swej działalności przynosi straty
Na skutek prawomocnego orzeczenia sądu lub decyzji administracyjnej, w której zakazano PP działania
Kiedy z wnioskiem o likwidację zwrócił się zarządca komisaryczny - ma to miejsce kiedy postępowanie naprawcze przez niego prowadzone nie przynosiło oczekiwanego uzdrowienia przedsiębiorstwa.
Kiedy ponad połowę aktywów PP stanowią tytuły uczestnictwa w spółkach bądź obligacje lub w sytuacji gdy ponad połowę jego aktywów oddano innym osobom na podstawie umów prawa cywilnego.
Co do zasady decyzje o likwidacji podejmuje organ założycielski, od jego decyzji przysługuje prawo sprzeciwu radzie pracowniczej i dr PP. W przypadku podtrzymania swojej decyzjo przez organ założycielski, radzie pracowniczej i dr przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu do sądu gospodarczego.
32. Następstwa likwidacji PP
Z chwilą podjęcia decyzji o likwidacji PP funkcję dyrektora przejmuje likwidator, którego wyznacza organ założycielski. Rozwiązaniu z mocy prawa ulegają organy samorządu PP (rada pracownicza i zebranie ogólne).
Po zakończeniu likwidacji PP organ założycielski wydaje decyzję o uznaniu PP za zlikwidowane. Ta decyzja stanowi podstawę do wykreślenia PP z KRSu.
33. Upadłość PP
Przesłanka ogłoszenia upadłości jest stan niewypłacalności PP.
Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorstwo nie wykonuje swoich zobowiązań lub gdy przekroczą wartość jego majątku zachodzą podstawy do wystąpienia ze stosownym wnioskiem.
Z wnioskiem takim mogą wystąpić:
-przedsiębiorstwo państwowe
- każdy z wierzycieli przedsiębiorstwa
-organ założycielski
-jeżeli przedsiębiorstwu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 euro- organ udzielający pomocy
O złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości PP sąd upadłościowy niezwłocznie zawiadamia odpowiedni organ założycielski, który w terminie 2 tygodni może złożyć sądowi opinię w sprawie.
34. Powody ograniczeń podmiotowych prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
Wynikają z art. 1 Konstytucji RP. Z tym wiąże się konieczność ograniczenia niektórych wolności i praw dla porządku, ograniczenia takie jest zgodne z Konstytucją
właściwe funkcjonowanie organów państwa wymaga rozdzielenia funkcji publicznych od prowadzenia działalności gospodarczej. Brak tego rozdzielenia prowadzi do patologii w życiu gospodarczym i rozszerzenia korupcji, a to prowadzi do zmniejszenia sprawności działania.
Prawodawca wprowadza ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne -określane jako przepisy antykorupcyjne - daje to wyraz roztropnej troski dobro wspólne i wskazuje, że pełnienie funkcji publicznych to służba na rzecz dobra wspólnego - nie mogąca być rozumiana wyłącznie w rozumieniu przywilejów. Obywatel godzi się na utratę uprawnień z zamian uzyskuje inne związane z wykonywaniem funkcji publicznych..
Rozwiązanie takie ma na celu zapobieżenie angażowaniu się osób pełniących funkcje publiczne w sytuacje dwuznaczne moralnie prawnie praz powiązania, które mogą nie tylko poddawać w wątpliwość osobistą bezstronność czy uczciwość takiej osoby, ale też podważenie autorytet konstytucyjnych organów państwowych i osłabiać zaufanie obywateli do państwa. Podstawowym celem przepisów antykorupcyjnych jest zatem wyeliminowanie sytuacji konfliktu interesów mogącego stawiać w wątpliwość osobistą bezstronność osób pełniących funkcje publiczne albo stwarzać pokusę dopuszczania się nadużyć, co godzi w dobro wspólne i interes publiczny.
35. Środek karny w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej
Art. 33 KK z 6 czerwca 1997 r. wśród katalogu środków karnych wymienia zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Ten zakaz o charakterze indywidualnym został doprecyzowany i rozszerzony w art. 41 § 2, zgodnie z którym: Sąd może orzec…. Przesłankami zastosowania tego środka karnego są:
- skazanie za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej
- okazanie przez fakt popełnienia przestępstwa, że dalsze prowadzenia działalności gospodarcze zagraża istotnym dobrom chronionym przez prawo
Obie te przesłanki muszą wystąpić łącznie. Ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej z uwagi na orzeczenie tego środka karnego może zarówno przypadku dopuszczenia przestępstwa z winy umyślnej jak i nieumyślnej. Zakaz z art. 41 § 2 może być orzeczony od 1 roku do 10 lat.
36. Ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
Ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne obejmują dwie grupy podmiotów:
osoby zajmujące kierownicze Stanowska państwowe
obejmuje określone przez ustawodawcę kategorie osób, do których zalicza się szczególności:
członkowie Korpusu Służby Cywilnej zajmujących stanowiska kierownicze
wójtów, burmistrzów, prezydentów miast i ich zastępców,
pracowników banków państwowych zajmujących stanowiska kierownicze,
pracowników przedsiębiorstw państwowych zajmujących stanowiska kierownicze
inne osoby pełniące funkcje publiczne, jeżeli ustawa szczególna tak stanowi
Ustawa wymienia cały katalog funkcji, które nie mogą być przez ww osoby sprawowane i tak te osoby nie mogą:
* być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego,
* być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni nie dot. Mieszkaniowych
*być członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą,
*posiadać więcej niż 10 % udziałów w spółkach,
*prowadzić działalność na własny rachunek oprócz rolnictwa
Naruszenie powyższych zakazów przez osoby pełniące funkcje publiczne może spowodować różne konsekwencje w zależności od pełnionych funkcji może to stanowić:
przewinienie służbowe, odpowiedzialność dyscyplinarna lub wypowiedzenie z przyczyn dot. pracownika
podstawę do odwołania z zajmowanego stanowiska
wygaśnięcie mandatu
Osoby pełniące funkcje publiczne obciążone są zakazem konkurencji - nie mogą, przed upływem roku od zaprzestania zajmowania stanowiska lub pełnienia funkcji, być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć u przedsiębiorcy, jeżeli brały udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych dotyczących tego przedsiębiorcy.
Środkami kontroli przestrzegania zakazów wynikających z tej ustawy są 3 środki, które mają zagwarantować unikanie sytuacji korupcyjnych przez osoby pełniące funkcje publiczne. Sprowadza się to do:
obowiązku składania oświadczeń o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka,
obowiązku składania oświadczeń o swoim stanie majątkowym,
z utworzeniem rejestru korzyści.
Ad. 1.
Obowiązek składania oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej przez małżonka oznacza, że kategorie osób objęte zakazem z ustawy mają obowiązek złożyć przełożonemu przed powołaniem na stanowisko, i w trakcie pełnienia funkcji. Komisja w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, wydaje opinię, czy określona działalność gospodarcza prowadzona przez małżonka może wywołać podejrzenie o stronniczość
Ad. 2.
Osoby zobowiązane do składania oświadczeń o swoim stanie majątkowym -
ile miały przez objęciem funkcji i z jakim bilansem korzyści pełnią funkcję publiczną.
Oświadczenie to powinno zawierać w szczególności informacje o posiadanych zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego
. Oświadczenie majątkowe składa się kierownikowi jednostki przed objęciem stanowiska, a następnie co roku do dnia 31 marca, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, a także w dniu opuszczenia stanowiska. Kierownik jednostki (dyrektor generalny urzędu) dokonuje analizy zawartych w oświadczeniu danych..
Oświadczenia majątkowe składają też sędziowie, prokuratorzy, posłowie, senatorowie, radni. Oświadczenia majakowe podlegają kontroli w zakresie rzetelności i prawdziwości złożonych oświadczeń, która dokonywana jest przez CBA. Podobnie jak oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej przez małżonka niezłożenie oświadczenia w terminie albo podanie w nim nieprawdy powoduje odpowiedzialność służbową i karną.
Zgodnie z art. Art. 14 ustawy: „ Kto będąc obowiązany do złożenia oświadczenia podaje w nim nieprawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca tego czynu podlega karze pozbawienia wolności do roku, ograniczenia wolności albo grzywny.
Ad. 3.
Rejestr korzyści - służy do ujawniania korzyści uzyskiwanych przez następujące kategorie podmiotów:
członków RM,
sekretarzy i podsekretarzy stanu,
kierowników urzędów centralnych,
wojewodów i wicewojewodów,
członków zarządu województw, powiatów
wójtów, burmistrzów, prezydentów miast i ich zastępców,
małżonków wszystkich tych kategorii osób.
Rejestr korzyści prowadzony jest przez Państwową Komisję Wyborczą i jest jawny. Do rejestru korzyści należy składać informacje o:
wszystkich stanowiskach i zajęciach wykonywanych zarówno w administracji publicznej, jak i w instytucjach prywatnych, z tytułu których pobiera się wynagrodzenie, oraz pracy zawodowej wykonywanej na własny rachunek,
faktach materialnego wspierania działalności publicznej prowadzonej przez zgłaszającego,
darowiznach otrzymanych od podmiotów krajowych lub zagranicznych, jeżeli jej wartość przekracza 50% najniższego wynagrodzenia pracowników za pracę,
wyjazdach krajowych lub zagranicznych, które nie są związane z pełnioną funkcją publiczną
innych uzyskanych korzyściach, których wartość przekracza 50% najniższego wynagrodzenia pracowników za pracę, które nie są związane z zajmowaniem stanowisk lub wykonywaniem zajęć albo pracy zawodowej,
Obowiązek zgłoszenia zmian w ciągu 30 dni od ich wystąpienia
Każdy ma dostęp do danych zawartych w rejestrze korzyści. Państwowa Komisja Wyborcza raz w roku podaje do publicznej wiadomości dane zawarte w rejestrze korzyści w formie odrębnej publikacji.
37. Wynagrodzenie osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (ustawa z 31 lipca 1981r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe)
Ustawa w art. 2 ustala zasady wynagradzania osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe: np. Prezydenta RP, Marszłków prezesów NIK NBG, RPO, Przewodniczącego KRRiT,
Wynagrodzenie Prezydenta
- wynagrodzenia zasadniczego 7 krotność kwoty bazowej
-dodatku funkcyjnego 3krotnośc kwoty bazowej którą ustala ustawa budżetowa
*Osobie zajmującej kierownicze stanowisko może być przyznane wynagrodzenie ryczałtowe z tytułu stałej dodatkowej pracy w charakterze nauczyciela akademickiego.
Odwołane mają prawo do wynagrodzenia w wysokości
1) jednego miesiąca - pracowały krócej niż 3 miesiące
2) dwóch miesięcy - 3 - 12 miesięcy
3) trzech miesięcy - powyżej 12 miesięcy
Przysługuje im i ich rodziną opieka medyczna.
ustawa z 3 marca 2000 r. o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, zwana ustawą kominową - bo zakreśla ona maksymalną wysokość wynagrodzenia, jakie mogą uzyskać osoby kierujące niektórymi podmiotami prawnymi. Ale słabość jej jest taka, że odnosi się tylko do podmiotów prawa publicznego.
Ustawa kominowa określiła w art. 8 wysokość maksymalnych stawek wynagrodzenia dla każdej z tych grup osób. Powodem do nadużyć w zakresie dotyczącym kształtowania wysokości wynagrodzenia są umowy menadżerskie - umowy o zarządzanie stąd ustawodawca określił maksymalne wysokości wynagrodzenia podstawowego dla poszczególnych kategorii osób zajmujących określone w ustawie stanowiska kierownicze, a także zasady przyznawania i wypłaty dodatków, nagród i innych świadczeń na rzecz tych osób.
W związku z tym postanowienia umów o pracę albo innych umów (aktów), które stanowią podstawę nawiązania stosunku pracy, które przewidują wynagrodzenia miesięczne wyższe od tych górnych granic określonych w ustawie są z mocy prawa nieważne, ale tylko w odniesieniu do nadwyżki ponad określony dozwolony przez ustawodawcę limit. Ustawa kominowa dokonała też zmian z ustawach samorządowych, określając:
maksymalną wysokość miesięcznych diet przysługujących radnemu,
zasady maksymalnego wynagrodzenia miesięcznego kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych, gospodarstw pomocniczych oraz zakładów budżetowych
zasady wynagrodzenia członków zarządu j.s.t. określa RM dla każdego stopnia podziału terytorialnego biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców j.s.st.
Przyjęte przez ustawodawcę zasady wynagrodzenia osób pełniących kieo9rwnicze funkcje mają przyczynić się do wyeliminowania patologii związanej z wypłatą bardzo wysokich wynagrodzeń w oderwaniu od rzeczywistej sytuacji ekonomicznej jednostek, którymi te osoby kierują. Zdarzało się tak, że wynagrodzenia tych osób były odwrotnie proporcjonalne do osiąganych przez kierowane przez nie jednostek wyników ekonomicznych.
38. Pojecie działalności gospodarczej.
Jest to zarobkowa działalność wytworcza, budowlana, handlowa, usługowa, poszukiwanie i wydobywanie kopalin, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Kryteria:
1. Ekonomicznej klasyfikacji dziłalnosci
2. Zawodowy charakter
3. Zarobkowy
4. Organizacja i ciągłość
Ad. 1 [ekonomiczna klasyfikacja działalności]
Wymienia określone rodzaje działalności: wytworcza, budowlana, handlowa, wydobywcza i rozpoznawcza.
Wytworcza: w kwestii klasyfikacji decydujące znaczenie ma PKD (Polska Klasyfikacja Działalnosci)
Budowlana: projektowanie, budowanie, montaz, rozbiorkabudynkow. Klasyfikacji sluzy PKDB
Handlowa: zakup, sprzedaz towaru lub usług. Może mieć zasieg krajowy lub zagraniczny.
Uslugowa: klasyfikacja w PKWiU. Uslugi obejmujące:
Czynności na rzecz podmiotow gospodarczych
Czynności na rzecz podmiotow gospodarki narodowej
Usługami sa:
czynnosci o charakterze naprawczym, remontowym, konserwacyjnym
czynności z zakresu budownictwa i handlu
czynności zaspokajające potrzeby fizyczne lub psychiczne
czynności zaspokajające potrzeby porzadkowo-organizacyjne
pozostale usługi
Poszukiwanie i wydobywanie zasobów naturalnych: odnosi się to do wszystkich gruntow ornych, lesnych, dzikich zwierzat i strategicznych zasobow naturalnych.
Ad.2 [zawodowy charakter]
Jeżeli działalność zawodowa wykonywana jest we wlasnym imieniu i na wlasny rachunek to jest to działalność przedsiębiorcy ( działalność w imieniu unnego podmiotu i na jego rachunek nie jest działalnością gospodarcza).
Osoby wykonujące wolne zawody: jeżeli zalicza się takie osoby do przedsiębiorców to dlatego ze prowadza działalność zawodowawe wlasnych imieniu i na wlasny rachunek, a nie dlatego ze prowadza działalność gospodarcza. Otwarty katalog wolnych zawodow zawiera art. 88 ksh (adwokat,aptekarz, lekarz, rewident, broker,
Cechy charakterystyczne wolnego zawodu: regulowany charakter, osobisty udział, odpowiednie wykształcenie, niezależność zawodowa, tajemnica zawodowa, samorządność korporacyjna.
Ad.3[zarobkowy cel]
Stanowi to nieodłączna cechę działalności gospodarczej . celem jest przysporzenie zysku. Nie decyduje o tym fakt osiągnięcia zysku a sam zamiar jego osiągnięcia.
Ad.4 [organizacja i ciągłość]
Organizacja -działalność wykonywana w określonej formie organizacyjno - prawnej oraz wykonie czynności:
-formalnych: rejestracja, uzyskanie koncesji zezwolenia
- materialnych: gromadzenie kapitału, wynajęcie lokalu
Ciągłość - względnie stały zamiar wykonywania działalności co nie wyklucza prowadzenia działalności sezonowo.
WYŁĄCZENIA STOSOWANIA PRZEPISÓW USTAWY O DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Wskazuje rodzaje działalności wyłączonej spod rygorów ustawy, nie oznacza to że taka działalność nie jest działalnością gospodarczą lecz wyłącza stosownie przepisów tej ustawy.
Nie stosuje się do:
działalności wytwórczej w rolnictwie - upraw rolnych, hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa
działalność usługowa świadczona przez rolników związana z pobytem turystów, wynajmowanie pokoi, sporządzanie posiłków.
Taka sama działalność wykonywana prze inne osoby fizyczne które nie są rolnikami podlega przepisom ustawy o działalności gospodarczej
39. Pojęcie przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa
44. Definicja przedsiębiorstwa
PRZEDSIĘBIORSTWO - pojęcie nie jest jednoznaczne może być rozpatrywane w trzech kategoriach
Podmiotowe - jest to podmiot stosunków prawnych czyli praw i obowiązków.
Funkcjonalne - stałe prowadzenie działalności we własnym imieniu i na własny rachunek w sposób zorganizowany i ciągły w celach zarobkowych
Przedmiotowe - art. 55 kc - zorganizowany zespól składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej obejmujące: nazwę przedsiębiorstwa, własność nieruchomości, wierzytelności koncesje itp.
45. Zbycie przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo może być zbyte wydzierżawione.
Zbycie polega na przeniesieniu na nabywcę wszystkich składników wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Jest to czynność o charakterze rozporządzającym, konsensualnym, wzajemnym , odpłatnym.
Wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Nieruchomości zbywane wymagają aktu notarialnego.
Nabywca odpowiedzialny jest solidarnie ze zbywcą za zobowiązania przedsiębiorstwa chyba że o nich nie wiedział. Odpowiedzialność ogranicza się do wartości przedsiębiorstwa w momencie nabycia. Nie można jej wyłączyć bez zgody wierzyciela
40. definicja przedsiębiorcy
1. Def. art. 43 kc - Przedsiębiorca jest osoba fizyczna , osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej której ustawa przyznaje zdolność prawna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodowa
2 Def. U sdg art. 4 - Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna , osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej której ustawa przyznaje zdolność prawna, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą
*oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej
3 Def. Z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - osoba fizyczna , osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej której ustawa przyznaje zdolność prawna, prowadząca chociażby ubocznie działalność gospodarczą lub zawodową
Osoby fizyczne - nie każda osoba fizyczna może być przedsiębiorcą , może być nią tylko osoba o pełnej zdolności do czynności prawnych. Przedstawicielstwo ustawowe nie upoważnia do podejmowania za małoletnich wszystkich czynności prawnych np. nie może otrzymać koncesji
Status przedsiębiorcy osoba fizyczna nabywa w momencie wpisu do EDG, działalność może podjąć przed uzyskanie wpisu ale przedsiębiorcą staje się w momencie.
Osoby prawne - na gruncie tej ustawy osoby prawne występują w dwóch sytuacjach:
Osoby które uzyskały osobowość prawną w momencie wpisu do KRS
Osoby które uzyskały osobowość prawną w momencie wpisu do innego rejestru niż KRS
- osoby prawne dla których wyłącznym celem jest prowadzenie działalności gospodarczej ;
Przedsiębiorstwa państwowe, spółka jawna, komandytowa, komandytowo akcyjna
- prowadzenie działalności jest jednym z wielu celów; s.c, spóldzielnie,
- których nie tworzy się dla prowadzenia działalności prowadzenie jej jest uboczne; fundacje stowarzyszenia
jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej której ustawa przyznaje zdolność prawna - tylko gdy ustawa daje im uprawnia do prowadzenia działalności gospodarczej
Wspólnicy spółki cywilnej - przedsiębiorcami są wspólnicy a nie spółka cywilna. Wspólnicy jako osoby fizyczne maja obowiązek uzyskania wpisu do EDG, Spółka cywilna nie podlaga wpisowi do KRS
41. Rodzaje przedsiębiorców
Przedsiebiorcy nie stanowia jednolitej grupy.
Kryterium rodzaju prowadzonej działalosci:
- podmioty wykonujące działalność gospodarcza
- podmioty wykonujące działalność zawodowa
Kryterium podmiotowe:
- osoby fizyczne
- osoby prawne
- 331KC
Liczba podmiotow wykonujących działalność gospodarcza:
- jednoosobowi
- zbiorowi
Ze względu na DOMICYL:
- krajowi
- zagraniczni
Formy kapitału:
- prywatni
- publiczni
Wilekość przedsiębiorców:
- mikroprzedsiebiorcy
- mali
- sredni
- przedsiębiorstwa w wiekszych rozmiarach
Ze względu na wpis:
- KRS
- EDG
42. Mikroprzedsiębiorcy
Klasyfikacja opiera się na dwóch kryteriach ekonomicznych
Wielkości zatrudnienia ( tylko pełne etaty, bez osob na wychowawczym, macierzyńskim)
Wielkości przychodu netto osiągniętego w roku obrotowym
Za mikroprzediębiorce uważa się przedsiębiorcę który w co najmniej jednym z 2 ostatnich lat obrotowych:
Zatrudniał mniej niż 10 pracowników
Osiągnął roczny obrót netto nie przekraczający 2 miliony euro lub sumy aktywów nie przekroczyły 2 milionów euro - równowartości w złotówkach
Stanowią oni 95 % wszystkich przedsiębiorców w Polsce
43. Mali i średni przedsiębiorcy
Za małych przedsiębiorców uważa się przedsiębiorcę który w co najmniej jednym z 2 ostatnich lat obrotowych:
Zatrudniał mniej niż 50 pracowników
Osiągnął roczny obrót netto nie przekraczający 10 milionów euro lub sumy aktywów nie przekroczyły 10 milionów euro - równowartości w złotówkach
Stanowią oni 3,8% wszystkich przedsiębiorców w Polsce
Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę który w co najmniej jednym z 2 ostatnich lat obrotowych:
Zatrudniał mniej niż 250 pracowników
Osiągnął roczny obrót netto nie przekraczający 50 milionów euro lub sumy aktywów nie przekroczyły 43 miliony euro - równowartości w złotówkach
Stanowią oni 0,8% wszystkich przedsiębiorców w Polsce
46. Publiczne mechanizmy wsparcia sektora mikro małych i średnich
Podstawowy obowiązek państwa polega na tworzeniu korzystnych warunków i wspieraniu rozwoju wskazanych kategorii przedsiębiorców . Realizacja może przybrać postać:
Zmiany stanu prawnego który sprzyjałby rozwojowi m, m i ś, dotyczących dostępu do środków finansowych pochodzących z kredytów i pożyczek
Wspieranie instytucji umożliwiających finansowanie działalności gospodarczej na dogodnych warunkach
Wyrównywanie warunków wykonywania działalności gospodarczej ze względu na obciążenia publicznoprawne
Ułatwianie dostępu do informacji, szkoleń, doradztwa
Promowanie współpracy mikro małych i średnich z innymi przedsiębiorcami polskimi i zagranicznymi
Wpieranie instytucji działających na rzecz przedsiębiorców.
47. Definicja konsumenta
Konsument - osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową
48. Warunki podejmowania działalności gospodarczej
Ogólne warunki podejmowania działalności gospodarczej :
Podstawowe obowiązki przedsiębiorców
Legalizacja działalności gospodarczej
Wpis do KRS i EDG
Obowiązek uzyskania koncesji licencji zezwolenia zgody bądź wpisu do rejestru działalności regulowanej jeżeli objeta jest reglamentacją
wpis do krs lub edg nie zawsze wypełnia całkowicie warunki legalizacji niekiedy potrzebne uzyskanie dodatkowych pozwoleń
Obowiązek posiadania i posługiwania się NIP
Obowiązek przestrzegania reguł uczciwej konkurencji
Obowiązek posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych
Obowiązek odpowiedniego oznaczenia towaru
Obowiązek odpowiedniego oznaczenia przedsiębiorcy
Obowiązek posługiwania się rachunkiem bankowym
Podstawowe obowiązki państwa:
Zakaz ustanawiania dodatkowych warunków koniecznych do podjęcia i wykonywania lub zakończenia działalności przez zainteresowany podmiot
Zakaz udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom z poszanowaniem zasad równości i konkurecji
Nakaz wspierania rozwoju przedsiębiorczości
Nakaz poszanowania uzasadnionych interesów przedsiębiorców
Nakaz wydawania wiążących interpretacji przepisów podatkowych
Nakaz załatwiania spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki
Nakaz współdziałania organów administracji publicznej z organizacjami pracodawców, pracowników, przedsiębiorców oraz samorządami zawodowymi i gospodarczymi
49. Zasada wolności gospodarczej kacha
50. Zasada równości przedsiębiorców kacha
51. Zasada uczciwej konkurencji
52. Działalność gospodarcza a zasada zrównoważonego rozwoju
53. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności
gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
4. W okresie zawieszenia przedsiębiorca :
1) może dokonywać czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
2) może przyjmować należności i regulować zobowiązani powstałe przed zwieszeniem,
3) może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4) musi uczestniczyć w postępowaniach sądowch;
5) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy.
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej.
Zgłaszanie informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym
W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej
zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem
jej zawieszenia przez wszystkich wspólników
54. Pojęcie przedsiębiorcy zagranicznego
Przedsiębiorąca zagraniczny to osoba zagraniczna wykonująca działalnośc gospodarczą za granica Art. 5 pkt. 3 u s d g.
Dla wykonywania działalności na terytorium RP przedsiębiorcy zagraniczni mogą na zasadzie wzajemności , jeżeli umowy ratyfikowane międzynarodowe nie stawią inaczej, tworzyć :
ODDZIAŁY I PRZEDSTAWICIELSTWA
Zasada wzajemności - oznacza możliwości podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce przez przedsiębiorców zagranicznych na takich samych zasadach jak polscy przedsiębiorcy, nie będą mieli oni gorszych warunków.
Przedsiębiorca zagraniczny ma obowiązek przedłożenia sądowi rejestrowemu zaświadczenie właściwego polskiego przedstawicielstwa stwierdzającego że polscy przedsiębiorcy są dopuszczeni do działalności gospodarczej na terenie tego państwa . Wydaja to urzędy konsularne RP, chyba że jest zawarta miedzy państwami umowa międzynarodowa ratyfikowana.
55. Zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorców zagranicznych
56. Oddział przedsiębiorstwa zagranicznego
Def. Wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności.
Przedmiot działalności oddziału zagranicznego: przedmiotem może być wykonywana działalność gospodarcza wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorstwa zagranicznego.
Przedsiębiorca może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu do KRS
Zasady wpisu:
Obowiązki związane z rejestrem wynikające z KRS:
1) złożenie wniosku na urzędowym formularzu i uiszczenie opłaty sądowej
2) Dane dotyczące przedsiębiorców:
I - oznaczenie przedsiębiorcy, określenie formy prawnej, siedziba i adres, numer wpisu z jego rejestru
II - oznaczenie osoby upoważnionej do reprezentacji w oddziale
III - przedmiot działalności
IV - sytuacja materialna , zadłużenie
V - powołanie/odwołanie kuratora
VI - informacja o otwarciu likwidacji, o połączeniu
Obowiązki wynikające z ustawy o sdg:
- imię i nazwisko osoby upoważnionej do reprezentacji
- wzór jej podpisu notarialnie poświadczony
- odpis statutu, umowy ,
- odpis wpisu do rejestru z zagranicy
ZAKAZ WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI W RAMACH ODDZIAŁU
Wydaje minister właściwy do spraw gospodarki jeżeli:
- oddział rażąco narusza polskie prawo
- działalność oddziału zagraża bezpieczeństwu obronności państwa, tajemnicy państwowej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu
- likwidacja przedsiębiorcy zagranicznego
LIKWIDACJA - do likwidacji stosuje się przepisy ksh o likwidacji s. z o. o
Jeżeli likwidacja w drodze decyzji ministra to zawiadamia się osobę upoważnioną do reprezentacji o obowiązku wszycia likwidacji
OBOWIĄZKI ODDZIAŁU:
Używanie do oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski formą organizacyjno - prawną plus „oddział w Polsce”
Prowadzenie oddzielnej rachunkowości w języku polskim
Zgłaszanie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkich zmian w terminie 14 dni od ich wystąpienia
Ustanowienie osoby upoważnionej do reprezentowania
57. Pojęcie przedstawicielstwa przedsiębiorstwa zagranicznego
Brak jest definicji legalnej, Zakres działania takiego przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie zadania z zakresu REKLAMY I PROMOCJI . Jest to forma organizacyjno prawna prowadzonej działalności przez przedsiębiorcę zagranicznego.
Utworzenie przedstawicielstwa wymaga wpisu do REJESTRU PRZEDSTAWICIELSTW ZAGRANICZNYCH prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki - dokonuje się go na podstawie złożonego wniosku, rejestr jest jawny.
WNIOSEK- sporządzony w języku polskim zawiera : - nazwę firmy i jej siedzibę
- przedmiot działalności
- dane dotyczące osoby upoważnionej do reprezentowania
- adres przedstawicielstwa na terenie RP
- przetłumaczone na język polski załączniki: -odpis statutu, oświadczenie o ustanowieniu osoby upoważnionej do reprezentowania, tytuł prawny do lokalu
ODMOWA WPISU
Minister odmawia wpisu jeżeli przedstawicielstwo zagraża;
- przesłanki materialne: bezpieczeństwu i obronności państwa, tajemnicy państwowej, ważny interes państwa - nie wymagają uzasadnienia w decyzji, nie przysługuje odwołanie od decyzji jedynie wniosek o ponowne rozpatrzenie.
- przesłanki formalne: wniosek o wpis dotyczy działalności wykraczającej poza reklamę i promocję, zawiera braki które nie zostały usunięte w określonym terminie, nie zostały doręczone dokumenty wszystkie.
OBOWIĄZKI PRZEDSTAWICIELSTWA :
Używanie do przedstawicielstwa oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z przetłumaczoną na język polski formą organizacyjno - prawną plus „przedstawicielstwo w Polsce”
Prowadzenie oddzielnej rachunkowości w języku polskim
Zgłaszanie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkich zmian w terminie 14 dni od ich wystąpienia
Ustanowienie osoby upoważnionej do reprezentowania
ZAKAZ WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI PRZEZ PRZEDSIĘBIORCE
Minister wdaje decyzje o zakazie gdy:
1. Rażąco narusza polskie prawno
2. Nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy
3. Zagraża bezpieczeństwu i obronności państwa
58. Ewidencja działalności gospodarczej
Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ - jeżeli jest osobą fizyczną.
Podstawowe funkcje rejestru:
INFORMACYJNA pozwala ona realizować cele publiczne:
- ochronę bezpieczeństwa obrotu gospodarczego
- konieczność pozyskiwania dochodów - cele fiskalne
- projektowanie, prognozowanie, planowanie gospodarcze oraz kształtowanie struktury gospodarki
KREATYWNA ( legalizująca) związana jest ze skutkami prawnymi wpisu w rejestrze ( uzyskanie osobowości prawnej, statusu przedsiębiorców, status taki uzyskujemy w momencie wpisu.
Prowadzona jest w systemie informatycznym , co umożliwia dostęp do danych ewidencyjnych przedsiębiorców niezależnie w którym organie dokonał rejestracji. Każdy ma prawo dostępu do tych danych i przeglądania akt, uzyskania pisemnej informacji. Z jawnościa wiąże się domniemanie prawdziwości danych zawartych w ewidencji
59. Organ ewidencyjny
Ewidencje prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy lub miejsca stałego pobytu - jako zadanie zlecone .
Organem Ewidencyjnym jest : wójt, burmistrz prezydent, . Ewidencje prowadzi się w systemie informatycznym
60. Decyzja o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej
DECYZJA O WPISE Wpisem jest jest też wykreślenie albo zmiana wpisu
DECYZJA ORGANU O WPISIE :
Decyzje o wpisie podejmuje organ na postawie wniosku kompletnego i opłaconego, wydaje ją niezwłocznie w terminie 3 dni roboczych od dnia wpłynięcia wniosku, jeżeli niekompletny lub nieopłacony to wzywa się do usunięcia braków formalnych w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia bez rozpoznania.
Decyzja o wpisie ma charakter konstytutywny - na jej podstawie podmiot uzyskuje status przedsiębiorcy- nabywa określone prawa i obowiązki.
Wpis do EDG ma postać czynności technicznej która polega na wprowadzeniu do systemu informatycznego danych zawartych w decyzji o wpisie niezwłocznie po jej wydaniu. Wpis uważa się za dokonany z chwilą zamieszczenia danych w ewidencji.
OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCY PO UZYSKANIU WPISU:
Zgłaszanie zmian danych w terminie 7 dni od zmian stanu faktycznego
W przypadku decyzji o trwałym zaprzestaniu wykonywania działalności złożenie wniosku o wykreślenie
DECYZJA O ODMOWIE WPISU: organ odmawia wpisu gdy:
Dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy
Złożony przez osobę nieuprawnioną
Prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej działalności gospodarczej
DECYZJA O WYKREŚLENIU - dane z ewidencji nie mogą być usuwane chyba ze ustawa stanowi inaczej.
Wykreślenie z urzędu - gdy orzeczono zakaz wykonywania określonej działalności gosp.
- stwierdzi się trwale zaprzestanie wykonywania działalności
- organ dokonał wykreślenia wpisu niezgodnego z prawem
Wykreślenie na wniosek - gdy przedsiębiorca rezygnuje i informuje o tym organ
WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA ORGANÓW REJESTROWYCH:
Dla przedsiębiorcy krajowego - ze względu na miejsce zamieszkania
Dla przedsiębiorcy mającego miejsce stałego pobytu po za RP - wg głównego miejsca prowadzenia działalności
WNIOSEK - treść. Wpis jest dokonywany na wniosek, chyba że przepisy ustawy stanowi wpis z urzędu. Wpisem jest tez wykreślnie i zmiana.
TREŚĆ WNIOSKU;
-Firma przedsiębiorcy, PESEL, jeżeli nie ma ksero paszport
-NIP
-Oznaczenie miejsca zamieszkania i adres do korespondencji
-Określenie przedmiotu działalności gospodarczej zgodnie z PKD ( polską klasyfikacja działalności)
-Informacje o wspólności majątkowej lub jej braku
-Informacje o umowie spółki cywilnej
-Dane pełnomocnika
Podlega opłacie skarbowej 100 zł od wpisu, 50 zł zmiana, wykreślnie nie podlega opłacie.
Wniosek taki można dostarczyć :osobiście, pocztą ale należy potwierdzić notarialnie podpis, internetowo- wymagany podpis elektroniczny.
Reguła jednego okienka - ułatwienie dla przedsiębiorców polega na możliwości dokonania wraz z rejestracją w rejestrze przedsiębiorców KRS lub EDG złożenia wniosku zawierającego żądanie;
Wpisu do REGON
Podatkowego zgłoszenia identyfikacyjnego NIP
Zgłoszenia płatnika składek ZUS
Organy rejestrowe lub ewidencyjne przesyłają wszelkie dane do właściwych organów urzędowych wraz z decyzja o wpisie do EGD lub KRS. Stanowi to korzyść dla przedsiębiorców : mogą dokonać wszystkich formalności w jednym miejscu, nie musza korzystać z usług notarialnych przy tworzeniu odpisów.
Zakres przedmiotowy ewidencji jw
Krajowy Rejestr Sądowy
Prowadzony jest przez sądy rejonowe sądy gospodarcze określane jako sądy rejestrowe. To księgi cieszące się publicznym zaufaniem - dane w nim zawarte mają zagwarantowane bezpieczeństwo obrotu.
KRS prowadzony jest w oparciu o ustawę z 20 sierpnia 1997 r. o krajowym rejestrze sądowym.
KRS spełnia funkcję umożliwiającą identyfikację obrotu prawnego i stwarza możliwość łatwego dostępu do informacji o podmiotach uczestniczących w takim obrocie.
Struktura KRS
W skali całego kraju jest tylko 1 rejestr obok EDG. Rejestr składa się z 3 części:
- rejestr przedsiębiorców
- rejestr podmiotów niebędących przedsiębiorcami (stowarzyszeń, fundacji, PZOZ)
- rejestr dłużników niewypłacalnych
Rejestr dłużników niewypłacalnych
Do rejestru wpisuje się dłużników ujętych w 5 kategorii (z inicjatywy osob posiadających tytul wykonawczy). Wpisy w rejestrze dokonywane są z urzędu lub na wniosek - z inicjatywy wierzyciela, który ma tytuł wykonawczy przeciwko osobie fizycznej.
Wpisy w tym rejestrze nie podlegają ujawnieniu. Odpisy z KRS-u wydaje Centralna Informacja
KRS na wniosek zainteresowanej osoby. Takie informacje mają wartość dokumentu
urzędowego, dokumentu cieszącego się publicznym domniemaniem prawdziwości danych.
Centralna Informacja KRS
Jest organem KRS. Tworzy ją Minister Sprawiedliwosci. Ma oddziały przy sadach rejonowych.
Prowadzi zbior informacji Rejestru oraz elektroniczny katalog dokumentow spolek.
Udziela informacji z Rejestru oraz przechowuje i udostepnia kopie dokumentow z katalogu.
Tworzy i eksploatuje połaczenia Rejestru i katalogu w systemie informatycznym.
Wydaje odpisy, wyciągi i zaświadczenia oraz udziela informacji z Rejestru, które mają moc dokumentów urzędowych jeżeli zostały wydane w formie papierowej.
Pobiera opłaty stanowiące dochód budzetu panstwa za udzielanie informacji, wydawanie odpisów, wyciągów lub zaświadczeń z Rejestru.
Bezpłatnie udostepnia podstawowe informacje o podmiotach wpisanych do rejestru przedsiębiorców i stowarzyszeń.
Postępowanie rejestrowe
Wniosek
Co do zasady wpis do Rejestru dokonywany jest na wniosek. Składa się go na formularzu urzędowym udostępnianym w siedzibach sądów i na stronach internetowych Min. Spr.. Złozony w innej formie lub nieprawidłowo wypelniony podlega zwróceniu bez wzywania do uzupełnienia brakow. Wnioskodawca musi uiscic oplate sadowa oraz za ogłoszenie w Monitorze Sadowym i Gospodarczym.
Termin na rozpoznanie wniosku
- sad rozpoznaje wniosek w teminie 14 dni od daty złożenia
- jeżeli rozpoznanie wymaga wezwania do usuniecia przeszkody to w ciagu 7 dni od jej usuniecia.
- jeżeli rozpoznanie wymaga wysłuchania uczestnikow albo przeprowadzenia rozprawy to nie pozniej niż w ciągu miesiąca.
Wpis
- Po upływie terminu na dokonanie wpisu sad gospodarczy wydaje postanowienie o wpisie.
- Wpis polega na wprowadzeniu do systemu informatycznego danych zawartych w postanowieniu sadu rejestrowego, niezwłocznie po jego wydaniu.
- Wpis uwaza się za dokonany z chwila zamieszczenia danych w KRS.
- Wpisem jest również wykreslenie
Rodzaje wpisów do KRS
Wpis do Rejestru może mieć charakter konstytutywny lub deklaratoryjny.
Wpisem konstytutywnym jest wpis, który powoduje powstanie, zmianę lub ustanie prawa bądź stosunku prawnego. Wpisami tego rodzaju są wszystkie przypadki rejestrowania nowotworzonych podmiotów, które powstają właśnie wskutek wpisu do Rejestru.
Wpisem konstytutywnym, jest również wpis powodujący ustanie prawa lub stosunku prawnego.
Wpis deklaratoryjny służy do potwierdzenia powstania, zmiany lub ustania prawa bądź stosunku prawnego. Wpis ten na celu potwierdzenie istniejącego już stanu prawnego. Wpisy deklaratoryjne stanowią większość wpisów dokonywanych w KRS.
Do wpisów tego rodzaju należą między innymi, wpisy osób reprezentujących dany podmiot (np. osoby wchodzące w skład zarządu w spółce z o.o. czy spółce akcyjnej), wpisy osób wchodzących w skład organów nadzorczych (np. rady nadzorczej w spółce akcyjnej lub spółdzielni) czy też wpisy osób będących wspólnikami osobowych spółek handlowych (np. spółki jawnej czy komandytowej).
Wpisami deklaratoryjnymi są również wpisy w rejestrze dłużników niewypłacalnych. Wszystkie zmiany ww. danych mają również charakter wpisów deklaratoryjnych.
Skutki wpisu do KRS
Uzyskanie publicznoprawnego statusu przedsiębiorcy na podstawie wpisu w KRS rodzi po stronie podmiotu obowiązki:
Odpowiedniego oznaczenia przedsiębiorcy (w oświadczeniach pisemnych), danymi:
- firma lub nazwa
- oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności,
- siedziba i adres ,
- numer NIP,
- numer w rejestrze KRS.
Aktualizacji danych podlegających wpisowi w rejestrze.
- obowiązek zgłaszania wszelkich zmian stanu faktycznego w zakresie danych podlegających wpisowi.
Sankcją za niedopełnienie obowiązków jest grzywna, a w przypadku podmiotów nie podlegających grzywnie powołuje się kuratora, którego zadaniem jest dążenie do naprawienia uchybień.
Zasady prowadzenia KRS
Zasady KRS:
jawności
jednolitości
domniemania prawdziwości danych
pisemności
odpłatności
powszechnej znajomości wpisu
elektronicznego prowadzenia informacji
Zasada jednolitości - 1 KRS prowadzony przez jednolite w skali kraju organy - sądy rejonowe zwane z uwagi na zadania rejestrowymi wydają postanowienia, które są skuteczne i wykonalne z chwilą ich wydania, które nie wymagają uzasadnienia. Wpisy do KRS co do zasady dokonywane są na wniosek.
Zasada jawności - art. 8 KRS mówi, że rejestr jest jawny. Każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze. Centralna Informacja KRS udostępnia te informacje, prowadzi bazę elektroniczną. Informacje tam zawarte mają moc dokumentu rejestrowego. Informacje te udostępnia się bezpłatnie.
Zasada odpłatności - rozporządzenie MS z 2006 r. w sprawie określenia wysokości opłat za udzielenie informacji, wydawanie odpisów, wyciągów i zaświadczeń z KRS oraz za udostępnianie kopii dokumentów z elektronicznego katalogu dokumentów spółek, np. odpis pełny 60 zł, aktualny 30 zł.
Zasada pisemności - wniosek pisemny, zaświadczenie pisemne
Zasada domniemania prawdziwości danych - dane w rejestrze są prawdziwe. Jeżeli dane wpisano do rejestru niezgodnie ze zgłoszeniem lub bez takiego zgłoszenia, wówczas podmiot nie może zasłaniać się wobec osoby 3 działającej w dobrej wierze z zarzutem, że dane w rejestrze są nieprawdziwe, jeśli sam zaniedbał wystąpić z wnioskiem o ich sprostowanie, uzupełnienie albo wykreślenie błędnego wpisu. Za nieprawdziwość danych odpowiada podmiot wpisany do KRS, chyba że wykaże, że szkoda nastąpiła na skutek siły wyższej albo wyłącznej winy poszkodowanego lub osoby 3, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Obowiązek prostowania danych spoczywa na wnioskodawcy.
70. Prawo firmowe
Kodeks cywilny wprowadza podstawową zasadę że każdy przedsiębiorca działa pod firmą .
Z kolei firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy .
Powinna się ona odróżniać dostatecznie do innych firm prowadzących działalność na rynku.
Jest to oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorcę w obrocie prawnym . Wszelkie czynności dokonywane pod firmą są czynnościami przedsiębiorcy które wiążą go prawnie. Ma on obowiązek posługiwania się firmą
Brzmienie firmy określa się:
Osoby fizyczne - firmą jest jej imię i nazwisko oraz ewentualne dodatki
Osoby prawne - firmą jest jej nazwa . ponadto musi zawierać określenie jej formy prawnej , która może być podana w skrócie. Może wskazywać tez przedmiot działalności, siedzibę oraz określenia dowolne.
71. Nazwa a firma
72. Pojęcie firmy
Firma jest oznaczeniem przedsiębiorcy .Powinna się ona odróżniać dostatecznie do innych firm prowadzących działalność na rynku.
Jest to oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorcę w obrocie prawnym . Wszelkie czynności dokonywane pod firmą są czynnościami przedsiębiorcy które wiążą go prawnie. Ma on obowiązek posługiwania się firmą
73. Zasady prawa firmowego -
1. Zasada prawdziwości - oznacza ona, że brzmienie firmy musi być zgodne z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym. Firma musi dostatecznie identyfikować danego przedsiębiorcę a ponadto nie może wprowadzać w błąd w szczególności, co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności itp. Zasadę prawdziwości urzeczywistnia też obowiązek ujawniania każdej zmiany brzmienia firmy w rejestrze.
2. Zasada jedności firmy - Przedsiębiorca nie może posługiwać się więcej niż jedną firmą. Zgodnie z tą zasadą każdy przedsiębiorca może mieć jedno oznaczenie identyfikujące ( firmę), niezależnie od tego, czy prowadzi przedsiębiorstwo jednozakładowe, czy też działa organizując oddziały.
3. Zasada ciągłości firmy - ma znaczenie, gdy dochodzi do zmian organizacyjno - prawnych po stronie samego przedsiębiorcy, zasada ta pozwala na zachowanie firmy w brzmieniu dotychczasowym, mimo zajścia wspomnianych zmian. W razie przekształcenia osoby prawnej można zachować jej dotychczasową firmę, z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie.
4. Zasada jawności firmy - firma musi być jawna dla osób trzecich. Realizacji tej zasady czyni zadość obowiązek ujawnienia firmy we właściwym rejestrze.
5. Zasada wyłączności firmy - firma przedsiębiorcy powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynk
74. Budowa firmy
Firma składa się z:
korpusu - podstawowy trzon firmy
dodatków:- obligatoryjne- forma prawna, przedmiot działalności
- fakultatywne- miejsce prowadzenia działalności
Czy mogą być elementy fantazyjne w firmie? - mogą, wręcz są wskazane
Osoby fizyczne - firmą jest jej imię i nazwisko oraz ewentualne dodatki
Osoby prawne - firmą jest jej nazwa . ponadto musi zawierać określenie jej formy prawnej , która może być podana w skrócie. Może wskazywać tez przedmiot działalności, siedzibę oraz określenia dowolne
75. Reglamentacja działalności gospodarczej
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
WOLNA To jest zasada- po spełnieniu ogólnych warunków podejmowania i wykonywania takiej działalności
REGLAMENTOWANA różny stopień sformalizowania uzależniający podjęcie takiej działalności od zgody organu
administracji publicznej
*regulowana
* wykonywana za zgodą, zezwoleniem
* koncesjonowana
Wymagają one spełnienia dodatkowych warunków
Każdy kto podejmuje działalność regulowaną musi spełniać dodatkowe warunki przewidziane przez ustawy szczególne właściwe ze względu na przedmiot działalności gospodarczej. Ich się nie domniemywa. Musi spełniać inne niż warunki ogólne, przewidziane w ustawach szczególnych. Tych ustaw jest ok. 30. Po spełnieniu warunków przewidzianych w ustawach szczególnych może podejmować działalność bez konieczności uzyskania zgody organu
administracji publicznej.
Działalność za zezwoleniem - pojęcie zbiorcze, obejmuje zezwolenie, licencję i zgodę. Taką działalność podejmuje przedsiębiorca po spełnieniu szczególnych warunków i dodatkowo po uzyskaniu zezwolenia ze strony właściwego organu administracji publicznej.
Działalność koncesjonowana - działalność, której podjęcie i wykonywanie całkowicie uzależnione jest o zgody organu administracji publicznej (rządowej czy samorządowej). Bez jej uzyskania działalność nie może być podjęta - państwo dzieli się swoim monopolem. Ze względu an szczególny charakter działalności np. produkcja broni i amunicji, prowadzenie do gry hazardowej - z uwagi na interesy fiskalne.
76. Koncesjonowana działalność gospodarcza
Stanowi ona przełamanie monopolu państwowego. Posiadanie monopolu (wyłączności) zakłada możliwość swobodnego podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej zastrzeżonej w obrocie na rzecz państwa i ze względu na ochronę bezpieczeństwa obywateli, zapewnienie interesów fiskalnych państwa.
Nie zawsze państwo jest w stanie zapewnić wykonywanie działalności gospodarczej w sferze objętej monopolem. Podmioty prywatne w zamian za uzyskanie możliwości wykonywania takiej działalności zastrzeżonej dla państwa objętej monopolem uiszcza odpowiednią opłatę. Państwo ma całkowitą swobodę wyboru podmiotu, na rzecz którego odstąpi prawo do wykonywania działalności gospodarczej. Państwo sprawuje kontrolę nad wykonywaniem działalności przez określony podmiot.
Koncesja to szczególny przywilej dla przedsiębiorcy uzyskania praw w sferze prowadzenia działalności gospodarczej zastrzeżonej dla państwa. Koncesja poza regulacjami ustawowymi jest także tym aktem, który określa dodatkowe warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w określonej sferze. I w tym przejawia się władczy charakter państwa - bo od niego zależy, czy dopuści i na jakich zasadach. Koncesja ma charakter aktu konstytutywnego, ponieważ podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej jest możliwe dopiero w momencie uzyskania koncesji.
Koncesja wydawana jest na podstawie uznania administracyjnego. Ma charakter czasowy, co do zasady określony jest czas od 5 do 50 lat. Koncesje mogą być wydawane też i na okresy krótsze niż przewidziane w ustawie i kiedy zwróci się o to we wniosku sam zainteresowany. Koncesja w energetyce wydawana jest na minimalny okres 10 lat (to wyjątek).
Koncesja wydawana jest wyłącznie na wniosek zainteresowanego podmiotu po przeprowadzeniu procedury koncesyjnej.
Istnienie koncesyjnej działalności gospodarczej oznacza:
istnienie formalnego monopolu państwa lub j.s.t. na określoną działalność gospodarczą
możliwość odstąpienia państwa od wyłączności prowadzenia działalności gospodarczej na określonych przez prawo warunkach i dodatkowo w koncesji
jest szczególnym przejawem troski państwa o wartości związane z bezpieczeństwem państwa lub obywateli albo o inny ważny interes publiczny
77. Pojęcie koncesji:
Koncesjonowanie - stanowi ciąg działań organu koncesyjnego oraz czynności wnioskodawcy które toczą się na podstawie przepisów kpa i usdg mający na celu wydanie bądź odmowy wydania koncesji, promesy koncesji, zmianę cofnięcie, mając za przedmiot kontrole działalności gospodarczej
Koncesja- jest to upoważnienie do wykonywania określonej działalności.
to szczególny przywilej dla przedsiębiorcy uzyskania praw w sferze prowadzenia działalności gospodarczej zastrzeżonej dla państwa.
Udziela się jej na czas oznaczony
-nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat
- krócej niż 5 lat jeżeli przedsiębiorca o to wnioskuje
Koncesja ma charakter aktu konstytutywnego, ponieważ podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej jest możliwe dopiero w momencie uzyskania koncesji.
78. Rodzaje działalności wymagające koncesji:
poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bez zbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych
wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym i policyjnym
wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią
ochrona osób i mienia
rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych
przewozy lotnicze
prowadzenie kasyna gry
Wprowadzenie koncesji innych niż wymienione jest dopuszczalne ;
- gdy ma to znaczenie dla obronności państwa lub obywateli
-tylko gdy dana działalność nie może być wykonywana jako wolna
-gdy wprowadzenie koncesji wymaga zmiany ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
79. Organy udzielające koncesji
To organy administracji publicznej, które są właściwe do udzielenia koncesji, odmowy, zmiany, cofnięcia albo ograniczenia jej zakresu stosunku do wniosku zainteresowanego przedsiębiorcy.
Organy koncesyjne:
minister właściwy do spraw środowiska, marszałek starosta - poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin,
minister właściwy do spraw wewnętrznych - wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi , ochrona osób i mienia,
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego- przewozy lotnicze
Przewodniczący KRRiT - rozpowszechanie programów radiowo tv
Prezes Urzędu regulacji energetyki - obrót paliwami i energią
Minister Finansów - prowadzenie kasyna gry
80. Forma udzielenia koncesji
Procedura koncesyjna
Procedura koncesyjna rozpoczyna się od ogłoszenia informacji w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”. Następnie przedsiębiorcy składają wnioski o udzielenie koncesji.
jeżeli liczba przedsiębiorców spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją, jest większa niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia
- organ koncesyjny zarządza przetarg i ogłasza o nim z Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski”
- przedsiębiorcy składają oferty
- podstawowym kryterium udzielenia koncesji jest wysokość zaoferowanej opłaty
- jeżeli kilku przedsiębiorców zadeklarowało opłatę w takiej samej wysokości organ koncesyjny wzywa do ponownego zadeklarowania i dokonuje wyboru tego, który zadeklarował wyższą opłatę
jeżeli liczba przedsiębiorców spełniających warunki do udzielenia koncesji jest mniejsza niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia (lub równa jej)
organ koncesyjny udziela koncesji w drodze decyzji.
Organ koncesyjny może określić w koncesji szczególne warunki podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej, co oznacza konieczność spełnienia dodatkowych wymogów wymaganych ze względu na specyfikę prowadzonej działalności oraz inne chronione dobra i wartości. Organ koncesyjny jest zobowiązany każdemu przedsiębiorcy udzielić szczegółowe informacje o dodatkowych warunkach wykonywania działalności objętej koncesją niezwłocznie po wszczęciu procedury koncesyjnej. Z tego wynikając dwie konsekwencje:
niespełnienie tych dodatkowych warunków jest podstawą odmowy udzielenia koncesji lub ograniczenia jej zakresu w stosunku do wniosku podmiotu zainteresowanego
niewywiązanie się z obowiązku udzielenia przedsiębiorcy informacji o dodatkowych warunkach może stanowić przyczynę do zaskarżenia decyzji podjętej przez organ koncesyjny
Organ koncesyjny w trakcie procedury koncesyjnej może wezwać wnioskodawcę do
uzupełnienia dokumentacji wymaganej do sprawdzenia, czy spełnia wszelkie wymagania
i ogólne i dodatkowe.
Po przeprowadzeniu procedury koncesyjnej organ koncesyjny wydaje 1 decyzję, która może
być:
decyzją pozytywną - o przyznaniu
częściowo pozytywna - odpowiadająca na wniosek np. o ograniczeniu koncesji w stosunku do wniosku
negatywną - o odmowie udzielenia koncesji
81. Przypadki cofnięcia koncesji
Cofnięcie koncesji lub zmiana jej zakresu może mieć charakter:
obligatoryjny
gdy wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją
gdy przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności, mimo wezwania organu koncesyjnego
gdy przedsiębiorca trwale zaprzestał jej wykonywania
gdy rażąco narusza warunki określone koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej określone przepisami prawa
gdy przedsiębiorca w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego warunkami określonymi w koncesji lub przepisami regulującymi działa nośco objętą koncesją
fakultatywny
ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli
w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy
Przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję ze względu na przesłanki obligatoryjne nie może wystąpić o ponowne udzielenie koncesji takim samym zakresie przed upływem 3 lat od dnia cofnięcia koncesji.
82. Odmowa udzielenia, wstrzymanie i ograniczenie zakresu koncesji w stosunku do wniosku
*Organ koncesyjny odmawia udzielenia koncesji albo wydaje decyzję o jej zakazie, jeżeli wyniku przeprowadzonego postępowania dojdzie do przekonania że:
- przedsiębiorca nie spełnia warunków,
-nie daje rękojmi właściwego wykonywania działalności gospodarczej
- przyznanie mu koncesji stwarzałoby zagrożenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa obywateli.
W sposób fakultatywny może odmówić lub ograniczyć jej zakres w stosunku do treści wniosku, jeżeli przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności wynikających z przepisów ustawy podanych do wiadomości przedsiębiorcy.
Organ koncesyjny ma też prawo do kontroli działalności gospodarczej w stosunku do przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję w zakresie:
zgodności wykonywanej działalności gospodarczej z warunkami
obronności i bezpieczeństwa państwa, obywateli, ochrony dóbr osobistych
83. Promesa (przyrzeczenie publiczne) udzielenia koncesji
KONCESJA: PROMESA KONCESJI
Można ubiegać się o wydanie promesy koncesji czyli przyrzeczenia wydania koncesji, jeżeli chce się prowadzić działalność:
- związana z energią i paliwami ( przesyłanie , przetwarzanie, dystrybucja)
Wydaje się ją w formie decyzji - prezes URE na czas nie krótszy niż 6 miesięcy
W okresie ważności koncesji nie można odmówić jej udzielenia chyba że uległa zmianie stan faktyczny lub prawny
Promesa koncesji
Ma charakter przyrzeczenia publicznego - jest to swoiste przyrzeczenie organu administracji publicznej wydania koncesji przedsiębiorcy, który spełni określone w ustawie i koncesji warunki szczególne.
Cel - przedsiębiorca, który zamierza podjąć koncesjonowaną działalność gospodarczą może na etapie promesy zweryfikować swoje możliwości i jest to czas, że może skompletować dokumenty, do przedłożenia których został zobligowany przez organ koncesyjny.
Promesa koncesji ma charakter bezwarunkowy - wiąże organ administracji publicznej.
Wydawana jest w formie decyzji administracyjnej i ma charakter czasowy (wydawana na czas nie krótszy niż 6 miesięcy). Po upływie okresu ważności promesa nie wywiera żadnych skutków prawnych -jeżeli przedsiębiorca w tym czasie nie uzyska koncesji to nie może prowadzić działalności gospodarczej.
W wyjątkowych sytuacjach organ administracji publicznej może odmówić udzielenia koncesji w czasie promesy, gdy:
zmianie uległy dane we wniosku o udzielenie koncesji
wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie koncesji
wystąpiły okoliczności, które stanowią przesłanki odmowy udzielenia koncesji, jej zmiany lub ograniczenia jej zakresu w stosunku do treści wniosku
Zanim promesa lub decyzja koncesyjna zostaną wydane organ koncesyjny może zobowiązać przedsiębiorcę do przedłożenia w określonym terminie dodatkowych informacji i dokumentów, które potwierdzą, że spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej.
84. Pojęcie działalności gospodarczej regulowanej
Działalność gospodarcza regulowana - działalność, której podjęcie i wykonywanie nie
wymaga żadnego specjalnego przyzwolenia ze strony organów władzy publicznej w postaci zezwolenia czy koncesji. Z tego powodu mieści się ona w obszarze wolnej działalności gospodarczej. Jednak ze względu na naturę takiej działalności ustawodawca uzależnił możliwość jej podjęcia i wykonywania dodatkowymi określonymi przez prawo rygorami wynikającymi ze specyfiki takiej działalności.
Działalność regulowana wymaga spełnienia warunków szczególnych, innych od uniwersalnych, odnoszących się do każdego przedsiębiorcy. W ten sposób ustawodawca stwarza te minimalne gwarancje, że działalność taka nie będzie wykonywana przez przedsiębiorcę, który nie jest w stanie spełnić minimalnych standardów.
Działalność regulowana nie jest w ścisłym sensie działalnością reglamentowaną, bo w uznaniu przedsiębiorcy leży ocena, czy jest w stanie spełnić dodatkowe warunki. Jeśli nie jest w stanie je spełnić, to podejmie decyzję o podjęciu takiej działalności gospodarczej bez zgody organu administracji publicznej.
Złożenie stosownego oświadczenia o tym, że spełnił minimalne standardy dla danego rodzaju działalności - nie podlega ono zatwierdzeniu ze strony organu, do którego jest ono wnoszone. Nie zwalnia to przedsiębiorcy z odpowiedzialności następczej (art. 233 k.k.) za oświadczenie wprowadzające w błąd.
Organ władzy publicznej może w momencie kontroli materialnej takiego oświadczenia zakazać mu takiej działalności, jeśli stwierdzi, że minimalne standardy nie zostały spełnione.
Działalność regulowana stanowi najmniej dokuczliwą formę działalność gospodarczej dla przedsiębiorcy.
85. Warunki podjęcia działalności gospodarczej regulowanej
Podejmowanie działalności regulowanej obejmuje trzy etapy:
spełnienie przez przedsiębiorcę szczególnych warunków działalności gospodarczej przewidzianych przez ustawy szczególne
złożenie przez przedsiębiorcę wniosku o wpis w odpowiednim rejestrze działalności regulowanej wraz z oświadczeniem przedsiębiorcy o spełnieniu przez niego tych minimalnych standardów
dokonanie wpisu przez właściwy organ władzy publicznej w odpowiednim rejestrze działalności regulowanej
Regulacje szczegółowe mogą określać obowiązki związane z posiadaniem odpowiedniego sprzętu, doświadczenia, odpowiednich kwalifikacji, wymóg niekaralności, posiadanie odpowiednich środków materialnych. Nie ma jednego uniwersalnego schematu regulowania tych wszystkich szczególnych wymogów, bo są one zindywidualizowane ze względu na przedmiot działalności gospodarczej. Spełnienie tych warunków przez przedsiębiorcę daje gwarancję, że ta działalność będzie wykonywana w sposób prawidłowy.
Wpis do rejestru
Wpisu dokonuje organ prowadzący rejestr działalności regulowanej na wniosek przedsiębiorcy i po spełnieniu warunków szczególnych. Organ nie ma prawnego obowiązku weryfikacji danych. Jeżeli organ nie dokona wpisu w ciągu 7 dni to przedsiębiorca może po upływie 14 dni rozpocząć działalność gospodarczą po uprzednim powiadomieniu organu
Odmowa wpisu
Organ prowadzący rejestr w drodze decyzji odmawia wpisu do rejestru gdy:
* wydano w stosunku do niego prawomocne orzeczenie zakazujące działalności objętej wpisem
* z przyczyn uzasadniających wydanie decyzji o zakazie wykonywania działalności regulowanej
Zakaz wykonywania działalności regulowanej -
Organ prowadzący rejestr wydaje decyzje o zakazie gdy:
przedsiębiorąc złożył oświadczenie o spełnienu warunków wymaganych niezgodnych ze stanem faktycznym
przedsiębiorca nie usunął naruszeń w wyznaczonym terminie
organ stwierdzi rażące naruszenie warunków wymaganych do wykonywania działalności
Podlega ona natychmiastowemu wykonaniu z urzędu wykreśla się wpis przedsiębiorcy w rejestrze
85a Licencja zezwolenie i zgoda
Są to pośrednie formy reglamentacji miedzy koncesjonowaną a regulowaną. Słabsze od koncesjonowania i bardziej rygorystyczne od reglamentacji
Zezwolenie oznacza ze po stronie przedsiębiorcy nie istnieją żadne przeszkody w wykonywaniu działalności gospodarczej
Szczególne ustawy określają organy właściwe w sprawach wydania zezwoleń, warunki wykonywania, zasady i tryb wydawania decyzji. - zbliżone do unormowań związanych z koncesja
Przedsiębiorca ubiegający się o wykonywanie określonej działalności obowiązany jest do złożenia wiosku o udzielenie zezwolenia
Udzielenie zezwolenia poprzedzone jest wstępną kontrola formalną i faktyczną
Odmawia:
Przedsiębiorca nie spełnia określonych w ustawie wymagań
Cofnięto mu zezwolenie na ten sam rodzaj działalności o który wnioskuje w okresie ostatnich 5 lat
Działalność powoduje zagrożenie dla życia lub zdrowia
Przedsiębiorca ma zaległości podatkowe
Cofa:
*Nie przestrzega warunków wykonywania działalności
* Nie usunął w wyznaczonym terminie stanu niezgodnego z ustawą
*Wydano prawomocne orzeczenie zakazujące wykonywania określonej działalności gospodarczej
*Nie podjął lub zaprzestał wykonywania działalności
*Otwarto likwidacje
*Złożono wniosek o cofniecie zezwolenia
Wygaśniecie - nie wymaga decyzji
*Likwidacja przedsiębiorstwa
*Upływ terminu ważności zgody
*Zrzeczenie się licencji
*Zmiana składu osobowego spółki cywilnej
*Niepodjęcie działalności w terminie roku od wydania zezwolenia na utworzenie banku
Udzielenie zezwolenia, odmowa , cofniecie następuje w drodze decyzji administracyjnej
OKRES KARENCJI
Przedsiębiorca któremu cofnięto zezwolenie może ponownie wystąpić z wnioskiem o udzielenia zezwolenia w takim samym zakresie nie wcześniej niż po upływie pewnego czasu przeważnie 3 lata do 5 lat od dnia wydania decyzji o cofnięciu kiedy stała się ostateczna lub wykonalna
PROMESA ZEZWOLENIA
Przedsiębiorca może ubiegać się o przyrzeczenie wydania zezwolenia
Promesę przewiduje się w działalności
- z zakresie tworzenia otwartego funduszu emerytalnego
- zaopatrzenia zbiorowego w wódę
- z zakresie transportu drogowego
86. Ochrona konkurencji i konsumentów
- zasada wolnej konkurencji jest jedną z podstawowych zasad, które organizują obrót gospodarczy,
- zasada ta sprowadza się do uczciwej rywalizacji o klienta pomiędzy przedsiębiorcami działającymi na tym samym rynku,
- jest przeciwstawna gospodarce opartej na centralnym planowaniu,a w zasadzie opartej na całkowitej uznaniowości organów administracji państwowej,
- gospodarka centralnie planowana prowadzi do monopolizacji wielu sfer życia społeczno-gospodarczego i faktycznie do eliminacji jakiejkolwiek konkurencji,
- konkurencja jest zastępowana systemem reglamentacji i rozdzielności,
→ skutkiem takich działań jest uspołecznienie środków produkcji w najprostszy sposób prowadzący do rozmycia odpowiedzialności za efekty działalności konkretnych przedsiębiorców
→ uspołecznienie środków produkcji i system centralnie planowany prowadził do marnotrawstwa i do spadku wydajności pracy, głównie na skutek braku dbałości o wyprodukowany towar,
- wyeliminowanie konkurencji prowadzi do słabości państwa, ponieważ te przedsiębiorstwa nie potrafiły wypracować żadnego realnego zysku,
- twierdzenie,że w systemie gospodarki centralnie planowanej nie było w ogóle konkurencji nie jest do końca prawdą - sprowadza się do rywalizacji na polu towarzyskim między dyrektorami przedsiębiorstw, a ministrami,
- była to rywalizacja na płaszczyźnie zabiegów ideologicznych, a także zabiegów uzyskanie korzystnych pożyczek, udziałów państwowych,
- pierwsze postulaty związane z rozwojem wysyłano w latach 80, a nie było właściwego klimatu politycznego, dopiero na początku lat 90 nastąpiło odwołanie się do wolnej konkurencji,
- od 1990 r. polski model konkurencji nie odbiega zasadniczo od założeń i potrzeb gospodarki rynkowej - było to możliwe na skutek wprowadzenia szeregu instrumentów prawnych, a zwłaszcza wprowadzenie zasady swobody działalności gospodarczej,
aktem prawnym, który obecnie w najszerszy sposób chroni konkurencję jest ustwa o ochronie konkurencji i konsumenta z 16 lutego 2002 r.
87. Pojęcie konkurencji i interesu konkurencyjnego
Konkurencja- nie została zdefiniowana, choć to pojęcie o zasadniczym znaczeniu. Wiąże się z zasadą wolności działalności gospodarczej zgodnie z którą jej podejmowanie, prowadzenie jest wolne dla każdego i oparte na jednakowych zasadach. Swoboda podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej przy uwzględnieniu założeń,że jej celem jest osiąganie wymiernych korzyści lub maksymalizacja zysku nieuchronnie prowadzi do rywalizacji na rynku o klienta, bo każdy chce osiągnąć takie same cele.
Konkurencja - gra rynkowa, która ma na celu zdobycie przewagi nad konkurentami bądź w zakresie realizacji zwiększonej podaży, bądź w zakresie zdobywania nowych rynków.
Działające podmioty konkurując ze sobą w warunkach wolności gospodarczej i na równych zasadach podejmują działania dozwolone przez prawo,a poprzez które mogą skutecznie rywalizować z innymi podmiotami
niezbędnym elementem dla konkurencji jest wolny dostęp do ryku wszystkich podmiotów na równych prawach.
Konkurencja jest związana ze stosowaniem środków prawnych i ekonomicznych, które mają na celu doprowadzić do uzyskania przez podmioty prowadzące grę rynkową przewagi.
Do problemu konkurencji nawiązuje ustawa o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym,która wprowadza pojęcie konkurentów.
88. Zakres regulacji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
→ ustawa określa warunki rozwoju i ochrony konkurencji i konsumentów, oraz zasady podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów,
→ praw tych mają strzec organy o charakterze centralnym, ogólnokrajowym albo na poziomie lokalnym organy konsumenckie .
89. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
-jest centralnym organem administracji rządowej
-powołany i odwoływany przez Prezesa RM na 5 lat spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego.
Zakres działania PUOKK:
sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy ;
wydawanie decyzji ws. praktyk ograniczających konkurencję ,ws. koncentracji przedsiębiorców oraz ws. praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a także innych decyzji przewidzianych w ustawie;
opracowywanie i przedkładanie RM projektów aktów prawnych dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów;
występowanie do przedsiębiorców ws. ochrony i interesów konsumentów;
wydawanie decyzji ws. nakładania kar pieniężnych.
Organy ochrony konkurencji i konsumentów
1. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta -
Organizację Urzędu określa statut nadany, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady
Ministrów.
W skład Urzędu wchodzi Centrala w Warszawie oraz delegatury Urzędu w Bydgoszczy,
w Gdańsku, w Katowicach, w Krakowie, w Lublinie, w Łodzi, w Poznaniu, w Warszawie i we Wrocławiu.
Delegaturami Urzędu kierują dyrektorzy delegatur.
2.Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów -
Art. 44 u.o.k.k.
Działa przy prezesie UOKIK. Jest to stały organ opiniodawczo - doradczy Prezesa UOKiK w zakresie spraw zawiązanych z ochroną praw konsumenta na szczeblu samorządu powiatowego
W skład wchodzi 9 powiatowych rzeczników konsumentów z delegatur miejscowych po jednym z każdej powoływanych przez Prezesa na wniosek dyrektorów tych delegatur.
Zadania rady:
*propozycje zmian legislacyjnych dotyczących ochrony konsumentów
* wyrażanie opinii w innych sprawach z zakresu ochrony konsumentów
3.Inspekcja Handlowa -
Podlega ona Prezesowi. Działalności kieruje Główny inspektor Handlowy . prezes może zlecc przeprowadzenie kontroli.
4.Powiatowy Rzecznik konsumentów -
Art. 39-43
Każdy powiat ma obowiązek utworzenia jednego rzecznika powiatowego konsumentów. Powłuje go rada powiatu której jest podporządkowany
Do zadań rzecznika konsu należy:
1) zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów;
2) składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego
w zakresie ochrony interesów konsumentów;
3) występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów;.
Rzecznik konsumentów może w szczególności wytaczać powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępować, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach
o ochronę interesów konsumentów.
Rzecznik konsumentów w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów jest
oskarżycielem publicznym .
5.Organizacje konsumenckie -
Art. 37, 45
To niezależne od przedsiębiorców i ich związków organizacje społeczne do których zadań statutowych należy ochrona interesu konsumentów. Mogą one prowadzić działalność gospodarcza na zasadach ogólnych jeżeli dochód służy realizacji celów statutowych.
Mają prawo do
* wyrażania opinii o projektach aktów prawnych i innych dot. praw i interesów konsumentów
* wykonywania testów produktów i usług oraz publikowania ich wyników
* wydawania czasopism, opracowań badawczych, broszur i ulotek
* prowadzenia nieodpłatnego poradnictwa konsumenckiego
6.Stałe polubowne sądy konsumenckie -
Działaj a przy wojewódzkich inspektorach inspekcji handlowej. Istnieje ich 16 i 15 ośrodków zamiejscowych . Rozpatrują one spory o prawa majątkowe wynikłe z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług zawartych miedzy konsumentami a przedsiębiorcami.
Na podstawie regulaminu określonego rozporządzaniem przez Ministra Sprawiedliwości.
Poddanie sporu przed sąd polubowny wymaga umowy stron. Wyrok lub ugoda zawarta przed nim mają taką samą moc prawną jak zawarcie przed sądem powszechnym po stwierdzeniu przez sad ich wykonalności
7.Sąd ochrony konkurencji i konsumentów ( SO w Warszawie) -
Sąd ten jest właściwy w sprawach:
Zażaleń na postanowienie Prezesa UOKiK
Postepowań prowadzonych na podstawie przepisów
Odwołań od decyzji prezesa UOKiK
8.Europejski trybunał sprawiedliwości -
W toku postepowania przed sądem krajowym może zaistnieć kwestia zastosowania do sprawy prawa unijnego. W takiej sytuacji prawo wspólnotowe daję sędziemu krajowemu dwie możliwości uzyskania odpowiedzi na zapytania prawne dotyczące konkretnej sprawy
Prawo o przedłożenia zapytania do Komisj - opowiedz nie jest wiążąca ani ostateczna
Prawo przedłożenia Europejskiemu Trybunalowi Sprawiedliwości konkretnego zapytania o wykładnie
W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu , sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
91. Koncentracja przedsiębiorców i jej kontrola
Formy koncentracji podlegające zgłoszeniu Prezesowi UOKiK
Połączenie dwóch lub więcej przedsiębiorców tzn fuzja
Przejęcie przez nabywcę bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami tzw akwizycja
Utworzenie przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy
Nabycie przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy
Decyzje Prezesa UOKiK
Zakaz dokonania koncentracji - *gdy w wyniku koncentracji konkurencja zostanie ograniczona
Wyjątki;
- gdy koncentracja przyczyni się do rozoruj ekonomicznego
- gdy może wywrzeć pozytywny wpływ na gospodarke
Zgoda na dokonanie koncentracji -
*warunkowa -
* bezwarunkowa- gdy w wyniku koncentracji konkurencja na rynku nie zostanie ograniczona
Kontrola:
92. Praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów
O zaistnieniu praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów decydują następujące elementy występujące łącznie
-działanie przedsiębiorcy
-bezprawne czyli sprzeczne z porządkiem prawnym
- godzącym w zbiorowy interes konsumentów
Praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów :
Czyny nieuczciwej konkurencji
Nieuczciwe praktyki rynkowe
Naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej i prawdziwej informacji
Stosowanie postanowień wzorców umów , które są wpisane jako wzorce zakazane
Inne bezprawne działania przedsiębiorcy godzące w interesy zbiorowe konsumentów.
Decyzje w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy
Decyzja nakazująca zaniechanie praktyki
Decyzja stwierdzająca zaniechanie wykonywania takiej praktyki
Decyzja zobowiązująca do podjęcia lub zaniechania określonych działań
93.a.- Praktyki ograniczające konkurencję
1. Porozumienia ograniczające konkurencję - może polegać na
- ustalaniu cen
Ograczniczeni lub kontrolowanie produkcji zbytu
Podział rynku zbytu lub zakupu
Stosowanie nie jednolitych warunków umów w podobnych umowach
Ograniczanie dostępu do rynku przedsiębiorstw nie objetych porozumieniem
Uzgadnianie ofert przystępujących do przetargu.
WYJĄTKI OD ZAKAZU PROZUMIEŃ
Porozumienie bagatelne - porozumienia zawierane między:
Konkurentami których łączny udzial w rynku nie przekracza 5%
Przedsiębiorcami którzy nie są konkurentami jeżeli udział w rynku któregokolwiek nie przekroczył 10 %
Porozumienie które spełniają przesłanki
- przyczyniają się do polepszenia dostępu do towarów lub postępu technicznego
- zapewniają nabywcy lub użytkownikowi korzyści wynikających z porozumienia
- nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń
-nie stwarzają zagrożenia dla eliminacji innych
2. nadużywania pozycji dominującej pyt 93
93. Pojęcie pozycji dominującej, zakaz jej nadużywania
Pozycja dominująca - czyli pozycja która umożliwia przedsiębiorcy zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów konsumentów domniemywa się że przedsiębiorca ma pozycje dominująca jeżeli udział jego w rynku właściwym wynosi 40%
Nadużywanie pozycji dominującej może polegać na:
Bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen
Ograniczanie produkcji zbytu ze szkodą dla konsumentów kontrahentów
Podział rynku wg kryteriów terytorialnych
Stosowanie nie jednolitych warunków umów
Narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów przynoszących mu nieuzasadnione korzyści
Przeciwdziałaniu ukształtowania się warunków do powstania konkurencji
Decyzje w sprawie praktyk ograniczającyh konkurencji:
Nakazująca zaniechanie stosowania tej praktyki
Stwierdzająca zaniechanie tej procesji
Zbowiązujaca do podjęcia bądź zaniechania wykonania określonych działań .
94. Zwalczanie czynów nieuczciwej konkurencji
O zaistnieniu czynu nieuczciwej konkurencji decydują następujące elementy łącznie:
- działanie przedsiębiorcy
- sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami
- zagrażające interesowi przedsiębiorcy lub klienta lub naruszające ten interes
(def. Przedsiębiorcą- osoba fizyczna, prawna 33 z1 prowadząca chociażby ubocznie działalność gospodarczą lub zawodową)
Przykładowe czyny nieuczciwej konkurencji
wprowadzenie w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa
fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa
nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy
naśladownictwo produktów
pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie
przekupstwo osoby pełniącej funkcje publiczne
nieuczciwa lub zakazana reklama
Środki odpowiedzialności cywilnej za czyny nieuczciwej konkurencji
Ciężar dowodu prawdziwości oznaczeń informacji umieszczanej na towarach spoczywa na osobie której zarzuca się czyn
Środki odpowiedzialności karnej za czyny nieuczciwej konkurencji
Czyny będące przestępstwami;
ujawnienie informacji dotyczącej tajemnicy przedsiębiorstwa - grzywna, ograniczenie wolności , pozbawienie do 2 lat
wprowadzenie skopiowanego produktu do obrotu - grzywna, ograniczenie wolności , pozbawienie do 2 lat
organizowanie sprzedaży lawinowej - kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8l
Sciganie na wniosek;
- pokrzywdzonego
- prezesa UOKiK gdy odpowiedzialność ponosi podmiot zbiorowy
Czyny będące wykroczeniami
oznaczenie towaru wprowadzające w błąd - areszt, grzywna
rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji o przedsiębiorstwie - areszt, grzywna
ściganie wykroczeń następuje na żądanie pokrzywdzonego lub organizacji której celem jest ochrona interesów przedsiębiorców.
95. Zakres regulacji ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - jw
96. Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym
98. Pojęcie nieuczciwej praktyki rynkowej
O zaistnieniu nieuczciwej praktyki rynkowej decydują następujące elementy:
- działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy
-sprzeczne z dobrymi obyczajami
- w istotny sposób zniekształcające lub mogące zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
Przedsiębiorca - of, op, jo, prowadząca działalność gospodarcza jeżeli nie ma charteru zorganizowanego i ciągłego i osoba prowadząca nie działa w jej imieniu
Klasyfikacja nieuczciwych praktyk rynkowych:
wprowadzające w błąd
agresywne praktyki rynkowe
stosowania sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk
praktyki rynkowe związane z systemami konsorcyjnymi
97. Roszczenia konsumenta w razie dokonania wobec niego nieuczciwej praktyki rynkowej
Roszczenia i podmioty legitymowane - środki odpowiedzialności cywilnej
zaniechanie praktyki - przedsiębiorca, organizacja dbająca o interes konsumetów
usunięcie skutków praktyki - przedsiębiorca
naprawienie wyrządzonej szkody - przedsiębiorca
zasądzenie określonej sumy pieniężnej na cel społeczny - przedsiębiorca, organizacja dbająca o interes konsumentów
przedsiębiorca- którego interes został zagrożony lub naruszony
organizacja dbająca o interes konsumenta, RPO, Rzecznik Ubezpieczeń.
Ciężar dowodu spoczywa na przedsiębiorcy któremu zarzuca się stosowanie nieuczciwej praktyki rynkowej
Środki odpowiedzialności karnej za nieuczciwe praktyki rynkowe -
wykroczenie:
- stosowanie agresywnej praktyki rynkowej - grzywna - ściganie na wniosek pokrzywdzonego lub organizacji
2. przestępstwo:
- jeżeli wartość mienia zgromadzonego nie jest wielka - pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 8lat - na wniosek pokrzywdzonego lub organizacji
- wartość mienia zgromadzonego nie jest wielka - pozbawienie wolności do 3 miesięcy do 5 lat - na wniosek pokrzywdzonego lub organizacji
Tworzenie specjalnych stref ekonomicznych
Rada Ministrów ustanawia strefę w drodze rozporządzenia, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki uzgodniony z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego.
Minister właściwy do spraw gospodarki przedstawia wniosek, po uzyskaniu opinii wojewody oraz zgody rady gminy właściwej ze względu na położenie strefy.
Dołącza do wniosku analizę przewidywanych skutków społecznych i ekonomicznych ustanowienia
strefy.
Rozporządzenie w sprawie ustanowienia strefy określa:
1) nazwę, teren i granice strefy,
2) przedmioty działalności gospodarczej,
3) zarządzającego strefą,
4) okres, na jaki ustanawia się strefę,
5) wielkość pomocy publicznej
6) szczegółowe warunki uznawania wydatków za wydatki poniesione na inwestycję
na terenie strefy, a także ich minimalną wysokość
7) koszty inwestycji
Rada Ministrów, określając dopuszczalną wielkość pomocy publicznej uwzględnia następujące kryteria:
1) poziom bezrobocia w regionie oddziaływania strefy,
2) poziom produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca regionu, w którym
usytuowana jest strefa,
3) skalę problemów regionu, związanych z koniecznością restrukturyzacji
dawnych okręgów przemysłowych, strukturalną recesją oraz degradacją
społeczną
Co do zasady strefa może być ustanowiona wyłącznie na gruntach stanowiących własność zarządzającego, Skarbu Państwa albo gminy, lub będących w użytkowaniu wieczystym zarządzającego. W przypadkach uzasadnionych ważnymi względami gospodarczymi część strefy może obejmować grunty stanowiące własność:
1) Skarbu Państwa, których użytkownikiem wieczystym jest osoba inna niż zarządzający
- za zgodą użytkownika wieczystego,
2) osób innych niż Skarb Państwa, gmina i zarządzający
- za zgodą właściciela.
Rada Ministrów, może na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, uzgodniony z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego, w drodze rozporządzenia, znieść strefę przed upływem okresu, na jaki została ona ustanowiona, zmienić jej obszar lub połączyć strefy.
Dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy w ramach
zezwolenia, przez osoby prawne lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są zwolnione od podatku dochodowego.
Pojęcie specjalnej strefy ekonomicznej i idea tworzenia specjalnych stref ekonomicznych
Specjalną strefą ekonomiczną jest wyodrębniona zgodnie z przepisami ustawy, niezamieszkała część terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na której terenie może być prowadzona działalność gospodarcza na zasadach określonych ustawą.
Strefa może być ustanowiona w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego części terytorium kraju, w szczególności przez:
1) rozwój określonych dziedzin działalności gospodarczej,
2) rozwój nowych rozwiązań technicznych i technologicznych oraz ich wykorzystanie
w gospodarce narodowej,
3) rozwój eksportu,
4) zwiększenie konkurencyjności wytwarzanych wyrobów i świadczonych
usług,
5) zagospodarowanie istniejącego majątku przemysłowego i infrastruktury gospodarczej,
6) tworzenie nowych miejsc pracy,
7) zagospodarowanie nie wykorzystanych zasobów naturalnych z zachowaniem
zasad równowagi ekologicznej.
Podmiot zarządzający specjalną strefą ekonomiczną
Zarządzającym może być wyłącznie spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w stosunku do której Skarb Państwa albo samorząd województwa posiada większość głosów, które mogą być oddane na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników, oraz jest uprawniony do powoływania i odwoływania większości członków jej zarządu.
Kompetencje ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, w odniesieniu do spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi, z wyłączeniem spółek, w których Skarb Państwa posiada 100% akcji lub udziałów, wykonuje minister właściwy do spraw gospodarki.
Do zadań zarządzającego należy prowadzenie działań zmierzających do rozwoju działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy, a w szczególności:
1) umożliwianie przedsiębiorcom strefy, używania i korzystania ze składników mienia położonych na jej obszarze,
2) gospodarowanie w sposób ułatwiający prowadzenie działalności gospodarczej,
3) świadczenie przedsiębiorcom strefy usług oraz tworzenie warunków do świadczenia
usług przez osoby trzecie,
4) prowadzenie działań promujących podejmowanie działalności gospodarczej
w strefie.
Zarządzający może zlecać osobom trzecim wykonanie niektórych z tych zadań. Zlecenie wykonania powinno odbywać się przede wszystkim w drodze przetargu.
Zarządzający może zbywać przysługujące mu prawo własności nieruchomości i użytkowania wieczystego gruntów położonych na terenie strefy, jeżeli jest to zgodne z planem rozwoju strefy.
Zezwolenie strefowe, a zezwolenie na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej regulowanej
Podstawą do korzystania z pomocy publicznej, jest zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie danej strefy. Udziela go, cofa i zmienia minister właściwy do spraw gosp.
Zezwolenie określa przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki dotyczące:
1) zatrudnienia przez przedsiębiorcę określonej liczby pracowników,
2) dokonania przez przedsiębiorcę inwestycji o wartości przewyższającej określoną kwotę.
Zezwolenie może być udzielone, jeżeli:
1) na terenie strefy istnieją warunki do prowadzenia działalności, którą zamierza podjąć przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie (zakres zamierzonej działalności jest zgodny z planem rozwoju strefy)(zarządzający dysponuje wolnymi terenami niezbędnymi do prowadzenia działalności).
2) podjęcie działalności na terenie strefy przyczyni się do osiągnięcia celów określonych w planie rozwoju strefy.
Zezwolenie wygasa z upływem okresu, na jaki została ustanowiona strefa.
Zezwolenie może być cofnięte albo zakres lub przedmiot działalności określony
w zezwoleniu może zostać ograniczony, jeżeli przedsiębiorca:
1) zaprzestał na terenie strefy prowadzenia działalności gospodarczej, na którą posiadał zezwolenie, lub
2) rażąco uchybił warunkom określonym w zezwoleniu, lub
3) nie usunął uchybień stwierdzonych w toku kontroli.
Zarządzanie specjalną strefą ekonomiczną
Sposób wykonywania zarządu strefą przez zarządzającego określa regulamin strefy. Regulamin wydaje i zmienia zarządzający po zatwierdzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki.
Zarządzający doręcza regulamin strefy przedsiębiorcom prowadzącym działalność na terenie strefy przy zawarciu umów, a także podaje go do wiadomości publicznej.
Obowiązki zarządzającego dotyczące działań zmierzających do osiągnięcia celów stanowienia strefy i terminy wykonania tych obowiązków określa plan rozwoju strefy.
Ustala go, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw gospodarki w uzgodnieniu
z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego.
Na wniosek zarządzającego starosta, może, za zgodą wojewody powierzyć zarządzającemu prowadzenie spraw z zakresu prawa budowlanego dotyczących terenu strefy:
wydawanie decyzji o pozwoleniu na budowę,
przenoszenie pozwolenia na budowę na inną osobę,
orzekanie o utracie ważności pozwolenia na budowę,
przyjmowanie zawiadomień o zakończeniu budowy,
wydawanie pozwoleń na użytkowanie obiektu budowlanego,
udzielanie pozwolenia na zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, nakazanie przeprowadzenia kontroli obiektu budowlanego i żądanie przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu budowlanego.
Na wniosek zarządzającego rada gminy właściwej ze względu na położenie strefy może upoważnić zarządzającego do wydawania decyzji w sprawach ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dotyczących terenów położonych w strefie.
Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu
Zasady udzielania pomocy publicznej
Formy udziału państwa w gospodarce