ZAGADNIENIA Z ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO

1. Przedstaw i omów cykl zarządzania strategicznego.

System wczesnego rozpoznania - to zbieranie informacji, które wykorzystamy w strategii, oraz techniki i metody pozyskiwania tych informacji.

Misja, wizja, cele:

• misja - to zamierzenie strategiczne sformułowane w formie najbardziej ogólnego celu, syntetyzującego całość działań w firmie,

• wizja - to rozwinięcie i uszczegółowienie misji,

• cele - nadają jednolity kierunek działaniom ludzi pracujących w przedsiębiorstwie, cele są podstawą skutecznego mechanizmu oceny i kontroli.

Diagnoza strategiczna - rozpoznanie na podstawie obserwacji i badań otoczenia szans i zagrożeń dla podejmowanych decyzji dotyczących przyszłości.

Ustalenie pozycji strategicznej - polega na zderzaniu ze sobą wyników analizy całego otoczenia organizacji z analizą jej potencjału strategicznego.

Generowanie alternatyw strategicznych

Wybór strategii - procedura związana z ustalaniem kryteriów oceny dokonaniem analizy i porównań jej wariantów w celu wyboru wariantu najkorzystniejszego.

Implementacja strategii - obejmuje działania i decyzje związane z realizacją planów i zamiarów strategicznych w przedsiębiorstwie.

Stakeholders - są to osoby lub inne organizacje, które uczestniczą w tworzeniu projektu lub są bezpośrednio zainteresowane wynikami jego wdrożenia. Interesariusze mogą wywierać wpływ na daną organizację.

Kontrola strategiczna - Podstawowym zadaniem kontroli strategicznej jest stwierdzenie, czy założone cele, zostaną osiągnięte, lub możliwie wczesne wskazanie konieczność modyfikacji tych celów, których osiągnąć się nie da.

Proces strategicznego zarządzania:

Rozpoznać obecną misję, cele i strategie organizacji, Przeprowadzić analizę otoczenia, Rozpoznać okazje i zagrożenia, Przeprowadzić analizę zasobów organizacji, Rozpoznać silne i słabe strony, Zweryfikować misję i cele organizacji, Sformułować strategię, Wdrożyć strategię, Ocenić wyniki.

2. Czym się różni zarządzanie strategiczne, taktyczne i operacyjne?

Zarządzanie strategiczne - proces zarządzania obejmujący opracowanie planów strategicznych a następnie działanie na podstawie tych planów. Czas realizacji 3-5 lat.

Zarządzanie taktyczne - dotyczy celów realizowanych w ciągu 1-3 lat, odpowiada na pytanie jak to zrobić; wielkie zadania dzieli się na małe; skupienie na realizacji zadań.

Zarządzanie operacyjne - nastawione na wykonanie planów taktycznych, czas realizacji poniżej 1 roku.

3. Podaj przykłady stakeholders zewnętrznych.

• Klienci ich rola polega na wymianie środków pieniężnych na wyroby lub usługi organizacji.

• Dostawcy zaopatrują organizację w materiały, surowce, a także inne usługi.

• Konkurenci mogą korzystnie wpływać na rozwój organizacji motywując ją do rozszerzania swej działalności, a także do uzyskiwania lepszych efektów.

• Władze państwowe kontrolują działania organizacji w celu ochrony interesu publicznego i zapewniają przestrzeganie zasad wolnego rynku.

• Grupy szczególnych interesów osoby zrzeszające się w grupy i szerzące swoje poglądy na temat jakiegoś zagadnienia.

• Instytucje finansowe - np.: firmy ubezpieczeniowe, banki, z których organizacje czerpią środki finansowe na rozwój firmy czy realizację projektu.

• Media umożliwiają kontakt między podmiotami rynku, pomagają w rozpowszechnianiu informacji o działaniach firmy.

• Związki zawodowe zajmują się sprawami personalnymi w organizacji.

4. Podaj przykłady stakeholders wewnętrznych.

• Pracownicy są osobami odpowiedzialnymi za wykonanie całego projektu, a także za jego wdrożenie. Tworzą zespoły projektowe.

• Udziałowcy i rady nadzorcze wywierają wpływ na organizację dzięki prawu do głosowania. Nie ingerują w sprawy prowadzenia organizacji, lecz czerpią dochody ze swoich akcji.

5. Narysuj przykładową mapę stakeholders.

STAKEHOLDERS

WEWNĘTRZNI ZEWNĘTRZNI

POZYTYWNI NEGATYWNI POZYTYWNI NEGATYWNI

6. Co może być źródłem systemu wczesnego rozpoznania?

Jest to cały zestaw środków i metod zbierania informacji, które wykorzystujemy w strategii.

Źródła informacji: telefon, internet, rocznik statystyczny, urząd statystyczny, podpatrywanie, udawanie klienta.

7. Czym różni się monitoring od scanningu w systemie wczesnego rozpoznania?

Monitoring jest to wyszukiwanie konkretnych informacji.

Scanning jest to ogólne zbieranie informacji.

8. Podaj cechy zarządzania strategicznego.

• proces podążania za misją organizacji,

• oddziaływanie na stosunki organizacji z otoczeniem,

• decyzje i działania, które określają długookresowe wyniki organizacji,

• plan działania dla alokacji rzadkich zasobów w celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej,

• sztuka wygrywania bitew i prowadzenia wojen.

9. Wymień elementy misji.

- Oznaczenie klientów,

- Oznaczenie głównych produktów i usług,

- Oznaczenie głównych rynków (obszarów konkurencji),

- Technologia,

- Zaangażowanie firmy w następujące wartości: zorientowanie na przeżycie, zorientowanie na wzrost, zorientowanie na rentowność,

- Filozofia działania firmy,

- Samookreślenie się,

- Publiczny wizerunek,

- Stosunek do zatrudnionych.

10. Przeanalizuj daną misję wg zgodności z teorią dot. misji przedsiębiorstwa.

11. Omów główne kierunki wyznaczania celów strategicznych.

Cele strategiczne - to skonkretyzowane elementy misji, które umożliwiają pomiar poziomu aspiracji firmy

Kierunki wyznaczania celów strategicznych:

Z - zysk (osiągnięcie jak najlepszego wyniku ekonomicznego)

W - wzrost (ekspansja na nowe rynki)

B - bezpieczeństwo (najważniejsze by przetrwać)

12. Co to jest makrootoczenie?

Makrootoczenie, otoczenie dalsze przedsiębiorstwa - jest to ogół warunków działania przedsiębiorstwa w danym państwie, regionie geograficznym, układzie politycznym, itd. Przedsiębiorstwo nie może ich zmieniać, może jedynie dostosować się do nich. Na makrootoczenie składają się: otoczenie ekonomiczne, otoczenie demograficzne, otoczenie prawne, otoczenie międzynarodowe, otoczenie społeczne, otoczenie technologiczne, otoczenie polityczne.

13. Co to jest otoczenie sektorowe?

Otoczenie sektorowe, to inaczej mikrootoczenie, zwane też otoczeniem konkurencyjnym. Cechą otoczenia konkurencyjnego jest to, że miedzy jego elementami a przedsiębiorstwem zachodzi sprzężenie zwrotne: podmioty otoczenia konkurencyjnego oddziałują na przedsiębiorstwo, ale też przedsiębiorstwo ma możliwość aktywnego reagowania na te bodźce. Elementy mikrootoczenia to: substytuty, nowe wejścia, konkurencja, odbiorcy i dostawcy.

14. Wymień i krótko omów metody analizy makrootoczenia.

Ekstrapolacja trendów - metoda pozwała na dostarczenie informacji o rozwoju poszczególnych zjawisk. Pozwala badać zmiany. Prognozowanie danego trendu opiera się na założeniu, że dane zjawisko będzie zmieniało się jak dotychczas i nie uwzględnia się czynników oddziaływujących na przebieg wyznaczonej funkcji.

Metoda delficka - istotą tej metody jest korzystanie z pomocy ekspertów, którzy mają za zadanie oszacować trendy w otoczeniu, wykorzystując metodę kolejnych przybliżeń.

Strategiczna analiza luki - pozwala na uzyskanie odpowiedzi na pytanie czy wykorzystujemy możliwości tkwiące w zmianach otoczenia. Opiera się na analizie trendu zachodzącego w otoczeniu w porównaniu z trendem odpowiadającego mu procesu wewnątrz organizacji stąd możemy wyróżnić: lukę zgodności, lukę nadmiaru, lukę niedoboru.

Scenariusze możliwych zdarzeń - metoda polega na tworzeniu listy ważnych dla organizacji wydarzeń możliwych do wystąpienia w przyszłości, identyfikacji przyczyn tych wydarzeń oraz ustaleniu kierunku siły ich oddziaływania na organizację.

Scenariusze stanów otoczenia - metoda, która opiera się na analizie makrootoczenia, otoczenia konkurencyjnego oraz tych składników które mają duży wpływ na organizację.

Na bazie identyfikacji tych czynników tworzy się 4 scenariusze: scenariusz optymistyczny, scenariusz pesymistyczny, scenariusz niespodziankowy, scenariusz najbardziej prawdopodobny.

Scenariusze symulacyjne - polegają na ocenie wyborów strategicznych organizacji w zależności od oddziaływań otoczenia

15. Wymień i krótko omów metody analizy otoczenia konkurencyjnego.

- 5 sił Portera - nazwa jej pochodzi od pięciu czynników, które rozpatrujemy badając atrakcyjność sektora dla przedsiębiorstw lub potencjalnych inwestorów, jakie szanse i zagrożenia stwarza funkcjonowanie w danym sektorze.

- stopa koncentracji firm - czyli porównanie wielkości produkcji danego przedsiębiorstwa z produkcją ogółem danego przemysłu (branży),

- stopa rywalizacji wewnątrz sektora - czyli stopa rywalizacji przedsiębiorstwa (dotyczy produktu),

- mapa grup strategicznych - jest płaszczyzną strategiczną wyznaczoną przez osie współrzędnych zawierające odpowiednie kryteria, w której można wyróżnić obszary o większej lub mniejszej atrakcyjności. Na płaszczyźnie tej umieszcza się odpowiednio rywalizujące ze sobą firmy.

- krzywa doświadczeń - to wykres, który przedstawia kształtowanie się efektu doskonalenia organizacji i funkcjonowania firmy. Wykres krzywej doświadczeń otrzymuje się umieszczając każde przedsiębiorstwo sektora w punkcie, gdzie krzyżuje się koszt jednostkowy wyrobu danego przedsiębiorstwa z jego skumulowaną produkcją.

16. Wymień 5 sił Portera, dlaczego nazywamy je siłami?

siła dostawców, siła nabywców, konkurenci, substytuty, nowe wejścia.

Wymienione czynniki podlegające badaniu w ramach analizy otoczenia konkurencyjnego nazywa się „siłami” ponieważ, aby je analizować trzeba wiedzieć jak mocno jest się uzależnionym od danej siły.

17. Objaśnij, czym jest i jak się przeprowadza analizę SWOT.

Analiza SWOT jest użytecznym narzędziem badania ogólnej sytuacji przedsiębiorstwa. Nazwa metody pochodzi od pierwszych liter słów określających w języku angielskim istotę przedmiotu analizy - mocne i słabe strony przedsiębiorstwa oraz szanse i zagrożenia.

Przeprowadzając analizę trzeba dokonać diagnozy - określić silne i słabe strony firmy oraz prognozy - opisać szanse i zagrożenia. W efekcie analizy otrzymujemy cztery listy: silnych stron organizacji (które należy wzmacniać), słabych stron (które trzeba niwelować), szans (które należy wykorzystywać), oraz zagrożeń (których należy unikać).

18. Wymień metody portfelowe.

macierz BCG, macierz ADL, macierz Mc Kinsey'a, macierz Hofera, portfel technologiczny.

19. Omów jedną z metod portfelowych.

Macierz BCG pozwala sklasyfikować poszczególne obszary działalności, na podstawie przewidywanych przyszłych zysków (rozwój rynku) oraz obecnej pozycji konkurencyjnej (względny udział w rynku). W macierzy BCG zestawiamy produkty / usługi danej firmy w następujące kategorie:

"Dojne krowy"- wysoce dochodowe produkty, działające na dojrzałych rynkach o ograniczonych perspektywach wzrostu. "Dojne krowy" nie wymagają inwestycji, ponieważ mają już znaczny udział w rynku, ponoszą niskie koszty i osiągają wysokie dochody, które mogą zostać zainwestowane w innych obszarach.

"Gwiazdy" - to produkty mające znaczny udział w szybko rosnącym rynku. Wymagają one inwestycji zapewniających utrzymanie wiodącej pozycji w miarę dynamicznego rozwoju tego rynku - w ten sposób "gwiazda" przerodzi się w "dojną krowę", kiedy rynek wejdzie w fazę dojrzałości.

"Psy" - to takie obszary działalności, na których osiągnięty został niewielki udział w dojrzałym rynku. Osiągają one niewielkie dochody lub ponoszą straty. "Psy" angażują kapitał, który mógłby zostać zainwestowany w inne, bardziej dochodowe obszary działalności.

"Znaki zapytania" - obszary działalności i projekty, które zdołały uzyskać niewielki udział, ale w szybko rosnących rynkach. Ich potencjalny dochód oraz przyszły udział w rynku dają się ocenić jedynie w dużym przybliżeniu. Te obszary działalności albo wymagają inwestycji zmierzających do zwiększenia udziału w rynku, albo powinny zostać odsprzedane nim

przekształcą się w "psy"

20. Podaj przykłady kluczowych czynników sukcesu przedsiębiorstwa.

Kluczowe czynniki sukcesu (KCS) to grupa kryteriów, które wyznaczają konkurencyjność w sektorze. Przykłady KCS: pozycja na rynku, pozycja w dziedzinie kosztów, wizerunek firmy i jej obecność na rynku, umiejętności techniczne i poziom technologii, rentowność i potencjał finansowy, poziom organizacji i zarządzania.

21. Podaj przykłady strategii funkcjonalnych przedsiębiorstwa.

Strategie funkcjonalne stanowią podstawę planowania strategicznego i skupiają się na sposobach podejścia przedsiębiorstwa do jego głównych działań funkcjonalnych.

• Marketingowa - koncentruje się na technikach promocyjnych i ich zastosowaniu, zajmuje się także tworzeniem wizerunku firmy - public relations.

• Finansowa - kształtuje strukturę kapitałową organizacji.

• Produkcyjna - zajmuje się opracowywaniem metod służących poprawie wydajności.

• Dotycząca zasobów ludzkich - koncentruje się na takich aspektach jak: wynagrodzenie, dobór kadry pracowniczej oraz ocena rezultatów pracy.

• Badawczo-rozwojowa - zajmuje się rozwojem produktu.

22. Omów strategię integracji.

Strategia integracji pionowej- gdy producent natrafia na barierę rozwoju rynku, a z jakichś powodów nie zamierza rozwijać innych rynków w sensie geograficznym, czy też w zakresie produktów, może wykorzystać integrację pionową (do swojej działalności „dokładam” działalność w zakresie tej samej branży, związaną z dotychczasowym produktem).

Strategia integracji poziomej- strategia ta polega na łączeniu albo poprzez połączenie czy wykupienie przedsiębiorstw działających w tej samej branży (do swojej działalności „dokładam” działalność w branży związanej z dotychczasową branżą).

23. Omów strategię dywersyfikacji.

Strategia dywersyfikacji - oznacza wejście na nowe rynki z nowymi produktami. Jest ona zorientowana na zysk i wzrost przedsiębiorstwa. Wymaga zdobycia nowej wiedzy i umiejętności, a także pozyskania nowych zasobów. Dywersyfikacja może być dokonana własnym wysiłkiem firmy, przez zakup licencji lub przez nabycie innych przedsiębiorstw. Dywersyfikacja pozioma polega na rozszerzeniu produkcji o wyroby lub usługi nie wykraczające poza przemysł, w którym firma działa obecnie.

Dywersyfikacja pionowa polega na podejmowaniu działalności stanowiącej fazę poprzednią lub następną w stosunku do działalności dotychczasowej. W pierwszym przypadku jest to dywersyfikacja wstecz (np. samodzielne wytwarzanie półfabrykatów potrzebnych do produkcji określonych wyrobów), a w drugim - w przód (np. wykupienie sieci hurtowni). Konsekwencją tej strategii jest zmniejszenie ryzyka działania przez ograniczenie stopnia zależności od dostawców lub odbiorców pośredniczących.

24. Omów strategię penetracji.

Strategia penetracji polega na poszukiwaniu możliwości zwiększenia sprzedaży dotychczasowego produktu na dotychczasowym rynku. Aby to osiągnąć firma musi wpłynąć na zwiększenie sprzedaży i konsumpcji wśród dotychczasowych klientów bądź zdobyć nowych klientów.

Penetracja rynku zakłada agresywną promocję. Segmentacja rynku pozwoli wyodrębnić i skupić się na tzw. heavy sers, czyli osobach które bardzo często kupują nasz produkt i wymagają innego traktowania. Nowych nabywców należy szukać poprzez obniżkę cen bądź intensywną dystrybucję. Możliwe są niewielkie modyfikacje produktu odświeżające wizerunek. Większe opakowanie czy poprawiona jakość z pewnością przyciągną nowych nabywców.

25. Omów strategię rozwoju rynku.

Celem tej strategii jest rozwój przedsiębiorstwa poprzez wyszukiwanie nowych rynków zbytu. Stosuje się ją w momencie, kiedy nie ma juz możliwości rozwoju na dotychczasowym rynku. Realizacja strategii jest możliwa tylko wtedy, gdy firma ma wolne moce produkcyjne, a jej mocną stroną jest technologia oraz produkt.

Istnieją dwa warianty realizacji strategii. Jednym z nich jest ekspansja geograficzna. Można przenosić działalność z rynku lokalnego na krajowy czy nawet na międzynarodowy. Drugim wariantem jest wejście na nowe segmenty. Możliwe jest to przez repozycjonowanie marki (czyli zmianę jej miejsca w świadomości klienta).

26. Omów strategię rozwoju produktu.

Stosowana jest na dotychczasowym rynku zbytu przez firmy, których marka ma silną pozycje na rynku. Można ją zrealizować przez wprowadzenie na rynek zupełnie nowych produktów, czyli rozszerzając portfel działalności. Innym sposobem jest przeprowadzenie innowacji dotychczasowej oferty - zmiana opakowania, dozowania czy designu, przy jednoczesnym polepszeniu jakości. Produkt należy tak zmodernizować, aby zaspokajał poszerzone potrzeby klienta.

27. Co to jest łańcuch wartości przedsiębiorstwa?

Model łańcucha wartości przedstawia przedsiębiorstwo jako sekwencję działań, układających się od fazy pozyskiwania surowców, materiałów i technologii poprzez przetwarzanie ich w wyroby finalne i dostarczenie odbiorcy.

Zintegrowanie działań podstawowych i pomocniczych oraz ich powiązanie z łańcuchami dostawców i odbiorców poprawia możliwości rozwoju przedsiębiorstwa i jego efektywność. Koordynacja pomiędzy poszczególnymi ogniwami łańcucha wartości możliwa jest tylko dzięki odpowiedniemu systemowi informacyjnemu.

Model ten pozwala w uproszczony sposób przedstawić następujące po sobie fazy działania przedsiębiorstwa. Fazy te to funkcje podstawowe. Porter wyróżnił także funkcje pomocnicze, czyli działania zarządcze i doradcze.

28. Omów cykl życia produktu.

Klasyczny cykl życia produktu obejmuje następujące fazy:

• wprowadzenia - występuje tu niewielka sprzedaż i prawie zerowy zysk. Produkt nie jest jeszcze dobrze znany na rynku, dlatego też sprzedaż rośnie powoli. Jego cena jest wysoka lecz brak konkurencji umożliwia odzyskanie poniesionych kosztów. Ważną rolę w tym etapie odgrywa promocja.

• wzrostu - sprzedaż, jak i zysk rośnie szybko. Występuje konieczność zwiększenia ilości produktu na rynku oraz miejsc jego sprzedaży. Na skutek coraz silniejszej konkurencji powstaje potrzeba ulepszania produktu. Strategia marketingowa opiera się na zmianie ceny lub jakości oraz organizacji kanałów dystrybucji i systemów promocji.

• dojrzałości - następuje spowolnienie sprzedaży, które jest związane z nasyceniem rynku oraz pojawieniem się substytutów. Przychód osiąga swój najwyższy poziom, a w końcowej części fazy dojrzałości zaczyna spadać. Celem marketingowym jest utrwalanie zaufania do marki. Stosowane są także specjalne akcje promocyjne.

• Schyłek - wyraźny spadek sprzedaży oraz zmniejszający się przychód na skutek pojawienia się licznych substytutów, nasycenia rynku czy zmian mody. W tej fazie ogranicza się produkcję, dystrybucję i aktywizację sprzedaży. Stosuje się też sprzedaż posezonową ze znacznym obniżeniem cen.

29. Jaka jest różnica między przedsiębiorstwem międzynarodowym a globalnym?

Przedsiębiorstwo międzynarodowe jest to przedsiębiorstwo, które swą siedzibę ma głównie w kraju macierzystym, lecz znaczną część swoich dochodów pozyskuje z innych krajów poprzez rozszerzenie swoich struktur organizacyjnych.

Przedsiębiorstwo globalne - przedsiębiorstwo obejmujące swoim zasięgiem cały świat. Nie jest przywiązane do jednego kraju macierzystego. Stosuje ono standaryzowaną koncepcję marketingową we wszystkich krajach, zostają określone jednolite zadania, cele, strategie. Sprzedaje swoje produkty i usługi na całym świecie, posiada globalną sieć sprzedaży.

30. Omów strategiczną kartę wyników.

Strategiczna karta wyników zakłada przedstawienie strategii w postaci zestawu mierzalnych celów niezbędnych do realizacji misji firmy. Służy do zapewnienia spójności między celami a podejmowanymi działaniami, mierzenia i kontroli efektów działań strategicznych oraz motywującego oddziaływania na pracowników. Zadaniem karty wyników jest koordynowanie najważniejszych obszarów strategicznych firmy. Projekt strategicznej karty wyników to zestaw miar wyróżnionych z czterech perspektyw: finansowej, klienta, procesów wewnętrznych i rozwoju oraz ich wzajemnej interakcji. Karta wyników wskazuje na popełnione w przeszłości błędy i pokazuje co poszło nie tak jak planowano. Firma może się uczyć na tych błędach i podejmować lepsze decyzje w przyszłości. Daje to jasny i przejrzysty obraz jak firmy i ich komórki funkcjonalne działają na rzecz osiągnięcia celów strategicznych.

31. Scharakteryzuj pojęcia: outsourcing, innowacje, kapitał intelektualny.

Outsourcing - wykorzystywanie zasobów zewnętrznych, zlecanie wyspecjalizowanym podmiotom zewnętrznym procesów niezbędnych dla funkcjonowania własnego przedsiębiorstwa, które zostaną tam zrealizowane efektywniej niż byłoby to możliwe we własnym zakresie. Zwykle dotyczy to zadań pomocniczych, nie związanych bezpośrednio z uzyskiwaniem dochodu. Współcześnie bardzo często outsource'owane są usługi ochroniarskie, prawnicze, informatyczne, itd. Najczęstszą przyczyną wprowadzania praktyk outsourcingowych jest chęć obniżenia kosztów i uniknięcia sytuacji korupcjogennych.

Innowacje - w gospodarce wdrażanie nowych technologii, organizacji i instytucji; innowacje technologiczne są następstwem postępu naukowo-technicznego. Innowacje organizacyjne i instytucjonalne są ściśle związane z przedsiębiorczością, stanowią jej nieodzowny element; wdrażanie innowacji jest związane ze szczególnie wysokim stopniem ryzyka, dlatego w rozwiniętych gospodarkach rynkowych wykształcono specjalne sposoby ich finansowania.

Kapitał intelektualny - Na kapitał intelektualny składają się: wiedza, doświadczenie, technologie, stosunki z klientami, umiejętności. Należy zauważyć, że wartość kapitału intelektualnego nowoczesnych przedsiębiorstw przekracza wielokrotnie wartość księgową.

---