Vincent van Gogh, który sam cierpiał z powodu depresji, namalował obraz 25.07.1890 roku przedstawiający desperacje oraz brak nadziei w depresji.

"Jestem zgnębiony. Przez cały dzień chodzę smutny, w moim ciele nie ma nic zdrowego. Jestem zamknięty, bez wyjścia. Moje oko słabnie od nieszczęścia.

Moje serce wysycha spalone jak trawa, zapominam nawet o spożyciu chleba. Jestem podobny do kawki na pustyni, stałem się jak sowa w ruinach. Prędko wysłuchaj mnie, bym się nie stał podobny do tych, co schodzą do grobu."   

(Ps. 7-11,88 ; 9-10,143)

Słowa te, mimo iż pisane wieki temu, bardzo dobitnie ukazują czym jest DEPRESJA oraz oddają jej sedno. Depresja to choroba tak wyniszczająca, że nie wykryta i nie leczona jest często powodem niepotrzebnego cierpienia milionów ludzi na całym świecie. Zaburzenie to jest zdradliwe i często trudno jest dostrzec zbliżanie się tegoż niebezpieczeństwa, szczególnie gdy się go nigdy wcześniej nie doświadczyło.

Podział objawów depresji:
- symptomy emocjonalne: obniżony nastrój - smutek i towarzyszący mu często lęk, utrata radości życia (od utraty zainteresowań po zaniedbywanie potrzeb biologicznych); zniecierpliwienie, drażliwość;
- symptomy poznawcze: negatywny obraz siebie, obniżona samoocena, samooskarżenia, pesymizm i rezygnacja, (w skrajnych wypadkach mogą pojawić się także urojenia depresyjne);
- symptomy motywacyjne: problemy z mobilizacją do wszelkiego działania, które może przyjąć wręcz formę spowolnienia psychoruchowego; trudności z podejmowaniem decyzji;
- symptomy somatyczne: zaburzenie rytmów dobowych (m.in. zaburzenia rytmu snu i czuwania), utrata apetytu, osłabienie i zmęczenie, utrata zainteresowania seksem, czasem skargi na bóle i złe samopoczucie fizyczne.

RODZAJE DEPRESJI:

Dystymia - Odmiana łagodna, która trwa co najmniej dwa lata u dorosłych, a rok u dzieci i młodzieży. Osoby cierpiące na dystymię określane są jako posiadające osobowość depresyjną.

Zaburzenie dwubiegunowe (cyklofrenia) - Charakteryzuje się tym, iż doświadcza się na przemian ( okresy różnej długości, większe niż tydzień) stanów depresyjnych i maniakalnych. Stany maniakalne to podniesiony nastrój, ekspansywny, podatny na irytacje. Osoba taka przeżywa gonitwę myśli, co może przejawiać się słowotokiem. Nagle ma zbyt wysokie mniemanie o sobie, zaburzenia snu. Oprócz tego choremu trudno jest jasno ocenić sytuację oraz utrzymać uwagę. Zaburzenie dwubiegunowe nazywane jest także zespołem maniakalno- depresyjnym.

Depresja nietypowa- Różni się tym od typowych depresji, podczas których nie można odnaleźć radości życia, tym, iż pacjent może się radować przyjemnymi sytuacjami, lecz nie umie ich szukać. Inne różnice to : zamiast słabego apetytu i bezsenności ludzi ci jedzą i śpią więcej niż zwykle. Osoby cierpiące na nietypową depresję mają skłonność do nadwrażliwości na odrzucenie w sytuacjach społecznych.

Zaburzenia cyklotymiczne - Pacjent doświadcza na zmianę depresji łagodnej i stanów maniakalnych w ciągu co najmniej dwóch lat.

Zaburzenia nastroju spowodowane stanem zdrowia - Depresja może być skutkiem wielu chorób oraz może także przebiegać równolegle z nimi.

Zaburzenia mieszane - Stan, w którym doświadcza się równocześnie depresji i manii.

Sezonowe zaburzenie nastroju (depresja zimowa) - Ofiary tego zaburzenia stają się smutne, podatne na irytacje, letargiczne i mało produktywne na początku października lub w listopadzie. Następnie przez całą zimę mają tendencję do nadmiernego snu oraz odczuwają niepohamowany apetyt na wszystko co słodkie, czego rezultatem jest wzrost wagi ciała. Wraz z nadejściem wiosny przygnębienie ustępuje i wszystko powraca do normy.

Zaburzenia nastroju wywołane spożytymi substancjami (alkohol, leki, narkotyki) Wiele lekarstw (w szczególności tych nielegalnych) powodować może depresję jako skutek uboczny. Alkohol sam w sobie jest środkiem depresyjnym.

Depresja poporodowa - Jej przyczyną są nagłe zmiany hormonalne towarzyszące ciąży i nagła, ogromna odpowiedzialność po porodzie, związana z opieką nad niemowlęciem.

PRZYCZYNY DEPRESJI:

Przyczyny biochemiczne

Właściwe funkcjonowanie naszego mózgu zależy od poprawnego współdziałania mediatorów. Najmniejsza zmiana w takim mediatorze może stać się przyczyną depresji. Są 3 zasadnicze mediatory:

- serotonina ( hormon żołądka, kontroluje nastrój oraz stany świadomości, działa przeciwdepresyjnie )

- noradrenalina ( pokrewna adrenaliny, wydzielana przez komórki nerwowe, popularnie nazywana hormonem "walcz lub uciekaj" )

- dopamina ( substancja podobna do hormonów, jej brak lub nadmiar prowadzi do schizofrenii, choroby Parkinsona i depresji)

Są one związane z naszym nastrojem. Za centrum nastroju uważane są zespoły różnych neuronów w mózgu. Jeśli centra te pracują poprawnie, mediatory w sposób zsynchronizowany pomagają kontrolować nastroje. Jeśli zaś mediatory zaczynają zawodzić pojawia się depresja.

Kiedyś sądzono, że powodem depresji jest po prostu obniżenie serotoniny, noradrenaliny i dopaminy w mózgu. Obecnie badacze i naukowcy zdają sobie sprawę z faktu, iż depresja jest o wiele bardziej skomplikowana. Związana jest z wieloma innymi czynnikami, takimi jak :

*samotność i izolacja; *przewlekła choroba lub chroniczny ból; *kłopoty finansowe; *śmierć ukochanej osoby; *rozwód lub zerwanie związku; *kłopoty w małżeństwie; *przemoc seksualna, emocjonalna lub fizyczna; *udział w katastrofie, wypadku, wojnie; *operacja lub poród; *bezrobocie.

Czynniki te to nic innego jak przyczyny społeczne depresji.

Przyczyny psychologiczne

Jedną z najważniejszych przyczyn psychologicznych jest utrata poczucia własnej wartości. Związane jest to jest kompleksami, którego mogą być spowodowane wyglądem (niepodobaniem się sobie), wynikami w nauce lub pracy, naszym miejscem w hierarchii grupy społecznej. Inną psychologiczną przyczyną powstania depresji może być przesadnie negatywne postrzeganie świata i relacji międzyludzkich. Jeśli osoba o takim nastawieniu nie osiągnie zakładanego celu, może uważać, że poniesie klęskę we wszystkich swoich usiłowaniach. (np. jeśli chłopak zerwie związek, to dziewczyna uważa, że nie ma już szansy na inną miłość, nikt jej nie będzie chciał, jest nic nie warta). Do depresji może prowadzić także poczucie winy, strach przed porzuceniem, czy odrzuceniem, wewnętrzna złość, która nie została wyładowana.

PSYCHOTERAPIA

Psychoterapia poznawczo - behawioralna

Koncentruje się na podświadomości, strukturach myślowych i tym, w jaki sposób wpływają one na postrzeganie samego siebie, otoczenia i przyszłości.

Oparta jest ona na zadawaniu prac pacjentowi do wykonania poza sesjami spotkań np. prowadzenie notatek, zapisywanie tego, co myślał w określonej sytuacji lub jak reagował na dane okoliczności.

Terapia interpersonalna

Koncentruje się na konfliktach i trudnościach, jakich doświadczają ludzie w kontaktach z innymi. Podczas sesji terapeuta i pacjent starają się zrozumieć, w jaki sposób niezdrowe relacje prowadzą do wystąpienia depresji i jaki mają wpływ na jej intensywność.

INNE TERAPIE

Leczenie szpitalne

Jest ono konieczne wtedy, gdy próby leczenia osoby z ostrą depresją nie przyniosą rezultatu lub osobie tej grozi niebezpieczeństwo podjęcia próby samobójczej. Chodzi tu o leczenie w szpitalu psychiatrycznym, gdzie zespół lekarzy stosuje intensywne środki, mające pomóc w pozbyciu się tej dolegliwości. Środki te to m.in. psychoterapia (indywidualna i grupowa), terapie rekreacyjne (ruchowa, sportowa, taneczna), terapia rodzinna (z obecnością członka rodziny), leczenie farmakologiczne.

Często wstyd, zażenowanie, strach i innego rodzaju emocje - zupełnie adekwatne i normalne - nie pozwalają na zgodę na leczenie szpitalne. Jeśli obawiasz się co inni mogą sądzić, nie zapominaj, że jesteś w stanie utrzymać swoja sytuację w tajemnicy. Nikt oprócz Ciebie, lekarza i najbliższej rodziny nie musi niczego wiedzieć. Najważniejsze są korzyści, które wynikną z leczenia szpitalnego i całkowite wyleczenie się z choroby.

Elektrowstrząsy

Terapia polega na przesyłaniu przez głowę pacjenta - między elektrodami umieszczonymi po obu stronach głowy - na krótki okres prądu elektrycznego. Wywołuje on napad drgawkowy (konwulsje), w wyniku których zachodzą zmiany chemiczne w mózgu, doprowadzając do czasowego ustąpienia symptomów depresji lub innych emocjonalnych zaburzeń. Stosowanie elektrowstrząsów pozostawione jest jako ostatnia deska ratunku, kiedy to zawiodły wszystkie inne próby leczenia. Metoda ta skuteczna jest w stosunku do 90% depresyjnych pacjentów. Skutkiem ubocznym mogą być zaniki pamięci.

Hipnoterapia - Jest metodą psychoterapeutyczną, wprowadzającą pacjenta w stan odprężonego czuwania i koncentracji. Podczas tego stanu postrzeganie pacjenta można zmienić pod wpływem sugestii terapeuty.

Fototerapia - Terapia światłem polega na codziennym trzydziestominutowym naświetlaniu sztucznym światłem w celu usunięcia symptomów depresji.

Akupunktura - Jest starą, chińską metodą leczenia, w której stymuluje się określone punkty ciała poprzez wbijanie w nie cienkich igieł. Każdy zespół punktów na ciele, w które wbija się igły, odpowiada określonemu organowi. Naukowcy nie stwierdzili jak dotychczas żadnych ubocznych skutków akupunktury, a o skuteczności jej działania świadczą sukcesy  leczeniu różnych schorzeń i chorób, m.in. depresji.

Magnetyczne pobudzanie - Jest to zabieg eksperymentalny podczas którego lekarz za pomocą przyłożonej do głowy pacjenta cewki, przepuszcza pole magnetyczne. Pole to wytwarza napięcie elektryczne w mózgu, a nie doprowadza do konwulsji jak elektrowstrząsy.

Badania wykazały, że stosowanie tej metody powoduje spadek objawów depresyjnych, bez wystąpienia zaników pamięci.

Ziele świętojańskie - Inaczej dziurawiec. Stosowany jest jako środek leczący łagodną depresję, mający niewiele efektów ubocznych.

LEKI

Biorąc pod uwagę mechanizm działania, wyróżniamy następujące grupy leków antydepresyjnych:

• 
  leki trójpierścieniowe - zatrzymują dostępną norepinefrynę (bądź serotoninę) w synapsie przez blokowanie reabsorpcji - np. amitryptylina, doksepina, imipramina, klomipramina.

• leki czteropierścieniowe - mianseryna.

• leki hamujące selektywnie wychwyt serotoniny (SSRI), np. fluwoksamina, fluoksetyna (nazwa handlowa: Prozac) lub paroksetyna.

• SNRI - wenlafalsyna.

• inhibitory MAO - które opóźniają rozkład chemiczny amin biogenicznych przez hamowanie monoaminoksydazy, enzymu które jest za owo rozbijanie odpowiedzialny - np. moklobemid.

Działanie leków przeciwdepresyjnych zaczyna się dopiero po wielu dniach, a wyraźna poprawa widoczna jest dopiero po 4-6 tygodniach.

Na depresję częściej chorują kobiety niż mężczyźni, zwykle rozwija się ona później niż depresja dwubiegunowa. 15% pacjentów z ciężką depresją umiera wskutek samobójstwa, 20-60% chorych na depresję próbuje sobie odebrać życie, 40-80% ma myśli samobójcze.

---