PODSTAWOWY MODEL GOSPODARKI AD-AS
Model gospodarki charakteryzujący stronę popytu i podaży - wielkości zagregowane
Zaznaczenie na modelu całej produkcji wytworzonej w gospodarce i uniwersalnej (jednej) ceny tych dóbr
Os pozioma - realny PNB
Oś pionowa - poziom cen (mierzony deflatorem)
ZAGREGOWANY POPYT
AD - zagregowany popyt (aggregate demand) - zależność między wielkością popytu zgłaszaną przez wszystkie podmioty gospodarki a poziomem cen
(model gospodarki AD-AS)
AD - zagregowany popyt - zależność między całkowitą ilością dóbr i usług (rPNB), jaką podmioty gospodarki (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, rząd) chcą nabyć,
a poziomem cen (mierzonym deflatorem PNB) w określonym czasie
Udział w tworzeniu PKB w mln zł
% |
47,6 |
5,1 |
14,3 |
31,7 |
1,3 |
Popyt globalny w 2007 (mln zł)
Wyniki makroekonomiczne w 2007 r. (mln zł)
Dochód narodowy brutto 1132873
C |
711776 |
|
mln zł |
60,6% PKB |
58,9% AD |
G |
211027 |
|
|
18,0% PKB |
17,5% AD |
I |
285743 |
1208546 |
Popyt krajowy |
24,3% PKB |
23,6% AD |
NX |
-33280 |
1175266 |
PKB |
- 2,8% |
100% |
|
|
|
|
|
|
C - wydatki konsumpcyjne (55-60% PKB)
Czynniki kształtujące poziom C:
poziom DN (oraz prognozy na przyszłość, dostępność kredytów, styl życia)
konsumpcja rośnie wolniej niż dochody
MPC - marginalna skłonność do konsumpcji - część dodatkowego dochodu, która jest konsumowana
MPC |
= |
Δ C |
|
|
Δ Y |
C - konsumpcja
Y - dochód
(MPC przyjmuje wartości 60% - 75%)
[APC - przeciętna skłonność do konsumpcji (C/Y)]
ważne - czy wzrost dochodów krótkotrwały, czy długotrwały
I - wydatki inwestycyjne
Czynniki kształtujące poziom I:
postęp naukowo - techniczny, wysokość stopy procentowej
(I - stanowią ok. 20% PKB)
G -wydatki rządowe - ok. 20%
NX - eksport netto
Krzywa zagregowanego popytu (AD)
Zagregowany popyt zależy od poziomu całkowitych wydatków i poziomu cen w gospodarce
Zależność między wielkością zagregowanego popytu a poziomem cen - krzywa zagregowanego popytu
Krzywa zagregowanego popytu (AD) - graficzna zależność między wielkością realnego PNB, na jaką zgłaszany jest popyt przez wszystkie podmioty gospodarcze, a poziomem cen (mierzonych deflatorem PNB)
Krzywa zagregowanego popytu (AD) - pokazuje łączną wartość dóbr i usług, jaka nabywcy zamierzają zakupić w danych warunkach i czasie
Wzrost poziomu cen - spadek globalnego popytu (spadek siły nabywczej pieniądza, spadek zakupów przez gospodarstwa domowe, spadek popytu inwestycyjnego - droższe kredyty w warunkach inflacji) - ruch po krzywej AD
Zmiany AD Wzrost popytu
Determinanty AD - wszystkie czynniki, które maja wpływ na wydatki gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i rządu (obniżenie podatków, wzrost wydatków rządowych, wzrost inwestycji)
ZAGREGOWANA PODAŻ
AS - zagregowana podaż zależność między ilością produktów (wielkością realnego PKB), jaka wszyscy producenci w gospodarce chcą zaoferować na sprzedaż, a poziomem cen(mierzonym deflatorem PNB) wdanym okresie
AS - zagregowana podaż (aggregate supply) - zależność między wielkością podaży oferowaną przez wszystkich producentów w gospodarce a poziomem cen
Krzywa AS ukazuje zbiór cen, po których przedsiębiorstwa gotowe są sprzedawać różne ilości produktu,
Czynniki wpływające na podaż:
Poziom cen
Możliwości produkcyjne gospodarki Inwestycje)
Postęp naukowy i techniczny (technologie, koszty)
Siła robocza (produkcyjność)
Dostępność i koszty czynników produkcji
Regulacje rządowe
Krzywa zagregowanej podaży - graficzna zależność między wielkością realnego PNB oferowaną na sprzedaż przez wszystkie firmy a poziomem cen (mierzonym deflatorem PNB)
W zależności od stanu gospodarki - krzywa podaży przyjmuje różne kształty
1. Gospodarka w depresji
Depresja (recesja) taka sytuacja, gdy w gospodarce możliwości produkcyjne są wykorzystywane w małym stopniu (bezrobocie czynników produkcji, nadwyżki zapasów, spadek poziomu życia)
W sytuacji recesji rozmiary produkcji (PKB) mogą rosnąć, bezrobotne nadwyżki możliwości produkcyjnych mogą być wykorzystywane bez podnoszenia cen czynników wytwórczych (poziom cen nie zmienia się)
2. Gospodarka na poziomie pełnego zatrudnienia
Pełne zatrudnienie -wykorzystane (zatrudnione) wszystkie czynniki wytwórcze
W sytuacji pełnego zatrudnienia wzrost produkcji jest możliwy wyłącznie wraz ze wzrostem cen - wzrost produkcji prowadzi jedynie do inflacji oraz „przegrzania” gospodarki
(wzrost produkcji - bez podwyżki cen jest niemożliwy, pozyskanie dodatkowych pracowników, zasobów wymaga podwyżek wynagrodzeń „podkupywania pracowników innym firmom i przepłacania”, płacenia więcej niż inni za czynniki wytwórcze
(zwiększenie produkcji jest możliwe w dłuższym okresie, po dokonaniu inwestycji zwiększających możliwości produkcyjne
3. Gospodarka w sytuacji niepełnego wykorzystania zasobów (istnieją pewne rezerwy czynników wytwórczych),
Wzrostowi produkcji towarzyszy wzrost cen (w krótkim okresie istnieją niedobory, czemu towarzyszy wzrost cen i kosztów produkcji)
Każda z trzech krzywych tworzy całkowitą krzywą podaży odpowiadająca różnym poziomom gospodarowania. W miarę wzrostu produkcji zostają zagospodarowane czynniki produkcji, czemu w pewnym momencie zaczyna towarzyszyć wzrost cen. W sytuacji pełnego wykorzystania czynników wytwórczych dalszy wzrost produkcji jest niemożliwy.
ZMIANY ZAGREGOWANEJ PODAŻY
Zmiana cen w gospodarce - przesunięcie po krzywej podaży
Obniżenie kosztów produkcji, nowe technologie, postęp naukowo-techniczny, wzrost dostępnych czynników wytwórczych (czyli wszystkie czynniki powodujące wzrost możliwości produkcyjnych)- przesunięcie krzywej podaży
RÓWNOWAGA MAKROEKONOMICZNA
W równowadze ustala się poziom cen i rozmiary produkcji (rPNB), jaka konsumenci chcą nabyć, a producenci oferują
W sytuacji nierównowagi występuje nadwyżka (gromadzenie zapasów) lub niedobór (wykupywanie zapasów)
P
r-PNB
P
P
P
r-PNB
r-PNB
r-PNB
Spadek popytu
P
r-PNB
P
r-PNB
P
r-PNB
depresja
niepełne wykorzystanie
zasobów
P
r-PNB
pełne wykorzystanie
zasobów
P
P
r-PNB
E
PE
QE