PRAWO KARNE WYKŁADY SEMESTR I

Wykład 1

23.02.2011

Prawo karne materialne jest pojęciem wieloznacznym. Wykłada się pewną dogmatykę prawa karnego. Trzeba uzmysłowić sobie z kontekstu o jakie pojęcie chodzi. W szerokim ujęciu prawo karne materialne to zespół norm które określają:

1. jakie czyny są przestępstwami( lub wykroczeniami-w szerokim znaczeniu);Dlatego w nawiasie że jest spór czy prawo wykroczeń jest samodzielną dziedziną czy nie.Spór dzisiaj dalej jest ale sytuacja się zmieniła. Jak się przejmuje szerokie rozumienie prawa karnego to wykroczenia się do niego zaliczają, w wąskim się nie zaliczają. Zakres norm możną wesprzeć na trzech filarach. Jest to zespół przepisów określających jakie czyny są zabronione-oszustwo, gwałt, kazirodztwo, nietrzeźwość za kierownicą....spowodowanie katastrofy.

2. na jakich zasadach oparta jest odpowiedzialność za popełnione czyny; Normy które określają zasady odpowiedzialności za te czyny. Jest to nauka o przestępstwie w gruncie rzeczy. Prawo karne dosyć oryginalnie się rozwijało najpierw pojawiały się typy przestępstw-najpierw część szczególna a później zasady odpowiedzialności zaczęły się rozwijać. Obywatel nie może się bać własnego państwa.

3.jakie kary i inne środki penalne stosuje się wobec sprawców tych czynów. Normy związane z penologią, czyli z nauką o karach.

Te trzy grupy norma mają pewne cechy charakterystyczne, są związane z charakterem IMPERATYWNYM tych norm. Normy prawa karnego mają charakter wartościujący, jak coś narusza prawo to od razu jest wartościowane negatywnie. Prawo karne ma charakter zupełnie specyficzny bo nie ma charakteru organizatorskiego, ma charakter prawa granic. Prawo karne nie ma ambicji organizatorskich ale politycy takie ambicje wobec prawa karnego mają. Oni chcą rządzić prawem karnym, prawem karnym rządzić się nie da. Prawo karne jest prawem granic stwarza nieprzekraczalne granice.

4.Ma charakter subsydiarny albo autonomiczny. Dylemat, bo obydwie wypowiedzi nie są pozbawione słuszności.

Prawo karne 02.03.2011 WYKŁAD II

Gdy chodzi o charakter norm prawa karnego, zaznaczyliśmy że prawo karne jest prawem nieprzekraczalnych granic. Pochodzi od profesora Woltera. Chodzi o merytoryczną stronę zagadnienia.

Prawo karne nie ma ambicji organizatorskich, to znaczy nie ma organizować życia ludzi w jakiejkolwiek dziedzinie aktywności społecznej.

Jeżeli sobie wyobrazimy że stosunki rodzinne miałyby być regulowane przez prawo karne, znaczy jak mąż nie pomaga żonie to kara grzywny to widać gołym okiem, że prawo karne się do tego nie nadaje. Prawo karne nie nadaje się do organizowania stosunków gospodarczych. Zwalczano przy pomocy prawa karnego tzw. spekulację. Brało się to stąd że rynek państwa socjalistycznego to rynek państwa niedoboru i jak ktoś kupował 3 rowery na raz to go za szkodnika uważao ;D bo kupował za dużo a inni nie mogli kupić wcale.

Cechy PRAWA KARNEGO

Prawo karne nie ma zadań organizatorskich nie jest zatem prawem sektorów. Prawem sektorów jest prawo pracy, podatkowe, zobowiązań. To są wszystko dziedziny prawa sektorów. Wszystkie inne dziedziny są prawem sektorów.

1.PRAWO KARNE JEST PRAWEM GRANIC.

Prawo karne zajmuje się stawianiem pewnych ograniczeń, ,,pachołków ostrzegawczych" w bardzo różnych miejscach. Np. rodzice mają prawo wpływać na decyzję dziecka, ale nie mogą go zmuszać, maltretować. Tu się stawia pachołek z czerwoną lampką w postaci artykułu 207 kodeksu karnego, które tego zabrania.

Kto narusza prawa pracownika, to narusza prawo. Prawo karne nie mówi jakie zachowania np. wq dziedzinie prawa pracy są bezkarne. PRAWO KARNE OKREŚLA ZACHOWANIA KARALNE, KTÓRE SĄ TAK SZKODLIWE, BEZPRAWNE, ŻE TRZEBA JE OBWAROWAĆ SANKCJĄ.

Prawo karne decyduje o karalności a nie bezprawności czynu.

Prawo karne jest potrzebne abyśmy mogli uregulować pewną część zycia społecznego.

2.Prawo karne ma charakter imperatywny, w przeciwieństwie do pozostałych gałęzi prawa, które z reguły mają charakter dyspozytywny. Prawo karne jest imperatywne w tym sensie że znaczna większość reguł, ich użycie, nie zależy od woli zaangażowanych w stosunek prawny. Nie zależy od woli pokrzywdzonego i tego który będzie za to przestępstwo ścigany.

Przepisy imperatywne stosowane są niezależnie od woli stron, będących podmiotami stosunkami prawnego. Godność, cześć-chroniona w zależności od tego czyja godność jest chroniona.

3.Prawo karne ma charakter wartościujący. Każda norma prawa karnego jak opisuje jakieś zachowanie jako karalne to wartościuje to zachowanie negatywnie. Normy innych dziedzin prawa na ogół nie mają charakteru wartościującego.

Ustawodawca nie ma prawa zabraniać pod groźbą kary zabraniać zachowań, które nie byłyby społecznie szkodliwe. Nie ma prawa zabraniać zachowań, które są INDYFERENTNE społecznie.

Znamię intencjonalne-żeby ustalić istnienie tego znaczenia, to ktoś musi się przyznać.

Ze względu że prawo karne ma charakter wartościujący, na znaczeniu zyskuje gwarancyjna funkcja prawa karnego.

Prawo karne musi odpowiednio wartościować poszczególne czyny. Nie może być tak że łatwe do wykrycia przestępstwa jest np karane 12 lat pozbawienia wolności, a użycie 8 lat. Powinno być przecież odwrotnie. KARA POWINNA BYĆ ODPOWIEDNIA DO SPOŁECZNEJ SZKODLIWOŚCI. Nie może być tak że kara nie odzwierciedla wagi czyny pod względem ujemności społecznej. im czyn jest bardziej szkodliwy społecznie tym oczywiście kara surowsza.

Przepisy prawa karnego muszą tworzyć system. Prawo karne jest bałaganiackie, sprzyja przestępczości. Prawo karne, które nie tworzy systemu, utrudnia walkę z przestępczością.

4.Prawo karne ma charakter subsydiarny albo autonomiczny(w różnych podręcznikach). Powstaje pytanie czy prawo karne jest zależne czy niezależne, bo te słowa to przeciwieństwa.

Prawo karne ma charakter autonomiczny- tworzy takie zakazy i nakazy których podstawę znajdujemy tylko w prawie karnym. Autonomiczność jako cecha prawa karnego rozumiana jest w ten sposób że prawo karne tworzy niezależne normy prawne, to znaczy że tworzy normy niezależne od innych norm prawa. Np. nie ma żadnych przepisów które mówią o zgwałceniu, tylko w prawie karnym znajdują się takie przepisy. Jest szereg przepisów które nie mają odpowiedników w innych dziedzinach. To, że prawo karne ma charakter autonomiczny twierdzi większość autorów w Polsce.

Drugi pogląd to taki, że prawo karne ma charakter subsydiarny. To znaczy że prawo karne okłada karą normy postępowania nie należące do prawa karnego. Normy prawa karnego to normy, które nakładają kary za naruszenie tamtych norm.

Naszym zachowaniem rządzą nomy postępowania, normy sankcjonowane. Np. a to każą płacić podatki, ustępować miejsca starszym w tramwaju, dbać o życie i zdrowie dziecka, wypłacać wynagrodzenie wg stawek miesięcznych..Naruszenie norm sankcjonowanych aktualizuje niekiedy normy sankcjonujące, które znajdują się w prawie karnym. Są to normy zwrócone do organów ścigania i mówią, że należy karać tych którzy naruszyli tamte normy.

Prawo karne ma charakter subsydiarny-ultima racio-ostatni argument, wymusza normy postępowania, które do prawa karnego nie należą.

Jest argument poważniejszy którzy podkreślają zwolennicy charakteru autonomicznego. Mówią że są normy które nie mają odpowiedników w innych dziedzinach prawa. Norma moralna, która staje się normą prawną, poprzez uznanie jej za obowiązującą normę prawną przez ustawodawcę karnego. Prawo karne może uznać taką normę moralną. Ale to nie jest tak że przepis prawa karnego wprowadza tą normę. Prawo karne nie tworzy norm postępowania, prawo karne uznaje normy postępowania za obowiązujące. Rządzą nami normy kulturowe, my postępujemy wg norm kulturowych.

Norma prawa karnego może przewidywać karę za niektóre naruszenia norm kulturowych.

Wszyscy przyjmują że prawo karne jest ostatecznym argumentem-ultima racio, wszytsko co da się uregulować bez użycia prawa karnego to należy regulować bez użycia prawa karnego. Prawem karnym regulujemy wtedy nie da się uregulować inaczej niż bez użycia prawa karnego.

Jakie są cele prawa karnego?

1.Zasadniczy cel prawa karnego to zapobieganie popełnianiu przestępstw. Ustawodawca uznając jakieś zachowanie za niepożądane, okłada je karą.

To zadanie realizowane jest 2 drogami:

a)poprzez zagrożenie karą czyny opisanego w ustawie-opisuje się czyn w ustawie i zagraża karą, powoduje to pewną świadomość , że ten czyn uznawany jest za społecznie szkodliwy w pewnym stopniu. Prawo karne powinno przerazić sprawcę.

Nie surowość kar decyduje o skuteczności, ale wykrywalność przestępstw. Nie ma natomiast kraju gdzie wykrywalność jest 100%. Dlatego podnoszenie surowości jest nieefektywne.

Chodzi o pozytywną ;prewencję. Pozytywna prewencja różni się od generalnej negatywnej tym(prawo karne ma przerażać obywatela surowością kar-negatywna), tym że ma wskazywać precyzyjnie szkodliwość czynów, pokazywać że tych czynów należy się wystrzegać a nie przerażać obywatela.

b)droga oddziaływania prawa karnego poprzez informację o stosowaniu kar i innych środków penalnych wobec osób które naruszyły prawo karne. Częściej i skutecznie oddziaływają wiadomości o zastosowaniu prawa karnego. Ludzie dowiadują się o skazaniach przestępstwa, dowiadują się co za to grozi. Przepis, który jest w kodeksie karnym tylko jest mało wart. Zastosowanie jest ważniejsze, wtedy ludzie sobie uświadamiają co za to grozi. Mamy do czynienia z zastosowaniem prawa karnego poprzez informację o oddziaływaniu kar.

Funkcje prawa karnego:

1.Podstawowe funkcje prawa karnego to funkcja prewencyjna, i represyjno-resocjalizacyjna. Nazywane są funkcją ochronną prawa karnego. Niektórzy autorzy mówią że funkcja ochronna jest ważniejsza niż gwarancyjna, niektórzy że obie te funkcje są równoważne. Chodzi o to że prawo karne ma chronić dobra prawne przez naruszeniami. Prawo karne chroni dóbr prawnych-tak się rozumie prawo karne w systemie kontynentalnym. W prawie anglosaskim prawo karne ma zmierzać do uspokojenia konfliktu prawnego wywołanego przestępstwem. Konflikt prawny burzy po prostu porządek społeczny. W systemie kontynentalnym dążymy do prawdy obiektywnej, nie jest możliwe aby odstępować od stanu faktycznego.

2.Jest też funkcja gwarancyjna prawa karnego.

3.Funkcja kompensacyjna prawa karnego-funkcja ta nie jest główną funkcją prawa karnego, ma charakter dopełniający. Polega na naprawieniu szkody wyrządzonej danym czynem. W zasadzie funkcja kompensacyjna nie była przyznawana prawu karnemu przez setki lat, prawo cywilne zajęło się kompensacją szkód.

Prawo karne powinno spełniać pełną rolę kompensacyjną bo ofiara przestępstwa to człowiek nieporadny nie umie aktywować pewnych środków cywilno-prawnych by dojść do swoich praw, np. może nie mieć pieniędzy na adwokata itd. Prawo karne powinno zająć się reperowaniem szkód również. Prawo karne działa na ogół szybciej niż prawo cywilne.

Argumenty, które nie przekonują Dębskiego:

-rekomendacje Rady Europy-trzeba je wziąć pod uwagę ale jak są merytorycznie uzasadnione

Argument, który przekonał Dębskiego, że prawo karne na funkcję kompensacyjną:

Kompensacja odgrywa pewną rolę wychowawczą, ma oddziaływanie na sprawcę, że przestępca naprawiając szkodę poznaje rozmiar szkody i okoliczności, w których działa poszkodowany. Łatwiej jest oceniać ludzi jak się z nimi nie spotykamy.

Ludzie się powstrzymując od przestępstw jak poznają szkodę, okoliczności i rodzinę poszkodowanego.

Funkcja kompensacyjna prawa karnego jest drugoplanowa ale nie jest obca prawu karnemu. Chodzi o zachętę do naprawienia szkody. Napraw szkodę to będziesz łagodniej traktowany.

Prawo karne Wykład 3

09.03.2011

Funkcje prawa karnego:

Funkcję ochronną można rozbić na 2. prewencyjną i represyjno- resocjalizacyjną.

1.prewencyjna -prawo karne oddziaływujac dwoma drogami poprzez zagrożenie groźbą kary w ustawie karnej oraz oddziałując poprzez informacyjne o działaniu kar prawo karne kształtuje społeczne oceny ci do wartości poszczególnych dóbr. Gdy chodzi o zagrożenie karne to kształtuje ono społeczne wyobrażenie o wartości poszczególnych dóbr. Ważną funkcję ma właściwe określenie systemu kar. Oddziaływuje to w sposób bezpośredni na prewencyjne działanie prawa karnego.

System kar stwarza pewien powściąg psychiczny. Jeżeli by się zdążył taki przestępca który kalkuluje popełnienie przestępstwa za i przeciw, to jest to bardzo rzadkie. Ludzie na ogół myślą już po popełnieniu przestępstwa. Samo zagrożenie w kodeksie karnym to mało. Funkcja powściągowa prawa karnego wiąże się w większym stopniu z wykrywalnością, w drugim stopniu z surowością.

2.represyjno-resocjalizacyjna-prawo karne oddziaływuje na osoby, które mogłyby się potencjalnymi sprawcami stać, choć nie można traktować ludzi jako potencjalnych sprawców. Ludzi odpychają od popełnienia przestępstw reguły moralne.

U nas prawem karnym gra się w prawie wyborczym, przy manipulacji elektoratem.

Funkcja represyjno-resocjalizacyjna jest skierowana wobec osób które przestępstwo popełniły, chodzi i oddziaływanie nie sprawców czynów zabronionych. Sprawców odsuwa się od popełnienia przestępstwa przez :

a)metoda eliminacji-jeżeli sprawca popełnia przestępstwo i okazuje się niepoprawialnym sprawcą, ,,wielokrotnie popełniają przestępstwo", uczynili sobie sposób na życie z popełniania przestępstw. Być może żeby ich usunąć ze środowiska najlepszą metodą jest eliminacja takich osób. W dzisiejszych systemach prawno-karnych stosowanie oczywiście kary śmierci jest niehumanitarne, ale np, w Stanach Zjednoczonych stosowanie kary śmierci jest dozwolone.

Eliminacja jako sposób odsunięcia sprawcy od popełnienia przestępstw nie musi oznaczać kary śmierci, jest to długoletnie pozbawienie wolności albo pewne środki karne. Takie środki karne jak pozbawienie prawa wykonywania zawodu. chodzi aby odsunąć sprawcę od możliwości popełniania przestępstw. Chodzi o to, że przy przestępstwach nieumyślnych może się coś zdarzyć. Np.lekarz zaszywa coś w brzuchu podczas operacji, dochodzi do błędów w sztuce chirurgicznej i żeby zabezpieczyć ten szpital daje się zakaz wykonywania zawodu dla lekarza i nada się karę kryminalną. Jak nie będzie przeprowadzał operacji to nie będzie popełniał błędów i narażał na koszty szpitala.

Większość środków karnych miało charakter eliminacyjny w przeszłości. Np kieszonkowcom obcinano dwie ręce i ich odsunięto od możliwości popełniania przestępstw.

Powstaje pytanie co w zamian, zamiast eliminacji.

b)izolacja-sprawcę przestępstwa izoluje się od społeczeństwa, uniemożliwia mu się popełnienie przestępstwa. Jeżeli eliminacja jest długoterminowa. Każda izolacja w przeciwieństwie do eliminacji jest czasowa. Każdy środek izolacyjny kiedyś się kończy. Sama izolacja nie załatwia sprawy.

Zamysł izolacyjny jest taki niegdy nie rozwiązuje sprawy definitywnie. Jeżeli on wyjdzie gorszy z zakładu karnego to biada.

c)resocjalizacja-jest to założenie nieco idealistyczne, daleko idące, że kara kryminalna, sposób jej wykonania może sprawcę resocjalizować, przygotuje sprawcę do życia na wolności poprzez zaakacptowanie przez niego systemu wartości społecznych przyjętych w społeczeństwie. jeżeli sprawca uzna że odrzuca to co odrzuca społeczeństwo to jest ok. Jeżeli system społeczny wpoi się sprawcy, to mamy do czynienia ze sprawcą zresocjalizowanym. To jest ideał, cel do którego powinien dążyć każdy, kto stosuje krary. Kara pozbawienia wolności to nie jest zapuszkowanie tylko, ale trzeba go przywrócić społeczeństwu, np. pokazać że nie trzeba kraść tylko można go zawodu nauczyć. Jeżeli się kogoś nauczy normalnego funkcjonowania w społeczeństwie to to jest sukces, chociaż trudno osiągalny. Jak jest bezrobocie to trudno zapewnić pracę skazanym.

W pewnych warunkach okazało się że oddziaływanie resocjalizacyjne jest b.trudne. Przepełnienie w więzieniach też nie ułatwia sytuacji, np. wychowawcom więziennym. Zagęszczenie w zakładach karnych obniża standardy resocjalizacyjne.

Nie da się odzielić 2 rzeczy. Resocjalizacja jest najlepsza, do niej należy dążyć. Należy dążyć do takiego ukształtowania sposobu myślenia więźnia aby nie popełniał przestępstw ze względu na własne przekonania a nie na rachunek zysków i strat. Jeżeli sprawca dochodzi do wniosku że od przestępstwa do przestępstwa to nie jest sposób na życie, to jest to sukces prawa karnego.

Resocjalizacja,to największy sukces prawa karnego, potem poprawa jurydyczna poprzez izolację, która sama w sobie niczego nie rozwiązuje ale rozwiązuje tylko na jakiś czas, i eliminacja.

Jak spraca dojdzie do wniosku że mu się nie opłaca popełniać przestępstw to będzie już sukces.

W Stanach Zjednoczonych zaczono wątpić w teorię resocjalizacji. Ekonomiczna teoria kary stała się coraz bardziej modna. Zaczęto kwestionować ideę resocjalizacji, Zaczęto mówić że resocjalizacja jest nieosiągalna. Co w zamian? Poprawa jurydyczna, readaptacja.

d)poprawa jurydyczna, adaptacja-kara oddziałuje na przestępcę w ten sposób, że nie popełni więcej przestępstwa bo mu się nie kalkuluje, nie dlatego że zmienił system wartości, ale po prostu ze mu się nie opłaca, np. 300zł nie są warte 3 lat w więzieniu.

Ochrona pewnych wartości społecznych, dóbr prawnych to podstawowe zadanie prawa karnego. Dobra prawne stają się dobrami prawnymi dzięki woli ustawodawcy. Dobra prawne to wartości społeczne chronione przez prawo.

Prawo karne ma silne dopełniające się funkcje funkcja ochronna i funkcja gwarancyjna.

3.gwarancyjna-Drugie fundamentalne zadanie prawa karnego to zadanie gwarancyjne. Obywatel przed rewolucją francuską nie wiedział za co zostanie ukarany.

Nie może być uznane za przestępstwo zachowanie, które nie jest opisane za przestępstwo pod groźbą kary. Jest to podstawowe założenie kulturowe, nowoczesnego prawa karnego. Nullum crimen sine lege. Nie ma przestępstwa bez ustawy.

Powstaje pytanie czy ta zasada ma swoje źródło w czasie rewolucji francuskiej, czy ma też zupełnie inne pochodzenie. Historycznie myśl o konieczności wprowadzenia takiej zasady dojrzewała w różnych częściach świata. W XVIII wieku uświadomiono sobie niszczycielskie znaczenie braku zasad prawa karnego. Do XVIII wieku wszystko co nie było dozwolone wprost, mogło być zabronione. Kiedy wprowadzono nullum crimen sine lege to się okazało, że wszystko co nie jest zabronione, jest dozwolone.

Chodzi o to, aby sobie uzmysłowić że gwarancyjna funkcja prawa karnego jest równie ważna co ochronna.

Co to znaczy że w nowoczesnych systemach prawnych obowiązuje nullum crimen sine lege?

Zasada ta zaczęła się w różnych systemach politycznych pojawiać. W XIX wieku zasada ta stała się podstawowa w kodeksach karnych. Z tej zasady wynikają następujące postulaty, które mają dwóch adresatów-organ stosujący prawo, czyli sędzia i ustawodawca. W Polskich warunkach ustawodawca robi się adrestem numer 1. Postulaty:

1. Nullum crimen sine lege scripta- nie ma przestępstwa bez ustawy pisanej. Jeżeli jakiś czyn ma być zabroniony przez groźbą kary, to musi być zabroniony przez prawo pisane. Zakaz prawa zwyczajowego. Żaden sędzia nie może kogokolwiek skazać powołując się na zwyczaj miejscowy. Zakaz prawa zwyczajowego oznacza, że nie wystarczy aby uznawać powszechny czyn za karygodny. Jeżeli w ustawie czegoś opisanego nie ma, to to nie jest przestępstwo.

Co innego jest karygodność zachowania, potępienie społeczne.

2.Nullum crimen sine lege stricta- przestępstwem może być tylko taki czyn, który jest wprost opisany w ustawie. Po niemiecku ta ustawa się wyraża w zakazie analogii. Coś co jest podobne do opisanego co nie znaczy że może być uznawane za karalne.

Albo jest w ustawie opisane jako zabronione albo można powiedzieć, że nie jest zabronione.

Powstaje pytanie czy naprawdę w tych dwóch zasadach prawo analogii jest odrzucone. Nie, nie jest do końca. Analogia odgrywa pewną rolę ale poza zakresem karalności. Prawo zwyczajowe może wyłączać karalność, zmniejszać albo prawo zwyczajowe nie może uzasadniać karalności.

Przy tworzeniu przestępstw zwyczaj nie może oddziaływać. Analogia na niekorzyść sprawcy jest niedopuszczalna. Na korzyść analogia w prawie karnym jest dopuszczalna.

4.kompensacyjna(opisana na wykładzie 2)

Prawo karne 16.03.2011 WYKŁAD 4

Wykład 16.03.11

Nullum crimen sine lege previa- nie ma przestępstwa bez ustawy wcześniejszej. Ma 2 adresatow- organ stosujacy prawo i ustawodawca (14 min), ustawodawcy- zakaz wydawania aktów prawnych z mocą wstecznych

Nullum crimen sine lege certa - nie ma przestępstwa bez doklładnej ustawy opisujacej czyny- przy pewnym sposobie opisania czynu jest możliwe prawidłowe okreslenie czynu.
Nullum crimen sine lege proprio- nie ma przestępstwa bez ustawy właściwej (do ustawodawcy)
Ustawa właściwa- 48 min ok.

Inne zasady dopełniające zasade nullum crimen sine lege z zewnątrz

Nulla pena sine lege- nie ma kary bez ustawy

Nullum crimen sine culpa- nie ma przestępstwa bez winy, nie może być tak ze sprawca ponosi odpowiedzialnosc za czyn bo go spowodował. Ukaranie oznacza ze przypisujemy również sybiektywnie komus dany czyn, czy mógł postąpić inaczej czy nie. Nie można karać za nieprzewidywalne, nie ma odpowiedzialności obiektywnej. Karany jest człowiek który zrobił coś źle mimo że mógł to zrobić inaczej
Są od tego wyjątki

Nullum crimen sine peri curio socjali- nie ma przestępstwa bez szkodliwości społecznej. Ustawodawca nie może zabronić czegoś co nie jest szkodliwe społecznie

analogia i prawo zwyczajowe odgrywaja role w prawie karnym ale nie zawsze

prawo zwyczajowe- nie odgrywa roli przy tworzeniu przestepstw

analogia na korzysc sprawcy może dzialac ale na niekorzysc jest niedopuszczalna

• kompensacyjna- polega na naprawieniu szkody wyrządzona danym działaniem. Kompensacja ma role wychowaczą, ta funkcja jest raczej drugoplanowa, ale też jest istotna jak inne funkcje. Związana jest z pewnym oddziaływaniem wychowawczym

2 podstawowe ochronna i gwarancyjna według Dębskiego, wedłg innych ochronna wazniejsza

Podział prawa karnego

• prawo karne materialne- rozumiane szeroko- obejmuje prawo wykroczeń też, w wąskim rozumieniu tylko prawo karne przestępstw - prawo wykroczeń wyst ustawa o prawie wykroczeń 1971 roku - obowiąuzuje do dziś, jest jedynie nowelizowana.
  W waskim rozueminiu dzieli się na 3 działy

• prawo karne powszechne- przede wszystkim kodeks karny , prawo które obowizuje wszystkich obywateli, ma za adresata każdego obywatela , określony zaimkiem „kto” ,

kodeks z 1932 r- był bardzo zwięzły, był bardzo syntetyczny, bardzo subiektywny

Prawo karne 23.03.2011

Wykład 5

Kodeks z 69 ro9ku był bardzo podobny do tego z 32 . Była napisany zwięźle syntetycznie, bez kazuistyki, rolazłości. Był świetnie napisany, miał dobry wróz. Miał istotne felery był nadmiernie surowy. Ustawodawcy w państwie autorytarnym, PORL nawet na przełomie lat 60 i 70, gdzie PRL zmieniał się na korzyść.

Wytykano temu kodeksowi że raził swoją surowością, miał cechy kodeksu socjalistycznego. Chronił własność społeczną, własność społeczna była bardziej chroniona niż w własność prywatna. Trzymał się linii polskiego sposobu kodyfikowania.

Kodeks karny z 97 roku miał naprawiać błędy kodeksu z 79 roku. Trzeba było zrezygnować z nadmiernej surowości kodeksu. Kodeks z 97 jest łagodniejszy, bardziej racjonalny, nastąpiło złagodzenie ustawy, nastąpiło zmniejszenie surowości, uelastycznienie, sędzia miał decydować czy stosuje środki surowsze czy łagodniejsze. Kodeks był elastyczniejszy ze względu na swoją unitywność, czyli surowość stopień zagrożenia karami.

Kodeks karny z 97 roku dawał elastyczniejsze metody reagowania. Sąd może zastosować surowszą karę ale nie musi, metody fakultatywne. Sędziowie często zaczynają manipulować. Kodeks karny z 97 roku zracjonalizował karalność.

Kodeks miał jeszcze jedną zaletę. Był spójny, powstał wg zamysłu autorskiego. Jeżeli kodeks karny jest zbudowany z jednego punktu widzenia, to jest czytelny, klarowny. Jak przepis każdy jest wrzucony przez inną szkołę, to ten kodeks jest wysypiskiem śmieci, a nie ustawą.

Kodeks z 97 roku miał jeszcze jedną zaletę. Wg polskiej techniki pisania kodeksów jest zwięzły, sumaryczny, unika się powtórzeń i przepisów wyjaśniających. Kodeks karny jest zbudowany u nas syntetycznie, jest to wysokiej próby technika legislacyjna.

Oprócz kodeksów karnych obowiązują jeszcze inne przepisy karne. Są tzw. karne ustawy komplementarne, czyli ustawy karne dodatkowe. Zawierają wyłącznie przepisy karne, to osobne rozdziały z kodeksu karnego, wydane poza kodeksem karnym.

Prawie 8 lat po zmianie ustroju gospodarczego w Polsce mieliśmy kodeks który powstał w zupełnie innych warunkach. W tamtych watunakch były takie przepisy jak spekulacja. Przepis o spekulacji urastał do najwyższej wgai, to był jeden z najważniejszych przepisów gospodarczych.

Ustawy komplementarne karne wydaje się czasami pod wpływem emocji. Na początku lat 80 ustawodawca zeźlił się na zamęty na kolejach i wprowadził ustawę miena kolei, jak ktoś tam dokona kradzieży w włamaniem czy coś, to jest to surowiej krane niż do mieszkania prywatnego włamanie. Na czym polega szkodliwość tego czynu? Czy to powinno być surowiej karane?

Zabezpieczanie przed szkodami społecznymi odbywa się zupełnie inaczej, zaostrzanie karny to pomysły prymitywne.

Trzecia grupa przepisów karnych to grupa przepisów często stosowanych. Grupa przepisów-ustawy nie-karne.

Chodzi o wszystkie ustawy które nie mają charakteru prawnego. Ustawy administracyjno-prawne,cywilno-prawne, z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych.

Ostatni rozdział przepisy karne, postanowienia karane zawiera z 5 typów przestępstw które wiążą się z tą ustawą. Są tylko wymienione typy przestępstw a nie kary. Do tych przepisów stosuje się zasady odpowiedzialności karnej. Stosuje się o tyle o ile jakaś ustawa nie-karna nie przewiduje innych zasad odpowiedzialności. Jest zasadą że się nie przewiduje odstępstwa od zasad.

Rozdział XV obejmuje jeden przepis. Często umyka to uwadze. WAŻNY PRZEPIS! Za każdym razem jak napotkamy przepis prawa karnego czy w jakiejkolwiek innej ustawie to zasady odpowiedzialności sa takie, jakie są w części ogólnej kodeksu karnego. Żeby tamtych przepisów dotyczyły jakieś odmienne przepisy odpowiedzialności, jeśli nie ma wyłączenia wyraźnego, wyłączenie jest niewyraźne, to klarowne jest tylko to że nie ma wyraźnego wyłączenia.

Prawo karne wojskowe-to drugi dział prawa karnego. Różni się tym od prawa karnego powszechnego, związany ze szczególną kategorią sprawców. Sprawcami przestępstw są żołnierze. Przeciwstawienie żołnierz-oficer jest przeciwstawieniem w konkretnym kontekście. Chodzi o najszersze rozumienie żołnierza. Te przepisy adresowane są do żołnierzy czyli wszyscy który pełnią służbę w siłach zbrojnych. Wojsko rządzi się szczególną dyscypliną. Z tą dyscypliną wiąże się odpowiedzialność karna. Nie wykonanie polecenia służbowego szefa, może się wiązać z odpowiedzialnością dyscyplinarną, ale nie karną.

Oddalenie się z miejsca zdarzenia jest np. przestępstwem, ale już nie przyjście do pracy przestępstwem nie jest. Nieprzestrzeganie socjalistycznej dyscypliny pracy traktowano jako przestępstwo, w tym czasie w czasach stalinowskich prawo karne było niecnie dyscyplinowane. Dyscyplina w wojsku wymaga szczególnych środków i ta dyscyplina powoduje że były inne przepisy. KK-dekret z 23.09.1944-była to zupełnie inna ustawa karna, równolegle obowiązywały kodeksy ten i z 39-zawierał prawo karne powszechne. Nastąpiła integracja tych kodeksów, do kodeksu z 44 roku dodano część wojskową dobrze że została zintegrowana z prawem karnym powszechnym, zasady karne żołnierzy były takie same jak odpowiedzialność innych osób. Oczywiście są przepisy, które dotyczą tylko żołnierzy i to są już inne przepisy.

Mamy odrębną część wojskową.

Prawo karne skarbowe-z jednej strony wydaje sie że powinno być zintegrowane z prawem karnym powszechnym bo ma wspólnego adrestata- zwykły człowiek, każdy może popełnić przestępstwo skarbowe np. przestępstwo dewizowe.

Przestępstwa celne.

Przestępstwa w zakresie loterii i grupy przestępstw związane z interesem fiskalnym państwa.

Te wszystkie przepisy są ważne, ustawodawca postanowił ukształtować zupełnie inny system odpowiedzialności. Ustawa z 71 roku UKS-Ustawa Karna Skarbowa, stanowiła właściwie swoisty kodeks karny została zastąpiona 10.10.1997 KKS-Kodeksem Karnym SKarbowym. Przewiduje inne zasady odpowiedzialności. Są tam podobne zasady odpowiedzialności jak w zwykłym kodeksie karnym ale są istotne odmienności związane z tym że cała ustawa opiera sie na tm aby odzyskać uszczuplony majątek skarbu państwa.

Kodeks karny składa się z 3 części:

1.Część ogólna-artykuły 1-116,

art.115 to słowniczek kodeksowy tam są definicje kodeksowe;

Zasadnicza część części ogólnej to zasady odpowiedzialności-kto kiedy wg jakich kryter iw ponosi odpowiedzialność z ap przestępstwo, reguły operacvyjne-do kogo w jakich sytuacjach stosować przepisy kodeksu karnego.

2.Część szczególna-Następują potem 22 rozdziały. art 117-316; jest to katalog przestępstw. l katalog musi być ułożony wg kryterium. Zbiera się w jeden rozdział przestępstwa skierowane przeciw temu samemu dobru prawnemu. np. przestępstwa przeciwko mieniu, wolności, nietykalności cielesnej. Wiemy wtedy jak szukać odpowiedniego typu przestępstwa, jak się zastanawiamy czy dane zachowanie jest zarobione w prawie karnym , to trzeba się zastanowić co zaatakował sprawca.

Katalog ułożony jest wg przedmiotu ochrony prawno-karnej. Kiedyś było takie założenie że od dóbr najważniejszych do dóbr mniej ważnych układa się ten katalog.

3.Część wojskowa-art.317-363, obejmuje 7 rozdziałów, nazywa się przepisy ogólne, w następnych częściach jest również katalog przestępstw. Co jest w przepisach ogólnych części wojskowej?Są reguły odpowiedzialności odmienne zawarte niż w części ogólnej kodeksu karnego. Przepisy ogólne części wojskowej są przepisami szczególnymi wobec przepisów ogólnych części wojkoswej. jeśli nie ma przepisów szczególnych wobec części wojskowej, to stosuje się przepisy ogólne kodeksu karnego wobec żołnierzy. Jeżeli są przepisy ogólne części wojskowej, to stosujemy je do żołnierzy, bo są przepisami lex specialis wobec przepisów ogólnych części ogólnej.

Nauki penalne-tworzą rodzinę nauk prawnych, opartą na przepisach prawa karnego. Nauki penalne nazywa sie naukami kryminologicznymi. Zespołom norm prawnych odpowiadają szczególne dogmaty.

Skąd się bierze kryminologia i czymś się zajmuje? Zajmuje się badaniem przestępstwa jako zjawiska psychofizycznego i społecznego. Kryminologia zajmuje się tym, czym się zajmuje prawo karne tylke że karne zajmuje się przestępstwem jako konstrukcja a teoretyczną, chodzi o pewne zasady odpowiedzialności, ma pewną wewnętrzną strukturę. Jak komuś przypisujemy przestępstwo to musimy zobaczyć czy odpowiada strukturze. Przestępstwem jako konkretnym zdarzeniem zajmuje się kryminologia. Jest tu wyraźna dychotomia.

Dychotomia ma swoje źródło w XIX wieku. Jak się tworzyła kryminologia to powstała z dwóch zlewających się w jedno w XX wieku nurtów.

Powstał nurt który badał przestępstwo jako zjawisko psychofizyczne, nurt zaczął się od antropologii kryminalnej. Biologia kryminalna zaczęła badać zależność pomiędzy psychiką sprawcy, a skłonnością do popełniania przestępstw.

Lomrozoidalny- gęba zakazana, 5 lat od razu...Cezary Lomrozo zaczął badania we włsokich wiezieniach prawadzić nad więźnami. Chciał uchwycić związki pomiędzy konsrukcją fizyczną a inkilnacją do popełniania przestępstw.

Człowiek- przestępca-człowiek zbrodniarz. Skłonności do popełniania przestępstw warto badać.

Po tych badaniach, powstały całe nurty badające związek pomiędzy z psychiką człowieka a skłonnością do popełniania przestępstw.

Drugi nurt u podłożu kryminalistyki to socjologia krymilana- Least zaczął badać pomiędzy warunkami przestępstw i ich skłonnością do popełniania przestęstw. Badanie tych warunków jest absolutnie niezbędne. Doprowadziła do powstania kodeksów dwutorowych. kodeksy mają zabezpieczać ludzi przed popełnianiem przestępstw ze względu na ich warunki. Te ruchy często przesadzały z ochroną przestępstw.

Socjologia kryminalna i biologia kryminalna połączyły się w kryminologię i ona odgrywa ważną rolę jeżeli chodzi o fundament walki z przestępczością.

Polityka kryminalna-zajmuje się wypracowaniem sposobów zwalczania przestępczości w oparciu o wyniki badań kryminologii. Jak wiemy jakie są przyczyny przestępczości to powinniśmy wiedzieć jakimi czynnikami to usuwać.

Kryminalistyka-nauka badająca metody wykrywania przestępstw i ich sprawców-ta część nazywa się taktyką kryminalistyczna; druga część to metody utrwalania i identyfikacji śladów-to się nazywa technika kryminalistyki.

Kryminalistyka coraz mniej staje się nauką prawną, coraz bardziej staje się związana z naukami ścisłymi. Rozwój kryminalistyki jest niesłychany, każde przestępstwo jest do wykrycia. Nie wolno zaostrzać kary jak mamy małą wykrywalność. Amerykanie chcą wykrywać przestępstwa.

Medycyna sądowa-rozwinęła się w ostatnich 70 latach. Medycyna zajmuje się badaniem zmian powstałych na ciele człowieka w związku z przestępstwem. Jest to zadanie medycyny które pozwala na odróżnienie rzeczywistego przestępstwa od urojonego. Skutki powstałe na ciele człowieka pozwalają ocenić jaki to był typ przestępstwa czy podstawowy czy kwalifikowany.

Psychiatria sądowa-zajmuje się badaniem poczytalności sprawców przestępstw i patologicznymi objawami. Każde popełnienie przestępstwa wiąsze się z pewnym odchyleniem psychicznym. Trzeba zauważyć że ludzie normalni także popełniają przestępstwa, np. przestępstwa drogowe. Bardzo często przestępstwa są popełniane przez osoby z zaburzeniami psychicznymi. Badanie zaburzonych psychicznie przestępców to źródło wiadomości o niesłychanych przyczynach przestępstw.

Victimologia-nauka o ofiarach przestępstw. Dlaczego są pewne osoby podatne na przestępstwo, w sposób oczywisty ofiara się przyczynia do popełnienia przestępstwa.

Prawo karne 30.03.2011

Wykład 6

U nas jest pewien spór o budownie normy prawno-karnej , używają słowa norma ale chodzi im o przepis. Jest problem budowy przepisu prawa karnego,

chodzi o budowie normy, najczęściej chodzi o budowę przepisu kodeksu karnego. Zamiennie stosujemy jako synonim określenia norma to nie chodzi o podział na normy sankcjonowane, sankcjonujące.

Jak piszemy o normie prawno-karnej to nie chodzi o jakkolwiek przepis kodeksu karnego tylko przepis szczególny.

Typowy przepis prawa karnego można rozważać jak jest zbudowany, zbudowany jest w charakterystyczny sposób, wyraźnie ma dyspozycję i sankcję.

W prawie karnym mówi się o budowie dyspozycji i sankcji karnej. Nie mówi się natomiast o budowie hipotezy normy-prawno-karnej. Hipoteza w zasadzie zanikła. Ci autorzy którzy pisali o budowie normy prawno-karnej składającej sie z dwóch elementów dyspozycji i sankcji zakładali że norma powinna być trój elementowa. Trzeba się gdzieś doszukiwać hipotezy. W większości przepisów hipotezy nie znaleźli. Jak się ograniczymy do normy rozumianej jako przepis to w tym przepisie nic więcej sie nie mówi o zabójcy, jak ktoś zabija człowieka to nie podlega karze. Jak w tym przepisie się nie mówi a my mówimy o normie jako synonimie przepisu to żadnej hipotezy nie ma.

Jeżeli nie jest szczegółowa typizacji w dyspozycji to to się odbija na stosowaniu sankcji.

Chodzi o dwuczęściową budowę , która w polskim prawie wygląda tak, że jest przecinek"kto zabija człowieka, podlega karze..."

Budowa normy prawa karnego jest tak rozumiana to dyspozycja jest ukształtowana z zasadą nullum crimen sine lege.

Druga część normy prawa karnego określa rodzaj i rozmiar grożącej kary.

Są tak wzane dyspozycje opisowe i dyspozycje nazwowe.

Dyspozycja opisowa (opisuje np. zabójstwo kto zabija człowieka), opisuje na czym polega zachowanie sprawcy.

Dyspozycja nazwowa zamiast opisu zawiera nazwę typu przestępstwa. W polskim prawie nazwy typu przestępstwa nie są ustanowionymi przez nadawcę.

Dyspozycja odsyłająca- dyzpozycja odsyłająca do innego przepisu. ustawodawca nie może naruszać zasady nullum crimen sine lege certa. Ustawodawca musi opisać na czym polega dane przestępstwo. Jeżeli np. w sąsiednim przepisie opisano kradzież, a w innym artykule mamy napisane, że za dane zachowanie grozi kara, a jaka kara jest wytłumaczone w innym przepisie, i nie jest naruszona zasada nullum crimen sine lege. (art.278,279 KK)

Występują w naszym prawiw karnym dyspozycje opisowe. Dzieli sie je na dwie kategorie:kazuistyczne i syntetyczne.

Podział nie jest ostry nie można powiedzieć że takie i takie dyspozycje zaliczamy do synetyycznych czy kazuistycznych bo granica jest płynna. To jest kwestia oceny, nie ma największych wątpliwości gdy patrzymy na jakąś dyspozycję. Nie sposób dokładnie zdefiniować kiedy kończy się kazuistyka a zaczyna dyspozycja synetetyczna.

Wady dyspozycji synetycznej i kazuistycznej?

Gdy chodzi o dsypozycję synetyczną, np. kto zabija człowieka bo się właściwie nic nie mówi w jakich okolicznościach, jakiego cżłowieka się zabija itd. W polskiej tradycji prawa karnego nie było szczegółowych przepisów na czym to zabijanie ma polegać. Nasi nie byli by sobą, na czym to ma polegać.

Co to znaczy kazustyka? Oznacza tyle że kto zabija człowieka podlega surowszej karze jeżeli działa z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych. Powstaje pytanie czy to nie jest luka w przepisach. Użycie materiałów wybuchowych, a jeżeli ktoś użył innego rodzaju materiałów. Mnożą się problemy i dochodzimy do wniosku, zaczynają pytania i wątpliwości czy na pewno uregulowano to co chciano uregulować.

Czy użycie pistoletu to jest użycie broni palnej itd?...

W jednym systemie prawnym występuje definicja którą my mamy ignorować. Możną się problemy przy kazuistyce absolutnie zbędnej.

Niekiedy kazuistyka jest potrzebna. Art.156, ciężki uszczerbek na zdrowiu charakteryzowany jest przez wymienienie dolegliwości które powoduje sprawca: ciężka choroba, choroba realnie zagrażająca życiu. Jest przecinek w kodeksie karnym, a jeszcze tak dawno go nie było.

Brak przecinka to świadome założenie ustawodawcy który to ustawodawca zmierza do zawężenia ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Teraz musi być to choroba długotrwałą i realnie zagrażająca życiu-dopiero wtedy może być uznana za ciężki uszczerbek na zdrowiu.

Ustawodawca próbował poprawić tą usterkę pisarską, proponowano żeby to zmienić rozporządzeniem premiera. Trzeba było uchwalić nowelizację do kodeksu karnego, wprowadza się przepis który trwa tak samo.

Należy zatem unikać kazuistyki. W polskim prawie przepisy są na ogół synettyczne.

Przy definicji kazuistycznej wymienia się wszystkie dolegliwości jakie może spowodować dane przestępstwo. Kazuistyka w nowych dziedzinach regulacji jest potrzebna bo zmusza organy ścigania do użycia przepisu karnego.

Co do zasady lepsze są przepisy synetyczne. Polski kodeks karny słynie z przepisów syntetycznych, jest to lepsze.

Przesada z synettycznością przepisów ma miejsce wtedy kiedy w jednym przeposue czynu znajduje się kiloka stwierdzeń ocennych. Dyspozycja kauczukowa to jest zaprzeczenie zasady nullum crimen sine lege certa.

Dyspozycje opisowe dzieli się zazwyczaj na dyspozycje proste i dyspozycje złożone. proste są zbudowane na zasadzie opisu jednozdaniowego.

Dyspozycja złożona to taka dyspozycja która ma wewnątrz jakąś alternatywę. Np.Albo ktoś podaje się za funkcjonariusza albo wyzyskuje cudzy błąd w tym zakresie, musi wykonać czynność związaną z tą funkcją.

Dyspozycja opisowa złożona o charakterze kumulatywny-nie wystarczy się powołać na funkcję ale trzeba wykonać czynność z tą funkcją związaną.

art.193

Dyspozycja alternatywna-albo albo, albo jedno działanie albo drugie. Z dyspozycją złożoną o charakterze alternatywnym wiąze się istotna kwestia. jeżeli ktoś wypełni obydwa człony alternatywy, to popełni dwa przestępstwa?Bo się da wyodrębnić dwa czyny.

Dawniej na pytanie odpowiadano na pytanie prosto. chodzi czy alternatywa jest prosta czy rozłączna, jeżeli jest zwykła to wtedy to jest jedno przestępstwo, albo jak ustawodawca mówi że zachowa się tak albo zupełnie inaczej to są to dwa odrębne przestępstwa i jest to alternatywa rozłączna.

Trzeba przeprowadzać interpretację na podstawie konkretnego przypadku.

Drugi podział to podział na dyspozycje opisowe zupełne i niezupełne. Dyspozycja opisowa zupełna to taka którą można odczytać bez sięgania do jakiekokolwiek innego przepisu.

Dyspozycja niezupełna podsyła nas do innych przepisów. Dyspozycje odsyłające (art.154) zawiera odesłanie do innego przepisu karnego, odsyła nas do innego przepisu karnego.

Trzeba zajrzeć do dwóch jednocześnie aby odtworzyć dwa przepisy. Te dyspozycje nie są problemem konstytucyjnym, tylko trochę technicznym bo karki trzeba przerzucać.

Dyspozycje niezupełne mogą mieć charakter dyspozycji blankietowych, osyłają do innych przepisów nie prawo -karnych. Opisują pewne zachowania nie w celu aby poddać je sankcji kryminalnej. Odczytanie dyspozycji przepisu na podstawie odesłania, wymaga od organu stosującego prawo działalności przekraczającej prostą interpretację. Chodzi o stworzenie normy sankcjonowanej. Jest to działanie dosyć kontrowersyjne,bo ustawodawca przekazuje część swoich kompetencji sędziemu-zbuduj sobie normę prawno-karną...

Przy takich przepisach blankierowych problem konstytucyjnej natury jest poważny. Art.152 (154 odsyła to 152). Są ustawo o ochronie ciąży, ustawodawca ustawy nie tytułuje w kodeksie karnym, nie podaje żadnej daty nie mówi się o konkretnej ustawie. Co to oznaczy?

Znaczy że ustawodawca penalizuje czyn, którego zakres nie jest z góry jmu znany. Ustawa stanowiąca przedmiot odniesienia może się zmieniać. Mamy sankcję związaną z dysopozycją która się zmienia.

Powstaje problem związany z balnkietowaniem. przepis blankietowy a art.152 chodzi tu o przepis blankietowy właściwy. Przepis blankietowy niewłaściwy odsyła do innej ustawy.Zawiera odesłanie wewnętrzne często wewnątrz tej ustawy. Póki to jest blankiet wewnętrzny do tej samej ustawy, ale to jest blakiet który odsyła do ustawy, nie ma problemu takiego że o tym co przestępstwem jest i nie jest decyduje wyłącznie ustawodawca. On określa co jest zabronione.

Problemy zaczynają się z przepisami blankietowymi właściwymi-odsyłają to aktów prawnych wydawanych przesz kogo innego niż ustawodawcę, do aktów prawnych niższego rzędu niż ustawa-czy ustawodawca ma prawo zrzec się kompetencji należących do kogoś innego.

Ustawodawca później mówił że w ogóle nie powinno się stosować przepisów blankietowych właściwych. Chodzi o to że przepis blankietowy właściwy nie może zawierać czystego blankietu, nie może być tak ż ustawodawca zakazuje czegoś co jest zabronione przez kogoś innego. Inna władza musi doprecyzować znamiona określone w ustawie-tylko taki blankiet jest dopuszczalny.

Z przepisu ustawowego powinno jasno wynikać co jest zabronione. Jeżeli my wiemy że to jest działanie zabronione, to musi być certyfikat. Częściowy blankiet dopuszczający znamiona jest dopuszczalny. Całościowy nie.

Sankcje-mówi się o podziale sankcji, że są 3 rodzaje sankcji w ujęciu historycznym

1)Sankcje bezwzględnie nieoznaczone-polega na tym że ustawa nie określa jaka karna grozi za dany typ przestępstwa. W części ogólnej mówi się jaki jest katalog kar. Skojarzenie kary z katalogiem kar wymaga decyzji sędziego. To sędzia wybiera z katalogu jakąś karę i oznacza ją jako przestępstwo.

Wyrazem oceny szkodliwości społecznej jest właśnie sankcja. Jakby sankcje usunąć z przepisów to mogą powstać wątpliwości jak powstają czyny. Sankcja bezwzględnie nieoznaczona jest zachowaniem złym. Prawo karne pozbawia się pewnej funkcji. Prewencja generalna ma uzmysłowić wagę poszvczgólnych dóbr, obiektywną ocenę ustawodawcy wagi naruszeń tych dóbr. Chodzi o to jaką hierarchię wartości przyjmuje ustawodawca na podstawie zobiektywizowanych zjawisk społecznych. Ustawodawca nie bardzo rozumie znaczenie sanckji związanej z przepisem.
2)Sankcje bezwzględnie oznaczone-sytuacja kiedy do danej dyspozycji przepisów przypisana jest sankcja precyzyjne określająca karę. To nie jest rozwiązanie które nie byłoby w Europie stosowane. Po rewolucji francuskiej, po Deklaracji Praw człowieka i obywatele powstały dwa kolejne kodeksy karne i nawiązywały do tej koncepcji za konkretny czyn musi grozić konkretna kara.

Założenie było odsyć jasne. Za założeniem że należy stosować sankcje bezwzględnie oznaczone stało koncepcja monteskiusza. Z gruntu to znaczy gdy chodzi o podstawę, jest całkowicie słuszna. Państwo musi się opierać na podziale władzy, jak władzy oddziaływuja to grozi katastrofa. Prawnicy wiedzą że trójpodział włądz jest elementem niezbędnym demokratycznego państwa prawnego. jak władza ma autorytet to jest to całkowicie bezpieczne.
Konsekwencją trójpodziału władz jest założenie, że sędziowie nie są niczym więcej jak ustami ustawy. Sędzia nie ma żadnej władzy, sędzia tylko odczytuje brzmienie praw.

To jest konsekwencja daleko idąca teorii Monteskiusza trójpodziału władzy.

3)sankcje względnie oznaczone-stosowane są powszechnie w nowoczesnym prawie karnym, właściwie stosowane są bezdyskusyjnie. Sankcje względnie oznaczo ba tp norma europejska.

Rodzaje sankcji względnie oznaczonych:

Sankcja jednorodzajowa- sankcja pozbawienia wolności od 6mcy do lat 5. Mamy sankcję bo jest minimum i max a pomiędzy sąd ma wybierać na podstawie konkretnych okoliczności i konkretnego przypadku, pozostawia sędziemu swobodę wyboru, reakcji karnej.

Sankcja wielorodzajowa-przewiduje się karę pozbawienia wolności do lat dwóch, kara grzywny, kara ograniczenia wolności. Za dany czyn przewiduje ustawodawca 3 kary to mamy wybór. Jeżeli nie ma ograniczenia to chodzi w rachubę granica dolna i górna.

Sankcje wielorodzajowe mogą być zbudowane jako alternatywne albo kumulatywne. W kodeksie karnym występują najczęściej alternatywne. Jedną z tych kar wybiera sędzia w zależności od konkretnego przypadku.

W ustawach pozakodeksowych spotykamy sankcje kumulatywne, np, pozbawienia wolności i grzywny. Jest ogólny przepis który mówi że jeżeli sprawca oprócz przestępstwa szkodę majątkową wyrządził to sąd wymierza karę pozbawienia wolności i grzywny. Układ sankcji w kodeksie karnym jest alternatywnym, w pozakodeksowym prawie wymierzona jest i jedna i druga sankcja.

Prawo karne 06.04.2011

W prawie karnym problem analogii ma fundamentalne znaczenie, żadna z innych dziedzin prawa, nie przyjmuje takiej zasady która sie nazywa nullum crminem sine lege.

Nie ma problemu określoności czynów ustawie problem wykładni nie jest postawiony tak na ostrzu noża jak w prawie karnym.

Prawo karne ma oprócz funkcji ochronnej, funkcję gwarancyjną. Prawo karne jest niezwykle drastycznym środkiem regulowania stosunków społecznych. Jeśli prawo karne nie ma zabezpieczeń gwarancyjnych to obywatel będzie się bał bardziej własnego państwa niż przestępczości. Takie tragiczne obrazki mogą się powtórzyć w takich państwach, w których nie szanuje się funkcji gwarancyjnej prawa karnego.

W prawie karnym ważna jest problematyka związana z wykładnią i z analogią.

Wykładnię można podzielić wg kryterium podmiotu dokonującego wykładni:

-wykładnia autentyczna i legalna

-wykładnia sądowa i doktrynalna.

Jeżeli dzisiaj rozważamy który z rodzajów wykładni ze względu na podmiot wykładni może mieć moc wiążącą.

Wykładnia autentyczna to wykładnia dokonywana przez samego twórcę przepisu prawa, w przypadku prawa karnego chodzi o ustawodawcę.

Ustawowa podstawa przepisu mówi że wykładni autentycznej dokonuje ustawodawca. Jest to postać takiego słowniczka ustawowego. art.115-cały szereg definicji. Niekiedy one są takie że są na pierwszy rzut oka zupełnie dziwaczne.

Wykładnia autentyczna oznacza tyle, że innej definicji przyjąć nie możemy bo wykładnia ma taką moc jak wydany przepis, bo została przecież wydana przez tego samemu ustawodawcę.

Gdy chodzi o wykładnię legalną, to ona się tym różni od wykładni autentycznej, nie jest dokonywana przez ustawodawcę, dokonywana jest przez podmiot wskazany przez ustawodawcę. Może to być podmiot wskazany w jakimś przepisie ustawy, ustawodawca poleca właściwemu organowi dokonanie wykładni.

Kiedyś:

generalne upoważnienie-dla trybunały konstytucyjnego dla dokonywania wykładni legalnej ustawy(do 1997.); w dużej skali, dosyć często dokonywał tej wykładni, miała ona moc powszechnie obowiązującą.

Sędziowie Sądów powszechnych i Sądu Najwyższego nie chcieli aby TK dokonywał wykładni legalnej przepisów, bo uważali że to istotne wkroczenie w sferę niezawisłości sędziowskiej.

Jeżeli podlegają tylko ustawom, to nie powinni podlegać wykładni legalnej.

TK niekiedy profilaktycznie wykładnię stosował, są przykłady takich rozwiązań.

W tym sporze wygrał Sąd Najwyższy, ustawa w 1997 odebrała TK prawo do dokonywania wykładni legalnej ustaw. Wg Dębskiego wykładnia legalna mogłaby zostać utrzymana pod warunkiem jakiś zabezpieczeń.

Wykładnia sądowa-można ją podzielić na wykładnię operatywną. Sędzia jak ma zastosować przepis to go musi zrozumieć. Każde zastosowanie przepisu wymaga zrozumienia przepisu, zawsze następuje wykładnia przepisu karnego i zawsze występuje element wykładni operatywnej. Wykładnia operatywna nie ma żadnej mocy wiążącej, wiąze tylko ten sąd, który ją zastosował w danej konkretnej sprawie. Wykładnia nie ma żadnej mocy wiązącej.

Wykładnia sądowa samoistna-dokonana przez sąd ale na użytek innego podmiotu. Nie jest to wykładnia dla tego kto stosuje przepis prawa, ale dokonana dla innego podmiotu. Interesująca jest dla nas wtedy kiedy ma charakter wiążący. Jakie to są przypadki?Wiążąca wykładnia sądowa to wykładnia zawarta w uzasadnieniu orzeczenia przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania sądowi wyższej instancji. Interpretacja przepisów będzie dla sądu niższego wiążąca.Sąd wyższej instancji może związać wykładnią sąd niższej instancji jak przekazuje jakąś sprawę do ponownego rozpatrzenia. Jest to sprawa arydelikatna. Może być

Mechanizm jeśli sąd wyższy może niższemu narzucać interpretację przepisów to chce sie zachować równość obywateli wobec prawa, spłaszczenie prawa.

Sąd wyższy może jeszcze tylko powiedzieć:należy przeprowadzić takie a takie postępowanie dodowdowe. Sąd II instancji nie może sugerować c niższemu że np. takich i takich świadków trzeba przesłuchać w odpowiedni sposób, byłoby to naruszenie zasady niezawisłości sędziowskiej.

Innym przykładem wykładni sądowej są dopowiedzi na pytania prawne Sądu Najwyższego. Sąd odwoławczy pyta Sąd Najwyższy cz jakiś przepis trzeba rozumieć w taki a taki sposób. Jak zada takie pytanie sąd odwoławczy, to w tym zakresie zrzeka się swojego niezwisłego rozstrzygania. Jak udzieli takiej odpowiedzi to narzuca wykładnię sądowi niższemu.

Wyjątki tworzą pewną regułę od drugiej strony-sędziowie są niezawiśli i nie mogą być poddani żadnej sugestii. Nie rozumieją tego że sugerowanie tego co sąd ma orzekać jest absolutnie czymś nie do przyjęcia, nie można sugerować sądowi jak ma postępować w danej sprawie.

Odpowiedzi na pytania prawne Sądu Najwyższego abstrakcyjne-NIE SĄ abstrakcyjne w sposobie formułowania, tylko są zadawane nie w związku z konkretną sprawą tylko z wątpliwościami występującymi w ogóle. Pytanie nie jest związane z konkretnym zdarzeniem, tylko z przepisem. Powstaje wątpliwość kogo odpowiedź ma wiązać. Może być moc wiążąca dla wszystkich składow Sądu Najwyższego. jak sie wpisze do katalogu zasad prawnych taką odpowiedź, to ona wiąże wszystkie składy sądu najwyższego(ale nie wszystkie sądy w Polsce).

Żaden skład sądzący Sądu Najwyższego nie będzie mógł zmienić sam interpretacji.

Kwestia wykładni doktrynalnej:

Wykładnia doktrynalna nie ma żadnej mocy wiążącej. Nie tylko w Polsce, ale także w innych kręgach kultury Europejskiej.

Mocy wiążącej nie ma, ale zapoznawanie się ze stanowiskiem przedstawicieli prawa ma znaczenie. Wiązanie tylko przez autorytet to znaczy że nie wiąże.

Podział wykładni ze względu na sposób jej dokonywania:

1.Wykładnia językowa, gramatyczna. Przepisy prawa karnego są zbudowane w języku potocznym, reguły języka polskiego można wprost odnosić do sposobu odczytywania przepisu karnego z pewnymi roszczeniami: jezyk prawny może oprócz zwrotów z języka potocznego (etnicznego) mogą być modyfikowane w dwojaki sposób:mogą się znaleźć pewne pojęcia które nie mają innego znaczenia poza językiem prawny, są tylko w języku prawnym(np.warunkowe umożenie postępowania). Pojęcia o charkaterze normatywnym, ich sens ustalamy przez odesłnia do obowiązujących przepisów.

Kłopot sprawiają przepisy które mają znaczenie i w języku prawnym i potocznym. Jeżeli mają zupełnie inne znaczenie, to jest problem.

Wykladnia językowa wiąze się zawsze z odwołaniem do reguł języka potocznego.

2.Celościowa-teleologiczna. W prawie karnym ta wykładnia odgrywa niezmiernie ważną rolę. Przepis musi mieć swój sens, przeznaczenie cel. Przepis typizujący dane zachowanie pod względem kary. Trzeba ustalić za każdym razem o jakie dobro prawne chodzi, jakie dobro prawne jest chronione.

W zależności od tego jaki jest przedmiot ochrony, tak interpretowano przepisy.

Ustalenie co jest przedmiotem ochrony prawo karnej jest szalenie istotne. Ma to fundamenltale znaczenie, warto wiedzieć czemu przepis służy. Przepis o kazirodztwie ma np. slużyć ochronie rodziny i nie powinien być przepis w miejscu o ochronie wolności tylko w przepisach o rodzinie. Nie może być tak że ustalenie przedmiotu ochrony prawno karnej zaprzeczy treści przepisu. Ułatwienie dla wykładni celowościowej jest takie , ze w kodeksie karnym każdy rozdział w tytule ma wskazany przedmiot ochrony. Nie może być contra legem, nie może być wbrew brzmieniu przepisu.

3.Wykładnia logiczna, systemowa. Wykładnia logiczna, ponieważ chodzi o wypowiedzi o charakterze normatywnym jest to wykładnia quasi logiczna. W ramach wykładni logicznej są zarówno reguły które dają wyniki żelazne, jak i takie reguły które pewnych wyników nam nie dadzą. Wśród takich reguł są wnioskowania oparte na konstrukcji przepisów,np.art.177 KK.

Rozumowania prawnicze nie mają żelaznych argumentów. A simile-przez podobieństwo, contrario-przeciwieństow, a fortiori. Stą to takie rozumowania którym można się przeciwstawić przy pomocy innego rozumowania, wynikają dla nas istotne wnioski co do interpretowania przepisów.

Wszystkie rozumowania dają czasem sprzeczne wyniki, ale to nie znaczy że nie mają wartości. Rozumowania prawnicze, to najczęściej stosowane argumentacje w wypowiedziach obrońców i oskarżycieli.

W związku z obowiązywaniem zasady nullum crimen sine lege, odmiennie niż innych gałęziach prawa wykładnia ma fundamentalne znaczenie. Ze względu na gwarancyjną funkcję prawa karnego, to co jest napisane w ustawie jest święte. Wykładnia językowa uzyskuje taką przewagę w stosunku do innych wykładni. Wykładnia celowościowa, która byłaby w sprzeczności z inną wykładnią językową. To sprowadza wykładnie celościową i logiczną do roli wykładni pomocniczych.

Wykładnia historyczna-w prawie karnym odgrywa ważną rolę, ale jest formą wykładni pomocniczej. pozwala rozumieć jakie znaczenie w prawie karnym mają poszczególne przepisy, pozwala na ustalenie jak się przepis przekształca.

Motywy ustawodawcze są ważne. Wiadomo o jaki zamysł projektodawcy chodziło. Projekt był przekształcany często w ostatniej fazie. Z projektami kodeksów karnych sprawa jest prosta bo motywy ustawodawcze są opublikowane. Napisane jest jaki jest sens zmian przepisu, dlaczego się taki przepis buduje, Warto takie projekty czytać.

Uzasadnienie do projektów kodeksu karnego z 69,97; dyskusje nie mogą być traktowane jako wykładnia autentyczna. Wykładnia jest wiążąca autentyczna, a uzasadnienia projektodawcy to nie jest wykładnia autentyczna.

Wykładnia prawna porównawcza-polskie prawo karne jest ściśle osadzone w prawie karnym europejskim. mamy wszystkie instytucje związane z różnymi systemami prawnymi, które obowiązują w państwach sąsiednich. Jeżeli mamy polską konstrukcję działania przestępnego; to warto wiedzieć jakie konstrukcje obowiązują w innych krajach. Aby dobrze zrozumieć na czym polega suwerenna odpowiedzialność, to trzeba poznać system współdziałania.

Metoda prawno-porównawcza jest szalenie ważna. Nie jest tak że my na podstawie prawa europejskiego możemy przesądzać o brzmieniu przepisów nas obowiązujących.

16.04.2011 nie ma

Podział wykładni ze względu na zakres wykładni cd.

literalno- dosłowna

• restryktywna - zwężająca

• ekstensywna - rozszerzająca

Dopuszczalna jest wyłącznie wykladnia litaralno doslowna albo dopuszczalna jest wykadnia restrywktywna

Wszystko to co jest wątpliwe można interpretować na korzyść sprawcy, nie można tych wtpliwosci orzekac za pomoca wykladni celowosciowej

wykladnia rozsrzezajaca na niekorzysc sprawcy jest niedopuszczalna!

Rozumowanie analogiczne w prawie karnym przez analogie szczegolnie powazne nasuwa zastrzezenie

2 rodzaje analogii

• analogia legis- analogia z przepisu- nie jest uregulowany przypadek ale jest bardzo podobny do uregulowanego przypadku więc można zastosowac przepis analogicznie..
  nullum crimem sine lege- nie dopuiszcza analogii legis, aczkolwiek są takie kodeksy karne w europie które dopuszczaja analogie legis, np. Duński z 1930
  analogia na korzyść sprawcy jest dopuszczalna
  ustawa z 28.06.1939 wprowadziła anogie legis do prawa karnego - mowila ze można karac za czyny nie tylko opisane w ustawie ale tez za czyny za które ukaranie wymaga zdrowy rozsądek, zdrowe poczucie narodowe :) - iuris albo legis- sprawdzić

• analogia iuris- analogia z prawa- ???
  
  analogia legis i iuris są zaprzeczeniem gwarancyjnej funkcji prawa

Obowiązywanie ustawy karnej pod względem czasu

Każda ustawa obowiązuje na przyszłość, nie ma mocy wstecznej

a jeśli istnieje kolizja ustaw?

a. depenalizacja- był przestępstwem, ale już nie jest

b. penalizacja - czyn został uznany za karalny

c. modyfikacja- był i jest przestępstwem, ale inną karę się wymierza
d. kryminalizacja- stał się przestępstwem (?)

Orzekanie- chwila wydania wyroku przez sad 1 instancji, ten wyrok jest z reguły nieprawomocny

Przestępstwo

• skutkowe- w chwili wystąpienia skutku czynu

• czynu- w chwili wykonania czynu- obowiązuje chwila czynu , nie chwila skutku.

Są wyjatki art 101 kk - przedawnienie- chwila pop przestepstwa chwila skutku decyduje o tym czy mamy do czynienia z przestępstwem

I- nowa ustawa wchodzi w życie , albo ostatni art ustawy karnej , albo inna jest ustawa PWKK - przepisy wprowadzajace kodeks karny- mowi kiedy kodes karny wchodzi w życie.

Inaczej w post poza karnych- ustawy epizodyczne- same okreslaja swój czas obowiązywania, - np. w związku z trzesieniem ziemi itp..

zasada ustawy względniejszej- art 4 kk-

każda zmiana przepisu oznacza penalizację lub depenalizację

modyfikacja - to zmiana sankcji , może polegac na zaostrszeniu lub obnizeniu kary za dany czyn

art 4 par 1- stosujemy ustawe nową

ustawa obowiązujaca poprzednio- ustawa obow w chwili popelnienia przestępstwa

ustawa obowiązująca w chwili orzekania

ustawa epizodyczna, wydana na okres trwania jakiś szczególnych okolicznosci,

II- orzeczono prawomocnym wyrokiem jakas kare za przestepstwo-

PRAWO KARNE 20.04.2011

Zmiana ustawa pomiędzy chwilą orzekania i chwilą wykonania kary- zrwalny zbieg interesów, dwie grupy wartości, z jednej strony mamy wyrok prawomocny on wymaga wykonania bezwzględnie i nie musimy używać tak spektakularnych arugemntów jak Kannt który mówił że trzeba bezwzględnie wyrok wykonać...imperatyw kategoryczny tego wymaga, z drugiej strony mamy ustawę , która została zmieniona i czyn który był przestępstwem już nim nie jest.

Jak rozstrzygnąć tą sprawę?

Gdyby nie było odpowiednich przepisów w kodeksie karnym każdy wyrok trzeba wykonać do końca, zmiana ustawy pomiędzy chwilą orzekania a wykonania wyroku jeżeli się ustawa zmieniła to należy stosować ustawę w chwili wykonania wyroku!!!

Ustawodawca uwzględnił argumenty jeżeli ustawa przed wykonaniem wyroku się zmieniła to powinno znaleźć odzwierciedlenie w chwili wykonania wyroku.

Chwila w-chwila wykonania wyroku, każda chwila przed zakończeniem wykonania wyroku. Jeżeli wyrok jest częściowo wykonany, to chwila w nie nastąpiła. Dopiero w wyniku całościowego wykonania wyroku możemy mówić że chwila w nastąpiła. Chwila wykonania następuje kiedy kara jest wykonana w całości, nie możemy mówić o zmianie sytuacji oskarżonego, nikt nikomu ray nie będzie zmieniał jak ona została wykonana.

Jak kara nie została w całości wykonana. Jeżeli pomiędzy chwilą orzekania O i wykonania zmieniła się ustawa to tą ustawę należy uwzględnić?

Jeżeli wg nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest zakazany pod groźbą kary skazanie ulega zatarciu z mocy prawa...następują dwie konsekwencje: jeżeli się mówi o dalszej konsekwencji to bliższa jest uwzględniona.

Ponieważ skazanie ulega zatarciu z mocy prawa to nie może być w zakładzie karnym umieszczony ktoś kto nie ma prawmoconego wyroku.

To jest konsekwencja stanowiska ustawodawcy, opowiadający się za racjonalnym podchodzeniu do zmiany ustawy-racjonalny ustawodawca to taki kiedy zmienia ustawę tylko wówczas gdy poprzednia została dokumentnie skrytykowana, gdy poprzednia ujawniła swoje wady. Nie można zmieniać ustawy tylko dlatego że można sobie inaczej pomyśleć. Na podstawie krytyki można budować nową propozycję ustawodawczą. Jest to kwestia teoretycznego założenia o racjonalnym ustawodawstwie. Jeżeli poprzednią ustawę skrytykowaną jako fatalną, to dlaczego niby ją stosować.

Jeżeli nastąpiła A2-depenalizacja pomiędzy chwilą orzekania i wykonania kary to stosujemy nową ustawę, stara ustawa nie będzie podstawą wyroku.

Sytuacja B2 nie jest możliwa-czyli kiedy nastąpiła penalizacja pomiędzy chwilą orzekania i wykonania kary. Jeżeli sąd skazał kogoś na podstawie ustawy która nie obowiązywała to był to jawny błąd.

Sytuacja C2 jest łatwo wyobrażalna-jest to modyfikacja, polega na tym że zmienia isę nie dyspozycja przepisu, ale zmienia się sankcja przepisu mówiąc w największym uroszczeniu czyli zmienia się wymiar kary ustawowy.

Pomiędzy chwilą orzekania i wykonania kray taka modyfikacja sankcji nastąpi. Jaki to by mogło mieć wpływ na orzeczone prawomocnie wyroki. Nie jest to wpływ sankcji zaostrzonej. Wg nowej ustawy czyn jest orzekany surowiej, nie może być tak że w razie wykonywania kary kara może być zaostrzona bo ustawa się zmienia. Wyrok jest prawomocny i należy go zmodyfikować.

Czy nie należy zmodyfikować wyroku kiedy nowa ustawa przewiduje że kara jest łagodniejsza w nowej ustawie niż ta orzeczona w pramowmocnym wyroku?

Ustawodawca mówi że należy interweniować, jest szczególne postanowienie ustawodawcy dotyczące wyroku przy których obniżenie kary nastąpiło tak że dotknęło prawomocnego wyroku.

Sąd wszczyna postępowanie o obniżenie karny, orzeczonej prawmoconym wyrokiem, na podstawie owej ustawy określi powtórnie karę którą sprawca ma odbyć. Wtedy się tą karę obniża.Sprawca zyskuje.

Sytuacja C2-sytuacja wyjątkowa, orzeka się karę nową taka jak wynosi górna granica zagrożenia, na korzyść sprawcy.

Art.4 paragraf 2,3

Obowiązywanie ustawy pod względem miejsca i osób

intertemporalne prawo-w raz ze zmianą w czasie aktów prawnych należy to uzględniać przy wymiarze kary

-Powstaje pytanie jak stosować polskie prawo karne

-przepisy ponadkrajowe o charakterze karnym

Interterytorialne prawo karne-prawo karne każdego państwa odnosi się w zasadzie do jego teyrtorium, prawo karne stosuje się na terytorium danego państwa, odpowiedzialność karna musi być zrfelatywziowana do terytorium danego państwa. Prawo karne zachowuje wyjątkową autobomiczność, jest ciągle prawem wewnątrz krajowym mimo że prawo cywilne przekroczyło granice państw. Prawo karne ciągl pozostaje prawem krajowym.

Prawo karne jest zorientowane na poszczególne państwa, każde państwo zakłada że na swoim terytorium wykonuje władzę prawno-karną. To my wiemy najlepiej jak dany czyn ukarać.

Jak jakiś obywatel popełni przestępstwo w WB i jest sądzony na gruncie polskiego prawa, my najlepiej wiemy jak osądzić taki czyn.Prawo karne wykazuje największą autonomiczność.

Zasada terytorialności-zasada naczelna w innych krajach i u nas. Prawo karne polskie stosuje się do czynów popełninowych przede wszystkim na terytorium RP. (plus polskim statku wodnym lub powietrznym chyba że umowa międzynarodowa stanowi inaczej to się nei kara..)

Żeby ustalić czy przestępstwo jest popełnione na terytorium państwa polskiego to trzeba granice ustalić. Granice RO ustala ustaw o przebiegu granic RP oraz umowy międzynarodowe które precyzują przebieg granic RP na takich terytoriach gdzie bilateralne umowy były konieczne do wytyczenia granic.

Przebieg granic ustalany jest w drodze porozumień międzynarodowych.

Górna granica gdzie kończy się terytorium państwa polskiego to górna granica lotów pasażerskich.

Granice RO są wyznaczane przez linię graniczną, obejmują słup powietrza nad, ale i sięgają w głąb ziemi.

Obok terytorium naturalnego jest jeszcze terytorium sztuczne, wyraźnie mówi o tym art.5. Terytorium RP rozciąga się na polski statek wodny lub powietrzny oraz terytorium wyznaczone granicami. W rozumieniu kodeksu za statek wodny uważa się platformę na szelfie kontynentalnym, jeżeli planforma należy do Polski.

Art.5 chyba że umowa międzynarodowa której RP jest stroną stanowi inaczej....reakcja na obecność wojsk radzieckich. Wojska radziecskie stosowały rosyjskie prawo na polskim terytorium , nie było dostatecznej mowy międzynarodowej która by to wyjaśniała.

Gdzie przestępstwo jest popełnione, kiedy jest popełnione na terytorium RP?

Przestępstwo może być popełnione wg kryterium miejsca czynu i miejsca skutku. Zdarza się tak że przestępstwo jest popełnione w jednym miejscu a stutek jest w innym miejscu, jest to przestępstwo dystansowe.

Powstaje pytanie o miejsce popełnienia przestępstwa.

Wystarczy że przestępstwo jest popełnione na którym kolwiek z miejsc państwa to stosuje się zasada terytorialności. Wystarczy iz jeden punkt przestępstwa leżny na terytorium RP ażeby przestępstwo zostało popełnione na terytorium RP.

Gdy dochodzi o podobne rozstrzygnięcia w innych ustawodawstawach zasada terytorilaności działa w sposób zachłanny, wystarczy że jeden skutek na terytorium państwa leży i uznaje się je za popełnione na terytroium danego państwa. Obejmuje znakomitą większość wypadków.

Bardzo czesto powstaje sytuacja że zasady terytorialności zazębiają się. Ten kto ma największe dowody na swoim terytorium, odniesie największe sukcesy w śledztwie.

Zasada równoważności miejsca działania i skutku-jest mało istotne czy na terytorium państwa polskiego wystąpił skutek, zaniehanie czy działanie. Przestępstwo uważa się za popełnione na terytorium państwa polskiego. Wystarczy że jeden punkt leży na terytorium państwa polskiego.

Art.109 kodeksu karnego-artykuły zawarte w rozdziale 13, odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą. Jest to koniec części ogólnej. Sam ustawodawca manifestuje to że zasaa teryterialności ujęta tak szeroko rozwiązuje znakomitą większość przypadków. Rzadko się spotyka przypadki stosowania innych zasad.

Jakie to są zasady?

Wynikająca z art.109 zasada narodowości podmiotowej-zasada obywatelstwa-polega na tym, że ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego który popełnił przestępstwo za granicą. Polskie prawo karne chodzi za obywatelem który popełnił przestępstwo za granicą, działa np. kiedy ten obywatel jest we Francji, Rosji czy gdziekolwiek indziej..jak wyleci w kosmos tez. Czy ona ma jakieś ograniczenia?

Zasada podwójnej przestępności czynu stanowi ograniczenia zasady obywatelstwa-art.111 KK, polega że czyn ma być przestępstwem wg prawa polskiego i miejsca pobytu sprawcy, dotyczy nie tylko zasady narodowości podmiotowej ale wszystkich zasad związanych z popełnieniem przestępstwa za granica. Zasada ta dopuszcza wyjątki

. Art.111 paragraf 3

Kiedy obywatel polski popełnia przestępstwo kiedy jest funkcjonariuszem publicznym-to ma obowiązek przestrzegać polskiego prawa

jeżeli obywatel polski podlega w miejscu które nie podlega żadnej władzy państwowej to wtedy się nie stosuje zasady podwójnej przestępności bo wteyd by wyszło że żadne przepisy karne nie mogły by obejmować czynu za przestępstwo w miejscu jego popełnienia.

Zasada narodowości podmiotowej- ograniczona albo zwykła, obostrzona.

Przępstwo popełnione za granicą-zasada narodowości przedmiotowej-zasada ochronna-dzieli się na zadadę ochronną ograniczoną i nieograniczoną, art.110 paragraf 1.

Uważa się za przestępstwo które interesuje polskie prawo karne również do takiego cudzoziemca który popełnił przestępstwo przeciwko RP, obywatela polskiego, polskiej jednostki organizacyjnej. Jeżeli przestępstwo popełnione jest na szkodę podmiotu polskiego to wtedy to przestępstwo interesuje polskie prawo karne.

Do zasady podwójnej przestępności stosuje się wyłączenia dotyczące terytorium niepodlegającego żadnej władzy państwowej.

Kto to jest cudzoziemiec?

Cudzoziemiec to obywatel innego państwa, posiadanie obywatelstwa obcego państwa powoduje że jest się cudzoziemcem. Apatryta wg prawa karnego traktowany jest jak cudzoziemiec. We wszystkich sprawach dotyczących zainteresowania ustawą polską stosuje się interpretację rozszerzającą.

Prawo karne 04.05.2011

Zasada narodowości przedmiotowej-zasada organiczona. Jest ograniczona dlatego, bo jest wymóg który się nazywa podwójną przestępnością czynu.

Zasada narodowości przedmiotowej niegraniczona-wymieniona jest w art.112 KK, (zwróć uwagę jakiego rodzaju są to przestępstwa i jak są wyliczone).

np. przeciwko bezpieczeństu publicznemu, fałszywe zeznania wobec urzędnika...Jest cały szereg typów przestępstw, które logicznie są zwolnione z wymogu podwójnej przestępności.

Gdy w Polsce będą miały konsekwencje fałszywych zeznań to ustawodawca będzie działania prowadził.

w ART.112 uchylono punkt 1a-znieważenie narodu polskiego.Trudność w zdefiniowaniu znieważenia nardowu polskiego. Nie jest to stypizowane.

Zasada represji wszechświatowej-art.113 KK.

Jest pewna grupa deliktów o charaktrze międzynardoweym są to tak zwane przestępstwa konwencyjne, a także przestępstwa określone w rzymskim statucie Międzynardowejgo Trubunału karnego, państwa mają je ścigać niezlaeżnie czy z mocy tego prawa są zainteresowane tymi przestępstwami, np. piractwo morskie.

W wielu krajach nteresujemy się przestępstwem bo ofiarą jest obywatel, jednostka organizacyjna danego kraju, przestępstwo godzi w samo państwo albo to przestępstwo jest interesujące dla danego systemu ze względu na obywatelstwo sprawcy.

Umowy międzyanrodowe mają zmienić ten stan rzwczyl, pańswo zobowiązuje się ścigać te przestępstwa niezależnie od jakichkolwiek względów.

Jeżeli to jest jeden z deliktów konwencyjnych to ściga się dlatego ze miał miejsce. Na zasadzie represji wszechświatowej.

np.handel kobietami i dziećmi.

Zasady poszerzają przypadki kiedy prawo karne jest zainteresowane danym zdarzeniem.

Sprawca przestępstwa który popełnił przestępstwo za granicą, i przyjeżdża do Polski i powstaje pytanie czy mamy powiedzieć że ten przypadek nas nie interesuje bo on jest brazylijczyk, udusił brazylijkie więc nie zagraża obywatelowi polskimu i jego interesowi, i nie jest to przestępstwo konwencyjne; -teraz jest zasada ścigania, że państwo ma obowiązek ścigać.

Zasada odpowiedzialności zastępczej-ustawę kraną polską stosuje się też kiedy cudzoziemiec popełnił za granicą przestępstwo, jeżeli czyn jest zagrożony w polskim prawie karą dwóch lat zagrożenia wolności. Jeżeli na naszym terytorium schroni się przestępca który za granicą popenił przestępstwo które go nie interesuje.

Jeżeli to jest czyn drobny, i kara w prawie polskim wynosi mniej niż 2 lata to można się tym czynem nie zjamować.

Nauki o przestępstwie

Jest to problem związany z pojęciem przestępstwa.

Przestępstwo to pojęcie wieloznaczne, w zależności od kontekstu wnioskować należy czy mamy na myśli :

-przestępstwo jako zjawisko społeczne,

-czy przestępstwo jako strukturę normatywna(logiczna).

Pojęcie przestępstwa wykazuje zmienność gdy chodzi o stopień ogólności.Ogólne pojęcie związane ze strukturami logicznymi.

Przestępstwo rozumiane jako typ przestępstwa.

Wieloznaczność przestępstwa wymaga uwagi, gdy mówimy o różnych odmianach przestępstw.

1.Przestępstwa z działania

2.Przestępstwa z zaniechania

Jak mówimy o przestępstwie jak o pewnej strukturze logicznej i normatywnej to powstaje pytanie o definicję przestępstwa. Jakie cechy ma mieć każdy czyn, który nazwiemy przestępstwem.

Pierwsza definicja prawa karnego która się pojawiła w kodeksach była to definicja formalna.

Definicja formalna-

dlaczegop się pojawiła definicja formalna?Zmiała zasadnicze znaczenie gwarancyjne.

Zakładała następujące cechy zdarzenia jako przestępstwa:

-czyn człowieka-odpowiadać karnie można wyłącznie za czyn człowieka a nie za światopogląd czy tryb życia...

-określony w ustawie

-czyn bezprawny

-czyn zawioniony

Cechy formalne mają olbrzymie znaczenie gwarancyjne bo pozwalają nam odpowiedzieć negatywnie od razu.

Jeżeli brak którejkolwiek z tych cech to czyn po prostu przestępstwem nie jest.

Definicja materialna-Przestępstwem jest czyn który jest społecznie szkodliwy.Zapisano to w deklaracji praw człowieka i obywatela.

Mamy w polskm prawie karnym definicję formalno -materialną-zawiera elementy formalne plus elemnet materailny-czyn musi być społecznie szkodliwy w sposób większy niż znikomy.Art.1 KK.

W art.1 element definicji formalnej jest określony od strony negatywnej. Nie stanowi przestępstwa czyn którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

W ujęciu od strony negatywnej oznacza domniemanie społecznej szkodliwości czynu. Jeżeli do sądu trafia sprawa o zabicie sąsiada to prokurator nie musi wykazywać że czyn jest społecznie szkodliwy bo jest domniemanie. Po co negatywne ujęcie jest? Bo można to zakwestionować w sądzie.

Domniemanie wzruszalne-zadaje się do obalenia, można w każdym procesie sądowym obalić.

Nie wiadomo jakie elementy wziąć pod uwagę przy społecznej szkodliwości czynu ;p

Konkurowały ze sobą 3 teorie:

1.przy ocenie społecznej szkodliwości czynu. Niektórzy mówili że na stopień społecznej szkodliwości czynu wpływają tylko okoliczności przedmiotowe. W prawie cywilnym rozmiar szkody to są okoliczności przedmiotowe. Szkodliwość ocenia się wg rozmiaru szkody, sposobu działania sprawcy

2.o społecznej szkodliwości decydują wszystkie okoliczności które wpływają na wymiar kary. np. związane z sylwetką sprawcy, jeżeli ktoś był recydywistą to zasługiwał na surowszą karę.

3.ujęcie kompleksowe różnymi się tym od przedmiotowego, że wyróżnia się też okoliczności podmiotowe. Czy był to zamiar nagły itd Bierze się tylko takie elementy podmiotowe które są związane z czynem. Elementy związane z osobą sprawcy nie mogą wpływać na wagę samego czynu.

Ustawodawca wybrał kompleksowy przy ocenie społecznej szkodliwości czy u, a art. 155 dokładnie określił społeczną szkodliwość, jest to wyliczenie enumeratywne.

Nie o to chodzi aby pozbawić sądu możliwości oceniania. Chodzi aby oceny sądu były przewidywalne.

Wewnętrzna struktura przestępstwa

Struktura przestępstwa to zagadnienie ważne. Jest to zespół cech, które trzeba zbadać wtedy kiedy ustalamy czy mamy do czynienia z przestępstwem. Kolejne cechy tworzą strukturę przestępstwa, tworzą punkty oceny. Wywodzi się z XIX wieku. Nazywa jest strukturą trój szeblową. Pochodzi od Karla Bindinga.

Nadał strukturze trójszczeblowej ostateczny kształt. Wg tej struktury przestępstwa dokonujemy czy mamy do czynienia przestępstwa w 3 krokach:

-czy czyn wypełnia znamiona typu rodzajowego przestępstwa-czy czyn jest określony w ustawie, czyn ma być znamienny

-czy czyn jest bezprawny-sprzeczność z prawem czynu, przeczy z całym systemem prawa

-czyn ma być zawiniony

Te trzy szczeble oceny, przyjęte w większości doktryn europejskich, jest to struktura sekwencyjna. Ocenia się czy czyn jest znamienny, bezprawny....

Prowadzi to to tego że jak czyn jest bezprawny to nikt nie ocenia dalszych przesłanek.

Sekwencyjność ma jeszcze jedną zaletę .Ma walor normatywny, jak czyn odpada jako nieprzestępny na niższym poziomie to jest mniej naganny. Im wczesniej odpadnie zarzut tym lepiej dla sprawcy.

STRUKTURA PIĘCIOELEMENTOWA

Kodeks karny z 97 roku zakłada pięcioelementową (PIĘCIASPEKTOWĄ)strukturę przestępstwa(nie można powiedzieć PIĘCISZCZEBLOWĄ!!):

Można tą strukturę przyjąć albo nie, ale jak się jej nie przyjmie to się kodeksu karnego nie zrozumie. Trzeba ją znać.

Struktura pięcioelementowa zakłada, że nie jest tak że w każdym z elementów struktury przestępstwa my oceniamy co innego. To Bindingowska struktura to zakładała.

Za każdym razem ocenia się ten sam obiekt, ten sam przedmiot ale pod różnimy aspektami nie trzeba ustanawiać ocen schodkowych.-struktura pięcioelementowe. Jest to Ocena tego samego zdarzenia z różnych punktów widzenia.

Trzeba ustalić czy mamy do czynienia z:

- czynem człowieka

- ocena pod względem znamienności czynu,

-bezprawność

-karygodność czynu

-czynem zawinionym

Prawo karne 11.05.2011

Kodeks z 1997 roku oparty jest na 5 elementowej strukturze. Zakłada że szczeble oceny-stopnie oceny zdarzenia-przestępstwa, one podzielone są na 5 kolejnych kroków.

Układ pięcioelementowy nie ma charakteru szczeblowego, nie jest sekwencyjny.

Struktura pięcioelementowa nie zakłada że zjawisko jakim jest przestępstwo jest oceniane krok po kroku. Przedmiotem oceny pięcioelementowej jest zdarzenie.

Przy strukturze trójszczeblowej założenie było inne, w stanie faktycznym da się wyodrębnić różne elementy które się wyodrębnia z osobna. Jest to inne ujęcie niż się przyjmuje że zdarzenie się uznaje za całość.

Struktura pięcioelementowa:

1.Ustalenie czy mamy do czynienia z czynem człowieka. Niezależnie od tego jaką definicję czynu przyjmiemy, to trzeba oceniać czy dane zachowanie ma cechy czynu. Jeśli nie przypomina czynu to nie może być karalne.

2.STopień społecznej szkodliwości czynu musi być większy niż znikomy. Przesłaną przestępności czynu jest karygodność, czyn musi być społecznie szkodliwy w większym stopniu niż nikomu.

3.bezprawność -Nie każdy czyn bezprawny jest karalny. U nas rozumienie łączne bezprawności i karalności przez wiele osób które nie rozróżniają tych kwestii

4.karalność

5.zawiniony

Ustawowe znamiona przestępstwa-rozumiane w naszej nauce bywa dwojako. Niekiedy mówi się jako o przesłankach każdego przestępstwa, mówi się o elementach definicji przestępstwa, o znamionach każdego przestępstwa.

Szczególne znamiona przestępstwa-te cechy czynu które pozwalają na odróżnienie różnych typów karalnych zachowań. Pozwalają na odróżnienie poszczególnych typów rodzajowych od siebie. Pozwalają na odróżnieniu typów karalnych od prawnie dozwolonych.

Każde zachowanie które nie jest opisane w ustawie przy pomocy znamion to nie jest zachowanie które byłoby karalne.

Znamiona typu przestępstwa to znamiona w zasadzie które są formułowane w języku potocznym. Oprócz znamion formułowanych w języku potocznym są znamiona o typie odsyłającym.

Np. ,,pozostaje w ważnym związku małżeńskim"- musi sięgnąć do przepisów prawa rodzinnego aby się dowiedzieć co to znaczy ważny związek małżeński.

Znamiona deskryptywne -opisowe-przy których do ustalenia wystarczy prosta subsumcja, mają charakter rozpoznawczy-kognitywny.

nóż-to posługuje się nożem...

Znamiona wartościujące(normatywne)-wymagają oceny sędziowskiej, ni e wystarczy powiedzieć że ktoś posługiwał się takim a takim przedmiotem żeby powiedzieć że to było niebezpieczne narzędzie. Problem taki doprowadzono w takim orzecznictwie aż do granic absurdu.

Znamiona stanowiące nazwy normatywne-sens ustala się przez pryzmat przepisu, warunkowe umorzenie, funkcjonariusz normatywny.

2 podział znamion:

znamiona ostre-pewne znamiona mają ściśle określoną klasę desygnatów. Niezależnie od tego czy odwojują się do języka prawa, języka specjalistycznego..

znamiona nieostre-nie odpowiada im ściśle określona klasa desygnatów, trzeba oceniać.

Znamiona nieostre chce się zaostrzyć. Dodaje się kryteria.

Czwórpodział znamion przestępstwa:

1.znamiona podmiotu-matka która zabija dziecko, kto zabija człowieka...

2.Znamiona przedmiotu-dobro prawne na które nakierowane jest działanie sprawcy, a które to prawodawca chce chronić. Dobro prawne, wartość którą chce się chronić przy pomocy przepisu prawnego to znamię przedmiotu.

Gdy znamię nie jest wymienione to jest znamię nieustawowowe. Trzeba ustalić o jakie dobro chodzi.

Znamiona przedmiotu charkateryzuja każdy typ przestępstwa.

3.Znamiona strony przedmiotowej-charakteryzują znamiona sprawcy od zewnętrznej strony.Zdarzenie które widać na zewnątrz opisane jest zawsze w ustawie.

Znamiona strony przedmiotowej są opisane nie tylko pod względem sposobu działania.Opisane są jeszcze okoliczności czynu.(znamionam czasu, miejsca sytuacji...-charakteryzujące ogólne znamiona sprawcy-okoliczności czny to znamiona modalne

4.Znamiona strony podmiotowej-charakteryzują przeżycia psychiczne sprawcy związane z czynem, z nastawianiem sprawcy do czynu, czy sprawca działa z zamiarem bezpośrednim czy ewentualnym.

Ten podział jest fatalny w skutkach, powoduje zamieszanie w doktrynie. Jest szalenie popularny, stanowi o pewnym układzie.

Pewne znamiona należą i do strony podmiotowej i przedmiotowej.

Podziały przestępstw

Podział na zbrodnie i występki.

Podział na przestępstwa formalne i materialne.

Indywidualne i powszechne.

z narażenia i z zagrożenia.

Przestępstwa z działania i zaniehania- wszystkie przestępstwa które w kodeksie występują to przestępstwa z działania i zaniechania. Wydaje się że jest to podział dychotomiczny-albo z działania albo z zaniechania.

Nie da się podzielić wszystkich typów na przestępstwa z działania i z zaniechania. Konkretne zdarzenia albo są działaniem, albo zaniechaniem.

a)Typy przestępstw z działania wyłącznie:

Trzeba wyróżnić typy przestępstw które mogą być popełnione wyłącznie z działania. Wyklucza się zaniechanie. (nie ma zgwałcenia przez zaniechanie, nie ma kradzieży rozbójniczej przez zaniehanie).

Przestępstwa popełnione wyłącznie przez zaniehanie-nieudzielenie pomocy w sytuacji zagrożenia życia.Nie dopełnił działania, nie udzielił pomocy.

b)Przestępstwa które są popełnione tylko przez zaniehanie- wyraźnie w ustawie opisane jako zaniechanie.

Właściwe przestępstwa z zaniechania

c)Przestępstwa popełnione przez działanie i przez zaniehanie- przestępstwa opisane jako właściwe z działania i z zaniehania.??

d)przestępstwa z zaniechania opisane jako niewłaściwe przestępstwa z zaniehania- nie mówi się wyraźnie w ustawie że mogą być popełnione przez zaniechanie Można spowodować przestępstwo przez działanie i przez zaniechanie.

Szkoła germańska uważa że jeżeli ustawa milczy o działanie i o zaniechanie to znaczy że zaniechanie jest dozwolone.

Koncepcja romańska-jeżeli ustawa milczy czy przestępstwo może być popełnione przez działanie i przez zaniechanie, to może być popełnione tylko przez działanie, ale żeby zaniechanie było karalne, to potrzebny jest przepis ustawowy.

Art.2 KK

Za spowodowanie przestępstwa przez zaniechanie grozi kara jeżeli na kimś ciążył obowiązek pomocy, a ktoś tego nie zrobił.

Jaka jest różnica między działaniem a zaniechaniem?

Zaniechanie w sensie fizykalnym skutkowe nie jest.

Prawo karne 18.05.2011

Podział przestępstwa na występek i zbrodnie, kryterium tego podziału jest społeczna szkodliwość. Czyny o niższej szkodliwości społecznej i maja niższa karne sa występkiem, a czyny bardziej szkodliwe społecznie i zasługują na kare powyżej 3 lat jest to przestępstwo.

Za zbrodnie nie może grozić kara łagodniejsza niz 3 lata pozbawienia wolnosci. Czyn zagrożony kara na czas nie krotrzy niz do lat 3, wskazuje ze jest to kara minimalna. Za zbrodnie mogą grozić także kary bardziej surowe (art. 32), moze to byc kara 25 lat lub dożywotniego pozbawienia wolności. Zbrodnie zatem rozpoznajemy po minimum zagrożenia ustawowego.

Występek to taki chyba za który grozi grzywna powyżej 30 stawek dziennych, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności na conajmniej miesiac. Art 33. par 1 wskazuje w jakich granicach grzywna może byc wymierzana. Najwiecej wynosi on 540 stawek dziennych. Minimalana grzywna za przestepstwo to 10 stawek dziennych.

Kryterium podziału przestępstw na zbrodnie i występek warunkuje art 7. par.1

Występek jest od:

- 1 miesiąca pozbawienia wolności,

- 30 stawek dziennych,

- 1 miesiąc - 12 miesięcy ograniczenia wolności.

Prawne konsekwencje tego podzialu:

Podział na zbrodnie i występki jest o tyle ważny ze wiążą sie z nim dalsze istotne konsekwencje. Art. 8 - zbrodnie można popielnic tylko umyślnie, a występek można popełnić także nieumyślnie jeśli ustawa tak stanowi. Jeśli ustawodawca milczy co do tego czy dany występek może być nieumyślny to oznacza ze ten występek tez moze byc popelniony wyłącznie umyślnie. Jeśli ustawodawca chce zbudować typ nieumyślnego występku to musi to wyaznie zaakcentować. Ustawodawca może zbudować także taki przepis gdzie rozróżnia dane przestępstwo jako umyślne i nieumyślne, wtedy za przestępstwo nieumyślne będzie grozić łagodniejsza kara.

Ustawodawca o nieumyślności może zaznaczyć w opisie.

Następna konsekwencja jest nadzwyczajne złagodzenia kary. Art 60. par 6. pkt.3 i 4 lub par.7 Do zbrodni nie można zastosować instytucji warunkowego umorzenia postępowania, instytucje stosuje sie co do zasady do występków, jak również wyjątkowo do takich czynow za które maksymalna kara wyznaczona jest do lat 5.

W przypadku zbrodni9 znacznie trudniej jest wyznaczyć kare pozbawienia wolności z warunkowych zawieszeniem wykonania. W przypadku występków, ustawodawca przewiduje instytucje zmodyfikowania ustawowej kary. Art. 3 i 59, ale jednocześnie tylko za występki ustawodawca przewiduje zaostrzenie kary w przypadku recydywisty (powyżej górnej granicy az o polowe).

Niepoczytalność- sprawcy nie mogą być ukarani za popełnienie przestępstwa, ale można wobec nich zastosować środek zapobiegawczy w postaci umieszczenia i zamkniętym zakladzie psychiatrycznym. Musi byc przypuszczenie ze sprawca kiedy pozostanie na wolności znowu popełni czyn o znacznej szkodliwości społecznej.

Jeżeli sprawca dopuścił sie zbrodni to będzie w jego sprawie orzekał sad okręgowy.

Kolejny podział przestępstw oparty na kryterium znamion opisujących czyny zabronione (nazwy doktrynalne):

- typ podstawowych przestępstw - charakteryzują sie tym ze ustawodawca najbardziej zwięźle charakteryzuje na czym to przestępstwo polega. Odnajdujemy tu takie cechy które uzasadniają karalność tego czynu

- typ zmodyfikowany - ustawodawca dopełnia opis dodatkowymi znamionami. Odnajdujemy tu dodatkowe cechy które uzasadniają łagodniejszy wymiar kary lub bardziej surowy.

• kwalifikowany - za przestępstwo grozi surowsza kara np. zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem, zabicie człowieka w związku z... (rozbojem, gwałtem itp.). Taka okoliczność może przybrać postać następstwa, czyli pojawi Sie ona później i może uzasadniać odpowiedzialność surowsza.

• uprzywilejowane - za przestępstwo grozi łagodniejsza kara

Typ zmodyfikowany najczęściej jest opisany w tym samym artykule, ale w kolejnych paragrafach.

Kolejny podział przestępstw, za wzglegu na wskazane przez ustawodawcę cechy podmioty przestępstwa możemy wyróżnić przestępstwa powszechne ogolnosprawcze, czyli takie które mogą być popełnione przez każdego człowieka, a w sensie wyrażenia tej zasady ustawodawca posloguje sie zaimkiem osobowym "kto".

Istnieją tez typ przestępstw ogolnosprawczych - indywidualnych. Podmiot ma postawione wymagania, alby mógł stać sie sprawca przestępstwa. Charakterystyka podmiotu przestępstwa zawiera sie w zdaniu "kto w związku z pełnioną funkcja" np. matka, funkcjonariusz publiczny, żołnierz.

Indywidualne możemy podzielić na

- Właściwe - ich szczególna cecha podmiotu decyduje o przestępczości podmiotu, kiedy nie ma takiej cechy to przestępstwo nie byłoby karygodne. Przestępstwo staje sie szkodliwe społecznie bo dopuszcza sie go określony podmiot np. łapownictwo

- Niewłaściwe - określone zachowanie jest szkodliwe społecznie jeśli jest podjęte przez kogokolwiek, ale jeśli dopuści sie go osoba o określonych cechach to staje sie ono mniej lub bardziej szkodliwe. Przyjmuje ono postać kwalifikowanego lub uprzywilejowanego typu przestępstwa.

Kryterium szkodliwej społeczności mamy wskazane w art 160.

UZUPEŁNIENIE TRZEBA :

Kodeksowym podziałem przestępstw , ze względu na społeczną szkodliwość czynu art 7 kk

• zbrodnie- czas nie krótszy niż 3 lat i więcej art 32 kk-

• występki- art 7 par 3- takim przestępstwem za które grozi grzywna pozywaj 30 stawek dziennych, kara ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności przekraczająca miesiąc

art 228 par 2- występek

art 33 par 1

zbrodnia >|3 lata p.w

------------------------------------------------------->

występek 1 miesiąc > górna granica ustawowego zagrożenia

------------------------------------------------------>

> 30 stawek dziennych grzywny

1 m- 12 m .k.o.w - ograniczenie wolności

art 148 par 1 - czas nie krótszy niż 8 lat, albo 25 albo dożywocie

art 278 par 1- od 3 miesięcy do 5 lat

art 284- kara pozbawienia wolności do 3 lat a minimum? Art 37 kk - występek

Ten podział jest o tyle znaczący ze wiążą się z nim dalsze istotne konsekwencje

1. art 8 kk- zbrodnie można popełnić tylko umyślnie, występek można popełnić również nieumyślnie jeśli ustawa tak stanowi (jeśli ustawa milczy to występek jest umyślny art 160 par 1 i 2 kk)

art 167 kk

art 157 par 1 - dopiero kiedy dojdzie do średniego uszczerbku na zdrowiu to jest to przestępstwo, ale nieumyślne

art 292 par 1- nieumyślność wprost opisane

2. inne są ustawowo przewidziane zasady nadzwyczajnego zlagodzenia kary jeśli przestępstwo jest zbrodnia art 60 par 6, art 66 , par 2 i 3

art 58 par 3 kk, art 59 kk, - ale tylko za występki ustawodawca przewiduje zaostrzenie w przeypadku recydywisty art 64 kk

Środki zabezpieczające:

• umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym

3. inne terminy przedawnienia zbrodni i występków- konsekwencje materialne

jeżeli sprawca dopuscil się zbrodni to w jego przypadku w 1 instancji orzeka sad okregowy a nie rejonowy

Podział przestępstw ze względu na zróżnicowane znamiona oposujace czyny zabronione.

• typ podstawowy przestępstwa- najbardziej ogólnym syntetycznym zestawem znamion, ustawodawca oszczędnie charakteryzuje na czym przestępstwo polega,

• typ zmodyfikowany przestępstwa- wystąpią dodatkowe okoliczności które według ustawodawcy określają ostrzejsze wyk kary i łagodniejsze?

• typ kwalifikowanego przestępstwa- ostrzejsze

• typ uprzywilejowany przestępstwa- łagodniejsze

typ podstawowy przestępstwa → zmodyfikowany

kwalifikowany uprzywilejowany

wypadek mniejszej wagi

art 148 kk par 1 - kto zabija człowieka (umyślnie) , ty podstawowy, par 2 - zmodyfikowany , par 3 zmodyfikowany typ kwalifikowany

Przedmiot ochrony	Strona przemiotowa
podmiot	Strona podmiotowa

Par 3 art 152

par 3 art 154

art 148 par 1, par 4

art 149

art 150

art 278 par 3 - wypadki mniejszej wagi, mniejsza kara, mniejsza społeczna szkodliwość czynu

Nigdy za uprzywilejowany typ rzestepstwa nie wolno nam traktować nieumyślnego wariantu danego przestępstwa!!

art 155 kk

Podział przestępstw - ze względy charakterystykę podmiotu który może to przestępstwo popełnić

• ogólnosprawcze (powszechne) - takie które mogą być popełnione przez każdego człowieka a w sensie wyrqazenia tej ustawy ustawodawca posługuje się zaimkiem „kto”- każdy, kto!!!

• indywidualne- ustawodawca posługuje się rzeczownikiem np. matka , żołnierz, funkcjonariusz publiczny, kto w związku z pełnieniem f. publicznej, zawężając krąg podmiotow pop dane przestępstwo

• indywidualne właściwe- takie których szczególna cecha podmiotu decyduje o przestępności zachowania , np. art 228

• indywidualne niewłaściwe- to takie przy których określone zachowanie jest społecznie szkodliwe jeśli jest pop przez kogokolwiek ale jeśli tego przestępstwa dopuści się osoba o określonych cechach to przestępstwo staje się mniej lub bardziej szkodliwe , art 149, art 160 par 2

115 par 2 - kryteria stopniowalności społecznej szkodliwości czynów

z pkt widzenia cech podmiotow

art 148 par 3 -skazany uprzednio

art 174 par 4

Prawo karne 25.05.2011

Materialne źródła obowiązku gwaranta: nauka o tym w Polsce jest mało rozwinięta, ale jest ważna dla istoty przestępstw zaniechania. Wynika z tego cały szereg zakazow i sa to normy powszechne (dotycza kazdego). Zakaz zachowan niebezpiecznych uruchamiających skutki niebezpieczne dla zycia. Natomiast zaniechanie nie moze byc norma powszechna. Taka norma polegajaca na przeciwstawieniu sie zaniechaniu, zawsze ma charakter szczególny i dotyczą pewna kategorie osob. Z takich norm wynika obowiązek pieczy np. opieki rodziców nad dzieckiem, rodzice maja obowiązek zabezpieczenia dziecka przed wszystkimi niebezpieczeństwami napływającymi z otoczenia. To wynika z pewnych norm społecznych. Jezeli norma jest uznawana przez społeczeństwo, jest okładana sankcja społeczna, następnie staje sie norma prawna bo została obłożona sankcja karna. Obowiązek zabezpieczenia polega na zabezpieczeniu otoczenia przed szkodliwym oddziaływaniem niebezpiecznego przedmiotu jaki posiada. Obowiązek działania wynika z obowiązku pieczy i zabezpieczenia. Do tego potrzebne sa jeszcze formalne źródła, aby stworzyć z tego normę prawna.

W Niemczech taki obowiązek formalny nazywa sie VVV. W Polsce obowiązek prawny może wynikać:

• przepisow prawa:

- z ustawy,

- z przepisow prawnych niższego rzędu, jeżeli ten przepis ma umocowanie ustawowe np rozporządzenie rady ministrowa,

- pragmatyki sluzpowej, nałożenie obowiązku jakichś dzialak które wynikają z pełnionej funkcji np lekarz ma obowiaxzek ratować Zycie.

• z umowy:

- na podstawie umowy można przejąć obowiązek pieczy i zabezpieczenia. Powstaje sugestia ze chodzi o umowe cywilno-prawna, ale to nie prawda. Taka umowa wcale nie musi spełniać warunkow cywilno-prawnych dla jej legalności. Ta umowa nie ma żadnego znaczenia z pkt widzenia prawa karnego jeśli nie zajdzie dobrowolne przejecie obowiązku pieczy i zabezpieczenia. Taka umowa wcale nie musi być sformalizowana.

• z wcześniejszego czynu:

- czy uprzednie działanie sprawcy stwarzający niebezpieczeństwo, stwarza obowiązek prawny aby zapobiegać temu działaniu? Czy to jest źródło prawnego obowiązku? Sa dwa poglądy: Rychu uważa ze to jest źródło obowiązku, ale znajda sie tez tacy którzy uważają ze nie. Nie można zostawiacz człowieka w sytuacji dla niego niebezpiecznej. Jezeli spowodujemy niebezpieczeństwo w sposób niezawiniony to odpowiadamy za to. W kodeksie karnym jest przepis (art.2) który o tym mówi. Ten przepis dotyczy obowiązku gwaranta. Obowiązek gwaranta następuje gdy zdecyduje o tym orzecznictwo i doktryna (?). Takiego przepisu we wcześniejszych kodeksach nie bylo. W 1932r. nikt nie miął wątpliwości ze za zaniechanie sie odpowiada na podstawie koncepcji germanskiej.

Obowiązek gwaranta jest zawsze szczególny, zawsze dotyczy pewnej kategorii osob (nawet jesli ten krag podmiotow zakreslony jest szeroko). Każdy z tej kategorii ma obowiązek szczegolnego rodzaju zachowan. Szczegolnosc obowiazkow ma dwojakie znaczenie: szczegolna kategoria osob i szczególny rodzaj zachowan.

Obowiązek gwaranta oznacza ze gwarant jest zobowiązany do pewnego rodzaju zachowan.

Podział na przestępstwa na skutkowe i bezskutkowe:

- skutkowe (materialne) - to taki przy których ustawa opisując czyn zabroniony wskazuje nie tylko na zachowanie sprawcy ale tez na wyodrębniający sie w świecie zewnętrznym skutek tego czynu. Opis czynu musi byc przedstawiony w ustawie, natomiast skutek nie musi być rozróżniony np. kto zabija --> taki opis przewiduje skutek, podmiot doprowadza do smierci innej osoby.

- bezskutkowe (formalne) - w opisie czynu nie przewiduje sie zadnego skutku np. prowadzenie pojazdu pod wpływem --> nie wynika z tego żaden skutek.

W prawie karnym mamy coraz więcej przestępstw formalnych na niekozysc przestępstw skutkowych.

Przestępstwo może być opisane jako skutkowe a w zyciu realnym może nie powodować żadnych skutkow i odwrotnie, przestępstwo może być opisane jako nieskutkowe ale powoduje skutek. Jeśli przestępstwo jest opisane jako skutkowe a skutkowe nie wywołuje to wtedy jest to przestępstwo usilowane.

Podział na przestępstwa formalne i materialne jest podziałem na typy przestępstwa ze względu na to czy przestępstwo ma skutek czy nie.

Od czasu do czasu niektórzy autorzy Pisza o przestępstwie jako bezskutkowym a inni ze to samo przestępstwo ma skutek. Problem lezy u podstaw definicji skutku.

Przestępstwa z narażenia na niebezpieczeństwa - wg Rycha ta to przestępstwa skutkowe. Jeszcze 30 lat temu była to osobna kategoria.

Prawo karne 1.06.2011

Przestępstwo jest skutkowe w tym sensie ze musi u kogoś nastąpić poczucie stanu zagrożenia. Skutek należy rozumieć szeroko. Są typu przestępstw o których sa wątpliwości czy sa skutkowe czy nie. Musi być znamię zagrożenia szkoda bo inaczej przestępstwo niejest dokonane.

Działanie na szkodę to nie jest opis skutku.

Przyjęto szerokie rozumienie skutku. Działaniem szkodliwym jest kazde wprowadzenie stanu zagrozenia. Czy przestepstwo zagrozenia (z narazenia na niebezpieczenstwo) jest przestepstwem skutkowym? Takich przestepstw jest coraz wiecej (np art 160). Ten przepis uzupelnia przepis o spowodowanie smierci w ten sposob ze odpowiada nie tylko ten kto spowoduje smierc innego czlowieka, ale te ten kto naraza kogos na smierc. Gdy chodzi o takie przestepstwa gdzie skutek jest opisanu w ustawie, wtedy takie przestepstwo jest skutkowe. Jeśli skutek opisany w ustawie nie nastapi moze odpowiadac za usilowanie.

Przestepstwa z zagrozenia dzieli sie na co najmniej dwie grupy:

- przestepstwa zagrozenia abstrakcyjnego - stan niebezpieczenstwa jest tylko uzasadnieniem dla wprowadzenia do kodeksu tego typu przestepstwa, jest motywem ustawodawczym. Takiego przestepstwa nie trzeba wykazywac przed sadem, trzeba wykazac tylko tyle ze zaszedl dany stan faktyczny np. prowadzenie po pijaku. Przestepstwa zagrozenia abstrakcyjnego sa w zasadzie przestepstwami nieskutkowymi (formalnymi). Stan niebezpieczenstwa nie jest wpisany jako znamie, jest tylko motywem ustawodawczym.

- przestepstwa zagrozenia konkretnego - stan zagrozenia jest wpisany jako znamie skutku, kto powoduje stan zagrozenia dla jakiegos dobra moze byc skazany. Jasne jest ze jezeli stan zagrozenia nie wystapi np nie chcial zabic ale chcial wprowadzic stan zagrozenia to nie odpowiada za usilowanie. Jezeli ten stan zagrozenia nie nastapi tak dlugo nie zostanie spelnone znamie. Stan zagrozenia wchodzi do zespolu znamion ktore ztanowia swoisty skutek. Np. nielegalnie posiadanie bronie samo w sobie nie jest zle, chodzi o to ze jest ono grozne dla otoczenia. Generalnie chodzi o to ze stwarza nie niebezpieczenstwo dla innych. Jest to przesteptwo skutkowe.

Przestepstwa ??? - ustawodawca nie opisuje zachowania niebezpiecznego, ale oczekuje od sedziego, aby to sedzia sam znalazl w jakim przypadku nastapilo niebezpieczenstwo. (art 183). Pojawiaja sie takie typy przestepstw, ktore niemcy nazywaja abstrakcyjno-konkretne, chodzi o taki zachowanie ktore jest zdatne wywolac niebezpieczenstwo. Ustawodawca zamiast opisac takie zachowanie, daje sedziemu wolna reke w okreslaniu jakie to zachowanie zdatne do wywolania niebezpieczenstwa.

Przestepstwa umyslne i nieumyslne:

Wszystkie przestepstwa w kodeksie dziala sie w ten sposob. Podzial ten wyprowadza sie z art. 8. Zbrodnie mozna popelnic tylko umyslnie, a wystepek nieumyslnie jesli ustawa tak stanowi lub umyslne. Co do wystepkow --> jesli ustawa milczy na temat czy dany wystepek jest nieumyslny to znaczy ze mamy do czynienia z wystepkiem umyslnym. W ustawie musi byc wyraznie zaznaczone ze nieumyslnosc tez podlego karze, bo jesli nic na ten temat nie mowi to znaczy ze dany wystepek moze byc tylko karany tylko za umyslnosc. Znakomita wiekszosc przestepstw karana jest tylko za umyslnosc.

KOdeks wykroczen wprowadza zupelnie inna zasade. W art. 5 napisano ze wykroczenie mozna popelnic zarowno umyslnie i nieumyslne, chyba ze z ustawy wynika ze karane jest tylko wykroczenie umyslne. Wynika z tego ze w zasadznie kazne wykroczenie jest karane za nieumyslne a wyjatki stanowia te ktore karane sa tylko za dzialanie umyslne.

Jezeli jest podzial taki ze zbrodnie mozna popelnic tylko umyslnie, a wystepek umyslnie lub nieumyslnie, wydaje sie ze mamy podzial jasno dychotoniczny. Otóż mozliwe sa jeszcze przestepstwa umyslno-nieumyslne. Chodzi o przestepstwa dokonane z polaczenia umyslnosci z nieumyslnoscia (przestepstwa z winy kombinowanej). Ten podzial to jeden wyjatek od zasady ze przestepstwa sa umyslne lub nieumyslne. Sa to przestepstwa kwalifikowane przez okolicznosci dynamiczne przez nastepstwa (cokolwiek to znaczy). Art. 107 - przestepstwo znecania sie musi byc objete umyslnoscia, szczegolne okrocienstwo rowniez musi byc umyslne, par.3 mowi o typie kwalifikowanym przez nastepstwo, nastepstwo jest obiete nieumyslnoscia (przestepca dziala umyslnie, ale nastepstwo jest nieumyslne - ofiara targnie sie na swoje zycie). Wszystkie znamiona czynu musza byc uswiadomione przez sprawce.

Podzial Masłowa: ma znaczenie procesowe, przestepstwa dzieli sie na 3 grupy ze wzgledu na tryb scigania.

Wszystkie przestepstwa zgodnie z zasada legalizmu, scigane sa przez organ publiczny. Czyli jesli do prokuratora dotrze wniosek to powinien on wszczac postepowanie z urzedu. Prokurator powinien zachowac obiektywizm, ale on przedewszystkim popiera racje oskarzyciela.

Przestepstwa scigane z oskarzenia prywatnego

Przestepstwa scigane z oskarzenia publicznego lecz na wniosek.

Nalezy odroznic od siebie te dwa pierwsze. Przestepstwo scigane z oskarzenia prywatnego musi byc jasno ustalone w ustawie. Dlaczego jakies przestepstwa sa tak scigane? Sa tam takie dobra chronione, ktore sa chronione nie w interesie publicznym, ale w interesie prywatnym np czesc, nietykalnosc cielesna. Istnieja plany zniesienia takich przepisow. Dębski uwaza ze jest to glupota bo trzyma to chmstwo w ryzach, choc prawo karne nie jest lekarstwem na chamstwo. Chodzi tutaj o dobra dyspozytywne, czyli takie z ktorych czlowiek moze zrezygnowac. Osoba obrazona sama musi podjac decyzje czy chce wystapic z aktem oskarzenia i popierac swoj wniosek.

Przestepstwa scigane na wniosek: np art. 197, akt oskarzenia ma charakter publiczny, wszystko sie odbywa jak przy normalnym typie przestepstwa, tylko ze na samym poczatku potrzebny jest wniosek pokrzywdzonego, ktory inicjuje cala procedure. Taki typ scigania wynika z tego ze czasami ludzie nie chca, aby ich sprawy (np. zgwalcenie) byly rozpatrywane publicznie. Ustawodawca pozwala osobie pokrzywdzonej na dokonanie wyboru, czy chce aby przestepstwo bylo scigane, czy jej interes jest na tyle wazne ze nie chce roztrzasac tego publicznie. Pokrzywdzony nawet nie musi popierac swojego wniosku, wystarczy ze go zlozy.

przyp. autora :) Radzę to wszystko sprawdzic w ksiazce :) końcówka powinna być dobra, ale za początek nieręczę :P

Prawo karne 8.06.2011

Przedmiot przestepstwa - wszystkie prszepisy prawa karnego nastawione sa na ochrone dobr prawnych. To załozenie przyjete jest od blisko 150lat. Wczesniej zastanawiano sie czemu sluzy karanie. Birbaum stwierdzil ze prawo karne sluzy ochronie spoleczenstwa. Ta teoria zmienila spojrzenie na prawo karne na kontynencie Europy, prawo Anglii i kolonii angielskich idzie inna droga.

Sa pewne dobra prawne, ktorych utrzymanie interesuje cale spoleczenstwo. Ochrona dobr prawnych zaczyna sie od ochrony dobr spolecznych. Takim dobrem spolecznym jest np. zycie czlowieka, nietykalnosc cielesna, ochrona mienia itd. Ustawodawca wybiera takie dobra, ktore zasluguja na wzmocniona ochrone i wciaga je w przestrzen prawna. Buduje przepi s. Od tego momentu dobro spoleczne staje sie dobrem prawnym. Kazdy przepis chroni jakies dobro prawne, ustalenie jakie to dobro pozwala nam na wykladnie celowosciowa. Wiemy wtedy po co ten przepis istnieje, co ma na celu.

W socjalistycznej Rosji zbudowano takie typy przestepstw, ktore mialy chronic socjalistyczna dyscypline pracy.

Bardzo wazne jest ustalenie dobr prawnych jakie chce sie chronic. Ich ustalenie jest o tyle fundamentalne ze bez tego nie wiemy czemu ten przepis sluzy. Kazde takie dobro prawne nazywa sie bezposrednie dobro ochrony lub przedmiot przestepstwa (przedmiot ochrony prawno-karnej). Dobro przwne chronone danym typem rodzajowym nazywa sie tez bezposrednim przedmiotem ochrony (przedmiotem ogolnym).

Przedmiotem ogolnym ochrony jest dobro prawne chronione przez wszystkie przepisy. Sluzy to porzadkowi spolecznemu i prawnemu kraju. Chodzi o uklad stosunkow spolecznych, pewna wartosc.

Przedmiot szczegolny - bezposredni przedmiot przestepstwa, mozna zbudowac taka teze, ze sa takie typy przestepstw ktore chronia tego samego przedmiotu. Przedmiot ochrony niekiedy mozna ustalic latwo niekiedy jest problem. Najczesciej test to rozwiazywane przez tytul rozdzialu, ktory wyznacza przedmiot ochrony. Np. wolnosc seksualna - warto sie zastanowic czy chroniona jest wolnosc seksualna czy obyczajowosc. Czasem tytul wskazuje wzmozenia ochrony. Preambula czasami dobrze uzmyslawia czemu maja sluzyc ta ochrona.

Ustalenie przedmiotu ochrony sluzy:

- interpretacji przepisow karnych, wykladnia celowosciowa

- jest wazne ze wzgledu na ustalenie podobienstwa przestepstw- np. recydywe tworza nie jakiekolwiek przestepstwa, tylko przestepstwa podobne. Ta ktora ma szczegolne znaczenie to wlasnie recydywa specjalna (szczegolna), ktora wynika z popelniania przestepstw podobnych. Musi byc podobienstwo podmiotowe, modalne, przedmiotowe. Przedmiotowe polegaja na przestepstwach nalezacych do tego samego rodzaju, czyli np przestepstwa przeciwko zdrowiu (przeciwko temu samemu dobru). Recydywa specjalna czy szczegolna nazywa sie ze wzgledu na szczegolny przedmiot. Czasem mowi sie o recydywie ogolnej, ktora nie prowadzi do szczegolnego zaostrzenia tak jak to robi recydywa szczegolna. Mowi sie jeszcze o recydywie krymionologicznej (ktos popelnil przestepstwo ale nie odbyl kary bo np. przedawnilo sie), penitencjalna (ktos drugi raz przebywa w zakladzie karnym).

- rodzajowy przedmiot ochrony - jest bardziej szczegolowy niz przedmiot szczegolowy, mowi o grupie typow czynow zabronionych.

- ustalenie przedmiotu ochrony jest istotne z pkt widzenia kwalifikowania czynu w praktyce - jesli mamy jakis czyn, ktory wydaje nam sie ze powinien byc karany, to najpierw ustalamy jakie dobro naruszyl sprawca. Na tym tle nalezy powiedziec jeszcze o przedmiocie zamachu. Jest to to samo dobro prawne tylko zmienia sie pkt widzenia. Przedmiot ochrony to punkt widzenia ustawodawcy. Przedmiot zamachu to punkt widzenia sprawcy. Problem zaczyna sie wtedy kiedy optyka sprawcy jest zupelnie inna. Przedmiot zamachu jest zupelnie inny od przedmiotu ochrony.

Przedmiot dodatkowy ochrony - oprocz wartosci zasadniczej chronia cos jeszcze.

(??)

Czy przestepstwo moze byc podobne, jezeli glowny przedmiot jednego przepisu jest podobny do obocznego przedmiotu drugiego przepisu?

Przedmiot przestepstwa - obok tego wystepuja okreslenia przedmiot czynu i przedmiot czynnosci wykonawczej. Jest to tworz materialny, na ktory nakierowane jest dzialanie sprawcy. Nie chodzi o dobra prawne, ale o knktetny twor materialny. Tworem materialnym moze byc przedmiot zabierany, niszczony, przedmiot czynnosci wykonawczej (np. falszywe banknoty). Sa to twory materialne, na ktorym dokonywane jest przestepstwo.

Przestepstwa nieprzechodnie- oparte sa na zwrotnym ujeciu czasownika "sie". Powstaje dylemat cy chodzi o podmiot czy o przedmiot.

Strona przedmiotowa przestępstwa: Sprawa najważniejsza jest czyn. Każde przestępstwo jest czynem. Fundamentem prawa karnego jest czyn, nie można skazywać bez czynu. Jest kłopot z określeniem co to jest czyn. Czy czyn człowieka jest wytworem jego decyzji woli? Niektórzy mówili ze człowiek nie jest całkowicie wolny, wszystkim kieruje Bog. Takie ujecie sprawia ze uwalnia sie człowieka od odpowiedzialności za czyn. Inna koncepcja zakładała ze czlowiek moze robic absolutnie wszystko i jest w pelni odpowiedzialny za swoje czyny. Jest problem ograniczen determinujacych cos tam. ??? Zaczeto poszukiwac jakis roznic miedzy dowolnoscia czynow czlowieka a niedowolnoscia, postawic granice miedzy zachowaniem ktore juz jest czynem, a zachowaniem ktore jest jeszcze mysla.

Naturalistyczne definicje czynu:

- czyn polega na dzialaniu miesni czlowieka, skurczu i rozkurczu.

KONIEC I SEMESTRU <3<3<3

II SEMESTR

Prawo karne 06.10.2011

Podmiot przestępstwa

Jest to podmiot który może ponieść odpowiedzialność karną. Czy jest to osoba fizyczna-człowiek czy to mogą być osoby prawne, inne podmioty niż osoba fizyczna?Jest spór.Argumenty:

1.Odpowiedzialność karna jest pochodną winy danego podmiotu, a wina wymaga świadomości i woli. Podmioty inne niż osoby fizyczne nie mają samodzielnej woli, dlatego trudno ustalić możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej.

2.Drugi argument to taki, że kara musi mieć charakter osobisty i indywidualny. W przypadku osób prawnych dolegliwość kary mogłaby odnosić się do innych osób.

3.Kary które są przewidziane tradycyjnie w prawie karnym nie są adekwatne. Kara pozbawienia wolność jest jakby niemożliwa do zastosowania wobec osób prawnych.

Kontragrumenty:

1.W ujęciu socjologicznym osoba prawna jako taka może mieć samodzielną wolę w oderwaniu od woli osób fizycznych ją tworzących. Ma samodzielną wolę.

2.Istnieje możliwość zastosowania takich kar które będą dolegliwa tylko dla nich. Kara będzie miała charakter osobisty i będzie zindywidualizowana. np. kasa do oddania komuś z majątku firmy.

3.Można opracować system kar, które będą możliwe do zastosowania do osób prawnych.

28.10.2002 o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Dziennik ustaw z 2002 roku 197, pozycja 1661.

Ustawa definiuje pojęcie podmiotu zbiorowego-są to osoby prawne, a także inne jednostki organizacyjne, nie mające osobowości prawnej, ale posiadające tzw zdolność prawną. Ustawa wyklucza stosowanie jej przepisów do skarbu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Ten podmiot zbiorowy może podnosić odpowiedzialność na podstawie tej ustawy pod warunkiem że wcześniej popełni czyn zabroniony osoba fizyczna. Taka osoba ma działać w interesie podmiotu zbiorowego. Następstwem zachowania osoby fizycznej ma być korzyść jaką podmiot zbiorowy uzyskał lub mógł uzyskać.

W art.16 wymieniono katalog czynów zabronionych.

Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu-oszustwo ubezpieczeniowe, pranie pieniędzy.

Przestępstwo przeciwko obrotowi pieniędzy, np. fałszowanie pieniędzy.

Przestępstwa korupcyjne art.228-łapownictwo bierne. Płatna protekcja.

Przestępstwa przeciwko ochronie informacji, np. naruszenie tajemnicy korespondencji, zmiany dostępu w bazach inf.

Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów,art.270, np. poświadczenie nieprawdy.

Przestępstwa przeciwko mieniu-różne odmiany paserstwa.

Pakiet przeciwko wolności seksualnej i obyczajności.

Odmiany przestępstw związanych z pornografią.

Sutenerstwo

Przestępstwa przeciwko środowisku.

Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu-dział w zorganizowanej grupie przestępczej.

Katalog kar jakie mogą być stosowane wobec podmiotów zbiorowych:

Kara pieniężna od 1000zł do 20 mln, kara nie może przekroczyć 10% przychodu osiągniętego w roku obrotowym.

Zakaz promocji lub reklamy.

Podanie wyroku do publicznej wiadomości.

Art.24 Kodeksu Karnego Skarbowego.Przepis wprowadza pewną odpowiedzialność karną, odpowiedzialność subsydiarna za orzeczoną grzywnę.Można uczynić posiłkowo osobę fizyczną, osobę prawą lub inną jednostkę organizacyjną jeśli sprawca przestępstwa skarbowego skazany na karę grzywny był zastępcą tego podmiotu, jego pełnomocnikiem, pracownikiem, zarządcą, a podmiot ten odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową.

Wprost nie ma odpowiedzialności firmy, odpowiedzialności prawnej ale kara może być uiszczona przez podmiot w imieniu którego sprawca działał.

Odpowiedzialność osób fizycznych

-Odpowiedzialność ponosi człowiek który ma zdolność ponoszenia odpowiedzialności karnej, musi mieć odpowiedni wiek, musi być poczytalny(w przypadku niepoczytalności nie można mu przypisać winy).

-Niektóre przestępstwa mogą być popełnione tylko przez określoną kategorię sprawców.

Można wyróżnić przestępstwa powszechne, które mogą być popełnione przez każdą osobę. Przeciwną kategorię stanowią przestępstwa indywidualne-sprawcą czynu może być tylko określona osoba. Indywidualne dzielą się na właściwe i niewłaściwe.

Funkcja wieku w prawie karnym

Art.10 odpowiedzialności karnej podlega osoba która w chwili czynu ukończy lat 17.

Niewskazanie odstępstw od tej zasady było by niewskazane bo 17-latek nie rowna się innemu 17-latkowi. Są dwa odstępstwa od tej zasady:

-w dół - od lat 15: (wczesniej było 16) ustawodawca uznał, ze obecnie nastepuje szybciej rozwoj intelektualny niż w latach wczesniejszyc, szybciej rozumieja to ze popełniają czyn zabroniony. Drugim argumentem jest to ze coraz wiecej przestępstw popełniają mlodzi ludzie. Poniżej tego wieku odpowedzialnosc nie powstaje. Dalej jest postepowanie w przypadku nieletnich.

Osoby miedzy 15 a 17 roku zycia nie powinny ponosic odpowiedzialności bo przepisow nie można interpretowac rozszerzajaco. Ustawodawca ustanowil

• przeslanki: formalne - sprawca musi w chwili popełnienia przestępstwa mieć ukończone 15 lat, enumeratywnie sa wymienione przestępstwa jakich moglby dokonac nieletni, ustawodawca wymienia te czyny odsyłając do konkretnego numeru artykulu i paragrafu. Taka metoda ma pewne wady: wśród przestępstw z 10. par. 2 były art. 173 par.3 dotyczace zgwalcenia. Po nowelizacji par 3 rozbito na dwa paragrafy, a nie zmieniono art. 10. par. 2. Przed nowelizacja nieletni odpowiadal za zgwałcenie i zbiorowe i ze szczególnym okrucieństwem, a po nowelizacji tylko za zgwałcenie zbiorowe.

• Przeslanki materialne - za pociągnięciem do odpowiedzialności musza przemawiac:

• okoliczności spraw,

• stopien rozwoju sprawcy (ustalenie jaki jest stopien rozwoju intelektualnego, psychicznego itp.; im bliżej 15 lat tym ten stopien nizszy),

• właściwości osobiste (cechy charakteru, usposobienie, demoralizacja, uwarunkowania wewnetrzne),

• warunki osobiste (maja charakter zewnętrzny: srodowisko w jakim osoba przebywa, srodowisko rodzinne, stopien zaspokojenia potrzeb, srodowisko rówieśnicze, grupy w jakich przebywa),

• poprzednio stosowane srodni wychowawcze lub poprawcze okazaly się bezskuteczne (poprzedzone jest to fraza „a w szczególności”).

Jeżeli te warunki sa spewlnione to i tak odpowiedzialność jest fakultatywna. Sad może pociągnąć go do odpowiedzialności ale nie musi. Wczesniej obligatoryjne było gdy: po ukończeniu 15 lat ponownie dopuścił się czynu zabronionego po tym jak wczesniej byl wyznaczony srodek np. umieszczenia w zakładzie poprawczym.

Orzekanie kary wobec 15-latkow:

Nie stosuje się dożywocia. Art. 10 par.3 limituje gorna granice orzeczonej kary (orzeczona kara nie może przekroczyc 2/3 gornej granicy ustawowego zagrorzenia). Kiedy gorna granica jest dożywotnie pozbawienie wolności lub 25 lat wolności, ustawodawca rozwiązał ten problem w art. 48. par. 3. ; jeżeli za dany czyn sad chciałby nieletniemu wyznaczyc dożywocie wtedy automatycznie musi obniżyć do 25 lat. Jeżeli za dany czyn grozi kara 25 lat to kara orzeczona nie może przekraczac 15 lat. W myśl art. 10 par.3 sad może zastosowac nadzwyczajne złagodzenie kary (kiedy kara bylaby niewspolmierna do czynu).

-w górę - art. 10.par.4; sprawca który ma 17 ale jeszcze nie 18, sad może zastosowac wobec niego srodki wychowawcze, lecznicze lub poprawcze. Tu ustawodawca przewiduje przeslanki:

• formalne - czyn dokonany mieczy 17 a 18 rokiem zycia; kiedy sprawca dopuści się występku;

• materialne - okoliczności sprawy; stopien rozwoju sprawcy, właściwości i warunki osobiste.

13.10.2011

W stosunku do osób poniżej 13 roku życia nie można stosować kar, a tylko środki poprawcze. Badamy wtedy tylko przejawy demoralizacji i jest postępowanie wychowawcze. Powyżej 15 roku życia badamy czy ktoś popełnił czyn zabroniony i jest to postępowanie poprawcze.

Pomiędzy 15 a 17 rokiem życia można zastosować środki karne. Tu mamy tak naprawdę trzy opcje:

• środki wychowawcze

• środki poprawcze

• środki karne.

Wobec nieletniego przebywającego w zakładzie poprawczym stosuje się środki dyscyplinarne do 21 roku życia. Granica nieletniości ma znaczenie funkcjonalne.

Czyny z ustawy karnej można przypisać osobom, które ukończyły 17 lat (w prawie cywilnym jest 18 lat). Jak ktoś skończył 17 lat odpowiada jak każdy dorosły. Jeśli osoba między 17 a 18 rokiem życia popełnił występek i spełnił wszystkie przesłanki, sąd może zastosować środki wychowawcze tak jak wobec nieletniego (środki wychowawcze, poprawcze, lecznicze).

Nieletni - zgodnie z ustawą o nieletnich, jest to osoba pociągana do odpowiedzialności za swoje czyny, w czasie popełnienia czynu nie ma ukończonych 17 lat.

Młodociany - art.115 par 10. sprawca, który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył lat 21, i w czasie orzekania pierwszej instancji 24 lat.

Granicę 21 roku życia wprowadzono (w chwili popełnienia czynu zabronionego) po to, że przy ustalaniu małoletniości mamy do czynienia z tak młodym człowiekiem, że nie może on odpowiadać jak dorosły bo nie ma doświadczenia życiowego. Wobec takiej osoby należy stosować inaczej środki karne. Nieodkształcając zasad odpowiedzialności, inaczej stosuje się środki karne np. inne zasady przy nadzorze przy warunkowym zawieszeniu kary; art. 54 - wymierzając karę nieletniemu lub młodocianemu sąd kieruje się przede wszystkim tym żeby sprawcę wychować. Młody człowiek jest zawsze bardziej podatny na kategorie wychowawcze. Młodociany nie jest inaczej traktowany w stosunku do zasad odpowiedzialności, inne są zasady wymierzania kary.

Małoletni - ani nieletni, ani młodociany, kategoria która występuje w kodeksie karnym bez definicji. Do definicji małoletniego musimy sięgnąć do kodeksu cywilnego. Małoletni to ktoś kto nie ukończył 18 roku życia. O ile nieletni i młodociany to są grupy/klasy sprawców, i tyle małoletni to ofiara przestępstwa. Małoletni jest przedmiotem przestępstwa. Czasem ta kategoria jest zawężona do małoletniego poniżej lat 15, a czasami nie ma oznaczonych granic małoletniości.

Trzy definicje czynu:

• kauzalna - charakteryzuje ją podwójny kauzalizm (przyczynowość). Po pierwsze, zakłada się ze czynem jest tylko zachowanie, które ma swoje źródło w impulsie sprawcy (swobodny impuls woli). Jeśli źródło jest poza sprawca to nie jest to czyn. Przyczynowość polega w tym przypadku na tym, ze przyczyna jest impuls woli (ktoś sam zdecydował się na takie zachowanie). PO drugie, zakłada się ze istotne jest jak mówimy o czynie, to trzeba wyróżnić jednostkę czynu, odkąd dokąd mamy do czynienia z czynem. Istotne jest to ze jakieś zachowanie człowieka powoduje zmianę w świecie zewnętrznym.

Czynem jest zachowanie człowieka powodowane swobodnym impulsem woli, wywołujące zmianę w świecie zewnętrznym. Teoria to dominowała w nauce przez cały XIX i XX w. Pierwszy kauzalny element (impuls woli) służył żeby odrzucić wszystkie zachowania człowieka, które nie wynikają z jego woli. Bo jeśli nie wynika z woli to nie jest czyn.

Drugi element (zmiany w świecie zewnętrznym), miał służyć wyodrębnieniu jednostki czynu. Jeśli chcemy mówić co jest jednym czynem to musimy zakreślić czynowi jakieś granice.

• finalna - polega na tym, że zakłada się że zachowanie człowieka jest celowe, finalne. To założenie wynika z opracowań Hartmanna, zarówno w przyrodzie żywej jak i nieożywionej nic nie dzieje się bez przyczyny. Zachowania zwierząt tak jak zachowania przyrody nieożywionej mają charakter przyczynowy. Tak samo człowiek najpierw wyobraża sobie stan pożądany, buduje sobie pewien plan, a później do tego celu zmierza. Czyn człowieka jest finalny, celowy. Z tych założeń finalistycznych wynika, że nie ma czynu jeśli ktoś nie dąży do wyobrażonego celu. Czyn według finalistów jest to celowe zachowanie człowieka, skoordynowane, nastawione na realizację określonego celu. Czyn jest wtedy czynem, kiedy jest realizacją celu. Jeśli nie poznamy przeżyć psychicznych sprawcy to nie możemy mówić o czynie. Teoria ta była konkurencyjna do teorii kauzalnej.

• socjalna - jest przyjmowana obecnie w nauce zarówno niemieckojęzycznej jak i w nauce polskiej. Wywodzi się z okresu międzywojennego, zakłada dwa elementy charakterystyczne. Jest to definicja eklektyczna. Jest teorią normatywną, a nie ontologiczną. Teorie kauzalna i finalna były teoriami ontologicznymi czynu (miały wykryć istnienie czynu). Teoria socjalna opiera się na ocenie czy coś jest czynem czy nie. Dopiero ocena faktów rzeczywistości pozwala nam powiedzieć czy mamy do czynienia z czynem czy nie. Czynem jest zachowanie człowieka powodowane impulsem woli, nastawione na realizację zaplanowanego celu mające wartość społeczną. Nawiązuje to do XIX-wiecznej teorii czynu, która mówiła że to ustawodawca określa co jest czynem. Czy istnieje czyn czy nie, wymaga to oceny. Musimy dane zachowanie zaliczyć do zbioru czynów.

Czy czynem jest działanie, czy może być też zaniechanie?

Czynem może być działanie jak i zaniechanie. Definicja kauzalna i finalna nie pozwalały nam stwierdzić, że mamy do czynienia z czynem w przypadku zaniechania. Przy definicji socjalnej, znaczenie społeczne może mieć zarówno czyn jak i zaniechanie.

Okoliczności wykluczające czyn:

• Przymus (fizyczny i nieodporny) - są trzy rodzaje przymusu:

• przymus fizyczny nieodporny (vis absoluta) - oddziaływanie siłą fizyczną na ciało człowieka w celu spowodowania ruchu tego ciała. Wyłącza on istnienie czynu.

• przymus fizyczny odporny (względny, kompulsywny) (vis compulsiva) - oddziałuje się siłą fizyczną w celu podjęcia określonej decyzji woli. Stosowanie siły fizycznej na kształtowanie czyjejś woli. Nie wyłącza czynu, ale wyłącza winę.

• przymus psychiczny - działanie na wolę człowieka w skutek presji psychicznej. Nie wyłącza to czynu, ale jest to działanie wyższej konieczności.

• Działanie odruchowe - reakcja na zewnętrzne bodźce bez pośrednictwa centralnego układu nerwowego.

• Czynność zautomatyzowana - Receptory na ciele człowieka dają impuls do działania, automatyzuje się pewne czynności. Należy zastanowić się czy był czas na odautomatyzowanie czynności :P

• fizjologiczna niemożność realizacji decyzji woli - ktoś podejmuje słuszną decyzję, ale nie może jej zrealizować. Powoduje to brak czynu.

Jeżeli czyn jest określony w ustawie to najważniejsze jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego by ustalić kto za ten czyn odpowiada.

W nauce prawa karnego od dziesiątek lat próbowano ustalić co to jest związek przyczynowy. Dawna nauka prawa karnego, poszukiwała jednej przyczyny (causa proksima, causa ramota), poszukiwanie jednego zachowania, które spowodowało skutek. Takie rozumowanie zakończyło się jakieś 200 lat temu. Odkryto że nie ma jednej przyczyny. Zaczęły się teorie generalizujące - wszystkie warunki powstania czynu są ważne. Powstała też teoria dni krytycznych - dzisiaj nie ma żadnego znaczenia.

Teorie generalizujące:

teoria ekwiwalencji czyli równowartości warunków - zakłada, że przyczyną w zmiany w świecie zewnętrznym jest ogół warunków koniecznych, poprzedzających nastąpienie zmiany. Test sine quanom - stosuje się go jako pewną operację myślową. Ze wszystkich warunków poprzedzających zmianę w świecie zewnętrznym wyjmujemy jeden i oceniamy jaki był by tego skutek. Jeśli zmiana by nastąpiła to jest to nie jest to warunek konieczny a towarzyszący, jeśli zmiana by nie nastąpiła to jest to warunek jest konieczny . Ogół warunków koniecznych to przyczyna skutku, brak któregokolwiek z warunków powoduje, że skutek w ogóle nie występuje. Teoria ta była kwestionowana z różnych pozycji.

Prawo karne 20.10.2011

Teoria kauzalna dominowała przez cały XIX i XX wiek.

Kauza-swobodny impuls woli. Przyczyna leży w głowie sprawcy.

-czyn wywołuje zmianę w świecie zewnętrznym

Kauzalna teoria czyny zakładała, że czyn jest spowodowany swobodnym impulsem woli, wywołujący zmianę w świecie zewnętrznym. Pierwszy element teorii kauzalny(impuls woli) zakładał że trzeba odrzucić wszystkie zachowania które nie wynikają z woli człowieka. Jeżeli nie wynika ze swobodnej decyzji woli to nie jest czynem.

Drugi element miał służyć do wyodrębnienia jednostki czynu. Jeżeli chcemy powiedzieć co jest jednym czynem to musimy czynowi zakreślić jakieś granice.

Teoria kauzalna zrobiła oszałamiającą karierę.

2.Teoria finalna czynu polega na tym że zachowanie człowieka jest celowe, finalne. Człowieka różni coś od otaczającego świata. Wszystko co się dzieje w przyrodzie ma swoją przyczynę.

Zachowania zwierząt tak jak zachowania przyrody nieożywionej mają charakter przyczynowy, potrzeba jest popychana instynktem. Najpierw człowiek wyobraża stan pożądany, a jego cel polega na tym że ciągle do tego zmierza. Człowiek dąży do realizacji zamierzonego celu.

Czyn człowieka jest finalny, jest celowy.

Z założeń finalistycznych wynikają dwie rzeczy:

1.Nie ma czynu jeżeli ktoś nie dąży do wyobrażonego celu. Co to jest czyn?

Celowe zachowanie człowieka skoordynowane, nastawione na realizację określonego celu.

Czyn jest wtedy czynem kiedy jest realizacją celu.

Teoria finalna była konkurencyjna wobec teorii kauzalnej.

3.Socjalna-dominuje w nauce niemieckojęzycznej jak i dominuje obecnie w nauce polskiej.Wywodzi się z opracowań okresu międzywojennego, zakłada dwa charakterystyczne elementy. Jest to definicja eklektyczna. Jest teorią normatywną, a nie ontologiczną. Teoria kauzalna i finalna mówiły o ontologicznej teorii czynu.

Teoria socjalna mówi że co jest czynem a co nie jest wymaga oceny. Jest to teoria normatywna.Ocena elementów rzeczywistości pozwala powiedzieć że mamy do czynienia z czynem. Trzeba mieć wiedzę społeczną.

Wg teorii socjalnej czynem jest zachowanie człowieka powodowane swobodnym impulsem woli, nastawione na realizację zamierzonego celu, mające wartość społeczną.

Teoria prawna -co jest czynem a co nie określał ustawodawca(XIX wiek)

Czy mamy do czynienia z czynem czy też nie to wymaga oceny. Uznanie czegoś za czyn to pierwszy etap wartościowania danego zdarzenia. Musimy zaliczyć to zachowanie do zbioru czynów.

Powstaje pytanie czy czynem jest tylko działanie czy też zaniechanie?

Znaczenie społeczne może mieć zarówno działanie jak i zaniechanie-definicja socjalna. Definicja kauzalna i finalna nie pozwalały nam stwierdzić czy zaniechanie jest czynem, czy można celowo czegoś nie czynić.

Czy są okoliczności przy których brak jest czynu? Te okoliczności to okoliczności wyłączjące czyn. Jest to nazwa dosyć zdradliwa, bo jeśli mówi się o okolicznościach wyłączających czyn, to znaczy od początku że czynu nie ma.

Jakie to są okoliczności wyłączające czyn?

1.Przymus(fizyczny i nieodporny)

Rodzaje przymusu:

Przymus fizyczny nieodporny(vis absoluta)-polega na oddziaływaniu siłą fizyczną na ciało człowieka w celu spowodowania ruchu tego ciała. Nie ma mowy o czynie.

Przymus fizyczny odporny(względny lub kompulsywny)-oddziałuje się siłą fizyczną w celu podjęcia określonej decyzji woli, nie wyłącza czynu, wyłącza winę.

Przymus psychiczny- działanie na wolę człowieka w skutek presji psychicznej. Nie wyłącza to czynu, ale jest to działanie wyższej konieczności.

2.Działanie odruchowe- człowiek reaguje na zewnętrzne bodźce bez pośrednictwa centralnego układu nerwowego.

3.Czynność zautomatyzowana ile odruch wynika z tego, że pewne receptory na ciele człowieka dają motyw do działania, o tyle pewne czynności musimy automatyzować, zachowujemy się automatycznie powodując pewne szkody.

4.Fizjologiczna niemożność realizacji decyzji woli-ktoś podejmuje słuszną decyzję ale nie może jej zrealizować.

Jeżeli jest czyn i skutek opisany w ustawie, to najważniejsze jest ustalenie związku przyczynowego ,przyczynowo-skutkowego aby ustalić kto za ten czyn odpowiada.

Problem ciężaru odpowiedzialności spoczywa na związku przczynowo-skutkowym. Dawna nauka prawa karnego poszukiwała jednej przyczyny-causa ramota, causa proxima, to było poszukiwanie jednego zachowania które wywołało skutek.Nie ma jednej przyczyny, przyczyn jest wiele. Zaczęły się pojawiać teorie generalizujące. Wszystkie warunki powstania czynu są ważne. Dawniej ustawodawca przesądzał pewne rzeczy nie zmuszając sędziego.

Dzisiaj mają znaczenie teorie związku przyczynowego, teorie generalizujące:

1.Teoria ekwiwalencji, czyli równowartości warunków. Zakłada, że przyczyną jakiegoś zdarzenia jest ogół warunków koniecznych. Jest ogół warunków koniecznych poprzedzających nastąpienie zmiany w świecie zewnętrznym.

Test sine qua no-test na wystąpienie warunków zewnętrznych. Ze wszystkich warunków poprzedzających zmianę w świecie zewnętrznym wyjmujemy jeden warunek i oceniamy jaki był by tego skutek. Jeśli zmiana by nie nastąpiła to jest to warunek konieczny, jeżeli zmiana by nie nastąpiła to jest to warunek towarzyszący.

Jeżeli nie ma skutku przy braku jakiegoś warunku to on jest konieczny.

Jeżeli jest skutek przy braku jakiegoś warunku to on jest towarzyszący.

Ogół warunków koniecznych to przyczyna skutku, brak któregokolwiek z warunków powoduje że skutek w ogóle nie występuje.

Wśród warunków koniecznych są czyny.

Jedzie samochód prowadzi go człowiek który przestrzega przepisy, jedzie legalnie. Otwierają się drzwi od tramwaju który jedzie równolegle, wyskakuje młody człowiek prosto pod koła auta. I ginie. Powstaje pytanie, jak zastosujemy ekwiwalencję to się okaże że kierowca zabił człowieka, ale ze względu na to że nie mógł przewidzieć że ktoś mu pod koła wyskoczy i puszczają go wolno. Wmawianie komuś w tej sytuacji że zabił człowieka jest etycznie wątpliwe. Teoria ekwiwalencji była w nauce kwestionowana z różnych pozycji.

Prawo karne 27.10.2011

2.Teoria adekwatności-nie można powiązania przyczynowego ustalać na zasadzie przypadku trzeba odwołać się do doświadczenia życiowego. Przyczyną skutku jest tylko takie zachowanie człowieka z którego normalnie, typowo wynika dany skutek. Funkcjonuje jako element odpowiedzialności odszkodawczej, np., sprawca odpowiada za szkodę w realnym zakresie w jakim ona wystąpiła.

3.Teoria relewancji-Edmund Metzger. Był przekonany że budował teorię związku przyczynowego, ale zbudował coś znacznie więcej. Teorię tę stosuje się jak jakiś test. Czy jakieś zachowanie stosuje się jako warunek wystąpienia skutku. Jeżeli skutek nie występuje to mamy do czynienia z warunkiem koniecznym. Ale warunki konieczne trzeba zróżnicować pod względem relewantności(doniosłości prawnej).

Relewantny- znaczący, doniosły. Znaczący prawnie jest taki warunek który odpowiada ustawowemu. Okazało się że nie da się ustalić związku przyczynowego abstrahując od elementów normatywnych. Metzger mówił cały czas o związku przyczynowym, ale chodzi tu o ustalenie sprawstwa. Teoria sprawstwa otworzyła drogę do dalszych badań.

Powstała koncepcja teorii obiektywnego przypisania-ustalanie sprawstwa wymaga całego szeregu kroków etapów oceny. Trzeba ocenić dane zachowanie o charakterze sprawczym. Jest sprawca(spowodował skutek) ten kto swoim zachowaniem stworzył prawnie zabronione niebezpieczeństwo powstania tego skutku, które to niebezpieczeństwo zrealizowało się właśnie w postaci tego skutku.

Ustalenie sprawcy:

Warunki obiektywnego przypisania to cały zespół warunków normatywnych.

1.Pomiędzy zachowaniem a skutkiem w postaci naruszenia jakiegoś dobra musi istnieć związek realny. Związek realny to pochodna koncepcji Milla,ekiwalencji. Tutaj mówi się nie o warunku koniecznym tylko prawidłowym warunku wystąpienia skutku.

Warunek prawidłowy- stosując test sine qua wg ekwiwalencji… odwoływaliśmy się do przeciętnego doświadczenia. W warunku prawidłowym odwołanie jest do wiedzy specjalistycznej.

2.Trzeba ustalić czy istnieje związek adekwatny z wyłączeniem powiązań które są nieprzewidywalne. -jeśli chodzi ustanie sprawcy.

3.Trzeba ustalić związek celu normy-sprawca sprowadza niebezpieczeństwo zabronione przez prawo karne. Ono jest zabronione w pewnym celu, z pewnego powodu.

Ktoś potrącił nieoświetlonego rowerzystę. Nie miał świateł stopu. I wtedy się mówi że jechał niesprawnym autem i zabił rowerzystę, bo wyjechał niesprawnym autem. Światła stopu mają nam zabezpieczyć żeby ktoś nam w tyłek nie wjechał, do rowerzysty ma się to nijak. Cel normy jest inny. Powstaje pytanie czyja to jest wina? Nie ma to nic wspólnego z brakiem świateł stopu. Trzeba zbadać czy to niebezpieczeństwo przekształciło się w skutek. Trzeba ustalić związek celu normy.

Przypisać skutek można tylko wtedy gdyby ryzyko nie istniało gdyby się zachował zgodnie z normą. Chodzi o to żeby przypisać ryzyko , które wystąpiłoby, kiedy nie zachował się zgodnie z norma.

Gdyby dana osoba zachowała się zgodnie z normą szkodliwy skutek by nie wstąpił z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością.

W prawie karnym ważne jest abyśmy umieli obiektywnie przypisać skutek. Ważne jest sprawstwo a nie oceniany tylko przyrodniczo związek przyczynowy.

BEZPRAWNOŚĆ-elementy strony przedmiotowej przestępstwa. Bezprawność w prawie karnym ma taką cechę że wiąże się z typizacją. Bezprawny kryminalnie jest tylko taki czyn który odpowiada opisowi zawartemu w ustawie. Wszystkie zachowanie opisane karą są stypizowane. Typizacja-czyn opisany przy pomocy znamion.

Bezprawność =czyn stypizowany w ustawie. Nie do końca tak jest.

Dwie koncepcje kwestionujące to równanie:

1.Pierwsza koncepcja kwestionuje lewą stronę. Trzeba odróżnić dwa pojęcia bezprawności: bezprawność formalna i materialna. Czyn opisany w ustawie przy pomocy znamion jest bezprawny formalnie-wypełnia znamiona przestępstwa. Bezprawność materialna to wyplenienie znamion czynu zabronionego i wypełnienie jej w okolicznościach kiedy czyn jest społecznie szkodliwy.

2.Zakwestionowanie drugiej strony. Wiąże się z określeniem prawej strony równania. Co znaczy niestypizowany? Negatywne znamiona przestępstwa-czyn bezprawny i stypizowany w ustawie to chodzi o ten sam poziom oceny. Kiedy czyn jest stypizowany? Kiedy wypełnia wszystkie znamiona określone w części szczególnej kodeksu karnego i nie wypełnia żadnego ze znamion negatywnych dotyczących opisów przestępstwa: kto zabija człowieka ale NIE DZIAŁAJĄC W WARUNKACH DOPUSZCZALNEGO RYZYKA…działa w ramach konratypów; jego działanie nie wypełnia znamion negatywnych przestępstwa np. nie w obronie koniecznej.. Jeśli zanegujemy wszystkie te okoliczności, dojdziemy do odpowiedzi kto odpowiada za zabójstwo .

Czyn stypizowany -wypełnia znamiona przestępstwa pozytywne i nie wypełnia żadnego negatywnego znamiona przestępstwa.

Nie ma co mówić o bezprawności kryminalnej bo ona jest jedna. Bezprawny to taki który jest sprzeczny z systemem całego obowiązującego prawa.

Ocena czy czyn jest bezprawny, odpowiada opisowi znamion to dwie różne oceny. Zespół znamion przestępstwa nie służy wyłącznie określeniu co jest bezprawne a co nie, ma też funkcję informacyjną.

Znamiona modalne przestępstwa-każdy czyn opisany w ustawie nie jest opisany tylko poprzez skutek. Znamiona modalne to znamiona sposobu działania, ale zalicza się tu nie tylko sposób działania, ale też czas, miejsce działania, sytuację w jakiej sprawca działa.

Prawo karne 03.11.2011

Ludzie na ogół wiedzą że wymagana jest przypisanie przedmiotowe skutku żeby ktoś mógł odpowiadać za swój czyn. Przypisanie przedmiotowe skutku jest niezbędną przesłanką odpowiedzialności. Ludzie nie wiedzą że nie wystarczy komuś obiektywnie przypisać skutek ażeby ponosić odpowiedzialność karną za swój czyn.

Czy wystarczy powiązanie obiektywne żeby była odpowiedzialność karna?

Jeżeli prawo karne ma być racjonalne- służyć zapobieganiu przestępczości. Po to stosuje się prawo karne-aby nie popełniani przestępstw.

Odpowiedzialność subiektywizowana- mamy obowiązek unikania popełniania przestępstw w sytuacji kiedy popełnienie przestępstwa jest DO UNIKNIĘCIA. Jak było nie do uniknięcia, np. było nieprzewidywalne wypełnienie znamion czynu zabronionego przez sprawcę i innych, to karanie kogoś za czyn zabroniony którego znamiona spowodował a było nieprzewidywalne jest złem.

Jeżeli prawo karne ma być racjonalne musi opierać się o odpowiedzialność subiektywną. Tylko wtedy możemy karać kiedy popełnienie przestępstwa było do uniknięcia, do przewidzenia.

Każdy czyn może być umyślny lub nieumyślny. Przypadek nie podlega odpowiedzialności karnej (przypadki chodzą po ludziach).

Subiektywne przypisanie wymaga aby sprawca działał umyślnie lub nieumyślnie. Łączy to się to ze świadomością i wolą. Pytanie czy wiedział-czy miał świadomość, czy chciał-czy miał taką wolę.

Wiedział, czy nie wiedział:

My działamy w warunkach nieabsolutnej pełnej wiedzy. Nie jest tak że wiemy wszystko. Nigdy wszystkiego nie wiemy. Są to elementy braku wiedzy małoistotnej.

Jeżeli ktoś uświadamia sobie te elementy rzeczywistości które opisuje zespół zdarzeń przestępstwa to wystarczy żebyśmy powiedzieli ,że ktoś działał świadomie.

Zespół znamion przestępstwa wyznacza granice karalności. Kiedy mówimy o świadomości sprawcy, badamy każde znamię z osobna: czy wiedział że zabija, że przerywa życie człowiekowi…

Z wolą jest inaczej. Woli nie ma odnosić do poszczególnych znamion, tylko odnosi się do całych zmian(całego stanu faktycznego) które od powoduje w świecie zewnętrznym: pytamy czy on chce zabicia człowieka. Pytamy o cały tan faktyczny, który został zakazany pod groźbą kary-taki stan do którego doprowadzić nie wolno.

W nauce prawa karnego odróżnia się dwie postacie domyślności:

1.Zamiar bezpośredni- sprawca ma świadomość że swoim zachowaniem spowoduje(ma świadomość pewności) albo może spowodować(ma świadomość prawdopodobieństwa) przestępstwo. Świadomość może być różna.

Art.9&1-czyn zabroniony popełniony jest umyślnie jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia. Umyślność zawsze polega na zamiarze. Umyślność=zamiar. Ma zamiar tzn. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godzi.

Jak chce go popełnić to chce go popełnić działając świadomie. Świadomie tzn wie jak się trzeba zachować aby wypełnić znamiona czynu zabronionego, godzi się ze świadomością że popełni czyn zabroniony. Ustawodawca przekazuje nam wiadomość: jak chce popełnić i ma świadomość to można my przypisać czyn zabroniony.

Zamiar bezpośredni zachodzi w jeszcze jednej sytuacji: kiedy sprawca przewiduje możliwość wypełnienia znamion czy u zabronionego, czyn zabroniony zrealizuje swoim działaniem, wypełnienie znamion czynu zabronionego nie jest mu potrzebne ale on wie że to jest nieuniknione.

O ile dwa pierwsze przypadki tworzące zamiar bezpośredni I stopnia-przypadki chcenia: wypełnienie znamion czynu zabronionego jest celem działania sprawcy ; wypełnienia znamion czynu zabronionego nie jest celem ale środkiem do wypełnienia znamion czynu zabronionego; o ile trzeci przypadek kiedy mamy skutek uboczny przewidywany jako nieunikniony(ktoś chce zabić polityka, a zabija jeszcze jego dzieci) to jest również zamiar bezpośredni, tylko II stopnia-sprawca przewiduje skutki uboczne jako nieuniknione, konieczne, mimo że ich nie chce to obejmuje swoim zamiar bezpośrednim, czyli w języku prawa karnego chce. On się godzi na takie skutki ale tego nei chciał a w języku prawa karnego to jest chcenie. Dolus directus zweiten graden-zamiar bezpośredni II stopnia.

Chcenie może mieć 2 postacie:

1.che się tego co jest celem działania sprawcy albo jest środkiem wiodącym do celu albo jest celem etapowym- jak jest celem to nie jest ważne czy on przewiduje nieuchronność

2.sprawca który przewiduje wypełnienie znamion czynu zabronionego jako uboczny skutek, nieprzewidywalny

Zamiar ewentualny(wynikowy)-dolus ewentualis, sprawca przewidując możliwość wypełnienia znamion czynu zabronionego godzi się na to. Zamiar określony jest za pomocą świadomości i woli. Sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego a wola zakodowana jest w elemencie godzi się na to.

Świadomość ma polegać na tym że sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego. Wtedy jest zamiar ewentualny. Sprawca działa w warunkach niepewności, przewiduje możliwość i na to się godzi. Jak przewiduje nieuchronność to jest to zamiar bezpośredni- w prawie karnym jest to chcenie.

Sprawca przewidywał możliwość popełnienia czynu zabronionego ale nie jest to jego celem. To nie jest powód żeby podjąć działanie. Przewidywanie możliwości popełnienia czyny zabronionego zawsze towarzyszy jakiemuś chceniu. To chcenie może towarzyszyć czemuś prawnie obojętnemu lub nie prawnie obojętnemu.

Zamiar zawsze towarzyszy chceniu. Chcenie może być czynem zabronionym lub nie.

Wola polega na godzeniu się art.9&1 sprawca przewiduje taką możliwość i na to się godzi.

Co to jest godzenie? Trzy teorie.

1.Makarewicz(okres międzywojenny):Teoria woli warunkowej- godzenie się to te jest wola czyli chęć, ale zawieszona do momentu nastąpienia skutku. Nie ma chęci, nie ma woli.

Teoria ta jest niedobra. Ma zaletę bo sprowadza godzenie się do jakiegoś chcenie do zawieszenia skutku.

2.Władysław Wolter: godzenie się to jest obojętność woli.

3.Koncepcja Waszczyńskiego: godzenie się jako pewien termin technicznym. Godzenie rozumiane jest jako chcenie niebezpieczeństwa, sprawca nie tyle chce ani nie chce, ale po prostu sprawca chce sprowadzić niebezpieczeństwo dla dobra prawnego, a tego czynić mu nie wolno. Mamy do niego taką pretensję jak przy chceniu złego skutku. On w zasadzie woli żeby skutek nie nastąpił, ale on nie zapobiega temu skutkowi. Godzenie się na skutek to chcenie niebezpieczeństwa.

Godzenie ukrywa chęć narażenia na niebezpieczeństwo.

Główne teorie to 2 pierwsze, ale dla nas ta jest bardziej przekonująca.

Zamiar ewentualny polega na tym że sprawca jedynie przewiduje możliwość wystąpienia skutku.

Prawo karne 10.11.2011

Dolus indirectus-zamiar pośredni

Zamiar pośredni to pojęcie historyczne, dzisiaj już się nikt nim nie posługuje.

Jeżeli ktoś swoim złym zamiarem spowodował szkodliwe następstwa to następstwa tych następstw również mu można przypisać jako pośrednio spowodowane.

W prawie historycznym zamiar pośredni uznawany był za forę umyślności.

Zamiar ewentualny nadaje się jako kategoria przechwytująca.

Oprócz kategorii zamiaru pośredniego i ewentualnego, spotkamy się z innymi zamiarami sprawcy(najczęściej w orzeczeniach). Są to szczególne przypadki zamiaru bezpośredniego

Dolus premediatus-dolus directus predemitatus-zamiar bezpośredni przemyślany- zakłada się że jak ktoś zdziała z premedytacją, namyślał się czy przestępstwo popełnić czy nie to się zakłada że jest to nastawienie psychiczne do czyn jest naganne bardziej. Mamy jawny dowód że nastawienie jest paskudne bo jak ktoś dużo myślał nad przestępstwem to jest jednostką szczególnie zdemoralizowaną. Jest to zamiar bezpośredni tylko z premedytacją.

Dolus repentinus(zamiar nagły)-w mniejszym stopniu świadczy o nastawieniu antyspołecznym jednostki, bo nie jest przemyślany tylko nagły.

Ale przecież niekiedy jak zamiar jest nagły to osoba może mieć antyspołeczne nastawienie.

Wracając do różnych postaci zamiarów trzeba powiedzieć że wyróżnia się ich sporo, ale nie jest konieczne wymienianie wszystkiego po kolei-dolus alternativus tik, one są traktowane jako zamiar bezpośredni.

Dolus coloratus-dolus directus coloratus-zamiar bezpośredni zabarwiony-są takie typy przestępstw które wymagają nie tylko zamiaru bezpośredniego ale też zabarwienia, są to tak zwane przestępstwa kierunkowe-celowościowe. Nie wystarczy że ktoś ma świadomość skutku X, ale musi to czynić z odpowiednim zabarwieniem(w określonym konkretnym celu). Przy przestępstwach kierunkowych nie wchodzi w grę zamiar ewentualny.

Są takie przestępstwa które nie mają celu w opisie, ale oznaczony jest powód, motyw działania, szczególne nastawienie emocjonalne. Szczególne zabarwienie czynności wykonawczej.

Pewnych przestępstw nie ma bez nastawienia, np. pornografia.

Przy takich przestępstwach celowościowych nie wchodzi w grę zamiar ewentualny.

Dolus generalis-sprawca skutku zachowania w ogóle nie przewiduje. Rozliczność alternatyw powoduje że skutek jest w zasadzie w ogóle przez niego nie przewidziany.

Orzecznictwo ukuło koncepcję dolus generalis(zamiar ogólny) tramtowane jest to jako zamiar bezpośredni.

Np. młodzi ludzie się znudzili, rozciągnęli linkę stalową między drzewami i czekali na motocyklistów. Przyjechał pierwszy i mu głowę obcięło. Oni chcieli draki ale nie wiedzieli co się stanie. Sąd to przyjmuje jako przykład zamiaru bezpośredniego. Sąd określa, że oni tego chcieli, mimo że nie byli pewni co się stanie.

NIEUMYŚLNOŚĆ-OKREŚLONA JEST W KODEKSIE KARNYM WG NOWEJ FORMUŁY, kiedyś funkcjonowała inna formuła nieumyślności która odróżniała lekkomyślność-nieumyślność świadoma, niedbalstwo-nieumyślność nieświadoma. Praktyka wymiaru sprawiedliwości ta dawna, że po wejściu w życie nowego kodeksu i przyjęciu nowej formuły nieumyślności wielu autorów postulowało powrót do starej, co teraz nam nie grozi.

Lekkomyślność określano jako możliwość przewidywania czynu zabronionego lecz bezpodstawnie przypuszcza że tego uniknie. (że skutek raczej nie wystąpi); ciężar lekkomyślności spoczywał na tym że bezpodstawnie przypuszczał że tego uniknie. Chodziło tu o to o złą aktualizację wiedzy. Nieumyślność świadoma to jest. Bezpodstawnie liczył na taką okoliczność na którą nie powinien był liczyć.

Przy zamiarze ewentualnym sprawca przewidywał że skutek przewidywany przez prawo karne raczej wystąpi.

Niedbalstwo-nieumyślność nieświadoma-luxuria, negligencja- sprawca możliwości popełnienie czynu w ogóle nie przewidywał, nie brał w rachubę że może popełnić czyn zabroniony; chociaż powinien był i mógł go przewidzieć. Powinien-nie przewidywał ale z związku przynależnością do dalej grupy(np.lekarze,elektrycy…), powinien mieć taką wiedzę, ale mimo tego nie przewidział.

Niedbalstwo rodziło pytania czy w ogóle powinna być odpowiedzialność karna.

Zmienia się formuła nieumyślności w kodeksie karnym od 1997 roku. E formule poprzedniej pomieszane były fakty związane z ustaleniem strony podmiotowej. Fakty były pomieszane z ocenami które były charakterystyczne dla oceny winy. Trzeba odróżnić stronę podmiotową winy od czynu.

Art.9 &2

W formule kodeksowej obecnie znajdują się dwie istotne kwestie:

-czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie kiedy sprawca nie ma zamiaru jego popełniania, nieumyślność to brak zamiaru

-popełnia go jednak-nie ma nieumyślnego przestępstwa które nie jest zrealizowane, nie może być tak że sprawca się przybliżył do dokonania i odpowiada za dokonanie, nie on wtedy odpowiada za usiłowanie

-na skutek niezachowania ostrożności-nieumyślność polega na niezachowaniu ostrożności, sprawca zachowuje się nie tak jak by należało z punktu widzenia dóbr prawnych, zachowuje się nieostrożnie

Zasada ostrożności-w danych okolicznościach. Jest to ostrożność odnoszona do konkretnej sytuacji.

Wzorzec zobiektywizowany- powinność.

Możliwość uwzględnia szczególne okoliczności.

17.11.2011 Prawo karne

Art.9 paragraf 2 to jest opis np. dobrego lekarza, dobrego kierowcy, a nie przeciętnego. To jest standard, dobry lekarz, dobry kierowca, to jest zachowanie ostrożne w dawnych warunkach jakby się zachował dobry lekarz, dobry kierowca. Nie da się wszystkich warunków przewidzieć więc odwołujemy się do standardu dobrego kierowcy. My ten standard znamy, mówimy o obiektywnym przepisaniu.

Art.9 paragraf 2-na samym końcu tego artykułu jest nawiązanie do starego podziału na lekkomyślność i niedbalstwo. Kryteria które zakreślono w dawnym kodeksie karnym jako lekkomyślność i niedbalstwo to postaci nieumyślności, kiedyś mówiono o winie. Nieumyślność może być świadoma, przewidywał możliwość popełnienia czynu. Nieumyślność nieświadoma to odpowiednik dawanego niedbalstwa.

Jak się ocenia sformułowanie ,,mógł przewidzieć”?

Przy niedbalstwie w dawnym kodeksie karnym oceniano powinien.

Mógł przewidzieć powstaje pytanie czy jest to odpowiednik powinien czy mógł przewidzieć. Twórcy kodeksu karnego mógł przewidzieć mówią że to jest przewidywalne. Dla kogo? Dla dobrego kierowcy, dobrego lekarza, dobrego mistrza sztuki. Mógł przewidzieć to było do przewidzenia. To jest duża różnica albo mówimy komuś że ktoś nie popełnił czynu zabronionego, albo my puszczamy kogoś bo nie było po jego stronie winy. To są zupełnie inne kategorie. Mówimy o tym po przypisaniu komuś obiektywnie czynu.

Jeżeli przestępstwo może być umyślne lub nieumyślne to nie ma trzeciej formuły. Są przestępstwa z winy mieszanej. Przestępstwo umyślno-nieumyślne- ustawodawca wyodrębnił pewną grupę znamion, która ogranicza się do charakterystycznej postaci, które nie muszą być objęte umyślnością. Dotyczy tylko takich typów przestępstw które są kwalifikowane przez następstwo. Sprawca ponosi surowszą odpowiedzialność którą ustawa uzależnia od następstwa czynu. Następstwo to jest tylko specyficzny skutek. Przestępstwo skutkowe może pociągnąć jeszcze dalszy skutek. To mamy wtedy przestępstwo kwalifikowane przez następstwo. Wystarczy że to przestępstwo przewidywał lub mógł przewidzieć. Jest to nieumyślność, następstwo wystarczy że obejmuje nieumyślnością.

Gdy ktoś nie chciał ale mógł przewidzieć(przestępstwo umyślno-nieumyślne)

Art.207-przestępstwo znęcania się. Znęcanie się jest popełnione umyślnie, wykluczony jest zamiar ewentualny.

Okoliczności kwalifikujące o charakterze statycznym nie mogą tworzyć przestępstwa o charakterze umyślno-nieumyślnym.

Wina jest jedna, nie ma różnych typów win.

Poniżej umyślności czy nieumyślności jest przypadek. Zdarzają się takie sytuacje jak powstaje fatalny skutek zachowania człowieka ale był nieprzewidywany, nie był umyślnie sprowadzony, i nieprzewidywalny, nikt nie mógł tego przewidzieć. Ten typ nie odpowiada typowi przestępstwa umyślnego i nieumyślnego.

Wszystko co nie jest nieumyślnością świadomą bądź nie to jest przypadek.

Co się stanie jak nie ustali sąd czy to nieumyślność czy przypadek?

Umarzamy postępowanie.

WINA

Teorie winy:

Przy przyjęciu że wina jest elementem zachowania człowieka, to trzeba ustalić czy działamy w sposób zdeterminowany czy nie.

Człowiek ma wolność wyboru ale w granicach jego możliwości.

Zaniechanie- np. nie każdy ma możliwość aby nie doszło do tego zaniechania.

Teorie winy:

1.Pierwsza grupa teorii, to jest koncepcja która się nazywa teorią psychologiczną. Zakłada, że wina to jest przeżycie psychiczne sprawcy związane z czynem. Wina tkwi w głowie sprawcy, sprawca przeżywa winę. Wina to jest ujemne przeżycie psychiczne sprawcy związane z czynem. Tak zakładano do pierwszych lat XX wieku. W jednym czasie w nauce niemieckiej zaczęły się pojawiać teorie niezależnie od siebie które używały różnej aparatury pojęciowej. Autorzy niemieccy mówili że wina to nie jest tylko przeżycie psychiczne, to jest coś więcej.

2.Normatywna teoria winy-najbardziej skrótowo i lapidarnie wyraża winę, wina polega na tym że ktoś źle chce. To jest złe chcenie. Wina to ocena postępowania sprawcy. Od czego ta ocena zależy?

Od trzech takich przesłanek:

1.Zależy od umyślności i nieumyślności. To jest jedna z przesłanek winy ale to nie jest cała wina.

Przy umyślności robimy sprawcy zarzut z tego że miał zły przedmiot woli. Przedmiot jego woli nam się nie podoba i mówimy że przyzwoity człowiek nie powinien tego chcieć.

Nieumyślność polega na błędzie proceduralnym- sposób podejmowania decyzji-w sposób nieprzemyślany; ktoś chciał czegoś dobrego, ale nie przemyślał wszystkich następstw swojego działania i podjął decyzję pochopnie.

2.Poczytalność-sprawca musi być poczytalny tzn. w takim stanie umysłowym że można mu poczytać winę.

Zdolny do poczytania zarzutu winy-osoba należycie rozwinięta intelektualnie, np. nie dziecko bo jest niedojrzałe emocjonalnie.

3.Wymagalność zgodnego z prawem zachowania.

Zdarzają się sytuacje kiedy działania osoby poczytalnej są niewymagalne, nie można egzekwować zgodnego z prawem zachowania.

Jeśli nie ma wymagalności zgodnego z prawem zachowania to nie można karać. Prawo karne nie może interweniować.

To tej reguły Franka stawiającej 3 warunki

Jak można od kogoś wymagać co jest zgodne z prawem jak nie można ustalić co jest zgodne z prawem>?Jak przekraczało to możliwość osoby żeby ustalić co jest zgodne z prawem. Rozpoznawalność bezprawności to nie oznacza rozpoznanie bezprawności przez sprawcę. Usprawiedliwić może go brak rozpoznawalności bezprawności. Nie to czy wiedział, tylko czy mógł się dowiedzieć. Jeżeli nie mógł się dowiedzieć to nie było ROZPOZNAWALNOŚCI BEZPRAWNOŚCI.

Teoria normatywna w wydaniu Franka dominowała w nauce przez cały wiek XX. W połowie XX wieku pojawiła się teoria konkurencyjna. Czysta teoria normatywna. Ta omówiona t tej pory to kompleksowa teoria normatywna. Ta nazwa pojawiła się dopiero wtedy kiedy pojawiła się czysta teoria normatywna.

Wina wg czystej teorii normatywnej to jest czysty zarzut. Wina jest to personalny zarzut czyniony sprawcy że się nie zachował w określony sposób mimo że mógł się zachować inaczej. Kodeks karny jest oparty o czystą teorię normatywną.

24.11.2011

Czysta teoria normatywna różni się od kompleksowej teorii normatywnej.

Podobna jest o tyle , że zakłada ocenę, wina to ocenia dokonywana przez obserwatora zewnętrznego. Są pewne fakty psychiczne, rozgrywające się w głowie sprawcy, których istnienie musimy ustalić. Zeznania świadków wystarczą aby ustalić fakty, ale to co się tak naprawdę dzieje w głowie sprawcy jest bardzo trudne do ustalenia. Np. świadkowie mogą się zeznać że świadek się cieszył.

Nie istnieje wina bez oceny. Oceniamy że ktoś zawinił, to poddajemy przeżycia psychiczne, to czego przyzwoity człowiek w danych okolicznościach nie powinien przezywać to jest właśnie wina.

-Wina w ramach dwóch teorii jest ocenna.

Zasadnicza różnica jest taka, że to co kompleksowa teoria normatywna nazywa przesłankami winy, to czysta teoria normatywna nazywa przesłankami czynu.

Można mieć pretensje, że ktoś popełnił czyn w takich okolicznościach, że można by od niego wymagać aby w tych okolicznościach tego czynu nie popełnił. Mógł się zachować zgodnie z prawem.

Czysta teoria normatywna zakłada że przedmiotem zarzutu jest sam czyn.

Kodeks karny zbudowany jest w oparciu o czystą teorię normatywną, która zakłada że wina to zarzut sprawcy stawianym, że w tych okolicznościach mógł zachować wierność prawną.

Teorie winy są różne, winę po prostu się konstruuje, jest to pewien konstrukt dogmatyczno-prawny.

Okoliczności wyłączające winę:

Albo nawiązujemy to teorii normatywnej albo kompleksowej- albo działa umyślnie albo nie, albo sprawca nie był zdolny osobniczo do poniesienia zarzutu(choroba psychiczna itd.); nie można wymagać innego zachowania niż takie które uwzględnia instynkt samowychowawczy.

Okoliczności wyłączjące winę to są te okoliczności które można łączyć z przesłankami zarzutu w kompleksowej teorii normatywnej. tworzyły warunek poczytalności, czy można wymagać zgodnego z prawem zachowania.

Okoliczności podstawowe wyłączające winę da się stypizować:

1.Nieletniość-(o nieletniości mówiliśmy przy podmiocie przestępstwa)

2.Niepoczytalność-istnieją po jego stronie przeszkody natury patologicznej; trzeba ustalić że sprawcy nie można poczytać winy w danym momencie czasowym, danych okolicznościach, pytamy czy ktoś był poczytalny w chwili czynu;

Jak zbadać stan poczytalności w chwili czynu?

Wytworzyły się w nauce dwie metody.

a)psychiatryczna(czasem nazywana metodą biologiczną lub lekarską)-opiera się w gruncie rzeczy na rozpoznani psychiatrycznym, ustalamy czy w chwili czyny sprawca był chory psychiatrycznie, niedorozwinięty umysłowo, działał w hipnozie, wysokiej gorączki; ta metoda nie uwzględnia że zakłócenia czynności psychicznych są takie że są usprawiedliwiające(czy był to stan zatrucia toksynami w zakładzie pracy czy sam się zatruł jak wypił alkohol.

b)metoda psychologiczna- metoda prawna, metoda sędziowska kładzie nacisk na skutki tego co się w głowie dzieje, nie może w chwili czynu kierować swoim postepowaniem; metoda psychiatryczna wymaga badań i ustalenia jaka to jest jednostka choroby, metoda psychologiczna nie zakłada takiej potrzeby; zadajemy pytanie czy mógł rozpoznać znaczenie czynu w chwili czynu, czy mógł kierować swoim postępowaniem.

Ta metoda zupełnie lekceważy przyczyny stanu niemożności kierowania swoim postępowaniem.

Dlatego najlepsza metoda ustalania poczytalności czynu to metoda mieszana. Metoda mieszana polega na tym że uwzględnia się jeden element psychiatryczny i psychologiczny jeden, i one muszą zachodzić kumulatywnie. Art.31 Musi istnieć między nimi związek.

Niepoczytalność pełna powoduje że sprawca nie popełnia przestępstwa, bo nie ma winy, bo nie ma poczytalności. Art.31 paragraf 2

Art.32 paragraf 2- poczytalność ograniczona oznacza że sprawca przestępstwo popełnia

Kryteria ustalania poczytalności ograniczonej:-poczytalność ograniczona polega na tym że możność rozpoznania czynu i kierowania swoim postępowaniem jest w znacznym stopniu ograniczona; kryterium psychiatryczno-psychologiczne tylko w mniejszym nasileniu, te same przesłanki tylko w mniejszym stopniu nasilenia.

a)Upośledzenie umysłowe art.31 paragraf 1 np. oligofrenia-koronny przypadek niedorozwoju umysłowego. Sprawca nie rozpoznaje znaczenia czynu; najgłębszy szczebel niedorozwoju to idiota-25% (idiota) inteligencji przeciętnego człowieka posiada

Imbecyl 50% inteligencji przeciętnego człowieka posiada

Debil(debilitas mentalis) ograniczenie 25% inteligencji, czyli posiada 75% inteligencji przeciętnego człowieka

Ociężałość umysłowa-

Choroby psychiczne różnią się od przypadku upośledzenia umysłowego tym, że nie dają się do końca ustalić. Są to choroby woli, inteligencja jest nienaruszona

b)Psychozy:

Psychozy organiczne- organiczne zmiany w mózgu, powodują że tworzą się nieodwracalne zmiany w mózgu.np. choroby alkoholowe, arterioskleroza, alzheimer.

Psychozy funkcjonalne- schizofrenia, manie presekutoryjne powodują że on się zaczyna bronić przez kimś urojonym itd.

Jest łagodne przejście pomiędzy chorobą psychiczną a normą. Nie ma możliwości aby znormatywizować psychikę osób. Jest taka szara strefa, nie należąca ani do tego ani do tego. W tej szarej strefie są psychopaci.

c) Trzecią przyczyną w ramach upośledzenia są inne zakłócenia czynności psychicznych. Są bardzo zróżnicowane, mają bardzo różny wymiar. Np. przełomy biologiczne(poród, dojrzewania, klimakterium), zatrucie toksynami, choroba fizyczna(gorączka); są to okoliczności które wpływają na stopień winy sprawcy.

Odurzenie alkoholem-choroba alkoholowa to zupełnie co innego niż odurzenie alkoholem, w mózgu tworzy się nowe białko, któremu trzeba dostarczać alkohol.

Upojenie alkoholowe doprowadza do zakłócenia czynności psychicznych , ale czy jesteśmy skłonni to usprawiedliwiać?

Z upojeniem alkoholowym jest o tyle podobnie że upojenie może być:

a)chorobą alkoholową

b)upojenie fizjologiczne

c)upojenie patologiczne- na małą dawkę alkoholu reaguje stanem wyłączenia poczytalności;

Zgodnie z zasadą ochrony społecznej nie jesteśmy skłonni aby wybaczać przestępstwo pod wpływem upojenia alkoholowego, leków, narkotyków, itd.Zasada ta nakazuje karać osoby. Zasada ta nakazuje aby nie słuchać tłumaczeń że był pod wpływem alkoholu, ponieważ sam ten stan spowodował.

Zasada subiektywizmu-nie można karać kogoś za czyn komu nie można subiektywnie czynu przypisać, zasada subiektywizmu oznacza, że w chwili czynu mógł nastąpienie skutku przewidzieć, ale tego nie uczynił bo zachowywał się nie roztropnie, nie ostrożnie.

Zasada koincydencji-to w chwili czynu sprawca ma mieć możność rozpoznania czynu

Konflikt zasady ochrony społecznej i zasada subiektywizmu są ze sobą sprzeczne.

3 rozwiązania(wszystkie mają istotne felery):

1.Teoria działania wolnego w przyczynie-takie działanie wolne w przyczynie to koncepcja która ma różne odmiany, umyślna, nieumyślna; przyjmujemy tu zasadę koincydencji, jeżeli sprawca wprowadza się w stan odurzenia po to aby popełnić przestępstwo, to jak przestępstwa nie popełni to również powinien odpowiadać, mamy tu najwęziej pojętą odpowiedzialność, Makarewicz był zwolennikiem teorii subiektywnej, wystarczy to że sprawca się godzi na to że popełni przestępstwo. Najszersze ujęcie tej zasady to jest że sprawca wprawia się w stan odurzenia i popełnia przestępstwo które co najmniej mógł je przewidzieć, ale nieumyślnie. Accio libera in causa- nas ustawodawca to odrzucił

2.Rausch delikt- ktoś upija się alkoholem i w tym stanie popełnia przestępstwo, popełnienie przestępstwa w tym stanie to obiektywny warunek karalności.

3.Przyjmuje się odpowiedzialność obiektywną, przyjmuje się wyjątek od zasady że sprawca, który jest w stanie odurzenia alkoholowego, może odpowiadać tylko zaczyny które subiektywnie można mu przypisać jako działanie zawinione. Art.31 paragraf 3 , widać że odpowiedzialność ma tutaj charakter obiektywny.

Odpowiedzialność bez winy jest ograniczona:

-sprawca musi się wprawić się w stan odurzenia, dobrowolnie; odróżnia się przypadki kiedy ktoś został upity

-sprawca ma przewidywać lub móc przewidzieć wyłączenie poczytalności! A NIE móc przewidzieć czyn zabroniony; sąd przy ustalaniu odpowiedzialności bada czy sprawca przewidywał lub mógł przewidzieć wyłączenie poczytalności, to jest pytanie czy ktoś jest w stanie przewidzieć działanie alkoholu na organizm człowieka

Ustawodawca posługuje się pojęciami stan nietrzeźwości, stan po spożyciu alkoholu, występują te pojęcia jako znamiona przestępstwa(znamię kwalifikujące lub znamię typu podstawowego), elementy od których zależy karalność. Pierwsza metoda ustalania stanu nietrzeźwości to badanie krwi, jak przekracza o,5 promila to stan nietrzeźwości jest lub metoda badania alkomatem, stężenie powietrza.

Stan po spożyciu alkoholu-badania krwi, powyżej o,2% alkoholu we krwi to jest stan po spożyciu alhokolu.

Afekt-bodziec z zewnątrz, który powoduje że emocje biorą gorę nad intelektem, świadomość sprawcy traci kontrolną funkcję, postępuje emocjonalnie, a nie racjonalnie. Jeżeli nagłe spiętrzenie emocji to sprawca zaczyna się zachowywać nieracjonalnie. Stopień afektu może być różny co do wysokości i co do rodzaju bodźca.

Afekt fizjologiczny- silne wzburzenie człowieka całkowicie normalnego, człowiek pod wpływem bardzo silnego bodźca można się znaleźć w stanie afektu i w związku z tym może się zachowywać nieracjonalnie. Afekt fizjologiczny nasz ustawodawca od czasu do czasu bierze pod uwagę.

Afekt patologiczny- reakcja na stosunkowo słaby bodziec, gwałtowna reakcja polegająca NA SPIĘKTRZENIU EMOCJIW WYNIKU DZIAŁANIA SŁABEGO BODŹCA, może wynikać na podłożu patologicznym. Na podłożu różnych chorób takie afekty się zdarzają. Wystarczy że ktoś ma skłonności paranoidalne.

-Gdy chodzi o afekt patologiczny będzie rozpatrywany w art.31 paragraf 1 i 2

-gdy chodzi o afekt fizjologiczny to może wpływać na stopień winy

,,LADY MAKBET MIAŁA WYRZUTY PO MORDZIE”

2 grupa okoliczności wyłączających winę:

1.stan wyższej konieczności

2.niemożność rozpoznania bezprawności-błąd co do prawa

Okoliczności wyłączające bezprawność-czyn sprawcy który jest zabroniony przez prawo, ale w tych okolicznościach wyjątkowych jest dopuszczalny, np. w obronie koniecznej zabicie terrorysty która zabija wiele ludzi w tym samym czasie, bo to się opłaca społecznie, coś co jest opłacalne społecznie nie jest szkodliwe.

01.12.2011(wpleciony wyżej)

08.12.2011 Prawo karne

Koło 20 stycznia egzamin pisemny, jeśli dużo osób to dwie tury.

Konsekwencje prawne art.93 i następny kodeksu karnego. Art.93 to środki zabezpieczające, zastosowane do osób albo które zostały uznane za niepoczytalne całkowicie albo za osoby o poczytalności ograniczonej.

Jeśli nie można kogoś ukarać bo nie jest poczytalny- wobec niepoczytalnych stosuje się środki zabezpieczające, groźnego niepoczytalnego nie puszcza się na wolność, stosuje się środki takie jak umieszczenie w zakładzie zamkniętym, wysłanie na leczenie itd.

Art.94 czyn o znacznej społecznej szkodliwości, zachodzi wysokie prawdopodobieństwo że czyn zostanie popełniony ponownie, sąd orzeka o umieszczeniu(a nie może orzec) w zakładzie zamkniętym. A jak czyn nie jest o wysokim stopniu społecznej szkodliwości?

Stosuje się inne środki np. związane z leczeniem, a nie umieszczenie w zakładzie zamkniętym.

Jeżeli stwierdzamy że istnieje zagrożenie ze strony tego sprawcy to on będzie zamknięty w zakładzie psychiatrycznym, czas kary nie jest określony z góry.

Różnica pomiędzy środkami zabezpieczającymi a karą jest taka że kara nie może być zaostrzona w czasie jest wykonywania. Przy środkach zabezpieczających (np. leczeniu) nie określa się z góry pobytu, bo on ma tam przebywać do czasu uzdrowienia.

Kodeks dwutorowy- Przestępców nie należy karać bo są postaciami dwutorowymi, należy je umieszczać w ośrodkach odosobnienia, a nie w zakładzie karnym. Trzeba je leczyć a nie umieszczać w zakładzie karnym. Środki zabezpieczające zamiast kar.

Środki zabezpieczające tym się różnią od kar że nie są reakcją adekwatną do czynu zabronionego, bo zachowują proporcje do stanu psychicznego sprawcy.

Środki zabezpieczające są proporcjonalne do potrzeb psychiatrycznych sprawcy.

Jeżeli prawo karne ma być racjonalne, jeśli ma służyć zabezpieczaniu przed przestępczością to chorego psychicznie nie można do paki na 2 lata wsadzić i wypuścić bo będzie to bez sensu całkowicie. Chorego psychicznie należy leczyć a nie karać.

Prawo karne nie ma służyć pogarszaniu sytuacji społeczeństw tylko zabezpieczeniu społecznemu.

Okoliczności wyłączające winę:

1.Błąd art.28, 29,30.

Przepisy o będzie omawiane są w podręcznikach w rozdziale dotyczącym okoliczności wyłączających winę, ale nie wszystkie przepisy dotyczą wyłączenia winy, nie każdy błąd wyłącza winę tylko umyślność- błąd co do fakt czyni czyn czynem nieumyślnym to nie znaczy, że zmienia się kwestia winy, bo zarzucalność zostanie.

Pojęcie błędu jest wieloznaczne.

Bład w znaczeniu przedmiotowym-jak się wjeżdża na czerwonym świetle a nie zielonym.

Błąd w znaczeniu podmiotowym- ktoś myślał że to czyjś kuzyn a nim nie jest, jest to błąd w znaczeniu subiektywnym, bo rzeczywistość okazała się inna.

Błąd rozumiemy jako różnicę między rzeczywistością a stanem faktycznym odbitym w świadomości sprawcy. Błąd rozumiemy subiektywnie. Jeżeli porównamy możliwe postaci błędu, obraz rzeczywisty i odbity w świadomości sprawy, może się okazać że taki obraz jest uboższy niż ten w rzeczywistości sprawcy.

A)Nieświadomość -błąd, pewna luka, coś w rzeczywistości istnieje a sprawca o tym nie wie. Gdyby np. sprawca wiedział że jak strzela do krzaków a tam jest wagarowicz, przy czym ten sprawca nie wiedział że tam jest wagarowicz to sąd stawia mu zarzut nieumyślnego spowodowania czegoś. Taki błąd jest na korzyść sprawcy, dostaje korzystniejszy zarzut prokuratorski, spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Błąd czy brak błędu tkwi w głowie sprawcy. Jest to okoliczność którą nie łatwo jest udowodnić przed sądem.

b)Błąd może mieć postać taką że sprawca widzi ten element rzeczywistości ale nie ma tego elementu rzeczywistości-jest to UROJENIE-wyobraża sobie coś czego w rzeczywistości nie ma.

II podział błędu

a)działający na korzyść

b)drugi na niekorzyść

Błąd może działa na korzyść sprawcy lub na niekorzyść. Błąd może być w postaci urojenia bądź nieświadomości.

Często obydwa błędy są ze sobą splecione.

Dlaczego warto odróżniać urojenie i nieświadomość?

Najpierw by trzeba było się zająć rozpatrywaniem urojenia, potem nieświadomości, a tak to pojedynczo.

Chodzi o to czy te dwie postacie powodują kolejną kwalifikację prawną.

III podział błędu

a)błąd co do faktu: error facti

Konsekwencje błędu co do faktu:

My działamy w warunkach niepełnej świadomości. Błąd może dotyczyć błędu co do faktów istotnych lub nieistotnych. Błąd istotny to błąd co do okoliczności stanowiących znamię czyny zabronionego. Ocena błędu co do faktu to jest ocena taka czy błąd był istoty. Art.28 KK

Błąd co do znamion oznacza rozpoznanie desygnatu tych znamion.

Ważne jest aby sprawca miał świadomość tych desygnatów które odpowiadają opisowi ustawowemu. Te które nie są w ustawie te desygnaty one są nieistotne.

Co się dzieje jak błąd jest istotny czyli dotyczy znamion?

Art.28, jak ktoś pozostaje w błędzie istotnym to nie popełnia czynu zabronionego, błąd istotny wyłącza umyślność.

Jeżeli karane jest działanie nieumyślne, trzeba rozważyć czy błąd był do uniknięcia czy nie do uniknięcia? Konieczność rozstrzygnięcia takiego pytania wynika z art.9 paragraf 2. Warunkiem odpowiedzialności jest aby sprawca przewidywał wystąpienie takiego czynu lub mógł przewidzieć.

Błąd co do faktu oceniamy w dwóch takich krokach:

1.czyn błąd jest istotny czy nie

2.czy sprawca odpowiada umyślnie czy nieumyślnie

Jeżeli nie mógł błędu uniknąć to w ogóle nie odpowiada.

Wyjątek art.28 paragraf 2, przestępstwa uprzywilejowane: jeżeli błąd odnosi się do znamienia uprzywilejowanego, to sprawca powinien odpowiadać co do typu podstawowego, a nie co do typu uprzywilejowanego, bo błąd działałby na jego niekorzyść.

Jeżeli błąd jest usprawiedliwiony to sprawca odpowiada na podstawie typu uprzywilejowanego. Warto potraktować takiego sprawcę łagodniej który działał w takim błędzie.

b)błąd co do prawa-wszystko wie o rzeczywistości tylko nie zna oceny; o tym błędzie co do prawa jest sens mówić tylko wtedy kiedy fakty są należycie rozpoznane, błąd co do faktu zawsze powoduje wtórny błąd co do prawa

Jeśli mówimy osobno o błędzie co do prawa, mówimy o błędzie pierwotnym, jest to wtedy jak rozpoznajemy wszystkie elementy rzeczywistości ale nie znamy oceny.

Prawo karne 15.12.2011

23 stycznia egzamin zerowy.

Art.28 paragraf 2, jak ktoś sobie nie uświadamiaj jednego ze znamion to nie może odpowiadać. Ustawodawca robi wobec niego pewien gest, na korzyść tego sprawcy. Ten sprawca ma szanse odpowiadać za typ uprzywilejowany. Ustawodawca pozwala na taką kwalifikację pod jednym warunkiem, że ten błąd był usprawiedliwiony. To taka kategoria która sprowadza się do oceny, że zachowujemy się w danym sposób, odwoływanie się do wzorca. Błąd jest usprawiedliwiony co do znamienia, jeśli staranny obywatel w takiej sytuacji również by błędu nie uniknął. Wchodzi alternatywa taka: albo typ uprzywilejowany albo kara normalna określona w kodeksie.

Jak błąd był zawiniony czy nie zawiniony to chodzi o błąd usprawiedliwiony.

Czy błąd był do uniknięcia-czy uniknął by go staranny obywatel w takiej samej sytuacji? Jeśli nie uniknąłby błędu to jest to błąd usprawiedliwiony i niezawiniony.

Od strony dogmatycznej- działanie na korzyść sprawcy jeśli się ten błąd uwzględni.

b)Błąd co do prawa-

1.urojenie-sprawcy wydaje się że to co czyni jest zabronione a to co czyni wcale zabronione nie jest. Czy to rzutuje na jego odpowiedzialność karną?

Dlaczego kodeks karnym w art.30 nie mówi o błędzie wobec prawa tylko o nieświadomości i nieumyślności.

Błąd co do prawa może mieć charakter wtórny(kiedy ktoś nie wie że to co czyni ma znamiona przestępstwa, jest zabronione). Błąd wtórny to jest błąd co do faktów.

Błąd co do prawa, ocena jego zachowania w danym momencie: nie rozpoznał znamion, to jest błąd co do faktów.

Nie interesuje nas błąd co do prawa który ma charakter wtórny.

2.nieświadomość

Interesuje nas tylko kiedy sprawca rozpoznaje tylko wszystkie fakty istotne, stanowiące desygnaty znamion czynu zabronionego. Co znaczy że on nie wie? Nie wie może oznaczać dwie rzeczy:

a)nie zna prawa- np. z tego względu że to prawo się cały czas zmienia

b) ktoś zna przepisy tylko je źle interpretuje-interpretator nie zna pewnych ocen prawnych

Jak postąpić z takim błędem?

Prawo karne baruje się z problemem nieświadomości zakazu. Wypracowano dwa stanowiska. Są to dwa krańcowe rozwiązania.

1.Pochodzi pierwsze rozwiązanie z prawa świeckiego- ignorantia iuris nocet-nieznajomość prawa szkodzi. Jak chcesz się dowiedzieć co jest zabronione to musisz wykazywać aktywność. Jest domniemanie że co zrobisz to może być zabronione.

2.Zaczerpnięte z prawa kanonicznego- ignorantia iuris non nocet- nieznajomość prawa nie szkodzi, w prawie kanonicznym istniała identyfikacja przestępstwa i grzechu, grzeszyć może tylko ten kto wie że to jest zachowanie grzeszne. Nieświadomość grzechu nie czyni. Nie wiemy że to czynimy to przestępstwo, to nie odpowiadamy. W momencie jak nas uświadomiono, to odpowiadamy.

Doba nowoczesnego prawa karnego koniec XVIII weku, XIX i XX.

2 grupy rozwiązań:

1.Teorie zamiaru, teorie złego zamiaru- teorie zamiaru nieświadomość bezprawności jest takim samym elementem koniecznym dla przypisania sprawcy zamiaru jak świadomość istnienia każdego ze znamion istotnych czynu. Musi znać fakty istotne, że zabija i spowoduje ustanie czynności życiowych i ze ta osoba to człowiek.

Zakłada się że bezprawność musi być przez sprawcę rozpoznana. Że zabija, że ta osoba to człowiek, i że to jest zabronione. To musi wiedzieć. Do umyślności niezbędne jest rozpoznanie zakazu.

2.Teoria winy- rozpoznanie że czyn jest bezprawny niema znaczenia, znaczenie ma dla postawienia sprawcy zarzutu, np. postąpiłeś w sposób szkodliwy, bezprawny, bo zabiłeś człowieka.

Ustawodawca mówi że obiektywnie popełniłeś czyn zabroniony, popełniłeś go umyślnie, ale ponieważ nie wiedziałeś że to jest zabronione to my nie możemy Ci postawić zarzutów winy. Jak nie wiedziałeś że zabronione to nie możemy Ci postawić zarzutów winy. Czyn jest umyślny tylko że niezawiniony. Wina to jest pretensja do tej osoby, popełniłeś coś co jest zabronione, ale my do Ciebie pretensji nie mamy bo nie wiedziałeś co jest zabronione.

Rozpoznawalność bezprawności jest przesłanką winy-gdyby się pofatygował, gdyby postarał się sprawdzić to by się dowiedział że to jest zabronione.

Nasz ustawodawca przyjmuje teorię winy. Nie odpowiada za przestępstwo jeśli nie ma winy. Nie ma rozpoznawalności bezprawności.

Jeśli była rozpoznawalność bezprawności to mamy winę.

Jeśli błąd sprawcy był nieusprawiedliwiony to powstaje błąd za przestępstwo umyślne. Czy można go łagodnie potraktować? On był w błędzie, nie wiedział że to co czyni jest zabronione, mógł się dowiedzieć że to jest zabronione ale się nie dowiedział, ma mniejsze opory niż zwykły człowiek przed popełnianiem przestępstwa bo nie wiedział że to jest zabronione. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary ale nie musi. Jak dojdzie do wniosku że wina jest mniejsza, to zastosuje złagodzenie kary.

Rozpoznanie bezprawność to nie jest rozpoznanie karalności. Chodzi o rozpoznanie bezprawności, że prawo tego zabrania.

Problematyka błędu co do kontratypu

Ktoś sobie nie uświadamia że działa w warunkach wyłączających bezprawność( w warunkach kontratypu), coś sobie uraja.

Błąd co do faktu aby był uwzględniony przy ocenie tego zdarzenia musi być istotny i usprawiedliwiony. Błąd istotny- dotyczy desygnatów znamion.

Błąd co do prawa ma być pierwotny a nie wtórny.

W kodeksie karnym z 1997roku wprowadzono art.29. Regułę którą tutaj wprowadzono, co do błędu co do kontratypu, wszystko zależy od tego czy błąd jest usprawiedliwiony czy nie jest usprawiedliwiony.

1.znamiona co do kontratypu też są istotne- sprawdzamy również czy mógł się dowiedzieć że nie było zamachu a się nie dowiedział.

2.rozpoznawalność okoliczności faktycznych jest istotna, mógł uniknąć tego błędu czy nie, błąd faktyczny oceniamy wg błędu co prawa, konsekwencje są takie jak przy błędzie co do prawa a nie przy błędzie co do faktów.

Jeśli ktoś zadziałał w obronie koniecznej, a takiego zamachu na niego nie było to to jest błąd co do faktów. Jeśli ktoś myli się co do błędu okoliczność wyłączających winę to jest błąd co do kontratypu(stan wyższej konieczności -praktycznie tylko ta okoliczność).

Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary jeśli przestępca odpowiada za przestępstwo umyślne.

22.12.2011

Bardzo ważną okolicznością wyłączającą winę jest stan wyższej konieczności. Wyłącza bezprawność a niekiedy winę. - będą omówione łącznie z kontratypami.

Pojęcie rozkazu z jednej strony wiąże się ściśle z częścią wojskową, z drugiej strony z okolicznością wyłączającą winę (art. 318)

Rozkaz- wiadomo, że w wojsku jest przestrzegana ściśle dyscyplina a więc wymaga się bezwzględnego posłuszeństwa. Może powstać pytanie, gdzie jest granica tego posłuszeństwa. Do drugiej wojny światowej funkcjonowała teoria ślepych bagnetów, która zakładała że rozkazobiorca ma ten rozkaz bezwzględnie wypełnić a odpowiedzialność za niego ponosi rozkazodawca. Teoria ślepych bagnetów powoduje jednak, że można multiplikować szkodliwość społeczną. Odpowiedzią na teorie ślepych bagnetów była teoria myślących bagnetów. Polegała ona na tym, że dowódca i rozkazobiorca odpowiadają w równym stopniu tzn. dowódca za wydanie rozkazu a żołnierz za wykonanie (sprawca kierowniczy- sprawca wykonawczy). Jednak teoria ślepych bagnetów może powodować niesubordynację w wojsku.

Art. 343 mówi, że jeżeli żołnierz nie wykonuje rozkazu lub odmawia jego wykonania to jest przestępstwo. W sytuacji bojowej jest to zbrodnia.

Art.344 - nie popełnia przestępstwa żołnierz, który nie wykonuje rozkazu prowadzącego do popełnienia przestępstwa.

Art. 319- Stan ostatecznej potrzeby oznacza, że przełożony może używać środku przymusu do wyegzekwowania od żołnierza wykonania rozkazu.

Rozwiązaniem, który przyjął nasz ustawodawca nazywa się koncepcją umiarkowanego posłuszeństwa tzn. ze żołnierz musi wykonać rozkaz, chyba że popełnia wtedy umyślnie przestępstwo tj. jeżeli podwładny wie, że popełnia przestępstwo powinien odmówić wykonania rozkazu (jeśli nie rozpoznaje znamion czynu to nie ponosi odpowiedzialności). Rozkazodawca ponosi odpowiedzialności wtedy gdy nakłania podwładnego do popełnienia przestępstwa lub gdy nakłania do zachowania nieostrożności.

Rozkaz może wyłączyć winę gdyż podwładny działa w zaufaniu do przełożonego a więc może być wprowadzony w błąd i to w błąd usprawiedliwiony. Zatem nie można sprawcy przypisać winy. Niektórzy autorzy mają jednak co do tego wątpliwości, jednak wg Dębskiego są one bezzasadne, gdyż w gruncie rzeczy chodzi tu o błąd usprawiedliwiony a on przecież wyłącza winę.

Okoliczności wyłączające bezprawność to kontratypy. Można je podzielić na dwie koncepcję:

-monistyczna - (twórca Andrzej Zoll) zakłada, że podstawą wszystkich kontratypów jest sytuacja kolizji dóbr, rachunek zysków i strat tzn. taka sytuacja, w której musimy naruszyć jedno dobro dla ratowania drugiego- musimy wyważyć, które dobro jest ważniejsze. Z tej teorii wynika zatem, że kontratypy są pewnymi wyjątkami- są to działania wyjątkowe a więc muszą się ściśle mieścić w granicach danego kontratypu np. jeżeli przekraczasz granicę obrony koniecznej to popełniasz przestępstwo bo przepisów szczególnych nie można traktować rozszerzająco. Przy każdym kontratypie istotna jest pewna subsydiarność kontratypu tzn. nie możemy stosować kontratypu w sytuacji kiedy można uniknąć naruszenia drugiego dobra.

-pluralistyczna- zakłada, że kontratypy nie mają cech wspólnych

. Każdy kontratyp ma pewne cechy, które znoszą działanie typu, czyli typu przestępstwa dlatego też Wolter zaproponował nazwę kontratypu, gdyż jest on w opozycji (w kontrze) do przestępstwa. Należy pamiętać, że nie ma kontratypu bez typu, gdyż ma on sens wtedy gdy występuje jakiś typ przestępstwa żeby móc usprawiedliwić działanie bezprawne.

Kontratypy można podzielić na ustawowe i pozaustawowe- ustawowe są zawarte w kodeksie karnym pozaustawowe, wykształcone w doktrynie, w orzecznictwie.

Kontratypy ustawowe:

• obrona konieczna

• eksperyment

• stan wyższej konieczności

• działanie w ostatecznej potrzebie

• działanie w ramach obowiązków służbowych

Kontratypy pozaustawowe:

• dopuszczalne karcenie

• zgoda pokrzywdzonego

• czynności lecznicze

uprawianie sportu

05.01.2012 Prawo karne

Zerówka o godzinie 14:15 w Sali czerwonej.

Wśród kontratypów, stan wyższej konieczności i obrona konieczna, to jest fundament prawa karnego, tylko warto sobie uświadomić że te dwa przepisy leżą na zapleczu orzeczeń, tylko niekoniecznie się te teorie powołuje. Jeżeli nie było wymagalności zgodnego z prawem zachowania się to nie było winy, to nie ma skazania. Zastanawiamy się czy można było uniknąć sytuacji konfliktowej. Przykładamy art.26 do danego zachowania.

Obrona konieczna- kodeks karny o obronie koniecznej- definicja ustawowa obrony koniecznej składa się z dwóch części:

1.Wymogi w stosunku do zamachu-zamach stwarza sytuację kontratypową.

2.Element obrony, o zamachu mówi się tak że to ma być zamach bezpośredni i bezprawny.

Dodaje się jeszcze w doktrynie, art.25paragraf 1 , zamach ma być rzeczywisty.

a)zamach to musi być działanie człowieka, nie ma takiego zamachu na dobro które nie byłoby zamachem ludzkim, ;czy działanie zwierzęcia może być zamachem? czy pies dokonuje zamachu czy nie? Nie ma najmniejszej wątpliwości że zamach ma być bezprawny. Pies nigdy nie działa zgodnie z normą prawną, normy nigdy nie są adresowane do zwierząt. Pies nie może mieć takiego atrybutu który się nazywa bezprawnością. Zamach nam się kojarzy z działaniem. Jeśli ktoś dokonuje na nas zamachu znaczy że robi to aktywnie. Coś robi.

Czy zamachem może być zaniechanie?

Są pewne względy żeby zaniechania jako zamachy też uwzględniać, ale są takie że zaniechania jako zamachu traktować nie należy. Są przypadki że ktoś się dopuszcza zaniechania które jest ewidentnie bezprawne, zagrożone są w związku z tym jakieś dobra prawne. Dlaczego mamy traktować zaniechanie jako co innego niż zamach? Z drugiej strony filozofia obrony koniecznej, myśl która leży u podstaw mówi że jest to forma samopomocy, mamy się bronimy przed zamachem prawnym wyręczając organy ochrony prawnej które mają nas chronić przed zrachowaniami bezprawnymi. Ekonomika nakazuje chronić dobra prawne kiedy można je uratować a nie kiedy są już zniszczone. Wyręczać organy ochrony prawnej można tylko wtedy kiedy groźba się zaraz zrealizuje. Przy zaniechaniu można uruchomić organy ochrony prawnej aby one wyegzekwowały dany obowiązek. Przy zaniechaniu racja dla której powołano do życia z takim zamysłem aby ratować dobra które ulegają zagrożeniu zaraz, natychmiast. Jak się ktoś dopuszcza zaniechania, jak ty tego nie zrobisz, ja poproszę kogo innego żeby to zrobił. Zastępczo można wykonać zadanie przy zaniechaniu. Nasze orzecznictwo stoi na tym stanowisku że akceptuje to stanowisko, że zamach jest działaniem. Wyjątkowo może być zaniechaniem ale musza być spełnione warunki: 1.zagrożenie dobra prawnego musi być bezpośrednie, już jest zagrożone, a nie za parę miesięcy. 2. Musi to być zaniechanie związane z koniecznością osobistego działania.

Są takie przypadki kiedy zaniechanie wymaga osobistego działania, tę osobę trzeba przymusić do działania i trzeba przymusić tę osobę działania. Np. przypadek naruszenia miru domowego, np. ktoś przyszedł do nas do domu i nie chce nam wyjść, można by wystąpić do sądu aby nakazał mu opuszczenie domu, policja przyjdzie i go wyrzuci. Tak można by usunąć tego gościa z domu, ale trzeba go puścić za mankiet i wyrzucić go z domu, bo on dokonuje zamachu na mir domowy.

Zaniechanie w zasadzie nie może być odpierane w obronie koniecznej, ze ścisłymi wyjątkami.(mir domowy)

b) zamach musi być bezprawny, chodzi o zamach będący przedmiotem jakiegokolwiek zakazu prawnego, np. 6 latek nigdy przestępstwa nie popełni.

Jeżeli zamach ma charakter bezprawia cywilnego, ale nie jest bezprawiem karnym, nie nosi znamion przestępstwa, jeżeli to jest bezprawie cywile to wystarczy aby odpierać ten zamach w ramach obrony koniecznej.

c)chodzi o zagrożenie jakiegokolwiek dobru prawnemu- nasze dobro prawne, własnego życia, mienia(samochód, dom), jest to tak zwana obrona konieczna w wąskim rozumieniu, np. ochrona cudzych dóbr-dobra społeczne albo interesy indywidualne innej osoby np. można bronić kobiety której złodziej wyrywa torebkę, jest to pomoc konieczna.art.25 kk obejmuje obydwa przypadki obrony koniecznej.

Interwencyjna obrona konieczna -działania podejmowane w obronie porządku publicznego, kiedyś była. Interwencyjną obronę konieczną wyrzucono z kodeksu karnego, z resztą wg Dębskiego słusznie.

Chodzi o to aby takiej osobie która działa w obronie koniecznej w celu przywrócenia porządku publicznego nadać status który jest przewidziany dla funkcjonariuszy publicznych. Nie ma nic przeciwko aby wszyscy obywatele wykazywali postawę obywatelską, ale nie przy obronie koniecznej w każdym przypadku. Nie tędy droga.

d)zamach ma być bezpośredni to znaczy że jest taki stopień zagrożenia dobra prawnego że naruszenie tego dobra zagraża w najbliższe chwili. Zamach jest bezpośredni kiedy zagraża w najbliższej chwili. Jeśli za chwilę dobro będzie naruszone to jest bezpośredni.

Obrona konieczna to forma samopomocy, więc ważna jest najbliższa chwila. Do takiego wyjątkowego działania jesteśmy upoważnieni w danej chwili, bo za chwilę nie byłoby po co działań. Jak dobro nie jest zniszczone to jest problem ratowania dobra. Do wymiaru kary nie jesteśmy upoważnieni, do ratowania dobra tak. Ustawodawca mówi: upoważniam Cię to tego aby to dobro prawne uratować.

e)zamach musi być rzeczywisty-musi istnieć w świecie realnym a nie tylko w wyobraźni działającego.

O obronie mówi się mniej niż o zamachu.

a)obrona ma być konieczna, konieczność można rozumieć w kliku aspektach:

-obrona jest konieczna pod względem czasowym, konieczna już, a nie wcześniej ani nie później.

Zamach może się skończyć tak że zamachowiec zrezygnuje i nie nastąpi naruszenie dobra prawnego, zamach może ustać albo zamach może się zrealizować i dobro ulega zniszczeniu.

Obrona jest konieczna kiedy jest współczesna do zamachu-obrona jest konieczna kiedy zamach jeszcze nie ustał.

Kiedy obrona nie jest konieczna jest to tzw. Eksces ekstensywny- obrona jest spóźniona i jeżeli była podjęta w czasie trwania zamachu ale się przeciągnęła poza okres trwania zamachu i kontynuowana jakiś czas po ustaniu niebezpieczeństwa to jest przypadek przekroczenia granic obrony koniecznej

Rozpoczęcie obrony po ustaniu zamachu

Obrona jest zaczęta w czasie zamachu ale jeszcze kontynuowana po zamachu

Co gdy zostają przekroczone granice obrony koniecznej?

Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, albo karę łagodniejszą orzec.

Sprawca popełnia przestępstwo ale łagodniej traktowane, są okoliczności które go usprawiedliwiają ale umniejszają jego winę. Wina jest sprawcy jest mniejsza bo no mógł się nie zorientować.

Sytuacja O1 OBRONA KONIECZNA TO ZNACZY NIE MA PRZSTĘPSTWA

02 JEST OBRONA KONIECZNA JEST JEJ PRZEKROCZENIE SĄD MOŻE ZTASOSOWAĆ NAZDWYCZAJNE ZŁAGODZENIE KARY ALBO ODSTĄPIĆ OD JEJ WYMIERZENIA.

04 jeśli ktoś za późno podejmuje obronę konieczną to jest to działanie w ramach odwetu jest to prywatyzacja karania, ktoś kto bierze odwet (np. ,po 2h, za późno) to on nie ratuje dobra, tylko bierze wymiar sprawiedliwości w swoje ręce.

Pierwsza granica przebiega pomiędzy o1 a wszystkimi innymi przypadkami, czyn jest dopuszczalny. Obrona jest konieczna.

Druga granica przebiega [pomiędzy o2,03 a o4, o2,o3 sprawca działa w warunkach obrony koniecznej i zasługuje na złagodzenie kary albo działa w ramach odwet i nie zasługuje na złagodzenie kary. Samosąd nie jest preferowany.

Przedwczesna obrona konieczna to przypadek przekroczenia obrony koniecznej. Część autorów jest zdania że to jest przypadek przekroczenia obrony koniecznej. Trzeba go za takie działanie obronne wobec tego sąsiada ukarać trzeba sprawdzić czy by raczej go nie należało leczyć niż karać. U nas niedoskonałość psychiczna uchodzi za wybaczalną.

Sytuacja o5-urojenie obrony koniecznej, przedwczesna obrona konieczna-art.30 KK. Inne zasady do rozwiązania kodeksu stosujemy. Albo przyjmujemy że błąd jest usprawiedliwiony albo że błąd jest nieusprawiedliwiony, sprawca odpowiada w całej rozciągłości. Sprawca ponosi pełną odpowiedzialność karną za swoje działanie.

-Obrona ma być konieczna, jest to drugi sposób rozumienia tzw. instrumentalny.

Obrona konieczna powinna myć obroną mieszczącą się w granicach niezbędności do odparcia zamachu, Obrona nadmierna może być skuteczna, zupełnie godzi w dobra napastnika. Obrona nie może przekraczać daleko potrzeb.

Eksces intensywny- obrona nie współmierna do zamachu, jest to też przekroczenie granic obrony koniecznej. O nim wyraźnie mówi art.25 paragraf 2.Gdy sprawca zastosował sposób obrony nie współmierny do zamachu.

Jeśli ktoś przekroczy intensywność obrony to przekracza wymiar kary ale może zastosować nadzwyczajne złagodzenie. Obrona ma być konieczna do odparcia zamachu, ale nie przy użyciu tych samych środków. Obrona konieczna to nie jest sytuacji pojedynku.

Obrona musi być skuteczna, więc broniący musi się o oczko więcej bronić niż tamten dokonuje zamachu.

Obrona konieczna w art.25 nie jest opisana jako działanie subsydiarne, to znaczy że wolno się bronić o tyle o ile nie ma możliwości uniknięcia zamachu, obrona konieczna nie jest w tym sensie subsydiarna że żaden przepis art.25 nie mów iż wolno bronić ci się o tyle o ile nie można uniknąć zamachu. Broniący może się bronić aktywnie przed zamachem, może udawać że nic nie widzi, obrona konieczna za ten nie jest obowiązkiem obywatelskim.

Czy można powiedzieć tak że nie wolno bronić cudzego mienia poświęcając cudze zdrowie lub życie, czy nie wolno bronić mienia większej wartości poświęcając dobro mniejszej wartości. O proporcji dóbr kodeks karny milczy, nie wolno podejmować obrony koniecznej jeśli proporcja dóbr byłaby niekonieczna, ale o tym kodeks karnym milczy. Jest to tylko pewien prąd umysłowy.

Znany jest przykład o stróżu sadu, który strzelił do chłopca który kradł jabłka. Zabił chłopca. Powstał problem czy wolno ochronić dla obrony 3 jabłek. Niektórzy mówili że wolno, inni że oczywiście nie wolno tego uczynić bo istnieje niewidoczna granica proporcji dóbr. Nie polega na tym że jedno dobro wolno poświęcić dla ratowania drugiego dobra. Nie może być rażącej dysproporcji dóbr. Dobra też wpływają na stopień niebezpieczeństwa ZAMACHU.

I zmiana ustawy

II zmiana ustawy

Przestepstwo

orzekanie

wykonanie

---