Bruksizm nocny
Bruksizm nocny (sleep bruxism) polega na okresowym stereotypowym zgrzytaniu zębami i ich zaciskaniu w czasie snu.
Najczęściej zdarza się u młodzieży, szczyt występowania to 17-20 rok życia, stopniowo ustaje, aż do pełnej remisji w wieku około 40 lat.
Występuje w 1. i 2. stadium NREM.
Należy do bardzo częstych parasomnii .
Bruksizm występuje wraz z zaburzeniami zgryzu, z zespołem bólowym stawu skroniowo-żuchwo-wego, pourazowymi bólami głowy i nerwicą lękową.
Nocna napadowa dystonia
Napad przebiega z niepełną świadomością i polega na krótkotrwałym (do 1 min) wykonywaniu ruchów dystonicznych głowy, tułowia i kończyn.
Niektórzy autorzy sądzą, że nie jest to parasomnia, lecz padaczka czołowa, chociaż w czasie napadów można nie stwierdzić w EEG obecności potencjałów drgawkowych.
Chrapanie pierwotne
Chrapanie pierwotne, czyli zwykłe jest bardzo częstą dolegliwością.
Należy je odróżnić od szczególnego chrapania w zespole bezdechu sennego.
Ocenia się, że chrapanie występuje okresowo u około 88% mężczyzn i 66% kobiet, ale stanowi problem dla otoczenia u 6% kobiet i u 16% mężczyzn, zwłaszcza w wieku starszym.
Może też zakłócać sen u samej osoby chrapiącej, powodując uczucie niewyspania rano i senność w ciągu dnia.
Zespół „eksplodującej głowy"
Zespół „eksplodującej głowy" (exploding head syndrome) polega na nagłym budzeniu z uczuciem wybuchu lub rozsadzania w głowie, czasem połączonego z niepokojem, trudnościami w oddychaniu, palpitacją i poceniem się.
Dolegliwości szybko mijają i mogą powtarzać się z różną częstością.
Napadowe budzenie się
Napadowe budzenie się (paroxysmal arousal), polega na nagłym sekundowym przebudzeniu ze snu, pokrytym całkowitą niepamięcią, z zerwaniem się z łóżka i krótkim krzykiem, czasem dystonicznymi i atetocznymi ruchami lub drżeniem.
Osoba dotknięta tym zespołem rano skarży się na „zły" sen.
W tych przypadkach rozpatruje się ewentualne podłoże padaczkowe.
Parasomnia złożona
Parasomnia złożona (parasomnia overlap disorder) - współistnienie somnambulizmu, lęków nocnych i zaburzeń zachowania w fazie REM.
U niektórych chorych objawy wystąpiły po urazie głowy, w przebiegu stwardnienia rozsianego, chorób psychicznych, jednakże większość oceniano jako idiopatyczne..
Zaburzenia snu niezaliczane do parasomnii
Niektóre zaburzenia snu nie są zaliczane do parasomnii, ale są klinicznie z nimi spokrewnione
Zespół niespokojnych nóg
Zespołu niespokojnych nóg (RLS, restless legs syndrome), czyli chorobę Ekboma, opisaną przez niego w 1960 roku, w klasyfikacji ICSD nie zalicza się do parasomnii, lecz do grupy endogennych zaburzeń snu razem z idiopatyczną bezsennością, narkolepsją i bezdechem sennym.
Istota choroby polega na dokuczliwym uczuciu nieokreślonego niepokoju w kończynach dolnych (niekiedy także górnych), które pojawia się po położeniu się do łóżka (czasem także w dzień, w pozycji siedzącej) i zmusza do nieustannego poruszania nogami, ciągłej zmiany ich pozycji, co utrudnia zasypianie i prowadzi do bezsenności.
Zespół niespokojnych nóg uznaje się za zjawisko często występujące, chociaż Zaburzenia świadomości
Zaburzenia świadomości (w krańcowym przypadku śpiączka) mogą być bezpośrednim skutkiem np. dotkankowego wylewu krwi, nowotworu lub urazu, niszczących twór siatkowaty pnia mózgowia albo jego połączenia z korą mózgu, mogą też być procesem wtórnym.
Np. śpiączka stanowiąca następstwo niedokrwienia (łac. ischaemia) mózgowia lub śpiączka występująca jako następstwo obrzęku mózgowia (tu mechanizm patogenetyczny sprowadza się do wtórnego wgłobienia i zakleszczenia pnia mózgowia w otworze wielkim [l.foramen occipitale magnum], co powoduje niedotlenienie ośrodków rdzenia przedłużonego i mostu).
Stopień ograniczenia świadomości wynikający z warunków chorobowych sięga od:
senności (somnolentia; niekiedy - nazywana stanem splątania)
poprzez stan podobny do głębokiego snu (sopor),
do odrętwienia (stupor)
śpiączki (coma).
Somnolentia
Senności (somnolentia) - chorego można wprawdzie zbudzić, lecz nawiązanie z nim kontaktu jest trudne: wybitnie zaburzone są procesy poznawcze.
Chory często nie orientuje się w czasie i miejscu.
Zarówno w warunkach hipersomnii , jak i somnolencji chory łatwo zasypja lecz w warunkach hipersomnii łatwo też daje się wybudzić i wtedy kontakt z nim jest prawidłowy.
Stupor
W warunkach odrętwienia (stupor) chory sprawia wrażenie pogrążonego w bardzo głębokim śnie; można go wybudzić z trudnością (stosując silne bodźce) i tylko na krótko, nawiązanie wtedy kontaktu jest bardzo trudne lub niemożliwe.
Stan określany jako sopor jest pośredni między sennością a odrętwieniem.
Śpiączka
Uszkodzenia blokujące połączenia między RAS i wzgórzem powodują stały stan snu lub śpiączkę.
W tej sytuacji stymulacja dróg czuciowych może powodować chwilową desynchronizację EEG, ale nie wywołuje behawioralnych objawów wzbudzenia.
Śpiączka nie jest po prostu głębokim stanem snu.
Charakteryzuje się głęboką utratą świadomości, z której chorego nie można wybudzić.
Zapotrzebowanie mózgu na O2 jest obniżone w czasie śpiączki.
Różni to ją wyraźnie od normalnego snu.
Chorego w stanie śpiączki (coma) nie można wybudzić.
W głębokiej śpiączce (coma depasse, franc. „przekroczone granice śpiączki") nie udaje się wywołać odruchów, tj. występuje arefleksja.
Bezdech senny
Krótkie przerwy w oddychaniu w czasie snu
Dwa typy:
Centralny
Obstrukcyjny
Omdlenie
Przejściowy patologiczny zanik świadomości nazywa się omdleniem.
Śmierć mózgowa
Śmierć mózgowa występuje, kiedy mózg nie może już osiągnąć stanu świadomości.
Ze względu na zapotrzebowanie na narządy do transplantacji i konieczność przerywania sztucznego podtrzymywania życia zostały opracowane obiektywne zasady określenia śmierci mózgowej.
Śmierć mózgowa występuje, kiedy utracie świadomości towarzyszy płaski zapis EEG (EEG bez fal) oraz zanik funkcji regulacyjnych z pnia mózgu, np. kontroli oddychania i ciśnienia krwi.
Powyższe objawy kliniczne muszą być wywołane urazem lub niedokrwieniem, nie zaś hipotermią czy jadami metabolicznymi, których działanie jest odwracalne.
podaje się różne liczby dotyczące jego rozpowszechnienia.
Objawy stanowiące kryteria śmierci mózgowej muszą utrzymywać się przez 6 do 12 h.
Zaburzenia mowy
Afazja ruchowa
Afazja ruchowa polega na upośledzeniu zdolności mówienia.
Chory mówi wolno, bez płynności i właściwej intonacji.
Skrótowość wypowiedzi, spowodowana ubóstwem przymiotników, spójników, dopełnień, a w niektórych językach rodzajników, nadaje jej postać stylu telegraficznego, który normalnie występuje u dzieci ok. 3 r.ż.
Chory z afazją ruchowa opuszcza morfemy deklinacyjne i koniugacyjne lub używa ich nieprawidłowo.
Taki sposób mówienia nazywany jest agramatyzmem
Afazja słuchowa (czuciowa)
Chorzy z afazją słuchową wykazują znaczne upośledzenie odbioru mowy, czyli nie rozumieją adresowanych do nich nawet prostych informacji i poleceń.
Zaburzenie to odbija się także i na ich własnych wypowiedziach.
Chory tworzy neologizmy, używaj nadmiernie określeń wieloznacznych („te rzeczy"), przez co ich wypowiedzi stają się treściowo puste.
Amuzja
Afazji słuchowej zazwyczaj towarzyszy amuzja, czyli upośledzenie rozpoznawania utworów muzycznych.
Afazja może jednak wystąpić bez amuzji.
Spotyka się też, choć znacznie rzadziej, przypadki wybiórczej amuzji, bez afazji.
Obserwacje te wskazują, że czynność mowy i percepcja muzyki zależą od odrębnych, choć współdziałających mechanizmów nerwowych.
Lokalizacja mechanizmów mowy jest jednostronna, natomiast w odbiorze muzyki uczestniczą obie półkule - choć w niejednakowym stopniu, częściowo zależnym od wykształcenia muzycznego.
Afazja amnestyczna
Afazja amnestyczna bywa uważana za odmianę afazji słuchowej.
Jej charakterystyczną cechą jest niemożność nazywania przedmiotów.
Chory określa przedmioty w sposób opisowy, np. „do pisania" zamiast „pióro", co nie wynika jednak z zaburzeń pamięci semantycznej, ponieważ gdy podpowie mu się nazwę, przypomina na ją sobie natychmiast.
Afazja przewodzenia
Przyczyną jest uszkodzenie pęczka łukowatego, łączącego obszar czuciowy z obszarem ruchowym mowy.
U chorych z tą oba te obszary nie współdziałają ze sobą, choć każdy oddzielnie może funkcjonować prawidłowo.
Pacjenci rozumieją mowę innych osób, nie potrafią jej jednak powtórzyć wskutek braku połączenia ośrodka czuciowego mowy z ośrodkiem ruchowym.
Chorzy ci mogą też mówić, ale nie mają kontroli nad własną mową.
Dlatego, choć są świadomi błędów, które popełniają w toku mówienia, nie mogą ich korygować
Zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia móżdżku
W płacie tylnym prawej półkuli móżdżku znajduje się obszar, którego uszkodzenie stanowi przyczynę zaburzeń mowy podobnych do spotykanych w afazji ruchowej.
Zaburzenia te są niekiedy nazywane afazja móżdżkową.
Od afazji móżdżkowej należy odróżnić mowę skandowaną, która jest postacią ataksji móżdżkowej
Afazja
Terminu afazja używa się zwykle na określenie wszystkich zaburzeń rozumienia mowy, myślenia i znajdowania właściwych słów.
Niektórzy autorzy na oznaczenie zaburzeń mowy używają terminu dysfazja, natomiast afazja oznacza według nich całkowitą utratę mowy.
Jest wiele podziałów afazji, przy czym każda nowa klasyfikacja przynosi nową terminologię.
W wyniku tego stosuje się obecnie wiele określeń znaczących mniej więcej to samo.
Synonimy
Afazja Broci = afazja motoryczna = afazja ruchowa.
Afazja Wernickego = afazja receptywna = afazja czuciowa.
Afazja nominacyjna = afazja amnestyczna.
Afazja czuciowa transkorowa — tak jak w punkcie 1, lecz z zachowaną zdolnością powtarzania usłyszanych słów.
Afazja ruchowa transkorowa — tak jak w punkcie 2, lecz z zachowaną zdolnością powtarzania usłyszanych słów.
Umiejętność pisania i czytania to dalsze aspekty zdolności językowych, które również można włączyć do modeli podobnych do przedstawionego wyżej.
Dysfonia
Termin ten oznacza zaburzenie wytwarzania głosu.
Dysfonia może być wynikiem choroby strun głosowych (np. zapalenia krtani), objawem uszkodzenia połączeń nerwowych (nerw błędny) lub — niekiedy — może mieć podłoże psychiczne.
Dyzartria
Wytwarzanie dźwięków wymaga skoordynowania ruchów oddychania, strun głosowych, krtani, podniebienia, języka i warg.
W związku z tym dyzartria może być objawem zaburzeń na różnych poziomach.
Uszkodzenia układu pozapiramidowego (np. zespół parkinsonowski), choroby ośrodkowego neuronu ruchowego oraz zmiany w obrębie móżdżku są przyczyną zaburzeń integracji procesów wytwarzania mowy i zwykle zaburzeń rytmu mowy.
Wynikiem uszkodzeń jednego lub kilku nerwów czaszkowych jest zazwyczaj charakterystyczne zniekształcenie pewnych elementów mowy.
INTERPRETACJA WYNIKÓW
Afazja: uszkodzenie półkuli dominującej (zwykle lewej).
Afazja całkowita: uszkodzenie półkuli dominującej obejmujące zarówno ośrodek Wernickego, jak i Broci.
Afazja Wernickego: uszkodzenie ośrodka Wernickego (zakręt nadbrzeżny płata ciemieniowego i górna część płata skroniowego); czasem towarzyszą jej ubytki pola widzenia.
Afazja Broci: uszkodzenie ośrodka Broci (dolny zakręt płata czołowego); niekiedy towarzyszy jej porażenie połowicze.
Afazja przewodzenia: uszkodzenie pęczka łukowatego.
Afazja czuciowa transkorowa: uszkodzenie okolicy ciemieniowo-potylicznej tylnej.
Afazja ruchowa transkorowa: niecałkowite uszkodzenie ośrodka Broci.
Afazja amnestyczna: uszkodzenie zakrętu kątowego
Wyszukiwarka