|
Czym zajmuje się geografia społeczno-ekonomiczna
Współczesna geografia społeczno-ekonomiczna zajmuje się problemami:
wyczerpywalność zasobów naturalnych
eksplozja demograficzna i jej konsekwencje
produkcja żywności na świecie; problem nadwyżek i niedobór żywności
konsekwencje urbanizacji i uprzemysłowienia
degradacja środowiska człowieka (antropopresja)
|
|
Jak brzmią pytania, na które stara się odpowiedzieć geografia społeczno-ekonomiczna
Jak systemy społeczno-gospodarcze zachowują się w środowisku przyrodniczym?
Jak systemy społeczno-gospodarcze organizują się w przestrzeni geograficznej?
Jak systemy społeczno-gospodarcze rozwijają się w czasoprzestrzenii?
|
|
Jakie są podstawowe zadania geografii społeczno-ekonomicznej
- rozwijanie uogólnień i praw naukowych rządzących rozmieszczeniem zjawisk gospodarczych
|
|
Wskaż podstawowe funkcje geografii społeczno-ekonomicznej
Funkcje geografii społeczno-ekonomicznej:
- informacyjno - diagnostyczna - informowanie o procesach i zjawiskach zachodzących na ziemi, diagnozowanie uwarunkowań przestrzennych
- prognostyczna - przewidywanie zmian w środowisku geograficznym oraz działalności gospodarczej społeczeństw
- optymalizacyjna - polega na wyborze najlepszych optymalnych rozwiązań
- kulturalna - daję człowiekowi kompleksową wiedzę o świecie, umożliwia zrozumienie zjawisk społeczno-gospodarczych
- wychowawcza - umozliwia właściwe wykorzystywanie wiedzy o przestrzennym charakterze zjawisk społecznych i gospodarczych
|
|
Wskaż funkcje (zastosowania) praktyczne geografii społeczno-ekonomicznej
Informacyjno - diagnostyczna.
|
|
Gałęzie (sub-dyscypliny) badawcze geografii społeczno-ekonomicznej
|
|
Znajdź funkcje poznawcze geografii społeczno-ekonomicznej
Poprzez badania empiryczne, formułowania i budowanie modeli teoretycznychgeografia społeczno-ekonomiczna przyczynia się do lepszego rozpoznania przestrzeni społeczno- gospodarczej i poszukiwaniu najkorzystniejszych rozwiązań możliwych do wykorzystania.
|
|
Jak można rozumieć pojęcie Human Geography
|
|
Wyjaśnij termin anekumena
Anekumena (z gr. ἀν- an- "nie, bez" + οἰκουμένη oikoumene "świat zaludniony") - obszary na kuli ziemskiej nie zamieszkane na stałe przez człowieka i nie wykorzystywane gospodarczo. Do anekumeny można zaliczyć: obszary pustynne, obszary polarne oraz najwyższe pasma górskie.
|
|
Ekumena (z gr. οἰκουμένη oikoumene - świat zaludniony) - obszary na kuli ziemskiej stale zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo przez człowieka.
Początkowo za ekumenę uważano tylko obszar znany ludności kręgu śródziemnomorskiego. Obszary nieznane uważane były błędnie za niezamieszkane i nazywano ją anekumeną. Od wielu wieków, zwłaszcza od epoki wielkich odkryć geograficznych, a także wraz z postępem technicznym, ekumena powiększa się kosztem anekumeny.
Obecnie stałe osiedla ludzkie występują między 54° szerokości geograficznej południowej a 78° szerokości geograficznej północnej.
|
|
Co oznacza określenie monitoring środowiska
systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania wyników badań i oceny elementów środowiska. Celem PMŚ jest systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o:
jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska określonych przepisami oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów;
występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych;
MONITORING ŚRODOWISKA, badanie, analiza i ocena stanu środowiska w celu obserwacji zachodzących w nim zmian; niekiedy obejmuje także prognozowanie zmian środowiska. Monitoring środowiska może być prowadzony w skali globalnej (światowej), kontynentalnej, ogólnokrajowej i lokalnej (np. w strefie oddziaływania obiektu przemysłowego); może dotyczyć powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleby i hałasu oraz przyrody ożywionej. Ważnym uzupełnieniem monitoringu środowiska są pomiary ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska, np. wielkości emisji pyłów i gazów do atmosfery, ilości i składu ścieków odprowadzanych do wód, nagromadzenia i charakterystyki odpadów.
|
|
Co zaliczamy do tzw. odnawialnych zasobów środowiska
do zasobów odnawialnych należą: tlen, woda, żywność (cukry, białka, tłuszcze), wszystkie żywe składniki przyrody.
|
|
Co zaliczamy do tzw. nieodnawialnych zasobów środowiska
paliwa kopalne (węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny), metale, surowce skalne
|
|
Co oznacza pojęcie determinizmu geograficznego
Determinizm geograficzny - pogląd uznający czynniki środowiskowe (ukształtowanie terenu, klimat, rodzaj gleby, fauna i flora terenu) za decydujące w rozwoju społeczeństwa, kultury i gospodarki; pogląd, że środowisko geograficzne uzależnia człowieka od siebie.
|
|
Co oznacza pojęcie indeterminizmu geograficznego
Nihilizm geograficzny, pogląd filozoficzno-naukowy związany z wzajemnymi powiązaniami cywilizacji ludzkiej i środowiska naturalnego.
Nihilizm geograficzny głosi, że zależności między życiem człowieka i naturą nie istnieją lub istnieją w minimalnym stopniu. Nihiliści głosili, że egzystencja człowieka, działalność społeczna, gospodarcza i polityczna to jedna sprawa, zaś środowisko naturalne, zwierzęta, rośliny, hydrosfera to sprawa zupełnie odrębna, nie mająca większego wpływu na tę pierwszą. Warunki życia człowieka zależą, według nihilistów, głównie od stabilności politycznej, rozwoju naukowo-technicznego i porządku prawnego. Nihilizm nie zdobył większego uznania wśród geografów
|
|
Co oznacza pojęcie posybilizmu
Posybilizm geograficzny - jest to pogląd filozoficzno - naukowy zakładający równowagę i wzajemną zależność między człowiekiem a środowiskiem przyrodniczym. Pogląd ten rozwinął się na początku XX w we Francji. Współcześnie zwraca uwagę na negatywne skutki działalności człowieka w środowisku i konieczność ochrony jego zasobów.
|
|
Co oznacza pojęcie imposybilizmu
|
|
Z którą filozoficzną teorią rozwoju społeczno-gospodarczego można powiązać posybilizm
Doktryną, która nawiązuje do posybilizmu czynnego jest materializm historyczny.
|
|
Wskaż czynniki wymieniane - w klasycznym ujęciu - jako niezbędne do rozwoju społeczno-gospodarczego
- wzrost liczby miejsc pracy i ludności
- ulepszenie systemu transportowego
- wysoki poziom życia ludności
- rozwinięty przemysł przedtwórczy w tym przemysłem zaawansowanych technologii
|
|
Wskaż (wśród wymienionych) typy skażeń powierzchni ziemi
Na całym świecie widoczna jest degradacja gleb powodowana utratą substancji organicznych, pustynnieniem, podmoknięciem, alkalizacją, zakwaszeniem, substancjami radioaktywnymi, innymi szkodliwymi substancjami (ropa naftowa) oraz erozją.
|
|
Wskaż, typowe skażenia powietrza atmosferycznego wywołane działalnością człowieka
Polega na wprowadzaniu do niego substancji stałych, ciekłych i gazowych w ilościach, które ujemnie wpływają na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę żywą, wody, gleby lub powodują inne szkody w środowisku.
|
|
Jakie są zagrożenia związane z brakiem równowagi w hydrosferze, wywołane działalnością człowieka
Zanieczyszczenie wód może wystąpić jako:
Skażenie (gwałtowne niszczenie struktury wody, np. wyciek ropy).
Zatrucie (toksyczne oddziaływanie zanieczyszczenia na organizmy wodne).
Zmiana cech fizycznych (barwy, smaku, temperatury, zapachu).
|
|
|
|
Pierwszy park narodowy utworzono w okresie... 1932r. Białowieski Park Narodowy Utworzony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947r. Historia utworzenia parku narodowego rozpoczyna się 29 grudnia 1921r., tj. od utworzenia leśnictwa "Rezerwat", przekształconego 17 sierpnia 1932r. w Park Narodowy w Białowieży i restytuowanie go 21 listopada 1947r. pod obecną nazwą.
|
|
Na terenie jakiego kraju utworzono pierwszy park narodowy?
|
|
Wskaż charakterystyczne cechy wody klasyfikowanej jako woda pierwszej klasy czystości
Wody powierzchniowe w tej klasie charakteryzują się bardzo dobrą jakością:
spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A1,
wartość wskaźników jakości wody nie wskazują na żadne oddziaływanie antropogeniczne.
Wody podziemne w tej klasie charakteryzują się bardzo dobrą jakością:
wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej,
żaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;
Należą do niej wody które spełniają warunki dla zaopatrzenia w wodę ludności, oraz stwarzające optymalne warunki do życia i rozmnażania ryb z rodziny łososiowatych. Są one również wykorzystywane w przemyśle wymagającym czystej wody.
|
|
Wskaż charakterystyczne cechy wody klasyfikowanej jako woda drugiej klasy czystości
Wody powierzchniowe w tej klasie można określić jako wody o charakterze dobrym:
spełniają w odniesieniu do większości jakości wody wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2,
wartość biologicznych wskaźników jakości wody wskazują na niewielki wpływ oddziaływania czynników antropogenicznych.
Wody podziemne w tej klasie można określić jako wody o charakterze dobrym:
wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne,
wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem żelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;
Wykorzystywane są w hodowli zwierząt, w celach przemysłowych, rekreacyjnych. Stwarzają dobre warunki bytowe dla ryb innych niż łososiowate.
|
|
Wskaż charakterystyczne cechy wody klasyfikowanej jako woda trzeciej klasy czystości\
Wody powierzchniowe w danej klasie określić można jako wody zadowalające:
spełniają wymagania określone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w przypadku ich uzdatniania sposobem właściwym dla kategorii A2.
wartości biologicznych wskaźników jakości wody wykazują umiarkowany wpływ oddziaływań antropogenicznych;
Wody podziemne w danej klasie określić można jako wody zadowalające:
wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego,
mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;
Wody wykorzystywane do nawadniania obszarów rolniczych oraz do zaopatrywania w wodę tych zakładów przemysłowych, które nie wymagają wód I klasy.
|
|
Wskaż obszary o wyjątkowej koncentracji zanieczyszczeń środowiska w skali globalnej
Tzw. „Czarny trójkąt” u zbiegu granic Polski, Czech i Niemiec.
Zagłębie Ruhry w Niemczech.
Rejon Hamilton w Kanadzie.
Dolina Rzeki Pad (Po) w pn. Włoszech - rejon Mediolanu, Werony, Padwy, Wenecji.
Zagłębie Donieckie na Ukrainie i w Rosji.
Szanghaj - Wschodnie Chiny.
Sao Paulo - Południowa Brazylia.
|
|
Tzw. zagrożenia demograficzno-urbanizacyjne środowiska przyrodniczego to...
Wynikają głównie z koncentracji przestrzennej działalności gospodarczej i są związane ze wzrostem liczby ludności na danym obszarze.
|
|
Tzw. zagrożenia techniczno-przemysłowe środowiska przyrodniczego to...
Spowodowane czynnikami technicznymi, tj. stosowaniem przestarzałych technologii, niespełniających wymogów ekologicznych.
|
|
Tzw. zagrożenia społeczno-kulturowe środowiska przyrodniczego to...
Do których zaliczamy m.in. świadomość ekologiczną, kształtującą racjonalność wykorzystania zasobów, zmiany krajobrazów, składowanie odpadów czy też powstawanie terenów ekologicznie chronionych.
|
|
Podaj przykłady tzw. biernej ochrony środowiska przyrodniczego
Tworzenie stref ochronnych wokół stanowisk wybranych gatunków ptaków lesnych (w strefach tych nie wolno nic robic),
Ścisła ochrona większości terenu Białowieskiego Parku Narodowego,
Tworzenie stref ochrony wokól najwiekszych zimowisk nietoperzy (nie wolno w nich np. zmieniać mikroklimatu w tych podziemiach),
Tworzenie stre ścisłej ochrony w rezerwatach przyrody.
|
|
Podaj przykłady tzw. czynnej (aktywnej) ochrony środowiska przyrodniczego
Stawianie płotków na szosach w celu zapobieżenia wchodzeniu płazów na szosy (ochrona dróg migracji płazów),
Wieszanie budek i innych sztucznych gniazd/ukryć dla ptaków, nietoperzy i innych zwierząt,
Koszenie łąk w celu utrzymania tych środowisk,
Prowadzenie wypasu krów i owiec na murawach kserotermicznych i stepach.
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Indonezji
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Pakistanu
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Korei Południowej
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Indii
1 147 996 000 (1mld 148mln)
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Kazachstanu
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Iraku
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Chin
1 330 044 605 (1mld 330 mln)
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Włoch
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Irlandi
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Rumunii
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Szwecji
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Francji
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Wlk. Brytanii
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Niemiec
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Rosji
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Argentyny
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Brazylii
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Etiopii
|
|
Podaj przybliżoną liczbę mieszkańców Stanów Zjednoczonych Ameryki (USA)
|
|
Znajdź nazwy 3 krajów o największej liczbie mieszkańców (USA, Brazylia, Meksyk, Rosja, Ukraina, Niemcy, Wlk. Brytania, Francja, Włochy, Indonezja, Wietnam, Bangladesz, Japonia, Korea Południowa, Filipiny, Tajlandia, Pakistan, Iran, Irak, Turcja, Egipt, Nigeria, RPAfryki, Etiopia, Australia, Kanada)
|
|
Wskaż wśród wymienionych trzy państwa o najmniejszej liczbie ludności (Dania, Belgia, Finlandia, Nepal, Sri Lanka, Singapur, Timor Wschodni, Armenia, Kuwejt, Katar, Luksemburg, Słowenia, Litwa, Estonia, Malta, Cypr, Nikaragua, Honduras, Kostaryka, Barbados, Belize, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea Równikowa, Rwanda, Burundi, Wyspy Zielonego Przylądka, Dżibuti)
Barbados - 281 968 mieszkańców.
Belize - 301 270 mieszkańców.
Malta - 403 532 miszkańców.
|
|
Języki, którymi posługuje się w życiu codziennym więcej niż 50 mln ludzi na świecie
Język angielski z grupy germańskiej - 1,15 miliarda mówiących, w tym 340 milionów jako język ojczysty
Język hindi z grupy indyjskiej - 905 milionów mówiących, w tym 365 jako język ojczysty
Język hiszpański z grupy romańskiej - 450 milionów mówiących, w tym 320 milionów jako język ojczysty
Język francuski z grupy romańskiej - 290 milionów mówiących, w tym 80 milionów jako język ojczysty
Język rosyjski z grupy słowiańskiej - 265 milionów mówiących, w tym 165 milionów jako język ojczysty
Język portugalski z grupy romańskiej - 205 milionów mówiących, w tym 180 milionów jako język ojczysty
Język bengalski z grupy indyjskiej - 190 milionów mówiących, prawie wyłącznie jako język ojczysty
Język niemiecki z grupy germańskiej - 120 milionów mówiących, w tym 100 milionów jako język ojczysty
Język urdu z grupy indyjskiej - 115 milionów mówiących, w tym 60 milionów jako język ojczysty
Język perski z grupy irańskiej - 75 milionów mówiących, w tym 40 milionów jako język ojczysty
Język chiński - 1 213 mln
Język hiszpański - 400 mln
Język angielski - 341 mln
Język bengalski - 207 mln
Język portugalski - 176 mln
Język wietnamski - 68 mln
Język pendżabski - 57 mln
|
|
Jakie języki należą do grupy języków indoeuropejskich?
Do indoeuropejskiej rodziny językowej zaliczają się następujące grupy języków:
Anatolijska - wymarła, najstarsza i najbardziej odrębna grupa językowa
Indoirańska, dzieląca się na 3 grupy:
Nuristańska - pośrednia grupa między językami indyjskimi a irańskimi
Niektórzy językoznawcy jako odrębną grupę klasyfikują języki dardyjskie, przez pozostałych umieszczane jako podgrupa języków indyjskich.
Helleńska - z zachowanym do dnia dzisiejszego jedynie językiem greckim
Italoceltycka, dzielące się na 2 grupy:
Italska, wraz z językami romańskimi pochodzącymi bezpośrednio z łaciny
Pokrewieństwo między powyższymi dwiema grupami jest kwestionowane przez niektórych językoznawców.
Kwestionowana przez niektórych językoznawców, tradycyjnie do grupy tej zalicza się istniejący do dziś język ormiański oraz wymarłe języki trackie, dackie i frygijski.
Tocharska - dwa wymarłe języki z pogranicza współczesnych Chin.
Bałtosłowiańska, dzielące się na 2 grupy:
Iliryjska - z zachowanym do dzisiaj albańskim i (prawdopodobnie) wymarłym wenetyjskim.
Do języków indoeuropejskich zaliczają się też dokładniej niesklasyfikowane:
Język gecki - według niektórych językoznawców spokrewniony z językami tracko-ormiańskimi.
Ponadto do języków indoeuropejskich można zaliczyć niektóre języki sztuczne:
|
|
|
Jakie języki należą do językowej grupy germańskiej?
dolnoniemiecki (nowo-dolno-niemiecki)
skandynawskie (północnogermańskie, nordyckie)
Angielski, Fryzyjski, Niderlandzki, Niemiecki, Luksemburski, Pensynwalski, Islandzki, Norweski, Duński, Szwedzki
|
|
Wskaż nazwy języków należących do językowej grupy ugrofińskiej
języki uralskie (ok. 24 mln)
języki ugrofińskie (ok. 24 mln)
języki fińskie (ponad 9,6 mln)
języki bałtyckofińskie (ok. 7,3 mln)
języki wołżańskie (ok. 1,5 mln)
maryjski (czeremiski) (ok. 550 tys.)
języki permskie (ok. 1,2 mln)
komi (zyriański) (ok. 345 tys.)
komi-permiacki (ok. 150 tys.)
udmurcki (wotiacki) (ok. 700 tys.)
języki lapońskie (ok. 35 tys.)
języki ugryjskie (ponad 14 mln)
chantyjski (ostiacki) (ok. 20 tys.)
mansyjski (wogulski) (ok. 8 tys.)
|
|
Wskaż nazwy języków należących do językowej grupy tureckiej
|
|
Wskaż nazwy języków należących do językowej grupy romańskiej
|
|
Językami sudańskimi mówią m. in. mieszkańcy krajów:
- Republika Środkowej Afryki
- Wybrzeże Kości Słoniowej
|
|
Do chamito-semickiej rodziny językowej należą m. in.
Języki semickie (amharski, arabski, hebrajski, maltański), kuszyckie (oromo, afar, somalijski), berbejskie, czadyjskie (hausa), staroegipski.
|
|
Jak można rozumieć proces urbanizacji
To proces rozwoju istniejących miast i powstawania nowych. Zespół przemian ekonomicznych, społecznych, kulturowych i przestrzennych, prowadzących do rozwoju miast i obszarów miejskich, oraz wzrostu liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności państwa bądź regionu.
|
|
Wskaż fazy procesów urbanizacyjnych
Wstępna urbanizacja - polega na zwiększenie liczby koncentracji ludności w mieście, szczególnie w obszarach centralnych, wywołanego rozwojem przemysłu i usług w tym regionie (urbanizacja demograficzna i ekonomiczna).
Suburbanizacje - polega na napływie duże liczby ludności ze wsi do miast, która zaczyna zaludniać przedmieścia. Powstają wtedy dzielnice biedy (slumsy). Na tym etapie następuje również przenoszenie się bogatej ludności z centrum na przedmieścia, w okolice dogodnych linii transportowych.
Dezurbanizacje - proces stabilizowania liczby ludności miejskiej połączone z przenoszeniem się tej ludności z centrum na przedmieścia. Następuje wtedy "kryzys śródmieścia", czyli jego wyludnienie. Spowodowane jest to zarówno przenoszeniem się ludzi bogatych w dogodniejsze okolice, jak i powstawaniem ośrodków przemysłowych pod miastem. Na tym etapie jest większość miast europejskich.
Reurbanizacja - jest to końcowa faza urbanizacji. Polega ona na rozroście terenów podmiejski. Na tym etapie często następuje odrodzenie śródmieścia. Etap ten możemy aktualnie obserwować na terenie USA lub Japonii.
|
|
Jak się nazywa ostatnia faza procesu urbanizacji stagnacji
|
|
Co oznacza pojęcie suburbanizacji
Polega na napływie duże liczby ludności ze wsi do miast, która zaczyna zaludniać przedmieścia. Powstają wtedy dzielnice biedy (slumsy). Na tym etapie następuje również przenoszenie się bogatej ludności z centrum na przedmieścia, w okolice dogodnych linii transportowych.
|
|
Na czym polega ostatni etap urbanizacji - dezurbanizacja
deurbanizacja) proces społeczny i kulturowy, którego zasadniczym efektem jest odpływ ludności z dużych ośrodków miejskich, dekoncentracja handlu, przemysłu i usług, zanik tzw. miejskiego stylu życia i upowszechnianie się wiejskiego stylu życia. Prowadzi do spadku liczby ludności miejskiej i osłabienia gospodarczego znaczenia konkretnych miast oraz wzrostu znaczenia dawnych "peryferii". Dezurbanizacja rozumiana jest także jako zmniejszanie się proporcji populacji miejskiej względem populacji wiejskiej
|
|
Na czym polega etap urbanizacji - kontrurbanizacja
Kontrurbanizacja - proces reorganizacji terenów miejskich zamieszkałych przez człowieka, polegający na zmniejszeniu się zagęszczenia przebywającej na tych terenach ludności oraz zmianie charakteru poszczególnych fragmentów miast na tereny typowo mieszkalne lub jednolicie przemysłowe. Proces ten występuje również w ścisłych centrach miast, z których mieszkańcy przenoszą się do dzielnic peryferyjnych, czego efektem jest zmiana charakteru centrum miasta na typowo handlowo-administracyjno-usługowe, ale pozbawione stałych mieszkańców.
Jest to najczęściej wynik poważnego kryzysu miasta stanowiącego centralny ośrodek zespołu miejskiego. Proces ten jest obserwowalny w ciągłym obniżaniu tempa wzrostu liczby mieszkańców zespołu miejskiego. W wyniku kontrurbanizacji zarówno miasto, jak i jego strefa podmiejska silnie się wyludniają.
Efektem kontrurbanizacji jest także przemieszczanie się ludności ze stref wysokozurbanizowanych do małych jednostek osadniczych położonych na terenach typowo rolniczych. Powoduje to wyraźne zahamowanie urbanizacji miast w sensie demograficznym i częściowo ekonomicznym.
Równocześnie na terenach wiejskich zachodzi proces urbanizacji w sensie społecznym - upowszechnia się miejski styl życia. Wymaga on rozwoju usług istniejących a także powstawania usług nowego rodzaju, co z kolei powoduje postępowanie procesu urbanizacji przestrzennej.
|
|
Wskaż trzy powiązane ze sobą aspekty urbanizacji
Zjawiska demograficzne, strukturalne, socjologiczne tworząc efekt multiplikacyjny, obszary gdzie zachodzi proces urbanizacji stają się szczególnie atrakcyjnie dla migrantów
|
|
Urbanizacja traktowana jako zjawisko demograficzne to...
Czyli wzroście liczby i odsetka ludności miejskiej w wyniku wzmożonych migracji do miast.
Wzrost miast na ich ograniczonym obszarze. Proces ten ma dwa stadia:
- wzrost udziału ludności miejskiej ogółem
- wzrost tylko liczby mieszkańców największych ośrodkach
|
|
Urbanizacja traktowana jako zjawisko strukturalne to...
Sprowadza się do ekspansji przestrzennej istniejących miast oraz do powstawania i rozwoju nowych ośrodków miejskich, co z czasem prowadzi do powstawania rozległych obszarów zurbanizowanych.
Zmiany społeczne i demograficzne wywołane procesami rozwoju przemysłowego gdzie miasta są punktami centralnymi w procesie wymiany gospodarczej.
|
|
Urbanizacja traktowana jako zjawisko socjologiczne to...
Polega na upowszechnianiu się miejskiego stylu zycia zarówno wśród ludności napływającej do miast, jak również pozostającej na obszarach wiejskich.
Obszary zurbanizowane stają się miejscami wymiany społecznej i kulturowej po przez swoje możliwości, kształtowane wzorce zachowań zmieniające się pod wpływem szczególnego znaczenia miejsca w układzie miejskim.
|
|
Wskaż aglomeracje miejskie liczące powyżej 10 mln mieszkańców
|
|
Jakim zespołem miejskim jest według definicji aglomeracja miejska
Zespół miast połączonych silnymi więzami funkcjonalnymi i gospodarczymi.
|
|
Które z wymienionych zespołów miejskich uważane są za 3 największe aglomeracje świata
|
|
Co to jest konurbacja miejska
Zespół sąsiadujących ze sobą miast lub osiedli, przeważnie o równorzędnym potencjale demograficznym i gospodarczym. Jednostki osadnicze konurbacji tworzą pewną całość powiązaną gospodarczo, funkcjonalnie i komunikacyjnie. Tworzą się zazwyczaj na terenach uprzemysłowionych.
|
|
Znajdź wśród wymieniowych zespołów miejskich te, które są konurbacjami
|
|
Ile typów obszarów wyróżnia koncepcja rdzeni i peryferii w układach regionalnych J. Friedmana
|
|
Wskaż nazwy typów obszarów peryferyjnych (wg koncepcji Friedman'a)
Peryferie przejściowe wstępujące.
Peryferie przejściowe zastępujące z upadającą gospodarką i nasiloną emigracją.
Strefy surowcowe, tj. obszary nowo zasiedlane z możliwościami wzrostu opartego na eksporcie surowców,
Strefy kolonizacji rolniczej.
1) peryferie przejściowe wstępujące (upward transitional),
2) peryferie przejściowe zstępujące (downward transitional),
3) regiony bogactw naturalnych (mineral resource regions),
4) regiony kolonizacji rolniczej (agricultural colonization re-
|
|
Wskaż nazwy typów obszarów rdzeniowych (wg koncepcji Friedman'a)
1) regiony rdzeniowe (core regions) będące centrami przemysło-
wymi, finansowymi i administracyjnymi o wysokim potencjale rozwojo-
2) osie rozwoju (development axes) stanowiące pasma wzdłuż głów-
nych szlaków komunikacyjnych łączących dwa lub więcej regionów
3) regiony graniczne (frontier regions) mające zróżnicowany poten-
cjał rozwojowy ale wykazujące zdolność do rozwoju,
4) regiony depresyjne (depressed regions) wykazujące stagnację
bądź upadek gospodarczy i ubytek ludności.
|
|
W koncepcji rdzeni i peryferii (J. Friedmana) wskazano na charakterystyczne deformacje regionów peryferyjnych. Jakie?
Uzależnienie peryferii od rdzenia nie pozwala im na wszechstronny, harmonijny rozwój. Zależność ta wpływa deformująco na strukturę gospodarczą i organizację przestrzenną peryferii. Już wczesniej wcześniej wspomniano o dominacji surowcowych gałęzi gospodarki w regionach peryferyjnych. Obecnie chcemy podkreślić inną charakterystyczną cechę tej gospodarki, mianowicie jej dualizm. Kiedy dwa systemy społeczne i gospodarcze, różniące się w znaczny sposób, istnieją równocześnie w obrębie tego samego obszaru i każdy z nich dominuje w jednej części społeczeństwa, mówimy, że obszar taki ma gospodarkę dualną.
|
|
Na czym polega koncepcja niezrównoważonego wzrostu w strukturach regionalnych sformułowana przez G. Myrdala
Według niej, gra sił rynkowych prowadzi zwykle do wzrostu nierówności między regionami. Siły rynkowe prowadzą do skupiania się w tych obszarach działalności, które przynoszą wraz ze wzrostem skali wzrost przychodów. Skupienia te wywoływane są początkowo korzyściami lokalizacji, które z czasem opierają swój rozwój na wewnętrznych i zewnętrznych korzyściach aglomeracji. Atrakcyjność innych regionów polegająca np. na taniej sile roboczej, czy wytwarzaniu płodów rolnych nie jest w stanie zrównoważyć korzyści aglomeracji regionów rozwiniętych.
|
|
Jaką postać ma formuła (wzór) umożliwiająca określenie zmian liczby ludności jakiegoś obszaru
Wpn - Współczynnik przyrostu naturalnego
U - Liczba urodzeń w danym roku
Z - Liczba zgonów w danym roku
N - Średnia liczba ludności w roku.
|
|
Wskaż główne przyczyny wysokiej liczby urodzeń w krajach rozwijających się
Koniec niewolnictwa i kolonializmu (poprawiły się warunki życiowe - Afryka), znaczna przewaga w strukturze wieku ludzi młodych, tradycja rodzin wielodzietnych, wzrost opieki zdrowotnej, poprawa jakości higieny.
|
|
Wskaż główne przyczyny niskiego przyrostu naturalnego w krajach wysoko rozwiniętych
Społeczeństwa starzejące się, mała liczba kobiet w wieku rozrodczym, dodatkowo charakteryzująca się niską płodnością, Kraje wysoko ekonomicznie rozwinięte są silnie zurbanizowane. Większy udział procentowy osób zamieszkałych w miastach oznacza wyższy poziom wykształcenia, wyższą aktywność zawodową kobiet, inny model rodziny. Nastąpiło przesunięcie wieku zawierania małżeństw (coraz później podejmowane są decyzje o zawarciu małżeństwa), coraz więcej też osób decyduje się żyć samotnie.
|
|
Jaki jest układ liczby urodzeń i zgonów w pierwszej fazie tzw. przejścia demograficznego (pierwotnej)
Urodzenia na stalym poziomie umieralnosc maleje.
|
|
Jaki jest układ liczby urodzeń i zgonów w ostatniej fazie tzw. przejścia demograficznego (europejskiej)
Liczba urodzeń maleje, umieralnosc rosnie.
|
|
Czym charakteryzuje się faza tzw. eksplozji demograficznej w rozwoju ludnościowym
Obejmuje 2 fazy eksplozji demograficznej wstępującej i zstępującej, charakteryzują się one największym czynnikiem przyrostu naturalnego.
|
|
Jak się nazywa się 3 fazę tzw. przejścia demograficznego
Eksplozja demograficzna (faza zstępująca)
|
|
Na czym polega wzorzec zmian ludnościowych określany jako tzw. przejście demograficzne
Polega na opisie modelowym przejścia od wysokich do niskich współczynników śmiertelności i urodzeń oraz wynikającej z nich zmiany przyrostu naturalnego.
I FAZA - wskaźnik urodzeń i zgonów utrzymuje się na wysokim poziomie, czyli przyrost naturalny jest mały. Przeciętna długość życia 45 lat (Etiopia).
II FAZA - stopa urodzeń wysoka, stopa zgonów spada. Czas trwania życia około 55 lat. W tej fazie obserwuje się początek eksplozji demograficznej (Gwinea, Sierra Leona, Uganda, Afganistan).
III FAZA - stopa urodzeń obniża się. Spadek stopy zgonów, stabilizujący się w tej fazie na stosunkowo niskim poziomie. Czas trwania życia 55-65 lat (Brytania, Meksyk, Kolumbia).
IV FAZA - stopa urodzeń zmniejsza się, aby z czasem dojść do ustabilizowanego poziomu stopy zgonów. W tej fazie obserwuje się początek starzenia się społeczeństwa (Japonia, Francja, Hiszpania). Długość życia powyżej 70 lat.
|
|
Jakie elementy składają się na określenie ruchu naturalnego ludności
Podstawowymi elementami ruchu naturalnego ludności są: liczba urodzeń, liczba zgonów i przyrost naturalny będący różnicą pomiędzy urodzeniami i zgonami.
|
|
Jaką wielkość osiągnie (wg prognoz demograficznych sporządzonych przez ONZ) liczba mieszkańców Ziemi w 2150 roku (tzw. prognoza średnia)
|
|
Znajdź główne punkty czasowe krzywej wzrostu ludności świata (okresy charakterystycznych zmian w zaludnieniu świata)
Na przełomie ery starożytnej i nowożytnej ludności świata liczyła około 250 mln osób:
- w tym 160 mln żyło w Indiach,
- 50 mln w imperium rzymskim.
W roku 1000 n.e. ludność świata liczyła około 350 mln osób:
- W 1850 roku - 1 miliard,
- W 1930 roku - 2 miliardy,
- W 1975 roku - 4 miliardy,
- W 1988 roku - 5 miliardów,
- W 1999 roku liczba ludności świata przekroczyła 6 miliardów osób.
|
|
Jaką funkcją można opisać krzywą wzrostu ludności świata
|
|
W jakim okresie liczba mieszkańców ziemi przekroczyła 500 mln osób
|
|
Kiedy liczba mieszkańców ziemi przekroczyła miliard
|
|
Kiedy liczba mieszkańców ziemi przekroczyła 6 miliardów
|
|
Podaj wielkość populacji ludzi na Ziemi (+/-) w okresie późnego średniowiecza (około 1650 r)
|
|
Ludność w wieku przedprodukcyjnym to...
Ludność wykonująca pracę przynoszącą dochód oraz zarejestrowani bezrobotni; przedział wiekowy przyjęty w statystyce dla potrzeb ekonomii. Według metodologii GUS w wieku produkcyjnym znajdują się:
mężczyźni pomiędzy 18. a 64. rokiem życia,
kobiety pomiędzy 18. a 59. rokiem życia.
|
|
Ludność w wieku produkcyjnym starszym to...
Przedział wiekowy zawierający się w wieku produkcyjnym i obejmujący osoby, które nie są już chętne do zmiany miejsca pracy, dokształcania lub przekwalifikowania się w celu zmiany stanowiska.
Przedział wieku niemobilnego określony jest zwykle jako:
45 - 64 lat dla mężczyzn.
|
|
Ludność w wieku poprodukcyjnym to...
Przedział wiekowy, w którym człowiek zwykle kończy już prace zawodową. Zgodnie z najczęściej stosowaną klasyfikacją w wieku poprodukcyjnym znajdują się kobiety w wieku 60 lat i więcej oraz mężczyźni w wieku 65 lat i więcej.
|
|
Termin maskulinizacja oznacza...
współczynnik maskulinizacji - wskaźnik demograficzny określający ilu mężczyzn w danym społeczeństwie przypada na określoną liczbę kobiet - czyli najczęściej określa liczbę mężczyzn na 100 kobiet.
|
|
Termin feminizacja oznacza...
Określa ile kobiet w danym społeczeństwie przypada na określoną liczbę mężczyzn, czyli najczęściej - określa liczbę kobiet na 100 mężczyzn.
|
|
Tzw. piramida wieku ludności w kształcie „walca” oznacza, że...
Oznacza, że społeczeństwo w danym regionie czy kraju jest dojrzałe.
|
|
Tzw. piramida wieku ludności w kształcie „trójkąta o szerokiej podstawie” oznacza, że...
Oznacza, że społeczeństwo w danym regionie czy kraju jest młode.
|
|
Tzw. piramida wieku ludności w kształcie „odwróconej gruszki” oznacza, że...
Oznacza, że społeczeństwo w danym regionie czy kraju jest stare.
|
|
Struktura zatrudnienia ludności to podział na sektory gospodarki. Jakie?
- I sektor - obejmuje rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo i przemysł wydobywczy;
- II sektor - zatrudnienie w przemyśle przetwórczym i budownictwie;
- III sektor - handel i usługi;
- IV sektor - tzw. usługi wyższego rzędu, np. przetwarzanie informacji oraz nauka i kultura.
|
|
Czego dotyczy koncepcja bazy ekonomicznej miasta
Rozwój teorii bazy ekonomicznej miasta nastąpił od początku XX w. a w latach 50-tych nastąpiło nasilenie.
Termin "baza ekonomiczna miasta" wprowadzony został w 1936 r. przez amerykańskiego ekonomistę i socjologa Homera Hoyta.
Teoria bazy ekonomicznej miasta wyjaśnia wzrost miasta w kategoriach podziału jego gospodarki na dwa składniki:
1. Funkcje egzogeniczne (miastotwórcze) działalności świadczone względem świata zewnętrznego, czynnik zapewniający egzystencję i rozwój miasta,
2. Funkcje endogeniczne (uzupełniające) działalności świadczone na rzecz rynku lokalnego.
Oba te czynniki są współzależne. Zmiany w zatrudnieniu i zaludnieniu kształtuje czynnik egzogeniczny.
|
|
Czego dotyczy teoria nazywana regułą wielkości-kolejności miast (rank-size rule)
Jeżeli zbiór miast i osiedli określonego obszaru stanowi regionalny system osadniczy to wówczas zbiór. Ten uporządkowanym wg wielkości posiada charakterystyczny rozkład nadający się do generacji i zdefiniowania natematycznego.
|
|
Jaką zależność oznaczają wykresy wielkości-kolejności miast
|
|
Co oznacza (opisuje) tzw. wykładnik kontrastu (reguła wielkości-kolejności miast)
Gdy a=1 system pozostaje w równowadze, miasta rozwinięte są równomiernie, miasto z najwyzsza rangą dominuje
Gdy a<1 to w układzie regionalnym nadwyżkę znaczenia posiadają miasta średnie i zmniejsza się rola miasta głównego. Siła rozpraszająca ludność przewyższa siłę skupiającą ludnośc.
Gdy a>1 to w układzie miast silną pozycję ma miasto główne oraz nadwyżkę znaczenia miasta mniejsze.
|
|
Czego dotyczą teorie rozwoju przestrzennego miast
Model koncentryczny miasta konstrukt teoretyczny opracowany przez Ernesta Burgessa w roku 1925 zakładający, że miasto można podzielić na strefy układające się koncentrycznie wokół centralnej dzielnicy biznesu.
Burgess zakładał, że w większych miastach ich centra, czyli strefa pierwsza, zajmowane są przez instytucje związane z handlem, usługami i zarządzaniem przyczyniając się do wzrostu cen ziemi, na których znajdują się lokale tych instytucji.
Druga w kolejności od centrum strefa jest strefą przejściową, zamieszkiwaną przez nieustabilizowane społecznie kategorie, ceny mieszkań są w niej najniższe, a poprzez fakt, że znajduje się w bezpośredniej styczności ze strefą pierwszą, gdzie ceny ziemi i lokali są najwyższe, określana jest jako strefa cienia. Wśród mieszkańców tej strefy można znaleźć zarówno studentów szukających najtańszych mieszkań, jak również meliny i mieszkania prostytutek.
Trzecia strefa w tym modelu zamieszkiwana jest przez robotników fizycznych, nisko wynagradzanych, starających się zamieszkiwać jak najbliżej miejsc pracy. W strefie tej dominuje mieszkalnictwo czynszowe, przeważnie są to wielkie zespoły mieszkaniowe lub osiedla bloków wielorodzinnych.
Kolejna, czwarta strefa zamieszkiwana jest przez bardziej zamożną część miejskiej zbiorowości, charakteryzuje się budownictwem głównie domków jednorodzinnych, jest to też strefa dojazdów.
Piąta i ostatnia strefa - strefa podmiejska.
Koncentryczny model miasta oparty był na Chicago i charakterystyczny jest raczej dla miast amerykańskich niż europejskich. Charakterystyczną cechą tego modelu, jest wzrost zamożności mieszkańców wraz ze wzrostem odległości od centrum. Tak mogło stać się wyłącznie dlatego, że już w pierwszej połowie XX wieku większość amerykańskiej klasy średniej mogła pozwolić sobie na zakup samochodu i przeniesienie się do stref dojazdu, podczas gdy biedniejsza część społeczeństwa pozostawała w strefach bezpośredniej bliskości centrum, niewymagających dojazdu.
Model sektorowy miasta [edytuj]
Oparty jest na hipotezie, że miasta rozwijają się najczęściej w formie pewnych sektorów, których granice przebiegają w układzie promienistym. Rozwój przestrzenny tych sektorów przebiega w kierunku zewnętrznym. Ponadto wewnątrz sektorów następują zmiany intensywności użytkowania, przy czym teren najintensywniej użytkowany znajduje się w pobliżu centrum.
Model ten powstaje zazwyczaj w wyniku podziałów klasowych, gdzie w wyniku grupowania się pewnych warstw społecznych nie powstają pierścienie, ale większe dzielnice. Najczęściej ludzie grupują się według typu miejsca pracy, osadnictwa, stopnia zamożności itp. Model ten wystąpił w Paryżu, gdzie dzielnice zachodnie są siedzibą klas średnich a na północy i wschodzie rozciągają się dzielnice robotnicze.
Model wieloogniskowy [edytuj]
Opisany przez Harrisa i Ullmanna. Model ten opiera się na założeniu, że miasto nie musi wcale rozwijać się wokół jednego centrum w sposób koncentryczny czy sektorowy, lecz może tworzyć kilka niezależnych ośrodków.
Są 4 powody tego zjawiska:
pewne funkcje wymagają specjalnych urządzeń, zasobów, terenów, które muszą być zlokalizowane poza centralnym ośrodkiem działalności;
funkcje jednego rodzaju mają często tendencje do rozwijania się na jednym obszarze dzięki korzyściom zewnętrznym, istnieją więc tendencje do specjalizacji;
niektóre funkcje i odpowiadające im elementy zagospodarowania znajdują się w sprzeczności np.: uciążliwy przemysł i bogate dzielnice mieszkaniowe;
niektóre działalności nie są w stanie pokryć wysokich kosztów działania i tworzą niezależne ośrodki działania
Czynniki te powodują, że miasto może rozwijać się wokół kilku ośrodków centralnych.
Źródło: „http://pl.wikipedia.org/wiki/Modele_struktury_przestrzennej_miasta”
|
|
|
Jakie są główne założenia tzw. sektorowego modelu struktury przestrzennej miasta
Oparty jest na hipotezie, że miasta rozwijają się najczęściej w formie pewnych sektorów, których granice przebiegają w układzie promienistym. Rozwój przestrzenny tych sektorów przebiega w kierunku zewnętrznym. Ponadto wewnątrz sektorów następują zmiany intensywności użytkowania, przy czym teren najintensywniej użytkowany znajduje się w pobliżu centrum.
Model ten powstaje zazwyczaj w wyniku podziałów klasowych, gdzie w wyniku grupowania się pewnych warstw społecznych nie powstają pierścienie, ale większe dzielnice. Najczęściej ludzie grupują się według typu miejsca pracy, osadnictwa, stopnia zamożności itp.
|
|
Jakie są główne założenia tzw. modelu policentrycznego struktury przestrzennej miasta
Oznaczająca występowanie w nim wielu ośrodków centralnych, wokół których wytwarzają się koncentrycznie struktury (miejskie) względnie autonomiczne wobec siebie, a zarazem powiązane ze sobą. W przypadku policentryczności nie występuje wyraźna przewaga jednego centrum nad innymi jak w monocentrycznym wzorcu.
|
|
Jakie są czynniki wyznaczające lokalizację przemysłu w przestrzeni wg A. Webera
Czynnik transportu - punkt w przestrzeni zapewniający najbardziej korzystną lokalizację to punkt minimalnych kosztów transportu; jest to czynnik podstawowy,
Czynnik aglomeracji, mają znaczenie modyfikujące lokalizację wyznaczoną p przez punkt minimalnych kosztów transportu.
|
|
Są liniami w których łączny koszt transportu surowców do produkcji i gotowych produktów na rynek zbytu jest jednakowy, są to inaczej linie jednakowych kosztów całkowitych transportu na jednostkę produkcji.
|
|
Z jaką teorią kojarzy się tzw. trójkąt Varignona, czego dotyczy ta teoria?
Suma momentów sił układu zbieżnego względem dowolnego punktu jest równa momentowi wypadkowej tego układu względem punktu
|
|
Co oznaczają i wyznaczają wierzchołki trójkąta Varignona?
|
|
W jakiej koncepcji czynników lokalizacyjnych wymienia się tzw. korzyści aglomeracji
|
|
Kiedy ujawniają się korzyści aglomeracji
|
|
W której teorii lokalizacyjnej przyjmuje się założenie, że na rynku istnieje wolna konkurencja między sprzedawcami dążącymi do maksymalizacji zysku
|
|
Kiedy mamy do czynienia z lokalizacją surowcową w gospodarce
|
|
Które z wymienionych procesów zaliczamy do zmiennych elementów (w ludzkim horyzoncie czasowym) w środowisku człowieka
|
|
Na czym polega różnica między określeniami środowisko przyrodnicze i środowisko geograficzne
Przestrzeń geograficzna określonego regionu nazywa się środowiskiem przyrodniczym (naturalnym). Dążąc do zaspokojenia swoich potrzeb, człowiek zmienia to środowisko, często w sposób radykalny. Tak zmienione środowisko staje się środowiskiem geograficznym, np. środowiskiem wsi, miasta, gminy, powiatu, województwa, kraju, kontynentu, wreszcie kuli ziemskiej.
|
|
Jakim kierunkiem badawczym jest geografia osadnictwa
Dział geografii społeczno-ekonomicznej zajmujący się rozmieszczeniem oraz układami przestrzennymi wszystkich typów i rodzajów osiedli ludzkich.
|
|
Na czym polega gospodarka autarkiczna jednostki przestrzennej (np. państwa, regionu, miasta)
To inaczej gospodarka zamknięta, gospodarka rozpatrywana bez udziału handlu zagranicznego, samowystarczalna
|
|
Jakich zjawisk dotyczą teorie rozwoju przestrzennego miast
Dotyczy lokalizacji poszczególnych rodzajów działalności w obrębie miasta. Są uogólnieniami przedstawionymi w postaci modeli.
|
|
Wskaż główne założenia teorii rozwoju wielordzeniowego (policentrycznego) struktury miejskiej
Model ten opiera się na założeniu, że miasto nie musi wcale rozwijać się wokół jednego centrum w sposób koncentryczny czy sektorowy, lecz może tworzyć kilka niezależnych ośrodków.
Oznacza występowanie w mieście wielu ośrodków centralnych, wokół których wytwarzają się koncentrycznie struktury (miejskie) względnie autonomiczne wobec siebie, a zarazem powiązane ze sobą. Nie występują wyraźna przewaga jednego centrum nad innymi.
|
|
Jakie są główne założenia tzw. koncentrycznego modelu struktury przestrzennej miasta
Zakłada, że miasto można podzielić na strefy układające się koncentrycznie wokół centralnej dzielnicy biznesu.(Centralna dzielnica biznesu, Strefa przejściowa, strefa mieszkalnictwa czynszowego, strefa zabudowy jednorodzinnej, strefa podmiejska)
W większych miastach ich centra, zajmują instytucje związane z handlem, usługami i zarządzaniem przyczyniając się do wzrostu cen ziemi, na których znajdują się lokale tych instytucji.
Strefą przejściową, zamieszkiwaną przez nieustabilizowane społecznie kategorie, ceny mieszkań są w niej najniższe, a poprzez fakt, że znajduje się w bezpośredniej styczności ze strefą pierwszą, gdzie ceny ziemi i lokali są najwyższe, określana jest jako strefa cienia.(studenci)
Trzecia strefa w tym modelu zamieszkiwana jest przez robotników fizycznych, nisko wynagradzanych, starających się zamieszkiwać jak najbliżej miejsc pracy. W strefie tej dominuje mieszkalnictwo czynszowe, przeważnie są to wielkie zespoły mieszkaniowe lub osiedla bloków wielorodzinnych.
Czwarta strefa zamieszkiwana jest przez bardziej zamożną część miejskiej zbiorowości, charakteryzuje się budownictwem głównie domków jednorodzinnych, jest to też strefa dojazdów.
Piąta Ostatnia strefa - strefa podmiejska.Cechą tego modelu, jest wzrost zamożności mieszkańców wraz ze wzrostem odległości od centrum
|
|
W teorii koncentrycznej struktury miasta mieszkańcy o najwyższych dochodach lokują się...
|
|
Jakie są główne założenia tzw. sektorowego modelu struktury przestrzennej miasta
Wewnętrzna struktura miasta jest uwarunkowana cechami dróg wybiegających promieniście z centrum miasta. Różna atrakcyjność terenów oferowana przez te drogi sprawia, że wokół niektórych z nich formułują się specyficzne sektory nakładające się na układ pierścieniowy.
Kluczowym elementem tego modelu jest obszar z mieszkaniami o najwyższym standardzie, zamieszkały przez ludność o najwyższych dochodach. Takie mieszkania lokalizowane są na najatrakcyjniejszych terenach. Dalej mieszkania mniej zamożnych a na najmniej korzystnych terenach przemysł.
|
|
Jakie zjawisko można ocenić posługując się krzywą Lorenza
Można ocenić nasilenie koncentracji.
|
|
Na czym polega analiza tzw. krzywej koncentracji Lorenza
Analiza krzywych koncentracji (oraz krzywych Lorenza) pozwala na "mierzenie" regularności rozkładów dwuwymiarowych.
|
|
Jakie są cechy rolnictwa ekstensywnego?
System produkcji rolniczej w gospodarstwach rezygnujących z nawozów mineralnych i pestycydów. Uzyskiwane wyniki produkcyjne są z reguły niskie. Rolnictwo ekstensywne dominuje w krajach o niskim poziomie technologicznym i nierozwiniętej gospodarce. Zwiększanie plonów odbywa się poprzez zmianę uprawianej powierzchni, a nie poprzez zwiększanie wydajności z hektara, tak, jak odbywa się to w rolnictwie intensywnym. Jest to system, w którym plony uzyskuje się jak najmniejszym nakładem kosztów.
|
|
Które z tzw. praw migracji, sformułowanych przez E.G. Ravensteina, nie w pełni realizują się współcześnie
Migracja ma charakter stopniowy, odbywa się poprzez miejsca pośrednie
Każdy migrant jest kompensowany innymi ruchami migracyjnymi.
Głównym kierunkiem migracji jest ruch z obszarów wiejskich do dużych ośrodków miejsko-przemysłowych
|
|
Wskaż główne kierunki współczesnych międzynarodowych migracji zarobkowych na świecie
|
|
Co oznacza termin migracja brutto?
Suma ludności napływowej i odpływowej na danym terenie w okresie t.
|
|
Na czym polega różnica pomiędzy terminami: ruchliwość populacji (mobility) i migracja
Ruchliwość populacji dotyczy zmian miejsca w systemie hierarchii społecznej (pionowa) lub przejście podmiotu z jednej sfery działalności do innej (pozioma). Natomiast migracja to przemieszczanie się ludności mające na celu zmianę miejsca pobytu.
|
|
Jakie kryteria charakteryzują zjawisko migracji
|
|
Jak klasyfikuje się migracje ze względu na kierunek ruchu
1. Międzynarodowe
2. Międzymiejskie
3. Ze wsi do miast i odwrotnie
4. Na obszarach wiejskich
|
|
Jakie są główne potoki migracyjne na świecie w czasach nowożytnych
|
|
Kto sformułował model przejścia migracyjnego
|
|
Z jakich faz składa się proces rozwoju ludnościowego w modelu przejścia migracyjnego
|
|
Jakie zależności wyjaśnia się w tzw. modelu migracji opracowanym przez G.K. Zipfa
|
|
Z jakich elementów składa się współczynnik efektywności migracji
Liczba ludzi, którzy napłynęli na dane terytorium w danym czasie,
Liczba ludzi, którzy opuścili dane terytorium w danym czasie.
|
|
Jak nazywa się teoria porządkująca prawidłowości rozmieszczenia miast w przestrzeni
Jest to tzw. teoria ośrodków centralnych.
|
|
Kto sformułował teorię porządkującą prawidłowości rozmieszczenia miast w przestrzeni
Sformuował Walter Christaller, a rozwinął August Lösch.
|
|
Jakie są główne założenia teorii ośrodków centralnych sformułowanej przez Christallera
• Obowiązuje zasada centralności, tzn. centrum odgrywa rolę jądra w stosunku do otaczającej masy.
• Ośrodkami centralnymi są miejscowości, w których wytwarzane są i sprzedawane tzw. Dobra i usługi centralne, służace zaspakajaniu poputu lokalnego, wokół jednostek osadniczych tworzą się sfery wpływów. Decydującym czynnikiem wpływającym na koszty całkowite dóbr i usług centralnych są koszty transportu, a jednocześnie ośrodków centralnych dysponujących tych samym wachlarzem dóbr i usług jest wiele, pojawia się „konkurencja” w przestrzeni poszczególnych ośrodków centralnych. Zasięg ich obszarów uzupełniających wyznacza odległość, po przekroczeniu której dobra wytwarzane i zbywane w danym ośrodku nie są już nabywane, ponieważ stają się one zbyt drogie ze względu na wzrost kosztu transportu. Potencjalni nabywcy zaopatrują się więc w położonym bliżej ich miejsca zamieszkania ośrodku. Obszary uzupełniające muszą jednak posiadać pewną minimalną wielkość, aby zgłaszany przez nie popyt pozwalał danemu ośrodkowi centalnemu na efektywną produkcję. Gdyby ten obszar uleg nadmiernemu zmniejszeniu popyt zmalałby, a ośrodek centralny straciłby podstawę swej egzystencji.
|
|
Jaką zasadę uwzględnia się w modyfikacjach modelu rynkowego (heksagonalnego) teorii miejsc centralnych
|
|
Jaki kształt ma schemat sieci ośrodków centralnych w koncepcji sformułowanej przez Christallera
|
|
Jaka cecha charakteryzuje system osadniczy wg klasycznej teorii ośrodków centralnych (W. Christallera)
|
|
Ile poziomów hierarchicznych w sieci osadniczej wyróżnił w teorii ośrodków centralnych W. Christaller
założył, że relacja między liczebnością ośrodków należących do poszczególnych szczebli hierarchii wynosi 3. Główny ośrodek centralny jest jeden, ośrodków niższego szczebla jest trzy, kolejnego szczebla dziewięć, itd
|
|
Dlaczego, wg teorii ośrodków centralnych zasięg oddziaływania osiedla targowego (najniższego rzędu) wynosi 4-7 km?
Jest to krańcowa odległość jaką ludność pokonuje, aby zaspokoić swe podstawowe potrzeby w ośrodku centralnym niższego rzędu. Odległość ta wg Christallera powinna mieścić się w granicach godzinnego dościa pieszego lub jazdy rowerem.
|
|
Na czym polegały modyfikacje koncepcji teorii ośrodków centralnych (W. Christallera)
|
|
Czego dotyczy teoria sformułowana przez J.H. Thünena
Prekursorem teorii lokalizacji jest J. H. Thünen. Poszukiwał ekonomicznie racjonalnego układu stref rolniczych wokół miasta, będącego rynkiem zbytu dla produktów rolnych. Thünen wprowadził upraszczające założenia charakteryzujące rynek i jego uczestników (m.in. badane grunty są jednakowo urodzajne, transport gospodarstwo rolne - rynek odbywa się po najkrótszych drogach, wolna konkurencja itd.). W rezultacie powstaje graficzny model obrazujący rozmieszczenie typów gospodarki rolnej wokół centralnie zlokalizowanego rynku.
|
|
Jakie są główne założenia teorii sformułowanej przez J. H. Thünena
1. Istnieje izolowany, samowystarczalny ekonomiczny obszar
2. Wszystkie grunty na tym obszarze SA jednakowo urodzajne
3. Na tym obszarze istnieje tylko jedno większe miasto i tylko jeden rynek rolny zlokalizowany w tym właśnie mieście
4. Miasto to znajduje się w centrum jednorodnej równiny o jednakowych warunkach naturalnych i transportowych w każdym punkcie, a co za tym idzie- o jednakowych jednostkowych kosztach transportu i produkcji
5. Na rynku miejskim następuje wymiana artykułów rolnych oraz zakup artykułów przemysłowych, rolnicy nie wymieniają swych towarów między sobą poza usytuowanym w mieście rynkiem zbytu
6. Transport produktów rolnych na rynek miejski odbywa się drogami łączącymi gospodarstwa chłopskie z miaste w linii prostej przy użyciu jednego rodzaju środków transportu, przy czym koszty transportu są wprost proporcjonalne do odległości, wagi produktu oraz stopnia jego nietrwałości
7. Na rynku istnieje wolna konkurencja pomiędzy sprzedawcami, który dążą do maksymalizacji zysku
|
|
Wskaż główne regiony kulturowe świata
|
|
Ile regionów głównych wyodrębniono w koncepcji regionów kulturowych świata
|
|
Jakie czynniki stały się podstawą wyodrębnienia regionów kulturowych świata?
|
|
Czym różnią się pojęcia funkcji endogeniczne i egzogeniczne miasta
Funkcje egzogeniczne obejmuje działalność ponadlokalną, na rzecz świata zewnętrznego i to one stanowią o istocie miasta.
Funkcje endogeniczne obejmują działalność mająca na celu zaspokojenie własnych potrzeb mają więc charakter lokalny.
|
|
Jakie rodzaje działalności obejmujemy pojęciem funkcji endogenicznych miasta
|
|
Jakie rodzaje działalności obejmujemy pojęciem funkcji egzogenicznych miasta
przemysł, turystyka, handel morski
|
|
Wskaż państwa, które z powodzeniem realizują tzw. politykę ekorozwoju
europa zachodnia (skandynawia) i panstwa czlonkowskie onz
|
|
Na czym polega tzw. polityka ekorozwoju
rozwój nie zagrażający środowisku naturalnemu, polityka i działania społeczne o charakterze proekologicznym, dążenie do równowagi sfery społecznej, gospodarczej i środowiska naturalnego. Zapewnie ochrony środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
|
|
Jak można przełożyć na jęz. polski pojęcie sustainable development
|
|
Wymień ograniczenia w rozwoju ludnościowym związane z funkcjonowaniem barier osadnictwa
|
|
Wskaż podstawowe bariery rozwoju osadnictwa
1. Fizyczne, wynikające ze zróżnicowania cech fizjograficznych terenu, np. rzeźba terenu, nagły wzrost jego deniwelacji, niska wytrzymałość terenu (gruntu) uniemożliwiająca zabudowę, przeszkoda wodna.
2. Środowiskowe, związane, np. z dużą wilgotnością, nadmiernym zanieczyszczeniem powietrza, wody, hałasem.
3. Infrastrukturalne, związane z wyczerpaniem się możliwości istniejącej infrastruktury miejskiej, np. ograniczenie wydolności wodociągów.
4. Funkcjonalne, będące następstwem istniejącego układu użytkowania terenów (ogrody, tereny przemysłowe).
|
|
Wskaż czynniki sprzyjające zaludnieniu obszarów
Praca w rolnictwie, Przemysł, Brzegi mórz, ustrój społeczno- polityczny i gospodarzy,bezpieczeństwo społecznego bytu, warunki transportowe i walory rekreacyjne (Kalifornia, Floryda)
|
|
Dlaczego w strefie szerokości geograficznej 20-50N (północnej) mieszka blisko 90% ludności świata?
Ze względu na korzystne warunki klimatyczne , umiarkowana strefa podzwrotnikowa, korzystne czynniki osadnictwa
|
|
Wskaż obszary nie zaludnione i bardzo słabo zaludnione w skali globalnej
Nie zaludnione: obszary pustynne, polarne, najwyższe pasma górskie. Arktyka i Antarktyda, Syberii i północnej Kanady, Grenlandia
Słabo zaludnione: pustynie płd.-zach. Afryki, Sahara czy wnętrze Australii, wysokie Andy i wyżyny centralnej Azji
|
|
Jakie są cechy rolnictwa ekstensywnego?
Na obszarach o małej gęstości zaludnienia i mniej sprzyjających warunkach naturalnych- charakteryzuje się relatywnie małymi nakładami pracy i kapitału na jednostkę powierzchni upraw lub na jednostkę hodowlaną oraz niskimi przeciętnymi efektami.
Na obszarach o małej gęstości zaludnienia i mniej sprzyjających warunkach naturalnych- charakteryzuje się relatywnie małymi nakładami pracy i kapitału na jednostkę powierzchni upraw lub na jednostkę hodowlaną oraz niskimi przeciętnymi efektami.
|
|
Jakie są cechy rolnictwa intensywnego?
Na obszarach o wysokiej gęstości zaludnienia- charakteryzuje się dużymi nakładami (sumą nakładów pracy i kapitału) na jednostkę powierzchni upraw bądź jednostkę hodowlaną i osiąganiem w związku z tym wysokich przeciętnych plonów oraz efektów hodowli.
|
|
W jakich krajach mieszkają wyznawcy buddyzmu stanowiąc większość mieszkańców
|
|
W jakich krajach mieszkają wyznawcy prawosławia stanowiąc większość mieszkańców
Kraje byłego ZSSR, kraje na Półwyspie Bałkańskim, Etiopia.
|
|
W których krajach mieszkają wyznawcy protestantyzmu, stanowiąc istotną część ludności
Kraje Skandynawskie, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Australia, Nowa Zelandia, Nowa Gwinea, kraje na południu Afryki.
|
|
W jakich krajach mieszkają wyznawcy islamu stanowiąc większość mieszkańców
Kraje północnej Afryki, kraje Bliskiego Wschodu, Kazachstan, Bangladesz, Indonezja
|
|
W jakich krajach mieszkają wyznawcy islamu stanowiąc znaczącą mniejszość
Wszystkie kraje za wyjątkiem: Krajów północnej Afryki, krajów Bliskiego Wschodu, Kazachstanu, Bangladeszu, Indonezji
|
|
Jakie kraje zamieszkują przedstawiciele rasy negroidalnej, stanowiąc większość
Wszystkie kraje Afryki na południe od Sahary
|
|
Jakie kraje zamieszkują przedstawiciele rasy europeidalnej, stanowiąc większość
|
|
Jakie kraje zamieszkują przedstawiciele rasy australoidalnej, stanowiąc istotną część ludności
Australia (Australia Zachodnia, Queensland, Terytorium Północne)
|
|
Obszary przejściowe między rasami - Kolumbia (jakimi?)
|
|
Obszary przejściowe między rasami - Etiopia (jakimi?)
forma przejściowa między rasą białą a czarną
|
|
Obszary przejściowe między rasami - Kazachstan (jakimi?)
forma przejściowa między rasą białą a żółtą
|
|
Obszary przejściowe między rasami - Madagaskar (jakimi?)
forma przejściowa między rasą żółtą a czarną
|
|
Obszary przejściowe między rasami - południowe Indie (jakimi?)
forma przejściowa między rasą białą a czarną
|
|
Jakie mierniki ekonomiczne są wykorzystywane do określenia poziomu rozwoju gospodarczego krajów
Produkt Krajowy Brutto, Produkt Narodowy Brutto, Produkt Narodowy Netto, Dochód Narodowy
|
|
Jakie elementy składają się na tzw. Human Development Index (HDI) - wskaźnik rozwoju społecznego
Ogólny wskaźnik solaryzacji brutto dla wszystkich poziomów nauczania
Wskaźnik umiejętności czytania ze zrozumieniem i pisania
PKB per capita w USD, liczony wg parytetu nabywczego waluty
|
|
Ośrodki miejskie w swoim rozwoju napotykają na ograniczenia środowiskowe, infrastrukturalne
i inne. Jakie są główne założenia teorii związanej z przestrzennymi ograniczeniami rozwoju miast
|
|
Gdzie w przestrzeni, wg teorii lokalizacji sformułowanej przez A. Löscha, winno być umiejscowione przedsiębiorstwo
|
|
Co powinno być, wg teorii lokalizacji sformułowanej przez A. Löscha, miejscem lokalizacji przedsiębiorstwa
|
|
Które z wynalazków stały się podstawą tzw. rewolucji przemysłowych
|
|
Które z wynalazków znalazły zastosowanie podczas tzw. pierwszej rewolucji przemysłowej
|
|
Przyjmuje się, że w rozwoju cywilizacyjnym człowieka wydarzyły się tzw. rewolucje przemysłowe. Ile ich było:
|
|
Jaka jest różnica pomiędzy wiejskimi osiedlami skupionymi, zwartymi i rozproszonymi
Skupione - zlokalizowane wokół jakiegoś określonego punktu
|
|
Jak nazywają się typowe układy osiedli wiejskich
|
|
Podaj nazwy typowych, historycznych układów osiedli wiejskich w Polsce:
|
|
Jakie są cechy morfologiczne owalnicy (typ genetyczny wsi)
typ wsi budowanej wokół okrągłego placu, zwarte zabudowania tworzą zamknięty pierścień z jednym lub dwoma wejściami do wsi. Plac zabudowany, ale wyłącznie funkcjami wspólnymi dla wszystkich mieszkańców, jak staw, cmentarz, kościół. Często z jednej strony wejścia brama, a z drugiej kościół.
|
|
Jakie są cechy morfologiczne ulicówki (typ genetyczny wsi)
jednodrożna wieś o zwartej zabudowie po obu stronach drogi oraz przypadkowym układzie dróg bocznych. Wyglądem przypomina miejską ulicę.
|
|
Jakie są cechy morfologiczne łańcuchówki (typ genetyczny wsi)
typ wsi zakładanej w średniowieczu na prawie niemieckim (Waldhufendorf osadnictwo saksońskie) na zalesionych obszarach górskich, forma ta była rozpowszechniona w okresie kolonizacji przedkarkonoskiej części Śląska, południowej Małopolski oraz Rusi Halickiej (XII-XV wiek). Zagrody znajdowały się po obu stronach drogi, która przebiegała zazwyczaj dnem doliny. Każda zagroda zbudowana była na własnym łanie wykarczowanego pola, który odchodził od głównej drogi. Dalej przechodził w należący do tego samego gospodarza płat lasu (stąd druga nazwa wieś leśno-łanowa), który biegł aż do działu wód, stanowiącego granicę wsi.
|
|
Jaki typ układu osadnictwa wiejskiego nazywamy długopasmowym
|
|
Jakim typem wsi są okolnice
Typ słowiański wsi, popularny na Pomorzu i w Czechach. Zagrody są ustawione zwarcie w krąg lub podkowę wokół środkowego placu.
rodzaj wsi, w której zagrody są ustawione zwarcie w krąg lub podkowę wokół środkowego placu, później nierzadko wykorzystanego jako staw. Typowy dla okolnicy jest niwowy układ pól (to nie jest do końca prawda, bowiem układ pól jest częściej blokowy - ze względu na rodzinny charakter tych wczesnośredniowiecznych wsi nie trzeba było wprowadzać podziału ziemi).
|
|
Wskaż główne kierunki współczesnych międzynarodowych migracji zarobkowych
|
|
Wskaż przykłady pośredniego oddziaływania człowieka na środowisko
|
|
Kto sformułował teorię stref koncentrycznych miasta?
|
|
Czego dotyczy teoria bazy ekonomicznej miasta?
opiera się na założeniu, że ludność pracująca w mieście składa się z dwóch podstawowych grup.
• EGZOGENICZNA - (zewnętrzna), ludność, która poprzez swoją działalność ukierunkowana jest na zewnątrz miasta (eksportowa np. ludzie pracujący w przemyśle). Jest to ludność związana z funkcjami miastotwórczymi.
• ENDOGENICZNA - (wewnętrzna), ludność, której działalność ukierunkowana jest do wewnątrz miasta i ta grupa ludzi pełni funkcje uzupełniające, np. usługi.
|
|
Czego dotyczy reguła wielkość - kolejność G.K. Zipfa?
Ilustracją tej reguły jest wykres wykonany w podwójnej skali logarytmicznej, na któ-
ry nanosi się liczbę ludności poszczególnych miast (oś Y) oraz ich kolejność
w hierarchii miast danego kraju (oś X). Gdy pozycje poszczególnych miast na
wykresie połączy się, otrzymuje się w przybliżeniu prostą opadającą ku dołowi.
Oznacza to, że wielkość poszczególnego miasta jest odwrotnie proporcjonalna
do jego kolejności w hierarchii.
Zipf uogólnił tę zależność w formule:
gdzie Pr oznacza liczbę ludności miasta rzędu r , która równa się liczbie ludno-
ści największego miasta (P1) podzielonej przez r q. Wykładnik q wyznaczający
nachylenie krzywej ma wartość bliską jedności. Zipf doszedł do niej drogą empi ryczną, ale później wykazano, że jego reguła jest szczególnym rodzajem funkcji
potęgowej ze stałym wykładnikiem równym -1.
|
|
Jakie są główne założenia teorii sformułowanej przez A. Webera?
koszty produkcji są w każdym miejscu takie same
2 rozważane są te składniki kosztów, które są zmienne w przestrzeni (transportu, siły roboczej, aglomeraci)
|
|
Czego dotyczy teoria sformułowana przez A. Webera?
Teoria lokalizacji przemysłu- Celem jej było poszukiwanie miejsca lokalizacji zakładu w takim punkcie, w którym możemy zapewnić mniejsze całkowite koszty transportu w przeliczeniu na jednostkę produkcji.
|
|
|
Wskaż cechy charakteryzujące rolnictwo farmerskie…
bardzo wysoki poziom mechanizacji, nawożenie, ochrona roślin i melioracja, stosowanie mikroelektroniki i komputerów.
|
|
Jaki typ przyrostu naturalnego jest charakterystyczny dla państw w Afryce?
Kontynent cechuje się wysokim wskaźnikiem przyrostu naturalnego (28‰). Największy przyrost naturalny występuje w Afryce Zachodniej (33‰), najmniejszy (23‰) w Afryce Południowej.
|
|
Jaki typ przyrostu naturalnego jest charakterystyczny dla państw wysoko rozwinętych?
W krajachwysoko rozwiniętych, obserwuje się spadek liczby urodzeń i w związku z tym jest mały przyrost naturalny. Taka sytuacja występuje obecnie w Europie, w której wskaźnik urodzeń utrzymuje się średnio na poziomie koło 13%o, wskaźnik zgonów około 10%o, czyli wskaźnik przerostu naturalnego wynosi około 3%o.
|
|
Do państw określanych „kolosami demograficznymi” należą…
|
|
Jakie cechy charakteryzują europejski typ przyrostu naturalnego?
Współczynnik urodzeń jest niski, jest niska rodowość natomiast rośnie współczynnik umieralności, przyrost naturalny jest zatem niewielki.
|
|
Podaj liczbę mieszkańców stolicy Meksyku - Mexico City…
|
|
Podaj liczbę mieszkańców Turcji, Grecji, Nowej Zelandii, Węgier
Turcja - 71 893 000 mieszkańców.
Grecja - 11 216 708 mieszkańców.
Nowa Zelandia - 4 186 320 mieszkańców.
Węgry - 9 931 000 mieszkańców.
|
|
Region o najwyższym stopniu zanieczyszczenia środowiska - tzw. ”Czarny trójkąt”znajduje się…
U zbiegu granic państw Polski, Niemiec i Czech.
|
|
Wskaż kompensacyjne skutki oddziaływania człowieka na środowisko
Wyrównanie braków lub likwidacja nieprawidłowości w środowisku, będąca następstwem niewłaściwego lub nadmiernego eksploatowania środowiska, np. nawożenie gleby, zalesianie wyrębów.
|
|
Wskaż supletywne skutki oddziaływania człowieka na środowisko
Wzbogacenie układów środowiska, zwiększenie ich pojemności i wydajności, np. efekty melioracji, nawożenie podstawowe.
|
|
Wyjasnij termin subekumena
Obszar na kuli ziemskiej zamieszkany przez człowieka jedynie okresowo (np. koczownicy na terenach półpustynnych) bądź niezamieszkany, ale wykorzystywany gospodarczo (np. kopalnie cyny w Boliwii na wysokości 5400 m. n.p.m.). Subekumeną są też duże obszary Afryki, pustynia Sahara i leżące wokół niej sawanny.
|
|
|