Podstawy symptomatologii wybranych chorób układu oddechowego

Zapalenie płuc

Odma opłucnowa

Zapalenie opłucnej

Niedodma

Rak płuca

Zapalenie płuc

Ostry lub przewlekły stan zapalny miąższu płucnego, obejmujący przestrzeń pęcherzykową i/lub tkankę miąższową

Etiologia

-Zakażenia (bakteryjne, wirusowe, chlamydiowe, mykoplazmatyczne, grzybicze, pierwotniakowe)

-czynniki fizyczne

-czynniki chemiczne

-zaburzenia krążenia (np. zapalenie płuc w zawale serca)

Podział anatomopatologiczny

-według umiejscowienia

-zapalenia pęcherzykowe

-zapalenie śródmiąższowe

-według rozległości

-płatowe zapalenie płuc

-płacikowe zapalenie płuc

Podział kliniczny

-domowe (Streptococcus pneumoniae)

-szpitalne (Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa)

-u osób z upośledzoną odpornością (pneumocystis carini, Toxoplasma gondi)

Objawy- typowe płatowe bakteryjne zapalenie płuc

-nagły początek z dreszczami i wysoką gorączką

-kaszel, duszność

-często towarzyszy opryszczka wargowa

-wykrztuszanie wydzieliny (ropnej, podbarwionej krwawo)

-ból w klatce piersiowej

Objawy- atypowe zapalenie płuc

-objawy odbiegające od typowego zapalenia płuc

-rozpoczyna się przeważnie powoli z bólami głowy, mięśni i niewielką gorączką (bez dreszczy)

-suchy kaszel podrażnieniowy z brakiem lub skąpą wydzieliną

Badanie fizykalne

-zmniejszona ruchomość klatki piersiowej

-powłóczenie strony zajętej

-Przytłumienie odgłosu opukowego

-trzeszczenia, rzężenia

-szmer oskrzelowy

-osłabienie szmerów oddechowych

-tarcie opłucnowe

-przyspieszone tętno

-sinica uszu, warg, nosa

-zaostrzenie niewydolności serca oraz krążenia mózgowego

Odma opłucnowa

Obecność powietrza w jamie opłucnowej

Etiologia

-samoistna

-powikłanie chorób płuc i jamy opłucnej (rozedma, gruźlica, zwłóknienie płuc)

-urazowa

-rany klatki piersiowej

-złamania żeber

-jatrogenna

Mechanizm

-otwarta

-zamknięta

-zastawkowa

Objawy

-ból w klatce piersiowej

-spłycony oddech

-duszność

-kaszel

-przyspieszenie oddechu i tętna

-bladość powłok

-sinica

-omdlenie

-pogłębiające się ogólne osłabienie

Badanie fizykalne

-uwypuklenie zajętej strony klatki piersiowej oraz jej powłóczenie

-tachypnoe

-odgłos opukowy bębenkowy

-ściszenie szmeru oddechowego

-przesunięcie narządów śródpiersia na stronę przeciwną

-tachykardia

-sinica

-hipotonia

Zapalenie opłucnej

-miejscowe

-rozlane

-ostre

-przewlekłe

-wysiękowe

-suche

Płyn wysiękowy w jamie opłucnowej

-wolny

-otorbiony

-surowiczy

-ropny

Suche zapalenie opłucnej

(pleuritis sicca)

-towarzyszy procesom chorobowym toczącym się w płucu

-może wyprzedzać wysiękowe zapalenie płuc

Objawy

-ból w klatce piersiowej nasilający się podczas oddychania

-ułożenie chorego na stronie zajętej przez proces chorobowy

-ból promieniujący do karku lub nadbrzusza

-gorączka, stany podgorączkowe

Badanie fizykalne

-powłóczenie zajętej strony

-zmniejszenie ruchomości dolnej granicy płuca

-tarcie opłucnowe

-osłabienie szmerów oddechowych, zależne od powierzchownego oddychania

Wysiękowe zapalenie opłucnej (pleuritis exudativa)

-najczęściej etiologia gruźlicza

-nowotwory

-zakażenie wirusowe

-choroby tkanki łącznej

-może towarzyszyć zapaleniu płuca czy zawałowi płuca

Objawy

-ból w klatce piersiowej nasilający się podczas wdechu

-duszność

-gorączka

-dreszcze

-kaszel

-wymioty

-w gruźliczym zapaleniu początek podostry

Badanie fizykalne

-powłóczenie zajętej powłoki klatki piersiowej

-nad wysiękiem odgłos opukowy stłumiony, drżenie głosowe osłabione lub zniesione

-powyżej wysięku odgłos opukowy bębenkowy

Niedodma płuc

Atelectasis pulmonum

Całkowita bezpowietrzność niektórych okolic płuc z powodu sklejenia ścian pęcherzyków płucnych, bez towarzyszących zmian zapalnych

-z ucisku

-z wchłaniania

Niedodma z ucisku

-powstaje gdy ciśnienie na zewnątrz płuca> ciśnienie wewnątrz płuca

-drenaż oskrzelowy zachowany

-po usunięciu przyczyny ucisku niedodmowe płuco rozpręża się

-guzy

-duży wysięk opłucnowy

-po usunięciu żeber

Niedodma z wchłaniania

Powstaje gdy oskrzele doprowadzające jest zamknięte i powietrze poniżej przeszkody wchłonie się

Niedrożność oskrzeli

-zmiany w świetle oskrzela

-zmiany ściany oskrzela

-ucisk z zewnątrz

Badanie fizykalne w niedodmie rozległej

-zapadnięcie klatki piersiowej po stronie zajętej

-wciągnięcie i zwężenie przestrzeni m/żebrowych

-powłóczenie klatki piersiowej po stronie zajętej

-odgłos opukowy przytłumiony

-drżenie głosowe osłabione

-szmer oddechowy osłabiony

-trzeszczenia

Rak płuca

Niedrobnokomórkowy

-płaskonabłonkowy

-gruczolakorak

-wielkokomórkowy

-mieszany

Drobnokomórkowy

Epidemiologia

-pierwsze miejsce pod względem zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe na świecie

-wysoka śmiertelność

Patogeneza

-palenie papierosów (czynne 20 razy większe ryzyko, bierne 3 razy większe zagrożenie)

-narażenie zawodowe (związki powstające przy produkcji koksu, gazyfikacji węgla, związki ołowiu, berylu, chromu, niklu, azbest, benzydyna, eter, smoła pogazowa, węglowodory aromatyczne)

-środowiskowe (zanieczyszczenie powietrza spalinami)

Objawy

-kaszel

-nawracające stany zapalne płuc

-stany podgorączkowe

-utrata masy ciała

-duszność

-bolesność w obrębie klatki piersiowej

-krwioplucie

-chrypka

-palce pałeczkowate

Zespół żyły głównej górnej

Występuje w przypadku naciekania lub ucisku przez guz pierwotny lub powiększone węzły chłonne:

-obrzęk twarzy i szyi

-sinica

-rozdęcie żył szyjnych

-obrzęk mózgu z objawami wzrostu ciśnienia śródczaszkowego

-obrzęk głośni

Zespół Pancosta

-objawy spowodowane naciekaniem guza umiejscowionym w szczycie płuca

-bardzo silne bóle barku i okolicy przykręgosłupowego brzegu łopatki (naciekanie Th2)

-bóle łokciowej strony ramienia (naciekanie Th1), przedramienia i palców IV i V (naciekanie C8)

Zespół Hornera (miosis, ptosis, endophtalmus)

-jest także związany z guzem umiejscowionym w szczycie płuca i naciekaniem splotu gwiaździstego

-powiększenie węzłów chłonnych nadobojczykowych i wzdłuż mięśnia skośnego przedniego szyi.

Zespoły paranowotworowe

-ACTH- zespół Cushinga

-hormon antydiuretyczny (ADH)- zespół zatrucia wodnego Schwarza-Barttera

-hiperkalcemia (PTH)

-zespoły neurologiczne:

-encefalopatia

-neuropatie obwodowe

-zespół miasteniczny Lamberta-Eatona

-zapalenie wielomięśniowe

-zapalenie skórno-mięśniowe

8

---