Logistyka
Wykład 1
Z czym się kojarzy Logistyka?
A może jeszcze z czymś innym...?
Geneza logistyki
Źródłosłowu terminu „logistyka” poszukuje się:
w greckich słowach logos lub logicos (liczenie, sztuka liczenia; prawidłowo myślący, rozsądny),
we francuskich słowach loger lub logis (zakwaterowanie, kwatera).
Geneza logistyki
Do pierwszego z tych słów nawiązał cesarz bizantyjski Leontos VI, który na początku X w.n.e. napisał w jęz. greckim dzieło pod nazwą: „Sumaryczne wyłożenie sztuki wojennej”, w ramach którego wyróżnił obok strategii i taktyki trzecią naukę wojenną - logistykę. Ta szczegółowa nauka zajmować się miała przede wszystkim różnymi wyliczeniami związanymi z przemarszami wojsk.
Geneza logistyki
Ze źródłosłowem francuskim zaczęto wiązać termin logistyka po opublikowaniu przez barona de Jomini w 1837 r. w Paryżu dzieła „Zarys sztuki wojennej”. W szóstym rozdziale pracy, zatytułowanym „O logistyce, czyli sztuce wprawiania w ruch oddziałów”, przypisuje on logistyce znaczenie, które później znalazło drogę do nauk cywilnych.
Geneza logistyki
Baron de Jomini pisze w swoim dziele m.in.:
o lokalizacji i zaopatrywaniu magazynów,
planowaniu i realizacji marszów,
przygotowywaniu środków transportowych,
urządzaniu dróg komunikacyjnych,
zaopatrywaniu oddziałów.
Geneza logistyki
Przetłumaczona na język angielski praca barona de Jomini stała się wkrótce potem standardową lekturą amerykańskich oficerów, zaś sama logistyka jako nazwa przedmiotu znalazła się w 1885 r. w programie nauczania nowo otwartej Szkoły Marynarki Wojennej USA.
Geneza logistyki
W latach następnych pojęcie logistyki zostało powszechnie zaakceptowane w słownictwie wojskowym i rozumiane jest od tamtej pory jako ekonomiczny element działań militarnych.
Geneza logistyki
Podczas drugiej wojny światowej Departament Obrony USA powołał do życia interdyscypli-narne zespoły, których zadaniem był rozwój matematycznych modeli planowania oraz ich zastosowanie do rozwiązywania problemów logistycznych armii amerykańskiej.
Do najważniejszych z tych problemów należały lokalizacja i zaopatrzenie magazynów oraz problemy transportowe.
Geneza logistyki
Dzięki pracy wspomnianych zespołów projektowych stworzone zostały podwaliny pod rozwój zarówno matematycznej nauki planowania, znanej dziś pod nazwą badań operacyjnych, jak też ekonomicznej dyscypliny naukowej - logistyki.
Geneza logistyki
W polskiej literaturze ekonomicznej najwcześniej pojęcie logistyki wprowadził W. Stankiewicz.
Jego książka „Logistyka” została wydana w roku 1968. Odnosiła się ona przede wszystkim do sfery obronności.
Geneza terminu „logistyka”
Od lat pięćdziesiątych zaczęły się pojawiać w krajach wysoko rozwiniętych, koncepcje menedżerskie postulujące połączenie działań związanych z przepływami produktów, w celu umożliwienia kompleksowego zarządzania nimi. Tej stopniowo rodzącej się nauce o zarządzaniu przepływami towarów i usług między punktem pochodzenia a punktem ostatecznej konsumpcji przypisywano wiele nazw.
Geneza terminu „logistyka”
Przykładowe nazwy określające w tamtych latach dziedzinę nazywaną obecnie logistyką:
Physical Distribution,
Physical Distribution Management,
Distribution Engineering,
Marketing Logistics,
Materials Management,
Business Logistics,
Business Logistics Management,
Distribution Logistics,
Logistical Management.
Geneza terminu „logistyka”
W chwili obecnej nawet termin logistyka nie jest przez wszystkich jednakowo rozumiany. Wiązane są z nim różne zakresy pojęciowe. Przez logistykę najczęściej rozumie się przemieszczanie i składowanie produktów wraz ze związaną z nimi informacją ale jak wynika z praktyki, tak rozumianą treść pojęcia logistyka można znacznie poszerzyć.
Treść pojęcia „logistyka”
Według Endlichera [9]:
„zadaniem logistyki jest celowe kształtowanie, planowanie, sterowanie i kontrola przepływu materiałów przychodzących do firmy, w niej wytwarzanych i przez nią wysyłanych, oraz związanych z tymi przepływami informacji. Przepływy obejmują surowce, materiały pomocnicze, półwyroby, energię, opakowania, wyroby finalne i sprzedawane towary”.
Treść pojęcia „logistyka”
Jünnemann [15], uważa, że:
„logistyka jest nauką o planowaniu, sterowaniu i kontroli przepływu materiałów, kadr, energii i informacji”.
Treść pojęcia „logistyka”
Krulis-Randa [18] podaje, że:
„logistyka jest odpowiedzialna za fizyczne przemieszczanie materiałów celem realizacji procesu wytwarzania, natomiast do zakresu logistyki nie wchodzi sam proces produkcji, jako taki”.
Treść pojęcia „logistyka”
J.Wedel [24], uważa, że:
„logistyka jest organizowaniem, planowaniem, kontrolą i zrealizowaniem przepływów towarów (hardware i software) od zaprojektowania oraz nabywania, poprzez produkcję i dystrybucję, aż do końcowego konsumenta, aby zaspokoić potrzeby zgodne z wymaganiami rynku przy minimum kosztów i minimum użytego kapitału”.
Treść pojęcia „logistyka”
Według Nowaka [25]
„logistyka jest dziedziną wiedzy o procesie zarządzania łańcuchem dostaw, a jako „łańcuch dostaw” należy rozumieć szeroko pojętą sferę produkcji oraz dystrybucji, niezależnie od tego, czy odbiorca jest cywilny czy wojskowy”.
Treść pojęcia „logistyka”
Łubniewski [20] uważa, że
„pojęcie logistyka obejmuje sobą takie sfery, jak: przepływ materiałów, ich składowanie, dystrybucję towarów, organizację, przepływ informacji, kreowanie struktur i koordynację działań. Sfery te otaczają właściwe miejsca powstawania dóbr, lecz przypisuje się im znaczące oddziaływanie na podstawowy proces produkcyjny”.
Treść pojęcia „logistyka”
Pfohl [27] przez pojęcie logistyka rozumie „zintegrowany system kierowania, organizowania i kontroli procesów fizycznego obiegu materiałów i ich uwarunkowań informacyjnych w aspekcie optymalizacji działań i celów”.
Treść pojęcia „logistyka”
Weber [29] przez logistykę rozumie
„fizyczne zaopatrywanie firmy w zasoby (produkty, usługi, informacje); logistyka powinna sprawić, by materiały (surowce, paliwa), energia oraz towary (półwyroby i wyroby gotowe) były zawsze do dyspozycji we właściwym czasie, na właściwym miejscu, we właściwej ilości i o właściwej jakości”.
Treść pojęcia „logistyka”
Oziemski [26] uważa, że
„logistyka jest dyscypliną naukową zajmującą się wyjaśnianiem, opisem i kształtowaniem wszelkich procesów w obrębie systemu i między systemami, w których powiązano zagadnienia techniczne i ekonomiczne na tle istniejącej i przyszłej infrastruktury”.
Treść pojęcia „logistyka”
Według „Słownika wyrazów obcych” [16]: „logistyka (wojsk.) - nauka planowania ruchu i uzupełnień stanu osobowego oraz teoria i praktyka produkcji, dystrybucji i konserwacji materiałów, a także transportu i budowy urządzeń wojskowych”.
Treść pojęcia „logistyka”
Najpopularniejsza definicja logistyki opracowana w USA przez Council of Logistics Management:
“Logistyka jest terminem opisującym proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta”.
Treść pojęcia „logistyka”
Dalsza część tej definicji podaje, że:
„Działania logistyczne mogą obejmować (choć nie muszą się do nich ograniczać): obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie odpadami, czynności transportowe i składowanie”.
Treść pojęcia „logistyka”
Nawet pobieżna analiza tej definicji pozwala wyróżnić w niej trzy podstawowe zadania stawiane logistyce, a mianowicie:
koordynację przepływu surowców, materiałów do produkcji i wyrobów gotowych do konsumentów,
minimalizację kosztów tego przepływu,
podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta.
Treść pojęcia „logistyka”
Każda z podanych definicji wskazuje pewne aspekty logistyki, lecz nie wyczerpuje zagadnień, którymi zajmuje się logistyka.
Analiza tych ujęć prowadzi do następujących wniosków:
Treść pojęcia „logistyka”
Logistyka jest dyscypliną naukową
o planowaniu i kontroli przepływu kadr, materiałów i energii, potrzebnych do realizacji podstawowego celu działań, i związanej z tymi czynnościami informacji.
Treść pojęcia „logistyka”
Logistyka jest teorią i praktyką produkcji, dystrybucji, konserwacji i przechowywania towarów, ich transportu i budowy urządzeń do tego celu.
Treść pojęcia „logistyka”
Logistyka jest dziedziną wiedzy
o zarządzaniu łańcuchem dostaw, rozumianym bardzo szeroko w odniesieniu do sfery produkcji i dystrybucji.
Treść pojęcia „logistyka”
Logistyka jest zintegrowanym systemem kierowania, organizowania i kontroli procesów fizycznego obiegu materiałów i ich informacyjnych uwarunkowań w aspekcie optymalizacji działań i celów.
Treść pojęcia „logistyka”
Logistyka jest działaniem mającym na celu kreowanie struktur w takich sferach, jak: przepływ materiałów, składowanie i dystrybucja towarów, organizacja przepływu informacji i koordynacja wszystkich tych czynności.
Treść pojęcia „logistyka”
Logistyka jest zaopatrywaniem firmy w zasoby (produkty, usługi, kwalifikowaną pracę, energię i informacje), tak by były one do dyspozycji we właściwym czasie i miejscu, we właściwej ilości i o właściwej jakości.
Rys.1. Funkcjonalny podział systemu logistycznego przedsiębiorstwa według faz przepływów towarowych