1.Struktura orientacji metodologicznej/pespektywy badawczej (typy założeń)

(WG Martin Heideger).Istotą współczesnej nauki jest poznawanie świata przez badanie.Istotą badania jest wybór określonego postępowania w określonym obszarze bytu)przyroda, dzieje, kultura, relacje społeczne). Ale to postępowanie to nie tylko metoda. Obejmuje ono przede wszystkim otwarcie dziedziny przedmiotowej, tzn. określenie schematu dziejących się w jej obrębie procesów.

Dziedzina przedmiotowa ---------------------------sposób postępowania

a)ontologiczne- odnoszą się do dziedziny przedmiotowej
b) epistemologiczne- sposób poznawania świata przez czł.
c) metodologiczne- sposób dochodzenia do uprawomocnionych twierdzeń i teorii
d) aksjologiczne- cel, jakiemu służy poznanie
Chcąc opisać orientację badawczą trzeba opisać 4 założenia

2.Główne źródła poznania i związane z nimi stanowiska filozoficzne

ROZUM I DOŚWIADCZENIE

ROZUM (intelektualizm, racjonalizm). Zwolennicy-racjonaliści. Narzędziem poznania jest intelektualna intuicja, która umożliwia jasny i pewny wgląd w prawdy ogólne.
Racjonalista dąży do identyfikacji stanu rzeczy.

Kartezjusz („Myślę, więc jestem”). To, że człowiek myśli to znaczy, że jest to czynnik charakteryzujący człowieka. Opracował metodę myślenia racjonalnego. Zaproponował 3 podstawowe reguły postępowania:
I Problemy złożone należy rozkładać na problemy proste
II Problemy proste nie dają się rozłożyć na problemy prostsze mają rozwiązania oczywiste-ostateczne i nieodwołalne
III Rozwiązania problemów prostych przenoszone są na złożone całości za pośrednictwem oczywistych wnioskowań.
RACJONALIZM UMIARKOWANY- rozum jest podst. źródłem poznania, ale nie jedynym.

DOŚWIADCZENIE (empiryzm, zmysłowe elementy introspekcji)
Doświadczenie - jako źródło poznania - empiryzm, doświadczenie zewnętrzne, introspekcje, mistyczne, tu głównie doświadczenia poprzez obserwację otaczającej rzeczywistości. Empiryzm - uważa się, że doświadczenie pełni główną rolę w zdobywaniu wiedzy. Źródło pewności poznania tkwi w zdaniach rzetelnie opisujących wyniki doświadczenia oraz w regułach indukcji - dokonuje się ostatecznych uogólnień, tzn. przechodzenia od zdań obserwacyjnych do ogólnych.

3.Główne cechy empiryzmu
1)indywidualny rozum ludzki rodzi się jako czysta karta (emp.genetyczny)
2)każde prawdziwe twierdzenie może być potwierdzone przez doświadczenie- eksperyment,obserwację (badacz musi udowodnić, czy stwierdzenie jest prawdziwe czy fałszywe)
3)praca nauk. to twierdzenie na temat ogólnych, powtarzalnych wzorców doświadczenia (celem poznania nauk. jest poszukiwanie reguł i prawidłowości)
4)wyjaśnić zjawisko naukowo, to wykazać, że jest ono przypadkiem prawa naukowego (pokazanie reguły zgodnie, z którą dane zjawisko pojawia się, zmienia bądź znika)
5)znajomość prawa ogólnego pozwala przewidywać przyszłe występowanie zjawisk określonego typu
Aby zrozumieć należy posłużyć się rozumem i doświadczeniem (zmysłami)

4. Czym się różni pozytywna wiedza naukowa od metafizyki (zdaniem A. Comta)
Metafiz- rozum pyta o naturę rzeczy, wyjaśnia świat za pomocą abstrakcyjnych pojęć: siły,własności, jakości. Cechą jest zajmowanie się przedmiotami, które wykraczają poza doświadczenie.
Pozytyw- pojawiają się pytania o powstawanie i przebieg zjawisk. Zbierane są fakty. Rozum podporządkowuje się jedynie faktom. Zadanie nauki polega na gromadzeniu faktów, poszukiwaniu związków, prawidłowości i regularności. Od nauki oczekuje się, że ma dostarczać wiedzy pozytywnej. Ma umożliwiać przewidywanie przyszłych

5. Główne zasady doktryny pozytywistycznej wg. L. Kołakowskiego

-Reguła fenomenalizmu - nie ma realnej różnicy między „istotą” a „zjawiskiem”. Badacz powinien rejestrować tylko to, co rzeczywiście przejawia się w doświadczeniu.

-Reguła nominalizmu - wiedza formułowana w terminach ogólnych nie ma innych realnych odpowiedników poza jednostkowymi konkretnymi przedmiotami. Pojęcia opisujące stany idealne są wytworami ludzi i pełnią one funkcje instrumentalne.

-Reguła odrzucająca wartość poznawczą sądów oceniających i wypowiedzi normatywnych

Oceny i normy:

• Właściwe - nie zawierają treści informacyjnej

• Instrumentalne - można empirycznie sprawdzić

-Reguła zakładająca zasadniczą jedność metody poznania - sposoby zdobywania wartościowej wiedzy są zasadniczo takie same we wszystkich dziedzinach doświadczenia, takie same są główne etapy opracowywania zgromadzonych doświadczeń. Jakościowe odrębności między poszczególnymi naukami, np. między naukami przyrodniczymi a społecznymi, to te różnice są wskaźnikiem bycia tych nauk na różnych etapach rozwoju, dojrzałości teoretycznej.

6. Na czym polega wnioskowanie indukcyjne

Celem jest poszukiwanie najbardziej ogólnych prawidłowości. Wnioskowanie indukcyjne jest sposobem uogólniania danych. Wnioskowanie indukcyjne jest sposobem na przejście od obiektów świata empirycznego, zdań obserwacyjnych do zdań ogólnych.

7. Metoda naukowa jako układ czynności w ujęciu indukcjonistycznym
-obserwacje i/lub eksperyment
-gromadzenie zdań obserwacyjnych (faktualnych, jednostkowych)
-indukcja uogólniająca, w wyniku której formułowana jest hipoteza Kolejne badanie…
-próba weryfikacji hipotezy, ponowne obserwacje
-przyjęcie lub odrzucenie hipotezy, jeśli hipoteza przyjęta to staje się twierdzeniem, wiedzą prawdziwą
Hipotezy są efektem wcześniej przeprowadzonych badań. Formujemy je gdy mamy do tego podstawy i gdy jest to potrzebne.

8. Indukcja uogólniająca kanony S. Milla

Aby osiągnąć pewne poznanie należy:

a) Liczba zdań obserwacyjnych rzetelnie opisujących wyniki doświadczenia(obserwacji) musi być dostatecznie duża

b) Stosując reguły indukcji należy dokonywać ostrożnych uogólnień, tzn. przechodzić od zdań obserwacyjnych do zdań ogólnych.

LOGIKA WNIOSKOWANIA INDUKCYJNEGO(INDUKCJA ENUMERACYJNA):

Łabędź jest biały w 1. Przypadku po A następuje B

Łabędź jest biały w 2. Przypadku po A następuje B

Łabędź jest biały w 3. Przypadku po A następuje B

N-ty łabędź jest biały W n-tym przypadku po A następuje B

Każdy łabędź jest biały Po A zawsze następuje B

Cechą indukcji uogólniającej jest to, że obserwacje z części zbioru przenoszone są na całość zbioru. (Na podstawie części określamy całość)

Przesłanki mówią, że wszystkie elementy zbioru mają pewną właściwość, a wniosek, że właściwość dotyczy wszystkich elementów całego zbioru.

Indukcja eliminująca - kanony John'a Stuart'a Mill'a

Pozwala wyeliminować spośród ogółu zjawisk występujących z danym skutkiem „Z” lub poprzedzających „Z” te, które są dla jego zajścia nieistotne albo pozwala na ujawnienie tych, których zajście jest dla zajścia Z istotne.

1. Kanon jednej zgodności:
-Dla grup skontrastowanych różnych pod dostatecznie wieloma względami wprowadzany jest czynnik eksperymentalny (zmienna niezależna B) jeśli w obu przypadkach B wywołuje reakcję Z to B jest warunkiem wystarczającym Z (jeśli B to z Z)
I grupa ma własności A, C, D, E, F, wprowadzono B, wystąpiło Z
II grupa ma własności nie-A, nie-C, nie- D, nie-E, nie-F, wprowadzono B, wystąpiło Z.

2. Kanon jedynej różnicy: zasada w naukach społecznych.
I grupa jest grupą eksperymentalną: A, C, D, E, F wprowadzono B, wystąpiło Z
II grupa kontrolna A, C, D, E, F (brak B) nie wystąpiło Z
Dwa układy różnią się tylko pod jednym względem.
Założenie, że wzięte zostały pod uwagę wszystkie czynniki istotne dla pojawienia się Z, oraz że wszystkie inne czynniki towarzyszące następstwu są dla jego zajścia nieistotne (analizuje się tylko związek przyczynowy „B” i „Z”).

3.Połączenie kanonu zgodności i różnicy

Dodatkowy czynnik (zjawisko) D, którego zajściu razem z B towarzyszy zajście Z (eksperyment czynnikowy). Kilka grup eksperymentalnych, na które oddziałuje się dwoma lub więcej bodźcami.

Aby wystąpiło zjawisko Z muszą być wprowadzone oba czynniki B i D

	D	Nie-D
B	Grupa I Z	Grupa II nie-Z
Nie-B	Grupa III nie-Z	Grupa IV nie-Z

4. Kanon zmian towarzyszących:
Obserwacja jak określone zmiany wartości jednej zmiennej pociągają za sobą zmiany wartości drugiej zmiennej, albo w jaki sposób trzecia zmienna wpływa na jakość związku funkcyjnego miedzy dwiema zmiennymi.

9. Sposoby krytyki indukcji
(Popper)

• Każde zdanie obserwacyjne „obciążone” jest teorią - nie ma „nagich” faktów. Każde zdanie obserwacyjne sformułowane jest w jakimś języku publicznym, języku nadającym znaczenia słowom opisującym jakiś stan rzeczy.

• Trzeba najpierw dysponować jakąś teorią, aby móc gromadzić fakty. Trzeba wiedzieć, które obserwacje notować jako ważne, a które pomijać.

• Zdanie uznawane za pewne może okazać się fałszywe z powodu fałszywości teorii zakładanej w momencie uznawania tego zdania obserwacyjnego.

Podsumowanie krytyki indukcji przez Poppera

• Nauka nie wychodzi od zdań obserwacyjnych, ponieważ teorie zawsze poprzedza wszelkie zdanie obserwacyjne. Zapisywanie nieskończonej liczby bezcelowych obserwacji nic nie „powie” - to teoria „mówi” nam, co obserwować, aby sprawdzić przyjętą hipotezę.

• Zdania obserwacyjne nie tworzą trwałej podstawy, na której można budować wiedzę naukową, ponieważ są obalane.

10. Pojęcie zmiennej i jej rodzaje

Zmienna- właściwość, cecha przyjmująca różne wartości.

Podać zmienną to podać jej nazwę i zbiór jej wartości.
Rodzaje zmiennych:
-dwuwartościowe-, wielowartościowe
- dyskretne, ciągłe (nie ma pośrednictwa) ciągłe wyrażane są w liczbach, oraz ujmowane są w przedziałach np. dochód do 300 zł. Przedziały nie mogą się pokrywać
-bezpośrednio obserwowalne-pośrednio obserwowalne (bezpoś. Np. płeć, pośr. Np. studenci)
-zmienne zależne, niezależne, pośredniczące
-nominalne, porządkowe, interwałowe, ilorazowe

11. Konsekwencje stosowania w naukach społecznych metody nauk przyrodniczych, zgodnej z zaleceniami pozytywizmu (obiektywistyczny model poznania)

-założenie naturalizmu- świat społeczny jest zasadniczo zgodny ze światem fizycznym, można go więc tak samo badać. Przystosowanie przedmiotu do możliwości metody

Zgodnie z regułami pozytywizmu:
-przedmiotem nauk społecznych nie mogą być intencje, zamiary, przeżycia itp. ludzi; należy usunąć z języka metafizyczne pojęcia świadomość, osobowość itp. Nauki społeczne, które chcą być naukami muszą pozbyć się metafizycznych pojęć
-powinny rejestrować stałe, powtarzalne sposoby zachowania, wykrywać warunki w jakich one powstają, rozwijają się i znikają.

Ze stanowiska pozytywistycznego wynikały założenia dotyczące poznającego podmiotu.
-ma być bezstronnym obserwatorem, wolnym od osobistych wartości, predyspozycji i przekonań
-jest „na zewnątrz” badanych procesów, ma jedynie zmysłowo rejestrować obiektywne fakty
-ogólna zasada- unikać personalnego „zanieczyszczania” danych

12. Struktura procesu badawczego (poznawczego) w empiryzmie, przyjmującym zasady pozytywizmu
-Proces poznawczy składa się z uporządkowanych, konsekwentnie po sobie następujących operacji intelektualnych.
-Złożony stan rzeczy, „rozkładany jest” na elementy podstawowe (zmienne), które wchodzą ze sobą w relacje. Bezpośrednie nieobserwowalne zmienne, powinny być poddane operacjonalizacji.
A) Określenie empirycznych warunków posługiwania się zmiennymi- czyli przyjęcie wskaźników.
B) Wskazanie operacji, których wykonanie pozwala zidentyfikować daną zmienną.
Procedurą pozwalającą przechodzić do sądów faktualnych do teorii naukowych jest indukcja.

Pozytywiści:
Dla nich wartością była nauka (stanowisko aksjologiczne). W ich przekonaniu byli wolni od jakiś wartości. Drugi pozytywizm czyli neopozytywizm wówczas obrona stanowiska naukowego była formą przyjęcia ideologii. Nie argument siły, tylko siła argumentów miała być wykorzystywana przez człowieka.

13. Przebieg procesu poznawania w koncepcji Kanta. Konsekwencje jego

ustaleń dla poznawania naukowego

Połączenie empiryzmu i racjonalizmu. 2 pnie poznania: doświadczenie i rozum.

Aby poznać jakąkolwiek rzecz, trzeba wejść z nią w kontakt. Dokonuje się to za pomocą zmysłów. Trzeba ją również zrozumieć za pomocą rozumu. Jak doświadczenie i rozum ze sobą współdziałają. W procesie doświadczania nie są dane rzeczy, lecz ich przekształcenia, ale mimo to nasze sądy odnoszą się do rzeczy. W związku z tym pytanie: Jak możliwe jest przejście od przedstawienia do rzeczy(podmiotu do przedmiotu).

Transcenolentalnymi - badanie Kanta miały wyjaśnić w jaki sposób przedstawienia przekraczają granicę podmiotu i stosują się do przedmiotu.

Proces myślenia Kanta

Wszelkie poznanie rozpoczyna się od sfery zmysłowej. Wynikiem pobudzenia zmysłów przez ich kontakt z rzeczami są wrażenia. Wrażenia są porządkowane w wyobrażenia o danym przedmiocie.

Co poza wrażeniami znajduje się w wyobrażeniach?(Kant) Wrażenia są porządkowane przez formy zmysłowości i formy rozsądku. Te formy to są aprioryczne kategorie, które przysługują każdemu człowiekowi. Jako przedstawicielowi gatunku.

Formy zmysłowości: przestrzeń i czas

Formy rozsądku, inaczej określane jako kategorie czystego intelektu obejmują 12 kategorii (m.in. przyczyna, substancja, jedność, mnogość).

Jeżeli dane zmysłowe nie będą uporządkowane nie ma możliwości poznania.
Nauka jest możliwa dzięki apriorycznym formom umysłowości i kategoriom czystego intelektu.

PRZEDMIOTY doświadczenia zmysłowe wrażenia
RZECZY I
podmiot wyobrażenia przedmiotu
I
formy aprioryczne
(faza zmysłowości, rozsądku)

Pobudzenie zmysłów przez obiekty w świecie zewnętrznym jest źródłem materii empirycznej, ale ona musi zostać w jakiś sposób uporządkowana.

Poznanie jest możliwe tylko wtedy, jeśli przyjmie się istnienie wrodzonych form zmysłowości i form rozsądku. Jeśli dane zmysłowe nie są uporządkowane to nie możemy mówić o procesie poznania. Nauka jest możliwa dzięki apriorycznym formom zmysłowości i kategoriom czystego intelektu(Kant).

KONSEKWENCJE:
-Podstawą do budowania praw naukowych, są danie zmysłowe interpretowane za pomocą wrodzonego systemu kategorii.
-Poznawany przedmiot nie jest niezależny od poznającego podmiotu.

Podmiot jest warunkiem przedmiotu, a kategorie są warunkiem doświadczenia.

14. Co znaczy, że podmiot jest warunkiem przedmiotu, a kategorie warunkiem doświadczenia?

15. Hipotetyczno-dedukcyjny model badawczy Popper

-uświadomienie sytuacji problemowej (wątpliwości do istniejących teorii, rywalizacja teorii- badanie rozpoczyna się wtedy kiedy jest problem)
-propozycja rozwiązania problemu-opracowanie nowej teorii
-dedukcyjne wyprowadzenie z nowej teorii sprawdzalnych sądów, twierdzeń mających status hipotez
-próby odrzucenia tych twierdzeń, poprzez falsyfikację- jeśli falsyfikacja się powiedzie to odrzucamy sprawdzaną teorię, jeśli się nie powiedzie tzn., że sprawdzona teoria oparła się próbie (dokonała się koroboracja hipotezy)
-dokonanie wyboru pomiędzy rywalizującymi teoriami

16. Logiczna struktura falsyfikacji hipotezy

1. sformułowanie nomologicznej hipotezy: jeśli ludzie zjedzą cyjanek to umierają.

2. logiczna transformacja, w zdanie w postaci „x nie istnieje”
Nie istnieją ludzie którzy po zjedzeniu cyjanku nie umierają.

3. próba falsyfikacji- poszukiwanie sytuacji, która jest niezgodna z powyższym zdaniem. Zdanie bazowe: „Kowalski połknął cyjanek i żyje” (dokumenty sądowe)

4. odrzucenie hipotezy nomologicznej, tej którą sprawdzaliśmy

17. Różnica między falsyfikacją a falsyfikowalnością hipotezy

Falsyfikacja-odrzucenie hipotezy, a pośrednio teorii, z której została wyprowadzona- w wyniku jej konfrontacji, ze zdaniem bazowym. Żeby ta falsyfikacja miała miejsce to zdanie bazowe musi być niezgodne z hipotezą. Na tej podstawie dokonujemy odrzucenia.

Falsyfikowalność- kryterium demarkacji (odrzucenia), pozwalające odróżnić wypowiedzi naukowe od nienaukowych. Tylko te można uznać za naukowe, co do których można określić okoliczności, w których okazałyby się one fałszywe, innymi słowy okoliczności, których nie dopuszcza dana teoria.

Falsyfikacja:	Falsyfikowalność:
Odrzucenie hipotezy, a pośrednio teorii, z której została wyprowadzona w wyniku jej konfrontacji ze zdaniem deskrypcyjnym (bazowym).	Traktowana jest jako kryterium demarkacji (odróżnienia), pozwalające odróżniać wypowiedzi naukowe od nienaukowych. Tylko te wypowiedzi można uznać za naukowe, co do których można określić okoliczności, w których okazałyby się one fałszywe (określić okoliczności, których nie dopuszcza dana teoria).

Twierdzenie o statusie hipotezy jest falsyfikowalne, jeśli istnieje logicznie możliwe zdanie lub zdania obserwacyjne, które są z nią niezgodne, tzn. takie, które jeśli okazałyby się prawdziwe, to mogłyby sfalsyfikować hipotezę.

18. Co jest wspólne dla badań prowadzonych w modelu indukcjonistycznym i hipotetyczno-dedukcyjnym?
-redukcja kompleksowości badanych zjawisk tzn. chcąc poznać, zbadać, jakieś zjawisko, ono musi być sprowadzone do postaci takiej, aby dało się zmierzyć. Nie da badać się zjawiska w całej jego złożoności. Wybiera się te zmienne, które poddają się zmierzeniu jeżeli prowadzony jest pomiar.

-reprezentatywność (wyraża się przede wszystkim w zasadach doboru próby badawczej, określeniu populacji co do której odnoszą się wyniki)
-standaryzacja (w badaniach modelowych indukcyjnych i hipotetyczno-dedukcyjny powinny być standaryzowane techniki badań, i ustandaryzowane ich analizy)
-poszukiwanie prawidłowości (sytuacji regularnych, powtarzalnych. Ten sam bodziec w takiej sytuacji wywołuje ten sam skutek)

19. Co to jest pomiar?

W sensie szerokim: polega na przyporządkowaniu zbiorowi mierzonych przedmiotów określonego podzbioru liczb rzeczywistych tak, aby stosunki, relacje zachodzące między liczbami izomorficznie odwzorowywały stosunki zachodzące między elementami zbioru, mierzonych przedmiotów.

W sensie wąskim: pomiar w sensie wąskim można przeprowadzić tylko wtedy, gdy mierzone wielkości są wielkościami abdytywnymi tj. takimi na których można przeprowadzać operację izomorficzną z jakąś operacją arytmetyczną (dodawanie, odejmowanie itd.)

20. Skale nominalne, porządkowe, interwałowe, ilorazowe

Skale(odzwierciedlenie relacji empirycznych za pomocą relacji numerycznych)

Skale nominalne-pozwalają stwierdzić, które przedmioty są pod danym względem jednakowe, a które różne (relacja równości lub różnorodności). Liczby jako nazwy.
Struktura rodziny
-pełna-oboje rodziców
-niepełna- ze względu na śmierć rodzica
-niepełna- ze względu na rozwód rozwód lub separacja
- niepełna- „od początku”

Kolor włosów:
-brunetki i blondynki
-rude i rudzi
-szatynki i szatyni
-blondyni i blondynki
-siwe i siwki

Pozwalają na przyporządkowanie obiektów do klas.

Skala porządkowa- można określić, czy dwa porównywalne obiekty, posiadają daną właściwość w stopniu równym, wyższym (lub niższym), pozwalają na rangowanie obiektów.

Wykształcenie:
Wyższe-3
Średnie-2
Zawodowe-1
Podstawowe-0

Skale interwałowe- (przedziałowe)- o ile porównywalnych jednostek pomiaru, jeden przedmiot posiada daną cechę w stopniu wyższym, lub niższym.) Interwały (przedziały), muszą być równe.
-temperatura w skali Celsjusza, Farenheita.

Dzięki niej mogę coś porównać, mówiąc np. dziś jest o 3 stopnie mniejsza temperatura.
Te skale można budować jedynie wtedy gdy te różnice pomiędzy interwałami są równe.

Skale ilorazowe - posiadają naturalny punkt zerowy, pozwalający na porównywanie proporcji pomiędzy różnymi obiektami.
Np. dochód- ile razy ktoś zarabia więcej niż drugi, dochód może wynieść zero, temperatura w skali Kelwina.

Silny pomiar: skala interwałowa i ilorazowa. Słaby pomiar: skala porządkowa i nominalna.

21. Indeks a skala

Indeks tworzony jest przez zsumowanie wyników przypisywanym poszczególnym stanom rzeczy.
Np. aktywność ucznia w szkole: jest członkiem szkół zainteresowań, uczestniczy w organizowaniu imprez na terenie szkoły, reprezentuje szkołę na zewnątrz, bierze aktywny udział w lekcjach (opinia nauczyciela).
Za każdy rodzaj aktywności 1pkt.-założenie: poszczególne rodzaje aktywności są od siebie niezależne.
Tworząc skale wykorzystuje się różnice w intensywności wartości tej samej zmiennej.

22. Czym się charakteryzuje skala R. Likerta, Thurstona, dyferencjał semantyczny

Skala Renisia Likerta
-Odpowiedzi typu: „zdecydowanie się zgadzam” , „zgadzam się” , „nie mam zdania” , „nie zgadzam się” , „zdecydowanie nie zgadzam się” (Nadanie odpowiedziom jednolitego formatu)
-Odpowiedziom przypisane są wartości liczbowe. Skala musi być jednowymiarowa. Likertowi chodziło o określenie względnej intensywności różnych pytań.

Index- przypisywanie odpowiedzi tej samej wartości. Np. 1.
Skala- to nasilenie wartości odpowiedzi.

Konstruowanie skali Thurstone (skala przedziałowa, interwałowa)
-przygotowanie dużej liczby itemów(wypowiedzi neutralne: „pozytywne”, „negatywne”)
-poddane ocenie przez dużą liczbę osób u było Thurstona 300, obecnie 25-50 osób), które powinny reprezentować różne postawy wobec określonego obiektu,
-po poważnym przeczytaniu wszystkich itemów, są dzielone na 11 kategorii
-każdy item jako wartośc skali zostaje określony przez uśrednioną ocenę. Np. w badaniach Thurstone nad postawą wobec kościoła twierdzenie: „Wobec Kościoła nie czuję nic więcej jak lekceważenie” stało się najniższym stopniem skali (1,4), natomiast: „Uznaję kościół za boską interpretację”…..

Dyferencjał semantyczny (dwuwymiarowy)
-Przymiotniki tworzą końcowe punkty skali. Sędziowie kompetentni dokonują oszacowania cech, zachowań osoby-wartość średnia; zbiór tych wartości tworzy profil badanej osoby. (Można porównywać różnice i podobieństwa między profilami różnych osób.

-wesoły -smutny
-aktywny -pasywny
-uporządkowany -chaotyczny

Np. Nauczyciele mają dokonać oszacowanie cech danego ucznia. Chcemy by nauczyciele uczący tego ucznia scharakteryzowali go. Ten uczeń jest wesoły, jest również bardzo aktywny, jest zdrowy i raczej chaotyczny.
Jeżeli te punkty zostaną połączone to uzyskamy w ten sposób profil osoby. Dzięki temu możemy porównywać profile różnych osób.

23. Jakie funkcje w badaniach pełnią hipotezy?

-sugerują nowe doświadczenie lub nowe obserwacje
-ułatwiają ocenę ważności jakiegoś zdarzenia czy zjawiska, które bez niej byłoby w ogóle bez znaczenia (hipotezy ukierunkowują nasze postrzeganie, hipoteza określa pole badań)
-znacząca hipoteza to przypuszczalne rozwiązanie dostrzeżonego problemu, a nie formalna odpowiedź na pytanie
Hipoteza powinna być empirycznie sprawdzalna

24. Struktura wyjaśnienia nomologiczno-dedukcyjnego

Struktura wyjaśniania nomologiczno- dedukcyjnego.

Explanans (to co wyjaśnia - zdania wykorzystywane do wyjaśnienia)	Składa się z : Zdania ogólne stwierdzające związek między Bi Z 2) Warunki brzegowe(empiryczny stan rzeczy, który skłania nas do postawienia pytania o warunkowanie) -zajście Z	Jeśli jest konkurencja, to występuje wrogość wobec cudzoziemców. W społeczności X występuje konkurencja. (zjawisko w stosunku do którego stawiane jest pytanie; można wyjaśnić odwołując się do prawa ogólnego i sprawdzić czy istnieją warunki brzegowe; Prawem ogólnym jest, np. to pierwsze zdanie)
Explanandum (zjawisko, które chcemy wyjaśnić)	Zjawisko do wyjaśnienia	W społeczności X występuje wrogość wobec cudzoziemców

25. Strukturalna różnica między wyjaśnianiem a prognozowaniem

	Zdania ogólne	Warunki brzegowe	Explanandum(co się wydarzy)
Wyjaśnianie	Szukane	Szukane	Dane
Prognozowanie(przewidujemy explanandum)	Dane	Dane	Szukane

26. Kryteria przyczynowości

• Występowanie związku miedzy zmiennymi nie dowodzi, że jest to związek przyczynowo skutkowy
  -Przyczyna musi poprzedzać skutek
  -Empiryczna korelacja między zmiennymi. (zmianom jednej zmiennej musza towarzyszyć zmiany drugiej zmiennej)
  -Skutek nie może być wyjaśniany w kategoriach jakiejś trzeciej zmiennej, tak jak się dzieje w przypadku zależności pozornych

27. Przyczyny wystarczające i konieczne

-Przyczyna wystarczająca oznacza warunek, który jeśli zostanie spełniony to przyniesie oczekiwany skutek. „Jeśli X kilka razy powtórzy wykłady z metodologii nauk społecznych, to X zda dobrze egzamin” (Jeśli jakiś warunek, to pociągnie on za sobą konsekwencje)

-Przyczyny konieczne oznaczają warunek, który musi być spełniony, aby nastąpił określony skutek. Np. Jeśli A nie jest kobietą, to A nie zajdzie w ciążę. Czyli bycie kobietą jest warunkiem koniecznym zajścia w ciążę, ale nie jest to warunek wystarczający. (Jeżeli nie p to nie q)

28. Pojęcie paradygmatu w koncepcji T. Kuhna

• (szerokie rozumienie paradygmatu)- Zbiór ogólnych założeń, przekonań, pojęć, przyjmowanych modeli, wartości, sposobów zbierania i opracowywania danych itd. , wspólnych członkom danej społeczności naukowej.
  (paradygmat jest matrycą dyscyplinarną).
  -(wąskie rozumienie paradygmatu)- Wzorzec rozwiązywania problemów w danej społeczności naukowej, (konkretne rozwiązania zadań).

29. Rozwój nauki w koncepcji T. Kuhna

-Okres pre - naukikształtowanie się paradygmatu. (etam w rozwoju danej dyscypliny, kiedy w tym samym czasie występują różne teorie, to same zjawisko wyjaśniane jest na rożne sposoby, jest to okres burzy intelektualnej, z czasem jedna z teorii zaczyna być dominująca).
-Nauka normalna, (nauka dojrzała) - dominuje jeden paradygmat. (Wszystkie podstawowe kwestie zostały rozstrzygnięte, nie toczą się dyskusje na temat założeń ontologicznych i epistemologicznych).
-Przyrastanie anomaliikryzysrewolucja naukowa-rywalizacja paradygmatów. (pojawia się anomalia, czyli takie stany rzeczy których nie przewiduje i nie dopuszcza żadna teoria. Czyli zdarza się cos co nie powinno się zdarzyć).
-Nauka normalna.

30. Dlaczego Kuhn przywołał koncepcje wiedzy milczącej
(wiąże się z wąskim rozumieniem paradygmatu).
-znaczna część wiedzy reprezentanta nauki normalnej, jest wiedzą ukrytą, nieuświadomioną, a więc milczącą. (Nauka normalna) nie dyskutuje się o problemach, nie ma wątpliwości.)
(wiedza milcząca- to wiedza czynnościowa, wykorzystujemy ją w działaniu, może ona być wydobywana w sytuacjach problemowych, kiedy dokonuje się zmiana paradygmatu, wtedy na jaw wychodzi wiedza milcząca. Wiedze tę zyskuje się poprzez uprawianie nauki, a nie przez przyswajanie reguł jej uprawiania. Nie gada się tylko się pracuje).
Zdobywa się ją poprzez uprawianie nauki (nie przyswajanie reguł jej uprawiania) w procesie socjalizacji adept nauki „wdraża się” w określony sposób myślenia i działania, zawiązując typowe problemy, prowadząc typowe eksperymenty.

31. W czym się wyraża niewspółmierność teorii

-płaszczyzna obserwacji-inne postrzeganie świata.
-płaszczyzna języka- te same terminy w różnych paradygmatach mogą mieć inne znaczenia, (brak wspólnego języka).
-płaszczyzna metodologiczna-zmiana wagi problemów. (to co w jednym paradygmacie uważane jest za dziedzinę marginalną w innym paradygmacie uważana jest za dziedzinę dominującą).
-płaszczyzna ontologiczna- zmiana elementów z jakich składa się świat opisywany przez teorie.

32. W czym się wyraża styl myślowy L. Flecka

-styl myślowy to, intelektualna gotowość takiego, a nie innego działania, jako skutek kształcenia teoretycznego i praktycznego.
-zbieranie doświadczenia rozpoczyna się od kształtowania umiejętności widzenia, (ograniczenie pola widzenia).
-reguły uprawiania nauki nie są skodyfikowane, lecz milcząco przyjmowane. (takie tw. W latach 20 to była herezja, kiedy dominował neopozytywizm, różne tęgie głowy myślały jak opracować reguły zgodnie z którymi powinna być prowadzona nauka. Fleck stwierdził że reguły realnej nauki tworzą się w praktyce. Wystarczy jak kolejne pokolenia naukowców wdrażają się do tego stylu pracy).

33. Anarchizm metodologiczny P. Feyerabenda

-Nie ma takiej reguły metodologicznej, która w historii nauki nie zostałaby przekroczona. (reguły regułami, a nauka, nauką).
-Mitem jest przekonanie, że postęp naukowy dokonuje się poprzez włączanie starych teorii w nowe.
-Postęp naukowy dokonuje się wtedy, gdy uczony wyzwoli się z więzów uznanych teorii i konwencji nauki instytucjonalnej.
-Kuhn uznawał „naukę normalną” jako sensowny etap w rozwoju nauki.
-Feyerabend- to etap blokowania postępu grzebany jest naturalny pluralizm teoretyczny.
-Główną anty-reguła- wyprowadzaj hipotezy, które s niezgodne z potwierdzonymi teoriami, albo z uznanymi faktami-nowe hipotezy nie powinny być badanie dopiero wtedy gdy stara się chwieją.
-Później jego stanowisko złagodniało-reguł nie należy stosować dogmatycznie.

34. Okoliczności ponownego zainteresowania badaczy jakościową

orientacja badawczą

1.uwarunkowania wewnątrz naukowe.
-krytyka normatywnego modelu nauki.
-krytyka pozytywistycznego modelu.

-Postmodernizm jako krytyka współczesnej racjonalności. Postmoderniści posługują się rozbitym lustrem. Szukają w kawałkach obrazu, którego nie mogą zobaczyć. Teorie próbujące wyjaśnić strukturę świata społecznego, funkcjonowania człowieka, religie. Mówią oni, że nie ma wiedzy uniwersalnej, ma charakter relacyjny, kontekstowy, wiedza jest uprawomocniana przez praktyka. Modernizm odwoływał się do idei oświecenia, wierzył, że ludzki umysł jest w stanie przeniknąć strukturę świata. Postmoderniści mówią, ta obietnica nie została spełniona, nauka niesie dorobek, ale i zagrożenia. Postmodernizm to krytyka, rozum niesie za sobą także zagrożenia.

2.uwarunkowania zewnętrzne.
-pluralizacja (wielość) i liberalizacja stylów życia.
( Liberalizacja stylów życia wiąże się z degradacją stereotypów społecznych, normy upadają, coś staje się bardziej akceptowalne).

35. Paradygmat normatywny i interpretatywny Wilson

Paradygmat normatywny:

-interakcja wyznaczona jest przez prawa rządzące rzeczywistością społeczną. (W nim przebieg interakcji, określony jest przed jej rozpoczęciem. Czyli interakcja pomiędzy nauczycielem akademickim, a studentem. Wiadomo co wolno, czego nie wolno. Ludzie dążąc do osiągnięcia danego celu robią to co wolno, to co robią jest określone normami). (Wszyscy mają taką samą mapę poznawczą, tzn. że każdy członek danej zbiorowości, społeczności, w podobny sposób interpretuje sytuacje i symbole, myślimy tak samo i dlatego bez kłopoty się porozumiewamy. Normy mają charakter obiektywny-one po prostu są elementem określonego społeczeństwa, i ich obowiązują.

Paradygmat interpretatywny:

-jest uporządkowana, ale procesualna. (za źródło ładu przyjmuje się proces społecznych negocjacji, czyli np. relacja pomiędzy nauczycielem akademickim, a studentem, ale jej przebieg jest uzależniony jest od kontekstu tego zachowania, czyli ta interakcja może potoczyć się różnie, czyli inaczej niż przewidują sztywne normy społeczne.
-role społeczne są tworzone - (widzenie siebie cudzymi oczami).
-konsensus jest negocjowany. (opis sytuacji jest negocjowany w interakcjach, zależy od komunikatów uczestniczących).
- uważa się, że normy należą do zasobów interpretacji.

Te dwa modele opisują społeczeństwo i człowieka w tym społeczeństwie.
Paradygmat interpretatywny zwraca uwagę na procesualność procesów społecznych.

36. Jak rozumiany jest fakt w pozytywizmie, jak w konstruktywizmie

POZYTYWIZM

- nauka ma dostarczać wiedzy pozytywnej, tzn. wiedzy umożliwiającej przewidywanie faktów

- nauka ma gromadzić fakty i ustalać istniejące między nimi związki, szukać praw powszechnych

KONSTRUKTYWIZM

fakty naukowe są postrzegane jako konstrukty społeczne

37. Wspólne cechy badań jakościowych (wszystkie typy założeń tej

perspektywy badawczej)

-założenia ontologiczne:

- świat społeczny, tworzy się, istnieje i zmienia w ustawicznym procesie interakcji międzyludzkich.

-świat społeczny obdarzony jest sensem i znaczeniami, - są one przekazywane i konstruowane w procesie interakcji. (człowiek jest istotą racjonalną, nadaje swojemu działaniu sens, jeżeli my chcemy zrozumieć czyjeś działanie, to powinniśmy zrozumieć sens jaki temu działaniu jest nadawany. Elementy świata zewnętrznego nie są ważne dlatego że są, tylko dlatego że mogą być do czegoś wykorzystanie. Trzeba poznać znaczenia.)

-człowiek jest istota działającą, (aktor), która interpretuje sytuacje i zachowania innych, i na tej podstawie buduje obraz własnej osoby, oraz podejmuje działania.

-założenia epistemologiczne:

-każde poznanie jest perspektywiczne, nie ma uniwersalnej perspektywy poznawania świata.

-sposobem poznawania świata społecznego, jest rozumienie.

-poznawanie jest procesem społecznym.

-założenia metodologiczne:

-nie ma uniwersalnej metody badawczej- metoda powinna być dostosowana do przedmiotu i celu badań.

-znaki umożliwiające interpretację mają znaczenie kontekstowe. (czyli ta sama wypowiedź, albo to samo zachowanie, może znaczyć co innego w zależności od kontekstu w którym się pojawia, czyli żeby zinterpretować to zachowanie trzeba umieścić je w kontekście). Np. w kwestionariuszach ankiet pytania zadawane są bezkontekstowe.

-badanie jest interakcją społeczną- badacza i badanych cechuje refleksyjność, (konsekwencja założenia o tym, że człowiek jest istotą działającą. (tzn. że człowiek interpretuje zachowania, badanie to proces społeczny).

-uwzględnianie perspektywy uczestników zdarzeń.

-założenia aksjologiczne.

-badania jakościowe odsłaniają mechanizmy władzy i zniewolenia człowieka.

( to twierdzenie ma różne znaczenie u różnych badaczy, jedni uważają że jest to czynnik podstawowy dla badań jakościowych, dla innych najważniejsze jest poprawianie świata).

-badacze jakościowi „przyjmują stronę” tych, którzy są zepchnięci na margines, pozbawieni głosu.

38. Sposób interpretacji danych w teorii ugruntowanej, na czym polega

kodowanie otwarte, osiowe, selektywne, czemu służą

Kodowanie otwarte-konceptualizacja danych.

-czytanie całego tekstu-notowanie pierwszych wrażeń (na czym tekst jest skoncentrowany? Jak go zatytułować?), jakie części można wyróżnić, o co chodzi w każdej z nich, nadać tytuły. Kodowanie poszczególnych części, albo bez dzielenia na części: linijka po linijce. (tekst to może być wywiad swobodny, dokument w którym zapisane są działania ludzi, tekst obiektywizuje działania, interesujące nas procesy społeczne). Kodujemy- jego celem jest oderwanie się od rzeczywistości tekstu. Nadajemy poszczególnym fragmentom tekstu nazwy.
Cel: „rozbicie” oczywistych przekonań.

-nadawanie nazw fragmentom tekstu. Nazwy (pomysły koncepcyjne, kody) mogą pochodzić bezpośrednio z tekstu, (vivo codes), albo z zewnątrz. Kody w wyniku systematycznych porównań

(w ramach przypadku, między przypadkami) łączone są w kategorie:

Np. kategoria-kolor:
-właściwości
-barwa
-intensywność
-wymiary

Kodowanie słowne (zogniskowane) - schemat dla porównywania.

-Strauss i Corbin poponują model paradygmatyczny:

a). Uwarunkowania przyczynowe b). zjawisko c). kontekst d). warunki interweniujące e). strategie interakcji i działania f). konsekwencje.

b)-czynniki które poprzedzały wystąpienie zjawiska, które jest przedmiotem zainteresowania. Zjawisko- to, to co nas interesuje. Kontekst- rozumiany specyficznie (specyficzne właściwości należące do badanego zjawiska). Kontekst to warunki w których przebiega działanie i interakcje.

c)- uwarunkowania strukturalne odnoszące się do badanego zjawiska i oddziaływujące na strategię. (te warunki determinują bądź hamują działania). To co ludzie robią. Konsekwencje to następstwa działania.

Kodowanie selektywne- w nim poszukuje się kategorii centralnej do której można odnieść pośrednio lub bezpośrednio wyodrębnione kategorie. Ta kategoria może mieć swoje właściwości i swoje wymiary.

39. Kołowy model badań, sposób doboru próby badawczej

Zalecenia metodyczne - otwartość:

• Jeśli formułujemy problematykę badawczą to ma ona wstępny charakter, tzn. że może i powinna ulegać zmianom w trakcie procesu badawczego. Zależy to od tego co badacz chce zobaczyć, ale nie może to zdominować obrazu rzeczywistości.

• Nie stosuje się hipotez, bo narzucają one obraz rzeczywistości, ograniczają pole postrzegania badacza.

• Otwartość wyraża się w sposobie dobierania próby badawczej.

W ujęciu modelowym dobór próby ma charakter kołowy:

Każdy etap to zarówno koncepcja, interpretacja i zbieranie materiału.

Teoretyczne nasycenie próby - gdy w kolejnym przypadku nie pojawia się nic nowego, kończymy badania gdyż poznaliśmy wszystkie zróżnicowane sytuacje.

Chodzi o to, aby poznać jak najwięcej zróżnicowanych sytuacji - zasada otwartości (wielość, bogactwo, to co było na początku - wiedza wstępna - podlega zmianom). Należy szczegółowo dokumentować przebieg badań.

40. Typy wywiadów według stopnia ich standaryzacji Lutyński

-wywiad swobodny mało ukierunkowany. (ogólny plan zagadnień, ogólna tematyka zagadnień, nie przygotowuje pytań, tylko przebieg wywiadu uzależniony jest od odpowiedzi uczestnika wywiadu). Był stosowany w wywiadach eksperckich.

-wywiad swobodny ukierunkowany- badacz przygotowuje dyspozycje (bardziej szczegółowy wykaz tematów które go interesują, może przygotować wzory pytań).

-wywiad swobodny ze standaryzowaną listą poszukiwanych informacji- badacz przygotowuje kwestionariusz złożony z pytań otwartych.

-wywiad kwestionariuszowy o mniejszym stopniu standaryzacji- obejmuje pytania zamknięte, półotwarte i otwarte.

-kwestionariusz o większym stopniu standaryzacji

S. Kvale używa określeń:
-wywiad częściowo ustrukturyzowany albo jakościowy.

41. Założenia teoretyczne wywiadu narracyjnego

-Opowiadanie naturalną formą komunikacji.

-Założenie homologii opowiadania i życia. (zgodności opowiadania i życia-wywiad narracyjny nie powinien być wcześniej przygotowywany, on ma być tworzony w momencie spotkania z badaczem, jeżeli ktoś swobodnie opowiada historię swojego życia to rekonstruuje warstwy doświadczeń, czyli jeżeli opowiadamy o swoich doświadczeniach to mają odbijać się w niej narastające doświadczenia), jest to założenie które jest najsilniej krytykowane.

-Zasady biegu opowiadania szczegółowości, kondensacji, zamknięcia całości.(strumień opowiadania odbija strumień doświadczeń), (kiedy opowiadamy historię, chcemy być zrozumiani, przypuszczamy).

42. Sposób przeprowadzania wywiadu narracyjnego

-Nawiązanie kontaktu, (wywiad nie powinien być wcześniej przygotowany). (musimy ogólnie powiedzieć czego bardzo ogólnie będą one dotyczyły).

Wywiad narracyjny musi być nagrywany, (musimy uzyskać o zgodę do nagrywania), informujemy tę osobę o anonimowości. Jeżeli w wywiadzie pada informacja na temat danych tej osoby, musimy je utajnić).

-Sformułowanie zachęty do opowiadania. (ma być czynnikiem wyzwalającym to opowiadanie, ukierunkowującym je. Np. „wiem że jest pani tym i tym i na takiej i takiej pozycji, proszę o tym opowiedzieć, w jakich okolicznościach coś tam itd. Wybór zdarzeń jest całkowicie pozostawiony opowiadającemu).

-Faza głównego opowiadania (aktywny opowiadający, badacz aktywny słuchaczem).

Chodzi o to abyśmy nie zadawali pytań ukierunkowujących, mamy wzmacniać gotowość do opowiadania. Pojawiają się momenty ciszy, szuka słów, ważne jest to by badacz wytrzymał ten moment, żeby nie wchodził w wypowiedź. Ta faza kończy się „kodą” zakończeniem całości. Np. „tak to było” itd.

-Faza pytań wewnętrznych- pytania odnoszące się do tego co zostało powiedziane, ale co nie zostało w pełni zrozumiane przez badacza. (Badacz powinien robić sobie notatki).

-Faza pytań zewnętrznych, (pytania które wynikają z problematyki badawczej), są to pytania zewnętrzne w stosunku do tego co zostało powiedziane.

<<--- „bilansowanie życia--->> (rzadko spotykana faza- badacz prosi o dokonanie oceny życia, w sytuacji której się znajduje.

Ważne jest umiejętne zakończenie wywiadu, (rozstanie musi trwać jakiś czas, rozstanie ma być naturalne).

Musimy dokonać transkrypcji tekstu wywiadu- spisanie całej opowieści na papier, zapisana powinna być zachęta do opowiadania.

Dokonując jej staramy się zapisać jak najwięcej, również zachowania osoby, śmiech, płacz, przerwy, krótkie przerwy zapisujemy w nawiasie .-sec, .. 2 sec, …3 sec, jeśli więcej to zapisujemy to w liczbach, np. 8 sec, zapisujemy dźwięki naśladowcze typu, mmmmmm, hhhmm itd., nie stawiamy znaków interpunkcyjnych, przecinków, kropek itd.

43. Sposób opracowywania wywiadu narracyjnego

Interpretacja wywiadu - przebiega wg określonego schematu:

1. Analiza schematu komunikacyjnego - dokonujemy wyodrębnienia 3 typów wypowiedzi:

1. opis

2. opowiadanie

3. argumentacja (wyjaśnianie, uogólnienia osoby opowiadającej)

2. Formalna analiza tekstu - cała wypowiedź dzielona jest na segmenty zgodnie z zawartymi w nich historiami (pomagają tobie słowa jak np. „potem”, „po”, ..., itp., które często kończą jeden i przechodzą do drugiego segmentu).

3. Opis strukturalny - dokonujemy analizy przebiegu zdarzeń w pojedynczych segmentach (co się działo?); chcemy tu wydobyć pewne punkty kulminacyjne lub zwrotne; dokonujemy identyfikacji przesłonięć i poszukujemy konstrukcji w tle.

Przesłonięcia - coś jest ukrywane świadomie lub nieświadomie:

• przesłonięcie teraźniejsze - z punktu widzenia dzisiejszego osoba chce o czymś mówić

• przesłonięcie przeszłe (ówczesne) - w przeszłości już zostało coś zepchnięte przez co teraz osoba też nie może o tym mówić

Wskaźnikiem tych przesłonięć jest zaburzenie narracji (wąchanie, przerywanie). Widząc zaburzenia narracji próbujemy je wyjaśnić na podstawie innych wypowiedzi.

Konstrukcja w tle - poza warstwą opowieści jest coś ukryte (np. poczucie winy), widać to w przywoływaniu w argumentacjach (np. „tak się zachowuje osoba nieodpowiedzialna”).

• Zestawiamy opowieści z argumentacją. Argumentacja może przyjmować postać prywatnej teorii osoba uogólnia sposoby zachowań („każdy by tak zrobił w tej sytuacji”) - argumentacja typu „gdyby pani miała dziecko też rzuciłaby pani pracę w takich okolicznościach”.

• Elementem jest tu też identyfikacja struktur procesowych - to pewne schematy występujące w życiu ludzi, to sposoby organizacji doświadczeń biografii.

4. Analityczna abstrakcja - opowiadanie składamy w całość, która uzyskuje uporządkowanie o jakimś charakterze (np. teoretycznym); wyodrębnia się strategie specyficzne dla tych wydarzeń biograficznych (słowa charakteryzujące właśnie te wydarzenia biograficzne).

5. Analiza wiedzy - dokonujemy zestawienia:

1. następstwa wydarzeń

2. struktur procesowych

3. prywatnych teorii

4. odpowiedzi argumentacyjnych

5. oraz wykorzystujemy wcześniejsze ustalenia i formułujemy uogólnienia na temat osoby.

44. Struktury procesowe opracowane przez F.Schütze

-instytucjonalny wzór przebiegu życia. (fragment czyjegoś życia, kiedy zdarzenia wynikają z podporządkowania się danym instytucjom) (socjologicznym).

-biograficzny plan działania. (fragment życia w którym decyzje podejmuje podmiot, mimo barier, mimo przeszkód (socjologicznych).

-Trajektoria. Nie kieruje swoim życiem, cierpi, czuje dyskomfort, ale nie może nic zmienić (np. uzależnienie).

-Metamorfozy- biograficzne zmiany. (zmiana która powoduje przeorientowanie całego życia).

45. Podstawowe założenia teoretyczne obiektywnej hermeneutyki

-poszukiwanie sposobu empirycznego ujęcia społecznego, a nie indywidualnego wymiaru działań. Krytyka ograniczeń dwóch orientacji metodologicznych:

-tradycyjna hermeneutyka koncentruje się na intencjach, zamiarach podmiotu.

wymiaru ogólnego (pomiar zmiennych) i zależności między nimi przebiega wg. reguł matematyki, a nie reguł społecznych.

46. W czym wyraża się autonomia praktyki życiowej w metodologii U. Oevermanna

-działania człowieka nie są społecznie zdeterminowane. Indywidualne doświadczenia rekonstruowane są jako wzory dokonywanych wyborów spośród istniejących możliwości-jako struktura przypadku (przymus działania, konieczność podejmowania decyzji).

-rekonstrukcja istniejącej praktyki (rutyna) lub jej transformacja.

47. Na czym polegają eksperymenty myślowe w obiektywnej hermeneutyce i

czemu służą

eksperyment myślowy:

-opowiadanie historii w których pojawia się interpretowana sekwencja.
-porządkowanie warunków znaczenia.
myslanie mozliwych historii, poszukiwanie wariantow znaczen

11

---