KINEZYTERAPIA

Wykłady (Stecka - czwartek 15.15)

23-02-2009

Słowo kinezyterapia wywodzi się z greki (leczenie ruchem). Kinezyterapia w nomenklaturze medycznej zrodził się później niż usprawnianie ruchem. Używano pojęć synonimicznych takich jak: gimnastyka lecznicza, ćwiczenia usprawniające.

Początków kinezyterapii można doszukać się już w systemie filozoficznym Konfecjusza (2700 plat p.n.e.) który eksponował znaczenie określonych pozycji ciała w uzyskaniu efektów profilaktyczno-leczniczych.

Starohinduska joga stawiała sobie za cel osiągnięcie najwyższej zdolności psychofizycznej a środowiskiem do tego celu miało być m.in.: stosowanie ćwiczeń gimnastycznych i oddechowych.

Również Hipokrates sławny, grecki lekarz za dwa główne filary medycyny uważał dietetykę i gimnastykę.

Kinezyterapia jest definiowana jako całokształt postępowania medycznego, którego celem jest leczenie ruchem.

Wiedza dotycząca kinezyterapii stale się rozwija.

Powstają coraz to nowsze kierunki zastosowań leczenia ruchem i badań nad zachowaniami ruchowymi człowieka niepełnosprawnego.

Ma to związek z ciągłym różnicowaniem się specjalności lekarskich i dostosowywaniem do nich specjalnych programów leczenia ruchem.

Wynika to również z uprawnianiem różnych form kultury fizycznej i sportu przez osoby niepełnosprawne.

Tworzone są nowe podstawy teoretyczne antropometryki, oparte na anatomii, fizjologii, biomechanice, psychologii, etiologiczny, genetyce człowieka.

Wykład 2 (03-03-2009)

Jaka może być reakcja organizmu na kinezyterapię?

• Efekt zależy od doboru ćwiczeń - każdy pacjent ma inne schorzenie, wiec powinien być traktowany indywidualnie.

• Zwiększenie siły mięśniowej -

• Poprawa zakresu ruchu -

• Poprawa czucia głębokiego - czucie prioprioreceptorowe

• Zmniejszenie dolegliwości bólowych - zlikwidowanie błędnego koła bólu (6 wejdera). Z bólem walczymy, ale najpierw musimy zdiagnozować przyczynę bólu, a nie środkami farmakologicznymi.

• Poprawa elastyczności i napięcia tkanek miękkich -

• Zmniejszenie podwyższonego napięcia mięśni -

• Podwyższenie poziomu endorfin (grupa hormonów peptydowych, które kształtują odczucie zakochania, wywołują doskonałe samopoczucie i zadowolenie z siebie / tzw. normon szczęścia/. Dzięki nim nie odczuwa się np. drętwienia, a nawet bólu)

• Poprawa wydolności krążeniowo-oddechowej -

• Zwiększenie wydzielania mazi stawowej -

• Podwyższenie lub obniżenie cisnienia krwi -

• Nasilenie procesów przemiany materii -

• Usprawnienie działania narządów układów trawienia i wydalania -

• Hamowanie odruchów patologicznych - ukierunkowanie prawidłowej kompensacji

• Sprawniejsze gojenie tkanek - goi się najlepiej, jak się ćwiczy

Rodzaje ćwiczeń wchodzące w skłąd kinezyterapii:

Obecnie dzilimy kinezyterapie na:

• Miejscowa, w której wszystkie oddziaływania dotyczą bezpośrednio narządu zmienionego chorobowo, a ich dobór zależy od stanu funkcjonalnego i zamierzonego celu:

• Ćwiczenia bierne

• Ćwiczenia czynno-bierne

• Ćwiczenia samo wspomagane

• Ćwiczenia w odciążeniu

• Ćwiczenia z oporem

• Ćwiczenia prowadzone

• Redresje (usuwanie przykurczów stawowych)

• Izolacja izometryczna - zamiast redresji (ten sam efekt, ale mniejszy strach pacjenta)

• Wyciągi - są plusy jak i minusy wyciągów

• Ćwiczenia synergistyczne

• Ćwiczenia oddechowe - bardzo ważne w naszej pracy

• Ćwiczenia relaksacyjne

• Pionizacja i nauka chodzenia - pionizacja czynna i bierna

• Ogólna - ćwiczenia nie objętych chorobą częścią ciała

• Ćwiczenia ogólno kondycyjne

• Ćwiczenia gimnastyki porannej

• Ćwiczenia w wodzie

• Sport inwalidów - sport osób niepełnosprawnych. Są 2 grupy osób niepełnosprawnych: jedni chcą, a drudzy nie chcą być nazywani niepełnosprawnymi.

Do pracy z pacjentem wykorzystywane są również metody kinezyterapeutyczne:

• Bardzo efektywne

• Specjalistyczne sposoby aplikowania ruchu

• Często rozbudowane o część diagnostyczną

• Korzystające ze specyficznych technik

• Stworzona w oparciu o najnowszą wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii, biomechaniki

• Opracowane z myślą o usuwaniu określonych dysfunkcji:

• PNF - odtwarzanie prawidłowej funkcji zaburzonej w przebiegu chorób neurologicznych lub ortopedycznych

• McKenzie - leczenie i diagnozowane przyczyn bólów kręgosłupa (np. dyskopatia), stawów obwodowych i kończyn, z wykorzystaniem dobranego indywidualnie dla każdego pacjenta zestawu ćwiczeń i terapii manualnej

• NDT - Bobath - stosowana przy rehabilitacji dzieci i dorosłych ze schorzeniami neurologicznymi

• Vojty - stosowana przy rehabilitacji dzieci i dorosłych ze schorzeniami neurologicznymi

• Kaltenbom-Evjenth - usuwanie dysfunkcji stawów nabytych w przebiegu schorzeń ortopedycznych, z wykorzystaniem specyficznych ruchów biernych i terapii tkanek okołostawowych

• Muligan - mobilizacje stawów w ruchu

Wykład 3 (9-03-2009)

Zasady wykonywania ćwiczeń leczniczych:

• Ćwiczenia należy wykonywać w izolowanych pozycjach wyjściowych stwarzających warunki dla stabilizacji niećwiczących stawów oraz zapewniających choremu poczucie wygody sprzyjające rozluźnieniu mięśni. Najczęściej są to pozycje: leżenie lub siad, rzadziej inne.

• W czasie wykonywania ćwiczeń konieczna jest stabilizacja odcinka bliższego ćwiczonego stawu, której celem jest wyeliminowanie współruchów w sąsiednich stawach. Stabilizację uzyskuje się przez dobór odpowiedniej pozycji wyjściowej, chwyt lub założenie pasa stabilizującego.-

• Ruch powinien się odbywać płynnie wokół fizjologicznej osi stawu i we właściwej dla danego ruchu płaszczyźnie. Zasadą jest ćwiczenie wszystkich ruchów w stawie w pełnym ich zakresie - jeżeli to jest możliwe.

• Ćwiczenia prowadzi się w odpowiednim dla rodzaju ćwiczenia rytmie.

• Uwzględniając fazę skurczu i rozkurczu mięśni oraz przerwa przed następnym skurczem.

• Nasilenie ćwiczeń powinno być takie, aby nie powodowały one odczynów zapalnych w stawach i nadmiernego zmęczenia słabych mięśni.

• Chory może odczuwać niewielkie bóle związane z ruchem tylko w czasie trwania ćwiczeń lub do 2 godzin po ich zakończeniu.

• Ćwiczenia nie powinny nigdy wywoływać silnych bólów utrzymywanych się przez wiele godzin lub przeciągających się do następnego dnia.

• Ćwiczenia prowadzi się wg konspektu, którego treść ulega zmianom lub uzupełnieniom w zależności od wyników usprawniania.

• Ćwiczenia należy tak zorganizować, aby zapewnić choremu pełne bezpieczeństwo.

• Wskazania i przeciwwskazania dotyczące określonego rodzaju ćwiczeń ustala zespół rehabilitacyjny lub rehabilitant, biorąc pod uwagę rodzaj choroby lub dysfunkcji oraz aktualną sprawność i wydolność fizyczną chorego.

Najczęstszymi przeciwwskazaniami są:

• Ostry stan zapalny stawu, tkanek okołostawowych, mięśni

• Ostry okres chorób układów krążenia i oddechowego

• Niewydolność krążeniowa i oddechowa

• Stany gorączkowe

• Ciężki ogólny stan chorego

• Przeciwwskazania specjalne odnoszące się do ćwiczeń rozgrzewających oraz ćwiczeń w wodzie.

POZYCJE WYJŚCIOWE DO ĆWICZEŃ I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA RUCHÓW W STAWACH

1. Leżenie tyłem - chory leży na równym podłożu (stół do ćwiczeń, kozetka, materac, ewentualnie łóżko) mając kończyny górne i dolne wyprostowane w pozycji zerowej. Pod głowę podkładamy mu małą płaską poduszkę, a pod uda tuż powyżej stawów kolanowych cienki wałek z koca

2. Leżenie przodem - chory leży na brzuchu na równym podłożu, mając kończyny dolne wyprostowane. Stopy znajdują się poza brzegami podłoża lub pod 1/3 dalszą goleni podkładamy wałek z koca o takiej grubości, aby palec stóp znajdowały się tuż nad podłożem.

3. Leżenie na boku - chory leży na boku lewym lub prawym mając kończynę dolną bliższą podłoża zgiętą w stawach biodrowych i kolanowych (lepsza stabilność ciała), a kończyna dolna dalsza od podłoża wyprostowana. Kończyna górna bliższa podłoża jest zgięta, a jej ręka spoczywa pod głową, kończyna górna dalsza od podłoża jest wyprostowana wzdłuż tułowia. Wskazane jest umieszczenie między udami i goleniami płaskiej poduszki z mikrogumy w celu zapobiegania ustawieniu się kończyny dolnej w przywiedzeniu. Pod głowę podkładamy poduszkę.

4. Siad - chory siedzi na krześle lub taborecie z kończynami górnymi wyprostowanymi wzdłuż tułowia. Wysokość krzesła lub taboretu musi być taka, aby uda i golenie były zgięte pod kątem 90 stopni, a podeszwy stóp spoczywały całą powierzchnią na podłożu. Dla uzyskania takiej pozycji przy zbyt wysokim krześle podkładamy deseczki pod podeszwy stóp.

5. Stanie - chory stoi swobodnie w nieznacznym rozkroku. Kończyny górne wyprostowane wzdłuż tułowia.

6. Siad prosty - chory siedzi na podłożu (stół do ćwiczeń, materac do ćwiczeń, ewentualnie łóżko) z wyprostowanymi i złączonymi kończynami dolne. Kończyny górne są wyprostowane wzdłuż tułowia, dłonie oparte o podłoże.

7. Siad rozkroczny - chory siedzi na podłożu z kończynami dolnymi wyprostowanymi i odwiedzonymi. Kończyny górne są wyprostowane wzdłuż tułowia, dłonie oparte o podłoże

8. Siad skrzyżny - chory siedzi na podłożu z kończynami dolnymi zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych oraz skrzyżowanymi goleniami i stopami opartymi o podłoże. Kończyny górne są wyprostowane wzdłuż tułowia, dłonie oparte o podłoże

9. Klęk obunóż - chory klęczy na obu kolanach mając uda wyprostowane. Podudzia zgięte pod kątem 90 stopni, a stopy zgięte podeszwowo. Kończyny górne wyprofilowane wzdłuż tułowia.

10. Klęk podparty - chory klęczy na obu kolanach mając uda i golenie zgięte pod kątem 90 stopni. Tułów ustawiony równolegle do podłoża. Ramiona zgięte pod kątem ok. 90 stopni. Przedramiona wyprostowane, dłonie oparte o podłoże

11. Zwis przodem - chory zwrócony twarzą do drabinki trzyma oburącz jej szczebel na takiej wysokości, aby ramiona były zgięte pod kątem 180 stopni. Przedramiona wyprostowane, a stopy nie dotykają podłoża (ciało swobodnie zwisa)

12. Zwis tyłem - chory zwrócony plecami do drabinki, reszta j.w.

(16-03-2009)

Zmiany w poszczególnych układach spowodowane wysiłkiem fizycznym.

1. Układ mięśniowy:

• Wzrost masy mięśniowej pod wpływem wysiłku

• Układ mięśniowy oddziałuje na układ kostny (np. u osób z dolegliwościami kręgosłupa systematyczne ćwiczenia mięśni grzbietu i kręgosłupa powodują wzrost i wzmocnienie tych mięśni, doprowadzając do wzmocnienia tzw. gorsetu mięśniowego, co łagodzi, a nawet likwiduje dolegliwości odkręgosłupowe)

• Wzrost liczny otwartych czynnych naczyń włosowatych, lepsze odżywienie pracującego mięśnia, usprawnienie wydalania produktów przemiany materii (spalania)

• Zmiany biochemiczne prowadzące do zwiększania się odporności na zmęczenie oraz do szybszej odnowy sił

• Wzrost ilości substancji energetycznej w mięśniach

Zmiany w mięśniach zależą od intensywności i czasu trwania wysiłku

• Wysiłek umiarkowany - (50% max obciążenia) - nie zachodzą istotne zmiany, uczynnienie rezerwowych możliwości mięśni

• Duży wysiłek fizyczny (80% max obciążenia) - zwiększenie wymiarów włókien mięśniowych

• Max obciążenie długotrwałe - podobnie jak w dużych obciążeniach, ale w miarę narastania obciążeń narastają procesy degradacji włókien mięśniowych (licznych), zdolność do pracy zmniejsza się ze względu na proces uszkodzeń w mięśniach.

Wnioski:

• Najzdrowszy, najkorzystniejszy dla zdrowia organizmu ludzkiego jest długotrwały wysiłek o umiarkowanej intensywności.

• Korzystna przebudowa mięśni wywołana jest tylko wysiłkiem długotrwałym, ale o dużej intensywności (80% max obciążenia)

• Wysiłek długotrwały o max intensywności prowadzi do chronicznego zmęczenia

• Najsilniej na wzrost i rozwój układu mięśniowego wpływa trening siłowy, trening wytrzymałościowy prowadzi do wykształcenia mięśni bardziej smukły o mniejszych odwodach.

2. Układ kostny:

1. Zwiększenie odciążeń aparatu ruchu powoduje zmiany także w układzie kostnym

• Hipertrofia kości - zmiana ich kształtu, szerokości i długości

• Kości są bardziej masywne, zwiększa się szerokość powierzchni stawowych

• Hipertrofia robocza układu kostnego u osób dorosłych pod wpływem treningu rozwija się stopniowo przez okres 3-5 lat (odpowiedzi organizmu przystosowującego się do zwiększonego wysiłku).

• Zmiany te utrzymują się przez pewien czas także po przerwaniu treningu (szczególnie, jeśli kontynuowana jest aktywność ruchowa)

• Hipertrofia powoduje wcześniejsze kostnienie układu w wieku rozwojowym (skostnienie chrząstek wzrostowych)

• U dzieci i młodzieży trening przeciwdziała tworzeniu się odkształceń, czyli zapobiega i koryguje wady postawy oraz przeciwdziała osteoporozie w wieku późniejszym.

2. Korzystny wpływ ćwiczeń na aparat kostno-stawowy:

• Zwiększenie zakresu ruchomości w stawie

• Kształtowanie powierzchni stawowych

• Zwieszenie elastyczności i sprężystości torebek i więzadeł w stawach

• Ćwiczenia warunkują w dużej mierze uwapnianie kości

3. Układ krążenia:

U sportowców stwierdzono:

• Większa objętość serca (szczególnie po treningu wytrzymałościowym)

• Wzrost pojemności minutowej serca, które zmuszane do częstego wysiłku podczas treningu wszechstronnie dostosowuje się do nowych, większych wymagań. Objawia się to jego rozrostem i powiększoną zdolnością do przepompowywania krwi.

• Spowolnienie tętna spoczynkowego, a także obniżenie ciśnienia krwi

• Zmiany przystosowawcze układu krążenia do zwiększonego wysiłku fizycznego (zdolność szybkiego zwiększania pracy pod wpływem obniżenia, szybki powrót do poziomu wyjściowego po zakończeniu pracy)

• Profilaktyczne stosowany ruch może mieć znaczenie w zapobieganiu niewydolności krążenia, choroby wieńcowej, zmianach zatorowo-zakrzepowych naczyń mózgowych na tle miażdżycy, nadciśnieniu i wielu innych.

4. Układ oddechowy:

• Zwolnienie rytmu oddechowego

• Zwiększaniu pojemności płuc

• Wzrost wykorzystania tlenu w powietrzu wdychanym

• Silne mięśnie oddechowe kształtują klatkę piersiowa powodując jej rozrost i poprawę postawy ciała

• Znacznie usprawniają się procesy i zaopatrzenia organizmu w tlen

5. Układ nerwowy:

• Rozwój dodatkowych gałązek nerwowych prowadzących do włókien mięśniowych

• Ćwiczenia pobudzają pracę ośrodkowego układu nerwowego

• Rozwija się pomięć ruchowa oraz szybkość i łatwość oddziaływania na bodźce zewnętrzne

• Specjalne ćwiczenia mogą usunąć lub zmniejszyć zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów.

6. Zmiany w narządach wewnętrznych:

• Poddany systematycznym ćwiczeniom organizmu doskonali funkcjonowanie wątroby, gruczołów dokrewnych, gospodarkę hormonalną i enzymową.

• Poprawia się system obronny, wzrasta odporność na zachorowania

Urządzenia i sprzęt do kinezyterapii

• Drabinki przyścienne

• Stoły, kozetki

• Materace

• Ławeczki szwedzkie

• Lustra

• Itp.

(23-03-2009)

Postawa ciała - jest nawykiem ruchowym, człowiek może poprawić ją przez napięcie odpowiednich grup mięśniowych.

Postawa prawidłowa - to harmonijne i bezwysiłkowe ułożenie poszczególnych elementów postawy w stosunku do osi długiej ciała.

Postawa postawa odznacza się:

• Płaszczyzna strzałkowa (pacjent stoi bokiem do terapeuty):

• Głowa ustawiona jest prosto nad klatką piersiową, niednicą i stopami

• Przednia ściana szyi zbliżona jest do pionu

• Barki usytuowane są w przedłużeniu zarysu szyi

• Klatka piersiowa dobrze wysklepiona

• Łopatka przylegające do klatki piersiowej

• Brzuch płaski, a przednio-tylne wygięcie kręgosłupa łagodnie zaznaczone

• W płaszczyźnie czołowej ():

• Wszystkie symetryczne części ciała usytuowane są na tej samej wysokości

• Są tak samo oddalone od środkowej linii ciała i posiadają takie sam kształt

• W płaszczyźnie poprzecznej:

• Osie łączące stawy ramienne, biodrowe i kolanowe oraz poprzeczna oś głowy są do siebie równoległe i prostopadłe do płaszczyzny strzałkowej

Postawa wadliwa - to stan w którym nastąpiło zdeformowanie kręgosłupa, klatki piersiowej, miednicy lub kończyn dolnych. Postawę wadliwą znamionują zarówno wady proste jak i złożone.

POSTAWA CAIŁA

1. Płaszczyzna czołowa (z tyłu):

• Kręgosłup - linia wyrostków kolczystych przebiega pionowo ustawiona prosto

• Głowa - w położeniu kręgosłupa

• Barki - łagodnie opadające, ustawione na jednym poziomie

• Łopatki - przylegające do klatki piersiowej, górne brzegi i kąty dolne usytuowane na jednym poziomie, przy środkowe brzegi jednakowo oddalone od kręgosłupa

• Trójkąty taliowe - o jednakowym kształcie, usytuowane na tej samej wysokości

• Miednica - jednakowy zarys bioder, kolce biodrowe tylne górne na jednym poziomie

• Kończyny dolne - bruzdy pośladkowe symetryczne, podłużne osie ud i goleni tworzą niewielki kąt (ok. 10 stopni) z wierzchołkiem zwróconym do wewnątrz, podłużna oś goleni tworzy z podłużną osią pięty jedną linię pionową.

z przodu:

• Głowa i barki - jak przy badaniu od tyłu

• Obojczyki - ustawione poziomo lub lekko skośnie

• Klatka piersiowa - symetryczna, prawidłowo wysklepiona

• Miednica - kolce biodrowe przednie górne na jednym poziomie

• Kończyna dolna - środek rzepki znajduje się nad II kością śródstopia, kolana i kostki wewnętrznej stykają się lub są bardzo nieznacznie oddalone

2. Płaszczyzna strzałkowa:

• Zrównoważenie ciała, tzn czy tułów i głowa usytuowane są w pionie, czy są odchylone w przód czy w tył

• Usytuowanie głowy

• Usytuowanie barków

• Wysklepienie klatki piersiowej

• Kształt powłok brzusznych

• Wielkość przednio-tylnych wygięć kręgosłupa

Badanie czynnościowe - mają na celu wykrycie nie ujawniających się w statyce objawów związanych z nieprawidłowościami postawy, a także mogą być ich przyczynami i skutkami.

1. Badanie w słoniach

1. Skłony tułowia w prawo i lewo

2. Skłony tułowia w przód:

• (patrząc z tyłu) obserwujemy asymetrię pleców w odcinku Th i L kręgosłupa (oznacza się prawo lub lewo po stronie usytuowanej wyżej)

• (patrząc z boku) obserwujemy nieregularność łuku utworzonego przez linię wyrostków kolczystych

2. Badanie w siadzie:

1. Patrząc od tyłu - w przypadku stwierdzenia w pozycji stojącej jednołukowej skoliozy i różnego ustawienia kolców biodrowych tylnych górnych, utrzymywanie się tych objawów w pozycji siedzącej wyklucza nam jako przyczynę nierówną długość kończyn dolnych

2. Patrząc z boku - sprawdzamy w swobodnym siadzie czy tworzy się kifoza w odc L. Przy maksymalnym wyproście kręgosłupa sprawdzamy czy tworzy się lordoza w odc Th.

3. Test postawy Matthiassa:

• Informuje o zdolności antygrawitacyjnego oddziaływania mięśni.

• Polega on na mierzeniu czasu utrzymywania skorygowanej postawy ciała z ramionami uniesionymi z przodu do poziomu

(30-03-2009)

4. Wykrywanie ograniczeń ruchów - prostymi testami w określonych pozycjach wykrywa się przykurczę współwystępujące z nieprawidłowościami postawy, następujących grup mięśni:

• Piersiowych - (test ścienny Degi)

• Niemożność przyciągnięcia do ściany wyprostowanej KG (kończyny górnej)

• Pomiar odległości między ścianą a wyrostkiem rylcowatym k. łokciowej lub kąt zawarty pomiędzy podłużną osią ramienia, a pionem.

• Zginaczy uda - (test Thomasa)

• Unoszenie się nad podłożem kd po przyciągnięciu do brzucha zgiętej w stawach biodrowych i kolanowych kończyny przeciwnej

• Pomiar: odległość pomiędzy kostką boczną a podłożem lub kąt zawarty pomiędzy osia podłużną uda, a poziomem

• Kulszowo-golenikowych - (test Laseque'a)

• Bólowe ograniczenie biernego unoszenia do pionu wyprostowanej w stawie kolanowym kd

• Pomiar: odległość pomiędzy dołem podkolanowym, a podłożem lub kąt pomiędzy podłużną osią uda a podłożem

Podział i przyczyn wad postawy wg Kasperczyka

Wady wrodzone:

Kości:

• zaburzenia kostnienia

• dodatkowe żebra

• kręgozmyk

• rozszczep kręgów

• asymetria długości kończyn

• wady stóp

Mięśnie:

• postępujący zanik mięśni

• wrodzona atonia mięśniowa (brak napięcia)

Wady nabyty:

Rozwojowe:

• krzywica

• ch. Scheuermanna

nawykowe

• ich przyczyn należy upatrywać w trzech sferach czynników, do których należą: czynniki środowiskowe, czynniki morfologiczne, czynniki fizjologiczne.

WADY KRĘGOSŁUPA W PŁASZCZYŹNIE SPRZEAŁKOWEJ

Plecy okrągłe - nadmierne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi. Mogą być wrodzone lub nabyte. Nabyte mogą wynikać z krzywicy, ch. Scheuermanna, ZZSK. Mogą być wynikiem przeciążenia pracą statyczna podczas niewłaściwej pozycji przy pracy lub nauce. Sylwetka: głowa i barki wysunięte ku przodowi, klatka piersiowa spłaszczona, zapadnięta, ustawiona w pozycji wydechowej, łopatki odstające, rozsunięte, kifoza powiększona, lordoza mała. Mięsnie rozciągnięte i osłabione to: prostownik grzbietu, mm karku, m. równoległoboczny, m. czworoboczny. Mięsnie przykurczone i napięte to mm piersiowe, m. zębaty przedni. Zadania to: zwiększenie ruchomości kręgosłupa, skracanie mięsni grzbietu na całej długości, mięśni ustalających łopatki oraz zginaczy uda, wydłużenie mięśni karku, szyi oraz brzucha i prostowników uda, wydłużenie lub rozciagnięcie mięśni piersiowych.

Plecy wklęsłe - pogłębienie lordozy lędźwiowej (hiporordoza lędźwiowa). Mogą być wrodzone lub nabyte, będące skutkiem dystonii mięśniowej. Sylwetka: zaznaczone wygięcie lordozy lędźwiowej nad uwypuklającymi się pośladkami, zaakcentowane przodopochylenie miednicy, brzuch wypukły. Mięśnie rozciągnięte i osłabione: mm pośladkowe wielkie, kulszowo-goleniowe, mm brzucha (m. prosty). Mięśnie przykurczone i napięte: mm biodrowo-lędźwiowe, m. prosty uda, prostownik grzbietu (odc. L), m. czworoboczny lędźwi. Zadania: rozciągnięcie zespołu mięśni nadmiernie napiętych, zwłaszcza biodrowo-lędźwiowego i prostownika grzebietu, zwiększenie siły i wytrzymałości mm brzucha, pośladkowych wielkich i kulszowo-goleniowych w pozycjach zbliżenia przyczepów, utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa, wzmocnienie siły mięśni grzbietu (odc. Th).

Plecy płaskie - spłaszczenie lub brak fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Brak fizjologicznych wygięć powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa, poszczególne jego elementy podlegają wpływom przeciążeniowym i szybszemu zużyciu, prowadząc do zmian zwyrodnieniowych. Sylwetka: mała lordoza, mała kifoza, płaska klatka piersiowa, barki opadające. Mięśnie rozciągnięte i osłabione: mięśnie grzbietu (odc. L), mm biodrowo-lędźwiowe. Mięśnie przykurczone i napięte: mm brzucha, mm pośladkowe. Zadania: skracanie mięśni grzbietu w odc. L, mięśni zginaczy uda i mięśni unoszących barki (naramienne, czworoboczne), wydłużenie mięśni brzucha, pośladkowych i kulszowo-goleniowych.

Plecy okrągło-wklęsłe - powiększona lordoza lędźwiowa i kifoza piersiowa. Przyczyną wady Mozę być kąt przodopochylenia miednicy, w związku z czym zwiększa się lordoza lędźwiowa i na drodze odcinkowej kompensacji dochodzi do pogłębienia kifozy piersiowej. Sylwetka: duża lordoza lędźwiowa i kifoza piesiowa, barki wysunięte do przodu, łopatki odstające, klatka piersiowa spłaszczona, wystający brzuch. Mięśnie skrócone i osłabione: prostownik grzbietu (odc. Th), mm czworoboczny, mm brzucha, m pośladkowe. Mięśnie przykurczone i napięte: prostownik grzebietu (odc. L), mm obręczy barkowej i klatki piersiowej, karku i szyi, zginacze uda (biodrowo-lędzwiowy). Zadania: skracanie mięśni brzucha, mm pośladkowych, mm grzbiet (odc. L), mięśni karku i szyi -wydłużenie lub rozciąganie mm zginaczy uda )gł. biodrowo-lędźwiwe) i przywodzących barki (gł. Piersiowe wielkie).

POSTAWA CIAŁA

Boczne skrzywienia kręgosłupa (skoliozy)

• Jest to zespół wielopłaszczyznowy zniekształceń kręgosłupa i bezpośrednio lub pośrednio z nim związanych zmian w układzie ruchu, klatce piersiowej i narządach wewnętrznych.

Klasyfikuje się ją ze względu na:

• Lokalizację (piersiowe, lędźwiowe, szyjne)

• Liczbę łuków (jednołukowe, wielołukowe)

• Pierwotność skrzywienia (pierwotne, wtórne)

• Okres ujawniania i przyczynę powstania (wrodzone, rozwojowe, idiopatyczne)

• Stopień zaawansowania procesu patologicznego (funkcjonalna, strukturalna)

• Stopień mechanicznego i anatomicznego wyrównania się

• Występowanie w różnych okresach wzrostu dziecka (wczesno-dziecięce, dziecięce, dzieci dorastających)

• Wielkości kąta skrzywienia

Odchylenie to występuje w płaszczyznach:

• Czołowa - kręgosłup wygina się w bok, lewo lub prawo

• Strzałkowej - pogłębienie się wygięcia lordotycznego lub kifotycznego

• Poprzecznej - następuje rotacja kręgów, co prowadzi do powstania garbu.

W zależności od stopnia wyróżnia się stadia skoliozy:

• Postawa skoliotyczna - wstępne stadium wady. Występuje asymetria barków, łopatek, trójkątów talii, ale nie dochodzi jeszcze do bocznego skrzywiania.

• Skolioza I stopnia - to skrzywienie, którego wartości kątowe nie przekraczają 30 stopni. Zmiany dotyczą układu mięśniowo-więzadłowego, bez zniekształceń kostnych.

• Skolioza II stopnia - skrzywienie o wartościach kątowych 31-60 stopni. Występują zmiany w kręgach i krążkach międzykręgowych. Kręgosłup ulega zrotowaniu, co objawia się garbem żebrowym.

• Skolioza III stopnia - skrzywienie o kącie przekraczającym 60 stopni, z daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi jak: torsja i sklinowacenie kręgów, deformacja żeber i miednicy

Torsja powstaje w wyniku obracania się kręgów i oporów stawowych przez otaczające tkanki. W następstwie tego występuje:

• Rozpłaszczenie i zmniejszenie wysokości trzonu po stronie wklęsłej

• Skrócenie nasady łuku po stronie wklęsłej

• Ustawienie wyrostka poprzecznego strony wypukłej w płaszczyźnie zbliżonej do strzałkowej

• Skrócenie oraz przemieszczenie wyrostka kolczystego ku stronie wklęsłej

• Zmiana kształtu otworów kręgowych

• Torsja dotyczy w największym stopniu kręgu na szczycie skrzywienia

Nieleczona skolioza prowadzi do:

• Zniekształcenia klatki piersiowej

• Uciskania narządów wewnętrznych (serca i płuca), prowadzi do upośledzania wydolności krążenia i oddychania

• Zmniejszenia sprawność fizycznej

• Duszności

• Kompleksu psychicznego, spowodowanego obecnością garbu żebrowego

WADY KLATKI PIERSIOWEJ

• Wady patologiczne klatki piersiowej są wadami rozwojowymi, powstałymi na skutek przebytej krzywicy

• Mimo wielkiego postępu jaki poczyniła medycyna - krzywica ciągle jeszcze daje znać o sobie, choć najczęściej już w postaci objawów jej przebycia.

Charakteryzując ujemny wpływ zniekształceń klatki piersiowej na układ oddechowy i sercowo-naczyniowy, należy wymienić:

• Osłabienie mięśni oddechowych (może się również zdarzyć, że słabe mięśnie oddechowe są przyczyną powstawania wad klatki piersiowej)

• zmniejszenie pojemności życiowej płuc

• ograniczenie ruchomości klatki piersiowej

Wady klatki piersiowej:

Klatka piersiowa lejkowata / szewska

• jest następstwem zaburzenia rozwoju przepony lub też nieproporcjonalnego zrostu chrząstek żebrowych w stosunku do elementów

• charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber

• na skutek osłabienia mięśni grzbietu, wysunięcia barków do przodu, spłaszczenia klatki piersiowej i wiotczenie mięśni brzucha, przy oddychaniu występują paradoksalne ruchy klatki piersiowej

• jeżeli dno „lejka” wpada ściśle w linii środkowej - zmiany są symetryczne

• dzieci dotknięte tą wadą wykazują słaby rozwój fizyczny i wadliwą postawę, są zwykle apatyczne, mało ruchliwe i skłonne do schorzeń układu oddechowego oraz sercowo-naczyniowego.

Klatka piersiowa kurza:

• Klatka piersiowa kurza - jest wadą spotykaną znacznie rzadziej niż klatka piersiowa lejkowata. Cechuje ją zniekształcenie mostka, który tworzy silne uwypuklenie do przodu na kształt dziobu łodzi, podobnie jak to ma miejsce u ptaków. W wyniku tego żebra tracą kształt wygięty - tworząc poniżej sutków wyraźną wklęsłość.

• Rozróżnia się dwie postacie klatki piersiowej kurzej

• W pierwszej postaci uwypuklona jest tylko rękojeści mostka. Położenie trzonu mostka albo jest prawidłowe, albo jest ono odchylone nieco do tyłu

• Druga postać charakteryzuje się wysunięciem do przodu mostka. Najbardziej ku przodowi sterczy zwykle wyrostek mieczykowaty

WADY KOŃCZYN DOLNYCH

Wady kolan:

Kolana koślawe - oś podudzia tworzy z osią kąt otwarty na zewnątrz.

• Występuje gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach między stopami tworzy się odstęp

• Mierzymy w stopniach lub ocenia taśmą centymetrową między kostkami przyśrodkowymi

• Koślawość kolan u kobiet jest większa niż u mężczyzn, ponieważ miednica u kobiet jest znacznie szersza

• Koślawość kolan prawidłowa - nie przekracza 10 stopni, a odstęp między kostkami przyśrodkowymi nie jest większy niż 4-5 cm.

• Mięsnie rozciągnięte i osłabione: półbłoniasty, półścięgnisty, krawiecki, czworogłowy (gł. przyśrodkowa), więzadło poboczne piszczelowe

• Mięśnie przykurczone i napięte: m. biodrowo-piszczelowy, dwugłowy uda, więzadło poboczne strzałkowe

Kolana szpotawe - oś podudzia tworzy z osia uda kąt otwarty do wewnątrz:

• Szpotawość kolan rozpoznaje się gdy przy wyprostowanych kolanach i złączonych stopach między kolanami powstaje odstęp

• Wielkość odchylenia mierzy się w stopniach lub centymetrach między kłykciami przyśrodkowymi.

• Mięśnie rozciągnięte i osłabione: dwugłowy, mm strzałkowe, więzadło poboczne strzałkowe

• Mięśnie przykurczone i napięte: m półbłoniasty, m. półścięgnisty, m. czworogłowy, więzadło poboczne piszczelowe.

(27-04-2009)

WADY STÓP

Do najczęściej występujących wad stóp zaliczamy:

1. Stopa płaska - jest to stan poprzedzony poprzez płaskostopie czynnościowe (stopniowego obniżania się podłużnego sklepienia stopy na skutek niewydolności stopy statyczno-dynamicznej).

2. Stopa płasko-koślawa - pięta ulega skręceniu na zewnątrz, a opiera się o podłoże brzegiem przyśrodkowym. Często ta wada łączy się z koślawością kolan.

3. Stopa poprzecznie płaska - obniżenie kości śródstopia i spłaszczenie łuku poprzecznego przedniego

4. Stopa szpotawa - pięta ulega skręceniu do wewnątrz. Stopa opiera się o podłoże krawędzią zewnętrzną

5. Stopa wydrążona - pogłębienie wydrążenia stopy w odcinku pomiędzy guzem piętowym a głowami kości śródstopia (wysokie podbycie)

6. Stopa końska i stopa piętowa - stopy rzadziej spotykanie

Stopa płaska i płasko koślawa

3. Znacznie częściej dysfunkcja ta jest wynikiem dysproporcji pomiędzy siłą mięśni a wymogami jakie stawiamy stopie

4. Kość piętowa ustawia się koślawo (na zewnątrz)

5. Głowa kości skokowej zsuwa się w dół i w konsekwencji dochodzi do spłaszczenia łuku dynamicznego w miejscu największego obciążenia

6. Schorzenie to można określić jako nieprawidłowość polegającą na obniżeniu łuków podłużnych i równoczesnym odchyleniu osi pięty na zewnątrz.

Stopa szpotawa:

1. Odwrotność stopy koślawej i płasko koślawej. Często związana ze szpotawością kolan.

Paluch koślawy (hallux) - zniekształcenie polegające na:

1. Koślawym ustawieniem palucha (na zewnątrz krawędzi stopy)

2. Szpotawym ustawieniem kości śródstopia (do wewnątrz krawędzi stopu)

3. Wystawanie po stronie przyśrodkowej stopy głowy i kości śródstopia

4. Przyczyny to:

1. Słabsza budowa mięśniowo-więzadłowo-stawowa stopy kobiecej

2. Szkodliwe obuwie (obcas - gdyż przenosimy obciążenie na przodostopie, szpiczasty kształt przodostopia)

5. Objawy:

1. Ból

2. Stan zapalny

3. Pieczenie pod głowami kości śródstopia

4. Niemożliwość dopasowania obuwia

5. Podwichnięcie/zwichnięcie stawu palucha

6. Modzele na głowie kości śródstopia

7. Zwiększony kontur stopy

Palce młoteczkowate - wada polegająca na kontowym zgięciu stawu paliczkowego. Przyczyna nieznana. Często występuje u kobiet.

SFTR

W goniometrze mamy możliwość zapisywania wszelkich informacji w 3 płaszczyznach:

1. Strzałkowa (S)

2. Czołowa (F)

3. Poprzeczna (T)

4. Wszelkie inne powinny być zredukowane do tych 3 płaszczyzn.

5. Ruchy rotacyjne (R)

1. Ruchy wyprostu i wszelkie ruchy prowadzone od ciała (skłony, skręty w lewo, i rotacja zewnętrze)

2. Pozycja wyjściowa

3. Ruchy zgięcia i ruchy prowadzone do ciała (skłony skęty w prawo, rotacja wewnętrzna)

TESTY FUNKCJONALNE

Testy te spełniają następujące zadania: umożliwiają wczesną diagnozę, ułatwiają program rehabilitacji dla konkretnego pacjenta, ułatwiają dobór ćwiczeń. One też ułatwiają wprowadzanie do programu ustalonym z pacjentem zmian które zależą od zmieniającego się stanu pacjenta i wyników kolejnych badań. One też ułatwiają ocenę wyników rehabilitacji.

KRĘGOSŁUP

Test palce-podłoga (odległości końca palca od podłoża) - pacjent musi mieć wyprostowane kolana, najbardziej wychylić się do przodu i zrobić jak największy skłon do podłogi. Interpretacja: ważne jest to, ze

Test Patricka - różnicowanie chorób stawu biodrowego i krzyżowo-biodrowego, ocena napięć mięśni przywodzicieli. Wykonanie: pacjent w pozycji leżącej, kończyna jedna wyprostowana a druga zgięta w stawie biodrowym i kolanowym.

04-05-2009

ZASADY WYKONYWANIA ĆWICZEŃ LECZNICZYCH

Kinezyterapia dzieli się na miejscową i ogólną

Ćwiczenia bierne:

Cele:

• Zamiana ruchu biernego na czynny

• Wzmożenie torowania prioprioreceptywnego

• Wzmożenie torowania exteroreceptywnego (czucia dotyku)

• Wzmożenie torowania ideomotorycznego (automatyczne następstwo bodźca myślowego)

• Poprawa trofiki tkanek miękkich objętych porażeniem

• Zapobieganie odleżynom (poprawa trofiki, działanie pompy mięśniowej)

• Utrzymanie fizjologicznych zakresów ruchu

• Utrzymywanie prawidłowej elastyczności i plastyczności mięsni, wiezadeł i torebek stawowych

• Zapobieganie procesom osteomalacji inaczej (rozmiękanie kości lub krzywica dorosłych, to niedostateczna mineralizacja kości)

• Zachowanie czucia proprioreceptywnego i pamięci ruchowej.

Wskazania:

• Porażenia i niedowłady mięśni zarówno wiotkie jak i spastyczne

• Początkowy okres uruchomiania stawu po zabiegu operacyjnym

• Stan po długotrwałym unieruchomieniu kończyn

• Żłą trofika tkanek miękkich (pacjenci nieprzytomni)

Przeciwwskazania:

• Przypadki pourazowe po złąmaniach z niepełnym zrostem (zrost po 3-4 niesiacach)

• Stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych

• Stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych

• Stany zapalne żył

• Rany skóry, mięśni i tkanek miękkich

• Stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)

• Wystąpienie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)

• Temperatura powyżej 38 stopni Celcjusza

• Ciśnienie rozkurczowe powyżej 100, skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)

• Ogólny ciężki stan pacjenta

• Stan po tomografii komputerowej z kontrastem

• Stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego)

Zasady wykonywania ruchu:

• Odcinek bliższy ćwiczonego stawu musi być ustabilizowany tak, aby ruch odbywał się tylko w stawie i nie był wspomagany przez ruch w innym stawie

• Stabilizację uzyskuje się przez odpowiednio dobraną pozycję wyjściową lub przez zastosowanie pasów stabilizujących.

• Chwyt stosowany przy ćwiczeniach biernych musi być pewny - nie może jednak sprawiać choremu bólu.

• Ruchy w stawach pacjenta wykonuje fizjoterapeuta.

• Płynnie we właściwej płaszczyźnie i wokół fizjologicznych osi stawu.

• W pełnym fizjologicznie zakresie ruchu zgodnym z normą dla danego stawu.

• W stawach bolesnych nie należy nigdy przekraczać granicy bólu.

• Wykonując ruchy bierne w stawach trzaba odciągnąć od siebie kości tworzące staw, aby zmniejszyć nacisk i tarcie powierzchni stawowych o siebie.

• Wszystkie ruchy w ćwiczonym stawie powtarza się 20-30 razy w czasie jednego zabiegu, z uwzględnieniem fazy ruchu, powrotu do pozycji wyjściowej i krótkiej przerwy.

• Ćwiczenia bierne wykonuje się 2-3 razy dziennie (im cięższy stan pacjenta tym częściej)

• Tempo ćwiczeń wolne i rytmiczne

STAW BARKOWY:

Zgięcie

Sposób 1.

PW: siad

Chwyt:

• Jedna ręką obejmujemy podchwytem staw promieniowo-nadgarstkowy i rękę w ten sposób, że wyprostowany palec wskazujący kinezy terapeuty spoczywa na dłoni chorego

• Druga ręką stabilizuje się bark. Bark stabilizuje się przy zbinaniu ramienia do kąta ok. 70 stopni (ponieważ dalej ruch odbywa się wraz z łopatką i obojczykiem)

• Oraz przy prostowaniu ramienia od pozycji zerowej do tyłu.

Ruch: zginanie i prostowanie ramienia. Podczas ruchu zbinania ramienia przedramię chorego przylega do przedramienia kinezy terapeuty po przekroczeniu pozycji zerowej, a przy prostowaniu aż do osiągnięcia pozycji zerowej.

Odwiedzenie i przywiedzenie ramienia

Pw: siad

Chwyt: jak przy zbięciu

ZĘBATY !! !! !!

Zginanie i prostowanie ramienia

Odwiedzenie i przywiedzenie ramienia

ZTAW BIODROWY

Zginanie uda

Odwiedzenie i przywiedzenie uda

Trujzgięcie to zgięcie w stawie biodrowym, kolanowym i skokowym

OCENA CHODU

• Budowa człowieka jest wynikiem milionów lat ewolucji, podczas której ciało ludzie zostało przystosowane do poruszania się w pozycji pionowej

• Proces, podczas którego kształtowało się ciało człowieka ma bezpośredni wpływ na sposób poruszania się.

• Układ ruchy jest bezpośrednio odpowiedzialny za utrzymanie pozycji człowieka oraz za jego ruchy

Dzielimy je na:

1. Układ szkieletowy, który jest bierną częścią układu ruchu i składają się na niego kości oraz połączenia międzykostne. Układ ten pełni funkcję podporową, ruchową, amortyzującą i funkcję ochronną narządu trzewnych oraz nerwowych.

2. Układ mięśniowy, który, jak sama nazwa wskazuje, składa się z mięśni (stanowi od 40-50% masy człowieka) i ścięgien. Dzięki układom szkieletowemu i mięśniowemu człowiek Mozę wykonywać ruchy lokomocyjne, zmieniające pozycję poszczególnych części ciała względem siebie i przede wszystkim może utrzymać wyprostowaną pozycję ciała.

Ocena chodu

Sposób w jaki ukształtowane jest ciało każdego człowieka odbija się w jego ruchu i ma na niego ścisły wpływ. Wszystkie wady wrodzone bądź nabyte układu ruchu natychmiast zauważalne są w sposobie poruszania.

• Chód i bieg jest skomplikowanym procesem wymagającym ścisłęj współpracy i synchronizacji pomiędzy centralnym układem nerwowym, a dużą ilością mięśni.

Bieg jest naturalnym przedłużeniem chodu. Oba te ruchy można opisać między innymi przez

• Okres kroku

• Długość kroku

• Przyspieszenie dolnych kończyn

• Zasięg ruchu wykonywanego przez kończyny

Dla chodu wyróżniamy charakterystyczny punkt jakim jest moment, w którym obie stopy mają kontakt z podłożem tzw. podwójne wsparcie.

W celu opisania chodu (także biegu), trzeba wprowadzic kilka niezbędnych pojęć:

• Przez cykl chodu rozumieć należy okres pomiędzy kolejnymi chwilami kontaktu jednej z pięt, z podłożem (np. jest to okres pomiędzy następującymi po sobie uderzeniami prawej pięty o podłoże).

Dla każdej z chód wyróżnić należy dwie fazy:

• Tance faze podczas której stopa ma kontakt z podłożem

• Swing faze kiedy stopa znajduje się w powietrzu

Cykl chodu zaczyna się od udeczenia pięty (np. prawej nogi) o podłoże. W tym momencie zaczyna się stance faze dla prawej nogi. Noga w kostce się zgina i cała stopa dotyka podłoża. Ciężar ciałą przenoszony jest na prawa nogę. W tej chwili od podłoża odrywa się pięta lewej nogi i zaczynana się swing faze dla lewej nogi. Lewa noga zgina się w kolanie i wyrzucana jest do przodu by nasępnie pięta ponownie została położona na ziemi. Kolejne fazy dla każdej z nóg występują naprzemiennej i składają się w całą sekwencję będącą chodem.

• Chód człowieka jest ruchem symetrycznym tzn. każda z kończyn wykonuje podobny ruch z odpowiednim przesunięciem fazowym w stosunku do drugiej kończyny.

• Ruch bioder jest charakterystyczny dla każdej osoby.

• Analizując rotację bioder, ich specyficzny falujący ruch można dostrzec różnicę nie tylko pomiędzy poszczególnymi osobnikami, ale każdy pomiędzy poszczególnymi grupami populacji ludzkiej. I tak wykazano, iż na podstawie samej analizy ruchu bioder można określic płeć osoby.

• Każdy osobnik w odmienny sposób (inna częstotliwość, kąty wychylenia itd.) porusza udem i podudziem.

• Analiza biomechaniczna

• Cechy chodu fizjologicznego

• Wyznaczniki chodu

• Analiza dynamiczna

• Praca mięśni (wewnętrzna)

• Siłą grawitacji (zewnętrzna)

3. Analiza kinematyczna

• Wzajemne położenie kkd względem siebie

Analiza biomechaniczna

Cechy chodu fizjologicznego

• Dwunożnym

• Naprzemienny

• Przedsiębierny (do przodu)

• Symetryczny

• Harmonijny:

• Izometryczny (jednakowa długość kroku)

• Izochroniczny (czas podporu taki sam po obu stronach)

• Izotoniczny (stałe napięcie mięśni)

Wyznaczniki chodu:

• I, II, VI - dotyczą zmiany położenia miednicy i stawów biodrowych

• III i V - dotyczy zakresu ruchu w stawach kolanowych

• IV - dotyczy ruchu stopy i stawu skokowo-goleniowego

I wyznacznik

Skręt miednicy w płaszczyźnie poziomej.

• W chwili wysunięcia nogi wykrocznej do przodu miednica podąża za tym ruchem i wysuwa swą wykroczną stronę nieco do przodu

Wykonuje (miednica) w płaszczyźnie poziomej: skręt ok. 4 stopnie do przodu, skręt ok. 4 stopnie do tyłu

• Ruch odbywa się w obu biodrach, w skutek ruchu miednicy udo nogi wykrocznej ustawia się do zewnątrz, a udo nogi podpierającej ustawia się w rotacji do wewnątrz.

• Skręcenie się miednicy wydłuża krok.

II wyznacznik

Pochylenie miednicy w płaszczyźnie czołowej

• Określa ustawienie miednicy i stawów biodrowych w płaszczyźnie czołowej

• Podczas chodu miednica (w warunkach prawidłowych) ustawia się lekko ukośnie, opadając w stronę kończyny przenoszonej

• Staw biodrowy kd podporowej - ustawiony w przywiedzeniu

• Staw biodrowy kd przenoszonej - ustawiony w identycznym odwiedzeniu

• Miednicę przed większym opadaniem w kierunku kończyny przenoszonej zabezpiecza napięcie mięśnia pośladkowego średniego po stronie przeciwnej

III wyznacznik

Zgięcie kolana w fazie podporu

• W fazie podporu gdy stopa styka się z podłożem, kolano jest wyprostowane

• Zaraz potem zgina się ono do kąta 15 stopni, aż stopa przyłoży się podeszwą do podłoża

• Zaraz po tym po okresie pełnego obciążenia stopy następuje znów całkowity wyprost.

• Zgięcie kolana w chwili gdy masa ciała przenosi się do przodu ponad nogę podbierającą, redukuje wysokość unoszenia środka ciężkości.

• Wygładza to linię przebiegu środka ciężkości.

IV wyznacznik

Ruchy stopy i stawu skokowo-goleniowego

• Gdy pięta nogi wykrocznej styka się z podłożem, stopa jest uniesiona grzbietowo, zaraz potem zgina się podeszwowo, przykłada do podłoża i ustala

• Goleń wraz z kostkami zataczają łuk ponad piętą

• Następuje moment pełnego obciążenia stopy, pod koniec którego zaczyna unosić się pięta

• Ruch odbywa się wokół osi obrotu, mieszczącej się w przedstopiu (głowa kości śródstopia i stawy śródstopio-paliczkowe)

V wyznacznik

Ruch kolana

• Kolano się zgina w momocie styku pięty z podłożem

• Kostki unoszą się zakreślając łuk ponad stępem, oraz po raz drugi gdy pięta zaczyna unosić się a stopa przygotowuje się do odbicia

• Kolano zgina się zawsze wtedy gdy długość kończyny zwiększa się wskutek unoszenia kostek

• Ruchy kolana i stopy są sprężyste

VI wyznacznik

Ruchy boczne miednicy

• Naprzemienne przekładanie masy ciała z jednej nogi na drugą, powoduje naprzemienne przesuwanie miednicy na boki w płaszczyźnie poziomej

• Boczne ruchy miednicy łączy się z wyznacznikiem I i II

• Miednica podąża w kierunku nogi podporowej

• Ruchy boczne miednicy najbardziej widoczne są podczas wolnego chodu

• Podczas biegu zostają całkowicie zniwelowane

• Wykonywane są w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i obu stawach biodrowych (przywodzenie + odwodzenie _rotacja)

• Wielkość wychyleń bocznych miednicy jest osobniczo różna

• OCENA CHODU

Analiza dynamiczna

• Analiza to określa wielkość siły określonego mięśnia potrzebną w trakcie prawidłowego chodu.

• Idąc po płaskim podłożu człowiek poddany jest działaniu sił:

• Zewnętrznych: siła grawitacji, reakcja podłoża

• Wewnętrznych: sił pracujących mięśni

Ze względu na rolę jaką określone mięsnie spełniają w cyklu chodu rozróżniamy:

• Mięśnie stabilizujące

• Mięśnie przyspieszające

• Mięśnie hamujące

Faza podporu

1. Przyłożenie pięty do podłoża:

• Mm. Prostownik stopy, prostownik długi palców, prostownik długi palucha, piszczelowy przedni - skurcz izometryczny

• Mm czworogłowy uda - skurcz izometryczny

• Mm kulszowo-goleniowe - skurcz koncentryczny (skurcz ten powoduje przyciąganie się (zbliżanie) do siebie ścięgien (przyczepów kostnych), skracają się więc mięśnie, wykonując ruch w określonym kierunku) przeciw zgięciu stawu biodrowego

2. Stopa płasko:

• M, czworogłowy uda - rozkurcz ekscentryczny (jest to skurcz w trakcie którego przyczepy mięśniowe oddalają się od siebie. Polega na wydłuzeniu mięśnia z jednoczesnym włączeniem siły pasywnej)

3. Obciążenie właściwe:

• M. trójgłowy łydki - koncentrycznie

• M. strzałkowy długi - koncentryczne

• Czworogłowy rozpoczyna pracę koncentryczną

Faza przenoszenia

Podczas całej fazy na kończynę dolną działa jedynie siłą ciężkości. Równoważy ją siła izometryczna mm przedniej ściany goleni zapewniająca czynnościowe skrócenie kd:

• M. prostownik długi palców

• M prostownik długi palucha

• M piszczelowy przedni

• M biodrowo-lędźwiowy i prosty uda (utrzymuje zakres zgięcia 25 stopni)

• Mm kulszowo-goleniowe (hamujące podudzie)

Warunki ekonomicznego chodu:

• Mobilizacja i stabilizacja z pokonaniem grawitacji

• Możliwość przenoszenia ciężaru ciała do przodu

• Wymagane zakresu ruchów stawów kończyn i kręgosłupa (wyprost i rotacja tułowia)

• Dostateczna siła mięśniowa

• Koordynacja ruchowa

• Motywacja

• Chód jest najbardziej ekonomiczny, gdy pacjent potrafi w prawidłowy sposób przenosić ciężar ciała na obie kończyny

Warianty chodu:

Chód zmienia się w różnych okolicznościach. Staindler odróżnia kilka typów tzw. fizjologicznej przesady w normalnym chodzie.

Chód kołyszący

• Spostrzegamy go niekiedy u kobiet

• Sprzężone w działaniu mięśnia pośladkowego wielki i napinający powieź szeroką po stronie podporu oraz m. prostownik grzbietu po stronie wykroku włączają się w mechanizm chodu z pewnym zwolnieniem

• Zwiększa to zakres ruchu unoszenia i obniżania miednicy oraz jej stopień pochylenia ku dołowi po stronie wykroku z równoczesnym obniżeniem barku po stronie podporu.

Chód marynarski

• Jego mechanizm jest podobny, ale w większym nasileniu

• Środek ciężkości ma przesadne wychylenie w bok

• Chód marynarski jest skutkiem pracy w zawodach, w których człowiek musi wykonywać czynności na chwiejącym się, niestabilnym podłożu, a punkt ciężkości ciała bywa często nagle przemieszczany

• Zmusza to do podświadomego utrzymania pogotowia w chwytaniu równowagi ciała (marynarze, budowlańcy itp.)

Chód drobnym krokiem

• Wykrok jest nienormalnie zmniejszony

• Długość kroku mała, liczba kroków w jednostce czasu większa

• Jest to normalny chód osób krótkonogich

• Wpływ na chodzenie mają: szybkość chodu, wzrost ciała, masa ciała, długość nóg, zmęczenie, obuwie, osłabienie wzroku itd.

• Kobiety używające obuwie z wysokim obcasem chodzą z nieco zgiętymi kolanami i wykonują skręty w lędźwiach

• W miarę starzenia się organizmu z wiekiem zmniejsza się siła mięśni, a stawy tracą elastyczność

• Zakres ich ruchów zawęża się

• Utrata np. przeprostu biodra u osób starszych zmniejsza długość ich kroku

Składniki chodu patologicznego

Nierównomierna długość kończyn

• Jeśli stawy kończyn są ruchome, badany wyrównuje różnicę w długości kończyn przez funkcjonalne wydłużenie krótszej kończyny, nadając stopie końskie ustawienie lub przez funkcjonalne skrócenie dłuższej nogi, ustawiając kolana i biodra w zgięciu lub w przeproscie kolana ku tyłowi oraz spłaszczając sklepienie stopy

• Przy dużych różnicach długości (np. w wadach wrodzonych) badany łączy wszystkie możliwości wyrównania różnicy, aby uzyskać poziome ustawienie miednicy

• Niekiedy obniżenie miednicy po stronie krótszej nogi wyrównuje różnicę w długości nóg, lecz powoduje to niepożądaną skoliozę wyrównawczą

Deformacja stopy: końska, piętowa, szpotawa zmniejszają powierzchnie podparcia w fasie podporu.

• Współistniejące defekty mięśniowe zaburzają odbicie pięty

• Deformacja stopy bądź skracają, bądź wydłużają kończyny, co wpływa na ustawienie miednicy

• Sztywność lub koślawość palucha (hallux)

• w okresie bolesnym pacjent unika posługiwania się tymi stawami

• stawia wiec stopy w obrocie na zewnątrz, obciąża bardziej zewnętrzny brzeg stopy i pięty

• kąt chodu zwiększa się

• mięsień trójgłowy łydki bierze mniejszy udział w akcji chodu

• stopa odbija się jako całość

Staw skokowo-goleniowy

• Zesztywnienie niebolesne pod kątem prostym powoduje utykanie w płaszczyźnie strzałkowej z pochyleniem tułowia do przodu (chód z ukłonami)

• Ponieważ sztywna stopa wejdzie w fazę podporu, kolano prostuje się i nie może się zgiąć, a stopa nie Mozę się odbić

• Wtedy tułów pochyla się do przodu, unosząc przez to piętę

• Punkt ciężkości przesuwa się ku górze i przenosi na nogę wykroczną, wywołując pochylenie ciałą do przodu

• Sztywność stawu skokowo-goleniowego może prowadzić do tyłozgięcia kolana, szczególnie gdy dołącza się ustawienie końskie

• Jeśli do sztywności w stawie skokowo-goleniowym dojdzie sztywność stawów stępu, zmniejszają się ruchy obrotowe miednicy i kontr obroty barków

Pięto stóp

• Prionowe ustawienie pięty łączy się z niedomogą mięśnia trójgłowego pięty, którego zadaniem jest unoszenie guza kości piętowej ku górze

• Piętostóp ma różną etiologię (nadmierne chirurgiczne wydłużenie ścięgna Achillesa, stopa wydrążona itp.)

• Brak lub słabość działania mięśnia trójgłowego odczuwana jest przez chorego przy pochyleniu tułowai do przodu, gdy mięsień przestał stabilizować kolano, nie ciągnąc go do tyłu, toteż tułów traci równowagę i leci do przodu, gdy punkt ciężkości przesunie się przed stawu skokowo-goleniowy.

• Pochylony do przodu tułów pociaga za sobą kończynę zakroczną i unosi jej piętę. Długosc kroku jest krócona

Sztywność kolana w wyproście

• Sztywnośc kolana zaburza wszystkie fazy chodu

• Sztywna kończyna unosi miednicę w fazie odbicia

• Staje się ona funkcjonalnie za długa

• Stopa drugiej nogi ustawia się końsko na palcach, ułatwiając w tym sposób wymach sztywnej nogi

• Niekiedy pacjent wyrównuje sobie defekt sztywnego kolana przez unoszenie miednicy po stronie sztywności lub też przez odwodzenie podczas wymachu w chodzie.

Stopa końska opadająca:

• Stopa opada z powodu braku działania prostowników (np. po porażeniu)

• Opadanie stopy zmienia chód w sposób charakterystyczny

• Biodro i kolano zginają się nadmiernie, aby stopa nie zahaczyła o podłogę (chód bociana)

• W fazie wykroku stopa wchodzi w kontakt z podłogą całą powierzchnią podeszwową, przy czym kolano pozostaje wyprostowane podczas całej fazy jednostronnego podporu

Sztywność biodra w ustawieniu zerowym

• Niektórzy chorzy potrafią chodzić tak poprawnie mimo sztywności biodra, że niewprawione oko uważa chód za normalny

• Jest to następstwem kompensacji przez ruchy lędźwiowego odcinka kręgosłupa oraz stawu biodrowego po stronie zdrowej

• Wymachy nogi ze sztywnym biodrem odbywają się wokół główki kości udowej zdrowego biodra, i to w pełnym zakresie, przy czym lędźwie wyginają się naprzemiennie do tyłu podczas wykroku i do przodu w fazie zakrocznej

• W fazie obciążenia sztywnej nogi barki nie wykonują oscylacji

• W wykroku stopa ustawia się całą powierzchnią podeszwową na podłogę, zamiast zetknąć się z nią najpierw piętą, jak normalnie

• Kolano nie zgina się, lecz zachowuje wyprost

• Szerokość kroku jest niemal zerowa

• Choru kroczy po linii chodu

• Kończyna górna po stronie sztywnego biodra prawie nie porusza się, a po stronie zdrowej tylko w zmniejszonym zakresie.

• Praca wyrównawcza biodra strony zdrowej oraz lędźwiowego odcinka kręgosłupa prowadzi z czasem do przeciążenia

Sztywność biodra z przykurczem w zgięciu

• Wykrok jest pozornie normalny

• Natomiast wyprost biodra jest możliwy tylko dzięki giętkości lędźwiowego odcinka kręgosłupa, który wygina się do przodu (lordoza)

• Jeśli kręgosłup jest niedostatecznie giętki, pacjent pochyla tułów do przodu (chód z ukłonami)

• Nie ma ruchów oscylacyjnych barków i miednicy

Zaburzenia chodu związane z niedowładami

• Rozpatrując nieprawidłowości chodu u pacjentów neurologicznych, wyróżnić można następujące przyczyny tych zaburzeń:

• Jednostronne uszkodzenie układu piramidowego - dające tzw. chód koszący (połowiczo-niedowładny, hemiparetyczny). Spowodowany ułożeniem kończyny w patologicznym synergizmie wyprostnym (czynnościowe wydłużenie kończyny). Nie występuje balansowanie kończyną po stronie porażonej. Dochodzi tu również do tzw. „chodu podskakującego” podczas obciążenia przodostopia, wynikające ze wzmożonego reagowania mięśnia trójgłowego łydki na rozciąganie. W sytuacji wystąpienia zmian obustronnych chód podobny jest do chodu par apatyczno-spastycznego.

• Uszkodzenie układu pozapiramidowego: w przypadku takiego uszkodzenia, chory wykonuje małe kroczki, w zwolnionym tempie, bez współruchów kończynami górnymi. Start z miejsca, zmiana kierunku lub zatrzymanie się jest utrudnione. Czasami występuje „przymusowy pęd” do przodu, tyłu lub na boki.

• Stwardnienie rozsiane: na ogół u chorego występuje połączenie spastyczności z bezładem kończyn dolnych, co daje chód huśtający. Kroki wykonywane przez kończynę dźwigającą ciężar ciała, określane jako „taneczne” lub „podskakujące” powodują nieregularne ruchy całego ciała w górę i w dół.

• Uszkodzenie móżdżku: daje chód na szerokiej podstawie (móżdżkowy, bezwładny). Choru dodatkowo chwieje się i zatacza. Przy jednostronnym uszkodzeniu występuje zbaczanie w stronę ogniska chorobowego. Polecając choremu wykonanie kilku kroków w przód i kilka w tył, otrzymamy tzw chód gwiaździsty (następuje zbaczanie w stronę ogniska chorobowego)

• Wiąd rdzenia: skutkują pojawieniem się chodu tylnopowrózkowego określany również jako tabetyczny, taktyczny, bezładny, defiladowy. Pacjent wykonuje niepewne ruchy, dużymi krokami, różnej długości, nadmiernie zgina nogi w kolanach, gwałtownie „wyrzuca” stopy, uderzając jednocześnie piętą o podłoże. Przy zamkniętych oczach zaburzenia czucia ułożenia i ruchu jeszcze bardziej zwiększają się.

• Uszkodzenie rdzenia kręgowego: chód może być w tym przypadku poprzeczno-niedowładny wiotki lub poprzeczno-niedowładny kurczowy (par apetyczno-spastyczny) w zależności czy uszkodzenie przebiega z porażeniem wiotkim lub spastycznym. W pierwszej sytuacji pacjent chodzi bez odrywania stóp od podłogi, bardzo powoli, (powłóczenie) z asekuracją lub pomocą ortopedyczną. Chory często ugina nagle kolana podczas chodu i chodzenia bez aparatu stabilizującego może być w pewnych przypadkach niemożliwe. W drugim przypadku chory ma wyprostowane kończyny dolne, z trudnością odrywa je od podłogi, zahacza palcami o podłoże. Występuje zwieranie i krzyżowanie się nóg. Pacjent nie potrafi oprzeć pięt o podłoże. Chód taki nazywamy chodem nożycowym. W przypadku porażenia całkowitego obu kończyn, chód możliwy jest tylko za pomocą kul. Chory w trakcie chodu wykorzystuje mięśnie tułowia do przerzucania kończyny nieobciążonej do przodu, natomiast chód z kulami odbywa się na zasadzie chodu kangurowego.

12 - 10- 2009

Ocena chodu

„Izolowane” porażenie poszczególnych mięśni kończyny dolnej - zaburzenie chodu w tym przypadku zależy od funkcji porażonego mięśnia.

• Niewydolnośc mięśnia pośladkowego wielkiego daje nagłe cofnięcie tułowia na początku fazy podparcia z wysunięciem biodra do przodu po stronie chorej oraz wyprost kolana w okresie pełnego podporu.

• Niewydolność mięśnia pośladkowego to głównie brak stabilizacji miednicy w fazie podparcia (objaw Trendelenburga i Duchenne'a) co daje nam obraz chodu jedno lub obustronnie „chód kaczkowaty”

• Niewydolność mięśni zginaczy bioder - pacjent przenosi kończynę chorą poprzez obrót miednicy w zdrowym stawie biodrowym z wyrzuceniem chorej kończyny

• Niewydolność mięśnia czworogłowego uda:

• Występuje nagłe zgięcie kolana spowodowane brakiem stabilizacji w gazie podporu.

• Chory nie jest w stanie chodzić pod górę, natomiast chód po płaskim możliwy jest tylko z ustabilizowanym kolanem, dzięki oparciu ręki chorego o udo, roracji zewnętrznej kończyny lub zastosowaniu mechanizmu Puttiego.

• Generalnie kompensację uzyskuje się dzięki mięśniowi trójgłowego łydki, tylnym mięśniom uda oraz mięśniowi pośladkowemu wielkiemu.

• Przy dobrej kompensacji, zaburzenia chodu widoczne będą dopiero przy szybkim marszu.

• Niewydolność mięśnia trójgłowego łydki

• Nie występuje przetoczenie i odbicie stopy, wspięcie na palce i podskok. Badamy testem stopnia Zayfied'a

• Chód określany jest mianem „chodu szczudłowatego”

• Pacjent ma trudności z chodzeniem pod górę.

• Niewydolność prostowników stopy (grzbietowych zginaczy)

• Występuje opadanie stopy czyli tak zwany „chód brodzący” ( „ chód koguci”, chód bociana”)

• Pacjent nadmiernie zgina kończynę w stawie biodrowym i kolanowym, dodatkowo przy położeniu pięty na podłoże usłyszymy charakterystyczne „klapnięcie”

• Dystrofie mięśniowe

• „Chód kaczkowaty” dochodzi do opadania miednicy z powodu osłabienia mięśni pośladkowych średnich. Chory posiłkuje się „mechanizmem Puttiego” przez zgięcie stopy w stawie skokowo-koleniowym i przeprostem stawu kolanowego. Stwarza to możliwości zablokowania stawu kolanowego i biodrowego w wyproście przy osłabionych mięśniach.

• Chód chwiejny (pijacki)

• Chód ten występuje w ostrym upojeniu alkoholowym

• Zapaleniu wielonerwowym

• SM (stwardnienie rozsiane)

• Przedawkowanie leków

• Guzy mózgu

19-10-2009

KOLANO

• Żaden ze stawów człowieka nie jste tak często i tak ciezko uszkodzony jak staw kolanowy

• Praktycznie co trzeci uraz dotyczy kolana spośród zas tych obrażeń około 25% wymaga leczenia operacyjnego

• Niewłaściwe postępowanie tuż po urazie pociąga za sobą przejście schorzenia w okres przewlekły

• Tak zwane „powtarzające się kontuzje kolana” to nic innego jak skutki niewłaściwego rozpoznania, a zatem źle leczonego pierwotnego urazu.

• W uszkodzeniach urazowych kolana prawidłowe rozpoznanie powinno być postawione tak szybko, jak tylko jest to możliwe

• Gdy mamy kontakt z chorym pierwszy raz musimy ustalić zy jest to rzeczywiście uraz, a nie choroba stawu. Czy z leczeniem sobie poradzimy, czy musimy odesłać pacjenta do specjalisty

• Teoretycznie idealnie przeprowadzone badanie ortopedyczne pozwalające na dokładne umiejscowienie uszkodzenia, oparte jest ona na: oglądaniu, badaniu dotykiem, ocenie upośledzenia funkcji

• Utrata funkcji łączy się zwykle z utratą ruchu w stawie kolanowym

• Zaburzenie ruchu jest typowe i przebiega w sposób charakterystyczny

• Kierunki ograniczenia ruchu występują zawsze w tej samej kolejności i proporcji

• Cyriax nazwał te typowe rodzaje zaburzeń wzorcami torebkowymi.

• Urazy narządu ruchu mają tak wiele podobnych objawów, ze nastarczają spore trudności diagnostyczne

• Do postawienia właściwego rozpoznania potrzebne jest oprócz znajomości prawidłowej anatomii stawu kolanowego umiejętności korzystania z badań dodatkowych (rtg, ct, mri)

Zmiany w rtg:

• Nierównomierne zwęzenie szpary stawowej

• Widoczne osteofity na brzegach trzystawowych kości

• Widoczne entezofity - kostnienie przyczepów ścięgien

W rozpoznaniu różnicowym należy ponadto uwzględnić:

• Uszkodzenie przyczepów (entezopatię) mieśnia czworogłowego uda do górnej bądź dolnej krawędzi rzepki (może przebiegać z niweilkim, niezapalnym wysiłkiem)

• Entezopatię mięśni tworzących „gęsią stopkę”

• Koksartrozę lub martwicę aseptyczną głowy kości udowej manifestujące się wyłącznie bólem kolana

• Uszkodzenie ma miejsce na pewniej wysokości jednostki

• Zwykle uszkodzenie ulega najsłabsze ogniwo łańcucha: mięśnie, połączenie mięśniowo-ścięgniste, ścięgno czy też jego przyczep do kości. W wyniku jednorazowego gwałtowenego zadziałania siły na najsłabsze w danej chwili miejsce tego łańcucha.

• W zależności od wielkości działającej siły, jak również oporu tkanek na które ta siła działa dochodi do różnej skali uszkodzeń

• Można je podzielić na trzy stopnie:

• Obazenie Ist - lekkje (naciągnięcie)

• Obrażenia II st - umiarkowane (naderwania)

• Obrażenia III st - ciężkie (rozerwania)

• Najbardziej typowe zaburzenia dotyczące kolana to:

• Urazowe zwichnięcia stawu kolanowego

• Niestabilność stawu kolanowego

• Złamania w obrębie stawu kolanowego

• Uszkodzenie łąkotek

• Patologia stawu Rzepkowo-udowego

• Chonodromalacja rzepki

• Konsekwencją tych zaburzeń są zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego (gon artroza)

26-10-2009

REEDUKACJA CHODU

Reedukacja chodu

• Zmiany patologiczne i schorzenia kończyn dolnych upośledzają sprawność i wydolność chodu, a nawet mogą doprowadzić do całkowitego uniemożliwienia chodzenia.

• Celem usprawniania kończyn dolnych jest więc przywrócenie zdolności chodzenia w sensie możliwości obciążania kończyn i posługiwania się nimi przy poruszaniu się.

• Naukę chodu poprzedza ocena stanu pacjenta

• Polecamy pacjentowi wykonać ruch kończyną dolną w różnych kierunkach, następnie na przemian obciążać jedną i drugą kończynę oraz wykonać chód w miejscu

• Wspomniana ocena pomoże nam w ustaleniu problemów lokomocyjnych pacjenta oraz zlokalizowaniu przyczyn zaburzeń, by poprzez odpowiednio dobrane działanie terapeutyczne móc je usunąć

• Na pierwszych etapach reedukacji chodu, podczas wykorzystywania pomocy ułatwiających chód, jakimi są: kule, balkoniki, poręcze, stosujemy typ chodu - cztero-, trój- lub dwutaktowy

• Następnie, na kolejnych etapach usprawniania, stosuje się coraz to mniej punktów podparcia

• Wyjątek stanowi „chód kangurowy” stosowany jako jedyny możliwy u paraplegików, gdzie zawsze występować będą dwa punkty podparcia (obie nogi lub obie kule

• Punkty podparcia podczas chodu o kulach, stanowić mają, bądź odciążeniu dla jednej nogi, bądź zapewnienie lepszej stabilności

• Przy odciążaniu kończyny jako zasadę przyjmuje się, że odciążana kończyna przy podparciu, powinna być wsparta przyjemniej dwoma dodatkowymi punktami podparcia (rozłożenie ciężaru na 3 punkty), natomiast zdrowa noga Mozę być stawiana bez dodatkowego podparcia

• Z kolei w momencie chęci zapewnienie lepszej stabilności każda z kończyn ma dwa punkty podparcia w fazie obciążenia, na ogół z pewnym powiększeniem płaszczyzny podparcia

• W przypadku nieodwracalności zaburzeń chodu, dążymy do uzyskania najkorzystniejszych kompensacji i do optymalnego wzorca chodu

• Ważne jest aby zapobiec wytworzeniu się i utrwaleniu nieprawidłowego stereotypu chodu, będącego wynikiem samoistnych kompensacji

• Nieodłącznym elementem nauki chodzenia, jest również nauka upadania i podnoszenia się z upadku

• Następstwa upadków:

• Znaczenie upadków związane jest z ich konsekwencjami

• Są główną przyczyną urazów wśród osób starszych

• Zwiększają śmiertelność i chorobowość w tej grupie wiekowej

• Sprzyjają rozwojowi niesprawności

• Połowa upadków zwiazana jest z urazem

• 10-15% zakończona jest urazem poważnym, z których najczęstsze (5-6%) to złamania

• Urazy głowy (2%) oraz tkanek miękkich

Reedukacja prawidłowego stereotypu chodu:

• W zależności od aktualnych możliwości psychoruchowych pacjenta, istnieje możliwość doskonalenia każdej fazy cyklu chodu w dogodnej i bezpiecznej dla pacjenta pozycji wyjściowej

• Przygotowanie do właściwej reedukacji chodu może odbywać się na macie, począwszy od pozycji niskich, bezpiecznych dla pacjenta - w leżeniu na plecach, poprzez pozycje w siadzie klęcznym, klęku, jednonóż itp.

• Bardzo istotnym elementem rehabilitacji chodu, są aktywność w pozycji siedzącej, przygotowujące do wstawania m,in.: stabilizacja pozycji, symetryczne ruchy mednicy

• Praca w pozycji wysokiej (pozycja stojąca), która wydatniej angażuje mechanizmy nerwowo-mięśniowe odpowiedzialne za utrzymanie równowagi i wykonanie danej czynności ruchowej, to przede wszystkim stabilizacja pozycji, nauka przenoszenia ciężaru ciała, aktywność w staniu jednonóż oraz inne odwzorowujące każdą fazę chodu ćwiczenia, często z wykorzystaniem przedmiotów rehabilitacyjnych w postaci taśm gumowych, trenerów równowagi, poręczy rehabilitacyjnych itp.

• Studium przypadku:

• Reedukację chodu pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawu biodrowego musimy rozpatrywać dwu torowo:

• Pacjenci leczeni zachowawczo

• Pacjenci leczeni protezoplastyką

• W pierwszym przypadku rola rehabilitanta będzie się ograniczać do uzyskania najkorzystniejszych kompensacji i do optymalnego wzorca chodu

• W drugim przypadku reedukacja chodu opierać się będzie na wytwarzaniu optymalnego wzorca chodu

• I tak ramowy program reedukacji chodu dla całkowitej protezoplastyki stawu biodrowego przebiega następująco:

• 1 doba: ćwiczenia oddechowe

• 2 doba:

• Ćwiczenia oddechowe

• Ćwiczenia izometryczne kończymy operowanej

• CPM (w sumie 120 min)

• Ćwiczenia bierne kończyny operowanej

• Ćwiczenia czynne kończyny zdrowej i kończyn górnych

• 3 doba:

• Ćwiczenia oddechowe

• Ćwiczenia izometryczne kończyny oporowej

• CPM (120 min)

• Ćwiczenia bierne kończyny operowanej

• Ćwiczenia czynne kończyny zdrowej i kończyn bórnych

• Pionizacja

• Chodzenie przy łóżku z balkonikiem z 3
  %

• Obciążeniem operowanej kończyny

• 4-6 doba

• Pochodzenie z balkonikiem z 50-80 obiaćzenia

• 7 doba

• Chodzenie o kulach łokciowych z obciążeniem operowanej konczyny

• 8-12 doba

• CPM 10 min

• 13 doba

• 14-16 doba

• 17 doba i kolejne

Studium przypadku w choxartrozie

• Reedukacja chodu pacjenta ze zmianami zwyrodnienowyumi stawu kolanowego musimy rozpatrywać trój torowo:

• Pacjenci leczenie zachowawczo

• Pacjenci lieczeni operacyjnie - stabilizacja ACL

• Pacjenci leczeni protezoplastyką

• W pierwszym przypadku rola rehabilitanta będzie się ogranicza do uzyskania najkorzystniejszej kompensacji i optymalnego wzorca chodu

• W drugim przypadku reedukacja chodu opierać się będzie na uzyskaniu jak najlepszej funkcjonalności i stabilizacji stawu kolanowego

02.11.09r

W reh pooperacyjnej zwracamy zawsze uwagę na zakres ruchu; prawidłową siłę mięśni, zapewniając dobrą ruchomość czynną i stabilizacje stawu, a jej celem jest odtworzenie prawidłowej funkcji podpórczej i lokomocyjnej.

Stereotyp chodu pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawu biodrowego wykształcony w czasie postępujących zmian destrukcyjnych stawu biodrowego jest tak silnie utrwalany ze po wszczepieniu endoprotezy nie ulega całkowitemu odtworzeniu lokomocja fizjologiczna, pomimo prawidłowego osadzenia elementu protezy stawu biodrowego i znamiennej poprawy stanu miejscowego; zakres ruchu względnej siły mięśniowej i zgłaszanych dolegliwości bólowych.

Analiza błędów popełnianych we wczesnym okresie reedukacji chodu po endoprotezoplastyce stawu biodrowego:

• U kobiet stwierdzono występowanie kończyny w rotacji zewnętrznej

• U mężczyzn występowanie k w rotacji zewnętrznej

• Ustawienie takie wynika z utrwalonego przeciwbólowego mechanizmu ustawienia k przed operacja

• % występowania tego błędu maleje wraz z redukcją chodu lecz mimo to u kobiet i mężczyzn błędne ustawienie kończyny pozostaje

• Kolejnym błędem zauważonym w redukcji chodu jest nieprawidłowe obciążenie kończyny operowanej, stwierdzono lęk przed postawieniem kończyny operowanej na podłożu

• Pacjenci ustawiali kończynę nad podłożem lub stawiali ją na palcach.

• Błąd ten w redukcji chodu można całkowicie wyeliminować.

• Niewątpliwie jednym z częściej popełnianych błędów przez pacjentów jest utrzymywanie pochylonej sylwetki ciała.

• Następnym błędem w redukcji chodu jest brak umiejętności chodzenia bez kontroli wzroku.

• Radykalnym błędem w badanych grupach była nieprawidłowa kolejność obciążania stopy- ustawienie stopy płasko na podłożu z minimalnym zgięciem stawu kolanowego.

I tak utrzymujące odruchowe usztywnienie stawu biodrowego w fazie obciążenia powoduje postanie zmian przeciążeniowych powodujących dolegliwości występujące po przejściu dłuższego odcinka.

Konsekwencją ustawienia kd w rotacji zewnętrznej jest nieprawidłowe obciążenie panewki, zwiększa to prawdopodobieństwo obluzowania panewki. Rotacja zewnętrzna może również wpływać na obluzowanie się trzpienia, szczególnie przy chodzie dłuższym krokiem i skręcie w kierunku stawu.

Błędy popełnione przy chodzie o kulach:

• Niejednoczesne przemieszczanie kul do przodu podczas chodu.

• Nieprawidłowe ustawienie kul względem kończyn.

• Niepewne niestabilne wsparcie się o kulach.

• Rotacja kul do wewnątrz.

• Zbyt szerokie lub zbyt wąskie ustawienie kul.

• Szuranie stopy po podłożu- brak pracy zginaczy stawu biodrowego po stronie badanej

09.11.09r

1. Ocena parametrów chodu chorych reumatycznych po operacjach stawu kolanowego.

W chodzie 3- taktowym z 2 kulami obciążenie jednej kończyny dolnej w porównaniu z chodem bez kul osoby zdrowej powoduje następujące zmiany:

• Zwiększenie czasu pojedynczego (jednonożnego podparcia dla obu stóp)

• Różnicę w czasie podwójnego (dwunożnego) podparcia między k obciążoną i nieobciążoną.

• Istotne zwiększenie czasu przetaczania stóp obu kończyn, szczególnie nieodciążonej.

• Istotne zwiększenie czasu przenoszenia obu kończyn.

• Istotną tendencję do zmniejszania długości korku obu kończyn.

Porównanie zmian w parametrach chodu pacjentów zakwalifikowanych do leczenia operacyjnego stawu kolanowego przed operacją bez kul z chodem osób zdrowych wykazało następujące różnice:\

• Średnia wartość czasu przetaczania obu stóp jest różna w grupach

• Zmniejsza długość kroku obu kończyn w grupie pacjentów- nieistotnie statycznie.

• Różnica czasu zarówno pojedynczego jak i podwójnego podparcia. Między grupa- zwiększenie średnich wartości w grupie pacjentów

• Różnica czasu przenoszenia obu kończyn między grupą -zwiększenia średniej wartości w grupie pacjentów.

Porównanie chodu z kulami grupy pacjentów przed operacją z chodem z kulami po operacji pokazują różnice które występują po operacji pokazują różnice które występują w wyniku przeprowadzenia leczenia operacyjnego oraz 2 tyg rehabilitacji w warunkach szpitalnych.

Porównanie :

• Różnice w czasie pojedynczego podparcia w poszczególnych badaniach istotne statycznie.

• Różnice w czasach podwójnego podporu.

• Różnice w czasach przetaczania stopy.

• Różnice w czasach przenoszenia kończyny operowanej i nieoperowanej.

• Brak istotnych statycznych różnic w długości kroku ale istnienie tendencji do wyrównania tych długości po operacji.

Nieprawidłowe nawyki wskazujące na powstawanie stereotypu chodu to ostrożność w czasie chodu ze strony pacjenta, objawiającą się:

• Małą dynamiką ruchu tzn długością czasu przetaczania obu stóp

• Długością czasu podwójnego podparcia na obu k

• Ale także ochroną operowanej kończyny czyli wolniejsze jej przenoszenie w czasie chodu.

• Oraz skracanie długości kroku

Udar

Kineza (chód koszący w pacjentów z udarem,ważny czynnik wiek , im starszy tym gorzej.

1. Czynniki do udaru- alkoholizm, papierosy, stresy, nieprawidłowy tryb życia, otyłość, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowy czynnik BMI, predyspozycje genetyczne.

Udary niedokrwienne- dochodzi do zawału mózgu; zator, zakrzep (pooperacyjne)

Udary krwotoczny- najczęściej związany z tętniakiem

Udar lewo stronny- atakuje prawą strone

Udar prawo stronny- atakuje lewą stronę

Złota godzina- 3,4 godziny na trafienie do szpitala i rozpoczęcie leczenia

2. Najczęstsze przyczyny niepełnosprawności ruchowej, pacjent po udarze powinien być rehabilitowany do końca życia.

3. Skala Bartela do oceny udaru.

4. Proces reh jest trudny i stanowi nie lada problem nie tylko dla fizjoterapeuty ale także dla rodziny

Nie zawsze efekty terapi są zadawalające.

Obecnie w wyspecjalizowanych ośrodkach reh. Wprowadza się nowe metody bazujące na zjawisku plastyczności mózgu, których główną funkcją jest odtwarzanie funkcji.

Stosowana jest również metoda wymuszonego używania CIMT, metody PNF, NDT

5. Rehabilitacyjne zaopatrzenie ortopedyczne:

- niedowłady i porażenia, zaburzenia czucia, zwłaszcza czucia głowy, oraz ubytki w polu widzenia prowadzą u chorych po udarach mózgu do charakterystycznych zniekształceń sylwetki i zaburzeń chodu.

- reh, powinna być wczesna i ciągła

- ważnym czynnikiem w procesie kinezy jest wczesne zaopatrzenie pacjenta w sprzęt ortopedyczny

- chorzy przyjmowani do usprawniania ruchowego z niedowładem połowicznym po udarach i urazach mózgu w większości nie są zaopatrywani w przedmioty ortopedyczne. W konsekwencji w obrębie chorej kończyny głównie wykształca się ZBB.

- masa zwisającej bezwładnie kończyny rozciąga i uszkadza torebkę stawu barkowego powodując powiększenie szpary stawu a nawet zwichnięcia, którym towarzyszą zmiany troficzne i bóle.

6. U pacjentów u których założono temblak stwierdzono iż zawieszona na nim ręka wzmaga niepożądane wzorce odruchowe, a temblak ogranicza jej ruchy

- również ciężar porażonej kończyny górnej wywiera niekorzystny i nieprzyjemny dla pacjenta nacisk na szyję.

- „temblak Hmana”- opracowany by podtrzymywać bezwładną kończynę , jego zaletą jest funkcjonalność. Miękkość temblaku i odpowiedni jego przebieg, przechodzący ukośnie przez plecy nie obciąża chorego barku i nie powoduje przeciążeń w odcinku szyjnym.

7. Częstym powikłaniem 4 osób z porażeniem połowiczym jest opadanie stopy i zaburzenia statyki kolan.

- w konsekwencji w fazie obciążenia kończyny może to wywołać tyłozgięcie stawu kolanowego z wtórnym jego uszkodzeniem i bólami.

- wczesne zabezpieczenie pacjentów w podciąg zapobiegnie powiększenie powikłaniom i znacznie usprawni naukę chodu

16.11.09r

Obraz pacjenta:

• Obserwowane są różnice w obciążeniu kończyn mogą być one następstwem zaburzonych zdolności do analizowania i integrowania dopływających sensorycznych informacji, jak też mogą być spowodowane wewnętrzną produkcją nieprawidłowych sygnałów

• W następstwie tego u wielu pacjentów obserwuje się nie postrzeganie niedokładnej połowy ciała, a nawet zaprzeczenie połowy i środowiska po tej stronie.

• Równocześnie chory całkowicie nie zdaje sobie sprawy z tych zaburzeń, a nawet im zaprzecza.

• Wraz z poprawą stanu chorego często ustępuje zaprzeczenie istnienia strony niedokładnej, utrzymują się jednak trudności w jej ocenie.

• Pacjenci nadal nie traktują jednakowo kończyn niedokładnych mają trudności w orientacji przestrzennej, a to z kolei ogranicza postęp rehabilitacji.

Praca z pacjentem:

• Proces przywracania funkcji może opierać się na plastyczności neuronalnej.

• Reedukacja funkcjonalna jest osiągalna jedynie w warunkach odpowiedniej stymulacji ośrodkowego układu nerwowego, pozwalającej na plastyczną adaptację aparatu nerwowo- mięśniowego, aż do momentu gdy promowane wzorce ruchowe staną się stereotypami motorycznymi gotowymi do odtwarzania w codziennych sytuacjach.

• Stymulacja ta winna mieć charakter czynny i odbywać się na bazie prawidłowych doświadczeń czuciowo- ruchowych.

• Sekwencja kształtowania się umiejętności ruchowych pojawiająca się w procesie rozwoju ruchowego dziecka coraz częściej stanowi punkt wyjścia w terapii pacjentów po przebytym udarze mózgu.

• Różnica polega jedynie na tym żę w pierwszym przypadku mamy do czynienia z edukacją ruchową, natomiast w drugim możemy mówić o reedukacji.

• Mechanizmy stymulacji, pozwalające na kształtowanie umiejętności ruchowych, powinny być zatem zbieżne i wynikać z podstawowych praw fizjologii układu nerwowego.

• Metoda PNF stanowi formę leczenia dysfunkcji nerwowo- mięśniowych, objawiających się obwodowymi zaburzeniami dystrybucji napięcia mięśniowego za pomocą torowania i ułatwiania przepływu informacji, głównie poprzez pobudzenie proprioceptorów.

• Jest działaniem mającym na celu uruchomienie mechanizmów plastyczności neuronalnej, tzn. umożliwienie przejęcia funkcji uszkodzonych ośrodków korowych przez ośrodki sąsiadujących z nimi.

• Aby w pełni wykorzystać zjawisko plastyczności układu nerwowego należy- zgodnie z założeniami metody- w sposób optymalny zaktywizować narząd ruchu.

• Cel ten osiąga się przez zastosowanie tzw. Wzorców ruchu wykorzystujących masowe, pełne, zarówno w aspekcie zakresu ruchomości, jak i wykorzystanie grup mięśniowych, funkcjonalne możliwości wykorzystywane w życiu codziennym.

• CIMT- w ogólnych założeniach metoda ta polega na okresowym unieruchomieniu sprawnej kończyny górnej, z równoczesnym prowadzeniem intensywnego usprawniania ruchowego upośledzonej funkcjonalnie kończyny.

• Można ją zdefiniować jako strategię aktywizującą niedokładne segmenty ciała poprzez ograniczenie lub całkowite uniemożliwienie używanie ich zdrowych odpowiedników.

Rehabilitacja:

Niezależnie od przyczyny całokształt choroby dzielimy na trzy okresy:

• Ostry

• Regeneracyjno- kompensacyjny

• Przewlekły albo chroniczny

Cele ogólne kompleksowej rehabilitacji w ostrym okresie udaru mózgu:

• Zmniejszenie śmiertelności w pierwszym miesiącu od zachorowania poprzez profilaktykę powikłań groźnych dla życia,

• Zmniejszenie stopnia inwalidztwa chorych, którzy przeżyli okres ostry,

• Poprawa jakości życia osób które przeżyły,

• Zmniejszenie kosztów związanych z udarem.

Cele wczesnej rehabilitacji(przyłóżkowej) w oddziałach:

• Zapobieganie następstwom długiego unieruchomienia, groźnym dla życia i wpływającym na jakość życia.

• Zapobieganie wytworzeniu tzw. Zespołu nie używania,

• Pobudzanie mechanizmów plastyczności w o.u.n

• Zmniejszenie ryzyka występowania patologicznych wzorców ruchowych, przedłużającej się wiotkości lub nadmiernej spastyczności.

• Zapobieganie zaburzeniom ortostatycznym.

• Osiągnięcie jak najlepszej sprawności ruchowej, psychicznej i samodzielności w czynnościach samoobsługi.

• Zaopatrzenie w niezbędny sprzęt rehabilitacyjny i kortezy, oraz przyuczenie chorego do posługiwania się nim.

• Diagnostyka i wczesna rehabilitacja zaburzeń mowy, poprawa nastroju i samopoczucia pacjenta oraz adaptacja do nowej, zupełnie zmienionej sytuacji życiowej.

Kinezyterapia w okresie ostrym

W okresie ostrym postępowanie kinezyterapeutyczne sprowadza się do :

• Zabiegi profilaktyczne nie dopuszczające do powstania ograniczeń ruchu w kończynach chorej połowy ciała,

• odleżyn,

• wtórnych zmian zapalnych w układzie oddechowym,

• ujemnemu bilansowi białkowemu,

• zapaleniu żył

• odwapnienia kości

• spadkowi siły w zdrowych kończynach.

Okres ten wiąże się z obniżonym napięciem mięśniowych, celowe więc jest:

• stałe pobudzanie aktywności ruchowej kończyn zdrowych

• utrzymanie pełnego zakresu ruchów w kończynach porażonych

• chory w wskutek braku dostatecznej aferentacji proprioceptywnej w coraz większym stopniu traci łączność z porażoną połowę ciała.

• Ważne jest również stosowanie ułożeń ciała zapobiegających w późniejszym, okresie niekorzystnemu rozwojowi nadmiernej spastyczności.

Troskliwa pielęgnacja chorego ma znaczny wpływ na dalszy przebieg rehabilitacji:

• Dbałość o czystość chorego

• Drożność dróg oddechowych(porażenie mięśni gardła i krtani)

• Opróżnianie pęcherza

• Pozycje ułoźeniowe.

Jak ćwiczyć z pacjentem w okresie ostrym:

• Ćwiczenia bierne chorej połowy ciała zgodnie z metodyką kiedy stan chorego jest ciężki, polegające na wykonywaniu ćwiczeń biernych tylko w pozycji leżenia tyłem.

• Pozycja ta nie pozwala na wykonywanie ruchów wyprostu w stawach ramiennym i biodrowym.

• Ćwiczenia bierne okresie ostrym choroby należy prowadzić po granicy bólu.

• Przekroczenie jej powoduje niepokój psychiczny i ruchowy chorego czego należy unikać.

• Pierwszy ruchy bierne powinny być ruchami prostymi analitycznymi, powtarzanymi w ciągu dnia po 3-5 razy w każdej serii, co 3-4 h synchronicznie z ruchami oddechowymi w późniejszym okresie przechodząc do ruchów globalnych wieloosiowych i wielopłaszczyznowych.

• Przy zaburzeniach mózgowej regulacji automatyzmu oddechowego należy stosować ćwiczenia oddechowe

• Albo wykonywać czynności wspomagające funkcje oddechowe

• Uciskanie klatki piersiowej i powłok brzusznych w naturalnym rytmie oddechowym co pogłębia wydech.

• Oklepywanie i opukiwanie klatki piersiowej, co z kolei wspomaga odkrztuszanie i zapobiega zaleganiu śluzu w układzie oddechowym

• Stymulacja eksteroceptywna wykorzystująca oklepywanie mięśni spastycznych krótkimi, szybkimi ruchami (tapping)

• Szczotkowanie oraz delikatny masaż ogólny i segmentarny.

• W okresie obniżonego napięcia mięśni stosuje się masaż pobudzający ogólną trofikę mięśni i aferentację eksteroceptywną.

• Dobre efekty daje masaż w formie głaskania, zwłaszcza między 5 a 10 dniem po udarze- krótkotrwałe obniżenie spastyczności, zapobieganie utrzymywaniu się zespołu zaniedbania połowiczego.

Kineza w okresie regeneracji- kompensacji:

1. Likwidacja niekorzystnych skutków unieruchomienia w łóżku, jeśli okres ostry choroby trwa długo:

• Po odzyskaniu świadomości przez chorego prowadzi się czynne ćwiczenia oddechowe polegające na wykonywaniu ruchów kg pogłębiając wdech i wydech. Najlepiej prowadzić je w siadzie (zachowana pełna ruchomość klatki piersiowej)

• Ćwiczenia czynno wolne zdrowych k na początku raz później 2 razy dziennie wykonując w każdym stawie około 30 razy we wszystkich fizjologicznych płaszczyznach. Kika pozycji wyjściowych leżąc tyłem, bokiem przodem i w siadzie.

• Pionizacja- rozpoczynamy od samodzielnego przyjmowania w łóżku pozycji siedzącej i z koniczynami dolnymi zwieszonymi. Wykorzystuje się tą pozycję do ruchów zginania grzbietu stopy i przejścia do pozycji stojącej. Po pozycji siedząc przechodzi się do stania przy łóżku z autoasekuracją. Chory z niedowładami połowiczymi źle znoszą pionizację na stole pionizującym i dlatego jeżeli pozwalają na to względy funkcjonalne, omija się ten etap.

• Ćw bierne kończyny chorej połowy ciała. Powrót ruchów czynnych zobowiązuje do natychmiastowego przejścia do ćw czynnych zgodnie z możliwościami.

• Ewentualny powrót ruchów czynnych szczególnie w kg należy od razu wykorzystać do prób rekonstrukcji czynności typowych dla tej kończyny. Błędem metodycznym jest walka o odzyskanie jednostkowych ruchów palcami w wyizolowanych sztucznych pozycji wyjściowych. Nie ma to żadnego znaczenia użytecznego.

• Nauka chodzenia- 1 kroki chorego przy pomocy 2 os lub w poręczach-> uczy się chodzić z trójnogiem, wreszcie z laską, pokonując coraz trudniejsze przeszkody np. schody. Zastosowanie szyny lub obuwia korygującego ustawienie stopy pod kątem prostym ułatwia zgięcie w stawie biodrowym i kolanie upodobniając chód chorego do chodu prawidłowego.

• Funkcjonalna terapia kg- w usprawnianiu ruchów kg najtrudniej przywrócić ruchy chwytne i manipulacyjne palców, zwłaszcza przy dużej spastyczności i przykurczu zgięciowym palców. W razie braku znaczniejszej poprawy należy chorego przyuczać równolegle do posługiwania się k zdrową we wszystkich podstawowych czynnościach- zarówno obu jak i jednoręcznych.

• W czasie chodzenia i siedzenia kg nie powinna zwisać bezwładnie gdyż zagraża to podwichnięciem w stawie barkowym i wtórnym przykurczem. Najbardziej zapobiega temu blat lub szyna odwodząca

• Poprawa wydolności ogólnej- ćwiczenia ogólnokondycyjne w tej grupie schorzeń mają sporadyczne zastosowanie. Ćw te powinny być prowadzone indywidualnie do potrzeb każdego pacjenta.

• Ćw w wodzie- do nauki chodzenia. Nie dłużej niż 30 min

Okres przewlekły- najbardziej dynamiczny powrót funkcji obserwuje się pierwsze 3 miesiące od momentu zachorowania. Poprawa jest możliwa do końca pierwszego roku chorego z tym że w kinezie należy bazować na czynnościach które wróciły w pierwszym półroczu.

Choroba Parkinsona

Chorują na nią zarówno kobiety jak i mężczyźni bez względu na warunki ekonomiczne, społeczne i geograficzne w jakich żyją.

Przyczyna nie jest znana.

• Jedna teoria obarcza za ten proces tzw. wolne rodniki niezwykle aktywne związki chemiczne tworzące się w trakcie procesów fizjologicznych zachodzących w naszym organizmie w stanie zdrowia wolne rodniki trzymane są pod kontrolą przez antyoksydanty.

Epidemiologia:

• Choroba Parkinsona należy do chorób OUN>

• Średni wiek zachorowań 58 lat ale są pacjenci z 40 rokiem życia z tą chorobą. Mężczyźni chorują trochę częściej.

Obraz kliniczny:

• Nie istnieje żaden test na rozpoznanie

• PET- jedyna pozytronowa tomografia ale tego się nie robi gdyż jest drogie i służy tylko do badań.

Kliniczne objawy:

1. triada objawy:

• drżenia spoczynkowe

• spowolnienia ruchowe

• wzmożenia napięci mm o charakterze plastycznym

• Pomocne może być- zaburzenia wegetatywne (ślinotok, łojotok, napady pocenia się) oraz mikrografia (stopniowe zmniejszanie liter w trakcie pisania)

bradykinezja (ogólne spowolnienie ruchów)

• objawia się podczas chodzenia

• chód jest niepewny, spowolniony, niestabilny

• postawa zgarbiona

3. akinezja (trudności w zainicjowaniu ruchu)

• podczas zatrzymania pacjent nie może zapoczątkować nowego ruchu.

• takie sytuacje przy zmianie podłoża

• zmiana kierunku ruchu

• zaburzenia mimiki:

• brak współruchów

• niewyraźna mowa

• kłopoty z mówieniem

• dyskineza- idiomatyczna choroba Parkinsona

• bezcelowe ruchy mimowolne, skracające, nieprzewidywalne i niemożliwe do świadomego opanowania

• dystonia pozycyjna szyi, tułowia, rąk, nóg

• trudności w przełykaniu- objaw bardzo rzadki

• drżenie spoczynkowe (dłoń,głowa,kd)

• kręcenie pigułek

• chód drobnymi krokami- typowy

• zaburzenia równowagi

• trudności w wykonywaniu ruchów podświadomych- mimika, bujanie rękoma

• niewielkie spowolnienie psychiczne- wahania emocjonalne, zespół otępiony

• typowe drżenia- występują w spoczynku

• nie dotyczy całej głowy ale samej żuchwy lub samego języka

• liczenie pieniędzy

• jeśli zaczniemy jakiś zamierzony ruch to drżenie będzie zanikać

• stres, zmęczenie- może nasilać

• spowolnienie ruchowe- trudności w rozpoznawaniu ruchu i jego kontynuacji

• zaburzenia równowagi

• rzadko na początku choroby

• można je pokazać za pomocą badania stabiliograficznego

• pacjent czuje niepewność przy zmianie kierunku ruchu

• bradyfrenia- spowolnienie procesów poznawczych z trudnościami koncentracji uwagi, bez zaburzeń pamięci i myślenia.




str. 49

---