Prawo i postępowanie karne-skarbowe - 2010/11 - Marek Kludzikowski

PRAWO KARNE-SKARBOWE: CZĘŚĆ OGÓLNA - prof. Konarska-Wrzosek

Prawo karne skarbowe zostało wyodrębnione z powodów przedmiotowych:

- chroni interesy finansowe i budżety Skarbu Państwa, JST i UE (od wstąpienia do niej w2004 roku),

- utrzymanie bezpieczeństwa wewnętrznego (administracja, oświata, służba zdrowia, etc.),

- prawo karne powszechne - odwołuje się do moralności, etyki, karania zachowań złych samych w sobie,

etc.

- prawo karne-skarbowe - brak spersonifikowanej ofiary, czyny zabronione są szkodliwe dla ogółu

społeczeństwa (mniejsze dochody budżetu = mniej funduszy na realizację podstawowych zadań państwa),

- kary są takie same - grzywna, kara ograniczenia i pozbawienia wolności i te same środki karne i

probacyjne. Kara grzywny jest zdecydowanie wyższa, ale kary pozbawienia lub ograniczenia wolności są

mniej dokuczliwe niż w prawie karnym powszechnym.

- zakazuje się też zachowań, które są preludium do uszczupleń budżetu (przygotowanie do przestępstwa),

np. nieprowadzenie księgowości lub prowadzenie jej niestarannie (typ przestępstwa sui generis) jest

traktowane jako przygotowanie do oszustw podatkowych - zaniżenia dochodów/obrotów.

Historia prawa karnego skarbowego w Polsce

- odzyskanie niepodległości: przed kodeksem karnym najpierw uregulowano prawo karne skarbowe,

- pierwsza ustawa - 2 sierpnia 1926 roku:

- unifikowała prawo karne skarbowe na terenie całego państwa, czerpała wzorce z ustawodawstwa

zaborczego

-wprowadziła czynny żal skarbowy (jedna z najważniejszych instytucji),

-wprowadziła dobrowolne poddanie się karze (dziś: odpowiedzialności) - nie ma tej instytucji w

prawie karnym powszechnym; po naprawieniu szkody ten, ko zawinił będzie łagodniej

potraktowanym,

-wprowadziła odpowiedzialność posiłkowa osób trzecich (mogą być obarczone odpowiedzialnością

w razie nie wypłacalności sprawcy),

- wprowadziła idealny zbieg przestępstw - nie ma jej w ramach poszczególnych działów prawa

karnego, ale jeśli przykładowo czyn wyczerpuje znamiona zarówno przestępstwa skarbowego i

powszechnego, traktuje się jakby popełnił nie jedno przestępstwo, lecz dwa, odpowiada się osobno,

ale dwa razy nie może cierpieć za to samo przestępstwo - zaliczanie kary łagodniejszej na poczet

kary cięższej),

- Prawo karne skarbowe zmieniało się stosunkowo często:

- 18 marca 1932 - oparcie regulacji na ogólnych przepisach prawa karnego powszechnego, ze

względu na to, że wiele instytucji jest wspólnych

- lipiec 1932 - nowy kodeks karny - rozporządzenie Prezydenta RP -

- 1936 dekret Prezydenta RP - nowe prawo karne skarbowe - regulacja mniejsza objętościowo,

odwołanie się do kodeksu karnego z 1932 roku.

Podsumowanie przedwojennych regulacji:

- nie miały charakteru zupełnego, nie obejmowały wszystkich zachowań nagannych godzących w

interesy skarbu państwa, lecz tylko ich część - przestępstwa celne, akcyzowe, loteryjne, monopole

(solny, zapałczany, tytoniowy, etc).

- poza tą regulacją znalazły się przestępstwa dewizowe, podatkowe, opłaty stemplowe (dziś:

skarbowe). Były regulowane odrębnymi ustawami, prawo karne skarbowe nie miało do nich

zastosowania, a traktowano je jako przestępstwa prawa karnego powszechnego. Było to złe

rozwiązanie:

- brak rozbudowanego systemu zachęt do naprawienia/wyrównania szkody bez karania

tego, kto dopuścił się przestępstwa/wykroczenia (w prawie karnym powszechnym, co

najwyżej przestępstwa może być łagodniej ukarany)

- prawo karne skarbowe zawsze operowało wyższymi grzywnami (na pewno było to bardziej

opłacalne bardziej opłacalne niż trzymanie delikwenta w wiezieniu),

Po wojnie

- dekret karny skarbowy z 1947 roku miał charakter prawie całościowy: przestępstwa podatkowe i opłaty

skarbowe (stemplowe) w końcu znalazły się w ustawie karno skarbowej, nadal osobno przestępstwa

dewizowe,

- 1960 rok - wchłoniecie całej grupy przestępstw dewizowych,

- ustawa 26 października 1971 roku (obowiązywała do 1972 aż do wejścia w życie obecnego KKSu) -

dostosowana do ustawodawstwa karnego powszechnego z 1969 roku.

- skażenie socjalistyczne: podział na osoby fizyczne i jednostki gospodarki uspołecznionej

- wcześniej przestępstwami skarbowymi były wykroczenia i występki skarbowe (zbrodni nie ma) -

wspólna nazwa „przestępstwa skarbowe”, nie było to dobrym rozwiązaniem - przestępstwa i

wykroczenia skarbowe zostają rozróżnione, przyjęcie nieco innych zasad odpowiedzialności.

Wykroczenia skarbowe można było uczynić także nieumyślnie,

- surowe: można było odpowiadać także za nieumyślne uchybienia przy prowadzeniu działalności

gospodarczej (np. niedbalstwo)

6 ustaw karnych skarbowych

- powierzały funkcje orzecznicze finansowym organom państwa (zwierzchnictwo ministra finansów),

- urzędnicy mający gorsze przygotowanie: brak wiedzy prawniczej, podatni na dyrektywy idące z góry, mało

samodzielni i kompetentni; problemy z wykładnią i stosowaniem prawa - często orzekano bez winy

trzymając się ściśle przepisów, np. każde niedotrzymanie terminu karane bez względu na okoliczności),

- minister zawsze chciał nadrabiać braki w Skarbie Państwa, wiec nagminnie korzystano z kary grzywny

(fiskalizm państwowy)

- jedynie gdy groziła kara pozbawienia (ograniczenia) wolności orzekały niezawisłe sądy

KKS z 1999 roku

- inna zasada winy za przestępstwa i wykroczenia skarbowe - odpowiedzialności podlega ten, kto dopuścił

się czynu przewidzianego w ustawie z winy umyślnej (co do zasady, są nieliczne wyjątki - nieumyślne

paserstwo celne i paserstwo akcyzowe).

KODEKS KARNY SKARBOWY z 10 września 1999 roku

- wszedł w życie 17 października 1999 roku, bez vacatio legis, ponieważ konstytucja z 1997 roku dala dwa

lata do przekazania kognicji w sprawach karnych skarbowych niezawisłym sądom,

- ma wyodrębnioną swoją część ogólną (UKS generalnie bazowały na prawie karnym powszechnym)

- samodzielny akt, ale nie do końca:

Art. 20. § 1. Do przestępstw skarbowych nie mają zastosowania przepisy części ogólnej i rozdziału

XXXVIII Kodeksu karnego, z zastrzeżeniem § 2.

- pomocnictwo, podżeganie, przedawnienie, orzekanie bezwarunkowej kary pozbawienia wolności,

zatarciu skazania, etc - odpowiednie zastosowanie KK. Jest tak, bo inaczej KKS musiałby powtórzyć

przepisy dotyczące tych regulacji

Art. 46. Do wykroczeń skarbowych nie mają zastosowania przepisy części ogólnej Kodeksu

wykroczeń, z zastrzeżeniem art. 186 § 5 niniejszego kodeksu [warunkowe zawieszenie wykonania

kary].

- generalne odcięcie się od KW

Budowa KKSu

- zawiera uregulowania materialnoprawne, procesowe i wykonawcze (w prawie karnym powszechnym

każda z tych materii jest uregulowana oddzielnie).

- 3 tytuły, dzielą się na części ogólne i szczególne,

1. Część materialnoprawna - (prawie) pełna autonomia,

2. Część procesowa

Art. 113. § 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego

kodeksu nie stanowią inaczej.

3. Część wykonawcza

Art. 178. § 1. Do wykonywania orzeczeń w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia

skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu karnego wykonawczego, jeżeli przepisy

niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej.

- egzekwowanie odpowiedzialności posiłkowej wynika wyłącznie z KKSu, więc w KKW nic na

ten temat nie będzie.

Cześć ogólna KKS

a) Część wstępna, art. 1-15 KKS

b) Zaniechanie ukarania sprawcy (wspólne dla przestępstw i wykroczeń skarbowych), art. 16-19 KKS

c) Przestępstwa skarbowe, art. 20-45 KKS

d) Wykroczenia skarbowe, art. 46-52 KKS

e) Objaśnienie wyrażeń ustawowych (słowniczek ustawowy), art. 53 KKS.

Warunki odpowiedzialności

Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub odpowiedzialności za wykroczenie

skarbowe podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźbą kary przez

ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

- odpowiadają wyłącznie osoby fizyczne

§ 2. Nie jest przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna

szkodliwość jest znikoma.

§ 3. Nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego sprawca czynu zabronionego,

jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

- odpowiedzialność oparta na winie

§ 4. Jeżeli do dokonania przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego wymagane jest nastąpienie

określonego w kodeksie skutku, sprawca zaniechania podlega odpowiedzialności karnej za przestępstwo

skarbowe lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe tylko wtedy, jeżeli ciążył na nim prawny,

szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

- stopień szkodliwości społecznej przestępstw i wykroczeń skarbowych musi być większy niż znikomy

(warunek formalny: złamanie przepisu prawa i materialny: szkodliwość społeczna),

- zasada winy (wyłącza ją wiek: nieukończone 17 lat, o ile ustawa nie mówi inaczej, niepoczytalność,

działanie w usprawiedliwionej nieświadomości karalności czynu lub usprawiedliwionym błędzie co do

bezprawności zachowania; umyślność i nieumyślność traktowane są jako podmiotowe znamiona czynu

zabronionego - umyślne mogą być przestępstwa lub wykroczenia skarbowe, a nie sama wina)

- zakaz retroaktywności na niekorzyść oskarżonego.

Cele i funkcje prawa karnego skarbowego:

1. Cele: likwidacja przestępczości/ograniczenie do minimum przestępczości karnej skarbowej

- wychowywanie społ. w duchu proprawnym (trzeba szanować prawo)

- stopień wykrywalności naruszeń prawa jest niski

- przyczyny: przyzwolenie społeczne, niskie zarobki i słabe zabezpieczenie społeczne.

Społeczeństwo nie czuje naganności tego typu zachowań w takim stopniu jak powinno to

odczuwać.

2. Funkcje:

1. Ochronna - przy pomocy nakazów, zakazów zabronionych pod mocą kary stara się chronić określone

dobra (interesy finansowe i budżety Państwa JST i UE), odbywa się poprzez zagrożenie sankcjami karnymi,

które nie raz są całkiem dotkliwe (do 5 lat pozbawienia wolności, wysokie grzywny)

2. Gwarancyjna - każdy sprawca, czy potencjalny sprawca musi wiedzieć co mu wolno, a czego nie, jakie są

kary i zasady odpowiedzialności:

- Nullum crimen, sine lege poenali anteriori (nie ma przestępstwa bez przepisu ustawy, który wcześniej

zakazywałby określonych zachowań,

- Nullum crimen sine culpa - nie ma przestępstwa bez winy (na dzień dzisiejszy jest to wina umyślna, są

tylko dwa wyjątki - paserstwo akcyzowe i celne),

- lex reto non agit - nie może działać wstecz na niekorzyść sprawcy,

- zakaz stosowania analogii w prawie karnym skarbowym (tylko to co wyraźnie w ustawie jest zakazane

może być karane, nie można pociągać do odpowiedzialności za zachowania podobne, nawet jeśli są

społecznie szkodliwe). Stosuje się wnioskowanie z przeciwieństwa (a contrario)

3. Afirmacyjno-motywacyjna - motywuje przy pomocy sankcji karnych do przestrzegania prawa, afirmuje

uczciwość w rozliczeniach z budżetami JST, UE i Skarbem Państwa, musimy dzielić się uczciwie dochodami,

upowszechnianie solidaryzmu społecznego. Dla tych, którzy tego nie rozumieją - zagrożenie karne

(motywowanie przez zagrożenie - kto nie będzie realizował swoich obowiązków musi liczyć się z

odpowiedzialnością karną).

4. Sprawiedliwościowa - stosując normy prawa karnego wymierzamy sprawiedliwość, kara musi być

adekwatna do stopnia winy i stopnia szkodliwości społecznej czynu, racjonalna i motywująca do zachowań

proprawnych (funkcja prewencyjna: prewencja ogólna - wobec całego społeczeństwa i szczególna - wobec

karanego).

5. Egzekucyjna - nie pełnią jej inne działy prawa karnego (ew. robią to w niewielkim zakresie), prawo karne

skarbowe motywuje do tego żeby wyrównali uszczerbek finansowy jaki swoim zachowaniem spowodowali

sprawcy, obiecywanie łagodniejszego ukarania, karania w mniejszym stopniu niż w sytuacji, gdy sprawca by

sam nie wyrównał uszczerbku,

- art. 15 KKS. § 1. Orzeczenie zapadłe w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub

wykroczenie skarbowe nie zwalnia od obowiązku uiszczenia należności publicznoprawnej.

[Bezwarunkowy obowiązek regulowania należności publicznych]

- czynny żal skarbowy (art. 16 KKS) - sprawca dobrowolnie wyrównuje szkodę. Natomiast jeśli zostałby

ukarany z całą surowością prawa będzie zwlekał z wyrównaniem szkody, a przymusowa egzekucja jest

kosztowana, długotrwała (czasem trwa nawet latami) i nigdy nie ma pewności czy się wyegzekwuje

wszystkie należności.

Budowa normy prawa karnego skarbowego - budowa przepisu części szczególnej KKSu

Tytuł I Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

- Część ogólna, np.:

Art. 14. Jeżeli sąd lub organ postępowania przygotowawczego określa także obowiązek, sposób lub

termin uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej lub równowartości pieniężnej

przepadku przedmiotów lub równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej, to powinien

przy tym wziąć pod uwagę w szczególności sytuację majątkową sprawcy oraz wysokość

uszczuplonej należności publicznoprawnej lub równowartości pieniężnej przedmiotów bądź korzyści

podlegających przepadkowi.

- Część szczególna, np.:

Art. 61. § 1. Kto nierzetelnie prowadzi księgę,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto wadliwie prowadzi księgę.

Tytuł II Postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

- przepisy wstępne, pociąganie do odpowiedzialności za zgoda sprawcy, postępowanie przygotowawcze,

postępowanie przed sadem, postępowanie nakazowe, postępowanie w stosunku do nieobecnych (działy

dzielące się na rozdziały)

Art. 119. § 1. Interwenient roszczący sobie prawo do przedmiotów podlegających przepadkowi może

dochodzić swych roszczeń w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Tytuł III Postępowanie wykonawcze w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

Art. 183. Odroczenie uiszczenia wymierzonej kary grzywny lub rozłożenia jej na raty sąd może uzależnić od

zabezpieczenia jej na majątku skazanego za przestępstwo skarbowe lub podmiotu odpowiedzialnego

posiłkowo.

Część szczególna Tytułu I

- od art. 54 KKS

- dwuczłonowa konstrukcja norm: dyspozycja i sankcja

Dyspozycja - zespół ustawowych znamion czynu zabronionego (zespół cech charakterystycznych, który

różni jedno zachowanie naganne od innego i jednocześnie stawia granice między tym, co jest zakazane, a

tym co zakazane nie jest)

a) opisowy, np.: kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie organowi wymaganej informacji

podatkowej

b) nazwowy, np.: księgi nierzetelne lub wadliwe (art. 61 KKS) - wcześniej trzeba zajrzeć do „słowniczka

kodeksowego”, aby dowiedzieć się czym dokładnie jest „księga”; treść zwięzła, ale może być

niejasna

c) nazwowo-opisowy, np.: kto podrabia lub przerabia znak akcyzy albo upoważnienie do odbioru

banderoli

Wyróżniamy następujące typy dyspozycji:

a) Dyspozycja prosta - jeden zespół znamion, jeden rodzaj penalizowanego zachowania, np.: art. 61

par. 1 KKS,

b) Dyspozycja złożona - opiera się na alternatywie i penalizuje alternatywne zachowania,

ustawodawca łączy odpowiedzialność karną skarbową z pewną inną sytuacją i dopiero razem

wzięte, z np. nagannym skutkiem, dopiero wtedy powodują ze czyn jest zakazany - np. art. 55 par. 1

[zatajenie działalności gospodarczej].

a) dyspozycje pełne/zupełne - w sposób pełny, obrazowy, jasny określają rodzaj nagannego

zachowania (np. art. 54 KKS - uchylanie się od obowiązku podatkowego)

b) dyspozycje niepełne-zależne - odsyłają do uregulowań do tej samej ustawy karnej, ale do innego

miejsca, (np. nierzetelne prowadzenie ksiąg - odesłanie do słowniczka ustawowego w celu ustalenia

czym jest księga)

c) dyspozycje niepełne-blankietowe - odsyłają do aktów o randze ustaw lub aktów wykonawczych

(np. o tym, kim jest podatnik, płatnik, inkasent, etc mówi Ordynacja podatkowa)

Art. 55. § 1. Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub

rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego

podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu

tym karom łącznie.

- prawo doskonałe (lex perfecta) - grozi określonymi sankcjami, jeśli nie dochowa się określonych

zachowań

Sankcja

- ustawowy wymiar karny (zagrożenie karą przewidziane przez ustawodawcą, który na etapie stanowienia

prawa ocenia wagę czynu i nakłada adekwatną karę)

Sankcja prosta - jeden rodzaj kary grożącej, najmniejszy problem z orzeczeniem kary, wszystkie

wykroczenia są zagrożone karą grzywny, ale typy uprzywilejowane - grzywna w systemie stawek dziennych,

grzywna i maksymalny pułap wyrażony w stawkach dziennych)

Sankcja złożona (przewidzianej są co najmniej dwa lub więcej rodzajów kar, do wyboru

- sankcja alternatywna - albo jedna kara, albo druga

- sankcja kumulatywna - dwie kary łącznie

- sankcja alternatywno-kumulatywna - najczęściej takie kary się pojawiają, ustawodawca daje

możliwość wyboru, ale tez możliwość łącznego ich orzeczenia, takich sankcji nie ma poza KKSem,

ew. pojedynczo pojawiają się ustawach szczególnych, np. art. 110 KKS [sprzedaż losów bez

uprawnienia]: grzywna albo ograniczenie wolności, albo obie kary łącznie.

Obowiązywanie ustawy karnej skarbowej w czasie i przestrzeni

- czas popełnienia przestępstwa na fundamentalne znaczenie, wg czasu popełnienia przestępstwa

rozstrzyga się o tym czy czyn był zabroniony pod groźbą kary w chwili jego popełnienia, jaką karą był

zagrożony, jakie inne konsekwencje groziły za jego popełnienie, czy sprawca był w wieku zdolnym do

ponoszenia odpowiedzialności, kwestia ustalenia poczytalności sprawcy w chwili popełnienia czynu,

- odpowiedzialność może ponosić jedynie osoba, która jest przynajmniej w jakimś stopniu odpowiedzialna

- czas musi być określony jednoznacznie. Ze względu na to, że prawo jest zmienne należy wybrać moment

decydujący, uznany za moment popełnienia czynu zabronionego,

Art. 2. § 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy,

chyba że kodeks stanowi inaczej.

- kwestia czynu ciągłego (czas ostatniego zachowania podjętego dla wykonania powziętego uprzednio

zamiaru), ciągu i ciągów przestępstw (odrębnie należy ustalić czas popełnienia każdego przestępstw

składającego się na ciąg), współdziałania (zrealizowanie znamion określonej formy współdziałania;

przy współdziałaniu sprawczym dokonanie czynu jest zależne od realizacji wszystkich znamion, w tym

ewentualnie skutku, natomiast przy podżeganiu i pomocnictwie będzie chodzić jedynie o czas realizacji

tej formy współdziałania, a niekoniecznie czas dokonania przez sprawcę czynu).

- przy zaniechaniach czasem ich popełnienia będzie czas zaniechania działania, do którego sprawca był

obowiązany, a końcowym momentem zaistnienia czynu staje się tu moment, w którym nie można było

już zrealizować obowiązku bez konsekwencji karnej.

- ewentualnie mógłby być moment skutku, ale nie raz może być tak, ze skutek pojawi się dopiero za jakiś

czas

- aktywna forma (działanie) i pasywna forma (zaniechanie; np. niezłożenie deklaracji). Z reguły ustawy

określają do jakiego momentu należy wypełnić obowiązek (wskazanie konkretnej daty, w ciągu pewnego

okresu czasu, etc), bezskuteczny upływ ostatecznego terminu oznacza popadniecie w konflikt z prawem.

- kategoria przestępstw i wykroczeń trwałych (mamy wytworzony stan naganny i nie jest to przestępstwo

chwilowe, w stanie nagannym trwamy jakiś czas, więcej niż dzień, np. art. 60 par. 1 [nieprowadzenie ksiąg]

nie bierze się pod uwagę całego przeciąg czasu, tylko ostatni moment, gdy stan naganny trwał)

- na użytek biegów terminów zaniechania - moment wystąpienia skutku

- czas zachowania sprawcy - złożenie nierzetelnej deklaracji podatkowej

- czas trwania przestępstw ciągłych - czyn ciągły art. 6 § 2. Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich

odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa

się za jeden czyn zabroniony; w zakresie czynów zabronionych polegających na uszczupleniu lub narażeniu

na uszczuplenie należności publicznoprawnej za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy.

Zmiany bezpośrednie i pośrednie w prawie karnym skarbowym - kwestia czasu orzekania

Art. 2 § 2. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa

skarbowego lub wykroczenia skarbowego, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę

obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

- „czas orzekania” - moment podejmowania rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu i odnośnie osoby, której

postępowanie dotyczy, a wiec zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym I i II instancji, a

także gdy orzekanie następuje w procedurach przewidzianych po prawomocnym orzeczeniu (np. podjecie

warunkowo umorzonego postępowania)

- „względniejsza dla sprawcy” - należy wziąć pod uwagę całokształt konsekwencji prawnych ustawy

- „ustawa obowiązująca poprzednio” - nie tylko obowiązująca w czasie popełnienia czynu skarbowa, ale

także inne ustawy finansowe powiązane z nią

- analiza czynu sprawcy: czy obowiązująca poprzednio ustawa była względniejsza dla sprawcy? Jeśli tak, to

trzeba odstąpić od nowej ustawy i osądzić go wg przepisów starej ustawy (wybór ustawy najkorzystniejszej

dla sprawcy)

- nie tylko w momencie naruszenia prawa, ale przed wyrokowaniem

- trzeba taką ustawę stosować w całości, a nie tylko we względniejszej części (art. 2 par. 3 KKS)

- analiza przez pryzmat konkretnego czynu, konkretnego sprawcy (czy jest recydywistą, czy osobą, która nie

wchodziła wcześniej w konflikt z prawem, czy działa w grupie zorganizowanej, czy sam, czy działa za

pomocą podstępu/groźby, etc.), motywy działania sprawcy, jego stan psychiczny sprawcy, które mogły

wpływać na to co robi.

- zmiana ustawodawstwa nie wpływa na orzeczenia już prawomocne w myśl zasady res iudcata, ale jest

wyjątek od tej zasady:

Art. 2 § 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem zagrożony jest karą, której

górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego

zagrożenia przewidzianego za taki czyn zabroniony w nowej ustawie; jeżeli nowa ustawa nie przewiduje

możliwości zastosowania środka objętego orzeczeniem, to środka tego nie wykonuje się.

- póki co ustawodawca nie łagodzi sankcji, tylko jak już to zaostrza je

Art. 2 § 5. Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem nie jest już zagrożony karą

pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na

karę grzywny, przyjmując jeden dzień kary pozbawienia wolności za równoważny dwóm stawkom dziennym

kary grzywny.

Art. 2 § 6. Jeżeli według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem nie jest już zabroniony pod

groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa, a ukaranie uważa się za niebyłe.

- czyn objęty wyrokiem skazującym przestał być penalizowany (nie jest już

przestępstwem/wykroczeniem) - wtedy skazanie ulega zatarciu z mocy samego prawa (ale uiszczonych

grzywien się nie zwraca innych kar się nie kontynuuje). Przestępstwa - uważa się je za niebyłe, a wpis o

skazaniu usuwa z rejestru skazanych. Wykroczenie - wystarczy przyjęcie ukarania za niebyłe, ze

względu na to, ze nie prowadzi się rejestru wykroczeń

- całkowita depenalizacja: przestępstwa i wykroczenia dewizowe (coraz mniejsza reglamentacja

obrotem dewizowym, np. ostatnio wycofano się z karania zakupu nieruchomości, czy przedsiębiorstwa

w krajach trzecich),

Zakres terytorialny obowiązywania KKSu: miejsce popełnienia czynu, zasada terytorializmu i

odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą

Art. 3. § 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy,

albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał

nastąpić.

- zachowanie = działanie (zachowanie aktywne) lub zaniechanie (zachowanie bierne polegające na nie

wykonaniu ciążących obowiązków, takich jak np. prowadzenie ksiąg, składanie deklaracji, płacenie

podatków).

- można popełnić czyn w obu formach, chyba, ze ustawodawca mówi inaczej

- miejsce skutku należących do znamion czynu zabronionego - naganne zachowanie plus szkoda (inne

miejsce zachowania i inne miejsce skutku) - zasada wszędobylstwa (żeby było jak najwięcej tytułów do

pociągania do odpowiedzialności karnej)

- zasada terytorialności - przed polskimi organami wg polskiego prawa odpowiada każdy (w tym

cudzoziemcy), kto popełnił czyn zabroniony na terytorium RP, przez co należy rozumieć obszar objęty

granicami państwowymi oddzielającymi terytorium RP od innych państw, morza pełnego, wody

wewnętrzne i pas morskich wód terytorialnych (12 mil liczonych od linii najniższego stanu wody wzdłuż

wybrzeża lub granicy zewnętrznej, a także przestrzeń powietrzna nad tym obszarem i wnętrze ziemi pod

nim, polskim statku wodnym lub powietrznym oraz w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej oraz stałej

platformy umieszczonej na szelfie kontynentalnym.

- w niektórych przypadkach zasada terytorialności jest dopełniona przez inne zasady:

Art. 3 § 3. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa skarbowego,

przepisy kodeksu stosuje się także do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w razie popełnienia za

granicą przestępstwa skarbowego skierowanego przeciwko istotnym interesom finansowym państwa

polskiego.

- zagraża Skarbowi Państwa powstaniem uszczerbku finansowego w wysokości co najmniej 10-

krotnosci wielkiej wartości (czyli 10x1000xkwota minimalnego wynagrodzenia),

Art. 3 § 3a. Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa skarbowego,

przepisy kodeksu stosuje się także do obywatela polskiego w razie popełnienia za granicą

przestępstwa skarbowego określonego w rozdziale 6 (podatki + rozliczenia subwencji/dotacji) i 7

(obowiązki celne + zasady obrotu towarami i usługami za granicą) działu II tytułu I, skierowanego

przeciwko interesom finansowym Wspólnot Europejskich.

- przepis ten podobnie jak par. 5 obowiązuje od 1 maja 2004 roku, konsekwencja akcesji do UE

Art. 3 § 4. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone w rozdziale 7 są karalne także w

razie popełnienia ich za granicą, jeżeli zostały ujawnione w wyniku czynności kontrolnych

przeprowadzonych tam przez polski organ celny lub inny organ uprawniony na podstawie umów

międzynarodowych; przepis stosuje się odpowiednio, jeżeli wykroczenie skarbowe określone w art.

106e, art. 106f i art. 106h popełnione zostało za granicą.

- celnicy grasują po pokładach statków, pociągach, etc państw obcych, ale mogą działać wyłącznie

jeśli państwo trzecie wyrazi zgodę,

Art. 3 § 5. Przepisy kodeksu stosuje się także do obywateli polskich oraz cudzoziemców, którzy

przebywając na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nakłaniają lub udzielają pomocy do popełnienia

za granicą przestępstwa skarbowego skierowanego przeciwko interesom finansowym Wspólnot

Europejskich, określonego w rozdziale 6 i 7 działu II tytułu I.

Niekiedy po mimo popełnienia przestępstwa na terytorium polskim i tak nie będzie przysługiwać

jurysdykcja polskim organom - immunitety zakrajowości

1. Immunitet dyplomatyczny: Art. 578 KPK Nie podlegają orzecznictwu polskich sądów karnych:

1) uwierzytelnieni w Rzeczypospolitej Polskiej szefowie przedstawicielstw dyplomatycznych państw

obcych,

2) osoby należące do personelu dyplomatycznego tych przedstawicielstw,

3) osoby należące do personelu administracyjnego i technicznego tych przedstawicielstw, (nie

dotyczy obywateli państwa przyjmującego)

4) członkowie rodzin osób wymienionych w pkt 1-3, jeżeli pozostają z nimi we wspólnocie domowej,

5) inne osoby korzystające z immunitetów dyplomatycznych na podstawie ustaw, umów lub

powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych.

- np. szefowie rządów, ministrowie spraw zagranicznych i inni członkowie rządów podczas wizyt

międzynarodowych zarówno oficjalnych, jak i roboczych, głowy obcych państw i towarzyszący im

członkowie rodziny (na zasadzie zwyczaju międzynarodowego), niektórzy funkcjonariusze

organizacji międzynarodowych.

- immunitet dyplomatyczny ma charakter pełny, a zatem dotyczy osób nim objętych niezależnie od

rodzaju czynu zabronionego czy tez w związku z wykonywaniem funkcji dyplomatycznych. Obejmuje

on także najcięższe zbrodnie. Formalnie nie można zrobić nic takiej osobie (rozpocząć jakiegokolwiek

postępowania przeciwko niej, zatrzymać, przeszukać, etc - nawet jeśli zostałaby ona złapana na

gorącym uczynku. Dopuszczalna jest jedynie obrona konieczna oraz zabezpieczenie śladów i dowodów.

- ochrona wynikająca z immunitetu dyplomatycznego kończy się z upływem terminu wyznaczonego

przez państwo przyjmujące na opuszczenie jego terytorium w razie uznania jej za persona non grata

lub osobę niepożądaną

2. Immunitet konsularny: art. 579 KPK § 1. Nie podlegają orzecznictwu polskich sądów karnych w

zakresie czynności pełnionych podczas i w związku z wykonywaniem ich funkcji urzędowych, a na

zasadzie wzajemności w pozostałym zakresie:

1) kierownicy urzędów konsularnych i inni urzędnicy konsularni państw obcych,

2) osoby zrównane z nimi na podstawie umów lub powszechnie uznanych zwyczajów

międzynarodowych.

- np. konsulowie generalni, konsulowie, wicekonsulowie, agenci konsularni i inni urzędnicy

konsularni.

- pokłady okrętów wojennych państw obcych na mocy zwyczaju międzynarodowego korzystają z przywileju

eksterytorialności (?)

Sprawca - podmiot przestępstwa/wykroczenia i warunki ponoszenia odpowiedzialności karnej skarbowej

- podmiotem mogą być tylko osoby fizyczne, nie mogą popełnić przestępstw/wykroczeń osoby prawne i

inne jednostki organizacyjne (podmiot jest różnie określany, co może mylić, np.: podatnik, producent,

płatnik, etc. - taki status mogą mieć osoby prawne/ułomne osoby prawne).

- Za podmiotami zbiorowymi zawsze stoją jakieś osoby fizyczne - za firmę ktoś podejmuje decyzję (dyrektor,

prezes, kompetentny pracownik, np. główny księgowy, etc).

Art. 9 § 3. Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na

podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się

sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki

organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.

- odpowiedzialność karna jest oparta na winie - odpowiedzialność za własne czyny z własnej winy (część kar

ma charakter dolegliwości osobistej, np. pozbawienie/ograniczenie wolności i tylko człowiek może być nimi

dotknięty).

Uchylenie winy sprawcy:

1. wiek - sprawca nie ma wieku odpowiedzialności karnej i nie jest zdolny do odpowiedzialności (17 lat,

art. 5 KKS),

2. Niepoczytalność - rozumiana jako choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe (zarówno wrodzone,

jak i nabyte) lub innego rodzaju zakłócenia czynności psychicznych, przez które sprawca nie mógł w

czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem, ta zasada nie obowiązuje,

jeśli sprawca sam wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia środkami psychoaktywnymi.

3. Ograniczona poczytalność

Art. 11 § 2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego zdolność rozpoznania znaczenia

czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może orzec karę w

wysokości nieprzekraczającej dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia

przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo skarbowe; sąd może zastosować także

nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego

wymienionego w art. 22 § 2 pkt 2-6, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art.

29 pkt 4.

§ 3. Jeżeli w wypadku określonym w § 2 sprawca popełnił wykroczenie skarbowe, sąd może odstąpić

od wymierzenia kary lub środka karnego wymienionego w art. 47 § 2 pkt 2 i 3, chyba że przepadek

dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.

- co prawda nie wyklucza odpowiedzialności, ale sprawca jest łagodniej traktowany: możliwość

orzeczenia kary w wymiarze 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia, zastosowanie

nadzwyczajnego złagodzenia, czy nawet odstąpienie od wymierzenia kary lub środka karnego (z

wyjątkiem przepadku przedmiotów).

4. Działanie w warunkach anormalnej sytuacji motywacyjnej - ktoś wywiera na sprawcę nacisk

psychiczny albo znajduje się on w stanie wyższej konieczności. Ta zasada nie wypływa z żadnych regulacji

(w obecny KKS nie przewiduje stanu wyższej konieczności), ale to nie oznacza, że żadna wyższa

konieczność nie uchyla winy, np. upływ terminu do złożenia deklaracji zlewa się z nadejściem fali

powodziowej,

5. Różnego typu błędy

Art. 10. § 1. Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności

stanowiącej jego znamię.

§ 2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpowiedzialność sprawca,

który dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi

okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której taka łagodniejsza odpowiedzialność

zależy.

- par. 1 i 2 - błąd co do okoliczności czynu, opiera się on na nieświadomości sprawcy, np.

jesteśmy przekonani, że sprzedajemy olej napędowy, a nieobciążony niższa akcyza olej opałowy

(par. 1) lub nie zdajemy sobie sprawy ze skali naszych czynów (par. 2)

§ 3. Nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto dopuszcza się czynu

zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca

bezprawność.

- błąd co do kontratypu, np. w zakresie eksperymentu ekonomicznego lub technicznego

§ 4. Nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto dopuszcza się czynu

zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności.

- błąd co do prawa (błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność) - usprawiedliwiona

nieświadomość wobec karalności

§ 5. W wypadku określonym w § 3 lub 4, jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może

zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a jeżeli czyn zabroniony jest wykroczeniem skarbowym

- sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego wymienionego w art. 47 § 2 pkt 2 i 3,

chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.

- w praktyce okazuje się, że jest trudno udowodni fakt tkwienia w błędzie.

Formy popełnienia przestępstwa skarbowego i wykroczenia skarbowego

1. Formy stadialne - bierze się pod uwagę realizację lub stopień realizacji czynu (zamiar, przygotowanie,

usiłowanie i dokonanie czynu zabronionego)

- czyn karny skarbowy co do zasady jest czynem umyślnym, czyny nieumyślne są sporadycznie

penalizowane

- czyny umyślne bazują na zamiarze popełnienia czynu, który może być bezpośredni (nagły,

premedytowany, kierunkowy - ukierunkowany na osiągniecie pewnego efektów) lub ewentualny.

- zamiar przestał być karalny, nawet jeśli jest bardzo naganny,

Etap przygotowania

Pierwszym etapem, który jest karalny jest przygotowanie, etap pośredni prowadzący do dokonania czynu

zabronionego

- przygotowanie jest etapem na tyle odległym, że KKS penalizuje go jako stadium czynu zabronionego (brak

recepcji odpowiednich przepisów KK oraz regulacji własnej w tej kwestii), ale nie oznacza to, że

ustawodawca w ogóle nie uznaje za stosowne za karanie czegoś, co może być fazą wstępna do czynu, który

może zaszkodzić Skarbowi Państwa - zagrożenie pod groźbą kary zachowań i penalizuje to jako

przestępstwa lub wykroczenia sui generis

-np. nieprowadzenie ksiąg, prowadzeni ksiąg nierzetelnie, niezgłoszenie się po nr NIP/posługiwanie się

błędnym NIPem, wystąpienie o kolejny NIP - te zachowania traktowane są jako przestępstwa, choć de

facto można przyjąć, że stanowią one przygotowanie do popełnienia innych, cięższych czynów

zabronionych (np. oszustwa podatkowe)

Etap usiłowania

- KKS penalizuje etap usiłowania - tylko penalizuje przy czynach o randze przestępstw (nie zawsze).

Usiłowanie wykroczeń nie jest penalizowane

Art. 21 par. 1 KKS - odpowiedzialność (karanie) występuje za poważniejsze przestępstwa (powyżej roku

pozbawienia wolności), tylko wtedy kodeks tak stanowi, jeśli jest zagrożone łagodniejszą karą -

pozbawieniem wolności do 1 roku, ograniczenia wolności lub grzywną - wtedy dla karalności usiłowania jest

potrzebne dodanie w Kodeksie stosownego przepisu.

§ 1. Usiłowanie przestępstwa skarbowego zagrożonego karą nieprzekraczającą roku pozbawienia

wolności lub karą łagodniejszą jest karalne tylko wtedy, gdy kodeks tak stanowi.

§ 2. Za usiłowanie można wymierzyć karę w wysokości nieprzekraczającej dwóch trzecich górnej

granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa skarbowego

- czyn penalizowany jest łagodniej - miarkowanie kary do 2/3 górnej granicy

Art. 54. § 1 [niezgłoszenie obowiązku podatkowego] - kara pozbawienia wolności występuje w pełnym

wymiarze bez ograniczeń (więcej niż 1 rok), więc usiłowanie jest karalne, chociaż nie ma mówiącego o tym

przepisu szczególnego

Art. 54. § 2 [niezgłoszenie obowiązku podatkowego - forma uprzywilejowana] brak jest kary pozbawienia

wolności i nie ma przepisu szczególnego mówiącego o tym, że usiłowanie jest karalne, zatem jest ono

niekaralne

Art.54. § 3 [niezgłoszenie obowiązku podatkowego - wykroczenie skarbowe], - jeśli mamy do czynienia z

wykroczeniem, usiłowanie nie jest karalne

Art. 55 [firmanctwo] - występuje kara pozbawienia wolności do lat 3, więc chociaż nie ma przepisu

szczególnego, to usiłowanie jest karalne

Art. 69 § 4 [oszustwo wyrobami akcyzowymi] - przepis mówiący o karalności czynu

Art. 70 § 3 - mówi o karalności usiłowania, ta regulacja jest zbędna, bo jest kara powyżej 1 pozbawienia

wolności. Wynika to z tego, że wcześniej ten czyn był karany karą do 1 roku pozbawienia (par. 1), a po

ostatniej nowelizacji KKS górna granica kary została zwiększona. Jest jeszcze trochę takich niedorzeczności

(niedbałość ustawodawcy wynikająca z nieuwagi przy nowelizowaniu KKSu)

Art. 21 § 3. KKS Do usiłowania stosuje się odpowiednio także przepisy art. 13, 14 § 2 oraz art. 15 Kodeksu

karnego; przepis art. 20 § 4 niniejszego kodeksu stosuje się odpowiednio.

Art. 13. § 1. KK Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim

zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje.

§ 2. Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze

względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na

użycie środka nienadającego się do popełnienia czynu zabronionego. [Nieudolne usiłowanie]

14. § 2. W wypadku określonym w art. 13 § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a

nawet odstąpić od jej wymierzenia.

Art. 15. § 1. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi

stanowiącemu znamię czynu zabronionego. [Czynny żal]

§ 2. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który dobrowolnie starał

się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

Formy zjawiskowe popełnienia przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych

- rodzaje sprawstwa dzieli się ze względu na kryterium ilości osób odpowiedzialnych za popełnienie

przestępstwa; wyróżniamy 6 kategorii sprawstwa: główne wykonawcze, współsprawstwo, sprawstwo

kierownicze, sprawstwo polecające, pomocnictwo i podżeganie.

Art. 9. § 1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w

porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub

wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.

§ 2. Każdy ze współsprawców wykonujących czyn zabroniony odpowiada w granicach swej umyślności lub

nieumyślności, niezależnie od odpowiedzialności pozostałych sprawców; okoliczność osobistą, wyłączającą

lub łagodzącą albo zaostrzającą odpowiedzialność, która nie stanowi znamienia czynu zabronionego,

uwzględnia się tylko co do sprawcy, którego ona dotyczy.

§ 3. Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na

podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się

sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki

organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.

1. Sprawstwo główne wykonawcze

- inaczej sprawstwo pojedyncze lub samoistne,

- sprawca wykonuje czyn sam,

- art. 9 § 3 KKS [szczególna postać sprawstwa] - jak sprawca odpowiada także ten, kto na podstawie

przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się

sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi osoby fizycznej, prawnej, jednostki

organizacyjnej. Jest to uzasadnione tym, że podmiot wielu przestępstw jest określony zbiorowo, np.

podatnik, płatnik, inkasent, etc.

- np. prezes zarządu spółki, osoby trzecie, którym podatnicy powierzyli dokonywanie rozliczeń

(doradca podatkowy, kierownik biura rachunkowego).

2. Współsprawstwo

- co najmniej dwóch osobników działających w porozumieniu (zawarte przed przystąpieniem do nagannego

działania lub najdalej w chwili do przystępowania czynu zabronionego)

- czyn współsprawców traktować jako jedno przedsięwzięcie przestępcze, za które każdy odpowiada za

całość, nawet jeśli realizowali tylko część znamion czynu zabronionego lub wcale ich nie realizował, ale się

do tego tylko przyczynił

- do roku 2000 w doktrynie polskiej dominowała koncepcja przedmiotowa współsprawstwa - kto

działając w porozumieniu z inna osobą realizuje przynajmniej w jakimś fragmencie co jest w dyspozycji

czynu nagannego, ale ze względu na to, że działa w porozumieniu może odpowiadać za całość

popełnienia czynu

- ta koncepcja jest bardzo korzystna dla współsprawców, ale niekoniecznie dla społeczeństwa: nie raz

może mijać się z intencjami sprawcy, który mógł chcieć coś więcej, a dostał tylko pomniejszą rolę, np.

kierowca i stojący na czatach byli traktowani łagodniej niż ci którzy zajmowali się przeładunkiem

nieakcyzowanego towaru;

- po 2000 roku ze względu na wzrost przestępczości zorganizowanej kryterium decydującym o

określeniu statusu jest istotność roli, jaka odegrał. Może być współsprawcą nawet ten, kto żadnego ze

znamion nie zrealizował, a odegrał ważną rolę przy popełnieniu czynu zabronionego. Istotność roli -

bez udziału danej osoby byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione dokonanie czynu zabronionego. Np.

stojący na czatach raczej nigdy nie zostanie uznany za tego, który ogrywa istotną rolę, ale ten który

organizuje transport może zostać uznany za współsprawcę,

- porozumienie pozwala przypisać wszystkim odpowiedzialność co do wszystkich skutków (w tym co do

wielkości przestępstwa za sumę skutków), ale współsprawca nie ponosi odpowiedzialności za tzw. „eksces”

jednego ze współdziałających podczas dokonywania czynu, który nie był objęty zamiarem współpracy i

którego nie mógł przewidzieć (za eksces odpowiada tylko ten, kto go dokonał, np. współsprawcy umówili

się na to, że będą utrudniać kontrolę skarbowa poprzez nieudostępnienie dokumentów, ale w trakcie jej

trwania jeden z nich dokonuje czynnej napaść na kontrolerów),

- porozumienie może być zawarte w formie dorozumianej

- indywidualne sprawstwo równoległe (koindencjalne) - osoby działające bez porozumienia dopuszczają się

czynu zabronionego w tym samym miejscu, wykorzystując tą samą sposobność. Nie jest to forma

współsprawstwa

- współsprawstwo może być popełnione poprzez zaniechanie, jeśli na danych osobach ciążył szczególny

obowiązek podjęcia określonego działania 9np. skorumpowani celnicy przymykający oko na przemyt).

3. Sprawstwo kierownicze

- polega na kierowaniu wykonaniu czynu zabronionego przez inną osobę/osoby. Taki sprawca nie realizuje

znamion czynu zabronionego, często jest tak, że nie ma go na miejscu zdarzenia (np. kieruje akcja przez

telefon).

- istotą sprawstwa kierowniczego jest to, że osoba kierująca realizacją czynu zabronionego ma rzeczywista

możliwość faktycznego panowania nad jego realizacją - od jej decyzji zależy rozpoczęcie i prowadzenie, a

także ewentualne zmiany, czy przerwanie bezprawnej akcji - jest „mózgiem akcji”

- sprawca kierowniczy nie musi być ani inicjatorem, ani organizatorem czynu zabronionego i samo

inicjowanie i organizowanie nie jest równoznaczne ze sprawstwem kierowniczym

- odpowiada tak jakby sam czyn zrealizował, ale nie ponosi odpowiedzialności za eksces wykonywującego

czyn zabroniony.

4. Sprawstwo polecające

- kiedyś sprawca polecający był traktowany jak podżegacz, chociaż przede wszystkim myśli o swoim

interesie

- wykorzystuje uzależnienie od siebie innej osoby i poleca jej wykonanie czynu zabronionego. Sprawca

polecający nie wykonuje czynu osobiście.

- stosunek zależności występuje w takim układzie interpersonalnym, gdzie jedna osoba ma wpływ na

zachowanie drugiej osoby. Może mieć on charakter formalny (kierownik-pracownik) lub faktyczny (rodzicedzieci).

- sprawca polecający wywiera presję psychiczną na innej osobie, z reguły on jest pomysłodawcą czynu i

odnosi główne korzyści, odpowiada tak jakby sam czyn zrealizował.

- Jak odpowiada ten, na którym wywarto presję?

- wszystko zależy od jej stopnia i postawionego ultimatum

- jeśli można uznać, że ta presja tak spaczyła wolę, że sprawca zrealizował czyn nie z własnej woli, to

powinno nastąpić wyłączenie winy i odpowiedzialności. Jeśli presja nie była aż tak wielka, to wtedy

jego wina jest umniejszona i będzie odpowiadać stosownie do swojej winy

- sprawstwo polecające jest dokonane z chwila realizacji czynu zabronionego przez sprawcę

wykonywującego, a nie momentem zrealizowania znamion tej postaci sprawczego współdziałania

- jeśli sprawca wykonywujący jedynie usiłował popełnić czyn zabroniony, to sprawca kierowniczy odpowie

tylko za usiłowanie. Taki zakres odpowiedzialności sprawcy polecającego ma miejsce także wówczas, gdy

czynu zabronionego nawet nie usiłowano dokonać.

- nie ma znaczenia forma wydania polecenia (wystarczy tylko, ze sprawca wykonywujący jednoznacznie

zrozumiał wolę polecającego. Sprawca polecający nie musi także podejmować działań organizacyjnych i

nadzorujących wykonanie czynu.

5. Podżeganie

Art. 18 § 2 KK Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania

ją do tego.

- nie penalizuje roli podżegacza i pomocnika, gdy czyn ma rangę wykroczenia, odpowiedzialność tylko w

przypadku przestępstw skarbowych.

- podżegacz nie jest zainteresowany odniesieniem korzyści w realizacji czynu zabronionego,

- podżeganie może być popełnione tylko w zamiarze bezpośredni, nie wystarczy tylko zamiar ewentualny

9godzenie się z tym, że mówienie o korzyściach pochodzących z przestępstwa może wywołać u kogoś

zamiar popełnienia czynu zabronionego). Nie jest możliwe nakłanianie w formie zaniechania.

- jeśli nakłaniany podjął już wcześniej decyzje o popełnieniu czynu zabronionego, a nakłaniający go ma tego

świadomość, to nie jest on podżegaczem, a jego zachowanie może zostać uznane za pomocnictwo

psychiczne.

- jeśli podżegacz nie miałby świadomości, że nakłaniany powziął już zamiar popełnienia przestępstwa,

uznaje się jego działanie jako (nieudolne) usiłowanie podżegania

- przy wielości podżegaczy możemy mówić o współpodżeganiu, możliwe jest także podżeganie pośrednie

przez pomocnika.

- podżeganie występuje tylko wtedy, gdy nakłaniający działa wobec konkretnej osób, więc podżeganiem nie

jest zwracanie się do nieokreślonej liczby osób podczas zgromadzenia (jak już jest to powszechne

nawoływanie do popełnienia przestępstwa).

6. Pomocnictwo

Art. 18 § 3 KK Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego,

swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu,

udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu

obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie

jego popełnienie.

- swoim zachowaniem ułatwiają popełnienie czynu zabronionego (pomocnictwo fizyczne - użyczenie środka

transportu lub narzędzi lub pomocnictwo psychiczne - udzielanie rad i informacji)

- może być popełnione w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym, możliwa jest realizacja pomocnictwa

przez zaniechanie, jeśli osoba, na które ciąży szczególny obowiązek niedopuszczenia do popełnienia

przestępstwa nie reaguje.

4 pierwsze - formy sprawstwa sensu stricte,

- 2 postacie wykonawcze - sprawcy własnoręcznie realizują czyn zabroniony (sprawstwo główne

wykonawcze i współsprawstwo),

- 2 postacie niewykonawcze - przy popełnieniu przestępstwa animatorzy nie brudzą sobie rąk, bo

wysługują się innymi, ale mimo wszystko czerpią z przestępstwa największe profity (sprawstwo

kierownicze i polecające)

2 ostatnie - formy sprawstwa tylko sensu largo

Wszyscy sprawcy odpowiadają w granicach swojej umyślności/nieumyślności i zgodnie ze swoimi cechami

indywidualnemu (np. zaostrzenie kary za recydywę, ograniczenie odpowiedzialności ze względu na wiek,

brak wcześniejszej karalności, etc.)

Odpowiedzialność posiłkowa

Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka

organizacyjna niemająca osobowości prawnej, którą organ prowadzący postępowanie w sprawie o

przestępstwo skarbowe wezwał do udziału w tym charakterze.

- odpowiedzialność, która wynika z KKSu mogą ponosić tylko osoby fizyczne, ale posiłkowo mogą

odpowiadać zarówno osoby fizyczne, jak i prawne i ułomne

- odpowiedzialność posiłkowa nie jest odpowiedzialnością karną skarbowa, jest wyłącznie osobistą

odpowiedzialnością majątkową osoby trzeciej za grzywnę (nie odnosi się do wykroczeń skarbowych) lub

ściągniecie równowartości przedmiotu przepadku. Unormowana na w KKS i ma związek z ukaraniem

sprawcy karą grzywny i równowartością przepadku przedmiotów, a ponieważ istnieje pewna więź między

sprawcą, a drugim podmiotem, to ustawodawca wykorzystał to jako pretekst do zabezpieczenia interesów

państwa

Art. 24. § 1. Za karę grzywny wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego czyni się w całości albo w

części odpowiedzialną posiłkowo osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną niemającą

osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, jeżeli sprawcą czynu zabronionego

jest zastępca tego podmiotu prowadzący jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający

w jakimkolwiek innym charakterze, a zastępowany podmiot odniósł albo mógł odnieść z popełnionego

przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową.

§ 5. Niezależnie od nałożenia odpowiedzialności posiłkowej sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść

majątkową, do jej zwrotu w całości albo w części na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu

terytorialnego; nie dotyczy to korzyści majątkowej podlegającej zwrotowi na rzecz innego uprawnionego

podmiotu.

Art. 45. KKW § 1. Jeżeli egzekucja grzywny okaże się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że

byłaby ona bezskuteczna, sąd może zamienić grzywnę nieprzekraczającą stu dwudziestu stawek dziennych,

po uprzednim wyrażeniu zgody przez skazanego, na pracę społecznie użyteczną, przyjmując, że dziesięć

stawek dziennych jest równoważnych miesiącowi pracy społecznie użytecznej, z zaokrągleniem do pełnego

miesiąca. Pracę społecznie użyteczną określa się w miesiącach; ustalając wymiar godzin pracy w stosunku

miesięcznym, sąd kieruje się wskazaniami zawartymi w art. 53 Kodeksu karnego.

Art. 46. § 1. Jeżeli skazany, mimo możliwości, nie uiści grzywny w terminie ani też nie podejmie orzeczonej

zastępczej formy jej wykonania określonej w art. 45 i zostanie stwierdzone, że nie można jej ściągnąć w

drodze egzekucji, sąd orzeka wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności przyjmując, że jeden dzień

pozbawienia wolności jest równoważny dwóm stawkom dziennym; kara zastępcza nie może przekraczać 12

miesięcy pozbawienia wolności, jak również górnej granicy kary pozbawienia wolności za dane

przestępstwo, a jeżeli ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności, górna

granica zastępczej kary pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy.

§ 2. W razie gdy grzywna została uiszczona lub ściągnięta w drodze egzekucji tylko w części albo tylko w

części wykonana w formie pracy społecznie użytecznej, sąd określa wymiar zastępczej kary pozbawienia

wolności według zasad przewidzianych w § 1.

§ 3. Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności na okres próby, który

wynosi od roku do 2 lat. Przepis art. 69 § 1 i 2 oraz art. 75 Kodeksu karnego stosuje się odpowiednio.

- zastępcza kara pozbawienia wolności, rocznie ok. 60 tys. osób

-dotyczy tylko grzywny, a nie równowartości przepadku przedmiotów

Problematyka kar i środków karnych

Kara - osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę jako sprawiedliwa odplata za popełnione

przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, wyrażająca potępienie popełnionego przez niego czynu

zabronionego i wymarzana w imieniu państwa przez sąd.

Triada celów kary - sprawiedliwość, prewencja ogólna i indywidualna.

- osobny katalog dla przestępstw (bogatszy) i wykroczeń (skromniejszy, tylko kara grzywny, określana tylko

w systemie kwotowym, a nie stawkowym)

Art. 22 § 1. Karami za przestępstwa skarbowe są:

1) kara grzywny w stawkach dziennych;

2) kara ograniczenia wolności;

3) kara pozbawienia wolności.

§ 2. Środkami karnymi są:

1) dobrowolne poddanie się odpowiedzialności [nie pasuje do tego katalogu; nie daje piętna

skazania]

2) przepadek przedmiotów;

3) ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów;

4) przepadek korzyści majątkowej;

4a) ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej;

5) zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub

zajmowania określonego stanowiska;

6) podanie wyroku do publicznej wiadomości;

7) pozbawienie praw publicznych;

8) środki związane z poddaniem sprawcy próbie:

a) warunkowe umorzenie postępowania karnego,

b) warunkowe zawieszenie wykonania kary,

c) warunkowe zwolnienie.

Art. 47. § 1. Karą za wykroczenia skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo.

§ 2. Środkami karnymi są:

1) dobrowolne poddanie się odpowiedzialności;

2) przepadek przedmiotów;

3) ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów.

I KARY

1. Grzywna - podstawowa kara za czyn zabroniony, czyny karne skarbowe są obliczone na osiągniecie

pewnego zysku, korzyści finansowej, najlepszą formą reakcji jest uderzyć sprawcę po kieszeni (aby nie

zyskał, a stracił - obowiązek realizowania obowiązku, za który sprawca został ukarany).

Art. 15. § 1. Orzeczenie zapadłe w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie

skarbowe nie zwalnia od obowiązku uiszczenia należności publicznoprawnej.

Art. 23. § 1. Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej;

jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa - 720.

- „jeśli kodeks nie stanowi inaczej” - kara łączna przy realnym zbiegu, nadzwyczajne obostrzenie kary,

etc.

- niższa w porównaniu z zagrożeniem wynikającym z naruszonego przepisu, górna granica grzywny

przewidziana jest przy:

- dobrowolnym poddaniu się odpowiedzialności (nie więcej niż połowa górnego zagrożenia)

- nadzwyczajnym złagodzeniu kary za czyny polegające na uszczupleniu należności

publicznoprawnej, gdy należność uregulowano przed wydaniem wyroku (do połowy górnej granicy

zagrożenia)

- ograniczonej poczytalności (do 2/3 górnego zagrożenia)

- karalnym usiłowaniu za czyny zagrożone grzywną (do 2/3 górnej granicy zagrożenia)

- nadzwyczajne obostrzenie - do 1080 stawek dziennych

§ 2. Wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających wysokości

200 stawek dziennych, chyba że kodeks przewiduje karę łagodniejszą.

- Uproszczone skazywanie przestępstw i wykroczeń - grzywna nie większa niż 200 stawek dziennych

(przestępstwa) lub 10 x min. wynagrodzenia (wykroczenia)

Kodeks wyróżnia w poszczególnych przepisach następujące max. „widełki” za poszczególne przestępstwa:

- do 120 stawek dziennych (w sumie 4 razy, np. art. 80)

- do 180 stawek dziennych (w sumie 7 razy, np. art. 62)

- do 240 stawek dziennych (w sumie 13 razy, np. art. 60)

- do 360 stawek dziennych (w sumie 3 razy, np. art. 72)

- do 480 stawek dziennych (w sumie 2 razy, np. art.71)

- do 720 stawek dziennych (w sumie ok. 80 razy, np. art. 54)

Wysokość jednej stawki dziennej:

- wynagrodzenie minimalne, o którym mowa przy obliczaniu stawki dziennej - z daty popełnienia czynu,

chyba, że późniejsze wynagrodzenie minimalne jest niższe

- odwołanie do ogólnych dyrektyw wymiaru kary:

- 4 dyrektywy ogólne: sprawiedliwościowe (2) i prewencyjne (2),

- zasada swobodnego uznania przy wymierzaniu kar (nie DOWOLNEGO, bo sąd musi obracać się w

granicach kodeksowych); mają zastosowanie do wszystkich sprawców, wszelkich wykroczeń i

przestępstw (młodociani, recydywiści, czy działają pojedynczo lub w zorganizowanych strukturach),

musza być brane pod uwagę zawsze, wobec każdej kary/środka karnego. Gwarantują, że cele

nakierowane przez wykonawcę będą osiągnięte.

Art. 12. § 2. Sąd wymierza karę, środek karny lub inny środek według swego uznania, w granicach

przewidzianych przez kodeks bacząc, aby ich dolegliwość nie przekraczała stopnia winy,

uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i

wychowawcze, które mają one osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeby w zakresie

kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Art. 23. § 3. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste,

rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej

trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.

- stawka dzienna grzywny nie może mniejsza od 1/30 min. wynagrodzenia, ani nie przekraczać jej 400-

ktorności

Grzywna za wykorzenia skarbowe

Art. 48. §1. Kara grzywny może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej

wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że kodeks stanowi inaczej.

-od 1/10 minimalnego wynagrodzenia do 20-koetnosci minimalnego wynagrodzenia.

§ 2. Mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej

wysokości minimalnego wynagrodzenia.

§ 3. Wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających

dziesięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

2. Kara ograniczenia wolności

- tylko jeden art. stanowi o niej bezpośrednio - art. 110 KKS [sprzedaż losów bez uprawnienia]

- zamiana z kary pozbawienia wolności (art. 26 § 1)

- można stosować w przypadku nadzwyczajnego obostrzenia kary: przestępstwo skarbowe zagrożone do

360 stawek dziennych - wtedy sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do 6 m-cy albo karę

ograniczenia wolności oraz gdy przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą grzywny przekraczająca 360

stawek dziennych - wtedy sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do roku albo karę ograniczenia

wolności. Kara grzywny jest i tak orzekana dodatkowo. Nie może przekroczyć 2 lat (w przypadku kary

łącznej).

- nadzwyczajne złagodzenie - za czyn zagrożony kara pozbawienia wolności

- w zakresie treści tej kary recypuje art. 34-36 KK (art. 26 par 4 KKS) - zmiany od czerwca 2010 roku

Art. 34 KK. § 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc,

najdłużej 12 miesięcy; wymierza się ją w miesiącach.

§ 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:

1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,

2) jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne,

3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

Art. 35 KK. § 1. Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne jest wykonywana w wymiarze od 20 do

40 godzin w stosunku miesięcznym.

§ 2. W stosunku do osoby zatrudnionej sąd zamiast obowiązku, o którym mowa w art. 34 § 2 pkt 2, może

orzec potrącenie od 10 do 25 % wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany

przez sąd; w okresie odbywania kary skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.

Art. 36 KK. § 2. Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec wobec skazanego obowiązki

wymienione w art. 72. (można nałożyć takie same obowiązki, jak przy okresie próby, ale większość nie ma

zastosowania w postępowaniu karnym skarbowym)

- wymiar kary: od 1 miesiąca do 12 miesięcy;

- trzy restrykcje: bez zgody sądu nie może zmieniać miejsca stałego pobytu, wyjaśnienia dot. Przebiegu

odbywania kara, obowiązek wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej kary na cele społeczne 20-40 h w

stosunku miesięcznym (może być wobec osób, które pracują zawodowo - potracenie części wynagrodzenia

od 10 do 25%, potrącenia idzie na cel społeczny wskazany przez sąd).

Zamiana pozbawienia wolności na karę ograniczenia wolności

Art. 26. § 1. Jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone karą pozbawienia wolności, sąd może orzec

zamiast niej karę ograniczenia wolności, w szczególności jeżeli orzeka równocześnie środek karny

wymieniony w art. 22 § 2 pkt 2-6, co nie stoi na przeszkodzie wymierzeniu także kary grzywny grożącej za to

przestępstwo obok kary pozbawienia wolności.

§ 2. Wymierzając karę ograniczenia wolności za przestępstwo skarbowe, w związku z którym nastąpiło

uszczuplenie należności publicznoprawnej i tej wymagalnej należności nie uiszczono, sąd określa także

obowiązek uiszczenia jej w całości w wyznaczonym terminie.

- generalne upoważnienie do orzekania kary ograniczenia wolności za wszystkie przestępstwa

zagrożone karą pozbawienia wolności (kara zamienna), uwarunkowane tym, że jeśli czyn jest

uszczupleniem należności publicznoprawnych, to określa się również termin, kiedy uszczuplona

należność ma być zapłacona (jeśli nie zrobi tego to traktuje się na nieuchylanie się karze - KKW kara

zastępcza: grzywna, zastępcza kara pozbawienia wolności)

§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się do sprawcy przestępstwa skarbowego popełnionego w warunkach

określonych w art. 37 § 1 lub w art. 38 § 2, z zastrzeżeniem art. 37 § 2 i 3 oraz art. 38 § 3.

- Art. 37 dot. nadzwyczajnego obostrzenia kary; wyjątki: sprawca działający w zorganizowanej grupie

lub związku mającym na celu popełnianie przestępstwa skarbowego, który odstąpił od udziału i

ujawniając organom ściągania istotne okoliczności zamierzonego przestępstwa skarbowego zapobiegł

jego popełnieniu oraz sprawca, który dopuścił się czynu umyślnego, którego przedmiot lub uszczuplona

należność publiczna jest dużej wartości lub wielkiej wartości, bądź sprawcy ciągu przestępstw

skarbowych, jeśli wymagana należność publicznoprawna została w całości uiszczona przed

zamknięciem przewodu sadowego w I instancji.

3. Kara pozbawienia wolności

Art. 27. § 1. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej - 5

lat; wymierza się ją w dniach, miesiącach i latach.

- nadzwyczajne obostrzenie - max 10 lat, kara łączna - 15 lat.

- najsurowsza kara, nigdy nie występuje samodzielnie - zawsze łącznie lub w alternatywie rozłącznej z

grzywną,

- w sumie przewidziana jest za 35 przestępstw skarbowych, KKS za poszczególne przestępstwa stosuje

ograniczenie do roku, dwóch lat, trzech lat i pięciu lat

- często występuje, ale art. 25 par 1 KKS - nie ma determinacji do karania wiezieniem, tylko raczej

prewencja (zniechęcanie do popełnienia przestępstw)

- czemu 5 dni? Czy to się opłaca? Sens jest taki, że ma to działać jak terapia szokowa.

II ŚRODKI KARNE

- dodatki do kar i mają wzmocnić represję karną

- pełnią rożne funkcje - prewencyjna (np. przepadek przedmiotów, zakaz wykonywania zawodu,

zajmowania okresowego stanowiska, pozbawienie praw publicznych) kompensacyjna (zrekompensować

uszczerbek)

-Oddzielny katalog dla przestępstw (szerszy, środki rozciągnięte w czasie - od roku do 5 lat) i wykroczeń

(węższy, nie ma środków rozciągniętych w czasie)

1. DOBROWOLNE PODDANIE SIĘ ODPOWIEDZIALNOŚCI (DPO)

- reakcja na naruszenie prawa, która jest środkiem degresji karania sprawców (karania najbardziej

łagodnego)

- jak ktoś się dowolnie podda odpowiedzialności to nie ma piętna osoby karanej (jeśli później zostanie

ukarany, to nie może zostać uznany za recydywistę karnego)

- co to tutaj robi? O środkach karach można mówić przy wyrokach skazujących

- art. 17 i 18 KKS i art. 142-147 KKS (Rozdział 16. Zezwolenie na dobrowolne poddanie się

odpowiedzialności)

Art. 17. § 1. Sąd może udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli wina

sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą

wątpliwości, a jednocześnie:

1) uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem

skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności;

2) sprawca uiścił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn

zabroniony;

3) sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten

przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścił ich

równowartość pieniężną; przepisy art. 16 § 2 zdanie trzecie oraz art. 31 § 3 pkt 2 stosuje się

odpowiednio;

4) uiszczono co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.

§ 2. Niedopuszczalne jest udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli:

1) przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia

wolności;

2) przestępstwo skarbowe zagrożone tylko karą grzywny popełniono w warunkach określonych w art.

37 § 1 lub art. 38 § 2; [nadzwyczajne obostrzenie kary]

3) zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie ona

cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.

Art. 18. § 1. Sąd, udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, orzeka:

1) tytułem kary grzywny kwotę uiszczoną przez sprawcę;

2) przepadek przedmiotów tylko w takich granicach, w jakich sprawca wyraził na to zgodę, a w razie

niemożności ich złożenia - uiścił ich równowartość pieniężną.

§ 2. Prawomocny wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie podlega wpisowi

do Krajowego Rejestru Karnego.

§ 3. Uiszczenie określonej kwoty tytułem kary grzywny za przestępstwo skarbowe w drodze dobrowolnego

poddania się odpowiedzialności nie stanowi przesłanki recydywy skarbowej określonej w art. 37 § 1 pkt 4

- DPO to prawo, a nie obowiązek sprawcy, który sam musi podjąć decyzje czy chce z tego skorzystać. Musi o

to poprosić poprzez złożenie wniosku.

- organy niefinansowe mogą prowadzić postępowanie przygotowawcze; złożenie wniosku powoduje

przekazanie sprawy finansowym organom (tylko one mogą rozpatrzyć wniosek, mogą poprzeć go lub

odmówić poparcia).

Art. 143. § 1. Składając wniosek, o którym mowa w art. 142 § 1, należy łącznie uiścić:

1) należność publicznoprawną, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem

skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, chyba że do chwili zgłoszenia wniosku ta wymagalna

należność została w całości uiszczona;

2) tytułem kary grzywny kwotę odpowiadającą co najmniej jednej trzeciej minimalnego

wynagrodzenia, a za wykroczenie skarbowe - kwotę odpowiadającą co najmniej jednej dziesiątej tego

wynagrodzenia;

3) co najmniej zryczałtowaną równowartość kosztów postępowania.

- wysokość zryczałtowanych kosztów postępowania określa rozporządzenie, nie wyższe niż 1/10

minimalnego wynagrodzenia przy przestępstwach i 1/12 minimalnego wynagrodzenia przy

wykroczeniach. Chodzi o minimalne wynagrodzenie z daty złożenia wniosku.

§ 2. Jeżeli za czyn zabroniony, o który toczy się postępowanie, przewidziane jest obowiązkowe orzeczenie

przepadku przedmiotów, sprawca składając wniosek, o którym mowa w art. 142 § 1, jest obowiązany

wyrazić zgodę na ich przepadek, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścić ich

równowartość pieniężną.

§ 3. Jeżeli orzeczenie przepadku przedmiotów nie jest obowiązkowe, sprawca może ograniczyć wyrażenie

zgody na przepadek, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów - uiścić równowartość pieniężną

tylko niektórych przedmiotów zagrożonych przepadkiem albo złożyć wniosek o całkowite zaniechanie

orzeczenia przepadku przedmiotów lub uiszczenia ich równowartości pieniężnej.

§ 4. Uiszczenie przez sprawcę równowartości pieniężnej przedmiotów zagrożonych przepadkiem nie dotyczy

przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4. [przedmiot, którego wytwarzanie, posiadanie, obrót,

przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione]

Art. 144. § 1. Cofnięcie wniosku, o którym mowa w art. 142 § 1, nie jest możliwe przed upływem 1 miesiąca

od jego złożenia, a także po wniesieniu do sądu przez finansowy organ postępowania przygotowawczego

wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

§ 2. Ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne.

§ 3. W razie cofnięcia wniosku uiszczone przez sprawcę kwoty zatrzymuje się do zakończenia postępowania

jako zabezpieczenie grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania.

- na postanowienie organu finansowego o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia nie służy

zażalenie.

Art. 145. § 1. W razie wystąpienia przez sprawcę o zezwolenie na dobrowolne poddanie się

odpowiedzialności finansowy organ postępowania przygotowawczego może zamiast aktu oskarżenia

wnieść niezwłocznie do sądu wniosek o udzielenie takiego zezwolenia.

Art. 146. § 1. Złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

finansowy organ postępowania przygotowawczego uzależnia od wykonania obowiązku uiszczenia w całości

wymagalnej należności publicznoprawnej, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem

skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności, a do tej chwili należność ta nie została uiszczona.

§ 2. Złożenie wniosku, o którym mowa w § 1, finansowy organ postępowania przygotowawczego może

uzależnić:

1) od uiszczenia tytułem kary grzywny dodatkowej kwoty, nieprzekraczającej jednak łącznie z kwotą

już wpłaconą wysokości połowy sumy odpowiadającej górnej granicy ustawowego zagrożenia za dany

czyn zabroniony;

2) od wyrażenia zgody na przepadek przedmiotów nieobjętych wnioskiem sprawcy, o którym mowa w

art. 142 § 1, a w razie niemożności ich złożenia - od uiszczenia równowartości pieniężnej tych

przedmiotów, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4;

3) od uiszczenia pozostałych kosztów postępowania.

- prowadzenie negocjacji, z tym, ze często jest tak, że sprawca czynu zabronionego w praktyce

jest przyparty do muru przez organ,

- W trakcie negocjacji może dojść do podwyższenia kwot - organ może zaproponować inne

kwoty grzywny, ale są one limitowane (połowa górnej kary grzywny za dany czyn zabroniony), w

praktyce co do zasady te kwoty są podbijane do maksimum,

- zryczałtowane koszty postępowania często nie są wystarczające, więc organ może zażądać

zapłaty faktycznych kosztów.

§ 3. Czas, rodzaj i sposób wykonania obowiązków, o których mowa w § 1 lub 2, finansowy organ

postępowania przygotowawczego określa po wysłuchaniu sprawcy, jak również przedstawiciela

ustawowego, o którym mowa w art. 142 § 3.

- czas rodzaj i sposób, etc. wykonania obowiązków jest określony po wysłuchaniu sprawcy, mógł on

finansowo przygotować się do poddania się odpowiedzialności. Jeśli sprawca spełni te wymagania, a

organ uzna, że realizował je wystarczająco, organ zamiast aktu oskarżenia wysyła poparty wniosek

sprawcy do sądu,

- ostateczną decyzje co do dobrowolnego poddania się odpowiedzialności podejmuje sąd, przy czym

udzielając zezwolenia (w drodze wyroku) on może zezwolić na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

na warunkach zaproponowanych przez sprawcę, nie może zmienić warunków. Sąd nie ma prawa odstąpić

od tych warunków, chociaż w pierwotnej wersji nie mógł ich zaostrzać, ale mógł zmniejszać grzywny. W tym

układzie sąd stał się automatem do przyklepywania wynegocjowanych warunków, a nie gwarantem

sprawiedliwości.

Art. 147. Na postanowienie odmawiające wniesienia wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne

poddanie się odpowiedzialności przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego nad finansowym organem

postępowania przygotowawczego, o czym należy sprawcę pouczyć. W razie nieuwzględnienia zażalenia

stosuje się odpowiednio art.

144 § 3.

2. PRZEPADEK PRZEMIOTÓW

- zarówno za przestępstwa jak i wykroczenia skarbowe, jest wszechobecny w prawie karnym skarbowym.

Szeroko stosowana represja karna. Jest to bardzo duża dolegliwość.

Zakres przepadku

Art. 29. Przepadek przedmiotów obejmuje:

1) przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa skarbowego; (owoce czynu zabronionego)

2) narzędzie lub inny przedmiot stanowiący mienie ruchome, które służyło lub było przeznaczone do

popełnienia przestępstwa skarbowego; (żeby ponownie ten przedmiot nie służył popełnieniu

przestępstwa)

3) opakowanie oraz przedmiot połączony z przedmiotem przestępstwa skarbowego w taki sposób, że

nie można dokonać ich rozłączenia bez uszkodzenia któregokolwiek z tych przedmiotów;

4) przedmiot, którego wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub

przesyłanie jest zabronione.

- opakowania lub przedmioty połączone z przedmiotem przestępstwa, bo można wtedy je jakoś spieniężyć.

- przedmioty zakazane: dotyczyć to będzie przede wszystkim narkotyków, egzotyczne żywe zwierzęta,

wybory z egzotycznych zwierząt, alkohol, papierosy (zawsze ulęgają zniszczeniu), materiały radioaktywne,

dzieła sztuki, bron, materiały wybuchowe.

Art. 30. § 1.Sąd może orzec przepadek przedmiotów tylko w wypadkach przewidzianych w kodeksie, a

orzeka, jeżeli kodeks tak stanowi.

- wypadek wyraźnie wskazany w KKS, może mieć charakter obligatoryjny lub fakultatywny; art. 30 i art. 49)

1. Fakultatywny przepadek przedmiotów w przypadku:

- niezgłoszenia przedmiotu opodatkowania i narażenie podatku na uszczuplenie - np. maszyny towar,

urządzenia)

- firmanctwa - wszystkie przedmioty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej pod cudza

nazwą

- oszustwo w postępowaniu podatkowym - np. sfałszowane dokumenty

- grupa przestępstw „akcyzowych”, np.: sprowadzenie do Polski lub wydawanie wbrew przepisom

wyrobów akcyzowych, wydawanie wyrobów akcyzowych przeznaczonych do dostawy wspólnotowej

lub na eksport bez wymaganego zawiadomienia właściwego organu i oznaczenia znakami akcyzy,

paserstwo umyślne wyrobami akcyzowymi pochodzącymi z przestępstw, nieprawidłowe oznaczenie

wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (przepadek zarówno wyrobów, jak i nieprawidłowych znaków

akcyzy), podrabianie lub przerabianie znaków lub upoważnienia do odbioru znaków akcyzowych

(przepadek znaków akcyzowych podrobionych/oryginałów oraz przedmiotów służących do

fałszerstwa), nielegalna produkcja, magazynowanie, przeładowywanie produktów akcyzowych, etc.

2. Obligatoryjny przepadek przedmiotów i środków służących do jego popełnienia (fakultatywny wobec

opakowania i rzeczy powiązanej z przedmiotem):

- przemyt celny i oszustwa celne, niedopełnienie warunków odprawy czasowej, naruszenie warunków

zwolnień od ceł lub reglamentacji pozataryfowej, usuwania towaru lub środka przewozowego spod

dozoru celnego, umyślnego paserstwa celnego

- przepadek przy przestępstwach z zakresu gier i zakładów wzajemnych - nielegalne urządzanie i

prowadzenie gier i zakładów (w tym zagranicznych), urządzenie lub prowadzenie gier podlegających

szczególnemu nadzorowi podatkowemu bez urzędowych zabezpieczeń, udział w nielegalnych grach i

zakładach krajowych i nielegalne trudnienie się sprzedażą losów loteryjnych (przepadek obejmuje

urządzanie gry lub zakładu i ich dokumenty (automaty, karty, losy, stoły, etc.), wygrane (pieniężne i

rzeczowe) oraz środki uzyskane ze sprzedaży udziału w grze lub wpłaconych stawek.

- przedmioty, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub

przesyłanie jest zabronione.

- nielegalna lub nieprawidłowa działalność kantorowa: przepadek wartości dewizowych obligatoryjny: w

zakresie wartości dewizowych i krajowych środków płatniczych, fakultatywny: wobec innych przedmiotów

(np. opakowania, elementy kantoru, etc).

Zasady, które łączą się z orzekaniem przepadku przedmiotów, które nie są własnością sprawcy

- KKS wyraźnie musi na taką możliwość zezwalać, nie można orzekać przepadku przedmiotu jeśli są

własnością osoby trzeciej, a sprawca uzyskał je w drodze czynu zabronionego (np. kradzione auto)

Art. 31. § 1. Sąd może orzec albo orzeka przepadek przedmiotów określonych w art. 29 pkt 1, 3 i 4 w

wypadkach przewidzianych w kodeksie, także wówczas, gdy przedmioty te nie są własnością sprawcy.

§ 1a. Sąd może orzec przepadek przedmiotów określonych w art. 29 pkt 2, niebędących własnością sprawcy,

jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych

okolicznościach przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one służyć lub być przeznaczone do

popełnienia przestępstwa skarbowego.

- nie dotyczy przedmiotów, które zostały przygotowane do polenienia przestępstwa (np. samochód ze

specjalnie przygotowanymi schowkami), bo istnieje ryzyko, że te przedmioty były jeszcze raz

wykorzystane do niecnych celów.

- przepis niejasny

§ 2. Przepadku przedmiotów nie orzeka się, jeżeli są własnością osoby trzeciej, a sprawca uzyskał je w

drodze czynu zabronionego jako przestępstwo lub wykroczenie.

§ 3. Przepadku przedmiotów nie orzeka się także, jeżeli:

1) orzeczenie jego byłoby niewspółmierne do wagi popełnionego przestępstwa skarbowego;

2) uiszczono należność publicznoprawną dotyczącą przedmiotów zagrożonych przepadkiem,

chyba że należność ta jest niewspółmiernie niska do kwoty równowartości pieniężnej przepadku

przedmiotów albo przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4 lub które zostały

specjalnie przysposobione do popełnienia czynu zabronionego.

§ 4. Przedmioty objęte przepadkiem przechodzą na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia

się orzeczenia.

§ 5. Sąd, orzekając przepadek przedmiotów, w szczególności napojów alkoholowych, kosmetyków lub

produktów leczniczych, może zarządzić ich zniszczenie w całości albo w części, jeżeli sprzedaż tych

przedmiotów jest niemożliwa, znacznie utrudniona lub nieuzasadniona lub gdy przedmioty te nie

odpowiadają warunkom dopuszczenia do obrotu w kraju określonym w odrębnych przepisach.

§ 6. Sąd, orzekając przepadek wyrobów tytoniowych, jednocześnie zarządza ich zniszczenie.

- zawsze są niszczone, bo nie można użyć ich z pożytkiem dla społeczeństwa

§ 7. Koszty zniszczenia przedmiotów, których przepadek orzeczono, ponosi sprawca czynu zabronionego.

3. PRZEPADEK KORZYŚCI MAJĄTKOWYCH LUB PRZPEADEK RÓWNOWARTOŚCI PRZEPADKU KORZYŚCI

MAJĄTKOWYCH

Art. 32. § 1. W razie niemożności orzeczenia w całości albo w części przepadku, o którym mowa w art. 29,

gdy przedmiot został zniszczony, zgubiony, ukryty lub z innych przyczyn faktycznych lub prawnych nie może

być objęty w posiadanie, sąd orzeka środek karny ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku

przedmiotów, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.

- niemożność faktyczna lub prawna może mieć charakter całkowity lub częściowy

- można skorzystać z tego środka tylko przy skazaniu

- zawiera w sobie dwa aspekty: kompensacyjny i represyjny

- orzeczenie ma charakter obligatoryjny

§ 2. Jeżeli równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów nie można określić dokładnie, oznacza się ją w

przybliżeniu.

§ 3. Jeżeli w popełnieniu przestępstwa skarbowego brało udział kilka osób, odpowiadają one solidarnie za

uiszczenie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów.

§ 4. Przepis art. 31 § 4 stosuje się odpowiednio.

- z chwila uprawomocnienia się wyroku kwoty pieniężnej równowartości należą się Skarbowi

państwa i są ściągalne jako jego należności

Art. 33. § 1. Jeżeli sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa skarbowego, chociażby pośrednio, korzyść

majątkową niepodlegającą przepadkowi przedmiotów określonych w art. 29 pkt 1 lub 4, sąd orzeka środek

karny przepadku tej korzyści. W razie niemożności orzeczenia środka karnego przepadku korzyści

majątkowej orzeka się środek karny ściągnięcia jej równowartości pieniężnej.

- stosowany gdy nie można orzec przepadku przedmiotów, a sprawca z popełnienia przestępstwa

uzyskał jakąś korzyść majątkową (korzyść jest pojęciem szerszym niż przedmiot)

- dotyczy zarówno korzyści pochodzących bezpośrednio z przestępstwa, jak i pośrednio

pochodzących z przestępstwa - np. za pieniądze sprawca kupił określone dobra.

§ 2. W razie skazania za przestępstwo skarbowe, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby

pośrednio, korzyść majątkową dużej wartości, uważa się, że mienie, które sprawca objął we władanie lub

do którego uzyskał jakikolwiek

tytuł w czasie popełnienia przestępstwa skarbowego lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby

nieprawomocnego wyroku, stanowi korzyść majątkową uzyskaną z popełnienia przestępstwa skarbowego,

chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny.

- ciężar dowodu przerzuca się na sprawcę (musi udowodnić, że rzecz nie pochodzi to z procederu

przestępczego)

§ 3. Jeżeli okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo, że sprawca, o którym mowa w § 2,

przeniósł na osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej,

faktycznie lub pod jakimkolwiek tytułem prawnym, mienie stanowiące korzyść majątkową uzyskaną z

popełnienia przestępstwa skarbowego, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby lub

jednostki oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba że zainteresowana osoba lub

jednostka organizacyjna przedstawi dowód zgodnego z prawem ich uzyskania.

- domniemanie dotyczące osób trzecich - przerzucenie ciężaru dowodu na inne osoby, dopuszczalne

tylko przy dużych korzyściach

§ 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje się także przy dokonaniu zajęcia stosownie do przepisu art. 131 § 4 przy

zabezpieczeniu grożącego przepadku korzyści majątkowej oraz przy egzekucji tego środka. Osoba lub

jednostka, której dotyczy domniemanie ustanowione w § 3, może wystąpić z powództwem przeciwko

Skarbowi Państwa o obalenie domniemania; do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy postępowanie

egzekucyjne ulega zawieszeniu.

§ 5. W razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do sprawcy lub równowartości

pieniężnej tego udziału.

§ 6. Środka karnego przepadku korzyści majątkowej lub ściągnięcia jej równowartości pieniężnej nie orzeka

się, jeżeli korzyść majątkowa podlega zwrotowi innemu uprawnionemu podmiotowi.

§ 7. Objęta przepadkiem korzyść majątkowa lub ściągnięcie jej równowartości pieniężnej przechodzi na

własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku, a w wypadku, o którym mowa w § 4

zdanie drugie, z chwilą uprawomocnienia się wyroku oddalającego powództwo przeciwko Skarbowi

Państwa.

4. ZAKAZ PROWADZENIA OKREŚLONEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, WYKONYWANIA OKREŚLONEGO

ZAWODU LUB ZAJMOWANIA OKRESLONYCH STANOWISK

Art. 34. § 1. Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej oraz pozbawienie praw publicznych

można orzec tylko wtedy, gdy kodeks tak stanowi.

- Sąd może orzec środek karny zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej:

- stosując nadzwyczajne zaostrzenie kary

- w przypadku popełnienia jednego z następujących przestępstw: Niezgłoszenie się do podatku,

firmanctwo, oszustwo w postępowaniu podatkowym, przestępstwa akcyzowe, wyłudzenie zwrotu

podatku, oszustwa płatnika, narażenie finansów publicznych na nienależna dotację lub subwencję,

udaremnienie lub utrudnienie czynności kontrolnych w sferze podatkowej, wyłudzenie pozwolenia

celnego i jego używanie, przemyt celny i inne przestępstwa celne, w tym umyślne paserstwo celne,

wyłudzenie zezwolenia dewizowego i korzystanie z niego, nielegalne wysyłanie, wywożenie lub

przekazywanie do krajów trzecich środków płatniczych na dzielność gospodarczą, nielegalne

nabywanie lub zbywanie papierów wartościowych przez rezydenta, otwieranie lub posiadanie

nielegalnie przez rezydenta rachunku w kraju trzecim, prowadzenie nielegalnej działalności

kantorowej, nielegalne urządzanie gier lub zakładów lub uczestnictwo w nich, nielegalna sprzedaż

losów.

- orzeka się w latach, od roku do lat 5

- recepcja art. 41 KK w związku z art. 20 par. 2 KKS:

Art. 41. § 1. Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego

zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu

albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom

chronionym prawem.

§ 2. Sąd może orzec zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej w razie skazania za

przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem takiej działalności, jeżeli dalsze jej prowadzenie

zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.

5. PODANIE WYROKU DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI

Art. 35. W uzasadnionych wypadkach sąd może orzec podanie wyroku do publicznej wiadomości w sposób

przez siebie określony.

- funkcja prewencji ogólnej i indywidualnej

6. POZBAWIENIE PRAW PUBLICZNYCH

W związku z art. 20 par. 2 recypuje się art. 40 KK:

Art. 40. § 1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do

organu władzy publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utratę prawa do

udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach

państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia

wojskowego i powrót do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto

utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie

trwania pozbawienia praw.

§ 2. Sąd może orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na karę pozbawienia wolności na

czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne

potępienie.

Art. 34. § 3. Pozbawienie praw publicznych sąd może orzec w wypadkach określonych w art. 38 § 1 i 2 w

razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

- orzekane fakultatywnie

- 2 przesłanki łączne: w przypadku nadzwyczajnego zaostrzenia kary i w razie skazania na karę

pozbawienia wolności nie krótszy niż 3 lata

- orzeka się w latach, od roku do lat 5

ŚRODKI PROBACYJNE

- wyróżniamy 3 środki probacyjne: warunkowe umorzenie postępowania karnego, warunkowe zawieszenie

wykonywania kary i warunkowe zwolnienie

Art. 41. § 1. Warunkowe umorzenie postępowania karnego można zastosować do sprawcy przestępstwa

skarbowego, chyba że przestępstwo to popełniono w warunkach określonych w art. 37 § 1 pkt 1-3, 5-7 lub

w art. 38 § 2, z zastrzeżeniem art. 37 § 2 i 3 oraz art. 38 § 3.

- nie stosuje się wobec sprawców, który dopuścili się przestępstwa w warunkach nadzwyczajnego

obostrzenia kary

- recepcja Art. 66 § 1 KK - nie jest możliwe warunkowe umorzenie w razie uprzedniej karalności

sprawcy za przestępstwo umyślne

§ 2. Umarzając warunkowo postępowanie karne za przestępstwo skarbowe, w związku z którym nastąpiło

uszczuplenie należności publicznoprawnej i tej wymagalnej należności nie uiszczono, sąd określa także

obowiązek uiszczenia jej w całości w wyznaczonym terminie.

- stanowi uzupełnienie recypowanego art. 67 KK mówiącego o 2-letnim okresie próby oraz

zobowiązaniu sprawcy do naprawienia szkody

§ 3. Sąd może także podjąć warunkowo umorzone postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby

uchyla się od wykonania określonego obowiązku uiszczenia należności publicznoprawnej.

- uzupełnienie recypowanego art. 68 KK mówiącego o podjęciu umorzonego postępowania w

przypadku prawomocnego skazania sprawcy za przestępstwo umyślne lub jeśli sprawca w rażący

sposób w okresie próbnym narusza porządek prawny. Warunkowo umorzonego postępowania nie

można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.

- art. 160 KKW - podstawa od odwołania warunkowego zwolnienia

§ 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje się odpowiednio w razie:

1) warunkowego zawieszenia wykonania kary;

2) warunkowego zwolnienia.

Art. 41a - warunkowego zawieszenia wykonania kary nie stosuje się wobec przestępcy, który uczynił sobie z

popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodów i który działa w zorganizowanej grupie lub

związku przestępczym mającym na celu dokonywanie przestępstw skarbowych, z wyjątkiem szczególnie

wystąpienia szczególnie uzasadnionych okoliczności. § 2 stanowi lex specialis wobec recypowanego art. 70

KK - w przypadku, gdy jednak dojdzie do warunkowego zawieszenia kary, to okres próby wynosi dla

wszystkich od 3 do 5 lat (KK przewiduje taki okres tylko dla młodocianego i recydywisty, w innych

przypadkach okres ten może wynosić od 2 do 5 lat) i obowiązkowy dozór (KK zakład to tylko w przypadku

młodocianego sprawcy czynu umyślnego i recydywisty).

Zawieszenie wykonania kary - art. 72. KK określa szereg obowiązków do których sąd może zobowiązać

sprawcę, ale większość nie ma zastosowania w postępowaniu karnym skarbowym..

[Ograniczenia warunkowego zwolnienia] Art. 42. § 1. Jeżeli sprawca skazany za umyślne przestępstwo

skarbowe na karę pozbawienia wolności popełnił w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej roku tej kary

umyślnie przestępstwo skarbowe tego samego rodzaju, sąd może go warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch

trzecich kary.

- odbycie 2/3, a nie połowy kary

§ 2. Skazanego określonego w art. 37 § 1 pkt 2 i 5 można warunkowo zwolnić po odbyciu trzech czwartych

kary.

- dotyczy skazanego, który uczynił sobie z przestępstw karnych skarbowych źródło stałego

utrzymania lub działającego w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym mającym na celu

dokonywanie przestępstw skarbowych

§ 3. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do sumy dwóch lub więcej niepodlegających łączeniu kar

pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno; przepis § 1 stosuje się, jeżeli chociażby jedno z

przestępstw popełniono

w określonych tam warunkach.

§ 4. Jeżeli skazanym jest osoba określona w § 2, okres próby nie może być krótszy niż 3 lata.

ŚRODKI ZABEZPIECZAJACE

Art. 22 § 3. Środkami zabezpieczającymi są:

1) umieszczenie w zakładzie zamkniętym;

2) umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym;

3) umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze lub rehabilitacyjne;

4) umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego;

5) skierowanie do placówki leczniczo-rehabilitacyjnej;

6) przepadek przedmiotów;

7) zakazy wymienione w § 2 pkt 5 [prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania

określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska].

Art. 43. § 1. Przepadek przedmiotów wymieniony w art. 22 § 3 pkt 6 można orzec tytułem środka

zabezpieczającego, jeżeli:

1) sprawca dopuścił się czynu zabronionego w stanie niepoczytalności;

2) społeczna szkodliwość czynu jest znikoma;

3) zastosowano warunkowe umorzenie postępowania karnego;

4) zachodzi okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy czynu zabronionego;

5) zastosowano art. 5 § 2. [młodociany]

§ 2. Przepisy o przepadku przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego stosuje się odpowiednio także w

razie umorzenia postępowania wobec niewykrycia sprawcy.

§ 3. Przepis art. 31 § 4 stosuje się odpowiednio. [przepadek na rzecz Skarbu Państwa z chwila

uprawomocnienia się wyroku]

§ 4. Jeżeli sprawca dopuścił się czynu zabronionego w stanie niepoczytalności, sąd może orzec tytułem

środka zabezpieczającego także zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania

określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska, gdy jest to konieczne ze względu na ochronę

porządku prawnego.

§ 5. Wymienione w § 4 zakazy orzeka się bez wyznaczenia terminu; sąd uchyla zakaz, jeżeli ustały przyczyny

jego orzeczenia.

Art. 43 dotyczy tylko stosowania przepadku przedmiotów oraz zakazów wykonywania zawodu, zajmowania

funkcji lub prowadzenia dzielności gospodarczej. Odnośnie pozostałych środków zabezpieczających stosuje

się recypowane art. 93-98 KK.

- środki zabezpieczające może orzekać tylko sąd, nawet wtedy, gdy umorzono postępowanie

przygotowawcze.

Przypadki nadzwyczajnego obostrzenia kary

- kiedyś miało charakter fakultatywny, dziś obligatoryjne

Art. 37 § 1. Sąd stosuje nadzwyczajne obostrzenie kary, jeżeli sprawca:

1) popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe, powodując uszczuplenie należności publicznoprawnej

dużej wartości albo popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe, a wartość przedmiotu czynu

zabronionego jest duża;

- duża wartość: min. wynagrodzenie x 500

2) uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu;

3) popełnia dwa albo więcej przestępstw skarbowych, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby

nieprawomocny, co do któregokolwiek z nich i każdy z tych czynów wyczerpuje znamiona przestępstwa

skarbowego określonego w tym samym przepisie, a odstępy czasu pomiędzy nimi nie są długie;

4) skazany za umyślne przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności lub karę ograniczenia

wolności albo karę grzywny, w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności

lub 6 miesięcy kary ograniczenia wolności albo po uiszczeniu grzywny wynoszącej co najmniej 120

stawek dziennych popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe tego samego rodzaju;

- ogólnie rzecz ujmując - recydywa skarbowa

5) popełnia przestępstwo skarbowe, działając w zorganizowanej grupie albo w związku mającym na

celu popełnienie przestępstwa skarbowego;

6) popełnia przestępstwo skarbowe, używając przemocy lub grożąc natychmiastowym jej użyciem

albo działając wspólnie z inną osobą, która używa przemocy lub grozi natychmiastowym jej użyciem;

7) przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia doprowadza inną

osobę do popełnienia czynu zabronionego jako przestępstwo skarbowe.

§ 2. Przepisów § 1 pkt 1 i 3 nie stosuje się, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym nastąpiło

uszczuplenie należności publicznoprawnej, a wymagalna należność została w całości uiszczona przed

zamknięciem przewodu sądowego w pierwszej instancji.

§ 3. Przepisu § 1 pkt 5 nie stosuje się, jeżeli sprawca odstąpił od udziału w zorganizowanej grupie lub

związku i ujawniając przed organem ścigania istotne okoliczności zamierzonego przestępstwa

skarbowego, zapobiegł jego popełnieniu.

§ 4. W wypadkach określonych w § 1 pkt 3 sąd orzeka tylko jeden raz karę za wszystkie zbiegające się

przestępstwa skarbowe na podstawie przepisu, którego znamiona każde z nich wyczerpuje, w granicach

określonych w art. 38 § 1 lub 2.

Na czym polega nadzwyczajne obostrzenie kary polega?

Art. 38. § 1. Stosując nadzwyczajne obostrzenie kary, sąd wymierza karę pozbawienia wolności:

1) do 6 miesięcy albo karę ograniczenia wolności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone tylko

karą grzywny do 360 stawek dziennych, co nie wyłącza wymierzenia także kary grzywny grożącej za to

przestępstwo;

2) do roku albo karę ograniczenia wolności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest zagrożone tylko karą

grzywny przekraczającą 360 stawek dziennych, co nie wyłącza wymierzenia także kary grzywny

grożącej za to przestępstwo;

3) przewidzianą za przypisane przestępstwo skarbowe w wysokości nie niższej niż 1 miesiąc do górnej

granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, co nie wyłącza wymierzenia z takim samym

obostrzeniem także kary grzywny grożącej za to przestępstwo obok kary pozbawienia wolności.

§ 2. Stosując nadzwyczajne obostrzenie kary, sąd wymierza karę pozbawienia wolności w wysokości nie

niższej niż 3 miesiące do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego podwójnie, co nie wyłącza

wymierzenia w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę także kary

grzywny grożącej za to przestępstwo, jeżeli sprawca popełnia ten czyn zabroniony określony w:

1) art. 54 § 1, art. 55 § 1, art. 56 § 1, art. 63 § 1-5, art. 65 § 1, art. 67 § 1, art. 69a § 1, art. 70 § 1, 2 i 4,

art. 73a § 1, art. 76 § 1, art. 77 § 1, art. 78 § 1, art. 86 § 1 i 2, art. 87 § 1 i 2, art. 90 § 1, art. 91 § 1 oraz

art. 92 § 1, a kwota uszczuplonej należności publicznoprawnej lub wartość przedmiotu czynu

zabronionego jest wielka;

- uchylanie się od podatku, firmanctwo, oszustwa w postępowaniu podatkowym, przestępstwa

akcyzowe w tym paserstwo akcyzowe, narażenie Skarbu państwa lub JST na nienależny zwrot

podatku, oszustwa inkasenta i płatnika podatku, przestępstw celnych, w tym przemytu i

umyślnego paserstwa

§ 3. W wypadku określonym w § 1 pkt 1 lub 2 stosuje się odpowiednio przepis art. 26 § 2, a w wypadku

określonym w § 2 stosuje się odpowiednio przepis art. 37 § 2 lub 3.

CZYNNY ŻAL KARNY SKARBOWY

- nie ma analogicznej instytucji w powszechnym prawie karnym (niby jest czynny żal, ale się różni istotnie -

sprawca chce złamać prawo, ale nie realizuje czynu zakazanego do końca: gdy przygotowywał przestępstwo

rozmyślił się lub dobrowolnie zrezygnował z jego popełnienia, albo nawet gdy zrealizował jakiś fragment

przestępstwa, a nie wystąpił skutek, a jeśli wystąpił, to przynajmniej próbował przeciwdziałać mu; ta

instytucja ma też zastosowanie w prawie karnym skarbowym).

Czynny żal skarbowy - po pewnym czasie sprawca, który złamał prawo karne skarbowe sam się

zadenuncjował, wyjawił wszystkie okoliczności czynu, dopełnił czynności, której uchybił lub uzupełnił

uszczuplenia i wtedy z mocy ustawy ma zagwarantowaną bezkarność.

Art. 16 § 1. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po

popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne

okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ

postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną

uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Jeżeli czyn zabroniony nie polega na uszczupleniu tej

należności, a orzeczenie przepadku przedmiotów jest obowiązkowe, sprawca powinien złożyć te przedmioty,

natomiast w razie niemożności ich złożenia - uiścić ich równowartość pieniężną; nie nakłada się obowiązku

uiszczenia ich równowartości pieniężnej, jeżeli przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.

§ 3. Jeżeli złożone przedmioty podlegające przepadkowi mogą ulec szybkiemu zniszczeniu lub zepsuciu, ich

przechowywanie byłoby połączone z niewspółmiernymi kosztami lub nadmiernymi trudnościami albo

powodowałoby znaczne obniżenie ich wartości, organ postępowania przygotowawczego nakłada na

sprawcę obowiązek uiszczenia ich równowartości pieniężnej, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów

określonych w art. 29 pkt 4.

§ 4. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu.

[Wyłączenia czasowe]§ 5. Zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:

1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu

przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego; (nie wystarczą same słuchy i donosy)

2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności

sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia

skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn

zabroniony.

[Wyłączenia podmiotowe]§ 6. Przepisu § 1 nie stosuje się wobec sprawcy, który:

1) kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;

2) wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu

zabronionego;

3) zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką

grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia, o którym mowa w § 1, dokonał ze wszystkimi

członkami grupy lub

związku;

4) nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w

celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony. (prowokator)

Uproszczony czynny żal skarbowy: przez korektę deklaracji podatkowej - art. 16a KKS

Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, kto złożył prawnie skuteczną, w

rozumieniu przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa lub ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli

skarbowej, korektę deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyny korekty i w całości uiścił,

niezwłocznie lub w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ, należność publicznoprawną

uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie.

Dlaczego trzeba uzasadnić korektę?

- są dwa rodzaje korekt, np. nieświadome pomyłki lub bledy (np. czysto rachunkowe), ale ta korekta nie ma

niczego wspólnego z przestępstwem karnym-skarbowym.

ODSTĄPIENIE OD WYMIERZENIA KARY LUB ŚRODKA KARNEGO

Art. 19 § 1. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu środka karnego

wymienionego w art. 22 § 2 pkt 2-6 lub w art. 47 § 2 pkt 2 i 3, jeżeli zachodzą warunki jego orzeczenia i cele

kary zostaną przez ten środek spełnione, w szczególności w wypadkach przewidzianych w kodeksie, a

ponadto:

1) za przestępstwa skarbowe - zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat lub karą

łagodniejszą, gdy stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu nie jest znaczny; przepisu nie

stosuje się do sprawcy przestępstwa skarbowego popełnionego w warunkach określonych w art. 37 § 1

lub w art. 38 § 2, z zastrzeżeniem art. 37 § 2 i 3 oraz art. 38 § 3;

2) za wykroczenia skarbowe - w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, biorąc pod

uwagę charakter i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego, właściwości i warunki osobiste

sprawcy oraz jego zachowanie się po popełnieniu tego wykroczenia.

§ 2. Jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie

należności publicznoprawnej, sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego wymienionego w

art. 22 § 2 pkt 2-6 lub w art. 47 § 2 pkt 2 i 3 tylko wtedy, gdy ta wymagalna należność została w całości

uiszczona przed wydaniem wyroku.

§ 3. Odstępując od wymierzenia kary, sąd może również odstąpić od orzeczenia środka karnego, chociażby

jego orzeczenie było obowiązkowe; przepisu nie stosuje się, jeżeli przepadek dotyczy przedmiotów

określonych w art. 29 pkt 4.

§ 4. W postępowaniu w stosunku do nieobecnych orzeczenie co do kary, środka karnego lub innego środka

można ograniczyć do przepadku przedmiotów.

PRZEDAWNIENIE KARALNOŚCI PRZESTEPSTW I WYKROCZEŃ SKARBOWYCH

- ujemna przesłanka procesowa.

Art. 44. § 1. Karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1) 5 - gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności

lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat;

2) 10 - gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności

przekraczającą 3 lata.

§ 2. Karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie

należności publicznoprawnej ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności.

§ 3. W wypadkach przewidzianych w § 1 lub § 2 bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego

polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej rozpoczyna się z

końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. Jeżeli sprawca przestępstwa skarbowego

dopuścił się uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności celnej, bieg jego przedawnienia

rozpoczyna się z dniem, w którym powstał dług celny; jeżeli nie jest możliwe określenie dnia powstania

długu celnego, bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego rozpoczyna się z dniem najwcześniejszym, w

którym istnienie długu celnego zostało ustalone.

§ 4. W wypadkach przewidzianych w § 1 lub § 2, jeżeli dokonanie przestępstwa skarbowego zależy od

nastąpienia określonego w kodeksie skutku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek

nastąpił.

§ 5. Jeżeli w okresie przewidzianym w § 1 lub § 2 wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność

popełnionego przez niego przestępstwa skarbowego określonego w § 1 pkt 1 ustaje z upływem 5 lat, a

przestępstwa skarbowego określonego w § 1 pkt 2 - z upływem 10 lat od zakończenia tego okresu.

§ 6. W razie uchylenia prawomocnego orzeczenia przedawnienie biegnie od dnia wydania orzeczenia w tym

przedmiocie, chyba że karalność przestępstwa skarbowego już ustała.

§ 7. Przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie

postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe

[Przedawnienie wykonania i zatarcie środków karnych i zabezpieczających] Art. 45. § 1. Do

przedawnienia wykonania środków karnych wymienionych w art. 22 § 2 pkt 2-7 stosuje się odpowiednio

art. 103 § 1 pkt 3 Kodeksu karnego.

§ 1a. Środków zabezpieczających określonych w art. 22 § 3 nie można wykonać, jeżeli od uprawomocnienia

się orzeczenia upłynęło 10 lat.

§ 2. Do zatarcia skazania w odniesieniu do środków karnych wymienionych w art. 22 § 2 pkt 2-7 stosuje się

odpowiednio art. 107 § 6 Kodeksu karnego.

Art. 51. § 1. Karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok.

Przepisy art. 44 § 2-4 i 6-7 stosuje się odpowiednio.

§ 2. Jeżeli w okresie przewidzianym w § 1 wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność

popełnionego przez niego wykroczenia skarbowego ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu.

§ 3. Orzeczona kara lub środek karny wymieniony w art. 47 § 2 pkt 2 i 3 nie podlega wykonaniu, jeżeli od

daty uprawomocnienia się orzeczenia upłynęły 3 lata.

§ 4. Środka zabezpieczającego określonego w art. 47 § 3 nie można wykonać, jeżeli od uprawomocnienia się

orzeczenia upłynęły 3 lata.

Przedłużenie terminów karalności przestępstw - jeśli w czasie biegu terminów organy wszczęły

postępowanie karne

Zakreślone ustawowo terminu do wykonania ustawowo orzeczonych kar i środków karnych

- do czasu odbycia wyroku nie rozpoczyna się bieg upływu terminu niebiednego do zatarcia skazania…

ZATARCIE SKAZANIA

Art. 52. § 1. Orzeczenie kary lub środka karnego wymienionego w art. 47 § 2 pkt 2 i 3 uważa się za niebyłe z

upływem 2 lat od wykonania, darowania albo przedawnienia ich wykonania, chyba że kodeks stanowi

inaczej.

§ 2. W razie odstąpienia od wymierzenia kary lub środka karnego, zatarcie skazania następuje z upływem

roku od wydania prawomocnego orzeczenia.

§ 3. Jeżeli ukarany po rozpoczęciu, lecz przed upływem okresu przewidzianego w § 1 ponownie popełnił

przestępstwo skarbowe, wykroczenie skarbowe, przestępstwo lub wykroczenie, za które orzeczono karę lub

środek karny, wymieniony w art. 22 § 2 pkt 2-7 i 8 lit. b) lub w art. 47 § 2 pkt 2 i 3, lub w razie odstąpienia

od ich wymierzenia, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.

§ 4. Nałożenie kary grzywny w drodze mandatu karnego uważa się za niebyłe z upływem roku od uiszczenia

lub ściągnięcia tej grzywny albo od przedawnienia jej wykonania.

W przypadku przestępstw - recepcja z KK:

Art. 106. Z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe; wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych.

Art. 107. § 1. W razie skazania na karę pozbawienia wolności wymienioną w art. 32 pkt 3 [pozbawienie

wolności] lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10

lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.

§ 2. Sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym

okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat.

§ 4. W razie skazania na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy

prawa z upływem 5 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania; na

wniosek skazanego sąd może zarządzić zatarcie skazania już po upływie 3 lat.

§ 5. W razie odstąpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku

od wydania prawomocnego orzeczenia.

§ 6. Jeżeli orzeczono środek karny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem,

darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania, z zastrzeżeniem art. 76 § 2.

Art. 108. Jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej niepozostających w zbiegu przestępstw, jak również

jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie

popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.

- jeśli sprawca został ukarany za wykroczenie w drodze postępowania mandatowego - rok od uiszczenia czy

ściągnięcia grzywny.

Prawo i postępowanie karne skarbowe - 2010/2011 - Marek Kludzikowski

POSTĘPOWANIE KARNE-SKARBOWE - dr Jeż-Ludwichowska

Przebieg postępowania (dynamika): ogół czynności podejmowanych przez wszystkich uczestników procesu

Stosunki prawne (statyka): ogół stosunków prawnych, a precyzyjniej procesowych zachodzących między

uczestnikami tej działalności, która unormowana jest przez procesowe prawo karne skarbowe

- zarówno ujęcie dynamiczne i statyczne jest zbyt wąskie.

Procesowe prawo karne skarbowe: ogół norm regulujących postępowanie karne skarbowe i jednocześnie

stanowiących podstawę prawną wszystkich uczestników procesów. Jest elementem szeroko rozumianego

procesowego prawa karnego.

Szeroko rozumiane procesowe prawo karne: procedura w sprawach o wszelkie czyny zabronione przez

normy prawa karnego.

Funkcje procedury karnej skarbowej:

1. Regulacyjna (porządkująca) - układa sekwencje czynności, jakie w tym procesie maja miejsce

2. Gwarancyjna - gwarancje naszych praw i wolności, zabezpieczenie przed zbytnią, dowolną

ingerencje organów państwa w sferę praw i wolności

3. Wychowawcza - uświadomienie każdemu, że prawo karne-skarbowe powinno wychowywać w

duchu przestrzegania prawa

4. Profilaktyczna (prewencyjna)

Głównym przedmiotem procesu karnego-skarbowego jest kwestia odpowiedzialności osoby z powodu

popełnienia przestępstwa lub wykroczenia karnego skarbowego. Rozstrzygniecie tej kwestii prawnej

wymaga uprzedniego ustalenia tzw. „faktu głównego”

Fakt główny - przedmiot postępowania dowodowego, które ma miejsce w postępowaniu karnym

skarbowym. Rekonstruuje się obraz zdarzenia, które może być kwalifikowane jako przestępstwo lub

wykroczenie skarbowe. Owo zrekonstruowane zdarzenie pod przepis materialnego prawa karnego

skarbowego (subsumcja) - obowiązkowy warunek przy określaniu odpowiedzialności.

Kwestia dopuszczalności procesu

- musi istnieć możliwość wszczęcia i prowadzenia procesu, bo tylko wtedy można rozstrzygać o

przedmiocie. Musi istnieć podstawa procesu.

Podstawą procesu jest uzasadnione podejrzenie popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

Ma ona swoją stronę faktyczną i prawną.

- Strona faktyczna to dane, którymi dysponuje organ zobligowany do wszczęcia postępowania

karnego-skarbowego (określone informacje, będą uzasadniały subsumcję)

Podstawa procesu

Art. 113. § 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się

odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią

inaczej.

§ 2. Nie stosuje się przepisów:

1) Kodeksu postępowania karnego dotyczących pokrzywdzonego i mediacji;

2) art. 325f Kodeksu postępowania karnego.

§ 3. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe nie stosuje się przepisów:

1) Kodeksu postępowania karnego dotyczących środków zapobiegawczych, poszukiwania

oskarżonego i listu gończego;

2) art. 18 § 1, art. 325c, 400, 562 § 2 i art. 589a-589f, art. 590-607zc, art. 611g-611s oraz art. 615

Kodeksu postępowania karnego.

- domniemanie stosowania KPK i katalog wyjątków od tej zasady.

Art. 303. Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, wydaje się z urzędu lub na

skutek zawiadomienia o przestępstwie postanowienie o wszczęciu śledztwa, w którym określa się czyn

będący przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikację prawną.

Art. 17. § 1. Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy:

1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego

popełnienia,

2) czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia

przestępstwa,

3) społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,

4) ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze,

5) oskarżony zmarł,

6) nastąpiło przedawnienie karalności,

7) postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone

albo wcześniej wszczęte toczy się,

8) sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych,

9) brak skargi uprawnionego oskarżyciela,

10) brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby

uprawnionej, chyba że ustawa stanowi inaczej,

11) zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie.

Jeśli brak podstawy pojawi się w trakcie procesu to wydaje się wyrok uniewinniający

Stadia procesu karnego-skarbowego

1. Stadium postępowania przygotowawczego - ma na celu przygotowanie procesu

1. Wniesienie aktu oskarżenia do sadu

2. Czynności przygotowujące

2. Stadium postępowania przed sądem pierwszej instancji - zapada merytoryczne rozstrzygnięcie: albo

wyrok skazujący albo uniewinniający.

1. Rozprawa główna - część wstępna rozprawy głównej, przewodu sądowego (odczytanie aktu

oskarżenia), głosu stron i wyrokowania

3. Postępowanie odwoławcze - kontrola prawidłowości rozstrzygnięć

4. Stadium wykonawcze

Trybem szczególnym postępowania karnego nazywamy takie postępowanie, którego przebieg różni się w

sposób istotny i jednocześnie ustawo oznaczony od postępowania uznanego za modelowe w danym

systemie prawnym

- np. postępowanie karne skarbowe

- tryb szczególny pierwszego stopnia - taki tryb, który odwołuje się w kwestiach

nieunormowanych do postępowania modelowego - punktem wyjścia jest postępowanie

zwykle. Jest to także tryb ekwiwalentny - stopień formalizmu procesowego nie obiega od

formalizmu postępowania zwykłego; tryb obligatoryjny - jeśli chcemy ścigać przestępstwo

lub wykroczenie skarbowe, to musimy je ściągać tylko i wyłącznie tym trybie postępowania

Tryby szczególne drugiego stopnia

- postępowanie uproszczone, nakazowe, w stosunku do nieobecnych oraz w sprawach wykroczeń

mandatowych

- jeśli zajdą szczególne przesłanki to postępowanie karne-skarbowe nie będzie toczyło się w jednym

z trybów szczególnych przewidzianych w KKS, a nie w trybie ogólnym karnoskarbowym.

Postępowanie o przestępstwa - tryby: zwykły, uproszczony, nakazowym i w stosunku do nieobecnych (w

praktyce najczęściej występuje tryb uproszczony); nie dotyczy postępowań prowadzonych przez sądy

wojskowe - wszystkie są prowadzone w trybie zwykłym

Postępowanie o wykroczenia - tryby: uproszczony, nakazowy, w stosunku do nieobecnych i mandatowy.

Zupełnie wyjątkowo może toczyć się w trybie zwykłym, jeśli zostanie przekroczony termin przerwy w

rozprawie

Cele postępowania karnego skarbowego

Art. 2 par. 1 KPK § 1. Przepisy niniejszego kodeksu mają na celu takie ukształtowanie postępowania

karnego, aby:

1) sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba

niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności,

- nikt niewinny nie powinien ponosić odpowiedzialności,

- nikt winny nie powinien ponosić odpowiedzialności większej niż zasłużył,

- nikt winny nie uniknął odpowiedzialności,

- nikt winny nie powinien ponosić odpowiedzialności większej niż ta, na jaka zasłużył.

Nie jakakolwiek realizacja prawa materialnego karnego skarbowego, tylko realizacja

tego prawa powinna być trafna. Nie tylko wtedy, gdy jest zgodna z przepisami

prawa materialnego, ale także gdy odpowiada wymogom sprawiedliwości

proceduralnej.

2) przez trafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnym oraz ujawnienie

okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa osiągnięte zostały zadania postępowania

karnego nie tylko w zwalczaniu przestępstw, lecz również w zapobieganiu im oraz w umacnianiu

poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego,

4) rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie.

Art. 114.KKS § 1. Przepisy kodeksu mają ponadto na celu takie ukształtowanie postępowania w sprawach o

przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, aby osiągnięte zostały cele tego postępowania w zakresie

wyrównania uszczerbku finansowego Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innego

uprawnionego podmiotu, spowodowanego takim czynem zabronionym.

- zasada wzmożonej ochrony publicznego interesu finansowego podkreśla fakt, że podstawowym

celem jaki ma do spełnienia prawo karne-skarbowe jest naprawienie publicznego uszczerbku

finansowego. Istnienie specyficznych instytucji uregulowanych w KKS.

Najważniejsze instytucje specyficzne tylko dla procesu karnego-skarbowego w porównaniu do

postępowania modelowego uregulowanego w KPK

- mamy do czynienia ze szczególną ochroną finansowego interesu państwa, która przejawia się nie tylko w

rozwiązaniach prawa materialnego, ale także w szeregu instytucji o charakterze procesowym.

- specyfika rodzajowa postępowania karnego-skarbowego wynika z odmienności organów prowadzących

postępowanie przygotowawcze, przy czym KKS obok prokuratora wyróżnia tzw. finansowe i niefinansowe

organy postępowania przygotowawczego.

- specyfika rodzajowa postępowania karnego-skarbowego wynika z faktu istnienia stron szczególnych

procesu karnego-skarbowego, czyli takich, które nie występują w zwykłym procesie karnym: podmiot

pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej będący stroną bierną tego procesu oraz interwenient, którym

jest strona czynna tego procesu

- w procesie karnym-skarbowym nie występuje pokrzywdzony i wszystkie instytucje procesowe

dotyczącego jego osoby nie mają zastosowania.

- zarówno zabezpieczenie majątkowe, jak i instytucja przepadku maja specyficzny kształt

- różnice co do organów pełniących funkcje oskarżyciela w procesie karnym skarbowym. Pojawiają się

oskarżyciele, którzy nie występują w zwykłych sprawach karnych

- większe znaczenie niż w innych procesach karnych konsensualizmu.

- postępowanie o wykroczenia skarbowe: w KPK mandat karny jest czymś nieznanym (?)

- występuje tryb postępowania przeciwko nieobecnym (zarówno oskarżonego, jak i podmiotu

pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej)

- także w trybie zwykłym możemy skazać oskarżonego na posiedzeniu (?)

- możliwość wydania wyroku zaocznego w stosunku doniesieniu do pomiotu pociągniętego do

odpowiedzialności posiłkowej.

- ten sam tryb postępowania w odniesieniu do przestępstw i wykroczeń (samodzielnie występujące

wykroczenia skarbowe są rzadkością)

- 3 techniki oddzielania wykroczenia: próg ustawowy - 5-krotność minimalnego wynagrodzenia;

przypadek mniejszej wagi; umyślność

Źródła prawa procesowego karnego skarbowego

- KKS, KPK, Konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe (Pakt Praw Politycznych i Obywatelskich,

Europejska Konwencja Praw Człowieka), rozporządzania wykonawcze do KKSu i KPK,

- ustawa o sądach powszechnych, Sądzie Najwyższym, o adwokaturze, o prokuraturze, o radcach prawnych,

CBA, CBŚ, etc.

NACZELNE ZASADY PROCESU KARNEGO SKARBOWEGO

- określają główne cechy tego procesu i w skutek czego kształtują jego model

- jest ujmowane w różnych znaczeniach, np. zasady abstrakcyjne (naczelna zasada to ukształtowana w

rozwoju historycznym i formułowana w teorii idea, która nie jest związana z żadnym konkretnym systemem

prawnym) i konkretnym (naczelna zasada to norma prawa obowiązującego, przy czym każdą konkretną jest

tylko taka norma ogólna prawa obowiązującego, która jest doniosła w podwójnym znaczeniu: doniosła

społecznie i doniosła z tego powodu, że wpływa na kształtowanie innych norm).

- zasada nie musi być wprost ujęta w jednym przepisie, można ją wyinterpretować z szeregu przepisów

(zasada prawnie zdefiniowana i prawnie niezdefiniowana).

Zasady konkretne pełnią niezwykle ważną role - pozwalają określić model procesu, to na podstawie modelu

wiemy co stanowi regułę i co jest wyjątkiem od tej reguły. Wyznaczają kierunki interpretacji przepisów.

- katalog zasad jest różnie ujmowany

2 zasady mające charakter konstytucyjny

1. Zasada prawa do sądu - jedna z trzech najważniejszych konstytucyjnych zasad, art. 45 konstytucji, 6

EKPC, 14 Paktu

Art. 45 Konstytucji. 1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez

nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

2. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i

porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny.

Wyrok ogłaszany jest publicznie.

2. Zasada rzetelnego procesu

- w skład tej zasady wchodzą jeszcze inne zasady; metazasada?)

- inaczej fair trial, zasada sprawiedliwego procesu, etc. Składa się na nią konieczność zagwarantowania

każdemu rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, zaskarżalność orzeczeń i decyzji wydanych w

pierwszej instancji, nakaz poszanowania godności człowieka, prawo do ochrony prywatności, obowiązek

zapewnienia nietykalności i wolności osobistej i wyłączana kompetencja sądu na pozbawienie wolności,

prawo do odszkodowania za bezkarne pozbawienie wolności,

- art. 31 konstytucji: dozwolenie na ograniczenie ochrony tych sfer w granicach klauzul ustawowych w

związku z zasadą niezbędności, ograniczenia nie mogą być tego rodzaju, że istota wolności i praw byłaby

ograniczona

Zasady procesu karnego skarbowego

1. Zasada ścigania z urzędu

2. Zasada legalizmu

3. Zasada domniemania niewinności

4. Zasada prawa do obrony

- zasada konstytucyjna (standard rzetelnego procesu)

-dotyczy centralnej postaci procesu karnego skarbowego - dotyczy oskarżonego lub podejrzanego

Art. 6. Oskarżonemu przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrońcy, o czym

należy go pouczyć.

- prawo do obrony przysługuje w toku całego procesu, chociaż jego zakres bywa różny w toku

postępowania, w zależności od tego czy chodzi o obronę aktywna i pasywną,

- możliwość podejmowania wszelkich działań, które mogą doprowadzić do uwolnienia się od

odpowiedzialności lub jej złagodzenia (obrona aktywna), ale oznacza także możliwość powstrzymania się

od wszelkich działań mogących rodzić niekorzystne konsekwencje (obrona bierna, nikt nie ma obowiązku

sam siebie oskarżać - Accusare nemo se debet)

Obrona pasywna - nie tylko w toku procesu, ale od momentu popełnienia przestępstwa, jeszcze przed

wszczęciem postępowania; przysługuje sprawcy przestępstwa, bo nie ma obowiązku współdziałania z

organami ścigania, aby znaleźć dowody obciążające go

Obrona aktywna (dotyczy tylko obrony w trakcie procesu):

- prawo do wypowiadania się w procesie co do wszelkich punktów oskarżenia oraz wszelkich

kwestii, które maja być rozstrzygnięte

- możliwość składania oświadczeń (wyjaśnień przez podejrzanego i oskarżonego)

- możliwość podejmowania innych czynności procesowych (prawo do składania wniosków

dowodowych)

- możliwość zaskarżania decyzji i czynności procesowych dokonywanych w toku postępowania

(zażalenie na stosowanie uciążliwego środka zapobiegawczego - poręczenie majątkowe,

tymczasowe aresztowanie)

- prawo do uczestniczenia w czynnościach procesowych (jawność wewnętrzna jest w dużej mierze

wyłączona w postępowaniu przygotowawczym)

- prawo do korzystania z pomocy obrońcy, niekiedy udział obrońcy jest obligatoryjny (kiedy

oskarżony jest nieletni, głuchy, niemy, niewidomy, zachodzi wątpliwość do poczytalności

oskarżonego i kiedy sąd uzna to za niezbędne dla okoliczności utrudniające obronę oraz gdy jest

zagrożony karą pozbawienia wolności); prawo ubogich - koszty obrony spowodowałyby

pomniejszenie możliwości utrzymania dla normalnego przeciętnego człowieka; art. 81 KPK

Prawo do obrony formalnej (pomoc obrońcy), a Prawo do obrony materialnej (obrona przed zarzutem)

-dr Jeż jest przeciwniczką tego podziału, bo obrońcę bierze się po to, aby złagodzić, odeprzeć zarzuty, w

zasadzie obrona formalna służy obronie materialnej

Prawo do obrony pasywnej

- nie utożsamiać z prawem do milczenia, bo rzeczywista treść do obrony pasywnej jest szersza

- nie tylko prawo od składania wyjaśnień w formie ustnej, możliwość powstrzymania się od wszelkich

działań (jakakolwiek działalność dowodowa, która mogłaby spowodować dla oskarżonego negatywne

skutki)

Prawo do obrony pasywnej jako kontratyp (uchyla bezprawność czynu)?

- ukrywanie ksiąg, po to zataić swoje przestępstwa

- jeden z najtrudniejszych problemów teoretycznych, gdzie postawić granice do podejmowania określonych

działań. Ciągłe trwa szukanie złotego środka

Art. 74. 2 KPK Oskarżony jest jednak obowiązany poddać się:

1) oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom niepołączonym z naruszeniem integralności

ciała; wolno także w szczególności od oskarżonego pobrać odciski, fotografować go oraz okazać w

celach rozpoznawczych innym osobom,

2) badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz badaniom połączonym z dokonaniem

zabiegów na jego ciele, z wyjątkiem chirurgicznych, pod warunkiem że dokonywane są przez

uprawnionego do tego pracownika służby zdrowia z zachowaniem wskazań wiedzy lekarskiej i nie

zagrażają zdrowiu oskarżonego, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest nieodzowne; w

szczególności oskarżony jest obowiązany przy zachowaniu tych warunków poddać się pobraniu krwi,

włosów lub wydzielin organizmu, z zastrzeżeniem pkt 3,

- oskarżony mając obowiązki dowodowe nie ma obowiązku aktywnego uczestniczenia w tych czynnościach

dowodowych (musi znosić to że organy będą pobierały od niego określone próbki), ale co w przypadku

badań psychologicznych i psychiatrycznych (testy, rozmowy, etc, etc), które wymagają względnej

aktywności osoby.

5. Zasada Prawdy (zasada prawdy obiektywnej, zasada prawdy materialnej)

- w myśl tej zasady podstawę wszelkich decyzji wydawanych przez organy procesowe powinny stanowić

ustalenia zgodne z rzeczywistością. Oznacza to że twierdzenia o faktach w związku, z którymi wydaje się

decyzje procesowe powinny być prawdziwe.

- nie jest to zasada nakazująca poznawanie prawy za wszelką cenę w procesie - zrezygnowaliśmy z tego pod

wpływem humanitaryzmu. Ograniczenie możliwości ustalenia prawdy na rzecz ochrony innych interesów,

które uznano za cenniejsze np. zakaz przesłuchiwania spowiedników (ochrona swobody religijnej; zakaz

przesłuchiwania obrońców co do faktów, których dowiedzieli się udzielając porady prawych (prawo do

obrony), zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka osób najbliższych (nie jest to zakaz bezwzględny,

zależy od woli świadka; ochrona więzi rodzinnych). Z jednej strony ogranicza zasadę prawdy, z drugiej

strony sprzyja jej, bo osoba najbliższa często zeznawałaby fałszywie.

- obowiązuje też zakaz przesłuchiwania świadka na pytania, które mogłoby narazić świadka lub jego osoby

najbliższe na negatywne konsekwencje

- Art. 171 par. 5 KPK - nie można grozić, stosować tortur, hipnotyzować, aby uzyskać treść wyjaśnień.

Dotyczy to też świadków.

- Art. 174 KPK Dowodu z wyjaśnień oskarżonego lub z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism,

zapisków lub notatek urzędowych.

-zakaz substytucji dowodowej

- Art. 2 § 2 KPK. Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne.

- Art. 92 KPK. Podstawę orzeczenia może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w

postępowaniu, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia.

- Art. 167 KPK. Dowody przeprowadza się na wniosek stron, podmiotu określonego w art. 416 albo z urzędu.

- Art. 170 KPK. § 1. Oddala się wniosek dowodowy, jeżeli:

1) przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne,

2) okoliczność, która ma być udowodniona, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy albo jest już

udowodniona zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy,

3) dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności,

4) dowodu nie da się przeprowadzić,

5) wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania.

§ 2. Nie można oddalić wniosku dowodowego na tej podstawie, że dotychczasowe dowody wykazały

przeciwieństwo tego, co wnioskodawca zamierza udowodnić.

§ 3. Oddalenie wniosku dowodowego następuje w formie postanowienia.

§ 4. Oddalenie wniosku dowodowego nie stoi na przeszkodzie późniejszemu dopuszczeniu dowodu,

chociażby nie ujawniły się nowe okoliczności.

Zasada bezstronności (obiektywizmu)

- art. 4. KPK Organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności

przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego

- wyłączenie stronniczości i uprzedzania w sprawie - sędziowie przede wszystkim, ale też do innych

organów procesowych.

- normy dotyczące wyłączanie sędziego:

Art. 40. § 1. Sędzia jest z mocy prawa wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli:

1) sprawa dotyczy tego sędziego bezpośrednio,

2) jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika lub przedstawiciela

ustawowego albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną z tych osób,

3) jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej aż do stopnia pomiędzy dziećmi

rodzeństwa osób wymienionych w pkt 2 albo jest związany z jedną z tych osób węzłem

przysposobienia, opieki lub kurateli,

4) był świadkiem czynu, o który sprawa się toczy, albo w tej samej sprawie był przesłuchany w

charakterze świadka lub występował jako biegły,

5) brał udział w sprawie jako prokurator, obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy strony,

albo prowadził postępowanie przygotowawcze,

6) brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia lub wydał zaskarżone zarządzenie,

7) brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone,

9) brał udział w wydaniu orzeczenia, co do którego wniesiono sprzeciw,

10) prowadził mediację.

§ 2. Powody wyłączenia trwają mimo ustania uzasadniającego je małżeństwa, wspólnego pożycia,

przysposobienia, opieki lub kurateli.

§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego wnioskiem o wznowienie lub zaskarżonego w

trybie kasacji, nie może orzekać co do tego wniosku lub tej kasacji.

- wykluczenie z mocy prawa

Art. 41. § 1. Sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać

uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

§ 2. Wniosek o wyłączenie sędziego, zgłoszony na podstawie § 1 po rozpoczęciu przewodu sądowego,

pozostawia się bez rozpoznania, chyba że przyczyna wyłączenia powstała lub stała się stronie wiadoma

dopiero po rozpoczęciu przewodu.

- wykluczenie na wniosek

- prokuratora, innych osób prowadzących postępowanie przygotowawcze oraz innych oskarżycieli

publicznych, protokolanta i stenografa, biegłego, tłumacza i specjalistów dotyczą analogiczne przepisy

6. Zasada swobodnej oceny dowodów

Art. 7 KPK Organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych

dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań

wiedzy i doświadczenia życiowego.

- bardzo silnie powiązana z zasada prawdy. Odrzucenie tej zasady oznaczałoby fikcję dla zasady prawdy,

przy obowiązywaniu ścisłych reguł dowodowych nie byłaby prawdą materialną, lecz prawda formalną.

- o wartości dowodów obecnie nie przesadzą ustawa, są oceniane swobodnie. Ale w praktyce się je

stopniuje (faceci lepiej orientują się w terenie, a kobiety lepiej radzą sobie z zapamiętywaniem kolorów).

- ocena swobodna, ale nie dowolna, ograniczona logicznym myśleniem, doświadczeniem życiowym,

Prejudycjalność - ograniczenie tej zasady, związanie prawomocnym rozstrzygnięciem innego sadu. Sądy nie

są związane prawomocnymi rozstrzygnięciami innego sądu, wyłącznie rozstrzygnięcia kształtujące prawo

lub stosunek prawny są wiążące. W postępowaniu karnym-skarbowym liczne wątpliwości budzi stosunek

postępowania skarbowego do postępowania podatkowego, celnego.

Czy sąd karny jest związany ustaleniami organu prowadzącego postępowanie podatkowe celne?

- Sąd karny samodzielnie rozstrzyga, ale nie jest tak, że sądy nie uwzględniają w ogóle ustaleń tych

organów, sąd nie może całkowicie pominąć decyzji organów administracji, ale ma prawo samodzielnej

oceny tych ustaleń, może dojść do innych wniosków.

7. Zasada lojalności (informowania uczestników procesu o ich prawach i obowiązkach)

- analogiczna do procedury cywilnej (najsłabiej tam występującej) i administracyjnej (w najsilniejszym

kształcie)

- art. 16 KPK § 1. Jeżeli organ prowadzący postępowanie jest obowiązany pouczyć uczestników

postępowania o ciążących obowiązkach i o przysługujących im uprawnieniach, brak takiego pouczenia lub

mylne pouczenie nie może wywoływać ujemnych skutków procesowych dla uczestnika postępowania lub

innej osoby, której to dotyczy.

§ 2. Organ prowadzący postępowanie powinien ponadto w miarę potrzeby udzielać uczestnikom

postępowania informacji o ciążących obowiązkach i o przysługujących im uprawnieniach także w

wypadkach, gdy ustawa wyraźnie takiego obowiązku nie stanowi. W razie braku takiego pouczenia, gdy w

świetle okoliczności sprawy było ono nieodzowne, albo mylnego pouczenia, stosuje się odpowiednio § 1.

8. Inne zasady, które są istotne - zasada bezpośredniości, kontradyktoryjności, jawności, skargowości

UCZESTNICY PROCESU KARNEGO SKARBOWEGO

Uczestnik - podmiot, który bierze udział w tym procesie w roli określonej przez KKS oraz KPK.

2 podstawowe grupy:

- organy procesowe

- strony procesowe oraz ich pełnomocnicy

Organy procesu karnego skarbowego: sąd, prokurator, finansowe organy postępowania

przygotowawczego, niefinansowe organy postępowania przygotowawczego, organy nadrzędne nad

finansowymi organami postępowania przygotowawczego, organ nadrzędny nad organami niefinansowymi

przygotowania przygotowawczego, poza żandarmerią - prokurator; prokurator wojskowy.

Prokurator występuje w dwóch rolach

- organ, który prowadzi postępowanie przygotowawcze oraz organ nadrzędny nad organami prowadzącymi

postępowanie przygotowawcze (niefinansowywymi)

1. Sąd - w wyniku prawa do sądu - wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawują niezawisłe sądy. Sądem

właściwym w pierwszej instancji jest albo sąd rejonowy albo sądy wojskowe.

Sądy wojskowe orzekają w sprawach:

- o czyny popełnione przez żołnierzy, jeśli sprawca przestępstwa skarbowego jest osoba posiadająca stopień

majora lub wyższy - sąd wojskowy okręgowy.

- w pozostałych przypadkach i także w przypadku wszystkich wykroczeń orzekają wojskowe sądy

garnizonowe.

Żołnierze podlegają także trybowi mandatowemu i w razie nie przyjęcia grzywny powiadamia się

prokuratora wojskowego, który może umorzyć postępowanie i przekazać ją przełożonemu i ukarać

dyscyplinarnie wojskowego

- wyjątek od zasady legalizmu.

2. Prokurator

Art. 134a. Prokurator prowadzi postępowanie przygotowawcze, jeżeli przepis ustawy tak stanowi.

3. Finansowe organy postępowania przygotowawcze

Art. 53 par. 37. Finansowy organ postępowania przygotowawczego jest to:

1) urząd skarbowy;

2) inspektor kontroli skarbowej;

3) urząd celny.

Art. 133. § 1. Postępowanie przygotowawcze prowadzą:

1) urząd celny - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone […] oraz w

sprawach ujawnionych w zakresie swojego działania przez urzędy celne […];

2) urząd skarbowy - w sprawach o pozostałe przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe;

3) inspektor kontroli skarbowej - w sprawach ujawnionych w zakresie działania kontroli skarbowej.

4. Niefinansowe organy postępowania przygotowawczego

Art. 53 § 38 KKS. Niefinansowy organ postępowania przygotowawczego jest to:

1) Straż Graniczna;

2) Policja;

3) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego;

4) Żandarmeria Wojskowa;

5) Centralne Biuro Antykorupcyjne.

ABW i CBA - te organy są upoważnione do prowadzenia postępowania przygotowawczego tylko w

przypadku przestępstw skarbowych (nie mają kompetencji do prowadzenia go w przypadku wykroczeń

skarbowych).

Art. 134. § 1. KKS Postępowanie przygotowawcze prowadzą także:

1) Straż Graniczna - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe określone […],

ujawnione w zakresie swego działania przez Straż Graniczną;

2) Policja - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe ujawnione w zakresie

swego działania przez Policję;

3) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego - w sprawach o przestępstwa skarbowe ujawnione w

zakresie swego działania przez ten organ;

4) Żandarmeria Wojskowa - w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

popełnione przez [żołnierzy], w zakresie podlegającym właściwości sądów wojskowych;

5) Centralne Biuro Antykorupcyjne - w sprawach o przestępstwa skarbowe ujawnione w zakresie

swojej właściwości.

Art. 134. § 2 KKS. Organy określone w § 1 pkt 1-3 zawiadamiają niezwłocznie o prowadzeniu postępowania

przygotowawczego właściwe finansowe organy postępowania przygotowawczego przez przesłanie odpisu

postanowienia o jego wszczęciu, chyba że ograniczą swoje czynności do zabezpieczenia śladów i dowodów

przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego oraz przekazania sprawy do dalszego prowadzenia

tym organom.

5. Organy nadrzędne nad finansowymi organami postępowania przygotowawczego

Art. 53 § 39 KKS. Organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego jest to:

1) miejscowo właściwa izba celna - w sprawach należących do właściwości urzędu celnego;

2) miejscowo właściwa izba skarbowa - w sprawach należących do właściwości urzędu

skarbowego, a jeżeli postępowanie przygotowawcze prowadzi inspektor kontroli skarbowej -

Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej;

3) minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli postanowienie lub zarządzenie wydał

finansowy organ nadrzędny określony w pkt 1 i 2.

6.Organy nadrzędne nad niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego

Art. 53 § 39a KKS. Organem nadrzędnym nad niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego

określonymi w § 38 pkt 1-3 jest prokurator, a nad niefinansowym organem postępowania

przygotowawczego określonym w § 38 pkt 4 - prokurator wojskowy.

Strony procesu karnego skarbowego

- w doktrynie nie ma jednolicie aprobowanej definicji strony procesowej.

- w procesie karnym-skarbowym występują różne strony zarówno w kategorii stron czynnych, jak i biernych.

Strona procesu - podmiot, który w procesie, bądź występuje sam w swoim imieniu, bądź w którego imieniu

występuje przedstawiciel i który ma interes prawny w korzystnym dla siebie rozstrzygnięciu o przedmiocie

procesu, a ponadto wyposażony jest przez ustawę przez minimalny standard uprawnień właściwych stronie

procesowej.

Czy oskarżyciel publiczny jest stroną procesu?

Nie działa w interesie swoim, tylko interesie publicznym. Dlatego najczęściej oskarżyciela publicznego

traktuje się jako rzecznika interesu publicznego działającego na prawach strony. Są to wątpliwości

teoretyczne, bo KKS przesadził kto jest stroną:

Art. 120. § 1. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny,

oskarżony, podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej oraz interwenient.

§ 2. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia skarbowe stronami są: oskarżyciel publiczny, oskarżony

oraz interwenient.

§ 3. Interwenientowi w toku całego postępowania przysługują uprawnienia w granicach interwencji.

1. Oskarżyciel publiczny - podmiot mający kompetencje strony w sprawach o przestępstwa i wykroczenia

skarbowe.

- generalna zasada: oskarżycielem publicznym jest oprócz prokuratora organ, który wnosi i popiera

oskarżenie. Przy czym funkcje oskarżyciela mają różne organy i to zróżnicowanie jest konsekwencją

prowadzania postępowania przygotowawczego

- zależy od tego czy jest prowadzone było śledztwo, czy dochodzenie (forma uproszczona postępowania

przygotowawczego). Ponadto zróżnicowanie organów oskarżycielskich zależy od tego, w jakim trybie

prowadzi się postępowanie przed sądem oraz czy toczy się je w sprawie o przestępstwo czy wykroczenie

skarbowe.

Organy oskarżycielskie w sprawach o przestępstwa skarbowe.

- jeśli sprawa należy do trybu uproszczonego (gdy postępowanie przygotowawcze było prowadzone w

formie dochodzenia) i jeśli to dochodzenie prowadził finansowy organ postępowania przygotowawczego, to

ów organ sam sporządza, wnosi do sądu i popiera oskarżenie (pełni funkcje oskarżyciela publicznego). 14

dni od daty zamknięcia, o wniesieniu jest obowiązany powiadomić prokuratora przez doręczenie

prokuratorowi aktu oskarżenia.

- jeśli sprawa należy do trybu zwykłego, a postępowanie przygotowawcze prowadził finansowy organ

postępowania przygotowawczego, wówczas organ przygotowuje akt oskarżenia, który przekazuje ten akt

prokuratorowi, który może wnieść ten akt do sądu, zawiesić postępowanie lub zarządzić uzupełnienie

- Art. 331 KPK, 155 KKS

- postępowanie przygotowawcze prowadził organ niefinansowy - wówczas po zamknięciu tego

postępowania od razu przekazuje akta sprawy prokuratorowi, który może sam sporządzić i wnieść akt

oskarżenia.

- jeśli dochodzenie prowadziła żandarmeria wojskowa, wówczas po zamknięciu postępowania

przygotowawczego przekazuje sprawę prokuratorowi wojskowemu, który jest wyła czym oskarżycielem

publicznym, w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych.

Organy oskarżycielskie w sprawach o wykroczenia skarbowe:

- finansowe organy postępowania przygotowawczego mają samodzielne prawa do wnoszenia aktu

oskarżenia i popierania go przed sądem, natomiast spośród organów niefinansowych postępowania

przygotowawczego tylko policja i straż graniczna mają takie prawo.

Organy oskarżycielskie w trybie uproszczonym:

- udział w rozprawie w charakterze oskarżyciela udział - organu finansowego jest obligatoryjny (tryb

uproszczony

Art. 157. § 1. Jeżeli akt oskarżenia wniósł finansowy organ postępowania przygotowawczego, udział tego

organu lub jego przedstawiciela w rozprawie jest obowiązkowy w postępowaniu uproszczonym.

§ 2. W sprawach o przestępstwa skarbowe, w których akt oskarżenia wniósł prokurator, finansowy organ

dochodzenia lub jego przedstawiciel może działać obok prokuratora w charakterze oskarżyciela publicznego.

Wyjątkowa instytucja - w sprawach o przestępstwo skarbowe podlega postępowaniu zwykłemu, a nie

uproszczonemu - organ finansowy jest zawiadomiony niezwłocznie przez prokuratora przez doręczenie

odpisu aktu oskarżenia, w sprawach o przestępstwa skarbowe, w których akt oskarżenia wniósł prokurator,

finansowy organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel może działać obok prokuratora

- jedyny przypadek, gdy występuje dwóch samodzielnych oskarżycieli.

Wszystkich oskarżycieli obowiązuje zasada bezstronności (podkreśla to, że oskarżyciel jest rzecznikiem

interesu publicznego)

Art. 14. § 2. Odstąpienie oskarżyciela publicznego od wniesionego oskarżenia nie wiąże sądu.

- sad może kontynuować sprawę, ale oskarżyciel dalej uczestnicy w postępowaniu jako strona

przeciwstawna oskarżonemu. Ten przepis ma niebawem ulec zmianie.

W procesie kontradyktoryjnym oskarżyciel ma prawo uczestniczyć we wszystkich stadiach postępowania

jurysdykcyjnego - wszystkie czynności, składanie wniosków dowodowych. Ma prawo zaskarżania

rozstrzygnięć, które są wydane przez sąd pierwszej instancji. Jako jedyny podmiot może zaskarżać wyroki w

obu kierunkach (wynika to z tego, że jest rzecznikiem interesu publicznego). Jako pierwszy zabiera głos w

etapie wolnych głosów stron (końcowe przemówienia przed udaniem się sadu na naradę). Oskarżyciel ma

prawo repliki oskarżonemu(który i tak może potem odpowiedzieć, bowiem, do niego należy ostatni głos w

sprawie).

PODMIOTY POCIAGNIĘTE DO ODPOWIEDZIALNOŚCI POSIŁKOWEJ

- specyficzna instytucja prawa karnego skarbowego, nieco podobna (ale nie identyczna) instytucja - art. 52

KK:

W wypadku skazania za przestępstwo przynoszące korzyść majątkową osobie fizycznej, prawnej lub

jednostce organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, a popełnione przez sprawcę działającego w jej

imieniu lub interesie, sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w całości

lub w części na rzecz Skarbu Państwa; nie dotyczy to korzyści majątkowej podlegającej zwrotowi innemu

podmiotowi.

- strona szczególna procesu karnego-skarbowego (występuje wyłącznie w wyłącznie szczególnym trybie

procesu karnego)

- strona bierna, występująca wyłącznie w sprawach o przestępstwa skarbowe,

- osoba fizyczna, prawna, ułomna osoba prawna, która organ w sprawie o przestępstwo skarbowe organ

prowadzący postępowanie o przestępstwo skarbowe - art. 53 par. 40

- przepis z KKS wyraźnie statuuje podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej.

Warunkiem ustanowienia odpowiedzialności posiłkowej jest to, aby sprawca czynu był zastępcą tego

podmiotu albo osoby działającej w jakimikolwiek innym charakterze oraz zainteresowany podmiot odniósł

lub mógł odnieść jakąkolwiek korzyść majątkową. Musi istnieć prawna więź podmiotowa - sprawca czynu

jest zastępca (pracownikiem, etc), ale działa w imieniu i na rzecz tego podmiotu. Np. księgowy w firmie.

- nie jest odpowiedzialnością za wszelkie skutki. Obejmuje wyłącznie grzywnę albo być zakreślona

równowartością przedmiotów polegających przepadkowi. - art. 24 par. 1 i 2.

- nie może być pociągnięta taka osoba, która ponosi także współodpowiedzialność za czyn karny skarbowy

- odpowiedzialność posiłkowa może być nałożona na kilka osób. W takiej sytuacji odpowiadają one

solidarnie. Chyba, ze sąd określi indywidualną odpowiedzialność posiłkową każdego z nich.

- nie wyklucza zwrotu korzyści osiągniętej kosztem Skarbu Państwa lub JST, KKS nie odsyła do art. 52 KK,

zawiera własna regulację.

Pociągniecie, a nałożenie odpowiedzialności posiłkowej

Pociągnięcie - oznacza postawienie danej osoby w roli określonej strony procesowej. Jeszcze żadnej

odpowiedzialności nie ponosi. Pociągniecie odbywa się w formie postanowienia, które w postępowaniu

przygotowawczym wydaje organ prowadzący je, a po wniesieniu aktu oskarżenia - sąd (zarówno

postępowanie przygotowawcze, jaki jurysdykcyjne). Ten podmiot nie ma zaskarżenia takiej decyzji.

- jeśli postanowienie to zostało wydane w toku postępowania przygotowawczego i do chwili zakończenia

postępowania przygotowawczego nie zostało uchylone, organ wnoszący akt oskarżenia ma dodatkowy

obowiązek - do takiego aktu oskarżenia musi dołączyć wniosek o nałożenie odpowiedzialności posiłkowej.

- jeśli okoliczności pojawią się dopiero przed sadem - sad z urzędu wydaje postanowienie o pociągnięciu do

odpowiedzialności posiłkowej. Dopiero potem może nałożyć odpowiedzialność procesową, ponieważ wtedy

dopiero będzie miał do czynienia ze stroną.

Art. 124 par. 3 - treść postanowienia

Postanowienie zawiera wskazanie oskarżonego, zarzucanego mu przestępstwa skarbowego, kwalifikacji

prawnej, podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej oraz podstaw pociągnięcia podmiotu do

odpowiedzialności

posiłkowej.

- w toku procesu karnego skarbowego takie postanowienie może ulegać zmianom, jeśli stwierdzi się brak

podstaw - postanowienie wydane w tym przedmiocie nie można, ale trzeba uchylić (niezbędna jest kolejna

decyzja procesowa).

- 124 par. 4 KKS

- z momentem wydania postanowienia - pojawia się strona procesu karnego skarbowego, strona bierna,

pozycja zbliżona do oskarżonego. Podanie jak oskarżony składa wyjaśnienia i nie może być przesłuchany w

charakterze świadka (bo miałby obowiązek mówienia prawdy). Z faktu, ze art. 125 KKS nakazuje

odpowiednie stosowanie analogicznych przepisów z KPK wynikają następujące prawa i obowiązki:

- ma prawo, aby odręczano mu (i jeśli nie włada językiem polskim - z tłumaczeniem) - postanowienie o

nałożeniu odpowiedzialności posiłkowej, aktu oskarżenia, nie można go zmuszać do dostarczania dowodów

przeciwko sobie, ma obowiązek stawienia się na każde wezwanie organu procesowego, obowiązek o

zmianie miejsca pobytu na czas powyżej 7 dni. O wszystkich tych prawach i obowiązkach powinien być

pouczony przed pierwszym przesłuchaniem. Może korzystać z pomocy pełnomocnika, przy czym może

mieć nie więcej niż 3 pełnomocników. Może żądać doręczenia mu nieodpłatnie każdego wydanego w

sprawie orzeczenia. Składnych przez niego wyjaśnień nie można zastępować treścią pism lub notatek

służbowych, ale na jego zadanie lub zadanie pełnomocnika należy mu umożliwić złożenie pisemnych

wyjaśnień (załącznik do protokołu, odczytany), może odmówić z wyjaśnień (skorzystać z prawa do

milczenia), na jego żądanie należy go przesłuchać przy obecności pełnomocnika, prawo udziału w

czynnościach niepowtarzanych post. przyg. Należy także zapoznać go z postanowieniami końcowymi

postępowania przygotowawczego, w stosunku do niego powinien być zastosowany 7-dniowy termin przed

rozpoczęciem rozprawy, aby miał szansę uwolnić się od oskarżenia. Ma prawo być przesłuchany i

przesłuchuje się go bezpośrednio po oskarżonym. Ciąży na nim obowiązek zapłaty kosztów sadowych

zwianych z jego odpowiedzialnością, jeśli taka odpowiedzialność zostanie na niego nałożona. Przysługuje

mu prawo do zaskarżania orzeczeń wydawanych w toku postępowania.

Nałożenie odpowiedzialności posiłkowej - następuje w orzeczeniu kończącym postępowanie, przy czym

nie każdy sposób zakończenia postępowania pozwala na to - wyłącznie wyrok skazujący. Nie jakiekolwiek

skazanie, ale tylko skazanie tylko na karę grzywny. W przypadku nałożenia na kilka podmiotów - podmioty

będą odpowiadały solidarnie, chyba, że sad nałoży na każdy z tych podmiotów indywidualne zasady

odpowiedzialności.

Realizacja ukształtowanej w wyroku odpowiedzialności posiłkowej

- art. 163 i 184 KKS (realizacja odpowiedzialności posiłkowej)

- nigdy odpowiedzialności posiłkowej nie stosuje się do państwowych jednostek budżetowych

- nie wygasa w przypadku śmierci jeśli miała miejsce po uprawomocnieniu się orzeczenia oraz gdy

niemożność wyegzekwowania grzywny jest efektem jego nieobecności w kraju.

INTERWENIENT

- strona procesu karnego skarbowego, strona czynna.

- Występuje zarówno w spawach o przestępstwach i wykroczenia.

- nie będąc podejrzanym, ani oskarżonym zgłosił w postępowaniu roszczenie do przedmiotów

podlegających przepadkowi. Występuje o wyłączenie przedmiotów od przepadku

- treścią żądania wysuwanego przez interwenienta jest nieorzekanie przypadku przedmiotu i skierowane

jest do SP i powstaje z chwila tymczasowego zajęcia przedmiotów.

- interwenient nie musi być wcale właścicielem rzeczy (rości sobie prawa do przedmiotów polegających

przepadkowi), np. posiadanie, zastaw lub użytkowanie.

- podobne do powództwa ekscydencyjnego.

- interwenient musi udowodnić, ze SP uzyskałby korzyść kosztem jego osoby bez podstawy prawnej

- przysługują mu prawa strony, ale tylko w granicach interwencji. Art. 169 KKS

- jego wnioski dowodowe są skuteczne o tyle, ze sa relewantne co do interwencji.

- Zgłoszenie - najpóźniej do chwili odczytywania aktu oskarżenia. Zgłoszenie interwencji jest możliwe nawet

jeśli nie jest znany sprawca przestępstwa celnego. Termin ten ma charakter prekluzyjny - brak możliwości

jego przywrócenia

- możliwe jest skazanie bez rozprawy i bez przeprowadzanie postępowania dowodowego na rozpowie, to

nie można uwzględnić przepadku przedmiotów, jeśli interwent zgłasza sprzeciw

Forma - na piśmie albo na ustnie do protokołu, nie jest przewidziana szczególna forma.

- interwencja może być cofnięta. Jeśli nastąpi to przed wniesieniem aktu oskarżenia, wówczas można

zastosować DPO.

- interwenient może być przesłuchany w charakterze świadka - składa zeznania. Tylko wyjątkowo będzie

składał wyjaśnienia - gdy interwenientem będzie podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej.

- interwenient ma prawo zaskarżania rozstrzygnięcia, ale tylko w granicach interwencji.

- jeśli interwencja nie zostanie uwzględniona, to koszty pełnomocnictwa ponosi interwenient, ale jeśli

zostanie uwzględniona, to koszty należy zasądzić od skazanego lub skarbu państwa Art. 98 KPC.

Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności - szczególny tryb niespotykane w postępowaniu zwykłym.

- jest związane z istnieniem specyficznej skargi, jakim jest wniosek organu o udzielenie zezwolenia na DPO

- wniosek zastępuje akt oskarżenia

- sąd działa na wniosek oskarżonego

- ustawa nie wymaga przychylenia się i dodatkowego wniesienia aktu oskarżenia (art. 145) - zamiast aktu

oskarżenia finansowy organ postępowania przygotowawczego organ wnosi wniosek o udzielenia DPO

- wymogi formalne - art. 145. Par. 2-5 KKS

- niedopuszczalność DPO - przesłanki z art. 37, interwencja i przestępstwo zagrożone jest karą ograniczenia

lub pozbawienia wolności

- z wnioskiem o DPO przesyła się sądowi akta wraz z załącznikami. Kiedy można wystąpić z takim

wnioskiem? Czy organ musi przeprowadzić postępowanie przygotowawcze? Tak (w tej materii

wypowiedział się SN)

DPO - co to? środek karny? Instytucja, która związana jest z zaniechaniem ukarania sprawcy? Sposób

pociągnięcia do odpowiedzialności (ukarania)? Nie mylić DPO z czynnym żalem skarbowym.

- czynny żal skarbowy - uchylona jest karalność postępowania (proces karny skarbowy jest

niedopuszczalny).

- DPO - nie daje piętna skazania, zachodzi w trakcie postępowania

I wniosek o DPO - wniosek sprawcy

- postępowanie musi być prowadzone przez finansowy organ postępowania przygotowawczego, czyli jeśli

postępowanie przygotowawcze prowadzi organ niefinansowy, a podejrzany złoży wniosek o DPO, to organ

niefinansowy musi przekazać sprawę organowi finansowemu.

- postępowanie musi być przed wniesieniem aktu oskarżenia do sądu

- sprawca przestępstwa jest informowany (doręcza się pisemnie, oskarżony własnym podpisem potwierdza

odebranie i dołącza się ten dokument do akt sprawy)

- DPO - gdy wina sprawcy nie budzą wątpliwości, zazwyczaj oznacza to, że sprawca współpracuje z

organami, ujawnia okoliczności czynu; wymaga uiszczenia w całości uszczuplenia, chyba, ze przestępstwo

lub wykroczenie skarbowe nie polega na uszczupleniu (np. wadliwe prowadzenie ksiąg), ponadto sprawca

musi składając wniosek odpowiadającej co najmniej najniższej kwocie grzywny odpowiadającej za

przestępstwo/wykroczenie skarbowe (warunek wstępny), musi wyrazić zgodę na przepadek przedmiotów

(co najmniej musi dotyczyć przepadku obligatoryjnego, ale także przedmioty podlegające fak.), uiścić kwotę

zryczałtowanych kosztów postępowania.

- ta instytucja dotyczy zarówno przestępstw, jak i wykroczeń skarbowych

II WNIIOSEK

- sprawca wypełnia wszystkie obowiązki, robi to przed momentem wniesienia aktu oskarżenia do sądu,

sprawca może złożyć wniosek ustnie do protokołu, albo pisemnie. Składając wniosek sprawca musi

wypełnić wcześniej wymienione obowiązki. Jeśli w grę wchodzi przepadek fakultatywny - sprawca Mozę

ograniczyć tylko do przepadku obligatoryjnego, a reszta podlega negocjacjom,

- jeśli sprawca złożył wniosek wadliwy - 7 dni na usunięcia braków pod rygorem bezskuteczności czynności

dokonania na po terminie. Raz złożony wniosek może być cofnięty, ale ustawa umożliwia cofniecie wniosku

z upływem jednego miesiąca. Nie jest możliwie cofniecie wniosku po złożeniu do sadu wniosku o udzielenie

zezwolenia (jeśli skarga jest zawisła przed sądem). Jeśli sprawca cofnął wniosek, to nie może złożyć go drugi

raz.

- jeśli cofnie wniosek, to uiszczone kwoty nie podlegają zwrotowi - pełnią rolę zabezpieczenia grożących

oskarżonemu kar, środków karnych, kosztów postępowania, etc.

- jeśli organ dojdzie do porozumienia z podejrzanym, zamiast aktu oskarżenia wnosi do sadu wniosek do

DPO, do tego wniosku dołącza akta całego postępowania przygotowawczego. Organ może odmówić

złożenia wniosku (niedojadałem się ze sprawca albo łagodniejsze potraktowanie sprawcy nie powinno mieć

miejsca) - w drodze postanowienia organ musi wydać decyzje o odmowie. Ta decyzja jest zaskarżalna, w

drodze zażalenia, które wnosi się do organu nadrzędnego.

-wniosek trafia do sądu -decyzje w przedmiocie udzielenia DPO wydaje organ sadowy w formie wyroku.

Wyrok sadu zapada na posiedzeniu (a nie na rozprawie, co jest regułą w zwykłym procesie karnym).

- niestawiennictwo, a wydanie wyroku. Obligatoryjne jest stawiennictwo finansowego organu

postępowania finansowego jeśli prezes sadu tak zarządzi.

Plusy DPO

- szybko i sprawnie ustala się zdarzenie prowadzące do odpowiedzialności karnej, bo sprawca współpracuje

- szybkie postępowanie jest tanim postępowaniem, ponadto szybko wpływają należności, bez potrzeby ich

egzekucji, która okazje się nieskuteczna

Jeśli zapadnie wyrok DPO, to sprawca będzie miał ograniczone możliwości zaskarżania takiego wyroku. W

postępowaniu odwoławczym, które mógłby być prowadzone będzie mógł ów podejrzany powoływać na

nietrafność wyroku, tylko wówczas, gdy sad pierwszej instancji orzeknie kwotę inna uiszczona przez

sprawcę, a także wówczas, jeśli sad orzekłby przepadek przedmiotów w zakresie, który nie był objęty

uzgodnieniami miedzy sprawcą, a organem finansowym postępowania przygotowawczego

POSTĘPOWANIE MANDATOWE

- w KKS znajduje się dział II pociągniecie do odpowiedzialności za zgoda sprawcy - postępowanie

mandatowe.

- tryb mandatowy jest znany ustawodawstwu na całym świecie, w prawach o wykroczenia skarbowe mamy

do czynienia z instytucja przepołowienia czynu.

- tylko wykroczenia

- bardzo daleko idące odformalizowanie postępowania mandatowego, nie wydaje się decyzji o jego

wszczęciu, czynności nie są protokołowane, żadna ustawa w Polsce nie przewiduje obligatoryjności tego

postępowania. Zawsze mandat karny jest efektem konsensusu pomiędzy sprawcą, a organem.

- jeśli za wykrocznie skarbowe przewidziane jest przepadek przedmiotów -musi obejmować wyrażenie

zgody na przepadek przedmiotów. Taką zgodę trzeba odnotować chociażby na dokumencie o przyjęciu

mandatu.

- Tryb odformalizowany, zastępczy, fakultatywny, konsensualny i skrócony (mocno uproszczony). W

sprawach karnych skarbowych mandatem karnym można dać mandat karny w wysokości 2 x min

wynagrodzenie.

Postępowania mandatowego nie stosuje się wówczas, gdy

- jest zbieg przepisów, o którym mowa w art. 7 KKS

-

Osoba sprawcy i okoliczności polenienia wykroczenia skarbowego nie budziły wątpliwości, nie zachodziła

potrzeba dania akry surowszej

- negatywne przesłanki - art. 137 KKS:

- w związku z wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej

- zgłoszenie interwencji, co do przedmiotu

Czy odmowa mandatu karnego zamyka użycie tej instytucji? To się wiąże z trudnym teoretycznym

problemem - czy tego typu czynności sa odwoływalne? Jeż - jak sprawca odmówił, to powinien odpowiadać

na zasadach ogólnych

Nakładanie grzywny w drodze mandatu nie jest traktowane jako funkcja orzekania, to musiałaby należeć ta

funkcja do sądu

- mandaty karne - nie mam mandatu kredytowy - zwykły (tylko osoby czasowo przebywające na terytorium

RP, reszta drugi rodzaj mandatu) i kredytowany

- istnieje możliwość uchylenia mandatu (z urzędu) - mandat został nałożony za czyn, który nie był czynem -

art. 140 KKS

Prawo i postępowanie karne-skarbowe 2010/11 - Marek Kludzikowski

PRAWO KARNE-SKARBOWE: CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA - prof. Konarska Wrzosek

- 4 grupy przestępstw i wykroczeń: przestępstwa i wykroczenia podatkowe, celne, dewizowe i hazardowe

Uchylanie się od podatkowania

- dot. wszelkich podatków

Art. 54 § 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu

lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym

karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego

określonego w §1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego

progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie

skarbowe.

- uszczuplona należność publicznoprawna - 27

Firmanctwo

- podszywanie się pod cudzą firmę/szyld/nazwisko przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

- czyn skutkowy, narażenie podatku na uszczuplenie

Art. 55. § 1. Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek

lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego

podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo

obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego

określonego w § 1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu

zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Oszustwo podatkowe

- nierzetelna informacja o skali dochodów poprzez podawanie w deklaracjach nieprawdę lub zataja część

istotnych informacji istotnych dla obciążeń podatkowych.

Art. 56. § 1. Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub

płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku

zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym

karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego

określonego w § 1 (forma uprzywilejowana)

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu

zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy

opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia.

- w praktyce nie idzie uszczuplenie podatku (np. podatnik ma otrzymać zwrot podatku)

Uporczywe nieterminowe wpłacanie podatków

- nie wystarczy raz nieterminowo wpłacić podatku. Uporczywe zachowanie, to takie, które jest powielane

(może być jednokrotne, ale utrzymujące się przez długi okres), sprawca ma świadomość obowiązku, nie

wywiązuje się z niego, chociaż mógłby go realizować.

- zawsze przy nieterminowym płaceniu podatków należy uiścić podatek wraz z ustawowymi odsetkami.

Art. 57. § 1. Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o

wykroczenie skarbowe określone w § 1 wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu.

- Pietno skazania zostaje

Nieprowadzenie księgi

Art. 53 § 21 Księgami są:

1) księgi rachunkowe;

2) podatkowa księga przychodów i rozchodów;

3) ewidencja;

4) rejestr;

5) inne podobne urządzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje ustawa, a w

szczególności zapisy kasy rejestrującej.

Art., 60. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

- niezałożenie księgi, prowadzenie niewłaściwej księgi

§ 2. Kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu

wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi

zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi - w miejscu określonym w

umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

- księga musi być przechowywana w określonym miejscu, tak by można było łatwo

przeprowadzić kontrolę skarbową

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten podatnik lub płatnik, który nie zawiadamia w terminie

właściwego organu o prowadzeniu księgi przez doradcę podatkowego, lub inny podmiot upoważniony do

prowadzenia ksiąg w jego imieniu i na jego rzecz.

- 15 lub 7 dni na poinformowanie organu

§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe

Minimalne zwłoki, a zwłoki nieduże. Zarówno przy wykroczeniach, jak ich przestępstwach, czyn naganny nie

tylko musi wyczerpywać znamiona czynu zabronionego, ale tez być szkodliwy społecznie w stopniu

większym niż znikomy.

Nierzetelne prowadzenia księgi

- Księga nierzetelna - księga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym. Niekoniecznie musi być

celowym działaniem.

- Księga wadliwa - księga prowadzona niezgodnie z przepisem prawa. (rzetelnie, systematycznie,

przyrządem piszącym, który jest nieścierany, skreślenia umożliwiające odczytanie treści skreślonych,

wszystko w odpowiednich rubrykach, etc.)

Art. 61. § 1. Kto nierzetelnie prowadzi księgę,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega także ten, kto wadliwie prowadzi księgę.

Niewystawianie faktur lub rachunków

- oryginał zawsze dla odbiorcy, kopia zawsze u wystawiającego, to daje możliwość sprawdzania dokonanych

transakcji (u u sprzedawcy i odbiorcy)

Art. 62. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia,

wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania,

podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

§ 2. Kto fakturę lub rachunek, określone w § 1, wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem

posługuje się,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub

otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów.

- fakturę trzeba przechowywać przez 5 lat (do kontroli skarbowej, osoby prowadzące dzielność

gospodarczą)

§ 4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z

pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie

sprzedaży.

§ 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-4 podlega karze grzywny

za wykroczenie skarbowe.

Art. 63-75 - pakiet przestępstw i wykroczeń akcyzowych.

- podatek akcyzowych, podatek pośredni płacony przez konsumenta, płacony w kraju odbiorcy

- poważne przestępstwa

- znaki akcyzowe są papierami wartościowymi.

Wyłudzenie zwrotu nienależnego podatku

Art. 76. § 1. Kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego

stanu rzeczy wprowadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot podatkowej należności

publicznoprawnej, w szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i

usług, podatku akcyzowym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących

albo przyszłych zobowiązań podatkowych,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym

karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego

określonego w § 1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu

zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 76a. § 1. Kto przez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenie rzeczywistego

stanu rzeczy wprowadza w błąd właściwy organ narażając na nienależny zwrot wydatków, o których mowa

w przepisach o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem

mieszkaniowym,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym

karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot wydatków, o których mowa w § 1, jest małej wartości,

sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota narażona na nienależny zwrot wydatków, o których mowa w § 1, nie przekracza

ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

- np. odliczenie VAT na zakup materiałów budowlanych

Art. 77. § 1. Płatnik lub inkasent, który pobranego podatku nie wpłaca w terminie na rzecz

właściwego organu,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu

tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota niewpłaconego podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w §

1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota niewpłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego

określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 4. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub

środka karnego, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe określone w § 1

lub 2 wpłacono w całości

pobrany podatek na rzecz właściwego organu.

§ 5. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o

wykroczenie skarbowe określone w § 3 wpłacono w całości

pobrany podatek na rzecz właściwego organu.

Art. 78 § 1. Płatnik, który nie pobiera podatku albo pobiera go w kwocie niższej od należnej,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo

obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota niepobranego podatku jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota niepobranego podatku nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego

określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 79. § 1. Płatnik lub inkasent, który nie wyznacza w wymaganym terminie osoby, do której obowiązków

należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych

kwot, lub nie zgłasza właściwemu miejscowo organowi podatkowemu wymaganych danych takiej osoby,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Tej samej karze podlega płatnik, który nie składa w terminie deklaracji.

Art. 80. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji

podatkowej,

podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.

§ 2. Płatnik, podmiot, o którym mowa w art. 41 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od

osób fizycznych, niepełniący funkcji płatnika lub pośredni odbiorca, który wbrew obowiązkowi nie składa w

terminie podatnikowi lub właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej lub informacji, o których

mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 lub art. 42c ust. 1 powołanej ustawy,

podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli informację określoną w § 1 lub 2 złożono nieprawdziwą, sprawca

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 4. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-3

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 80a. § 1. Kto w informacji podsumowującej podaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze

grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. Kto, wbrew obowiązkowi, nie składa w terminie właściwemu organowi informacji podsumowującej,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

- taki obowiązek ciąży na podatnika podatków VAT, którzy dokonują obrotu wewnątrz UE

Art. 81. § 1. Podatnik lub płatnik, który wbrew obowiązkowi:

1) nie dokonuje w terminie zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacji objętych nim danych albo

też podaje w nim dane niezgodne ze stanem rzeczywistym lub niepełne,

2) dokonuje zgłoszenia więcej niż jeden raz,

3) nie podaje numeru identyfikacji podatkowej lub podaje numer nieprawdziwy, podlega karze

grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Tej samej karze podlega także ten podatnik, który wbrew obowiązkowi nie składa płatnikowi

dostarczonego przez niego formularza zgłoszenia identyfikacyjnego.

Art. 82. § 1. Kto naraża finanse publiczne na uszczuplenie poprzez nienależną wypłatę, pobranie lub

niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji,

podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

§ 2. Jeżeli wypłata lub pobranie nienależnej, nadmiernej lub wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem

dotacji lub subwencji nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 83. § 1. Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej,

kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub

utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub

innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę lub inny dokument

niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi,

ukrywa lub usuwa,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Art. 84. § 1. Kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w

działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do

popełnienia czynu zabronionego

określonego w tym rozdziale,

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego

lub wykroczenia skarbowego określonego w tym rozdziale albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru

należy do ich znamion.

-analogiczny przepis jest na końcu każdego z rozdziałów części szczególnej KKSu

---