Ergonomia - Stanowisko pracy kasjera., Studencko


  1. Stanowisko pracy kasjera

Wieloletnie badania wskazują, że praca na stanowisku kasjera w supermarkecie pociąga za sobą liczne dolegliwości i schorzenia przede wszystkim systemu szkieletowo- mięśniowego. Wyniki uzyskane na podstawie badań ankietowych kasjerów wskazują na następujące objawy podmiotowe i przedmiotowe dolegliwości szkieletowo-mięśniowych: opuchlizna, sztywnienie, utrata funkcji, ból, mrowienie, chłód, niewygoda, drętwienie, skurcze i sztywność odczuwane w obszarze odcinka piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa, szyi, nadgarstków i dłoni oraz kostek i stóp.

Dolegliwości szkieletowo-mięśniowe są efektem oddziaływania stresorów biomechanicznych na pracującego. Stresorami tymi są przede wszystkim: niewygodne, nienaturalne pozycje całego ciała lub poszczególnych narządów ruchu, stosowana siła, parametry ruchu, ucisk fizyczny (stres kontaktowy) oraz wibracja, a także chłód.

Bardzo istotny wpływ na zdrowie osoby pracującej w tym aspekcie mają przede wszystkim warunki pracy oraz organizacja procesu pracy. Przez warunki te rozumieć należy zarówno warunki przestrzenne jak i fizyko-chemiczne. Warunki przestrzenne, kreują; konstrukcja i rozmieszczenie maszyn, narzędzi i mebli na stanowisku pracy a także parametry pomieszczenia, w którym odbywa się praca. Warunki fizyko-chemiczne współdecydujące o powstawaniu dolegliwości szkieletowo-mięśniowych to przede wszystkim chłód, wibracja i oświetlenie miejsca pracy. Równie ważna jest organizacja pracy, rozkład czasowy przerw w pracy i ich długość, umiejętność stosowania relaksacji w mikro przerwach oraz fizyczne ćwiczenia relaksacyjne.

Podstawowym zadaniem kasjera jest szybka i sprawna obsługa klienta, w zakresie pobierania zapłaty za zakupione przez niego artykuły. Zadania te kasjer wykonuje na przeznaczonym do tego celu stanowisku kasowym - w boksie kasowym.

Technologie usługowe, w tym równie. supermarkety wykorzystują na stanowiskach pracy kasjerów urządzenia oparte na systemie komputerowym. Kasa, na której przez wiele godzin, kasjer wykonuje czynności robocze, zaopatrzona jest w monitor (wyświetlacz), klawiaturę oraz w skaner (najczęściej stały i rzeczny). Niedopasowanie stanowiska pracy do człowieka ma swoje konsekwencje zdrowotne miedzy innymi w schorzeniach narządów ruchu.

Praca kasjera przebiega najczęściej w pozycji siedzącej, zdarza się jednak, i. obsługa klienta wymaga wykonywania czynności roboczych w pozycji stojącej. Na podstawowy sprzęt, umywany podczas wykonywania czynności roboczych składa się: boks kasowy: obudowa boksu kasowego, siedzisko, klawiatura, skaner, ręczny czytnik kodów, drukarka, czytnik kart magnetycznych, czytnik banknotów, kasetka, taśma, telefon, długopis.

Obsługując klienta kasjer wykonuje ręczne prace transportowe oraz obsługuje:

Większość kasjerów pracuje wewnątrz budynków najczęściej stojąc lub siedząc przy kasie., Narzucone, przez oczekujących w kolejce klientów, tempo pracy, jednostronne przeciążenia dynamiczne oraz obciążenia statyczne zajmowaną pozycją ciała, to podstawowe czynniki kreujące narażenia na wystąpienie schorzeń przeciążeniowych narządów ruchu. Dodatkowe obciążenie stanowi odpowiedzialność za duże sumy pieniędzy umieszczone w kasie, co wiąże się z narażeniem na zabójstwo w stopniu znacznie wyższym niż na innych stanowiskach pracy.

0x01 graphic

1. Drukarka fiskalna. 2. Wyświetlacz wagi kasowej. 3. Platforma ważąca wagi kasowej. 4. Skaner ręczny (służący do odczytu kodów kreskowych z towarów o dużej masie czy dużych gabarytach oraz do odczytu kodów kreskowych z rachunków, za które klient płaci przy kasie). 5. Stacjonarny skaner kodów kreskowych (pionowy). 6. Specjalizowana klawiatura kasowa z czytnikiem kart magnetycznych (do odczytu kart płatniczych).

7. Ekran dotykowy - lewa strona pełni funkcję standardowego wyświetlacza/monitora kasowego, prawa służy do wyboru towarów. 8. PIN-pad - zainstalowany na obrotowym uchwycie, służący do autoryzacji płatności kartą kodem PIN przez klienta

9. Kasetka na pieniądze

  1. Czynniki narażenia na wystąpienie dolegliwości szkieletowo-mięśniowych zidentyfikowane za pomocą List kontrolnych NIOSH

Do list kontrolnych najobszerniej traktujących problem identyfikacji czynników ryzyka wystąpienia dolegliwości na stanowisku pracy należą Listy Kontrolne NIOSH3. Listy te stanowią jeden z elementów Programu Ergonomicznego NIOSH skupiającego się na podstawowych badaniach dotyczących oceny ryzyka wystąpienia uszkodzeń układu mięśniowo-szkieletowego na stanowisku pracy.

Listy kontrolne NIOSH zostały skonstruowane jako narzędzie służące do prewencji schorzeń przeciążeniowych narządów ruchu na etapie projektowania oraz identyfikacji ergonomicznych czynników ryzyka na istniejących stanowiskach pracy. W skład list kontrolnych NIOSH służących do identyfikacji czynników ryzyka wystąpienia uszkodzeń układu mięśniowo-szkieletowego na stanowisku pracy wchodzą: Lista 5-A. Ogólna lista kontrolna ergonomicznej analizy ryzyka. Lista 5-B. Lista kontrolna identyfikacji ergonomicznych czynników ryzyka. Lista 5-C. Lista kontrolna stanowiska pracy. Lista 5-D. Lista kontrolna analizy czynności. Lista 5-E. Lista kontrolna analizy narzędzi ręcznych. Lista 5-F. Lista kontrolna ręcznego przemieszczania materiałów. Lista 5-G. Lista kontrolna stanowiska komputerowego.

Listy NIOSH stanowią element programu ergonomicznego i wspomagają proces identyfikacji ergonomicznych czynników ryzyka na stanowisku pracy. Składają się na nie pogrupowane problemami zestawy pytań ukierunkowanych na czynniki ryzyka wystąpienia dolegliwości szkieletowo-mięśniowych. Obserwacja procesu pracy na stanowisku winna być prowadzona przez przeszkolonych specjalistów - inspektorów BHP, służby medycyny pracy lub ergonomistów.

Listy pozwalają określić obszary stanowiska pracy, na których występuję możliwość narażenia pracownika na schorzenia układu szkieletowo - mięśniowego. Umożliwiają również zidentyfikowanie przyczyn dolegliwości wskazanych wcześniej przez pracowników w badaniach ankietowych mających na celu rozpoznanie symptomów.

Przeprowadzone na 20 stanowiskach pracy kasjerów obserwacje z zastosowaniem List Kontrolnych NIOSH wskazały na grupy narażeń związanych z:

Do podstawowych czynności związanych z pracą kasjerów należy: 1. zginanie się na boki i pochylanie się, 2. unoszenie lub opuszczanie ładunków, 3. przemieszczanie ładunków, 4. pchanie lub ciągnięcie ładunków, 5. sięganie powyżej głowy, 6. powyższe czynności wymagają pięciu lub więcej kompletnych cykli (powtórzeń).

Narażenia wynikające z wykonywanych czynności: 1. Podstawowe czynności związane z pracą są tak zaprojektowane, że nie redukują lub eliminują:

2. Praca nie może być wykonana dowolną ręką . 3. Praca nie może być wykonana obiema rekami. 4. Wysiłek przy pchaniu lub ciągnięciu nie jest minimalny. 5. Wysiłek niezbędny do wykonania pracy nie jest akceptowany przez pracownika 6. Chwytane (używane) przedmioty (obiekty):

7. Nie unika się zagrożeń związanych z dużą powtarzalnością ruchów poprzez:

Narażenia wynikające z czasu ekspozycji na ergonomiczne czynniki ryzyka podczas podstawowych czynności związanych z pracą: 1. Wykonywanie zadań, których tempo wykonania jest zdeterminowane czynnikami zewnętrznymi. 2. Stosowanie siły (wywieranie siły) podczas pracy rekami (np. podczas chwytania). 3. Siedząc przez ponad 30 minut bez możliwości swobodnego stania lub swobodnego ruchu. 4. Przemieszczanie ręczne części lub przedmiotów. 5. Używanie komputerowych urządzeń wejściowych. 6. Wykonywanie czynności z rękoma uniesionymi powyżej stawu barkowego. 7. Zginanie lub skręcanie tułowia podczas wykonywania czynności.

Narażenia związane z ręcznym przemieszczaniem materiałów. Pracownicy-kasjerzy muszą: 1. podnosić i opuszczać przedmioty, 2. sięgać powyżej głowy po przedmioty, 3. podczas operowania narzędziami, przedmiotami:

Narażenia wynikaj1ce z ręcznego przemieszczania materiałów: 1. Materiały nie przemieszcza się na minimalne odległości. 2. Odległość pomiędzy ciałem a przemieszczanym obiektem nie jest zminimalizowana. 3. Przenoszone obiekty nie zawsze są:

4. Pracownicy noszą niewłaściwe obuwie. 5. Ilość miejsca do manewrowania jest niewystarczająca. 6. Powierzchnie pracy są nieregulowane, aby zapewnić najlepszą wysokość dla pracy ręcznej. 7. Podczas przemieszczania materiałów nie można uniknąć:

8. Na stanowiskach kasjerów nie eliminuje się zagrożenia związanego z dużą powtarzalnością ruchów poprzez:

9. Konieczność użycia siły przy pchaniu lub ciągnięciu nie jest zminimalizowana lub wyeliminowana. 10. Przy przemieszczaniu pracownicy nie ma dostatecznej możliwości obserwacji pola pracy.

Narażenia wynikające z konstrukcji i rozmieszczenia elementów na stanowisku pracy. 1. Przestrzeń pracy nie pozwala na pełny zakres ruchów. 2. Wysokości powierzchni pracy nie można regulować. 3. Powierzchnie pracy nie można pochylać lub ustawiać pod kątem. 4. Konstrukcja stanowiska pracy nie redukuje lub eliminuje:

5. Pracownicy nie mają możliwości zmiany pozycji podczas pracy. 6. Ramiona i ręce są narażone na kontakt z ostrymi narzędziami w obrębie stanowiska pracy. 7. W niektórych propozycjach konstrukcji boxu kasowego brak niezbędnych podłokietników. 8. Mimo iż jest to niezbędne na stanowisku nie ma podnóżka. 9. Siedziska jest niedostosowane do wykonywanych czynności i nie daje się łatwo regulować. 10. Nie wszystkie elementy potrzebne do wykonywania pracy są widoczne z wygodnej pozycji.

Narażenia wynikaj1ce ze środowiska pracy. 1. Ręce pracownika nie powinny być eksponowane na temperaturę niż nisz 210 oC. 2. Stanowisko jest słabo oświetlone. 3. Występuje hałas powodujący zmęczenie, dekoncentracje lub utratę słuchu. 4. Ruch powietrza jest za duży lub zbyt słaby.

Narażenia wynikające z organizacji procesu pracy. 1. Pracownik ma małą kontrole procesu pracy. 2. Czynności pracy są wysoce powtarzalne i monotonne. 3. Praca wiąże się z dużą odpowiedzialnością i małą lub zerową tolerancją dla błędów. 4. Przerwy są ustalane niewłaściwie.

Inne obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego . 1. Czynności manualne zmuszają do wykonywania częstych, powtarzalnych ruchów. 2. Pozycje przyjmowane podczas pracy zmuszają do częstego. pochylania głowy oraz zginania w stawach ramieniowym, łokciowym, nadgarstku lub palcu. 3. Przy pracy w pozycji siedzącej odległość przy sięganiu po narzędzia i materiały przekracza 40 centymetrów. 4. Warunki pracy nie pozwalają na częstą zmianę pozycji. 5. Praca wymaga wykonywania siłowych, szybkich lub nagłych ruchów. 6. Jest stosowany chwyt końcówkami palców. 7. Pozycje przyjmowane podczas pracy wymagają ciągłego napinania mięśni w kończynach.

3. Podsumowanie.

Przedstawione powyżej czynniki narażenia można wykorzystać dla celów wdrożenia prewencji ergonomicznej na stanowiskach pracy kasjerów. W celu oceny ryzyka zawodowego związanego ze sposobem wykonywania pracy na stanowisku pracy konkretnego kasjera winny być przeprowadzone badania szczegółowe jedną z metod analitycznych np. OWAS lub RULA.

Na podstawie dotychczas wykonanych badań ergonomicznych czynników ryzyka na stanowiskach pracy kasjerów, opracowano poniżej przedstawione narażenia na wystąpienie dolegliwości szkieletowo-mięśniowych w tej grupie zawodowej.

1. Ograniczony obszar poruszania się powoduje skrępowanie ruchów ciała oraz ucisk fizyczny na mięśnie, nerwy, ścięgna. Kasjer większość czasu zmiany roboczej spędza w wyodrębnionym stanowisku pracy. Zazwyczaj znajdujące się tam siedzisko (lub jego brak) oraz niedopasowanie wymiarów stanowiska do konkretnego człowieka, powoduje przyjmowanie pozycji niewygodnych - nie naturalnych.

2. Nie ergonomiczne rozmieszczenie elementów stanowiska pracy powoduje długie sięganie i przyjmowanie pozycji nie neutralnych i stres kontaktowy. W zasięgu rąk kasjera winno znajdować się większość przedmiotów, z których musi on korzystać podczas wykonywania czynności roboczych. Nierzadko ich stosowanie związane jest z pozycjami wymuszonymi i ruchami którym towarzyszy wykorzystywanie maksymalnych kątów w stawach, koniecznością opierania się o stanowisko oraz stresem kontaktowym, który hamuje swobodny przepływ krwi, swobodny ruch mięśni i funkcje nerwów, przyspiesza proces zmęczenia organizmu.

3. Waga, objętość i kształt przemieszczanych towarów wiąże się z koniecznością używania siły podczas ich przemieszczania oraz stosowaniem chwytu palcami. Kasjer często podnosi ciężkie towary i przenosi je chwytając palcami, zginając przy tym zarówno nadgarstki, jak i tułów oraz szyje. Praca mięśni i ubywanie siły są wtedy większe, a zadania lub ruchy, które wymagają większych sił powodują większe mechaniczne obciążenia mięśni, ścięgien i stawów. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są np. prędkość i przyspieszenie, wibracja, czy pozycje niewygodne.

4. Powtarzanie tych samych lub podobnych czynności oraz ich tempo wykonywania, jednostkowy czas ich trwania oraz okres wykonywania pracy. Powtórzenia często dotyczą kilku mięśni (np. co kilka sekund) przez długi czas (przez wiele godzin, np. przez zmianę roboczą) zmęczenie mięśni i ścięgien na skutek nieodpowiedniego czasu na odpoczynek może doprowadzić do skrajnego przemęczenia..

5. Czynniki materialnego środowiska pracy: niska temperatura, wibracje, nieodpowiednie oświetlenie.


Wyszukiwarka