REGULACJA METABOLIZMU GLUKOZY I CUKRZYCA

13.-15.07.2007

Pierrette Dayhaw-Barker

Pennsylvania College of Optometry

REGULACJA METABOLIZMU GLUKOZY

1. Wstęp

• Kontrolę nad wykorzystywaniem glukozy sprawują insulina i glukagon

• Inne hormony, które odgrywają rolę w metabolizmie węglowodanów:

- epinefryna (= adrenalina)

- kortyzol

- hormon wzrostu

- hormony tarczycy

• Prawidłowe stężenia glukozy we krwi

• Poziom na czczo 70 - 110 mg/dl (3,9 - 6,1 mmol/l)

• Wyniki odczytywane jako stan przedcukrzycowy t 100 - 110 mg/dl (5,5 - 6,1 mmol/l)

• 2 godziny po jedzeniu <140 mg/dl (<7,8 mmol/l)

• Trzustkowe źródło insuliny i glukagonu

• Oba hormony pochodzą z trzustkowych wysepek Langerhansa

• Komórki alfa stanowią 20% wysepek i produkują glukagon

• Komórki beta stanowią 70-80% wysepek i produkują insulinę

• Rozmieszczenie komórek: komórki beta znajdują się w centrum wysepki, a komórki alfa na obwodzie

• Unaczynienie: krew przepływa z centrum ku obwodowi umożliwiając komórkom alfa odczytać stężenie insuliny

• Insulina

• Główny hormon anaboliczny organizmu

• Funkcje (głównie w wątrobie, mięśniach i tkance tłuszczowej):

- przemieszczanie glukozy do wnętrza komórek

- przemieszczanie aminokwasów do wnętrza komórki

- wspomaganie litogenezy

- przemieszczanie jonów K+ do wnętrza komórki w wielu typach komórek

• Niedobór insuliny prowadzi do schorzenia znanego jako cukrzyca (diabetes mellitus)

• Regulacja wydzielania insuliny:

- metabolity, z których glukoza i aminokwasy takie jak arginina i leucyna są głównymi stymulatorami

- kontrola układu nerwowego np. stymulacja wagalna (z nerwu błędnego)

- regulacja hormonalna (wiele hormonów jelitowych)

• Synteza insuliny

- gen zlokalizowany na krótkim ramieniu chromosomu 11

- cząsteczką prekursorową jest duża pre-proinsulina

- w aparacie Golgiego cząsteczka pre-proinsuliny jest rozcinana do proinsuliny i pakowana w pęcherzyk

- proinsulina składa się z łańcucha alfa i łańcucha beta połączonych razem białkiem łączącym - peptydem C

- następnie dochodzi do rozcięcia proinsuliny wewnątrz pęcherzyka, co skutkuje powstaniem niezależnej cząsteczki insuliny i cząsteczki peptydu C

- cząsteczka insuliny składa się z jednego łańcucha alfa i jednego łańcucha beta połączonych razem mostkami dwusiarczkowymi

- w momencie wydzielania każdy pęcherzyk zawiera insulinę i peptyd C w równych ilościach i trochę drugorzędowych produktów wydzielniczych

• Wydzielanie insuliny

- wydzielanie podstawowe, tzn. takie, które istnieje bez stymulacji

- 1 - wsza faza wydzielnicza, już gotowej insuliny rozpoczyna się prawie natychmiast, w tym etapie poziom wzrasta i powraca do poziomu podstawowego

- ta faza jest nieobecna lub nieprawidłowa na różnych etapach u dużej części pacjentów z cukrzycą typu 2

- 2 - ga faza wydzielnicza w 50% z gotowej insuliny, a w 50% z insuliny świeżo zsyntetyzowanej

- ta faza zależy od wielkości pobudzenia

• Krążenie insuliny

- wydzielenie insuliny następuje do krążenia wrotnego

- wątroba degraduje/zużywa około 50% wydzielonej insuliny

- w ten sposób, prawidłowa ilość insuliny dostarczonej do systemu to około 50% ilości insuliny wydzielonej przez trzustkę

- konsekwencje kliniczne: jeśli, na przykład, dojdzie do uszkodzenia wątroby, możemy nadal prawidłowo zmierzyć wydzielanie trzustkowe poprzez zmierzenie peptydu C

- problemem przy transplantacji trzustki jest to, że najlepsze miejsca dla przeszczepów często pomijają krążenie wrotne i wówczas gdy te przeszczepione komórki są pobudzane do wydzielania, wydzielają prawidłową ilość insuliny, która jest zbyt duża dla krążenia układowego i może prowadzić do hipoglikemii

• Receptor insulinowy

- receptory dla insuliny są rozmieszczone licznie, jednakże tylko w pewnych tkankach, które potrzebują pobudzenia insuliną w celu transportu glukozy do wnętrza komórek; inne, tak jak tkanka nerwowa, nie potrzebują tej aktywacji

- regulacja „up and down” polega na zmniejszeniu ilości receptorów na komórkach docelowych w przypadkach hiperinsulinemii oraz zwiększenia ich ilości przy niskim stężeniu insuliny we krwi

- receptor insulinowy zbudowany jest z: zewnątrzkomórkowej części wiążącej insulinę i aktywującej części wewnątrzkomórkowej; obie te części muszą funkcjonować prawidłowo aby uzyskać prawidłową odpowiedź komórki

- efektem pobudzenia części wiążącej i aktywującej to aktywacja przenośników glukozy, które wówczas ułatwiają przemieszczanie glukozy do wnętrza komórek, a także aktywują wewnątrzkomórkowe enzymy, które zwiększają zużycie lub magazynowanie glukozy

• Glukagon

• - jego gen znajduje się na chromosomie 2

• - produkowany jest przez trzustkowe komórki alfa

• Wydzielanie glukagonu

• Czynniki stymulujące wydzielanie:

- hipoglikemia

- hormon wzrostu

- niektóre hormony jelitowe

• Działanie glukagonu

- całkowicie i bezpośrednio dotyczy wątroby

- uruchamia zapasy glukozy w sytuacji gdy stężenie glukozy we krwi spada poniżej wartości prawidłowych

CUKRZYCA

1. Definicja

• Zespół niejednorodnej grupy chorób

• Charakteryzuje się całkowitym i/lub względnym brakiem wydzielania insuliny

• Stany różnią się od siebie patogenezą i etiologią

• Wspólną ich cechą jest podstawowa niedomoga - nieprawidłowe zachowanie insuliny

2. Badania laboratoryjne

• Poziom glukozy na czczo

• Diagnostyczny test z wyboru

• Musi być wykonany po 8 godzinach na czczo

• Prawidłowy powinien wynosić < 100 mg/dl (5,5 mmol/l)

• Wątpliwe wyniki pomiędzy 100-110 mg/dl (5,5 - 6,1 mmol/l)

• Uważane za nieprawidłowe pomiędzy 110 mg/dl a 126 mg/dl (7,0 mmol/l)

• Jeśli są wyższe niż 126 mg/dl, muszą być potwierdzone którymś z następujących badań:

• Jeszcze jednym oznaczeniem glukozy na czczo

• 2 godzinnym testem obciążenia glukozy = lub > 200 mg/dl (11,1 mmol/l)

• Przypadkowym pomiarem poziomu glukozy = lub > 200 mg/dl

• Doustny test obciążenia glukozą (zmodyfikowany)

• Pacjent przyjmuje 75 g glukozy

• Poziom glukozy w osoczu mierzony po 2 godzinach po spożyciu glukozy

• Prawidłowy wynik < 200 mg/dl

• Używanie pasków kalorymetrycznych i urządzeń przenośnych do pomiaru poziomu glukozy ograniczone jest to monitorowania tego poziomu, a nie do diagnostyki

• Hemoglobina A1c (glikowana)

• Pokazuje poziom glikacji (nieodwracalnego połączenia glukozy do hemoglobiną, gdy ogólne stężenie glukozy we krwi jest wysokie)

• Badanie z wyboru do monitorowania glukozy w osoczu u zdiagnozowanych diabetyków

• Pożądanym wynikiem jest wartość < 7%

• Nowe granice normy 3,5 - 5,6%

3. Klasyfikacja

• Dwie główne grupy:

• Typ 1 z całkowitym brakiem insuliny (mechanizm immunologiczny)

• Typ 2 z opornością na insulinę i nieprawidłową odpowiedzią wyrównawczą

• Inne typy cukrzycy (patrz - tabela 1)

• Klasyfikacja etiologiczna cukrzycy

TYP 1

1. Charakterystyka:

• To schorzenie prowadzi do ciężkiego stanu hipoglikemii

• Charakteryzuje się całkowitym brakiem insuliny

• Istnieje skłonność do powstawania kwasicy ketonowej, która może zagrażać życiu

• Pacjenci z tym typem cukrzycy często mają poważne kłopoty nerkowe

• Pacjenci ci mają także skłonność do różnych zaburzeń okulistycznych, włącznie z neowaskularyzacją siatkówkową

• Chorzy często umierają z powodu powikłań nerkowych

2. Etiologia i patogeneza:

• Genetyka: badania nad antygenem HLA pokazały, że 95% młodych pacjentów ze zdiagnozowaną cukrzycą ma obecny antygen HLA-DQw2/8.

• Należy pamiętać o tym, ze dziedziczona jest predyspozycja do rozwoju choroby, a nie choroba

• Lokalizacja geograficzna: duże zmienności, najwięcej zachorowań w Skandynawii i na Sardynii, najmniejsza w populacjach azjatyckich; ludzie rasy białej pochodzenia `nielatynoskiego' mają 1 ½ razy większe ryzyko rozwinięcia choroby niż Afroamerykanie, Latynosi i osoby pochodzenia francuskiego.

• Wiek: szczyt ilości diagnoz przypada na 14 rok życia; istnieją pewne różnice w zależności od płci

• Wirusy: większość pacjentów niedługo przed diagnozą miała infekcję wirusową; większość z tych infekcji ma miejsce zimą i wczesną wiosną

• Czynniki zapalne i immunologiczne: w momencie diagnozy w trzustce może toczyć się proces zapalny i 70-80% pacjentów ma różne przeciwciała (GAD, 1A-2, 1A-2B, autoprzeciwciała insulinowe)

• Niektóre przeciwciała pojawiają się przed początkiem choroby (niektóre nawet 10 lat wcześniej)

• Przeciwciała nie niszczą komórek beta, lecz są markerami tego niszczenia

• W proces niszczenia komórek beta zaangażowane są limfocyty T, a także cytokiny i wolne rodniki

• U większości pacjentów komórki beta ulegają zniszczeniu dosyć szybko (kwestia tygodni) i dlatego dochodzi do całkowitego braku insuliny. Proces zniszczenia przebiega w mechanizmie autoimmunologicznym.

• Pacjenci muszą polegać na dostarczaniu egzogennej insuliny.

3. Przebieg choroby:

• Przebieg choroby zależy od stopnia kontroli glikemii osiągniętej poprzez podawanie insuliny. Im lepsze jest zrozumienie i współpraca z pacjentem tym lepiej.

• Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca następujące cele terapeutyczne: poziom glukozy na czczo < 120 mg/dl; HbA 1c < 7%

• Niestety na dzień dzisiejszy przeciętna długość życia u ludzi z tą chorobą jest skrócona, ze względu na zmiany narządowe

• Powikłania są zależne od stopnia kontroli glikemii

• Pacjenci często umierają z powodu powikłań nerkowych

4. Postępowanie

• Powszechnie spotykane postępowanie zakłada monitorowanie poziomu glukozy przez pacjenta i wielokrotne iniekcje insuliny

• Pompy insulinowe - nowsze modele to urządzenia składające się zarówno ze zbiornika insuliny, jak i zestawu infuzyjnego (ciągłe podskórne podawanie insuliny). Podaż leku dopasowana jest do konkretnego pacjenta. Powikłaniami są kwasica ketonowa i zakażenia skórne. Pompy implantowane - są teraz na etapie badań klinicznych. Dotychczasowe wyniki i obserwacje wskazują na mniejszą ilość hipoglikemii i mniejsze zapotrzebowanie na insulinę.

• Przeszczepy trzustkowe - skojarzone z przeszczepem nerki. Kiedy okazało się, że przeszczepy samych wysepek trzustkowych nie są najlepszą metodą, gdyż wysepki po przeszczepie spełniają swoją rolę tylko około 2 lat i wymagają długoterminowej immunoterapii, przeszczepianie trzustki wraz z nerką stało się przyjętą metodą.

• Insulina wziewna - metoda skuteczna, ale dłużej trzeba czekać na początek działania. Obserwowano wpływ na układ oddechowy.

• Leki immunosupresyjne - były niedawno testowane w tym schorzeniu. Sensowne jest rozumowanie, że pacjent przyjmujący leki immunosupresyjne hamując reakcję immunologiczną hamowałby niszczenie komórek beta w trzustce, a po odstawieniu leków miałby nadal funkcjonujące komórki beta. Problemem jest jednak fakt, że komórki beta ulegają zniszczeniu w określonym czasie, a pacjenci diagnozowani są już po tym okresie niszczenia.

TYP 2

1. Cechy charakterystyczne

• To schorzenie jest dużo bardziej złożone, mniej określone i ma o wiele więcej odmian

• Pacjenci mają zmienną hiperglikemię, najmniejszą w pierwszej fazie choroby

• Hiperglikemia może być mniejszego stopnia niż w typie 1 cukrzycy

• Problem w komórkach beta trzustki może byś związany z prawidłową produkcją insuliny, natomiast częściej dotyczy odpowiedniego jej wydzielania

• Dodatkowo występuje zjawisko nieprawidłowej odpowiedzi komórek docelowych, nazywane insulinoopornością

2. Patogeneza i etiologia

• Istnieje pewna dziedziczna cecha autosomalna bardziej wyrażona w niektórych populacjach, a mniej bezpośrednio w innych

• Większość pacjentów jest otyła (cecha nabyta); tylko około 10% populacji ludzi z cukrzycą typu 2 nie jest otyłych

• Wyróżniamy 3 różne stadia choroby:

• Stadium wczesne (faza początkowa) - jest to stan hiperinsulinomii odwracalnej wraz z utratą masy ciała

• Stadium środkowe - spadek wydzielania insuliny, stopniowa uszkodzenie trzustki

• Stadium późne - wyniszczenie komórek beta, stan niedoboru insuliny

3. Insulinooporność:

• `zaburzenia przedreceptorowe', takie jak mutacje powodujące nieprawidłową budowę insuliny

• `problemy z wiązaniem do receptora', szczególnie, gdy istnieją mutacje, które uniemożliwiają prawidłowe wiązanie insuliny do receptora

• `problemy za receptorem', takie jak nieprawidłowości w wywoływaniu odpowiedniej aktywacji komórkowej. Może nie dochodzić do inicjacji transportu glukozy do wnętrza komórki lub zaburzone są reakcje wewnątrzkomórkowe.

4. Stany związane z ryzykiem wytworzenia się insulinooporności:

• Otyłość

• Nadciśnienie

• Hiperlipidemia

• Hiperurykemia (podwyższony poziom kwasu moczowego)

• Siedzący tryb życia

• Zespół metaboliczny (nazywany także syndromem X):

• Hiperinsulinemia

• Wysokie stężenie trójglicerydów

• Niski poziom frakcji HDL cholesterolu

• Wysoki poziom kwasu moczowego (hiperurykemia)

• Zwiększone stężenia czynników krzepnięcia krwi

• Hipoteza: hiperinsulinizm prowadzi do:

• Zatrzymania (retencji) sodu, co prowadzi do nadciśnienia

• Powoduje proliferację śródbłonka i komórek mięśni gładkich (miażdżyca i zakrzepica)

• Insulinooporności

• Zwiększenia VLDL frakcji cholesterolu i niskiego poziomu frakcji HDL (dyslipidemia)

5. Problem otyłości:

• Związany z procentowym udziałem tkanki tłuszczowej w całkowitej masie ciała

• Pożądana ilość tkanki tłuszczowej u mężczyzn to 9 - 18%, ryzyko zdrowotne przy >20%

• Pożądana ilość tkanki tłuszczowej u kobiet to 19 - 28%, a ryzyko zdrowotne powstaje przy >30%

• Otyłość brzuszna (kształt jabłka) - częściej związana z problemami zdrowotnymi

• Otyłość niższych partii ciała (bioder, kształt gruszki) - rzadziej związana z ryzykiem zdrowotnym

6. Przebieg choroby:

• Z reguły diagnozowana w późniejszym wieku

• Otyłość u młodych ludzi powoduje wzrost ilości przypadków choroby w młodym wieku

• Progresja choroby zależna jest od stopnia kontroli hiperglikemii

7. Postępowanie w typie 2 cukrzycy:

• Redukcja masy ciała - jest kluczowa szczególnie w początkowych fazach choroby, gdy pod tym warunkiem osiągalna jest normoglikemia; jednakże w późniejszych stadiach choroby także pomaga.

• Stosowanie leków doustnych - metoda skuteczna, gdyż pomaga w wydzielaniu trzustkowym i zmniejsza insulinoopornośc komórek docelowych

• W późnej fazie choroby może być konieczne podawanie egzogennej insuliny

• Adenopektyna - możliwe, że znajdzie zastosowanie w przyszłości, wydzielana jest przez komórki tkanki tłuszczowej, jej ilość jest zmniejszona w otyłości i cukrzycy, związana jest z insulinoopornością, jej eksperymentalne podawanie pokazało spadek trójglicerydów i zwiększenie zużycia glukozy przez tkankę tłuszczową.

PATOGENEZA POWIKŁAŃ CUKRZYCOWYCH

1. Prawidłowa tolerancja glukozy

• Poziom glukozy na czczo (poziom podstawowy)

• W ciągu pierwszej godziny rośnie

• W ciągu następnej 1 ½ godziny wraca do poziomu podstawowego

2. Nieprawidłowa tolerancja glukozy

• Zmniejszony dostęp do tkanek insulinowrażliwych m.in. mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego

• Zredukowana ilość glukozy dostarczanej do wątroby - w warunkach prawidłowych, gdy stężenie glukozy we krwi jest wysokie, zwiększone jest wydzielanie insuliny, a z kolei wątrobowa glukoneogeneza jest zmniejszona. Ten mechanizm nie działa w cukrzycy. W tych warunkach glukagon może prowadzić do wzrostu wytwarzanej w wątrobie glukozy.

• Dostarczanie glukozy do tkanek niewrażliwych na insulinę jest zachowane

3. Hiperglikemia

• Wzrost stężenia glukozy we krwi:

• Hiperosmolarność krwi

• Glikozuria (wydalania glukozy z moczem) z utratą wody i jonów Na+ i K+

• Odwodnienie

• Z powodu niedostępności glukozy, komórki przestawiają się na metabolizm tłuszczowy

• Rozwój trzech dodatkowych dróg przemian w stanie hiperglikemii:

• Droga sorbitolowa:

• W latach 80tych i początku lat 90tych ubiegłego wieku zostało odkryte, że przedłużający się stan hiperglikemii prowadzi do skierowania glukozy na drogę przemian sorbitolu.

• Badania na gryzoniach pokazały, że nagromadzenie sorbitolu w tkankach, takich jak np. soczewka może powodować różne zaburzenia w ich funkcjonowaniu, takie jak np. powstawanie zaćmy.

• Istnieją pewne dowody, ze inhibitory reduktazy aldozowej mogą pomagać w zapobieganiu powikłaniom ze strony układu nerwowego w stanach ciężkiej hiperglikemii i znaczącym wzroście aktywności reduktazy aldozowej.

• Spadek ilości mio-inozytolu:

• Spadek ilości mio-inozytolu pojawia się w hiperglikemii, ale dokładny mechanizm powstawania tego zjawiska nie jest wyjaśniony

• Prowadzi do zmniejszenia aktywności pompy sodowo-potasowej, która obecna jest we wszystkich komórkach naszego organizmu, niektóre układy bardziej uzależnione są od jej funkcjonowania niż inne.

• Eksperymentalnie udało się odwrócić obwodową neuropatię cukrzycową poprzez podanie mio-inozytolu, który zwiększył aktywność pompy sodowo-potasowej

• Glikozylacja:

• To nieodwracalne przyłączenie glukozy do białek w sytuacji nadmiaru glukozy

• Ten proces tworzy podstawę do oznaczania hemoglobiny A1c, która powstaje poprzez przyłączenie glukozy do hemoglobiny w warunkach hiperglikemii

• Czas trwania takiej hemoglobiny wiąże się z czasem życia krwinki czerwonej, w związku z tym ten test obrazuje poziom hiperglikemii w ciągu ostatnich 120 dni.

• Glikozylacja prowadzi do powstania złożonych produktów glikowanych, z których wiele leży u podstaw powstawania powikłań cukrzycowych, w tym zaćmy.

GŁÓWNE POWIKŁANIA - ASPEKTY FIZJOLOGICZNE

1. POWIKŁANIA OSTRE:

1. HIPOGLIKEMIA - u diabetyków z powodu dysproporcji między ilością podawanej insuliny, a aktywnością

• Pomiędzy 60 - 70 mg/dl (3,3 - 3,9 mmol/l) - przy tych wartościach systemy regulacyjne z reguły powodują dorzut glukozy; ten mechanizm jest uszkodzony w cukrzycy typu 1

• Objawy wegetatywne przy wartościach 50 - 60 mg/dl (2,8 - 3,1 mmol/l) - drżenie, niepokój, pocenie i głód)

• Objawy neuroglikopenii pojawiają się przy stężeniu glukozy we krwi poniżej 50 mg/dl (2,8 mmol/l)

• Śpiączka przy 30 mg/dl (1,6 mmol/l)

• Postępowaniem u osób przytomnych jest podanie cukru, natomiast u nieprzytomnych wlew glukozy lub iniekcja glukagonu

2. Klasyfikacja śpiączki:

• Śpiączka hiperglikemiczna

• Cukrzycowa kwasica ketonowa

• Hiperglikemiczna, hiperosmolarna, nieketonowa

• Śpiączka hipoglikemiczna

• Kwasica mleczanowa

3. Cukrzycowa kwasica ketonowa ( z reguły w typie 1 cukrzycy)

• Brak insuliny

• Szlaki przemian na drodze beta oksydacji

• Powstawanie ketonów

• Kwasowe właściwości ketonów

4. Hiperglikemia hiperosmolarna, bez obecności ciał ketonowych

• Niedobór insuliny małego lub średniego stopnia

• Zdarza się u pacjentów w średnim wieku lub starszych

• Osmolarność osocza krwi > 300 mosm/l

• Leży u podstaw niewydolności nerek i/lub serca

• Z reguły istnieje jakiś czynnik precypitujący

• Spowodowana przez zmniejszone zużycie glukozy na obwodzie → hiperglikemia → glikozuria i diureza osmotyczna

• Obecność nawet małej ilości insuliny hamuje lipolizę i w ten sposób hamuje powstawanie ciał ketonowych

2. POWIKŁANIA PRZEWLEKŁE

Dotyczą:

• oczu, nerek, układu nerwowego, układu secowo-naczyniowego, skóry, kości i stawów, zakażeń

• OCZY - omówione na innym wykładzie

• NERKI

• pogrubienie błony podstawnej naczyń kłębkowych, które prowadzi do glomerulosklerozy (= stwardnienie kłębków nerkowych)

• mikroalbuminuria z powodu hiperfiltracji wyrównawczej

• nadciśnienie

• pyelonephritis = odmiedniczkowe zapalenie nerek

• UKŁAD NERWOWY - patogeneza zmian słabo poznana (osmotyczna, toksyczna, zawałowa, demielinizacyjna)

- podzielone na:

• obwodową neuropatię czuciową

• neuropatię ruchową

• neuropatię wegetatywną

• UKŁAD SERCOWO - NACZYNIOWY

• miażdżyca, która może być wynikiem hiperlipidemii, nieprawidłowości przylegania płytek krwi lub krzepliwości lub nadciśnienia

• stwardnienie tętnic (arteriosclerosis)

• pacjenci z cukrzycą typu 2 częściej umierają na powikłania sercowo - naczyniowe

• SKÓRA

• dermopatia cukrzycowa (brązowe plamki na skórze)

• może być wtórna do zwiększonej glikozylacji

• KOŚCI I STAWY

• sztywność rąk

• demineralizacja kości

• zapalenie torebek stawowych, nieprawidłowości w stawach i dna

• ZAKAŻENIA

• cukrzyca dużo bardziej predysponuje do zakażeń

• mogą prowadzić do gangreny i amputacji

TABELA 1

___________________________________________________________________________

KLASYFIKACJA ETIOLOGICZNA CUKRZYCY

I. Typ 1 cukrzycy* (zniszczenie komórek beta, prowadzi z reguły do całkowitego niedoboru

insuliny)

1. wywołana czynnikami immunologicznymi

2. idiopatyczna

II. Typ 2 cukrzycy* (może przebiegać od dominującej insulinooporności ze względnym niedoborem insuliny do dominującego upośledzenia wydzielania z insulinoopornością)

III. Inne typy cukrzycy

1. Wady genetyczne funkcjonowania komórek β trzustki:

1. chromosom 12, HNF-1α (dawniej MODY3)

2. chromosom 7, glukokinaza (dawniej MODY2)

3. chromosom 20, HNF-4α (dawniej MODY1)

4. DNA mitochondrialne

5. inne

2. Wady genetyczne działania insuliny:

1. typ A insulinooporności

2. karłowatość

3. zespół Rabsona - Mendenhalla

4. cukrzycowy zanik tkanki tłuszczowej

5. inne

3. Choroby wewnątrzwydzielnicze trzustki:

1. zapalenie trzustki

2. uraz/pankreatektomia (=operacyjne wycięcie trzustki)

3. rozrost nowotworowy

4. zwłóknienie wielotorbielowate (=cystic fibrosis)

5. hemochromatoza

6. pankreatopatia włóknisto-zwapniająca

7. inne

4. Endokrynopatie:

1. akromegalia

2. choroba Cushinga

3. glukagonoma (guz wydzielający glukagon)

4. pheochromocytoma

5. nadczynność tarczycy

6. somatostanynoma (guz wydzielający somatostatynę)

7. aldosteronom (guz wydzielający aldosteron)

8. inne

5. Wywołana lekami lub czynnikami chemicznymi:

1. vacor (N-3-pyridylmetylo-N'-p-nitrofenylo mocznik, antagonista metabolizmu nikotynamidu, trutka na szczury)

2. pentamidyna

3. kwas nikotynowy

4. glikokortykosteroidy

5. hormony tarczycy

6. diazoksyd

7. β - adrenolityki

8. tiazydy

9. fenytoina

10. interferon α

11. inne

6. Infekcje:

1. wrodzona różyczka

2. cytomegalowirus (CMV)

3. inne

7. Rzadkie postaci cukrzycy wywoływanej czynnikami immunologicznymi:

1. „zespół ogólnej sztywności” (stiff-man syndrome)

2. przeciwciała przeciwko receptorowi insulinowemu

3. inne

8. Inne zespoły genetyczne czasem powiązane z cukrzycą:

1. zespół Downa

2. zespół Klinefeltera

3. zespół Turnera

4. zespół Wolframa

5. pląsawica Huntingtona

6. dystrofia miotoniczna

7. porfiria

8. zespół Prader Williego

9. ataksja Friedricha

10. inne

4. Cukrzyca ciężarnych

* pacjent z każdym typem cukrzycy może wymagać podawania insuliny w którymś okresie swojej choroby. Przyjmowanie insuliny, samo w sobie, nie stanowi kryterium klasyfikacji.

[Author ID1: at Wed Jan 3 13:29:00 2007 ]

1

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowany pod nadzorem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

[Author ID0: at Thu Nov 30 00:00:00 1899 ]

---