1852


ĆWICZENIA 1

ZASADY POSTĘPOWANIA Z KOŃMI


Zmysł wzroku

Flehmen - węszenie za pomocą gruczołu Jacobsona

Potrzeby konia:

Cechy psychiki konia:

Mowa ciała - podstawa porozumienia człowieka z koniem

Błędnik błoniasty


ĆWICZENIA 2

OCENA POKROJU I RUCHU KONI

Pokrój (eksterier) jest to wygląd zewnętrzny, budowa zwierzęcia. Dobry, prawidłowy pokrój daje duże szanse na uzyskanie wysokiej sprawności użytkowej. Odpowiednia budowa zapewnia koniom możliwość wykonywania określonych czynności; daje mu więc predyspozycje do pracy w polu, wyścigów i uprawiania wszelakich dyscyplin sportowych,

„Prawidłowość” pokroju jest pojęciem względnym, rozumianym różnie, w zależności od typu, rasy i planowanego użytkowania ale istnieją tu określone normy, odstępstwa od nich określane są jako wady pokroju.

Przy ocenie konia uwagę należy przywiązać do harmonijności i proporcji, odpowiednich dla jego typu użytkowego, płci i wieku. Prawidłowa ocena pokroju wymaga wprawy i doświadczenia. Oceny dokonuje się na koniach młodych (2-3 lata). Ocena koni starszych obarczona jest błędem (wiek, eksploatacja, stan fizjologiczny)

Selekcja na podstawie pokroju

Najlepszą metodą sprawdzenia koni (aczkolwiek czasochłonną) jest sprawdzenie ich użytkowości oraz wydanego przez nie potomstwa. Jest to metoda stosowana np. w krzyżowaniu rasotwórczym.

Metoda szybszą i tańsza przydatna w krzyżowaniu towarowym jest selekcja na podstawie pokroju, ale bywa ona zawodna ze względu na nikły procent dziedziczności niektórych cech budowy. W ten sposób można ocenić:


Ocena pokroju powinna być przeprowadzona przez specjalistę i z uwzględnieniem przydatności do konkretnej pracy czy dyscypliny.

GŁOWA

Elementy głowy:

Kształt głowy:

SZYJA

KŁĄB

Tworzą wyrostki kolczyste kręgów piersiowych, powinien być wyrażany, średnio wydatny i raczej szeroki, tworzy dobre oparcie dla siodła lub uprzęży.

Kształt kłębu zależy od umięśnienia i położenia łopatki, która im niżej leży tym wyraźniejszy jest kłąb.

Wadliwy - niski, krótki lub wysoki ale słabo umięśniony. U koni pociągowych tolerowany jest niski, dobrze umięśniony. U koni szlachetnych wymagany jest wysoki, dobrze rozwinięty, długi, który na ogół występuje razem z dobrze ustawiona szyją i poprawną łopatką.

KLATKA PIERSIOWA

Musi być pojemna, głęboka, miarą głębokości jest odległość od kłębu do mostka.

Długość klatki piersiowej zależna od stopnia odchylenia żeber ku tyłowi i odległości między nimi. Szeroka klatka piersiowa o przekroju kołowym nie sprzyja szybkości - niewskazana u koni wyścigowych.

Wadami jest mostek wklęsły, zapadnięta i słabo umięśniona klatka piersiowa lub mostek wypukły - wystający (ustawienie kogucie) - nieodpowiednie dla koni pociągowych (może ulegać odgnieceniu od napierśnika lub chomąta)

KŁODA

ograniczona od góry kłębem, od przodu piersią, od dołu mostkiem, a tylna jej granica to linia łącząca końce mostka i kłębu

Wady grzbietu:

ZAD

Tworzą kości miednicy oraz lędźwiowy i ogonowy odcinek kręgosłupa. Zad jest prosty, ocenia się go po ustawieniu kości krzyżowych (prawidłowy kąt 15º).

Patrząc z boku można wyróżnić zad:

Patrząc od tyłu:

BRZUCH

Ograniczony przez klatkę piersiową , przeponę, kości miednicy, powinien być pojemny ale nie obwisły i zharmonizowany z całą budową. Wadą jest brzuch obwisły lub podkasany.

KOŃCZYNY

W budowie nóg przednich można wyróżnić łopatkę, staw barkowy, staw łokciowy, przedramię, staw nadgarstkowy, nadpęcie, staw pęcinowy, pęcinę, koronkę i kopyto.

Ustawienie stawu pęcinowego i pęciny - omawiane jest osobno ponieważ wszystkie warianty ustawienia tego stawu mogą się pojawić w każdym z 4 stawów pęcinowych i w ich parach.

Staw pęcinowy powinien przechodzić w pęcinę ustawiona pod kątem 55º. Jeżeli skos ten jest mniejszy, mówimy o ustawieniu stromym lub kozim (powoduje ruch wybijający i sztywny), jeżeli jest większy mówimy o pęcinie miękkiej lub wręcz niedźwiedziej jeżeli staw pęcinowy dotyka lub prawie dotyka gruntu. Wszelkie odstępstwa od prawidłowości w przypadku pęciny są niebezpieczne dla zdrowia konia, utrudniają ruch, dyskwalifikują od użytkowości.

ĆWICZENIA 3

IDENTYFIKACJA KONI

Sposoby identyfikacji koni:

- układ grupowy krwi

- polimorfizm białek

- mikrosatelity DNA

- SNPs (polimorfizm poj. nukleotydów)

Zęby długokoronowe (hypselodontes) - charakteryzują się bardzo długimi koronami, które zagłębiając się w zębodołach pełnią rolę korzeni. Młode zęby długokoronowe w ogóle nie mają korzeni - pojawiają się one dopiero z wiekiem, w miarę ścierania zębów i ich wysuwania z zębodołów. Wszystkie zęby konia są długokoronowe.

Ząb składa się z:

W koronie zęba rozróżniamy powierzchnię językową, przedsionkową i powierzchnię zgryzu, zwróconą w kierunku odpowiedniej powierzchni zęba drugiego łuku. Powierzchnia ta w trakcie żucia ulega ścieraniu i wraz z wiekiem zmienia swój kształt i wygląd

Korzeń zęba schowany jest w zębodole, do którego przymocowuje się za pomocą więzadła zębowego czyli ozębnej

Miejsce przejścia korony w korzeń to szyjka zęba. Wnętrze zęba zajmuje komora zęba do której prowadzi otwór szczytowy leżący na wierzchołku korzenia, który w zębie młodym jest szeroki, z wiekiem się zmniejsza, a u osobników starych ma kształt szczeliny. Komora wypełniona jest miazgą zęba. W trakcie ścierania się zęba komora wypełnia się nowym rodzajem zębiny o ciemnobrązowej barwie i tworzy gwiazdę zębową. Ząb zbudowany jest z zębiny pokrytej szkliwem i kostniwem. Szkliwo to najtwardsza substancja organizmu. Szkliwo zębów długokoronowych pokrywa całą koronę wraz z jej częścią zębodołową, wkracza też do lejków. Kostniwo pokrywa całe szkliwo, również dostaje się na powierzchnię korony i wypełnia lejki.

Na powierzchni zgryzu młodego zęba przedtrzonowego i trzonowego u konia występuje 2, 4 lub 5 wyrostków. Między wyrostkami znajduje się dołek zwany lejkiem zęba - przy dwóch wyrostkach występuje jeden lejek, przy 4 lub 5 - dwa. Lejki wypełnione są kostniwem. Po starciu wierzchołków wyrostków powierzchnia zgryzu przyjmuje skomplikowany wygląd bo grzebienie szkliwa tworzą się nie tylko na obwodzie powierzchni zgryzu ale także w jej części ośrodkowej. Są to tzw. zęby listewkowate (lophodontes) pozwalające na dokładne roztarcie pokarmu.

W trakcie ścierania się siekaczy szkliwo pozostaje jedynie na brzegach powierzchni zgryzu, jak również w postaci obwódki wokół rejestru. Po całkowitym starciu rejestru pozostaje po nim przez około 6 lat ślad zwany perełką, uwypuklony ponad płaszczyznę tarcia i z wiekiem nabiera kształtu okrągłego i przesuwa się ku wewnętrznej krawędzi. Po około roku od starcia rejestru między perełką a przedsionkową (zewnętrzną) krawędzią pojawia się ciemno zabarwiona plamka czyli gwiazda zębowa, powstająca w wyniku wypełniania się komory zęba nowym rodzajem zębiny. Po zaniku perełki utrzymuje się tylko gwiazda zębowa, która - w miarę upływu czasu jest coraz grubsza i węższa, aż staje się okrągła i położona bliżej środka i językowej krawędzi zęba.

Bruzda (rowek) Galvayne'a - powstaje w wieku około 10 lat na zewnętrznej powierzchni górnych okrajków, w wieku około 13 lat sięga 1/3 górnej części, w 17 roku sięga 2/3 górnej części - jest to tzw. bruzda zstępująca, w wieku około 20 lat zaczyna zanikać w górnej części (bruzda wstępująca), w wieku około 30 lat jest już nieobecna.

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

ODMIANY I ODZNAKI


Opis konia:

Opis zaczyna się od opisu odmian na głowie, następnie kończyny a dalej reszta ciała.

Osobliwości wszystkich odmian powinny być opisane:

Kłoda

Wszelkie białe odmiany powinny być określone w odniesieniu do ich rozmieszczenia. Należy oznaczyc także takie stałe znaki jak blizny i ślady po odparzeniu

Osobliwości głowy:

rybie oko, utrata oka, nieregularności w uzębieniu, przodozgryz, złamanie nosa, ucięte ucho i blizny po zranieniach

Osobliwości na sierści:

siwizny, białe plamki, czarne plamki, plamistość, prążki zebroidalne, pręga

W opisie należy odnotować również:

„pchnięcie lancą”, piętna, tatuaże, blizny

ĆWICZENIA 4

OCHRONA ZDROWIA KONIA

KOPYTO

Puszka rogowa - wytwór rogowy skóry właściwej. Kopyto to nie sama puszka rogowa a wszystko co się w niej znajduje. Puszka rogowa składa się z:

Wewnątrz puszki rogowej pod tworzywem znajdują się takie struktury jak kość kopytowa i kość koronowa połączone stawem, trzeszczka kopytowa z kaletką podtrzeszczkową, ścięgno mięśnia zginacza palca głębokiego oraz jego pochewka.

Szczelina kopyta

Szczelina to miejsce w którym ściana kopyta rozchodzi się odsłaniając głębiej leżące tkanki. Tradycyjny podział uwzględnia kilka aspektów:

  1. kierunek postępowania szczeliny

    1. wstępujące - zaczynają się przy brzegu podeszwowym i biegną w kierunku koronki; są najczęściej spowodowane niewłaściwą korekcją i błędami w kuciu

    2. zstępujące - rozpoczynają się przy koronce i schodzą w dół do brzegu podeszwowego

  2. głębokość szczeliny

    1. powierzchowne - nie sięgają tworzywa kopytowego

    2. głębokie - odsłaniają tworzywo kopytowe

Główne przyczyny powstawania szczelin to urazy koronki. Na skutek skaleczenia czy zranienia dochodzi do uszkodzenia tkanek. Organizm reaguje procesami mającymi na celu przywrócenie sprawności uszkodzonej tkanki czy narządu. Nie zawsze nowo powstała tkanka ma takie same właściwości co stara przed uszkodzeniem (tak często dzieje się przy uszkodzeniach koronki). O ile pierwotnie zrastająca się szczelina może dotyczyć tylko powierzchniowej warstwy rogu ściany i nie sięgać tworzywa, to pęknięcie może spowodować rozejście się tkanek głębiej położonych . Jeśli szczelina odsłoni tworzywo ściany staje się dobrym miejscem do rozwoju bakterii (także beztlenowych).

Jeśli doszło do zranienia okolic koronki ostrożnie przemywamy ranę, oceniamy lokalizację , rozległość i głębokość; informacje przekazujemy lekarzowi weterynarii. Jeśli doszło do powstania szczeliny bezwzględnie powinien ją obejrzeć weterynarz często razem z podkuwaczem aby wspólnie opracować strategię leczenia. Szczelina powstaje łatwo i szybko, ale ściana kopyta zrasta się wolno (1 cm na 1 miesiąc). Dodatki witaminowo-aminokwasowe dostarczające tworzywu kopytowemu składników budulcowych do budowy rogu są jak najbardziej wskazane.

Szczeliny kopyta poziome (rozpadliny) są stosunkowo rzadziej spotykane, przebiegają równolegle do koronki. Przyczyna mogą być również urazy koronki. Tak często dzieje się w przypadku ropni tworzywa podeszwy które penetrują w górę wzdłuż linii białej i przebijają w okolicy koronki powodując jej uszkodzenie. Szczeliny te powodują poważny problem gdy są rozległe a zrastając się są już blisko brzegu podeszwowego. Może wtedy dojść do odłamania fragmentu ściany wzdłuż linii szczeliny.

Pierścienie na ścianie kopyta nie są choroba sama w sobie ale objawem zaburzeń ogólnoustrojowych. Mogą być spowodowane nagłą zmiana paszy czy wyjątkowo wyczerpującym wysiłkiem po rajdzie długodystansowym - w tym przypadku będziemy mieli do czynienia z pierścieniami symetrycznymi po obu stronach , niezbyt głębokimi. Gdy pierścieni jest bardzo wiele a ściana kopyta wygląda jak zrolowana skarpetka, a kąt ściany przedniej do podłoża jest bardzo ostry, świadczy to o przebytym ochwacie lub jego przewlekłej formie. Dotyczy najczęściej obu przednich kończyn. Zauważyć można poszerzenie białej linii na podeszwie, uwypuklenie przed grotem strzałki. Koń stoi na piętkach. Ochwat jest następstwem poważnych zaburzeń metabolicznych. Istotą tej choroby są zaburzenia w krążeniu w obrębie tworzywa kopytowego. Mogą być spowodowane przez np. toksyny bakteryjne które przeniknęły do krwi z jelit. Powstaje wysięk (naczynia zwiększają swoja przepuszczalność). Dla gromadzącego się płynu nie ma miejsca.

Gnicie strzałki

Typowa choroba zaniedbania. Objawia się występowaniem szaro-czarnego mazistego wysięku w rowkach strzałki i pomiędzy piętkami. Ta maź to zniszczony przez wilgoć i bakterie róg kopytowy. Należy poprawić warunki higieniczne , codziennie czyścić kopyto przed wyjściem i po powrocie do stajni, regularna korekcja. Gdy choroba się już rozwinęła należy wyszorować wodą z mydłem, usunąć cały wysięk, wysuszyć, zadziegciować, w rowki strzałki i pomiędzy piętkami upchnąć i ubić sporą ilość waty (by rozpychała dno na boki). Następnie zadziegciować. Tak zaplombowane kopyto trzymamy dopóki wata nie wypadnie (nie dłużej niż 3 dni). Po 3 dniach zabieg powtarzamy.

Rzekomy rak kopyta

Jest to przewlekłe przerostowe zapalenie (początkowo) tworzywa kopytowego strzałki. Z czasem może się rozprzestrzenić na podeszwę czy nawet ścianę. Choroba objawia się występowaniem brodawkowatych, kalafiorowatych, łatwo krwawiących wyrośli rogowych na podeszwie kopyta. Są wytworem chorego tworzywa. Rzekomy rak może dotyczyć od 1 do 4 kopyt.

Ochwat

Częściej dotyczy kończyn przednich. Koń przenosi ciężar ciała na kończyny tylne, przednie wysuwa do przodu

Przyczyny:

Przebieg ochwatu może być:

objawy silne i łatwe do rozpoznania; posmutnienie i brak apetytu, drżenie, przydeptywanie, potykanie się, kulawizny

łagodna forma ochwatu, objawy są słabiej widoczne lub niepełne, apetyt może być zachowany; najczęściej występuje na tle mechanicznym

przemieszczenie kości względem puszki kopytowej, kulawizna, w późniejszym okresie zmiana kształtu kopyta, proces chorobowy nie dotyczy tylko ściany, ale również podeszwy kopyta; objawy zależą od stopnia przemieszczenia kości kopytowej, są tym silniejsze im wcześniej nastąpiło przemieszczenie (już po 12 godz. ale na ogół 24-27 godz. a czasem znacznie później); przed zrzuceniem puszki kopytowej widoczne jest wyraźne zapadnięcie się kości kopytowej w kopycie.

Zabiegi profilaktyczne:

1


Wyszukiwarka