UKŁAD POKARMOWY - opracowania

1. Wymienić elementy układu pokarmowego

Jama ustna , gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, odbyt,

+ gruczoły trawienne :ślinianki, trzustka, wątroba.

2. Wymienić narządy budujące przewód pokarmowy

Jama ustna, gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie

(dwunastnica, jelito czcze i kręte), jelito grube, odbyt.

3. Wymienić gruczoły dodatkowe

Ślinianki, trzustka, wątroba.

4. Zaznaczyć na schemacie narządy przewodu pokarmowego.

5. Zaznaczyć na schemacie wybrane narządy układu pokarmowego.

6.

6.Określić, w którym miejscu jamy brzusznej znajduje się wątroba, żołądek, trzustka.

Wątroba znajduje się w jamie brzusznej,

większa jej część po prawej stronie.

Żołądek jest położony w nadbrzuszu,

powyżej pępka, po lewej stronie.

Trzustka jest narządem położonym

tuż poniżej żołądka.

7. Wymienić elementy jamy ustnej

Zęby i język, gruczoły - ślinianki,

Podniebienie ,dziąsła.

8. Porównać w tabeli zęby mleczne i stałe

Cechy	uzębienie
	mleczne	stałe
Ilość zębów	20	32
Wzór zębowy	2+1+2	2+1+2+3
Siekacze	+	+
Kieł	+	+
Przedtrzonowe	-	+
Trzonowe	+	+
Kształt	Zaokrąglone	Zróżnicowane

9. Rozpoznać na schemacie zęby człowieka.

10. Wyjaśnić, dlaczego zęby człowieka określamy jako heterodontyczne.

Ponieważ uzębienie człowieka jest zróżnicowane. Wyróżnia się 4 rodzaje zębów : siekacze, kły, zęby przedtrzonowe i trzonowe.

11. Określić cechy i funkcję poszczególnych rodzajów zębów człowieka.

Siekacze - dłutowate, służą do odgryzania kęsów

Kły - zaostrzone, u człowieka spełniają niewielką rolę, razem z siekaczami trą pokarm

Zęby przedtrzonowe - spłaszczone, guzkowate powierzchnie, służą do rozcierania pokarmu

Zęby trzonowe - ----------------- | | -------------------------, miażdżą (razem z przedtrzonowymi)

12. Zaznaczyć na schemacie : koronę, szyjkę, korzeń zęba

13. W przekroju podłużnym korzenia

zaznaczyć : szkliwo, zębinę, miazgę, naczynia krwionośne, nerwy.

14. Uzasadnić stwierdzenie : język jest narządem smaku.

Język pokryty jest błoną śluzową, w której znajdują się liczne brodawki smakowe. W brodawkach skupione są kubki smakowe. Poszczególne kubki smakowe mają odmienną wrażliwość chemiczną, co umożliwia różnicowanie wrażeń smakowych. Ilość odróżnianych smaków jest nieograniczona. Zawsze jednak stanowią one kombinację czterech smaków podstawowych : gorzkiego, słonego, kwaśnego i słodkiego,

15. Przedstawić budowę brodawek smakowych.

Brodawki smakowe są zbudowane z licznych kubków smakowych, znajdują się na języku oraz podniebieniu. Kubki smakowe mają różne kształty, np. okolone, liściaste.

16. Wymienić cztery rodzaje brodawek.

Nitkowe

Liściaste

Grzybowate

Okolone

17. Rozpoznać na schemacie rodzaje brodawek.

18. Na czterech schematach języka zaznaczyć smaki : słodki, gorzki,

kwaśny i słony.

19. Podać liczbę par i rozmieszczenie ślinianek.

3 pary ślinianek:

podżuchwowe, podjęzykowe, przyuszne.

20. Określić rodzaje śliny wytwarzanej

przez poszczególne rodzaje ślinianek.

Podżuchwowe - wodnista i śluzowa

Podjęzykowe - podobna mieszanina jak w podżuchwowych

Przyuszne - wodnista

21.Przedstawić rolę ptialiny w trawieniu cukrów.

Inaczej amylaza ślinowa. „Odrywa” ona z każdego końca cząsteczki skrobi cząsteczki maltozy.

Ze względu na krótki czas przybywania pokarmu w jamie ustnej nie jest w stanie rozłożyć całości - pozostają dłuższe lub krótsze łańcuchy glukozy - tzw. dekstryny.

22. Określić trzy funkcje śliny.

Składniki śliny:

Woda + jony ( Na +, K+, Cl -)zwilża pokarm, ułatwia formowanie kęsów i przesuwanie do przełyku.

Białka enzymatyczne - ptialina - rozkłada skrobię,

Lizozym - zabija bakterie.

.

23. Określić funkcję migdałków.

Migdałki zawierają skupienie limfocytów . Stanowią barierę dla czynników chorobotwórczych, funkcja immunologiczna.

24. Wyjaśnić skutki przerostu migdałka trzeciego.

Powiększony migdałek staje się przeszkodą upośledzającą drożność nosa. Przerośnięta tkanka limfatyczna migdałka gardłowego jest przyczyną zaburzenia drożności nosa oraz stałe oddychanie przez usta zarówno w ciągu dnia jak i przez sen, zmiana barwy głosu (mowa nosowa, niewyraźna), chrapanie w czasie snu, bezdechy senne,

25. Połykanie jest odruchem bezwarunkowym. Wyjaśnić, gdzie znajduje się ośrodek połykania.

Ośrodek nerwowy połykania znajduje się w rdzeniu przedłużonym (część mózgowia).

26. Wytłumaczyć, dlaczego podczas połykania pokarm nie wpadnie do krtani.

W chwili dociśnięcia pokarmu do tylniej ściany gardła następuje odruchowe uniesienie krtani

i przykrycie jej przez nagłośnię. Podczas odruchu połykania chrzęstny fałd zwany nagłością zamyka dostęp do krtani i dróg oddechowych.

27. Przedstawić przekrój poprzeczny przez przewód pokarmowy.

28. Wytłumaczyć, na czym polegają

ruchy perystaltyczne jelit.

To rytmiczne skurcze mięśni gładkich przełyku i jelit ,

które umożliwiają przesuwanie się pokarmu

w stronę jelita grubego.

29. Określić przystosowanie

jelita cienkiego do wchłaniania pokarmu.

Cała jego wewnętrzna powierzchnia pokryta

jest drobnymi wyrostkami - kosmkami jelitowymi.

Wewnątrz każdego kosmka znajdują się naczynia

krwionośne i limfatyczne, do których wchłaniane

są składniki odżywcze. Powierzchnia kosmków

pokryta jest nabłonkiem, którego komórki

zaopatrzone są

w wyrostki zwane mikrokosmkami.

W sumie daje to ogromną powierzchnię wchłaniania.

30. Wyjaśnić rolę kosmków jelitowych w wchłanianiu pokarmu.

Zwiększają powierzchnię chłonną jelita cienkiego.

31. Uporządkować w prawidłowej kolejności następujące warstwy

budujące przewód pokarmowy:

Błona zewnętrzna, błona mięśniowa (tk.. m. Gładka ), błona podśluzowa, błona śluzowa, kosmki jelitowe

32.Przedstawić budowę i funkcje:

Przełyku - jest przewodem łączącym jamę ustną i gardło z żołądkiem. Znajdujące się w ścianach przełyku mięśnie gładkie wykonują ruchy perystaltyczne, powodując przesuwanie połkniętych kęsów do żołądka.

Żołądka - to rozszerzona, workowata część przewodu pokarmowego, w której pokarm zalega przez dłuższy czas podlegając trawieniu. Śluzówka żołądka jest pofałdowana, w zagłębieniach między fałdami znajdują się liczne gruczoły produkujące sok żołądkowy. W jego skład wchodzą enzymy trawienne i kwas solny. Obecność kwasu solnego w żołądku jest przyczyną bardzo niskiego pH (1,5-2). Jego rola w żołądku polega na:

Wyjaławianiu pokarmu,

Częściowej denaturacji białka

Aktywacji enzymów

W śluzówce żołądka występuje szczególnie dużo gruczołów śluzowych, tak, że cała błona pokryta jest warstwą śluzu. Ma on zabezpieczać ścianki żołądka przed niszczącym działaniem kwasu solnego

i enzymów.

Żołądek jest mocno umięśniony. Wykonuje przez cały czas skurcze, co pozwala na mieszanie znajdującego się w nim pokarmu z sokiem żołądkowym

.

Jelita cienkiego - jest najdłuższą częścią przewodu pokarmowego -

liczy ok. 6 m i dzieli się na dwunastnicę, jelito czcze i jelito kręte.

Dwunastnica to początkowy, ok. 30 cm odcinek jelita cienkiego,

w którym bardzo intensywnie zachodzą procesy trawienne.

Do dwunastnicy uchodzą przewody z największych gruczołów: z wątroby produkującej żółć i z trzustki produkującej sok trzustkowy. Sok trzustkowy jest mieszaniną różnych enzymów trawiennych. W dwunastnicy panuje lekko zasadowe środowisko: pH ok. 8.

Jelito czcze i kręte to dalsze odcinki jelita cienkiego, w którym zachodzą końcowe etapy trawienia pokarmów, ale przede wszystkim następuje wchłanianie strawionych składników do krwi. Cała jego wewnętrzna powierzchnia pokryta jest drobnymi wyrostkami - kosmkami jelitowymi. Wewnątrz każdego kosmka znajdują się naczynia krwionośne i limfatyczne, do których wchłaniane są składniki odżywcze. Powierzchnia kosmków pokryta jest nabłonkiem, którego komórki zaopatrzone są w wyrostki zwane mikrokosmkami. W sumie daje to ogromną powierzchnię wchłaniania.

Jelito cienkie cały czas wykonuje ruchy perystaltyczne, przesuwające treść pokarmową w stronę jelita grubego.

Jelita grubego -. W jelicie grubym nie ma gruczołów trawiennych ani kosmków jelitowych. Dociera tu woda, składniki pożywienia, które nie zostały dostatecznie strawione oraz takie, które w drodze przez jelito cienkie nie zostały wchłonięte. W jelicie grubym zachodzi przede wszystkim wchłanianie wody, soli mineralnych, a także witamin, takich jak witamina K czy niektóre witaminy z grupy B, które są syntezowane przez żyjące tu bakterie symbiotyczne. Jelito grube dzieli się na:

Kątnicę(jelito ślepe), w której znajduje się wyrostek robaczkowy

Okrężnicę, która otacza wnętrze jamy brzusznej

Odbytnicę, czyli końcowy odcinek jelita zakończony odbytem. Tą droga zachodzi usuwanie niestrawionych resztek w postaci kału.

33. Podać odczyn pH:

Żołądka - 1,5-2

Dwunastnicy - ok. 8

Jelita cienkiego - zasadowe

34.Określić na schemacie żołądka następujące

elementy:

wpust, dno, trzon, odźwiernik.

35. Wymienić trzy składniki soku żołądkowego.

Enzymy trawienne - podpuszczka, pepsynogen, lipaza

Kwas solny

Śluz

36. Określić rolę gruczołów właściwych żołądka.

Podpuszczka - ścina białko w mleku

Pepsyna - zapoczątkowuje trawienie białek

Kwas solny - uaktywnia enzymy trawienne( pepsynogen ---- w pepsynę) oraz zabija drobnoustroje

37.Podać funkcję komórek dokrewnych nabłonka gruczołowego:

Komórek głównych - wydzielające enzym pepsynę,

a dokładniej pepsynogen (nieaktywny prekursor, który

pod wpływem kwasu solnego przechodzi

w aktywną pepsynę) trawiący białko

Komórek okładzinowych - wydzielające kwas solny

Śluzowych - wydzielające śluz, który chroni

komórki okładzinowe, główne oraz inne wchodzące

w skład błony śluzowej przed trawiącym działaniem

kwasu solnego

dokrewne - wydzielają serotoninę.

38. Dokonać analizy rozmieszczenia gruczołów w żołądku - schemat

W błonie śluzowej żołądka rozróżniamy następujące rodzaje gruczołów:

• gruczoły żołądkowe właściwe - jest ich duża liczba (ok. 100 na 1mm².), w okolicach dna trzonu

• gruczoły wpustowe - w części wpustowej żołądka, wydzielają obojętny śluz i niewielkie ilości lizozymu

• gruczoły odźwiernikowe - występują w części odźwiernikowej żołądka.

39. Podać nazwę hormonu jelitowego produkowanego przez komórki odźwiernika - komórki G.

komórki APUD - komórki G wydzielające gastrynę - hormon tkankowy

40. Na schemacie podpisać następujące narządy:

wątroba, żołądek,

pęcherzyk żółciowy, trzustka.

JELITO CIENKIE

41. Wymienić części jelita cienkiego.

Dwunastnica, jelito czcze, jelito kręte.

42. Podać nazwy gruczołów uchodzących do dwunastnicy.

Przewód żółciowy, przewód trzustkowy,

43. Wymienić 4 warstwy budujące ścianę jelita cienkiego.

Błona zewnętrzna, błona mięśniowa, błona podśluzowa, błona śluzowa.

44. Wyjaśnić, jakim nabłonkiem pokryta jest ściana jelita cienkiego od strony światła.

Nabłonek walcowaty, a pod nim tkanka łączna.

45.Określić rolę enterocytów i komórek kubkowych tworzących nabłonek walcowaty.

Nabłonek jelitowy: jednowarstwowy walcowaty, pokrywa kosmki jelitowe i wpukla się w głąb blaszki właściwej tworząc cewkowe gruczoły - krypty jelitowe (p. dalej). Nabłonek pokrywający kosmki zawiera kilka typów komórek:

(1) enterocyty: komórki z brzeżkiem szczoteczkowym,

których zadaniem jest wchłanianie produktów trawienia

i przekazywanie ich do naczyń krwionośnych i limfatycznych

(2) komórki kubkowe, wydzielające śluz,

(3) komórki dokrewne, produkujące hormony peptydowe

---