21 Prowadzenie rozmów na podstawie Pism

„Prowadzenie rozmów na podstawie Pism - porównanie”

Autor:

Joanna Czapska

Do druku przygotował:

SCORP1ON

J 8:44 „Wy macie diabła za ojca i chcecie spełniać pożądania waszego ojca. Od początku był on zabójcą i w prawdzie nie wytrwał, bo prawdy w nim nie ma. Kiedy mówi kłamstwo, od siebie mówi, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa.”

Prz 30:5-6 „Każde słowo Boga w ogniu wypróbowane, tarczą jest dla tych, co Doń się uciekają.⁽⁶⁾ Do słów Jego nic nie dodawaj, by cię nie skarał: nie uznał za kłamcę.”

Ap 22:18 „Ja świadczę każdemu, kto słucha słów proroctwa tej księgi: jeśliby ktoś do nich cokolwiek dołożył, Bóg mu dołoży plag zapisanych w tej księdze.”

Ap 22:19 „A jeśliby ktoś odjął co ze słów księgi tego proroctwa, to Bóg odejmie jego udział w drzewie życia i w Mieście Świętym - które są opisane w tej księdze.”

2Kor 4:2 „Unikamy postępowania ukrywającego sprawy hańbiące, nie uciekamy się do żadnych podstępów ani nie fałszujemy słowa Bożego, lecz okazywaniem prawdy przedstawiamy siebie samych w obliczu Boga osądowi sumienia każdego człowieka.”

Prz 19:5 „Fałszywy świadek nie ujdzie karania, kto kłamstwem oddycha, nie zdoła się wymknąć.”

Prz 19:9 „Fałszywy świadek nie ujdzie karania, zginie - kto kłamstwem oddycha.”

Prz 28:13 „Nie zazna szczęścia, kto błędy swe ukrywa; kto je wyznaje, porzuca - ten miłosierdzia dostąpi.”

Syr 34:4 „Co można oczyścić rzeczą nieczystą? Z kłamstwa jakaż może wyjść prawda?”
Ap 22:15 „Na zewnątrz są psy, guślarze, rozpustnicy, zabójcy, bałwochwalcy i każdy, kto kłamstwo kocha i nim żyje.”

Syr 36:19 „Jak podniebienie rozróżni pokarm z dziczyzny, tak serce mądre - mowy kłamliwe.”

Ef 5:6-17 „Niechaj was nikt nie zwodzi próżnymi słowami, bo przez te [grzechy] nadchodzi gniew Boży na buntowników.⁽⁷⁾ Nie miejcie więc z nimi nic wspólnego!⁽⁸⁾ Niegdyś bowiem byliście ciemnością, lecz teraz jesteście światłością w Panu: postępujcie jak dzieci światłości!⁽⁹⁾ Owocem bowiem światłości jest wszelka prawość i sprawiedliwość, i prawda.⁽¹⁰⁾ Badajcie, co jest miłe Panu.⁽¹¹⁾ I nie miejcie udziału w bezowocnych czynach ciemności, a raczej piętnując, nawracajcie [tamtych]!⁽¹²⁾ O tym bowiem, co u nich się dzieje po kryjomu, wstyd nawet mówić.⁽¹³⁾ Natomiast wszystkie te rzeczy piętnowane stają się jawne dzięki światłu, bo wszystko, co staje się jawne, jest światłem.⁽¹⁴⁾ Dlatego się mówi: Zbudź się, o śpiący, i powstań z martwych, a zajaśnieje ci Chrystus.⁽¹⁵⁾ Baczcie więc pilnie, jak postępujecie, nie jako niemądrzy, ale jako mądrzy.⁽¹⁶⁾ Wyzyskujcie chwilę sposobną, bo dni są złe.⁽¹⁷⁾ Nie bądźcie przeto nierozsądni, lecz usiłujcie zrozumieć, co jest wolą Pana.”

J 8:32 „i poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli.”

Strona WWW:

http://brooklyn.org.pl/glownaprow.htm

(Niezależnie od siebie w tym samym czasie powstawały dwa opracowania dotyczące powyższego tematu - Włodzimierza Bednarskiego oraz niniejsze. Z przyczyn technicznych, a także z powodu rozmiarów, niniejsze opracowania zamieszczamy dopiero teraz)

W 1991 roku Towarzystwo Strażnica wydało po polsku Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, które to ma na celu pomóc Świadkom Jehowy w odpowiadaniu na pytania zadawane im przez ludzi. 10 lat później, tj. w roku 2001, pojawiło się wydanie drugie, poprawione tejże publikacji. Niniejsze opracowanie ma na celu wskazanie czytelnikom różnic pomiędzy dwiema edycjami Prowadzenia rozmów na podstawie Pism.

Wszystkie zmiany, jakie nastąpiły w nowej edycji, można pogrupować w kilka grup:

1. Zmiany doktryn

2. Zmiany cytatów bądź wypowiedzi lub też ich tłumaczeń

3. Zmiany nazw ksiąg biblijnych, jak też i form imion bądź nazw geograficznych

4. Zmiany niektórych wyrażeń (np. mierniki/zasady, albo sprawiedliwość/prawość)

5. Zmiany określeń tematów opisanych w publikacji: nagłówek, temat/artykuł.

6. Zmiana określenia Przekładu Nowego Świata z NW na NŚ

7. Poprawki błędów ortograficznych (zob. str. 34, 282, 399 i 439 wg edycji z 1991 roku)

8. Zmiany stylistyczne

Poszczególne różnice będą ujęte w porządku tematycznym, jaki zastosowano w wydaniu z 1991 roku. Wszelkie różnice zostaną wyróżnione; zazwyczaj pomija się różne nazewnictwo tych samych ksiąg biblijnych (np. 1 Mojżeszowa a Księga Rodzaju) i różne formy tych samych imion występujących w Biblii (Nabuchodonozor i Nebukadneccar). Pomija się również różnice polegające na oznaczaniu cyfr i liczb raz arabskimi, a raz rzymskimi znakami, zwłaszcza przy numeracji tomów np. encyklopedii i nie podaje się ich, jeśli są one jedyną zmianą, jaka miała miejsce w wersji z 2001 roku. Jeśli wprowadzona zmiana polega na innym oddaniu wersetu między przekładami oznaczonymi jako NW i NŚ, nie jest oznaczana, chyba że poza nią w określonym fragmencie nastąpiły i inne zmiany. Pomija się również różnice typu: „Zobacz „(tytuł), (numery stron)/zobacz artykuł „tytuł” (numery stron), ponieważ, poza zmianą numeracji stron, wprowadzona zmiana jest jedyną w takich fragmentach. W całym opracowaniu zachowano wyróżnienia (pogrubienia, kursywa) w takiej formie, w jakiej są przytoczone w publikacji.

Na szarym tle wyróżniono zmiany w cytatach, czyichś wypowiedziach bądź ich tłumaczeniach, jakie nastąpiły w przeciągu 10 lat.

Dodatkowo na pomarańczowym tle wyróżniono te zmiany, które mają związek z odwołaną przez Świadków Jehowy nauką o pokoleniu roku 1914. Zalecam zwrócić szczególną uwagę na te zmiany, ponieważ ukazują one, jak Towarzystwo Strażnica zwątpiło we własną zapowiedź tego, że niektórzy żyjący w roku 1914 ujrzą koniec świata. Jak niektórzy jeszcze może pamiętają, niegdyś Towarzystwo Strażnica w stopce każdego Przebudźcie się! sprzed października roku 1995 zapowiadało, że sam Stwórca dał obietnicę, iż „zanim przeminie to pokolenie pamiętające wydarzenia z roku 1914, nastanie nowy świat, w którym zapanuje pokój i bezpieczeństwo”.

Na końcu zamieszczono również listę wersetów biblijnych, które w edycji z 2001 przytoczono z innego przekładu Pisma Świętego niż w edycji z 1991 roku, wraz ze stosownym opisem, a które cytowane stanowią oddzielny akapit, albo jego cześć, a akapit zaczyna się właśnie przytoczeniem tego wersetu.

Dla ułatwienia całość opracowania podzielono na części:

	Strona
„Jak korzystać z książki Prowadzenie rozmów na podstawie Pism”	4
„Wstępy przydatne w służbie polowej”	5
„Jak reagować na wypowiedzi mające na celu przerwanie rozmowy”	9
A - B	13
C	17
D	20
E - J	25
K - M	28
N - O	33
P	37
R	43
S - Ś	48
T	56
U - W	61
Z	64
Ż	70
„Skorowidz”	73
„Niektóre błędnie wyjaśniane wersety”	73
Zmiany wersetów (str. 1-100)	74
Zmiany wersetów (str. 101-200)	76
Zmiany wersetów (str. 201-300)	79
Zmiany wersetów (str. 301-400)	82
Zmiany wersetów (str. 401-437)	84

Jak korzystać z książki Prowadzenie rozmów na podstawie Pism

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Chodzi raczej o podanie cennych informacji do wykorzystania w rozmowach z ludźmi gotowymi je prowadzić. Jedni zadają pytania, na które naprawdę chcieliby otrzymać zadowalające odpowiedzi. Inni po prostu mogą w trakcie rozmowy przedstawiać z pewną miarą przekonania to, w co wierzą. Czy jednak są gotowi wysłuchać odmiennego zdania? Jeżeli tak, to możesz im pokazać, co mówi Biblia, a z całą pewnością wywoła to żywy oddźwięk w sercach zwolenników prawdy (str. 7).	Chodzi raczej o podanie cennych informacji do wykorzystania w rozmowach z ludźmi gotowymi je prowadzić. Jedni zadają pytania, na które naprawdę chcieliby otrzymać zadowalające odpowiedzi. Drudzy po prostu mogą w trakcie rozmowy przedstawiać z pewną miarą przekonania to, w co wierzą. Czy jednak odznaczają się rozsądkiem i są gotowi wysłuchać odmiennego zdania? Jeżeli tak, to możesz im pokazać, co mówi Biblia, a z całą pewnością wywoła to żywy oddźwięk w sercach zwolenników prawdy (str. 7).
Jak znaleźć w tym podręczniku odpowiedni materiał? Najczęściej wystarczy po prostu odszukać nagłówek, pod którym omówiono ten temat. Pod każdym nagłówkiem łatwo zauważyć zasadnicze pytania, ponieważ są wyróżnione tłustym drukiem i rozpoczynają się od lewego marginesu (str. 7)	Jak znaleźć w tym podręczniku odpowiedni materiał? Najczęściej wystarczy po prostu odszukać artykuł omawiający ten temat. W każdym artykule łatwo zauważyć zasadnicze pytania, ponieważ są wyróżnione tłustym drukiem i rozpoczynają się od lewego marginesu (str. 7).
Po odszukaniu pytania najbardziej zbliżonego do omawianego tematu zapoznaj się z zamieszczonymi pod nim śródtytułami, wydrukowanymi pogrubionym, pochyłym pismem (str. 7)	Po odszukaniu pytania najbardziej zbliżonego do tematu, który chcesz omówić, zapoznaj się z zamieszczonymi pod nim śródtytułami, wydrukowanymi pogrubionym, pochyłym pismem (str. 7)
Nie wahaj się przedstawić te argumenty własnymi słowami (str. 7).	Staraj się przedstawić te argumenty własnymi słowami (str. 7).
W takim wypadku mógłbyś pokazać swemu rozmówcy, co jest napisane w tej książce, a potem przeczytał razem z nim fragmenty dotyczące pytania, które zadał. Choćbyś wcześniej nie był zapoznany z tym materiałem, możesz na jego podstawie udzielić zadowalającej odpowiedzi (str. 8)	W takim wypadku mógłbyś pokazać swemu rozmówcy, co jest napisane w tej książce, a potem przeczytał razem z nim fragmenty dotyczące kwestii, którą poruszył. Choćbyś wcześniej nie był zapoznany z tym materiałem, możesz na jego podstawie udzielić zadowalających wyjaśnień (str. 8).

Wstępy przydatne w służbie polowej

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Przy wyborze wstępu, którym będziemy się posługiwać w służbie polowej, należy zwracać szczególną uwagę na trzy sprawy (str. 9).	Wybierając wstęp przydatny w służbie polowej, zwracaj szczególną uwagę na trzy sprawy (str. 9).
Nieraz się słyszy, jak ludzie pytają: Dokąd zmierza ten świat? (str. 9).	Nieraz się słyszy, jak ludzie pytają: Do czego to doszło? (str. 9).
Czy ostatnio czytał pan w prasie o tym wydarzeniu? (str. 9).	Czy ostatnio natknął się pan w prasie na taki artykuł? (str. 9).
Chciałbym złożyć panu krótką wizytę, aby przedstawić coś bardzo ważnego. Proszę posłuchać, co tu jest napisane w Biblii (str. 10).	Odwiedzam pana, by krótko przedstawić coś bardzo ważnego. Proszę posłuchać tego urywka Biblii (str. 10).
Chcielibyśmy panu pokazać, gdzie można znaleźć praktyczne wskazówki, które pomagają radzić sobie z codziennymi kłopotami. Dawniej ludzie często szukali rad w Piśmie Świętym, ale obecnie na wiele spraw zapatrujemy się inaczej. A jakiej jest pańskie zdanie? (str. 10).	Chcielibyśmy zapytać, gdzie pana zdaniem można znaleźć dobre rady, który by pomagały w codziennych kłopotach. Dawniej ludzie szukali takich rad w Piśmie Świętym, ale czasy się zmieniają. Co pan o tym myśli? (str. 10).
Chcielibyśmy złożyć panu krótką wizytę. (...) Ten, który ustanowił prawa rządzące ruchami ciał niebieskich, zadbał też o zapewnienie nam właściwego kierownictwa (str. 10).	Chcielibyśmy z panem chwilę porozmawiać. (...) Twórca praw rządzących ciałami niebieskimi, zadbał też o prawa i cenne wskazówki dla ludzi. (str. 10)
Przyszliśmy do pana, żeby porozmawiać o znaczeniu dzisiejszych wydarzeń światowych. Wiele ludzi przestaje się interesować Bogiem i Jego zasadami przedstawionymi w Biblii (str. 10).	Przyszliśmy do pana, żeby porozmawiać o dzisiejszej sytuacji na świecie. Wiele ludzi przestaje zwracać uwagę na Boga i Jego przykazania podane w Biblii (str. 10).
Czy słyszał pan, że w Piśmie Świętym jest napisane, jak można przeżyć koniec dzisiejszego świata i dostąpić życia na ziemi, która ma stać się rajem? (str. 11).	Czy słyszał pan, że w Piśmie Świętym wyjaśniono, jak można przeżyć koniec dzisiejszego świata, a potem dostąpić życia na ziemi, która ma stać się rajem? (str. 11).
Przyszedłem zaproponować panu bezpłatny kurs biblijny, który mógłby się odbywać w pańskim mieszkaniu. Jeśli pan pozwoli, to w ciągu kilku minut pokażę, jak w ponad 200 krajach całe rodziny omawiają Biblię u siebie w domu. Podstawą do rozmowy może być którykolwiek z tych tematów (str. 11).	Przyszedłem zaproponować panu bezpłatny kurs biblijny, który mógłby się odbywać u pana w domu. Jeśli pan pozwoli, to w ciągu kilku minut pokażę, jak w przeszło 200 krajach całe rodziny omawiają w domu Biblię. Podstawą do rozmowy może być któryś z tych tematów (str. 11).
Zachęcamy ludzi do studiowania tego podręcznika biblijnego (str. 11).	Proponujemy naszym sąsiadom podręcznik do studiowania Biblii (str. 11).
W rozmowach z ludźmi zauważyłem, że wielu chciałoby żyć pod panowaniem rządu, który by rzeczywiście potrafił pokonać olbrzymie trudności, z jakimi się borykamy (...) Najprawdopodobniej pan także się o to modli, nie wiedząc, że chodzi o rząd.	Rozmawiając z ludźmi zauważyłem, że wielu chciałoby żyć pod panowaniem rządu, który by rzeczywiście potrafił pokonać olbrzymie trudności, z jakimi się borykamy (...) Pewnie pan też się o to modli; choć nie każdy wie, że chodzi tu o rząd.
Rozmawiamy z ludźmi o pewnej sprawie i chętnie usłyszelibyśmy pańskie zdanie. Jak panu wiadomo, Jezus nauczył nas modlić się o przyjście Królestwa Bożego (...) (str. 11).	Rozmawiamy z sąsiadami o pewnej sprawie i chętnie usłyszelibyśmy pańskie zdanie. Jak pan wie, Jezus nauczył nas modlić się o przyjście Królestwa Bożego (...) (str. 11).
Chciałbym porozmawiać z panem o czymś, co dotyczy każdego z nas: Czy wolelibyśmy, żeby rządził nami Bóg, czy człowiek? Czy nie sądzi pan, że w obecnej sytuacji światowej potrzeba czegoś innego niż to, czego dokonali ludzie? (str. 11).	Chciałbym porozmawiać z panem o czymś, co dotyczy każdego z nas: Jaka władza byłaby dla nas lepsza - rządy Boga czy ludzi? Czy sytuacja na świecie nie pokazuje, że wysiłki ludzkich rządów zawodzą i że potrzebujemy czegoś innego? (str. 12).
Zauważyliśmy, że wiele ludzi szczerze martwi to, że na świecie brak prawdziwej miłości. (...) Jak pan sądzi, jakie są tego przyczyny? (str. 12).	Zauważyliśmy, że wiele ludzi szczerze martwi powszechny brak prawdziwej miłości. (...) Jak pan sądzi, dlaczego tak się dzieje? (str. 12).
Składam sąsiadom krótkie wizyty, żeby porozmawiać o czymś, co mnie bardzo niepokoi i na co pan zapewne też zwrócił uwagę (str. 12).	Odwiedzam sąsiadów, by krótko porozmawiać o czymś, co mnie bardzo niepokoi i na co pan zapewne też zwrócił uwagę (str. 12).
Może zastanawiał się pan już nad tym, czy Boga obchodzi, że ludzie doznają niesprawiedliwości i znoszą cierpienia? (str. 12)	Może zastanawiał się pan już nad tym, czy Boga obchodzi, że ludzie tyle cierpią i doznają niesprawiedliwości? (str. 12)
Rozmawiamy z ludźmi na temat osobistego bezpieczeństwa. Wokół nas pleni się przestępczość, co odbija się ujemnie na naszym życiu. Czy pańskim zdaniem tacy ludzie, jak pan i ja, będą mogli spokojnie spacerować nocą po ulicach? (str. 12)	Rozmawiamy z ludźmi na temat naszego osobistego bezpieczeństwa. Jest teraz tyle przestępstw, że trudno się tym nie przejmować. Jak pan myśli, czy kiedyś będzie można spokojnie spacerować wieczorem po ulicach? (str. 12)
Przechodząc tędy rano zauważyłem, że wszyscy rozmawiają o ... (str. 12).	Od rana słyszę, że wszyscy rozmawiają o ... (str. 12).
Nie tylko opisuje realistycznie obecne warunki, lecz także wyjaśnia, dlaczego tak się dzieje i do czego to w końcu doprowadzi (str. 12)	Dokładnie opisano w niej obecne warunki, a ponadto wyjaśniono, dlaczego tak się dzieje i do czego to w końcu doprowadzi (str. 12)
A czy mogę wiedzieć, jak tobie na imię? ... Zachęcam młodych ludzi, takich jak ty, do zastanowienia się nad wizją wspaniałej przyszłości, przedstawioną w Piśmie Świętym (...). Czy nie brzmi to zachęcająco? (str. 12)	Mogę poznać twoje imię? ... Zachęcam młodych ludzi, takich jak ty, do zapoznania się z opisem wspaniałej przyszłości, podanym w Piśmie Świętym (...). Jak ci się podoba ten opis? (str. 13).
Rozmawiamy z ludźmi o tym, jak prowadzić szczęśliwsze życie rodzinne. Każdy z nas się o to stara, ale gdyby się okazało, że można coś ulepszyć, z pewnością by nas to zainteresowało, prawda? (...) Z Biblii wynika, że nasze rodziny może czekać wspaniała przyszłość (str. 13).	Rozmawiamy o tym, jak prowadzić szczęśliwsze życie rodzinne. Każdy z nas się o to stara, ale gdyby się okazało, że można coś ulepszyć, z pewnością warto się tym zainteresować, prawda? (...) Z Biblii wynika, że nasze rodziny mogą doczekać wspaniałej przyszłości (str. 13).
Wszyscy chcielibyśmy, żeby nasze dzieci były szczęśliwe. Czy jednak można liczyć na to, że kłopoty nękające świat kiedyś się skończą? ... W jakim świecie pańskim zdaniem przyjdzie żyć naszym dzieciom, gdy dorosną? ... Biblia mówi, że Bóg zamierza przeobrazić ziemię w cudowny dom (...). Ale czy nasze dzieci się tam znajdą, to w dużej mierze zależy od tego, jakiego wyboru my dokonamy (str. 13).	Wszyscy chcielibyśmy, żeby nasze dzieci były szczęśliwe. Czy jednak można liczyć na to, że dzisiejsze problemy kiedyś się skończą? ... Jak pan myśli, w jakim świecie przyjdzie żyć naszym dzieciom, gdy dorosną? ... W Biblii wyjaśniono, że Bóg przeobrazi ziemię w przepiękny raj (...). W dużej mierze to od nas zależy, czy nasze dzieci tam się znajdą (str. 13).
Na pewno zastanawiał się pan już nad tym, czy wraz ze śmiercią wszystko się kończy? (str. 13).	Może zastanawiał się pan już nad tym, czy wraz ze śmiercią wszystko się kończy? (str. 13).
W samym tylko XX wieku było już setki wojen, w tym dwie światowe. Ciągle wisi nad nami groźba wybuchu konfliktu nuklearnego. Co pana zdaniem jest potrzebne, żeby nigdy nie doszło do takiej wojny? (str. 13).	W minionym XX wieku było setki wojen, w tym dwie światowe. Nad ludzkością ciągle wisi groźba wojny nuklearnej. Jak pana zdaniem można zapobiec takiej wojnie? (str. 13).
Zauważyliśmy, że niemal każdy pragnie pokoju na ziemi. Zapewnia o tym również większość przywódców światowych (str. 13).	Zauważyliśmy, że prawie każdy pragnie pokoju na ziemi. Mówi o tym również większość przywódców światowych (str. 13).
Rozmawiamy o tym, co można by zrobić, aby każdy miał pracę i mieszkanie (str. 13).	Rozmawiamy z sąsiadami o tym, co można by zrobić, aby każdy miał pracę i mieszkanie (str. 14).
Większość z nas czuje się o tyle o ile szczęśliwa, ale musimy się borykać z mnóstwem trudności (str. 14).	Większość z nas czuje się w pewnym stopniu szczęśliwa, ale jednocześnie mamy wiele problemów (str. 14).
Dzisiaj chcielibyśmy zapytać pana, co przychodzi panu na myśl, gdy się pan natknie w Piśmie Świętym na wyrażenie `życie wieczne'? Jest to tym bardziej interesujące, że można je znaleźć w Biblii jakieś 40 razy. Co mogłoby oznaczać dla nas takie życie? ... Jak można go dostąpić? (str. 14).	Dzisiaj chcielibyśmy zapytać pana, z czym się panu kojarzą słowa `życie wieczne'? Jest to tym bardziej interesujące, że można je znaleźć w Piśmie Świętym jakieś 40 razy. Co mogłoby oznaczać dla nas takie życie? ... Jak można je osiągnąć? (str. 14).
Rozmawiamy z ludźmi, których niepokoją trudne warunki życiowe. (...) Co uważa pan za największą przeszkodę na drodze do szczęścia? (str. 14).	Rozmawiamy z ludźmi, których niepokoją dzisiejsze trudne warunki życiowe. (...) Co według pana najbardziej przeszkadza w osiągnięciu szczęścia? (str. 14).
Odwiedzamy wszystkie rodziny w tym bloku (w tej okolicy) i stwierdzamy, że większość ma swoją religię ... Ale chyba przyzna pan, że bez względu na to, jakiego jesteśmy wyznania, dają się nam we znaki takie same kłopoty: wysokie koszty utrzymania, przestępczość, choroby, czy nie tak? ... Czy ma pan nadzieję, że uda się to jakoś pomyślnie rozwiązać? (str. 14).	Odwiedzamy wszystkie rodziny w tym bloku (w tej okolicy) i widzimy, że większość ma swoją religię ... Ale chyba przyzna pan, że bez względu na wyznanie mamy podobne zmartwienia: wysokie koszty utrzymania, przestępczość, choroby, prawda? ... Czy ma pan nadzieję, że te problemy uda się jakoś rozwiązać? (str. 14).
Na pewno jest pan bardzo zajęty, więc powiem króciutko, o co chodzi (str. 14).	Na pewno jest pan bardzo zajęty, więc powiem krótko, o co chodzi (str. 14).
Przyszedłem, żeby z panem porozmawiać o wielkich dobrodziejstwach Królestwa Bożego oraz o tym, jak można ich dostąpić. (...) Czy mógłbym króciutko cos powiedzieć? (str. 14)	Przyszedłem porozmawiać z panem o tym, co dobrego przyniesie ludziom Królestwo Boże i jak można z tego skorzystać. (...) Czy mógłbym krótko cos powiedzieć? (str. 15)
Cieszę się, że zastałem pana w domu. Składamy naszą cotygodniową wizytę, żeby opowiedzieć o jeszcze innych dobrodziejstwach, które zapewni ludziom Królestwo Boże (str. 15).	Miło, że zastaliśmy pana w domu. W tym tygodniu chcielibyśmy opowiedzieć panu o kolejnych dobrodziejstwach, które zapewni ludziom Królestwo Boże (str. 15).
Dzień dobry, jak się pan czuje? ... Chciałbym znowu z panem chwilę porozmawiać (str. 15).	Dzień dobry, jak się pan miewa? ... Chciałbym znowu zamienić z panem kilka słów (str. 15).

Jak reagować na wypowiedzi mające na celu przerwanie rozmowy

A - B

Adam i Ewa

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Adam był pierwszym stworzeniem człowieczym. Hebrajski wyraz `aთdam' jest też słusznie tłumaczony na „człowiek”, „ziemski człowiek” i „rodzaj ludzki” (str. 25)	Adam był pierwszym stworzeniem człowieczym. Hebrajski wyraz `aთdam' jest też słusznie tłumaczony na „człowiek”, „ziemski człowiek” i „ludzie” (str. 25)
Czy relację o wężu przemawiającym do Ewy koniecznie trzeba uważać za alegoryczną? (str. 26)	Czy relacja o wężu przemawiającym do Ewy sugerują, że całe sprawozdanie jest alegoryczne? (str. 26)
Jeżeli „pierwszy człowiek, Adam” był tylko postacią alegoryczną, to co powiedzieć o „ostatnim Adamie”, Jezusie Chrystusie? (str. 26)	Gdyby „pierwszy człowiek, Adam” był tylko postacią alegoryczną, to co powiedzieć o „ostatnim Adamie”, Jezusie Chrystusie? (str. 26)
To z kolei prowadzi do negowania powodu, dla którego Jezus musiał oddać życie za rodzaj ludzki, i w rezultacie do wyrzeczenia się wiary chrześcijańskiej (str. 26).	To z kolei prowadzi do negowania powodu, dla którego Jezus musiał oddać życie za rodzaj ludzki, i jest równoznaczne z wyrzeczeniem się wiary chrześcijańskiej (str. 26).

Antychryst

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: Słowo „antychryst” znaczy przeciwko Chrystusowi lub zamiast Chrystusa. Określenie to odnosi się do wszystkich, którzy zaprzeczają temu, co Biblia mówi o Jezusie Chrystusie, jak również do wszystkich przeciwników jego Królestwa oraz do każdego, kto jest wrogo nastawiony do jego naśladowców (str. 27).	Definicja: Słowo „antychryst” znaczy przeciwko Chrystusowi lub podający się za Chrystusa. Określenie to odnosi się do każdego, kto zaprzecza temu, co Biblia mówi o Jezusie Chrystusie, jak również do wszystkich przeciwników jego Królestwa oraz do osób wrogo nastawionych wobec jego naśladowców (str. 27).

Armagedon

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Określenie to odnosi się zwłaszcza do „miejsca [po grecku to'pon, tzn. stan, sytuacja]”, gdzie ziemscy władcy polityczni są zgromadzani przeciwko Jehowie i Jego Królestwu pod władzą Jezusa Chrystusa (str. 29).	Określenie to odnosi się do „miejsca” [po grecku to'pon; stan, sytuacja]”, gdzie ziemscy władcy polityczni są zgromadzani przeciwko Jehowie i Jego Królestwu pod władzą Jezusa Chrystusa (str. 29).
Czy będzie to oznaczać zniszczenie na zawsze? (str. 31)	Czy będzie to oznaczać wieczną zagładę? (str. 31)
Czy zniszczenie złych da się pogodzić z miłością Bożą? (str. 32).	Czy wytracenie złych da się pogodzić z miłością Bożą? (str. 33).

Babilon Wielki

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Nie może dotyczyć starożytnego miasta Babilonu (str. 34).	Nie może chodzić o starożytne miasto Babilon (str. 34).
Dzisiaj są tam tylko nie zamieszkane ruiny (str. 34)	Dzisiaj są tam tylko niezamieszkane ruiny (str. 34)
W symbolicznym języku Objawienia opisano Babilon jako „wielką stolicę”, „królestwo” sprawujące władzę nad innymi królami (...). Tak jak w stolicy, działa w nim wiele organizacji, i podobnie jak w wypadku królestwa, od którego są uzależnieni inni królowie, Babilon ma zasięg międzynarodowy. Powiedziano o nim jeszcze, że (...) sam jest trzecim elementem - stolicą, która stała się „siedliskiem demonów” oraz prześladowcą „proroków i świętych” (str. 34).	W symbolicznym języku Objawienia opisano Babilon jako „wielką metropolię”, „królestwo” sprawujące władzę nad innymi królami (...). Tak jak w metropolii, w Babilonie Wielkim działa wiele organizacji, i podobnie jak w wypadku królestwa, od którego są uzależnieni inni królowie, Babilon ma zasięg międzynarodowy. Powiedziano o nim jeszcze, że (...) sam jest trzecim elementem - metropolią, która stała się „miejscem mieszkania demonów” oraz prześladowcą „proroków i świętych” (str. 34).
Cywilizacja Sumeru [wchodził w skład Babilonu] była zdominowana przez kapłanów (str. 35).	Cywilizacja Sumeru [który wchodził w skład Babilonii] była zdominowana przez kapłanów (str. 35).
„(…) Spora domieszka elementów semickich, zarówno w mitologii greckiej, jak i w greckich kultach, jest teraz w świecie nauki tak powszechnie uznawana, że nie wymaga dalszego komentarza (…)” (M. Jastrow już., **The Religion of Babylonia and Asyria, Boston 1898, ss. 699, 700) (str. 35).**	„(…)Spora domieszka elementów semickich, zarówno we wczesnej mitologii greckiej, jak i w greckich kultach, jest teraz w świecie nauki tak powszechnie uznawana, że nie wymaga dalszego komentarza (…)” (M. Jastrow już., *The Religion of Babylonia and Asyria, Boston 1898, ss. 699, 700) (str. 35).*
W zasadzie bóstwo utożsamiano z jego wizerunkiem, jeżeli były na nim przedstawione pewne specyficzne cechy oraz akcesoria, i zależnie od tego o niego dbano (A.L. Oppenheim, *Ancient Mesopotamia - Portrait of a Dead Civilization, Chicago 1964, s. 184) (str. 36).*	W zasadzie uznawano obecność bóstwa w jego wizerunku, jeżeli przedstawiał on pewne charakterystyczne rysy i przedmioty oraz jeśli odpowiednio się z nim obchodzono (A.L. Oppenheim, *Ancient Mesopotamia - Portrait of a Dead Civilization, Chicago 1964, s. 184) (str. 36).*
Charakterystyczną cechą tej [babilońskiej] religii jest różnica między kapłanem a laikiem (**Encyclopædia Brittanica, 1948, t. 2, s. 861) (str. 36).**	Charakterystyczną cechą tej [babilońskiej] religii było odróżnienie kapłana od laika (**Encyclopædia Brittanica, 1948, t. 2, s. 861) (str. 36).**

Biblia

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Dlaczego powinno się cenić Biblię? (str. 38).	Dlaczego powinno się rozważać Biblię? (str. 38).
Całą Biblię lub jej fragmenty przetłumaczono na jakieś 1900 języków (str. 38).	Całą Biblię lub jej fragmenty przetłumaczono na przeszło 2200 języków (str. 38).
Pismo Święte wskazuje, jak można sobie zapewnić to wszystko, czego pragną ludzie miłujący sprawiedliwość (str. 39).	Pismo Święte wskazuje, jak można sobie zapewnić to wszystko, czego pragną ludzie miłujący prawość (str. 40).
Biblia zawiera wiele proroctw zdradzających dokładną znajomość przyszłości - nie mogą pochodzić od ludzi (str. 40).	Biblia zawiera wiele proroctw odzwierciedlających dokładną znajomość przyszłości - nie mogą one pochodzić od ludzi (str. 40).
Jak donosi historyk żydowski, Józef Flawiusz, rzymski dowódca „raptem nakazał odwrót i straciwszy nadzieję, choć nie doznał żadnego niepowodzenia, wbrew rozsądkowi wycofał się z miasta” (Wojna żydowska, tłum. J. Radożycki, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1980, s. 203) (str. 42).	Jak donosi historyk żydowski, Józef Flawiusz, rzymski dowódca „raptem nakazał odwrót i straciwszy nadzieję, choć nie doznał żadnego niepowodzenia, wbrew rozsądkowi wycofał się z miasta” (Wojna żydowska, tłum. J. Radożycki) (str. 42).
Dopiero w XX wieku otworzyła się przed ludźmi możliwość latania samolotem, podróżowania w przestrzeń pozaziemską, nawet na Księżyc, i dokładnego obejrzenia stamtąd „kręgu” ziemskiego horyzontu (str. 43).	Dopiero w XX wieku otworzyła się przed ludźmi możliwość latania samolotem, podróżowania w przestrzeń pozaziemską, nawet na Księżyc, i dokładnego obejrzenia stamtąd „okręgu” ziemskiego horyzontu (str. 43).
Spisywanie trwało 1610 lat (nie była więc możliwa żadna zmowa). (...) Chcąc pojąć, jak dalece rozmaite części Biblii są ze sobą harmonijnie powiązane, trzeba ją samemu czytać i studiować (str. 43).	Spisywanie trwało 1610 lat, więc nie była więc możliwa żadna zmowa. (...) Chcąc pojąć, jak dalece rozmaite części Biblii są ze sobą harmonijnie powiązane, trzeba ją osobiście czytać i studiować (str. 43).
Co prawda jedne przekłady Biblii trzymają się ściśle oryginału, a drugie nie (str. 44).	To prawda, że jedne przekłady Biblii trzymają się ściśle oryginału, a drugie nie (str. 44).
(...) czy nie warto przynajmniej sprawdzić wiarogodności jej twierdzeń? (str. 44)	(...) czy nie warto przynajmniej sprawdzić wiarygodności jej twierdzeń? (str. 45)
Ja uznaję tylko *Biblię gdańską* (str. 47).	*Ja uznaje tylko … (Biblie gdańską, Biblię Tysiąclecia lub jakiś inny przekład***) (str. 47).
Spisywanie Księgi Rodzaju, pierwszej księgi biblijnej, zakończono w roku 1513 p.n.e. (str. 47).	Z tej tabeli („Zestawienie ksiąg biblijnych w NŚ) wynika, że spisywanie Księgi Rodzaju, pierwszej księgi biblijnej, ukończono w roku 1513 p.n.e. (str. 48).

Bóg

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W czasopiśmie *New* Scientist powiedziano: W kręgach laików utrzymuje się pogląd, że uczeni zdyskredytowali religię. Na tej podstawie zrodziło się dość popularne przekonanie, jakoby naukowcy byli ludźmi niewierzącymi, jakoby Darwin wbił ostatni gwóźdź do trumny Boga, jakoby w następstwie coraz to nowych odkryć naukowych i postępu technicznego nie można było już oczekiwać odrodzenia się wiary w Boga. Pogląd ten jest z gruntu fałszywy (26 maja 1977, s. 478) (str. 48).	W czasopiśmie *New* Scientist powiedziano: Utrzymuje się laicki pogląd, iż naukowcy zdyskredytowali religię. Dlatego powszechnie uważa się, że uczeni to ludzie niewierzący, że Darwin wbił ostatni gwóźdź do trumny Boga i że dalsze postępy w dziedzinie nauki i techniki zupełnie przekreśliły możliwość ożywienia wiary w Boga. Pogląd ten jest z gruntu fałszywy (26 maja 1977, s. 478) (str. 49).
Czy wobec tego można uznać za rozsądne twierdzenie, że znacznie bardziej skomplikowane oko, ucho i mózg ludzki nie są dziełem inteligentnego Twórcy? (str. 49).	Czy wobec tego można uznać za rozsądne twierdzenie, że znacznie bardziej skomplikowane narządy, takie jak oko, ucho czy mózg ludzki nie są dziełem inteligentnego Projektanta? (str. 49).
Czy przyczyna wielu chorób nie sprowadza się do tego, że człowiek nieodpowiednio się odżywia i sam zatruwa swoje naturalnie środowisko? (str. 49)	Czy przyczyną wielu chorób nie jest nieodpowiedni tryb życia ludzi oraz zatruwanie przez nich środowiska ku szkodzie własnej i innych? (str. 49, 50)
Czy nie bywa tak, że w niektórych państwach jest nadmiar żywności, podczas gdy gdzie indziej miliony ludzi głodują wskutek chciwości człowieka? (str. 49)	Czy nie bywa tak, że w niektórych państwach jest nadmiar żywności, a gdzie indziej miliony ludzi głodują - jak widać, wskutek chciwości człowieka? (str. 49)
Jednakże warunkiem nieprzerwanego zaznawania łaski Bożej było posłuszeństwo wobec Stwórcy (str. 50).	Jednakże warunkiem korzystania z łaski Bożej było posłuszeństwo wobec Stwórcy (str. 50).
Mimo to Bóg od wieków cierpliwie szuka ludzi, którzy chcieliby Mu służyć dlatego, że Go miłują i że podobają się im Jego metody postępowania (str. 50).	Mimo to Bóg od wieków cierpliwie szuka ludzi, którzy chcieliby Mu służyć z miłości do Niego i Jego zasad (str. 50).
Czy Bóg doznaje takich uczuć, jakie przypisujemy żyjącym ludziom? (str. 50).	Czy Bóg doznaje takich uczuć, jakie przypisujemy ludziom? (str. 50).
Co jest bardziej rozsądne: wiara, że wszechświat jest dziełem żywego, inteligentnego Stwórcy, czy przekonanie, że powstał przez czysty przypadek z martwego źródła i bez rozumnego kierownictwa? (str. 51).	Co jest bardziej rozsądne: wiara, że wszechświatowi dał początek żywy, inteligentny Stwórca, czy przekonanie, że powstał on przez czysty przypadek z materii nieożywionej bez rozumnego kierownictwa? (str. 51, 52).
A zatem Jehowa nie ma sobie równego; z nikim nie dzieli swej pozycji (str. 52)	A zatem Jehowa nie ma sobie równego; nikt nie stoi z Nim na jednakowym poziomie (str. 53)
O Jezusie powiedziano w Piśmie Świętym, że jest „bogiem”, a nawet „Bogiem Mocnym” (Jana 1:1, NW; Izaj. 9:5)(str. 53).	O Jezusie powiedziano w Piśmie Świętym, że jest „bogiem”, a nawet „Potężnym Bogiem” (Jana 1:1; Izaj 9:6)(str. 53).

Chrzest

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Później jednak Orygenes (185-254 n.e.) napisał: „Według panującego w Kościele zwyczaju chrzci się niemowlęta” (Selections From the Commentaries and Homilies of Origen, Madras 1929, s. 211) (str. 56)	Później jednak Orygenes (185-254 n.e.) napisał: *„Zgodnie z przepisami Kościoła [chrztu] udziela się (…) również małym dzieciom” (Pisma starochrześcijańskich pisarzy, wyd. przez Akademię Teologii Katolickiej, Warszawa, 1984, t XXXI, z. 2, s. 105)* (str. 56).
Praktykę tę zatwierdzono na III soborze kartagińskim (253 n.e.) (str. 56)	Praktykę tę zatwierdzono na III synodzie kartagińskim (253 n.e.) (str. 56)
Czy przez poddanie się chrześcijańskiemu chrztowi wodnemu dostępuje się odpuszczenia grzechów? (str. 56)	Czy chrześcijański chrzest wodny sprawia, że człowiek dostępuje odpuszczenia grzechów? (str. 56)
Grecki przyimek hyთper', przetłumaczony w tym wersecie na „za”, znaczy również „ponad”, „na rzecz”, „zamiast” itp. (A Greek-English Lexicon Liddella i Scotta). Jakie to ma znaczenie? Czy Paweł proponował chrzest żywych za tych, którzy zmarli nie ochrzczeni? (str. 57).	Grecki przyimek hyper', przetłumaczony w tym wersecie na „za”, znaczy również „zamiast”, „w imieniu”, „z powodu”, „aby” itp. (Słownik grecko-polski, red. Zofia Abramowiczówna, t. 4, s. 409). Jakie to ma znaczenie w tym fragmencie? Czy Paweł proponował chrzest żywych za tych, którzy zmarli nie przyjąwszy chrztu? (str. 57).

Cierpienia

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Przyczyny cierpień bywają różne, na przykład szkody wyrządzone przez wojnę lub kupiecką chciwość (…). Niektórzy mogą też cierpieć, bo są wrażliwi na cierpienia innych lub smuci ich bezbożne postępowania otoczenia (str. 59).	Przyczyny cierpień bywają różne, na przykład szkody wyrządzone przez wojnę lub chciwość innych . Niektórzy mogą też cierpieć, bo są wrażliwi na niedolę innych lub zasmuceni bezbożnym postępowaniem otoczenia (…) (str. 59).
Takim postępowaniem szkodzą sobie i innym. Czy można uniknąć skutków tego, co się robi? (…) Czy rozsądne jest zrzucanie na Boga winy na to, co robią sami ludzie? (str. 59)	Takim postępowaniem krzywdzą siebie i innych. Czy można słusznie oczekiwać, że ludzi nie dosięgną skutki tego, co robią? (…) Czy rozsądne jest zrzucanie na Boga winy za postępowanie człowieka? (str. 59)
Mogliby się na zawsze cieszyć doskonałym życiem człowieczym (str. 60).	Mogliby się na zawsze cieszyć doskonałym życiem ludzkim (str. 60).
Wszystkie urodziły się w grzechu, obarczone skłonnością do zła i podatne na choroby, a dziedzictwo to przynosi w rezultacie śmierć (str. 60).	Wszystkie one urodziły się w grzechu, obarczone skłonnością do zła i podatnością na choroby - dziedzictwem prowadzącym do śmierci. (str. 60).
Kaznodziei 9:11 mówi, że na nasze życie może też wpływać „czas i nieprzewidziane zdarzenie” (str. 60).	W Kaznodziei 9:11 czytamy, że na nasze życie może też wpływać „czas i nieprzewidziane zdarzenie” (str. 60).
Kierowanie się nimi (…) chroni przed praktykami, które mogą przysporzyć wielu niepotrzebnych cierpień fizycznych. Czy zlekceważenie takiej pomocy upoważnia do obwiniania Boga za trudności, które ściągamy na siebie samych i drugich? (str. 60).	Kierowanie się nimi (…) chroni przed postępowaniem, które może przysporzyć wielu niepotrzebnych cierpień fizycznych. Czy zlekceważenie takiej pomocy upoważnia do obwiniania Boga za trudności, które ściągamy na siebie i innych? (str. 61).
W rezultacie wszyscy żyjący dziś ludzie mają możliwość odzyskać to, co utracił Adam - doskonałe, wolne od cierpień życie na rajskiej ziemi (str. 61).	Dlatego wszyscy żyjący dziś ludzie mają możliwość odzyskać to, co utracił Adam - doskonałe, wolne od cierpień życie na rajskiej ziemi (str. 61).
Czy dopuszczanie ich aż dotąd wychodzi nam na dobre? (str. 61).	Czy to, że aż dotąd dopuszcza On cierpienia, wychodzi nam na dobre? (str. 61).
Chyba tego byśmy nie chcieli (str. 61).	Na pewno byśmy tego nie chcieli (str. 62).
Czas, który już upłynął, był konieczny do rozwiązania powstałych w Edenie kwestii spornych (str. 62).	Czas, który do tej pory upłynął, był konieczny do rozwiązania powstałych w Edenie kwestii spornych (str. 62).
Każdy z nas gorąco pragnie dostąpić ulgi. Kiedy jednak Bóg się czegoś podejmuje, wychodzi to na dobre wszystkim miłującym sprawiedliwość, a nie tylko nielicznym (str. 62).	Każdy z nas gorąco pragnie doznać ulgi. Kiedy jednak Bóg się czegoś podejmuje, wychodzi to na dobre wszystkim miłującym prawość, a nie tylko nielicznym (str. 62).
Czy to rzeczywiście oszczędziłoby cierpień, czy tylko obarczyłoby Boga odpowiedzialnością za nie? (str. 62).	Czy to rzeczywiście oszczędziłoby cierpień, czy tylko odpowiedzialnością za nie obarczyłoby Boga? (str. 62).
Dziedzictwo to niesie za sobą także potencjalne ułomności fizyczne bądź upośledzenia umysłowe (str. 63).	Dziedzictwo to niesie za sobą także możliwość pojawiania się ułomności fizycznych lub upośledzeń umysłowych (str. 63).
Młodym, którzy są już na tyle dojrzali, żeby wierzyć i okazywać posłuszeństwo wobec prawa Bożego, Jehowa udostępnia przywilej zaskarbienia sobie Jego uznania wiernym służeniem Mu (str. 63).	Młodzi, którzy są już na tyle dojrzali, żeby wierzyć oraz okazywać posłuszeństwo wobec prawa Bożego, również mogą zostać sługami Jehowy i cieszyć się Jego uznaniem (str. 63).
(…) ale to nie znaczy, że Bóg lub Jezus są za nie odpowiedzialni, tak jak człowiek podający prognozę meteorologiczną bynajmniej nie ponosi odpowiedzialności za pogodę (str. 64).	(…) ale to nie znaczy, że Bóg lub Jezus są za nie odpowiedzialni, tak jak synoptyk nie ponosi odpowiedzialności za przepowiedzianą pogodę (str. 64).
Ponieważ (…) pojawiają się jeszcze inne przepowiedziane elementy złożonego znaku zakończenia obecnego systemu rzeczy, składają się one na dowód, że błogosławieństwa Królestwa Bożego są bliskie (str. 64).	Ponieważ (…) pojawiają się jeszcze inne przepowiedziane elementy złożonego znaku zakończenia obecnego systemu rzeczy, dodatkowo potwierdzają one, że błogosławieństwa Królestwa Bożego są bliskie (str. 64).
Odwróceniem się od Boga Adam odrzucił możliwość Boskiej interwencji dla swego dobra oraz dla dobra swego potomstwa (str. 64).	Adam odwracając się od Boga, odrzucił możliwość Jego interwencji - ze szkodą dla siebie oraz swego potomstwa (str. 64).

Czyściec

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Według nauki Kościoła [rzymskokatolickiego] stan, miejsce albo warunki na tamtym świecie (…), gdzie dusze tych, którzy umierają w stanie łaski, ale nie są całkowicie wolni od wszelkiej niedoskonałości, pokutują za jeszcze nie odpuszczone grzechy powszednie albo przez jakiś czas zadośćczynią za grzechy powszednie i śmiertelne już wybaczone (str. 66).	Według nauki Kościoła [rzymskokatolickiego] stan, miejsce albo warunki na tamtym świecie (…), gdzie dusze tych, którzy umierają w łasce, ale nie są całkowicie wolni od wszelkiej niedoskonałości, pokutują za jeszcze nieodpuszczone grzechy powszednie albo za karę doczesną spowodowaną przez grzechy powszednie i śmiertelne już wybaczone (str. 66).
(…) przyznano w New Catholic Encyclopedia: „Ostatecznie z analizy tej wynika, że katolicka nauka o czyśćcu nie jest oparta na Piśmie Świętym, tylko na tradycji” (1967, t. XI, s. 1034; zob. też A. Zuberbier, Słownik teologiczny, Katowice 1985, t. I, s. 118) (str. 66)	(…)w New Catholic Encyclopedia przyznano: „Ostatecznie z analizy tej wynika, że katolicka nauka o czyśćcu nie jest oparta na Piśmie Świętym, tylko na tradycji” (1967, t. XI, s. 1034) (str. 66)
Wielu uważa, że wszelkie cierpienia czyśćcowe polegają na uświadamianiu sobie chwilowej niemożności błogosławionego oglądania Boga, chociaż bardziej upowszechnił się pogląd, że oprócz tego istnieje jeszcze jakaś pozytywna kara (…) W Kościele rzymskim przyjął się pogląd, że przyczyną tych cierpień jest rzeczywisty ogień (…) (**New Catholic Encyclopedia, 1967, t. XI, ss. 1036, 1037) (str. 66).**	Wielu uważa, że wszelkie cierpienia czyśćcowe polegają na uświadamianiu sobie chwilowej niemożności uszczęśliwiającego widzenia Boga, chociaż bardziej upowszechnił się pogląd, że oprócz tego istnieje jeszcze jakaś pozytywna kara (…) W Kościele łacińskim przyjął się pogląd, że przyczyną tych cierpień jest rzeczywisty ogień (…) (**New Catholic Encyclopedia, 1967, t. 11, ss. 1036, 1037) (str. 66).**

Daty (chronologia)

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W reportażu zamieszczonym na łamach czasopisma New Scientist z 18 marca 1982 roku można było przeczytać (…) (str. 68).	Na łamach czasopisma New Scientist z 18 marca 1982 roku można było przeczytać (…) (str. 68).
W dzisiejszych czasach niedźwiedzia utożsamia się zwykle ze Związkiem Radzieckim, orła ze Stanami Zjednoczonymi (...) (str. 70).	W dzisiejszych czasach orła utożsamia się zwykle ze Stanami Zjednoczonymi (...) (str. 71).
Od czasu, gdy Babilończycy usunęli z tronu w Jeruzalem Sedekiasza, ostatniego króla obrazowego Królestwa Bożego (str. 71)	Od czasu, gdy Babilończycy usunęli z tronu w Jerozolimie Sedekiasza, ostatniego króla prototypowego Królestwa Bożego (str. 71)
Na początku października 607 roku p.n.e. zniknęły resztki suwerenności żydowskiej (str. 71).	Na początku października 607 roku p.n.e. naród żydowski całkowicie utracił suwerenność (str. 71).
Z wiarogodnej chronologii biblijnej wynika, że stało się to na 70 lat przed rokiem 537 p.n.e. (…) (( … ) dalsze szczegóły można znaleźć w wydanej przez Towarzystwo Strażnica książce „Let Your Kingdom Come” [„Niech nadejdzie Twoje Królestwo], strony 186-189) (str. 71)	Z wiarygodnej chronologii biblijnej wynika, że stało się to na 70 lat przed rokiem 537 p.n.e. (…) ((…) dalsze szczegóły można znaleźć w Strażnicy z 15 lutego 1997, ss. 29-31) (str. 71)
Natomiast zgodnie z jego zapowiedzią na całym świecie miała być prowadzona działalność kaznodziejska (…). Jako Król miał on kierować rozdzielaniem ludzi ze wszystkich narodów. Sprawiedliwym miały być zapewnione widoki na życie wieczne, natomiast źli mieli zostać skazani na wieczne odcięcie, czyli na wieczną śmierć (…) (str. 72)	Zgodnie z jego zapowiedzią na całym świecie miało być prowadzone dzieło głoszenia(…). W rezultacie następuje podział ludzi ze wszystkich narodów. Ci, którzy okażą się prawi, otrzymają życie wieczne, natomiast niegodziwi zostaną skazani na wieczne odcięcie, czyli na wieczną śmierć (…) (str. 72)
Jak to wykazano w temacie „Dni ostatnie”, wydarzenia te są wyraźnie widoczne od roku 1914. Zanim ostatni członkowie pokolenia, które żyło w roku 1914, zejdą ze sceny wydarzeń światowych, rozegrają się wszystkie przepowiedziane wydarzenia włącznie z „wielkim uciskiem”, w którym dobiegnie kresu obecny zły świat (str. 72)	Jak to wykazano w artykule „Dni ostatnie”, wydarzenia te są wyraźnie widoczne od roku 1914. Wszystko, co zapowiedział Jezus, spełni się, łącznie z nastaniem „wielkiego ucisku”, w którym dobiegnie kresu obecny zły świat (str. 72)
Kiedy nastąpi koniec tego złego świata? (str. 72)	Kiedy nastąpi koniec tego niegodziwego świata? (str. 72)
Niemniej oświadczył również: „Zaprawdę powiadam wam. Nie przeminie to pokolenie [które żyło, gdy zaczął się spełniać „znak” „dni ostatnich”], aż się to wszystko stanie” (str. 72).	Niemniej oświadczył również: „Zaprawdę wam mówię, że to pokolenie na pewno nie przeminie, dopóki się to wszystko nie stanie” (str. 73).

Dni ostatnie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Ostatnie dni obecnego złego systemu rzeczy, obejmującego cały świat, rozpoczęły się w roku 1914, a niektórzy ludzie należący do pokolenia, które wtedy żyło, będą świadkami ostatecznego końca tego systemu w wielkim ucisku (str. 73).	Dni ostatnie obecnego złego systemu rzeczy, obejmującego cały świat, rozpoczęły się w roku 1914 (str. 73).
(…) pojawienie się tego znaku wymaga, żeby wszystkie te szczegóły wystąpiły wyraźnie za życia jednego pokolenia (str. 73).	(…) pojawienie się tego znaku wymaga, żeby wszystkie te szczegóły wyraźnie wystąpiły w jednym okresie historii (str. 73).
Od tysięcy lat działania wojenne niszczą życie na ziemi. Wybuchają wojny między państwami i wojny domowe (str. 73).	Od tysięcy lat świat jest nękany przez wojny między państwami i wojny domowe (str. 74).
W obecnym stuleciu wojny pochłonęły ponad 100 milionów ofiar. Według informacji opublikowanej w World Military and Social Expenditures w roku 1982 aż 100 milionów ludzi uczestniczyło pośrednio lub bezpośrednio w działaniach militarnych (str. 74).	W XX wieku wojny pochłonęły ponad 100 milionów ofiar. Według pewnego źródła w roku 1982 w działaniach militarnych uczestniczyło pośrednio lub bezpośrednio aż 100 milionów ludzi (World Military and Social Expenditures) (str. 74).
Czy w tym braku żywności jest coś szczególnego? (str. 74)	Czy w tych niedoborach żywności jest coś szczególnego? (str. 75)
Niektóre kraje mające znaczne nadwyżki żywności i nowoczesne środki transportu, mogłyby szybko dostarczyć jej potrzebującym. (str. 74).	Niektóre kraje mają znaczne nadwyżki żywności. Nowoczesnymi środkami transportu można by szybko dostarczyć jej potrzebującym. (str. 75).
Pomimo pomocy ze strony współczesnej nauki w wielu państwach produkcja żywności nie nadąża za przyrostem naturalnym. Współcześni eksperci w dziedzinie wyżywienia nie potrafią wskazać sposobu rozwiązania tego problemu (str. 75).	Mimo pomocy ze strony współczesnej nauki w wielu państwach produkcja żywności nie nadąża za przyrostem naturalnym. Dzisiejsi eksperci w dziedzinie wyżywienia nie potrafią wskazać sposobu rozwiązania tego problemu (str. 75).
Ustalono, że (…) w ciągu zaledwie 62 lat po roku 1914 było ich 605 (str. 75)	Ustalono, że (…) w ciągu zaledwie 69 lat po roku 1914 było ich 605 (str. 75).
Pod koniec pierwszej wojny światowej rozszalała się na całej ziemi grypa zwana hiszpanką, która pochłonęła ponad 20 milionów ofiar, co się nigdy przedtem ani potem nie zdarzyło (str. 75).	Pod koniec I wojny światowej rozszalała się na całej ziemi grypa zwana hiszpanką, która pochłonęła ponad 20 milionów ofiar, i to w bezprecedensowym tempie (str. 76).
Pomimo postępów w medycynie co roku obfite żniwo zbierają nowotwory, choroby serca, liczne choroby przenoszone drogą płciową, stwardnienie rozsiane, malaria, ślepota rzeczna i trypanosomatoza południowoamerykańska (str. 76).	Pomimo postępów w medycynie co roku obfite żniwo zbierają nowotwory, choroby serca, liczne choroby przenoszone drogą płciową, stwardnienie rozsiane, malaria, onchocerkoza (ślepota rzeczna) i choroba Chagasa (str. 76).
Rezultatem trzymania się ich filozofii zamiast Biblii jest nasilająca się znieczulica (str. 76).	Trzymanie się ich filozofii zamiast Biblii przyczynia się do zaniku miłości (str. 76, 77).
Ludzie omdlewać będą z trwogi w oczekiwaniu tych rzeczy, które przyjdą na świat (Łuk. 21:25, 26) (str. 76).	Będą straszne widoki (Łuk. 21:11) (str. 77).
Na tę ogólną atmosferę strachu składa się szereg czynników (…). W związku z udręczeniem narodów wspomniano w Łukasza 21:25 (NW) o „znakach na słońcu i księżycu, i gwiazdach” oraz „łoskocie morza”. Wschód słońca, zamiast wywoływać radosne oczekiwanie, często budzi obawę przed tym, co może przynieść dzień; gdy świecą gwiazdy i księżyc, ludzie chowają się za zamkniętymi drzwiami z obawy przed przestępczością. W XX wieku po raz pierwszy zastosowano samoloty i pociski rakietowe, żeby z nieba siać zniszczenie. Grasując na morzach okręty podwodne wyposażono w śmiercionośne rakiety, a uzbrojenie zaledwie jednego takiego okrętu wystarczy do zrównania z ziemią 160 miast. Nic więc dziwnego, że narody są tak udręczone (str. 76, 77).	Na tę ogólną atmosferę strachu składa się szereg czynników (…) (str. 77).
Nie są jednak prześladowani za wtrącanie się do polityki, lecz `z powodu imienia Jezusa Chrystusa' (…) (str. 77).	Nie są jednak prześladowani za wtrącanie się do polityki, lecz , lecz `ze względu na imię Jezusa Chrystusa' (…) (str. 77).
Ta dobra nowina jest teraz głoszona w ponad 200 krajach i na wyspach morskich, aż po najdalsze krańce ziemi (str. 77).	Ta dobra nowina jest teraz głoszona w przeszło 200 krajach i na wyspach morskich, aż po najdalsze krańce ziemi (str. 77).
„Pokolenie”, które żyło, gdy w roku 1914 zaczął się spełniać znak, jest już dziś w podeszłym wieku. Pozostały czas musi więc być bardzo krótki. Wyraźnie wskazują na to stosunki międzynarodowe (str. 78).	Znak ten jest widoczny od roku 1914, pozostały czas musi być zatem bardzo krótki. Wyraźnie wskazują na to stosunki międzynarodowe (str. 78).
Pokolenie drugiej wojny światowej, moje pokolenie, zawsze będzie uważać ten konflikt, którego było świadkiem za wielki punkt zwrotny współczesności. (…) Pozwólmy sobie na tę próżność, na osobistą schadzkę z historią. Powinniśmy jednak wiedzieć, że (…) zapoczątkowała znacznie poważniejsze zmiany (…) (John K. Galbraith, **The Age of Uncertainty, Boston 1977, s. 133) (str. 78).**	Pokolenie II wojny światowej, moje pokolenie, zawsze będzie uważać ten konflikt, którego było świadkiem za wielki punkt zwrotny współczesności. (…) Powinniśmy jednak wiedzieć, że (…) zapoczątkowała znacznie poważniejsze zmiany (…) (John K. Galbraith, **The Age of Uncertainty, Boston 1977, s. 133) (str. 78).**
Wojna ta nie zniszczy ziemi ani nie doprowadzi do zagłady całego rodzaju ludzkiego (str. 79).	Wojna ta nie zniszczy ziemi ani nie unicestwi całego rodzaju ludzkiego (str. 79).
Rozumiem, dlaczego pan tak myśli. (…) Historycy twierdzą jednak, że wiek XX zdecydowanie się czymś różni (str. 80).	Chyba rozumiem, dlaczego pan tak myśli. Historycy twierdzą jednak, że wiek XX zdecydowanie się czymś różnił (str. 80).
Co prawda Jezus wyraźnie oświadczył, że nikt nie zna dnia ani godziny, ale szczegółowo opisał, co miało się dziać za życia danego pokolenia (str. 81).	Co prawda Jezus wyraźnie oświadczył, że nikt nie zna dnia ani godziny, ale szczegółowo opisał, co miało się dziać za życia pokolenia, które doczeka końca (str. 81).

Duch

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
6) czynnej mocy Bożej, czyli ducha świętego (str. 82).	6) czynnej siły Bożej, czyli ducha świętego (str. 82).
Jezus nazwał też ducha świętego „wspomożycielem” (…) i powiedział, że ten wspomożyciel będzie `naucza', „zaświadczy”, „powie” i `usłyszy' (str. 82).	Jezus nazwał też ducha świętego „wspomożycielem” (…) i powiedział, że będzie on `nauczać', `świadczyć', `mówić' i `słyszeć' (str. 82, 83).
Wprawdzie z jednych wersetów wynika, że duch `powiedział' ale inne fragmenty wyjaśniają, że działo się to ustami aniołów lub ludzi (str. 82).	Wprawdzie z jednych wersetów wynika, że duch `powiedział' ale inne fragmenty wyjaśniają, mówili to aniołowie lub ludzie (str. 82).
Powiedziano natomiast, że przemawiał z mocą (str. 83).	Powiedziano natomiast, iż jego mowa świadczyła o tym, że posiadał władzę (str. 83).
(…) wówczas - jak mówią Dzieje 2:1-11 - obserwatorzy byli poruszeni, ponieważ wszyscy mówcy, będący przecież Galilejczykami, opowiadali o wspaniałych dziełach Bożych jeżykami znanymi wielu przebywającym tam cudzoziemcom (str. 83).	(…) wówczas - jak mówią Dzieje 2:1-11 - obserwatorzy byli zdumieni, ponieważ wszyscy głosiciele, będący przecież Galilejczykami, opowiadali o wspaniałych rzeczach Bożych jeżykami znanymi wielu przebywającym tam cudzoziemcom (str. 83).
(…) w wyniku oddziaływania tego ducha uczniowie ani się nie trzęśli, ani nie tarzali po podłodze, tylko „głosili z odwagą Słowo Boże” (str. 83).	(…) w wyniku oddziaływania tego ducha uczniowie ani się nie trzęśli, ani nie tarzali po podłodze, lecz „ze śmiałością oznajmiali słowo Boże” (str. 83).
Czy zdolność mówienia w wielkim uniesieniu językiem, którego dany człowiek nigdy się nie uczył, dowodzi, że ma on ducha Bożego? (str. 84).	Czy to, że ktoś potrafi w wielkim uniesieniu mówić językiem, którego nigdy się nie uczył, dowodzi, że ma ducha Bożego? (str. 84).
Gdy (…) aktywna siła życiowa, opuszcza ciało, myśli człowieka giną, nie utrzymują się w żadnej innej dziedzinie (str. 84).	Gdy (…) aktywna siła życiowa, opuszcza ciało, myśli człowieka giną, nie utrzymują się w żadnej innej dziedzinie bytu (str. 84).

Duch świata

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Dlaczego skażenie duchem świata budzi taki niepokój? (str. 86).	Dlaczego skażenie duchem świata jest sprawą tak poważną? (str. 86).
Sprawia, że niektórzy ludzie uważają się za lepszych od przedstawicieli innych ras, narodowości, grup językowych lub warstw społecznych. Nawet ludzie służący Bogu muszą niekiedy rugować z serca resztki takich uczuć (str. 87).	Sprawia, że niektórzy uważają się za lepszych od ludzi różniących się od nich rasą, narodowością, językiem lub stopniem zamożności. Nawet słudzy Boży muszą niekiedy rugować z serca resztki takich uczuć (str. 87).
Łatwo opanowuje go strach przed śmiercią (dla przeciwstawienia zob. Mat 10:28, Hebr. 2:14, 15) (str. 89).	Łatwo opanowuje go strach przed śmiercią (por. Mat 10:28, Hebr. 2:14, 15) (str. 89).

Dusza

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
„Wiara, że dusza w dalszym ciągu żyje po rozkładzie ciała wynika nie tyle z prostej wiary, ile ze spekulacji filozoficznych czy teologicznych i dlatego w Piśmie Świętym nigdzie nie znajdziemy wyraźnego sprecyzowania takiej nauki” (**The Jewish Encyclopedia, 1910, t. VI, s. 564) (str. 92).**	Przekonanie, że po rozkładzie ciała dusza kontynuuje swój byt, jest w większym stopniu kwestią spekulacji filozoficznych lub teologicznych niż zwykłej wiary, toteż nie jest wyraźnie sformułowane w żadnym miejscu Pisma Świętego” (**The Jewish Encyclopedia, 1910, t. VI, s. 564) (str. 92).**
Z wersetu tego nie wynika, że w chwili śmierci duch unosi się w przestrzeń kosmiczną i wędruje tam, gdzie przebywa Bóg (str. 93).	Z wersetu tego nie wynika, że w chwili śmierci duch unosi się i wędruje tam, gdzie przebywa Bóg (str. 93).

E - J

Ewolucjonizm

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Porter Kier, naukowiec z Instytutu Smithsońskiego powiedział: „W muzeach na całym świecie jest około stu milionów *skatalogowanych i zidentyfikowanych skamieniałości” (New Scientist* z 15 stycznia 1981, s. 129) (str. 96, 97).**	Porter Kier, naukowiec z Instytutu Smithsońskiego powiedział: „W muzeach na całym świecie jest około stu milionów *skamieniałości, a wszystkie są skatalogowane i zidentyfikowane” (New Scientist* z 15 stycznia 1981, s. 129) (str. 97).**
A w książce *A Guide to Earth History* (Przewodnik po dziejach Ziemi) czytamy: „Na podstawie skamieniałości paleontologowie mogą nam przedstawić imponujący obraz życia w dawnych czasach” (Richard Carrington, Nowy Jork 1956, s. 48) (str. 97).	A w książce *A Guide to Earth History* (Przewodnik po historii Ziemi) czytamy: „Dzięki skamieniałościom paleontologowie mogą nam przedstawić imponujący obraz życia w dawnych czasach” (Richard Carrington, Nowy Jork 1956, s. 48) (str. 97).
Niewątpliwie godzi się wierzyć we wszystko, co można poprzeć niezbitymi dowodami, prawda? (str. 100).	Niewątpliwie warto wierzyć we wszystko, co można poprzeć niezbitymi dowodami, prawda? (str. 100).
Ja też tak to widzę (str. 101).	Ja też tak robię (str. 101).

Fałszywi prorocy

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Duch święty nie jest osobą, lecz czynną mocą Jehowy, a jego owoce muszą być widoczne w życiu prawdziwych czcicieli Boga (str. 106).	Duch święty nie jest osobą, ale czynną siłą Jehowy, a jego owoce muszą być widoczne w życiu prawdziwych czcicieli Boga (str. 107).

Filozofia

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Słowo filozofia wywodzi się z języka greckiego od rdzeni wyrazów oznaczających „umiłowanie mądrości” (str. 107).	Słowo „filozofia” wywodzi się z języka greckiego i znaczy „umiłowanie mądrości” (str. 107).

Grzech

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Ponieważ zostali już tak stworzeni, więc przejawem niedoskonałości byłaby niemożliwość dokonania takiego wyboru (str. 112).	Skoro tak właśnie ich stworzył przejawem niedoskonałości byłaby niemożliwość dokonania takiego wyboru (str. 112).
Jak grzech wpływa na naszą więź z Bogiem? (str. 114).	Jak grzech wpływa na osobistą więź z Bogiem? (str. 114).

Jehowa

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Jehowa jest Stwórcą i całkiem słusznie Najwyższym Władcą wszechświata. „Jehowa” jest zapisem fonetycznym hebrajskiego tetragramu (…) (str. 115)
Gdzie w polskich przekładach można znaleźć imię Boże? Biblia w przekładzie Jakuba Wujka Biblia gdańska Biblia Tysiąclecia Przekład KUL-u Biblia Warszawska Biblia poznańska Biblia Szymona Budnego Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego Dzieje Apostolskie w przekładzie Romana Brandstaettera (str. 115, 116)	Gdzie w polskich przekładach można znaleźć imię Boże? Biblia w przekładzie Jakuba Wujka Biblia gdańska Biblia Tysiąclecia Przekład KUL-u Biblia Warszawska Biblia Warszawsko-Praska Biblia poznańska Biblia nieświecka Szymona Budnego Przekład Nowego Świata Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego (str. 115-117).
Żyjący w IV wieku Hieronim napisał: "Mateusz, który jest też zwany Lewim i który z poborcy podatków został apostołem, pierwszy ze wszystkich ewangelistów ułożył w Judei po hebrajsku i literami hebrajskimi Ewangelię o Chrystusie, ku pożytkowi tych spośród obrzezanych, którzy uwierzyli" (*De viris inlustribus, rozdz. III) (str. 117).*	Żyjący w IV wieku Hieronim napisał: „Mateusz, zwany także Lewi, ze celnika apostoł, pierwszy w Judei dla Żydów, którzy uwierzyli, napisał Ewangelię Chrystusa hebrajskimi literami i słowami” (**O znakomitych mężach, rozdz. III, tłum. W. Szołdrski) (str. 117, 118).**
George Howard, profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Georgia, napisał (…) (str. 118).	Profesor George Howard z Uniwersytetu Georgia napisał (…) (str. 118).
Filip. 2:9-11: (…) (Podobnie w Bp i BT, a w przekładzie Wujka, w przypisie do 2:11 przyznano: „W gr.: ,że Panem jest Jezus na chwałę Boga Ojca'”. Zauważmy, że zaznaczono tu różnicę między Jezusem Chrystusem a Bogiem, jego ojcem, któremu Chrystus jest poddany) (str. 122).	Filip. 2:9-11: (…) [W przekładzie Wujka czytamy: „Żeby wszelki język wyznawał, że Pan Jezus jest w chwale Boga Ojca”. Jednak w przypisie do tego wersetu przyznano: W gr.: ,że Panem jest Jezus na chwałę Boga Ojca'”. Podobnie w Bg, Bp, BT i BW: „ku chwale”. (Zauważmy, że zaznaczono tu różnicę między Jezusem Chrystusem a Bogiem, jego ojcem, któremu Chrystus jest poddany) (str. 122).

Jezus Chrystus

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Ciekawe, że Jezus zganił mężczyznę, który nazwał go "nauczycielem dobrym" (str. 124).	Ciekawe, że Jezus zganił mężczyznę, który nazwał go "Dobrym Nauczycielem " (str. 123).
Czy Jezus Chrystus był tylko prorokiem, którego autorytet był mniej więcej równy autorytetowi Mojżesza, Buddy, Mahometa i innych przywódców religijnych? (str. 124).	Czy Jezus Chrystus był tylko prorokiem, którego autorytet był mniej więcej równy autorytetowi Mojżesza, Buddy, Muhammada i innych przywódców religijnych? (str. 124).
W *Encyclopedia Judaica* czytamy: „Żydzi za czasów rzymskich wierzyli, że Bóg go [Mesjasza] wzbudzi, żeby złamał jarzmo pogan i objął władzę nad przywróconym królestwem Izraela” (Jerozolima, 1971, t. 11, szp. 1407) (str. 125).	W *Encyclopedia Judaica* czytamy: „Żydzi z okresu rzymskiego [wierzyli, że Mesjasz] zostanie powołany przez Boga, by skruszyć jarzmo pogan i objąć władzę nad przywróconym królestwem Izraela” (Jerozolima, 1971, t. 11, szp. 1407) (str. 125).
Co takiego jest w tekście greckim, że niektórzy tłumacze decydują się na zwrot: „Słowo było Bogiem”? Rodzajnik określony (ho) jest przed pierwszym theთos' (Bóg), a nie ma go przed drugim. Konstrukcja rzeczownika z rodzajnikiem określonym wskazuje na tożsamość, osobowość, podczas gdy orzecznik bez rodzajnika poprzedzający czasowniki (zgodnie z budową zdania w języku greckim) wskazuje na charakter, czyli cechę (str. 126).	Co takiego jest w tekście greckim, że niektórzy tłumacze decydują się na zwrot: „Słowo było Bogiem”? Otóż przed pierwszym teos' (Bóg) jest rodzajnik (ho), natomiast przed drugim go nie ma, Obecność rodzajnika sygnalizuje, iż rzeczownik dotyczy konkretnej jednostki, osoby, podczas gdy orzecznik rzeczownikowy w liczbie pojedynczej nie poprzedzony rodzajnikiem i występujący przed czasownikiem (a tak zbudowane jest omawiane zdanie) wskazuje na czyjąś cechę. (str. 126).
Jeżeli zatem z okrzyku Tomasza ktoś wnioskuje, że Jezus jest `jedynym prawdziwym Bogiem' albo że jest trynitariańskim „Bogiem-Synem” to powinien jeszcze raz zastanowić się nad wypowiedzią samego Jezusa (str. 127).	Jeżeli zatem z okrzyku Tomasza ktoś wnioskuje, że Jezus jest `jedynym prawdziwym Bogiem' albo że jest „Bogiem-Synem”, wchodzącym w skład Trójcy, to powinien jeszcze raz zastanowić się nad wypowiedzią samego Jezusa (str. 127).
Nie możemy zarobić sobie na zbawienie (str. 130).	Nie możemy zapracować sobie na zbawienie (str. 130).
Ciekawe, że chociaż Bóg nie pozostawił w grobowcu ciała Jezusa (…), pozostały tam płócienne bandaże, którymi były owinięte (str. 132).	Ciekawe, że chociaż Bóg nie pozostawił w grobowcu ciała Jezusa (…), pozostały tam płótna, którymi były owinięte (str. 132).
Widocznie pan wierzy w Jezusa (str. 133).	Rozumiem, że pan wierzy w Jezusa (str. 133).
Czy uznajecie Jezusa za swego Zbawiciela? (str. 133).	Czy uznajecie Jezusa za swego osobistego Zbawiciela? (str. 133).

K - M

Kobiety

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
A patrząc z duchowego punktu widzenia, wśród powołanych do udziału razem z Chrystusem w niebiańskim Królestwie, nie ma żadnej różnicy między mężczyzną a kobietą (str. 135).	A patrząc z duchowego punktu widzenia, wśród powołanych do udziału razem z Chrystusem w niebiańskim Królestwie, nie ma żadnej różnicy między mężczyznami a kobietami (str. 135).
Czy kobiety mogą być sługami Bożymi? (str. 136).	Czy kobiety mogą pełnić odpowiedzialne funkcje w zborze? (str. 136).
A zatem mimo że kobiety wnoszą cenny wkład do działalności zborowej, to jednak nie są upoważnione do przewodniczenia ani do wysuwania się na czoło przez udzielanie wskazówek w obecności wykwalifikowanych mężczyzn (str. 136).	Chociaż więc kobiety wnoszą cenny wkład do działalności zborowej, to jednak nie są upoważnione do przewodniczenia ani do wysuwania się na czoło przez udzielanie wskazówek w obecności wykwalifikowanych mężczyzn (str. 136).
Pierwszy człowiek Adam nie narodził się kobiety, tylko został stworzony przez Boga. Przy stwarzaniu Ewy Bóg posłużył się żebrem Adama i oświadczył, że miała być pomocnicą swego męża (str. 137).	Pierwszy człowiek Adam nie narodził się kobiety, lecz został stworzony przez Boga. Stwarzając Ewę Bóg posłużył się żebrem Adama i oświadczył, że ma ona być pomocnicą swego męża (str. 137).

Krew

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Niezwykły płyn w systemie naczyniowym człowieka oraz większości wielokomórkowców w świecie zwierząt; przenosi produkty odżywcze i tlen (str. 138).	Niezwykły płyn w systemie naczyniowym człowieka oraz większości zwierząt wielokomórkowych; rozprowadza produkty odżywcze i tlen (str. 139).
Jehowa, źródło życia, dał nam jednoznaczne pouczenia co do sposoby używania krwi (str. 138).	Jehowa, jako Źródło życia, dał nam jednoznaczne pouczenia co do sposoby używania krwi (str. 139).
Minucjusz Feliks (III w. n.e.): „(…) Tak *bardzo unikamy krwi ludzkiej, że wśród naszych potraw nie spotyka się nawet krwi jadalnych zwierząt” (The Ante-Nicene Fathers, Grand Rapids, Michigan 1956, wyd.* A. Roberts i J. Donaldson, t. IV, s. 192) (str. 140).	Minucjusz Feliks (III w. n.e.): „(…) *Do tego stopnia wystrzegamy się [spożywania] ludzkiej krwi, że nawet obywamy się w naszych pokarmach bez krwi zwierząt” (Pisma starochrześcijańskich pisarzy, wyd. przez Akademię Teologii Katolickiej, Warszawa 1988, t. XLIV, s. 66) (str. 140, 141).*
Często dla uzupełnienia objętości osocza można zastosować po prostu roztwór soli kuchennej, płyn Ringera lub dekstran, a są to środki dostępne niemal we wszystkich nowoczesnych szpitalach. Przez stosowanie tych substancji można uniknąć ryzyka związanego z przetaczaniem krwi (str. 141).	Często dla uzupełnienia objętości osocza można zastosować po prostu roztwór fizjologiczny (0,9% roztwór soli kuchennej), płyn Ringera lub dekstran, a są to środki dostępne niemal we wszystkich nowoczesnych szpitalach. Stosowanie tych substancji pozwala uniknąć ryzyka związanego z przetaczaniem krwi (str. 141).
W czasopiśmie *Canadian Anaesthetists' Social Journal* (ze stycznia 1975, s. 12) czytamy: „Preparaty zastępcze osocza mają tę zaletę, że pozwalają uniknąć niebezpieczeństw związanych z transfuzją krwi: infekcji bakteryjnej lub wirusowej, powikłań poprzetoczeniowych oraz uczulenia czynnikiem Rh” (str. 141).	W czasopiśmie *Canadian Anaesthetists' Social Journal* (styczeń 1975, s. 12) czytamy: „Zaletą preparatów zastępczych osocza jest brak niebezpieczeństw związanych z transfuzją: infekcji wirusowych i bakteryjnych, powikłań poprzetoczeniowych oraz uczulenia czynnikiem Rh” (str. 141).
Świadkowie Jehowy nie mają żadnych religijnych zastrzeżeń przeciw stosowaniu niekrwiopochodnych środków uzupełniających objętość osocza (str. 141).	Świadkowie Jehowy nie mają żadnych religijnych zastrzeżeń przeciw stosowaniu niekrwiopochodnych środków zastępczych osocza (str. 141).
Każdego zabiegu chirurgicznego można z powodzeniem dokonać bez transfuzji krwi (str. 141).	Bez transfuzji można z powodzeniem dokonać wszelkiego rodzaju zabiegów chirurgicznych (str. 141).
Dr Denton Cooley z Teksańskiego Instytutu Kardiologicznego powiedział (…) (str. 142).	A dr Denton Cooley z Instytutu Chorób Serca w Teksasie powiedział (…) (str. 142).
Ależ my zgadzamy się na transfuzje, tylko te bezpieczniejsze. Przyjmujemy transfuzje, które nie grożą się nabawieniem takich chorób, jak AIDS, zapalenie wątroby i malaria. Tak jak wszyscy kochający rodzice, chcemy zapewnić naszym dzieciom jak najlepsze leczenie (str. 142).	Ależ my zgadzamy się na każdą bezpieczną metodę leczenia. Tak jak wszyscy kochający rodzice, chcemy zapewnić naszym dzieciom jak najlepsze leczenie. Dlatego w razie potrzeby zabieramy dzieci do szpitala i prosimy, by nie stosowano metod, które grożą nabawieniem się takich chorób, jak AIDS, zapalenie wątroby czy malaria (str. 142, 143).
Czy pan wie, że to Biblia każe wstrzymywać się od krwi? (str. 143).	Czy pan wie, że to w Biblii nakazano wstrzymywać się od krwi? (str. 144).

Królestwo

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Czy nie jest to raczej stan ludzkiego serca? (str. 144).	Czy nie jest to stan ludzkiego serca? (str. 145).
Ustanie wpływ Diabła popychającego do nieludzkich czynów oraz wpływ demonów, wskutek którego wielu stale żyje pod strachem (str. 146).	Ustanie wpływ Diabła popychającego do nieludzkich czynów oraz wpływ demonów, wskutek którego wielu stale żyje w strachu (str. 147).
Już apostołowie Jezusa dopytywali się o to, a jego odpowiedź ma dla nas doniosłe znaczenie (Mat 24:3-14; Łuk. 21:29-32) (str. 152).	Już apostołowie Jezusa dopytywali się o to, a jego odpowiedź ma dla nas doniosłe znaczenie (Mat 24:3-14; Łuk. 21:29-32) (str. 152).
Właśnie dlatego przyszedłem do pana. Proszę zobaczyć, co jest napisane w Mateusza 25:31-33 (str. 152).	Właśnie dlatego przyszedłem do pana. Proszę zobaczyć, co jest napisane w Mateusza 24:14 (str. 152).

Krzyż

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W klasycznej greczyźnie słowo to oznaczało po prostu ustawioną pionowo belkę, czyli pal (str. 153).	W klasycznej grece słowo to oznaczało po prostu ustawioną pionowo belkę, czyli pal (str. 153).
Czy ma to jakiś związek ze straceniem Syna Bożego? (str. 153).	W jaki sposób stracono Syna Bożego? (str. 153).
W książce J. D. Parsona *The Non-Christian Cross* (Niechrześcijański krzyż, Londyn 1896) czytamy: „W oryginalnej greczyźnie licznych pism tworzących Nowy Testament nie ma ani jednego zdania (…) (str. 153).	W książce J. D. Parsona *The Non-Christian Cross* (Niechrześcijański krzyż, Londyn 1896) czytamy: „W oryginalnej grece licznych pism tworzących Nowy Testament nie ma ani jednego zdania (…) (str. 153).
Chyba można uznać, że w czasach przedchrześcijańskich (…) wiązało się to z jakąś formą kultu sił *przyrody (Encyclopedia Britannica, 1946, t. 6, s. 753).*	*Chyba można uznać, że w czasach przedchrześcijańskich (…) wiązało się to z jakąś formą kultu przyrody (Encyclopedia Britannica, 1946, t. 6, s. 753).*
Czy sporządziłbyś sobie podobiznę narzędzia egzekucji? Czy przechowywałbyś ją z szacunkiem , czy raczej byś jej unikał? (str. 156).	Czy sporządziłbyś sobie przedmiot przypominający narzędzie egzekucji? Czy otaczałbyś takie narzędzie szacunkiem, czy raczej czuł do niego odrazę? (str. 156).

Małżeństwo

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Związek mężczyzny i kobiety, którzy postanawiają żyć razem jako mąż i żona zgodnie z miernikami wyłuszczonymi w Piśmie Świętym (str. 159).	Związek mężczyzny i kobiety, którzy postanawiają żyć razem jako mąż i żona zgodnie z zasadami wyłuszczonymi w Piśmie Świętym (str. 159).
Warto zaznaczyć, że sam Jehowa Bóg, Władca Wszechświata, połączył Adama i Ewę (str. 160).	Na uwagę zasługuje fakt, że sam Jehowa Bóg, Władca Wszechświata, połączył Adama i Ewę (str. 160).
Wówczas zażądał, aby Jego słudzy powrócili do miernika ustanowionego w Edenie (str. 161).	Wówczas zażądał, aby Jego słudzy powrócili do wzoru ustanowionego w Edenie (str. 161).
Również dzisiaj nie jest to dozwolone wśród chrześcijan. Według wszelkiego prawdopodobieństwa w następstwie zawarcia związku małżeńskiego z bliskim krewnym zostają przeniesione na potomstwo szkodliwe czynniki dziedziczne (str. 164).	Również dzisiaj nie jest to dozwolone wśród chrześcijan. W następstwie zawarcia związku małżeńskiego z bliskim krewnym istnieje większe prawdopodobieństwo, że zostaną przeniesione na potomstwo szkodliwe czynniki dziedziczne (str. 163, 164).
4) Prowadzenie rozmów w sposób życzliwy i rozważny; unikanie wybuchów złości, gderania i cierpkich uwag (str. 165).	4) Prowadzenie rozmów w sposób życzliwy i rozważny; unikanie wybuchów złości, utyskiwania i cierpkich uwag (str. 165).

Maria (matka Jezusa)

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W *New Catholic Encyclopedia* (…) przyznano, że jeśli chodzi o greckie słowa aთdelთfoi' i aთdelთfai', użyte w Mat 13:55, 56, to „za czasów ewangelistów oznaczały one w greckojęzycznym świecie rodzonego brata i rodzoną siostrę i tak je rozumiał czytelnik (…) (str. 167).	W *New Catholic Encyclopedia* (…) przyznano, że jeśli chodzi o greckie słowa adelfoi' i adelfai', użyte w Mat 13:55, 56, to „za czasów ewangelisty oznaczały one w greckojęzycznym świecie rodzonego brata i rodzoną siostrę i tak je rozumiał czytelnik (…) (str. 167).
Uwypuklono to wyraźnie różnicę między cielesnymi braćmi Jezusa, a braćmi duchowymi, czyli jego uczniami (str. 167).	Uwypuklono to wyraźnie różnicę między rodzonymi braćmi Jezusa, a braćmi duchowymi, czyli jego uczniami (str. 167).
Wówczas to, w Symbolu Nicejskim, Kościół nazwał Jezusa „Bogiem prawdziwym”. Później na Soborze Efeskim w roku 431, Kościół uznał Marię za Theთoთto'kos, to znaczy „Bożą Rodzicielkę” lub „Matkę Bożą” (str. 168).	Wówczas to, w „Symbolu nicejskim”, Kościół nazwał Jezusa „Bogiem prawdziwym”. Później na Soborze efeskim w roku 431, Kościół uznał Marię za Theotòkos, to znaczy „Bożą Rodzicielkę” lub „Matkę Bożą” (str. 168).
(…) *New Catholic Encyclopedia* (1967, t. I, s. 972) podaje: „W Biblii nie ma jednoznacznej wzmianki o Wniebowzięciu, jednak Papież obstaje w swej bulli przy tym, że prawda ta koniec końców oparta jest na Piśmie Świętym” (str. 169).**	(…) *New Catholic Encyclopedia* (1967, t. I, s. 972) podaje: „W Biblii nie ma jednoznacznej wzmianki o Wniebowzięciu, jednak Papież obstaje w swej bulli przy tym, że najważniejszym fundamentem tej prawdy jest Pismo Święte” (str. 170).
Praktyka ta została wyraźnie zalecona przez Sobór Watykański II (1962-1965) (str. 170).	Praktyka ta została wyraźnie zalecona przez sobór Watykański II (1962-1965) (str. 170).
Ta zaś pokornie przyjęła pouczenie (str. 171).	Ta zaś pokornie przyjęła skorygowanie (str. 171).

Modlitwa

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Czy znajdujesz czas na dowiadywanie się ze Słowa Jehowy, co w Jego oczach jest sprawiedliwe a co złe? (str. 173).	Czy znajdujesz czas na dowiadywanie się ze Słowa Jehowy, co według Niego jest prawe, a co złe? (str. 173).

Mówienie językami

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W książce (…) (Ruchy religijne we współczesnej Ameryce, wyd. Irving I. Zaretsky i Mark P. Leone przytaczających wypowiedzi L. P. Gerlacha) (…) (str. 177).	W książce (…) (Ruchy religijne we współczesnej Ameryce, pod red. Irvinga I. Zaretsky i Marka P. Leone przytaczających wypowiedzi L. P. Gerlacha) (…) (str. 177).
W I wieku cudowne dary ducha, w tym także „mówienie językami”, były dowodem, że Bóg przestał darzyć łaską żydowski system religijny, okazując ją nowo powstałemu zborowi chrześcijańskiemu (str. 177).	W I wieku cudowne dary ducha, w tym także „mówienie językami”, były dowodem, że Bóg przestał darzyć łaską żydowski system religijny, a okazuje ją nowo powstałemu zborowi chrześcijańskiemu (str. 177).
Ze sprawozdania biblijnego wynika, że zarówno ten dar, jak i pozostałe dary zawsze były udzielane albo po włożeniu na kogoś rąk apostołów Jezusa Chrystusa, albo w ich obecności (str. 180).	Z Biblii wynika, że zarówno ten dar, jak i pozostałe dary zawsze były udzielane albo po włożeniu na kogoś rąk apostołów Jezusa Chrystusa, albo w ich obecności (str. 180).

Msza

Prowadzenie rozmów, 1991

Prowadzenie rozmów, 2001

Według Świętej Kongregacji do Spraw Liturgii Kościoła rzymskokatolickiego msza jest „ofiarą uwieczniającą Ofiarę Krzyża (…); świętą ucztą, w której dzięki przyjęciu komunii z Ciała i Krwi Pana Lud Boży uczestniczy w dobrodziejstwach ofiary paschalnej (str. 181).

Według Świętej Kongregacji do Spraw Liturgii Kościoła rzymskokatolickiego msza jest „ofiarą przedłużającą Ofiarę Krzyża (…); świętą ucztą, dzięki której Lud Boży przez komunię w Ciele i Krwi Pana uczestniczy w dobrodziejstwach ofiary paschalnej (str. 181).

Czy Jezus życzył sobie, aby tę pamiątko obchodzono codziennie lub co tydzień?

W Dużym katechizmie religii katolickiej powiedziano: „Wszyscy wierni (…) są pod grzechem śmiertelnym obowiązani w każdą niedzielę i święto uczestniczyć we Mszy św.” (Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań-Warszawa-Lublin, 1959, s. 122) (str. 184).

Czy Jezus życzył sobie, aby tę pamiątko obchodzono codziennie lub co tydzień?

„W niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane, wierni zobowiązani są uczestniczyć we Mszy Świętej” (Kodeks Prawa Kanonicznego, Pallottinum 1984, kan. 1247) (str. 184).

N - O

Narkotyki

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Wyraz „narkotyki” ma różne znaczenia. W poniższym omówieniu chodzi o pozbawione wartości odżywczych substancje wywołujące zmianę nastroju, których zażywanie nie jest konieczne z medycznego punktu widzenia, a zażywa się je po to, by uciec od problemów życiowych, pogrążyć się w marzeniach bądź też wywołać stan błogości lub podniecenia (str. 185).	W poniższym omówieniu wyraz „narkotyki” odnosi się do substancji pozbawionych wartości odżywczych i wywołujących zmianę nastroju, których przyjmowanie nie jest konieczne z medycznego punktu widzenia, a zażywa się je po to, by uciec od problemów życiowych, wywołać halucynacje albo stan błogości lub euforię (str. 185).
W Biblii nie występują nazwy takich substancji jak heroina, kokaina, LSD, PCP (anielski proszek), marihuana i tytoń (str. 185).	W Biblii nie występują nazwy takich substancji jak heroina, kokaina, LSD, PCP („anielski proszek”), marihuana czy tytoń (str. 185).
Czy naprawdę miłuje Boga całą duszą i całym umysłem ten, kto praktykuje coś, co niepotrzebnie skraca życie i mąci umysł? (str. 186).	Czy naprawdę miłuje Boga całą duszą i całym umysłem ten, kto praktykuje coś, co mąci umysł i niepotrzebnie skraca życie? (str. 186).
Grecki wyraz farּmaּki'a (…) dosłownie znaczy: „narkotyzowanie się” (str. 186).	Grecki wyraz farmakia (…) dosłownie znaczy: „stosowanie narkotyków” (str. 186).
Niektóre LEKI NARKOTYCZNE uśmierzają ból (…). Wdychanie oparów niektórych ROZPUSZCZALNIKÓW może wywołać uczucie podniecenia, a zarazem bełkotliwą mowę (str. 187).	Niektóre NARKOTYKI uśmierzają ból (…). Wdychanie oparów niektórych ROZPUSZCZALNIKÓW może wywołać uczucie podniecenia, ale też bełkotliwą mowę (str. 187).
Druga dziedzina dotyczy natury czysto fizycznej. Wchodzą tu w grę niepokojące zjawiska, takie jak nagminne wśród palaczy marihuany chroniczne zapalenie oskrzeli bądź też realne niebezpieczeństwo szkodliwego oddziaływania na wydzielanie hormonów oraz na system immunologiczny, a nawet możliwość *zachorowania na raka (Gazette, Montreal, 22 marca 1979, s. 9) (str. 188).*	Wchodzą tu w grę niepokojące zjawiska, takie jak nagminne wśród palaczy marihuany chroniczne zapalenie oskrzeli bądź też realne niebezpieczeństwo poważnych zaburzeń hormonalnych, niedomagań systemu odpornościowego, *a nawet zachorowania na raka (Gazette, Montreal, 22 marca 1979, s. 9) (str. 188).*
W czasopiśmie *Science* Digest podano następujące szczegóły: (…) Najbardziej widoczne skutki pojawiły się w obszarze przegrody mającej związek z uczuciami, w hipokampie [rogu Ammona], wpływającym na procesy pamięciowe oraz w jądrze migdałowatym, od którego zależą pewne funkcje zachowania (marzec 1981, s. 104) (str. 188).	W czasopiśmie *Science* Digest podano następujące szczegóły: (…) Najbardziej widoczne skutki pojawiły się w obszarze przegrody mającej związek z uczuciami, w hipokampie, wpływającym na procesy pamięciowe oraz w ciele migdałowatym, od którego zależą pewne mechanizmy zachowania marzec 1981, s. 104) (str. 188).
Alkohol jest pożywieniem i w wyniku przemiany materii w organizmie dostarcza mu energii, a produkty końcowe tego procesu organizm wydala (str. 188).	Alkohol jest substancją pokarmową i w wyniku przemiany materii dostarcza organizmowi energii energii, a produkty końcowe tego procesu podlegają wydaleniu (str. 188).
„Jeśli chodzi o możliwości wywoływania łagodnego odurzenia to czterohodrokanabinol [w marihuanie] jest cząsteczka w cząsteczkę *10 000 razy silniejszy* niż alkohol (…). Organizm wydala czterohodrokanabinol *powoli i trzeba wieli miesięcy, aby zneutralizować skutki jego działania” (Executive Health Report* z października 1977, s. 3) (str. 188, 189).**	„Jeśli chodzi o możliwości wywoływania łagodnego odurzenia to THC [w marihuanie] jest *10 000 razy silniejsza niż cząsteczka alkoholu (…). Organizm wydala THC* *powoli i trzeba wieli miesięcy, aby zneutralizować skutki jego działania” (Executive Health Report* z października 1977, s. 3) (str. 188, 189).**
„Są *przytłaczające dowody, że papierosy skracają życie (…) (Science 80, wrzesień/ październik, s. 42) (str. 189).*	„Istnieją *przytłaczające dowody, że papierosy skracają życie (…) (Science 80, wrzesień/ październik, s. 42) (str. 189).*
*(…) a w Trzecim Świecie, którego procentowy udział tytoniu wynosi 52%, wskaźnik procentowy takich zgonów rośnie (The Journal, Toronto, 1 września 1983, s. 16) (str. 189).*	(…) a w Trzecim Świecie, którego procentowy udział tytoniu wynosi 52%, wskaźnik procentowy takich zgonów szybko *rośnie (The Journal, Toronto, 1 września 1983, s. 16) (str. 189).*

Neutralność

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Jezus chciał zaznaczyć, że ci uczniowie nie mieli chwytać za broń cielesną (str. 193).	Jezus chciał zaznaczyć, że ci uczniowie nie mieli chwytać za broń (str. 193).
Jehowa kazał starożytnym Izraelitom podbić ziemię, którą dał im w dziedzictwo, oraz wytracić ludzi, których zdeprawowanie i urąganie prawdziwemu Bogu sprawiło, iż uznał ich za niegodnych dalszego życia(…). Niemniej jednak Rachab i Gibeonitom zostało okazane miłosierdzie, bo przejawili wiarę w Jehowę (str. 193, 194).	Jehowa kazał starożytnym Izraelitom podbić ziemię, którą dał im w dziedzictwo, oraz wytracić ludzi, których uznał za niegodnych dalszego życia, ponieważ byli zdeprawowani i urągali prawdziwemu Bogu (…). Niemiej Jehowa okazał miłosierdzie Rachab i Gibeonitom, bo przejawiali wiarę w Niego (str. 193, 194).
A z jakich powodów takie kraje toczą wojny? Czy dlatego, że spełniają wolę Stwórcy całej ziemi, czy raczej wchodzą w grę jakieś dążenia nacjonalistyczne? (str. 194).	A z jakich powodów takie narody toczą wojny? Czy dlatego, że spełniają wolę Stwórcy całej ziemi, czy raczej ze względów nacjonalistycznych? (str. 194).
„[ Chrześcijanie] odmawiali wszelkiego czynnego udziału w administracji cywilnej oraz wojskowej obronie imperium. (…) Było nie do pomyślenia, żeby chrześcijanie bez uchybienia bardziej uświęconemu obowiązkowi mogli być żołnierzami, sędziami czy książętami” (Edward Gibbon, **History of Christianity, Nowy Jork 1891, ss. 162, 163) (str. 195).**	„[ Chrześcijanie] odmawiali wzięcia jakiegokolwiek czynnego udziału w administracji państwowej Cesarstwa i w jego obronie zbrojnej. (…) Niemożliwością było, aby chrześcijanin mógł zostać żołnierzem, dostojnikiem państwowym bądź władcą nie wyrzekając się tym samym obowiązku bardziej uświęconego” (Edward Gibbon, **Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, tłum. Z. Kierszys, Warszawa 1975, t. 2, s. 37) (str. 195).**
„(…) Przez całe wieki flaga angielska - czerwony krzyż św. Jerzego - była flagą religijną; w gruncie rzeczy *zawsze dążono do tego, żeby przez ceremonie kościelne nadać flagom państwowym charakter sakralny, a niejedna z nich wywodzi się z chorągwi kościelnych” (Encyclopedia Brittanica, 1946, t. 9, s. 343) (str. 196).*	„(…) Przez całe wieki flaga angielska - czerwony krzyż św. Jerzego - była flagą religijną; w gruncie rzeczy *wydaje się, że zawsze dążono do tego, by przez religię nadać flagom państwowym cechy świętości, a wiele z nich wywodzi się ze świętego sztandaru” (Encyclopedia Brittanica, 1946, t. 9, s. 343) (str. 196).*
„Chrześcijanie odmawiali (…) składania ofiar geniuszowi Cezara - co z grubsza odpowiada uchylaniu się dzisiaj od pozdrawiania sztandaru lub powtarzania przysięgi na wierność. (…) (D. P. Mannix, **Those About to Die, Nowy Jork 1958, ss. 135, 137).**	„Chrześcijanie odmawiali (…) składania ofiar geniuszowi Cezara - co z grubsza odpowiada uchylaniu się dziś od pozdrawiania sztandaru lub powtarzania przysięgi na wierność. (…) (D. P. Mannix, **Those About to Die, Nowy Jork 1958, ss. 135, 137).**
Być może dzisiaj (…) nie dopatrujemy się różnicy między tym aktem a podniesieniem ręki przy pozdrawianiu sztandaru lub jakiegoś wybitnego męża stanu (…) (M. F. Eller, **The Beginnings of the Christian Religion, New Haven, Connecticut 1958, ss. 208, 209) (str. 197).**	Być może dzisiaj (…) nie dopatrujemy się różnicy między tym aktem a (…) podniesieniem ręki przy pozdrawianiu sztandaru lub jakiegoś wybitnego męża stanu (…) (M. F. Eller, **The Beginnings of the Christian Religion, New Haven, Connecticut 1958, ss. 208, 209) (str. 197).**
Są przekonani, że najlepsze, co mogą zrobić dla swych bliźnich, to dzielić się z nimi dobrą nowiną o Królestwie Bożym, które raz na zawsze rozwiąże problemy piętrzące się przed ludzkością i które otwiera wspaniałe perspektywy życia wiecznego przed wszystkimi jego zwolennikami (str. 198).	Są przekonani, że najlepsze, co mogą zrobić dla swych bliźnich, to dzielić się z nimi dobrą nowiną o Królestwie Bożym, które raz na zawsze rozwiąże problemy piętrzące się przed ludzkością i które otwiera wspaniałe perspektywy życia wiecznego przed każdym, kto się opowie po jego stronie (str. 198).

Niebo

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Z przytoczonego tu przykazania Bożego wynika, że Bóg ostrzegł człowieka przed obraniem drogi, która prowadzi do śmierci. (…) Nagrodą za posłuszeństwo miało nieprzerwane życie, życie wieczne w Raju, który Bóg dał człowiekowi (str. 199).	Z przytoczonego tu nakazu Bożego wynika, że Bóg ostrzegł człowieka przed obraniem drogi, która prowadzi do śmierci. (…) Nagrodą za posłuszeństwo miało nieprzerwane życie, życie wieczne w raju, który Bóg dał człowiekowi (str. 199).
`Duchom w więzieniu' musiało być zatem ogłoszone orędzie sądu (str. 200).	`Duchom w więzieniu' musiał być zatem ogłoszony wyrok (str. 200).
Jezus powiadamia tutaj, że jego wierni apostołowie, z którymi rozmawiał, znajdą się kiedyś razem z nim w „domu” jego Ojca, to znaczy w niebie. Nic jednak tu nie wspomina, ilu jeszcze innych pójdzie do nieba (str. 201).	Jezus wyjaśnia tutaj, że jego wierni apostołowie, z którymi rozmawiał, znajdą się kiedyś razem z nim w „domu” jego Ojca, to znaczy w niebie. Nie wspomina jednak, ilu jeszcze innych pójdzie do nieba (str. 201).
Wspomniana w Objawieniu 19:1, 6 (NW) „wielka rzesza w niebie” to nie to samo, co „wielka rzesza” z Objawienia 7:9. (…) Wyrażenie „wielka rzesza” ma w Biblii różne znaczenia (str. 204).	Wspomniana w Objawieniu 19:1, 6 „ogromna rzesza w niebie” to nie to samo, co „wielka rzesza” z Objawienia 7:9. (…) Greckie wyrażenie tłumaczone między innymi na „wielka rzesza” ma w Biblii różne znaczenia (str. 204).

Niezależność

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Czy przyłączyłbyś się do szajki, której członkowie powiedzieliby ci, że wiedzą jak bez większego wysiłku zdobyć mnóstwo pieniędzy? (str. 207).	Czy przyłączyłbyś się do gangu, którego członkowie powiedzieliby ci, że wiedzą jak bez większego wysiłku zdobyć mnóstwo pieniędzy? (str. 207).
Jakich niezależnych postaw muszą unikać ci, którzy twierdzą, że służą Bogu? (str. 208).	Jakich przejawów niezależności muszą wystrzegać się ci, którzy twierdzą, że służą Bogu? (str. 208).

Obrazy

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Na temat tej praktyki w Kościele rzymskokatolickim powiedziano w *New Catholic Encyclopedia* (1967, t. VII, s. 372): „Ponieważ cześć oddawana obrazowi dotyczy wyobrażonej w ten sposób osoby, więc taką samą czcią, jaka się jej należy, można otaczać przedstawiający ją obraz” (str. 209).	Na temat tej praktyki w Kościele rzymskokatolickim powiedziano w *New Catholic Encyclopedia* (1967, t. 7, s. 372): „Skoro cześć oddawana wizerunkowi ostatecznie przechodzi na wyobrażoną przez niego osobę, wobec tego taką samą cześć, jaka się należy tej osobie, można okazywać jej wizerunkowi” (str. 209).

Odstępstwo, Okup

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Chociaż złym ludziom pozwolono urzeczywistnić ich niecny zamiar zgładzenia go, to jednak jego śmierć była prawdziwą śmiercią ofiarną (str. 217).	Chociaż niegodziwym ludziom pozwolono urzeczywistnić ich niecny zamiar zgładzenia go, to jednak jego śmierć była prawdziwą śmiercią ofiarną (str. 217).

Organizacja

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Członkowie organizacji stanowią jedno w świetle przepisów administracyjnych, norm prawnych oraz stawianych wymagań. Oddani Bogu i ochrzczeni Świadkowie Jehowy przyłączają się do organizacji Jehowy z własnego wyboru; (…) (str. 223).	Członkowie organizacji mają wspólne przepisy administracyjne, normy lub wymagania. Oddani Bogu i ochrzczeni Świadkowie Jehowy stają się członkami organizacji Jehowy z własnego wyboru; (…) (str. 223).
(…) takim jak Noe i Abraham, którzy byli w swoich rodzinach rzecznikami Jehowy (str. 224).	(…) takim jak Noe i Abraham, którzy w swoich rodzinach odgrywali rolę Jego rzeczników (str. 224).
Ponadto struktury całej materii wyraża się tak ścisłymi wzorami matematycznymi, że uczeni zdołali przewidzieć istnienie niektórych pierwiastków chemicznych, zanim je odkryto (str. 225).	Ponadto w strukturze całej materii jest widoczny matematyczny porządek, i to tak ścisły, że uczeni zdołali przewidzieć istnienie niektórych pierwiastków chemicznych, zanim je odkryto (str. 225).
W pełni uznaje żywotną rolę Jezusa Chrystusa w zamierzeniu Bożym jako tego, który wykazuje pełnoprawność zwierzchnictwa Jehowy, jest Głównym Pełnomocnikiem w sprawie życia, głową zboru chrześcijańskiego i panującym Królem Mesjańskim (str. 227).	W pełni uznaje doniosłą rolę Jezusa Chrystusa w zamierzeniu Bożym - jest on Obrońcą prawowitego zwierzchnictwa Jehowy, Naczelnym Pełnomocnikiem w sprawie życia oraz Głową zboru chrześcijańskiego i panującym mesjańskim Królem (str. 227).

Pamiątka (Wieczerza Pańska)

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Zachowując aż do śmierci prawość wobec Jehowy, Jezus udowodnił, że grzech Adama nie wynikał z jakiegoś błędu popełnionego przez Stwórcę przy stwarzaniu i że człowiek jest w stanie zachować w sposób doskonały prawdziwą pobożność nawet pod najsilniejszą presją. W ten sposób Jezus oczyścił z zarzutów Jehowę Boga jako Stwórcę i Władcę wszechświata (str. 228).	Zachowując aż do śmierci nieskazitelną lojalność wobec Jehowy, Jezus udowodnił, że grzech Adama nie wynikał z jakiegoś błędu popełnionego przez Boga przy stwarzaniu i że człowiek może w sposób doskonały pozostać oddany Stwórcy mimo najsilniejszej presji. Tym samym Jezus stanął w obronie Jehowy Boga jako Stwórcy i prawowitego Władcy Wszechświata (str. 228).
Jakąż to hańbą okryłoby jego Ojca i jakże wielką stratę poniosłaby ludzkość, gdyby zawiódł! (str. 229).	Gdyby zawiódł, jakąż to hańbą okryłoby jego Ojca i jakże wielką stratę poniosłaby ludzkość! (str. 229).
Ustanawiając Pamiątkę, Jezus tak powiedział o niekwaszonym chlebie, który podał apostołom: (…) (str. 229).	Ustanawiając Pamiątkę, Jezus tak powiedział o przaśnym chlebie, który podał apostołom: (…) (str. 229).
Słowa jego wskazują też na to, że dzięki niej miało wejść w życie nowe przymierze między Jehową Bogiem a zborem chrześcijańskim, który został namaszczonym duchem (str. 229).	Słowa jego wskazują też na to, że dzięki niej miało wejść w życie nowe przymierze między Jehową Bogiem a zborem chrześcijan namaszczonym duchem (str. 229).
Kto ma uczestniczyć w spożywaniu chleba i wina? (str. 229)	Kto ma spożywać chleb i wino? (str. 229)
Jak w takim razie można `spożywać ciało Syna Człowieczego i pić jego krew' w sposób symboliczny, jeśli nie przez udział w spożywaniu chleba i wina podczas Pamiątki? (str. 230).	Jak w takim razie można `jeść ciało Syna Człowieczego i pić jego krew' w sposób symboliczny, jeśli nie przez udział w spożywaniu chleba i wina podczas Pamiątki? (str. 230).

Piekło

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W innych używa się w tych samych wersetach wyrazów „grób”, „kraina umarłych” itp. (str. 231).	W innych używa się w tych samych wersetach wyrazów „grób”, „kraina umarłych” i tym podobnych. (str. 232).
Jeżeli umarli nie mają żadnej świadomości, to nie mogą też odczuwać bólu (str. 232).	Jeżeli umarli nie są świadomi niczego, to nie mogą też odczuwać bólu (str. 232).
Chociaż hebrajskie słowo *nefesz* [w Pismach Hebrajskich] często bywa tłumaczone na ,dusza', to jednak przypisywanie mu znaczenie jego greckiego odpowiednika byłoby błędne. Nigdy nie wyobrażano sobie *nefesz* jako czegoś funkcjonującego w oderwaniu od ciała. *(…). (The Encyclopedia Americana, 1977, t. 25, s. 236) (str. 232).*	Chociaż hebrajskie słowo *nefesz* [w Pismach Hebrajskich] często bywa tłumaczone na ,dusza', to jednak przypisywanie mu znaczenie jego greckiego odpowiednika byłoby błędne. *Nefesz* (…) nigdy nie jest pojmowane jako coś funkcjonującego niezależnie od ciała. *(…). (The Enc*yclopedia Americana, 1977, t. 25, s. 236) (str. 232).**
Czy Jezus nie przebywał przynajmniej przez pewien czas w piekle, czuli w Hadesie (…)? (str. 233).	Czyż Jezus nie przebywał przynajmniej przez pewien czas w piekle, czuli w Hadesie (…)? (str. 233).
Gdyby brać je dosłownie, znaczyłoby to, że wszyscy cieszący się uznaniem Bożym mogą spoczywać na łonie jednego człowieka, Abrahama (…) (str. 237).	Gdyby brać je literalnie, znaczyłoby to, że wszyscy cieszący się uznaniem Bożym mogą spoczywać u piersi jednego człowieka, Abrahama (…) (str. 237).

Płeć (życie płciowe)

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Godna potępienia jest zatem rozpusta, a nie normalne stosunki płciowe między mężem a żoną (str. 239).	Za zło uznano zatem rozpustę, a nie normalne stosunki płciowe między mężem a żoną (str. 239).
Od nazwy Sodoma powstało słowo „sodomia”, które dawniej odnosiło się do praktyk homoseksualnych (str. 241).	Od nazwy Sodoma powstało słowo „sodomia”, które dawniej odnosiło się między innymi do praktyk homoseksualnych (str. 241).
Kto porzuca nieczyste praktyki, dostosowuje swe życie do sprawiedliwych mierników Jehowy i przejawia wiarę w Jego przebaczenie grzechów przez Chrystusa, ten bez względu na swą przeszłość może się cieszyć uznaniem Boga (str. 241).	Kto porzuca nieczyste praktyki, dostosowuje swe życie do prawych wymagań Jehowy i wierzy, że On przebacza grzechy przez Chrystusa, ten bez względu na swą przeszłość może się cieszyć uznaniem Boga (str. 241).
(…) ten jest w stanie przezwyciężyć nawet głęboko zakorzenione opaczne pragnienia, (…). Może w przeszłości dawali się ponosić wybuchom gniewu, ale poznanie woli Boga, pragnienie podobania się Jemu oraz pomoc Jego ducha pozwoliły im nauczyć się panowania nad sobą. Ktoś może mieć pociąg do trunków, ale z właściwych pobudek potrafi powstrzymywać się od picia, żeby nie zostać pijakiem (str. 241).	(…) ten jest w stanie przezwyciężyć nawet głęboko zakorzenione złe pragnienia, (…). Może w przeszłości nie panowali nad sobą i wybuchali gniewem, ale dzięki temu, że poznali wolę Boga, że pragną mu się podobać i korzystają z pomocy Jego ducha, potrafią powściągać emocje. Ktoś może był alkoholikiem, ale mając odpowiednią motywację, jest w stanie powstrzymywać się od picia, żeby nie wrócić do nałogu (str. 241).
Pochodzi od Stwórcy rodzaju ludzkiego; wyraźnie nakreśla, co trzeba robić, żeby się cieszyć Jego uznaniem (str. 242).	Pochodzi od Stwórcy ludzkości; wyraźnie nakreśla, co trzeba a czego nie wolno robić, żeby się cieszyć Jego uznaniem (str. 242).
A zatem bardzo istotne jest pytanie (…) (str. 242).	Dlatego bardzo istotne jest pytanie (…) (str. 242).

Pochwycenie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Ani to oświadczenie, ani jemu podobne w innych wersetach wcale nie przeczą wypowiedzi Jezusa zanotowanej w Jana 14:19 (str. 244).	Ani to oświadczenie, ani podobne w innych wersetach wcale nie przeczą wypowiedzi Jezusa zanotowanej w Jana 14:19 (str. 244).
Czy nie kłóci się to z przeżyciem proroka Eliasza? (str. 245)	Czy nie zaprzecza temu przeżycie proroka Eliasza? (str. 245)
Czy wierni chrześcijanie nie zostaną zabrani do nieba niepostrzeżenie i znikną z ziemi bez zaznawania śmierci? (str. 245).	Czy wierni chrześcijanie zostaną zabrani do nieba niepostrzeżenie i znikną z ziemi bez zaznawania śmierci? (str. 245).
Jaka ochrona w czasie wielkiego ucisku będzie zapewniona prawdziwym chrześcijanom? (str. 246).	Jak w czasie wielkiego ucisku Bóg ochroni prawdziwych chrześcijan? (str. 246).

Ponowne narodzenie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Przeżył to Jezus oraz 144 000 współdziedziców Królestwa niebiańskiego (str. 248).	Przeżył to Jezus i doświadcza tego 144 000 współdziedziców Królestwa niebiańskiego (str. 248).

Powrót Chrystusa

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Z tą obietnicą kojarzą się zachwycające wydarzenia pozostające w związku z Królestwem Bożym (str. 252).	Z tą obietnicą wiążą się zachwycające wydarzenia dotyczące Królestwa Bożego (str. 252).
Jego niewidzialna obecność miała być rozpoznana po wydarzeniach na ziemi (str. 254).	Ludzie mieli rozpoznać jego niewidzialną obecność po wydarzeniach na ziemi (str. 254).
Drudzy odrzucają dowody, ale gdy Chrystus zacznie działać jako wykonawca Boskiego wyroku wydanego na złych, wówczas nawet tacy - stawszy się świadkami jego potęgi - zrozumieją, że zagłada nie przychodzi od ludzi, tylko z nieba (str. 255).	Inni odrzucają dowody, ale gdy Chrystus zacznie działać przeciw niegodziwym jako Wykonawca Wyroków Bożych, wówczas nawet oni - stawszy się świadkami jego potęgi - zrozumieją, że zagłada nie przychodzi od ludzi, tylko z nieba (str. 254, 255).
Literalnie uczynili to podczas egzekucji Jezusa żołnierze rzymscy. Ale oni już dawno pomarli. A zatem musi chodzić o ludzie, którzy w „dniach ostatnich” podobnie maltretują, inaczej mówiąc: „przebijają” prawdziwych naśladowców Chrystusa (str. 255).	Literalnie uczynili to żołnierze rzymscy podczas egzekucji Jezusa. Ale oni już dawno pomarli. A zatem musi chodzić o ludzie, którzy w „dniach ostatnich” podobnie gnębią, inaczej mówiąc: „przebijają” prawdziwych naśladowców Chrystusa (str. 255).

Proroctwa

Przekład Nowego Świata (New World Translation)

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Członkowie owego komitetu tak się wypowiedzieli o swej pracy: „Tłumacze tego dzieła odczuwają zbożną bojaźń oraz darzą miłością Boga, Autora Pisma Świętego, i dlatego czują się wobec Niego szczególnie odpowiedzialni, żeby jak najwierniej przekazać Jego myśli i wypowiedzi. Są też przejęci odpowiedzialnością wobec wnikliwych czytelników, którzy w kwestii swego wiecznego zbawienia zdani są na przekład natchnionego Słowa Boga Najwyższego” (str. 259, 260).	Członkowie owego komitetu tak się wypowiedzieli o swej pracy: „Tłumacze **New World Translation of the Holy Scriptures, przejęci miłością i bojaźnią wobec Boskiego Autora Pisma Świętego, czują się przed Nim szczególnie odpowiedzialni, za jak najwierniejsze przekazanie Jego myśli i oznajmień. Poczuwają się też do odpowiedzialności przed wnikliwymi czytelnikami, którzy w dążeniu do wiecznotrwałego wybawienia zdani są na korzystanie z przekładu natchnionego Słowa Najwyższego Boga” (str. 259, 260).**
Przy wprowadzaniu poprawek do angielskiego Przekładu Nowego Świata z roku 1984 skorzystano między innymi z opublikowanej w roku 1977 Biblia Hebraica Sttutgartensia (str. 260).	Przy rewidowaniu angielskiego Przekładu Nowego Świata z roku 1984 skorzystano między innymi z opublikowanej w roku 1977 Biblia Hebraica Sttutgartensia (str. 260).
Chrześcijańskie Pisma Greckie tłumaczono przede wszystkim ze standardowego tekstu greckiego przygotowanego w roku 1881 przez Westcotta i Horta (…) (str. 260).	Chrześcijańskie Pisma Greckie tłumaczono przede wszystkim na podstawie greckiego tekstu krytycznego opublikowanego w roku 1881 przez Westcotta i Horta (…) (str. 260).
Czy rzeczywiście jest to tłumaczenie naukowe? (str. 260).	Czy rzeczywiście jest to przekład naukowy? (str. 260).
Liczne przypisy (…) wskazują na rozmaite możliwości tłumaczenia, gdzie jest dopuszczalny inny sposób oddania tekstu oryginału, przy czym wymienia się starożytne manuskrypty, które to popierają (str. 261).	Liczne przypisy (…) podają wariantowe wersje tekstu, pozwalające na inny sposób tłumaczenia danych fragmentów, przy czym wymienia się starożytne manuskrypty, które to popierają (str. 261).
W tłumaczeniach Chrześcijańskich Pism Greckich na co najmniej 38 innych języków również użyto rodzimej formy imienia Bożego (str. 261).	Rodzimej formy imienia Bożego użyto w tłumaczeniach Chrześcijańskich Pism Greckich na co najmniej 38 języków (str. 261).
Georgia oświadczył: „Ponieważ w kopiach Biblii Greckiej, która była Pismem Świętym wczesnego kościoła, ciągle pisano Tetragram [cztery hebrajskie litery imienia Bożego], więc trzeba przyjąć że w cytatach z Pism Świetych pisarze N[ owego] T[ estamentu] zachowywali Tetragram w tekście biblijnym” (*Journal of Biblical Literature* z marca 1977, s. 77) (str. 262).	Profesor George Howard z Uniwesytetu Stanu Georgia oświadczył: „Ponieważ w dalszym ciągu wypisywano tetragram [cztery hebrajskie litery imienia Bożego] w kopiach Biblii greckiej będącymi Pismami pierwszego kościoła, więc należałoby przyjąć, że pisarze N[ owego] T[ estamentu] zachowywali tetragram w tekście biblijnym, gdy cytowali z Pisma Świętego” (*Journal of Biblical Literature* z marca 1977, s. 77) (str. 262).
Dlatego też jest to przekład na współczesny, zrozumiały język, a poza tym tłumacze trzymali się ściśle oryginałów (str. 262).	Dlatego też jest to przekład na współczesny, zrozumiały język, a poza tym tłumacze trzymali się ściśle oryginału (str. 262).
Towarzystwo Strażnica zachęca (…) żeby je porównywać i żeby przy studiowaniu Biblii łatwiej było uchwycić właściwe znaczenie poszczególnych wersetów. Jak panu zapewne wiadomo, Biblię pierwotnie pisano po hebrajsku, aramejsku i grecku (str. 263).	Towarzystwo Strażnica zachęca (…) żeby je porównywać i dzięki temu lepiej pojmować właściwe znaczenie poszczególnych wersetów. Jak pan zapewne wie, Biblię pierwotnie pisano po hebrajsku, aramejsku i grecku (str. 263).

Przerywanie ciąży

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: Przerwania ciąży dokonuje się przez usunięcie zarodka lub płodu niezdolnego do życia poza organizmem matki (str. 263).	Definicja: Przerwanie ciąży (aborcja) to usunięcie zarodka lub płodu niezdolnego do życia poza organizmem matki (str. 263).

Przeznaczenie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Jest czas, gdy ludzie się rodzą, i czas, gdy umierają, zwykle między 70 a 80 rokiem życia, niekiedy wcześniej, a czasem później (str. 266).	Jest czas, gdy ludzie się rodzą, i czas, gdy umierają, zwykle między 70 a 80 rokiem życia, niekiedy wcześniej lub później (str. 266).
Gdyby moment i rodzaj śmierci były wyznaczone (…) żadne środki bezpieczeństwa nie zmniejszałyby wskaźnika śmiertelności (str. 266).	Gdyby moment i rodzaj śmierci były wyznaczone (…) żadne środki bezpieczeństwa nie zmniejszałyby umieralności (str. 266).
Wybór nie jest postanowiony z góry; pozostawiono go każdej jednostce (str. 269).	Wybór nie jest postanowiony z góry; pozostawiono go każdej osobie (str. 269).
Właściciel radia może słuchać wiadomości ze świata (str. 269).	Ktoś, kto ma radio może słuchać wiadomości ze świata (str. 269).
Tak samo Jehowa może przewidzieć bieg wydarzeń, ale (…) korzysta z tej zdolności w sposób selektywny i rozważny (str. 269).	Tak samo Jehowa może przewidzieć bieg wydarzeń, ale (…) korzysta z tej zdolności w wybiórczo i rozważnie (str. 269).
Czy ostrzegłbyś ich, gdybyś wiedział, że wszystko tak zaplanowałeś, aby na pewno im się to nie udało? Czy zatem byłoby rozsądne przypisywanie czegoś takiego Bogu? (str. 270).	Czy ostrzegłbyś je przed jakimś nieszczęściem, świadomy, że i tak wszystko zaplanowałeś, by cierpiały? Czy słusznie można więc przypisywać coś takiego Bogu? (str. 269).
Gdyby poszczególne jednostki były z góry przeznaczone do zbawienia, dostępowałyby go bez względu na swoje czyny. Ponieważ jednak wymaga się od nich podejmowania wysiłków, to do zbawienia musi być przeznaczona cała klasa ludzi. Według zamierzenia Bożego klasa ta miała się dostosować do wzoru danego przez Jezusa Chrystusa (str. 271).	Gdyby poszczególne osoby były z góry przeznaczone do zbawienia, dostępowałyby go bez względu na swoje czyny. Ponieważ jednak wymaga się od nich osobistych wysiłków, wspomniane wyznaczenie musi dotyczyć całej klasy ludzi. Zamierzeniem Bożym jest dostosowanie tej klasy do wzoru danego przez Jezusa Chrystusa (str. 271).
Bóg postanowił, że razem z naczelnym Nasieniem, Jezusem Chrystusem, udział w nowym rządzie sprawującym władzę nad ziemią, (…) będzie mieć grono jego wiernych naśladowców (str. 272).	Bóg postanowił, że razem z głównym przedstawicielem potomstwa, Jezusem Chrystusem, udział w nowym rządzie sprawującym władzę nad ziemią, (…) będzie mieć grono jego wiernych naśladowców (str. 272).
„Zachodnia astrologia wywodzi się wprost z teorii i praktyk Chaldejczyków i Babilończyków z trzeciego tysiąclecia p.n.e.” (**The Encyclopedia Americana, 1977, t. 2, s. 557) (str. 272).**	„Zachodnia astrologia wywodzi się z teorii i praktyk Chaldejczyków i Babilończyków z III tysiąclecia p.n.e.” (**The Encyclopedia Americana, 1977, t. 2, s. 557) (str. 272).**
Zarówno w Babilonii, jak i w Asyrii, bezpośredniej odrośli kultu babilońskiego, (…) astrologia zajęła miejsce w oficjalnym kulcie jako jeden z dwóch głównych sposobów oddziaływania, którymi się posługiwali kapłani, (…) żeby sprawdzać, jaka jest wola i zamiary bogów; inny sposób polegał na badaniu wątroby zwierzęcia ofiarnego. (…) Ruchy słońca, księżyca i pięciu planet uchodziły za symbol działania w danej sprawie *pięciu bóstw, które wraz z Sinem, bogiem-księżycem, i Szamaszem, bogiem-słońcem, kierowały wydarzeniami na ziemi” (Encyclopædia Britannica, 1911, t. II, s. 796) (str. 272, 273).*	„Zarówno w Babilonii, jak i w Asyrii, bezpośredniej odrośli kultu babilońskiego, (…) astrologia stała się w oficjalnym kulcie jednym z dwóch głównych sposobów, którymi dysponowali kapłani, (…) żeby sprawdzać wolę i zamiary bogów; drugim sposobem było badanie wątroby zwierzęcia ofiarnego. (…) Ruchy słońca, księżyca i pięciu planet uchodziły za symbol działania pięciu bóstw, które wraz z Sinem, bogiem-księżycem, i Szamaszem, bogiem-słońcem, kierowały wydarzeniami na ziemi” (**Encyclopædia Britannica, 1911, t. II, s. 796) (str. 272, 273).**

Raj

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Oprócz sprawozdania z pierwszej księgi biblijnej wersety dotyczące raju mówią o: 1) ogrodzie Eden, 2) całej ziemi, która w przyszłości ma być doprowadzona do stanu rajskiego, 3) kwitnącym stanie duchowym wśród sług Bożych na ziemi lub też o 4) rzeczywistościach niebiańskich, przywodzących na myśl warunki w Edenie (str. 273).	Oprócz opisu z Księgi Rodzaju późniejsze biblijne wzmianki o raju dotyczą: 1) ogrodu Eden, 2) całej ziemi, która w przyszłości ma być rajem, 3) kwitnącego stanu duchowego sług Bożych na ziemi lub też 4) warunków w niebie, przywodzących na myśl warunki w Edenie (str. 273).
Pierwotne zamierzenie Boże, żeby cała ziemia była rajem zamieszkanym przez ludzi, którzy z docenianiem przestrzegają Jego praw, nie pozostanie niespełnione (str. 274)	Pierwotne zamierzenie Boże, żeby cała ziemia była rajem zamieszkanym przez ludzi, którzy z wdzięcznością przestrzegają Jego praw, na pewno się spełni (str. 274)
Dopiero 40 dni po wskrzeszeniu Jezusa z martwych jego uczniowie widzieli, jak został uniesiony z ziemi i zniknął im z oczu, wstępując do nieba (str. 275, 276).	Dopiero 40 dni po zmartwychwstaniu Jezusa jego uczniowie widzieli, jak został uniesiony z ziemi i zniknął im z oczu, wstępując do nieba (str. 275).
Jak w takim razie Jezus będzie ze złoczyńcą? Przez wskrzeszenie go z martwych i zadbanie o to, żeby były zaspokojone jego potrzeby cielesne, oraz przez danie mu sposobności poznania wymagań Jehowy dotyczących życia wiecznego i zastosowania się do nich (Jana 5:28, 29). W skrusze i nacechowanym szacunkiem nastawieniu złoczyńcy Jezus dostrzegł postawę, żeby go zaliczyć do miliardów ludzi, którzy mają być wskrzeszeni do życia na ziemi i otrzymać sposobność wykazania, iż są godni żyć wiecznie w raju (str. 276).	Jak w takim razie Jezus będzie ze złoczyńcą? Wskrzesi go z martwych i zaspokoi jego potrzeby fizyczne oraz da mu sposobność poznania wymagań Jehowy dotyczących życia wiecznego i zastosowania się do nich (Jana 5:28, 29). Skrucha i szacunek widoczne w postawie złoczyńcy pozwoliły Jezusowi zaliczyć go do miliardów ludzi, którzy mają być wskrzeszeni do życia na ziemi i otrzymać sposobność wykazania, czy są godni żyć wiecznie w raju (str. 276).
W przypisie do Łukasza 23:43 niemiecki tłumacz Biblii L. Reinhardt mówi: „(…) [Chrystus] z pewnością nie uważał raju za część królestwa śmierci, ale raczej miał na myśli raj przywrócony na ziemi” (str. 277).	W przypisie do Łukasza 23:43 niemiecki tłumacz Biblii L. Reinhardt mówi: „(…) [Chrystus] z pewnością nie uważał raju za część krainy umarłych, ale raczej miał na myśli raj przywrócony na ziemi” (str. 277).

Rasy ludzkie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: Wyrażenie rasa oznacza tu podział rodzaju ludzkiego według pewnych charakterystycznych kombinacji cech fizycznych, które można dziedziczyć i na podstawie których można wyraźnie wyodrębnić poszczególne grupy ludzi (str. 277).	Definicja: Rasa to populacja ludzka mająca charakterystyczną kombinację dziedzicznych cech fizycznych, odróżniających ją od innych populacji (str. 277).
Tak więc bez względu na to, do jakiej rasy należy jakiś naród, wszyscy jego przedstawiciele są potomkami Adama (str. 278).	Tak więc bez względu na to, z jakich ras składa się określony naród, wszyscy jego przedstawiciele są potomkami Adama (str. 278).
„Wszyscy żyjący dzisiaj ludzie należą do jednego gatunku, *Homo sapiens, i wywodzą się* z tego samego pnia. (…) Różnice biologiczne między ludźmi są następstwem różnic w układzie genetycznych oraz wpływu środowiska na ten potencjał cech przekazywanych potomstwu. W większości wypadków różnice te są wynikiem wzajemnego oddziaływania tych dwóch czynników. (…) Różnice pomiędzy poszczególnymi przedstawicielami tej samej rasy lub populacji są często większe niż przeciętne różnice pomiędzy rasami lub populacjami” (oświadczenie (…) przytoczone przez Ashleya Montagu w książce **Statement on Race, Nowy Jork 1972, wyd. III, ss. 149, 150) (str. 279).**	„Wszyscy ludzie współcześni należą do jednolitego i tego samego gatunku, zwanego *Homo sapiens* - pochodzą z tego samego pnia. (…) Różnice biologiczne między ludźmi są uwarunkowane różnicami podłoża dziedzicznego i wpływem środowiska na potencjał genetyczny. W większości wypadków różnice te są wynikiem wzajemnego oddziaływania tych dwóch czynników. (…) Różnice między osobnikami tej samej rasy lub populacji są często większe niż różnice pod względem średnich wartości cech między rasami lub między populacjami” (oświadczenie (…) przytoczone przez Ashleya Montagu w książce **Statement on Race, Nowy Jork 1972, wyd. III, ss. 149, 150) (str. 279).**
"Rasa to po prostu jeden z częściowo izolowanych zespołów genetycznych, które ukształtowały się w rodzaju ludzkim (…). Gdy na kontynentach powstawały rasy, a na całym świecie tysiące populacji dzieliło się na odizolowane zespoły genetyczne, nastąpiło ustalenie się widocznych dzisiaj różnic genetycznych. (…)Spotykamy się tu jednak z paradoksem, że każda grupa ludzi na pozór całkowicie różni się od pozostałych, ale za tymi różnicami kryje się zasadnicze podobieństwo” (H. L. Carson, *Heredity and Human Life, Nowy Jork 1963, ss. 151, 154, 162, 163) (str. 279, 280).*	“Rasa to po prostu jedna z częściowo izolowanych pul genetycznych, które wyodrębniły się w rodzaju ludzkim (…). Gdy na kontynentach powstawały rasy, a na całym świecie tysiące populacji tworzyło odizolowane pule genetyczne, nastąpiło ustalenie się widocznych dzisiaj różnic genetycznych. (…)Spotykamy się tu z paradoksem: każda grupa ludzi wykazuje różnice zewnętrzne, za którymi kryje się jednak zasadnicze podobieństwo” (H. L. Carson, **Heredity and Human Life, Nowy Jork 1963, ss. 151, 154, 162, 163) (str. 279, 280).**
Wśród Świadków Jehowy w XX wieku naprawdę panuje chrześcijańskie braterstwo nie zmącone różnicami rasowymi (str. 282).	W obecnych czasach autentyczną chrześcijańską społeczność braterską, niezmąconą różnicami rasowymi, tworzą Świadkowie Jehowy (str. 282).
Wkrótce Królestwo Boże zniszczy obecny bezbożny system rzeczy włącznie z tymi, którzy nie miłują szczerze Jehowy Boga ani swych bliźnich (str. 282).	Wkrótce Królestwo Boże usunie obecny bezbożny system rzeczy włącznie z tymi, którzy nie miłują szczerze Jehowy Boga ani swych bliźnich (str. 282).

Reinkarnacja

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Wielu przeżyło już coś takiego. Dlaczego? Ponieważ niektórzy zachowują się podobnie lub wyglądają niemal tak samo (str. 283).	Wielu doświadczyło już czegoś takiego. Jak to wyjaśnić? Otóż niektórzy zachowują się podobnie lub wyglądają niemal tak samo (str. 283).
Byś może dowiedziałeś się czegoś (…) z książki, filmu albo telewizji (str. 283).	Byś może dowiedziałeś się czegoś (…) z książki, filmu lub programu telewizyjnego (str. 283).
W roku 1980 Sąd Najwyższy Stanu Minnesota orzekł, iż „z najsumienniejszych ekspertyz wynika, że żaden biegły nie może z całą pewnością powiedzieć, czy wszystkie wspomnienia ożywione hipnozą albo jakiś fragment tych wspomnień jest prawdą, kłamstwem, czy tylko czczą gadaniną (…) (**State v. Mack, 292 N. W. 2d 764) (str 284, 285).**	W roku 1980 Sąd Najwyższy Stanu Minnesota orzekł, iż „z najsumienniejszych ekspertyz wynika, że żaden biegły nie może z całą pewnością powiedzieć, czy wszystkie wspomnienia ożywione hipnozą albo jakiś fragment tych wspomnień jest prawdą, kłamstwem, czy też konfabulacją (…) (**State v. Mack, 292 N. W. 2d 764) (str 284, 285).**
Czy w Mateusza 17:12, 13 są jakieś ślady wiary w reinkarnację? (str. 284).	Czy wypowiedź z Mateusza 17:12, 13 odzwierciedla w reinkarnację? (str. 284).
Czy to możliwe, żeby ci uczniowie byli pod wpływem poglądów żydowskich faryzeuszy, którzy twierdzili, że „dusze dobrych przechodzą w inne ciała”? (Józef Flawiusz, Wojna żydowska, księga druga, VIII, 14) (str. 284).	Czy to możliwe, żeby ci uczniowie byli pod wpływem poglądów żydowskich faryzeuszy, którzy twierdzili, że „dusze dobrych przechodzą w inne ciała”? (Józef Flawiusz, Wojna żydowska, księga druga, VIII, 14 [163], tłum. J. Radożycki) (str. 284).
Kiedy ktoś umiera, wówczas według nauki o reinkarnacji jego dusza, jego „własne ja”, przechodzi do lepszego życia (…) (str. 285, 286).	Kiedy ktoś umiera, wówczas według nauki o reinkarnacji jego dusza, jego „własna jaźń”, przechodzi do lepszego życia (…) (str. 285).

Religia

Rząd

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Najwyższym Władcą wszechświata jest Jehowa Bóg, który zależnie od swej woli i zamierzenia przyznaje władzę innym. Jednakże Szatan Diabeł, główny buntownik przeciw zwierzchnictwu Jehowy, jest z dopuszczenia Bożego przez ograniczony czas „władcą świata”. Biblia opisuje istniejący na całym świecie system rządów politycznych jako bestię (…) (str. 298).	Najwyższym Władcą Wszechświata jest Jehowa Bóg, który zależnie od swej woli i zamierzenia przyznaje władzę innym. Jednakże z poduszenia Bożego „władcą świata” jest przez ograniczony czas Szatan Diabeł, główny buntownik przeciw zwierzchnictwu Jehowy. W Biblii przedstawiono istniejący na całym świecie system rządów politycznych jako bestię (…) (str. 298).
(…) nowy rząd (…) nie przestanie być częścią systemu politycznego, który - jak to mówi wyraźnie Biblia - pozostaje pod kontrolą Szatana (str. 300).	(…) nowy rząd (…) nie przestanie być częścią systemu politycznego, który - jak to mówi wyraźnie Biblia - podlega władzy Szatana (str. 300).
Jezus powiedział to do jednego z apostołów, gdy nadużyto władzy wobec samego Syna Bożego. Czy można sobie wyobrazić sprawę bardziej godną walki, gdyby to w ogóle było to słuszne? (str. 300).	Jezus powiedział to do jednego z apostołów, gdy nadużyto władzy państwowej wobec samego Syna Bożego. Czy można sobie wyobrazić sprawę bardziej godną walki, gdyby jej prowadzenie było to słuszne? (str. 300).
Słowo Boże nie tylko zapowiedziało sto lat naprzód, że Babilon stanie się mocarstwem światowym, ale też opisało, jak jego potęga zostanie w końcu złamana, oraz oznajmiło, że jego stolica legnie w gruzach i już nigdy nie będzie zamieszkana (str. 301, 302).	W Słowie Bożym nie tylko zapowiedziano sto lat naprzód, że Babilon stanie się mocarstwem światowym, ale też opisano, jak jego potęga zostanie w końcu złamana, oraz oznajmiono, że jego stolica legnie w gruzach i już nigdy nie będzie zamieszkana (str. 301).
Do rozwiązania tych problemów potrzeba władzy, możliwości oraz przymiotów, jakich nie posiada żaden człowiek (…). Bóg (…) umożliwi ludziom stanie się takimi, jakimi naprawdę chcieliby być. Stwórca posiada potrzebną wiedzę (…), żeby rozwiązać problemy produkcji żywności (…). Słowo Boże już zmienia życie tych, którzy poddają się jego kierownictwu, stają się bowiem życzliwymi i serdecznymi ludźmi o wzniosłych zasadach moralnych; tworzą społeczeństwo, które odmawia brania do ręki broni przeciwko bliźnim i żyje w prawdziwym pokoju i braterstwie, choć jego członkowie wywodzą się ze wszystkich narodów, ras i grup językowych (str. 302).	Do rozwiązania tych problemów potrzeba władzy, umiejętności oraz przymiotów, jakich nie posiada żaden człowiek (…). Bóg (…) umożliwi ludziom stanie się takimi, jakimi naprawdę chcą. Stwórca posiada potrzebną wiedzę (…), żeby zadbać o odpowiednią ilość żywności (…). Słowo Boże już zmienia życie tych, którzy poddają się jego kierownictwu, stają się bowiem życzliwi i serdeczni; tworzą społeczność braterską, której członkowie nie chcą toczyć wojen przeciwko bliźnim i żyją w prawdziwym pokoju, choć wywodzą się ze wszystkich narodów, ras i grup językowych (str. 302).

S - Ś

Sabat

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Przestrzegania sabatu było objęte tym Prawem. Do zniesienia Prawa Bóg użył Chrystusa (str. 303).	Przestrzegania sabatu było objęte tym Prawem. Bóg zniósł to Prawo za pośrednictwem Chrystusa (str. 303).
(…) człowiek podlegający Prawu Mojżeszowemu, którego uznano za winnego profanowania sabatu, miał być ukamienowany przez cały zbór (str. 304).	(…) człowiek podlegający Prawu Mojżeszowemu, którego uznano za winnego zbezczeszczenia sabatu, miał być ukamienowany przez cały zbór (str. 304).
„(…) Przez wprowadzenie wspólnej instytucji chciał zbliżyć różne skłócone religie w swoim imperium” (A. P. Stanley, **Lectures on the History of the Eastern Church, Nowy Jork 1871, s. 291) (str. 304).**	„(…) Przez wprowadzenie wspólnego zwyczaju chciał zbliżyć różne skłócone religie swego imperium” (A. P. Stanley, **Lectures on the History of the Eastern Church, Nowy Jork 1871, s. 291) (str. 304).**
Wynika więc z tego, że wejdą tam niektórzy, gdyż ci, którzy wcześniej otrzymali dobrą nowinę, nie weszli z powodu swego nieposłuszeństwa, dlatego Bóg na nowo wyznacza pewien dzień - ,dzisiaj' - po upływie dłuższego czasu, mówiąc przez Dawida (…). Kto bowiem wszedł do Jego odpoczynku, odpocznie po swych czynach, jak Bóg po swoich. Spieszmy się więc wejść do owego odpoczynku, aby nikt nie szedł za tym samym przykładem nieposłuszeństwa (str. 307, 308).	Skoro zatem niektórym pozostaje wejść do niego, a ci, którym najpierw oznajmiono dobrą nowinę, nie weszli z powodu nieposłuszeństwa, on znów wyznacza pewien dzień, mówiąc po tak długim czasie w psalmie Dawida (…). Bo człowiek, który wszedł do odpoczynku Bożego, sam też odpoczął od swoich dzieł, tak jak Bóg po swoich. Róbmy więc wszystko, co możemy, by wejść do tego odpoczynku, żeby czasem ktoś nie wpadł w taki sam wzór nieposłuszeństwa (str. 307, 308).
Prawdziwi chrześcijanie wiedzą, że (…) tylko dzięki wierze w ofiarę Chrystusa możemy zostać uznani przez Boga za sprawiedliwych. (…) Dzięki temu nie idą za „przykładem nieposłuszeństwa narodu żydowskiego (str. 308).	Prawdziwi chrześcijanie wiedzą, że (…) tylko dzięki wierze w ofiarę Chrystusa możemy zostać uznani przez Boga za prawych. (…) Dzięki temu strzegą się „wzoru nieposłuszeństwa” pozostawionego przez naród żydowski (str. 308).

Sny

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: Myśli lub wyobrażenia zmysłowe w czasie snu (str. 310).	Definicja: Myśli lub wyobrażenia w czasie snu (str. 310).
Czy w naszych czasach sny mają jakieś specjalne znaczenie? Co wiedzą o snach uczeni? (str. 310).	Czy w naszych czasach sny mają jakieś szczególne znaczenie? Co na temat snów mówią uczeni? (str. 310).
Każdy miewa sny” - czytamy w *The World Book Encyclopedia* (1984, t. 5. s. 279). „W czasie ośmiogodzinnego snu większość dorosłych śni przez jakieś 100 minut” (str. 310).	„Każdy miewa sny” - czytamy w *The World Book Encyclopedia* (1984, t. 5. s. 279). „W czasie ośmiogodzinnego snu większość dorosłych ma marzenia senne przez jakieś 100 minut” (str. 310).
Dr Allan Hobson z Wydziału Medycyny Uniwersytetu Harvarda powiedział: „Są to zagadkowe podniety, które terapeuta może tłumaczyć tak, jak mu się podoba” (str. 310).	Dr Allan Hobson z Wydziału Medycyny Uniwersytetu Harvarda oznajmił: „Są to zagadkowe doznania, które terapeuta może tłumaczyć tak, jak mu się podoba” (str. 310).

Spirytyzm

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Wprost przeciwnie, Objawienie 18:23 (NW) mówi, że praktykami spirytystycznymi Babilonu Wielkiego „zostały wprowadzone w błąd wszystkie narody” (str. 313).	Wprost przeciwnie, w Objawieniu 18:23 (NW) powiedziano, że praktykami spirytystycznymi Babilonu Wielkiego „zostały wprowadzone w błąd wszystkie narody” (str.313)
Ponieważ grożą one nawiązaniem kontaktu z nieczystymi duchami, czyli demonami, lub opętaniem. Dopuszczanie się ich oznaczałoby rażące sprzeniewierzenie się Jehowie (str. 315).	Ponieważ grożą one nawiązaniem kontaktu z nieczystymi duchami, czyli demonami, lub opętaniem przez nie. Stanowią rażące sprzeniewierzenie się Jehowie (str. 315).

Spowiedź

Materiały zawarte w temacie „Spowiedź” w nowej edycji Prowadzenia rozmów na podstawie Pism z roku 2001 zawarto w temacie „Wyznanie”. W poniższej tabeli wyjątkowo przedstawia się „odwrotne zestawienie” różnic zawartych w obydwu publikacjach, tzn. najpierw przytacza się materiał z edycji nowszej, później ze starszej.

Prowadzenie rozmów, 2001	Prowadzenie rozmów, 1991
Definicja [wyznania (grzechów, wiary) - JC]: Formuła lub oświadczenie wypowiadane publicznie bądź na osobności, pozwalające 1) wyrazić czyjeś wierzenia albo 2) wyznać grzechy (spowiedź) (str. 398).	Definicja [spowiedzi - JC]: Wyznanie grzechów składane publicznie lub na osobności (str. 317).
Uczeni nie są zgodni w sprawie pochodzenia spowiedzi indywidualnej (str. 400).	Uczeni nie są zgodni w sprawie pochodzenia spowiedzi (str. 318).
W *The Catholic Encyclopedia* pod redakcją Roberta C. Brodericka czytamy: „Spowiedź indywidualna jest praktykowana od IV stulecia” (s. 58) (str. 400).	W *The Catholic Encyclopedia* pod redakcją Roberta C. Brodericka czytamy: „Cicha spowiedź jest praktykowana od IV stulecia” (s. 58) (str. 318).
*New Catholic Encyclopedia* wyjaśnia: „Wielu współczesnych historyków, zarówno katolickich, jak i protestanckich, doszukuje się początków spowiedzi, stanowiącej przyjętą praktykę, w kościołach Irlandii, Walii i Brytanii, gdzie sakramentów, łącznie z sakramentem pokuty, na ogół udzielali opat klasztoru oraz podlegający mu duchowni zakonnicy. Klasztorny zwyczaj spowiadania się i korzystania z publicznego i prywatnego kierownictwa duchowego najwidoczniej stał się wzorem, na podstawie którego wprowadzono dla laików powtarzalną spowiedź i spowiedź dewocyjną (…) (1967, t. 11, s. 75) (str. 400).	*New Catholic Encyclopedia* wyjaśnia: „Wielu współczesnych historyków, zarówno katolickich, jak i protestanckich, doszukuje się początków spowiedzi w zwykłym umartwianiu się w kościołach Irlandii, Walii i Brytanii, gdzie Sakramentów, łącznie z Sakramentem Pokuty, udzielał zazwyczaj opat klasztoru oraz podlegający mu duchowni zakonnicy. Klasztorny zwyczaj spowiadania się i korzystania z publicznego i prywatnego kierownictwa duchowego stał się wzorem, na podstawie którego wprowadzono dla laików powtarzalną spowiedź i spowiedź z pobożności (…) (1967, t. 11, s. 75) (str. 318, 319).
Jak Świadkowie Jehowy zapatrują się na wyznanie grzechów i wiary? Publiczne wyznanie wiary Rzym 10:9, 10: (…) Mat 20:32, 33 (Bw): (…) Gdy ktoś grzeszy przeciwko Bogu (str. 400, 401)	Jak Świadkowie Jehowy zapatrują się na spowiedź? Gdy ktoś grzeszy przeciwko Bogu (str. 319)

Stwarzanie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Jeżeli zegarek jest dowodem inteligentnego projektowania, to o ileż bardziej dowodzi tego bezmierny i skomplikowany wszechświat! (str. 321).	Jeżeli zegarek jest świadectwem inteligentnego projektowania, to o ileż bardziej widać to w wypadku bezmiernego i skomplikowanego wszechświata! (str. 317).
Dzięki udanemu współdziałaniu światła słonecznego, dwutlenku węgla z powietrza, wody i związków chemicznych, z urodzajnej gleby wytwarzana jest żywność dla mieszkańców Ziemi (str. 322).	Dzięki zdumiewającemu współdziałaniu światła słonecznego, dwutlenku węgla z powietrza, wody i związków chemicznych, z urodzajnej gleby wytwarzana jest żywność dla mieszkańców Ziemi (str. 318).
W czasopiśmie *Science News* przyznano: „Trudno sobie wyobrazić, żeby tak szczególne, idealnie dopasowane warunki mogły zaistnieć przez przypadek” (24 i 31 sierpnia 2974, s. 124) (str. 322).	W czasopiśmie *Science News* przyznano: „Przypadkowe powstanie warunków, które są tak precyzyjne do siebie nawzajem dopasowane, wydaje się mało prawdopodobny” (24 i 31 sierpnia 2974, s. 124) (str. 318).
Nowoczesne komputery to plon drobiazgowych badań oraz wymyślnej techniki (str. 322).	Nowoczesne komputery to plon intensywnych badań oraz wymyślnej techniki (str. 318).
Nie ma to żadnej wzmianki o ewolucji; jest to raczej opis stwarzania czegoś nowego (str. 323).	Nie ma to żadnej wzmianki o ewolucji; jest to raczej opis nowego aktu stwórczego (str. 319).
W 1 rozdziale Księgi Rodzaju powiedziano wprost, że Bóg stworzył wszystko „według swego rodzaju” (str. 323)	W 1 rozdziale Księgi Rodzaju powiedziano po prostu, że Bóg stworzył wszystko „według swego rodzaju” (str. 319)

Sukcesja apostolska

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Pobyt Piotra w Babilonie wiązał się z wyznaczonym mu zadaniem głoszenia Żydom (...), gdyż w Babilonie była duża kolonia żydowska (str. 329).	Pobyt Piotra w Babilonie wiązał się z wyznaczonym mu zadaniem głoszenia Żydom (...), gdyż w Babilonie i okolicznych miastach osiedliło się wieli Żydów (str. 325).
„W Nowym Testamencie nie spotykamy słowa Trójca, ani wyraźnego potwierdzenia tej doktryny (…) Doktryna ta rozwijała się stopniowo przez szereg stuleci *i towarzyszyły temu liczne spory” (The New Encyclopædia Britannica, 1976, t. X, s. 126) (str. 330)*	„W Nowym Testamencie nie spotykamy słowa Trójca, ani wyraźnego potwierdzenia tej doktryny (…) Doktryna ta rozwijała się stopniowo przez szereg stuleci *wśród licznych sporów” (The New Encyclopædia Britannica, 1976, t. X, s. 126) (str. 326).*

Szatan Diabeł

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: Stworzenie duchowe będące głównym przeciwnikiem Jehowy Boga oraz wszystkich, którzy oddają cześć prawdziwemu Bogu. (…) W Objawieniu wyobraża Szatana smok, który chciałby wszystko pochłonąć (str. 332).	Definicja: Stworzenie duchowe będące głównym przeciwnikiem Jehowy Boga oraz wszystkich, którzy oddają cześć temu prawdziwemu Bogu. (…) W Objawieniu przedstawiono Szatana jako smoka, który chciałby wszystko pochłonąć (str. 328).
To, co Biblia mówi o Szatanie Diable, jest rozsądne. Zło, którego ludzkość doświadcza, jest niewspółmierne do jej win. Zawarte w Biblii wyjaśnienie pochodzenia oraz działalności Szatana tłumaczy, dlaczego ludzie, mimo iż większość z nich pragnie żyć spokojnie, są od tysięcy lat dręczeni przez wojny, nienawiść, przemoc i dlaczego wszystko to przybrało takie rozmiary, że zagraża istnieniu całej ludzkości (str. 333).	To, co Biblia mówi o Szatanie Diable, jest rozsądne. Okrucieństwa, jakich ludzkość doświadcza, są niewspółmierne do zła tkwiącego w człowieku. Biblijny opis pochodzenia i działalności Szatana tłumaczy, skąd od tysięcy lat biorą się wojny, nienawiść i przemoc, skoro większość ludzi pragnie żyć w pokoju, a ponadto dlaczego zjawiska te przybrały rozmiary zagrażające istnieniu ludzkości (str. 329).
W sprawozdaniu tym zanotowano zarówno słowa Diabła, jak i odpowiedzi Jezusa (str. 334).	Zanotowano tam zarówno słowa Diabła, jak i odpowiedzi Jezusa (str. 330).
Dlaczego Bóg nie zniszczył Szatana, kiedy ten się zbuntował? Szatan wysunął poważne kwestie sporne: 1) Co do sprawiedliwości i prawowitości zwierzchnictwa Jehowy. (…) Czy powodzenie ludzi w kierowaniu swoimi sprawami, jak również ich życie naprawdę zależy od posłuszeństwa wobec Boga? (…) 2) Co do zachowywania prawości wobec Jehowy przez rozumne stworzenia. (str. 335).	Dlaczego Bóg nie unicestwił Szatana natychmiast po jego buncie? Szatan wysunął poważne kwestie sporne: 1) Co do prawości i prawowitości zwierzchnictwa Jehowy. (…) Czy naprawdę ludzie mogą skutecznie kierować swoimi sprawami oraz nieprzerwanie żyć tylko wtedy, gdy pozostają posłuszni Bogu? (…) 2) Co do zachowywania niezłomnej lojalności rozumnych stworzeń wobec Jehowy. (str. 331).
Po jakimś czasie okazało się, że Adam i Ewa musieli ponieść śmierć za swe nieposłuszeństwo wobec Boga (str. 335).	Z czasem okazało się, że Adam i Ewa musieli ponieść śmierć za swe nieposłuszeństwo wobec Boga (str. 331).
W czasie tysiącletnich rządów Chrystusa, gdy Szatan będzie przebywał w otchłani, cała ziemia nie będzie opustoszałą pustynią, lecz stanie się rajem (str. 338).	W czasie Tysiącletniego Panowania Chrystusa, gdy Szatan będzie przebywał w otchłani, ziemia nie stanie się bezludnym pustkowiem, lecz rajem (str. 334).

Śmierć

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Redaktor medyczny czasopisma *The Arizona Rebublic* napisał: „(…) Wyzwalają się wtedy i rozlewają w sposób niekontrolowany neurohormony oraz katecholaminy systemu nerwowego. (…)” (18 maja 1977, s. C-1) (str. 341).	Redaktor medyczny czasopisma *The Arizona Rebublic napisał: „(…) Wytwarzane są* wtedy i uwalniane w niekontrolowany sposób neurohormony oraz katecholaminy systemu nerwowego. (…)” (18 maja 1977, s. C-1) (str. 337).
Przeczytaj jeszcze raz przytoczone już wersety o stanie umarłych. Co na ten temat mówi nam Boże Słowo prawdy? (str. 342).	Zechciej jeszcze raz przeczytać przytoczone już wersety o stanie umarłych. Co na ten temat mówi nam Boże Słowo prawdy? (str. 338).

Świadkowie Jehowy

Świat

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Czy „ogień” w nadchodzącym dniu sądu ma być ogniem literalnym, czy też chodzi o symbol całkowitego zniszczenia? (str. 355)	Czy „ogień” w nadchodzącym dniu sądu to ogień literalny, czy też symbol całkowitego unicestwienia? (str. 351)
A zatem prawdziwi chrześcijanie nie należą do mas obcego Bogu społeczeństwa ludzkiego (str. 356).	A zatem prawdziwi chrześcijanie nie są częścią społeczeństwa ludzkiego oddalonego od Boga (str. 352).
Gdyby jednak niektórzy dobrowolnie związali się ze światem lub przesiąknęli jego duchem, okazałoby się, że (…) należą do wrogiego Bogu świata (str. 356).	Gdyby jednak niektórzy dobrowolnie związali się ze światem lub przesiąknęli jego duchem, okazałoby się, że (…) należą do świata wrogiego Bogu (str. 352).
Naśladują Boga, który sprawia, że słońce świeci ludziom złym i dobrym (str. 357)	Naśladują Boga, który sprawia, że słońce świeci nad niegodziwymi i dobrymi (str. 353)

Święci

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W trydenckim wyznaniu wiary powiedziano, że trzeba zanosić błagania do świętych jako orędowników u Boga oraz otaczać czcią ich relikwie i wizerunki (str. 357).	W „Trydenckim wyznaniu wiary” powiedziano, że trzeba zanosić błagania do świętych jako orędowników u Boga oraz otaczać czcią ich relikwie i wizerunki (str. 353).
O Jehowie powiedziano, że jest „święty” (str. 358).	O Jehowie powiedziano, że jest „Świętym” (str. 353).
Jest rzeczą godną uwagi, że Mojżesza pochował Bóg i żaden człowiek nigdy się nie dowiedział, gdzie jest jego grób (str. 359).	Jest rzeczą godną uwagi, że Bóg pochował Mojżesza i żaden człowiek nigdy się nie dowiedział, gdzie jest jego grób (str. 355).
W *New Catholic Encyclopedia* przyznano: “Najpowszedniejszym atrybutem wszystkich świętych jest nimb (obłok), charakterystyczna otoczka głowy świętego. Pochodzi z czasów przedchrześcijańskich i spotyka się ją w hellenistycznej sztuce inspirowanej przez wyobrażenia pogańskie. (…) (1967, t. XII, s. 963) (str. 360).	W *New Catholic Encyclopedia* przyznano: “Najpowszedniejszym atrybutem wszystkich świętych jest świetlisty nimb (obłok), otaczający głowę świętego. Pochodzi z czasów przedchrześcijańskich i spotyka się go w hellenistycznej sztuce pogańskiej. (…) (1967, t. XII, s. 963) (str. 360).

Święta

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W *The Encyclopedia Americana* podano następujące informacje: „Powód ustalenia daty Bożego Narodzenia na 25 grudnia nie jest całkiem jasny, ale na ogół uważa się, iż dzień ten wybrano, by nawiązać do świąt pogańskich ku czci ,narodzin słońca', obchodzonych w okresie przesilenia zimowego, kiedy dni zaczynają się wydłużać. (…) Rzymskie Saturnalia (święta ku czci boga rolnictwa Saturna oraz odnawiającej się potęgi słońca) też przypadały na ten okres, a niektóre zwyczaje bożonarodzeniowe tkwią, jak się zdaje, swymi korzeniami w tym starożytnym świecie pogańskim” (1977, t. 6, s. 666) (str. 362).	W dziele *Britannica - edycja polska podano następujące informacje: „Niejasna jest wciąż przyczyna, dla której B[oże] N[arodzenie] świętuje się 25 grudnia, jednak najprawdopodobniej powodem było pragnienie wczesnych chrześcijan uzgodnienia tej daty z rzymskim pogańskim świętem oznaczającym ,narodziny niezwyciężonego słońca' (…) W to święto czczono przesilenie zimowe, gdy dni znów zaczynają się wydłużać, a słońce pojawia się na niebie. Tradycyjne obyczaje związane z B.N. są wynikiem zbieżności świętowania narodzin Chrystusa z pogańskimi obrzędami związanymi z rolnictwem i słońcem podczas przesilenia zimowego. U Rzymian Saturnalia (17 grudnia) były okazją do zabaw i wymiany podarków” (Poznań 1998, t. 5, s. 88) (str. 358).*
Oczywiście chrześcijanin może w dowód miłości dawać drugim prezenty w innych dniach roki, kiedy tylko będzie miał na to ochotę (str. 364).	Oczywiście chrześcijanin może w dowód miłości dawać drugim prezenty w innych dniach roki, kiedy tylko tego zapragnie (str. 360).
Dzisiaj dostrzegamy jedynie praktyki mające związek ze świętami obchodzonymi w XX wieku (str. 365).	Dzisiaj dostrzegamy jedynie praktyki mające związek ze świętami obchodzonymi w naszych czasach (str. 361).
Czy zatem Jego punkt widzenia nie powinien być dla nas miarodajny? (str. 365).	Czy zatem Jego punkt widzenia nie powinien być dla nas miarodajny? (str. 361).
W The Encyclopedia Americana czytamy: „Ślady zwyczajów związanych z dniem Wszystkich Świętych można znaleźć w ceremoniach druidów z czasów przedchrześcijańskich (…)” (1977, t. 13, s. 725) (str. 367).	W The Encyclopedia Americana czytamy: „Ślady zwyczajów związanych z wigilią Wszystkich Świętych (Halloween) można znaleźć w ceremoniach druidów z czasów przedchrześcijańskich (…)” (1977, t. 13, s. 725) (str. 363).

Trójca

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Fundamentalna doktryna kościołów chrześcijaństwa. Według atanazjańskiego symbolu wiary są trzy Osoby Boskie (…), a każda z nich rzekomo jest wieczna i wszechmocna (…) (str. 369).	Fundamentalna nauka kościołów chrześcijaństwa. Według „Atanazjańskiego symbolu wiary” są trzy Osoby Boskie (…), a każda z nich rzekomo jest wieczna i wszechmocna (…) (str. 365).
W The New Encyclopædia Britannica powiedziano: (…) (str. 369).	W The New Encyclopædia Britannica czytamy: (…) (str. 365).
Że w pierwszej grupie przytoczonych tu wersetów posłużono się przenośnią personifikującą świętego ducha Bożego, Jego czynną moc, podobnie jak Biblii uosabiane są: mądrość, grzech, śmierć, woda i krew (str. 371).	Że w pierwszej grupie przytoczonych tu wersetów posłużono się przenośnią personifikującą świętego ducha Bożego, Jego czynną siłę, podobnie jak Biblii uosabiane są: mądrość, grzech, śmierć, woda i krew (str. 367).
W *New Catholic Encyclopedia* przyznano: (…). Czytamy tam również: „Apologeci [chrześcijańscy pisarze greccy z II wieku] mówili o Duchu ze zbytnim wahaniem i pewną powściągliwością, a nawet - rzec by można - nie mówili o nim jako o osobie (t. WIV, s. 296) (str. 371).	W *New Catholic Encyclopedia* przyznano: (…). Czytamy tam również: „Apologeci [chrześcijańscy pisarze greccy z II wieku] mówili o Duchu zbyt powściągliwie' można rzec - zbyt bezosobowo, niż byśmy się spodziewali (t. WIV, s. 296) (str. 367).
Gdyby Ojciec i Syn nie byli różnymi indywidualnościami, taka modlitwa nie miałaby sensu (str. 371).	Gdyby Ojciec i Syn nie byli odrębnymi bytami, taka modlitwa nie miałaby sensu (str. 367).
2) Przed pojawieniem się wyrażenia „pierworodny” w Kolosan 1:15 występuje ono w Biblii ponad 30 razy (…) (str. 372).	2) Przed pojawieniem się wyrazu„pierworodny” w Kolosan 1:15 występuje on w Biblii ponad 30 razy (…) (str. 368).
Czy chodzi tu o słownictwo biblijne, czy raczej o pogląd religijny, którego się trzymają i szukają dowodów, by go poprzeć? (str. 372).	Czy chodzi tu o słownictwo biblijne, czy raczej o pogląd religijny, którego się trzymają i na który usiłują znaleźć dowody? (str. 368).
Czy to tłumaczenie jest poprawne? Niektórzy wnioskują z tego, jakoby Syn był tym, który „zapoczątkował Boże dzieło stwórcze”, „najdawniejszym sprawcą [źródłem]” (str. 373).	Czy to tłumaczenie jest poprawne? Zdaniem niektórych chodzi tu o to, iż Syn jest tym, który „zapoczątkował Boże dzieło stwórcze”, „najdawniejszym sprawcą [źródłem]” (str. 369).
Przedstawiona tu prawda dotyczy zatem stosunku miedzy Bogiem a Chrystusem w niebie (str. 374).	Przedstawiona tu prawda dotyczy zatem relacji miedzy Bogiem a Chrystusem w niebie (str. 370).
W tekście oryginalnym oba zostały wielokrotnie użyte w odniesieniu do Jehowy, czyli Ojca (str. 375).	W tekście Biblii oba zostały wielokrotnie użyte w odniesieniu do Jehowy, czyli Ojca (str. 371).
Jezuita Karl Rahner przyznaje na kartach Schriften zur Theologie: „Nigdy jeszcze o Duchu nie powiedziano (…) [Bóg]” oraz „nigdzie w N[owym] T[estamencie] nie nazwano (…) [ducha świętego] (…) [dosłownie: Bogiem (z rodzajnikiem określonym)]” (Zurych 1954, t. I, ss. 156, 162) (str. 376).	Jezuita Karl Rahner przyznaje na kartach Schriften zur Theologie: „Nigdy jeszcze o Duchu nie powiedziano (…) [Bóg]” oraz „nigdzie w N[owym] T[estamencie] nie nazwano (…) [ducha świętego] (…) [dosłownie: Bogiem (z rodzajnikiem)]” (Zurych 1954, t. I, ss. 156, 162) (str. 372).
Szczery poszukiwacz prawdy o Biblii nie będzie badać Biblii po to, żeby znaleźć werset, którego znaczenie mógłby dopasować do swoich aktualnych przekonań. Będzie się raczej chciał dowiedzieć, co ma do powiedzenia samo Słowo Boże. Może się natknąć na jakieś wersety, których wykładnia nie jest jednoznaczna, ale gdy się je porówna z innymi wypowiedziami biblijnymi na ten sam temat, ich znaczenie staje się jasne (str. 376).	Szczery poszukiwacz prawdy o Biblii nie będzie wyszukiwać w Biblii wersetów, które mógłby zinterpretować zgodnie z dotychczasowymi przekonaniami. Będzie się raczej chciał dowiedzieć, co naprawdę mówi Słowo Boże. Zapewne natknie się na wersety, które można zrozumieć dwojako, ale gdy się je porówna z innymi wypowiedziami biblijnymi na ten sam temat, ich znaczenie staje się jasne (str. 372).
W wielu przekładach Księgi Objawienia na język hebrajski uznano, że Osobą opisaną w wersecie 8 jest Jehowa i dlatego przywrócono tam imię własne Boga (str. 376, 377).	W wielu przekładach Księgi Objawienia na język hebrajski uznano, że osobą opisaną w wersecie 8 jest Jehowa i dlatego przywrócono tam imię własne Boga (str. 372).
W podobnym znaczeniu w Sędziów 16:23, gdzie jest wzmianka o fałszywym bogu Dagonie, użyto tytułu eloּhim (…) (str. 379).	W podobnym znaczeniu użyto formy tytułu elohim w Sędziów 16:23, gdzie jest wzmianka o fałszywym bogu Dagonie, (…) (str. 375).
Czy użycie w tym miejscu słowa „bóg” nie narusza zasad gramatyki greckiej? (str. 381).	Czy użycie w tym miejscu słowa „bóg” (pisanego małą literą) nie narusza zasad gramatyki greckiej? (str. 377).
W artykule zatytułowanym „Orzeczniki rzeczownikowe wskazujące na cechy podmiotu: Marka 15:39 i Jana 1:1” Philip B. Harner napisał, że takie zdania, jak w Jana 1:1, „które zawierają orzecznik bez rodzajnika poprzedzający czasownik, wskazują przede wszystkim na cechę. Wynika z nich, że *logos* ma naturę **theos” (…) (Journal of Biblical Literature, 1973, ss. 85, 87) (str. 381).**	W artykule zatytułowanym „Orzeczniki rzeczownikowe wskazujące na cechy podmiotu: Marka 15:39 i Jana 1:1” Philip B. Harner napisał, że takie zdania, jak w Jana 1:1, gdzie „przed czasownikiem występuje orzecznik bez rodzajnika uwypuklają przede wszystkim cechę. Wskazują, że *logos* ma naturę **theos” (…) (Journal of Biblical Literature, 1973, ss. 85, 87) (str. 377).**
Ciekawe, że tłumacze (…) nie wahają się używać rodzajnika nieokreślonego (polskie „jakiś") w innych miejscach, gdzie orzecznik rzeczownikowy występuje przed czasownikiem. I tak w przekładzie Romaniuka czytamy w Marka 6:49 o uczniach Jezusa: „Myśleli, że to jakieś widmo” (str. 381).	Ciekawe, że tłumacze (…) nie wahają się używać rodzajnika nieokreślonego (polskie „jakiś") w innych miejscach, gdzie orzecznik rzeczownikowy występuje przed czasownikiem. Natomiast polscy tłumacze niekiedy w komentarzach do takich wersetów pokazują, że nie chodzi tam o utożsamienie podmiotu z konkretną osobą, lecz o wskazanie na jego cechę lub przynależność do jakiejś grupy. Na przykład w Biblii poznańskiej w komentarzu do Jana 6:70 (gdzie Jezus mówi o Judaszu: „jeden z was jest diabłem”) tłumacze wyjaśniają, że wyraz diabeł „oznacza tu postawę przeciwną postawie pozostałych apostołów”. Nie uważają więc bynajmniej, że Judasz jest zbuntowanym aniołem, Szatanem Diabłem. Podobnie w przekładzie KUL-u w komentarzu do Jana 4:17 (gdzie Samarytanka mówi do Jezusa: „Panie, widzę, że jesteś prorokiem”) tłumacze wyjaśniają: „Niewiasta (…) nazywa Go ,prorokiem' ( (…) bez rodzajnika). Określenie to (…) może mieć (…) znaczenie mesjańskie (używane zwłaszcza z rodzajnikiem), ale w ustach Samarytanki jest raczej ogólnym stwierdzeniem nadnaturalnej wiedzy Jezusa (str. 377).
Zobacz też Dodatek w NW z przypisami, strona 1579 (str. 381).	Zobacz też dodatek w bi7, strony 414, 415, oraz dodatek w NW z przypisami, strona 1579 (str. 378).
Niemniej w NW oddano tak ten fragment Jana 8:58: „Zanim pojawił się Abraham, ja już byłem” (por. przekład Romaniuka) (str. 382).	Jednak w NŚ oddano tak ten fragment Jana 8:58: „Zanim pojawił się Abraham, ja już byłem” (podobnie oddaje to przekład Romaniuka) (str. 378).
Zobacz też Dodatek w NW z przypisami, strony 1582, 1583 (str. 382).	Zobacz też dodatek w NW z przypisami, strony 1582, 1583 oraz Strażnicę z 15 lutego 1998, strony 30, 31 (str. 382).
Mniej więcej tak samo jest w TEV. W RS z roku 1953 czytamy „krwią własną”, natomiast w wydaniu w roku 1971 - „krwią własnego syna”; Ro i Da oddają ten werset po prostu „krwią swego syna”, a Romaniuk, wyd. III - „krwią [Jego] własnego [Syna]” (str. 382).	Mniej więcej tak samo jest w TEV. W przekładzie Romaniuka, wyd. I i II, czytamy: „Jego własną krwią”, natomiast w następnych wydaniach - „krwią [Jego] własnego [Syna]; Ro i Da oddają ten werset po prostu „krwią swego syna” (str. 379).
Czy w tym wersecie jest powiedziano, że Chrystus jest „ponad wszystkim” i dlatego jest Bogiem, czy też czytamy w nim, że Bóg i Chrystus są różnymi indywidualnościami i że Bóg jest „ponad wszystkim”? (str. 383).	Czy w tym wersecie jest powiedziano, że Chrystus jest „nad wszystkim” i dlatego jest Bogiem, czy też wspomniano w nim o dwóch różnych bytach - o Chrystusie oraz o Bogu, który jest „nad wszystkim”? (str. 379).
W komentarzu do 5 wersetu 9 rozdziału Listu do Rzymian w przekładzie KUL-u czytamy: Po wyrażeniu (…) [to kata sarka - JC] [„według ciała”] wielu egzegetów, zwłaszcza bardziej radykalnych, proponuje umieścić kropkę. (…) (Pallottinum, Poznań 1978, t. VI, cz. 1, s. 201) (str. 383, 384).	W komentarzu do 5 wersetu 9 rozdziału Listu do Rzymian w przekładzie KUL-u czytamy: Po wyrażeniu [„według ciała”] wielu egzegetów, zwłaszcza bardziej radykalnych, proponuje umieścić kropkę. (…) (Pallottinum, Poznań 1978, t. VI, cz. 1, s. 201) (str. 383, 380).
W Bg czytamy: (…) (Dąbrowski z łac.: (…)) (str. 384).	W przekładzie Wujka czytamy: (…) (W przypisie werset ten tak objaśniono: „Posiadając naturę i chwałę równą Bogu, [Chrystus] nie uważał, że należy się tej chwały trzymać za wszelką cenę) (str. 380).
W *The Expositor's Greek Testament* powiedziano: „(…) Zdaje się ono niezmiennie znaczyć: , *przywłaszczyć', ,wyrwać'. Tak więc niedopuszczalne jest przesuwanie jego rzeczywistego znaczenia ,zagarnąć' na zupełnie inną płaszczyznę: ,mocno trzymać' (Grand Rapids, Michigan 1967, wyd.* W. Robertson Nocli, t. III, ss. 436, 437) (str 384).	W *The Expositor's Greek Testament* powiedziano: „(…) Zdaje się ono niezmiennie znaczyć: , *zagarniać', ,porywać'. Tak więc niedopuszczalne jest przesuwanie jego rzeczywistego znaczenia ,chwytać' na zupełnie inną płaszczyznę: ,mocno trzymać' (Grand Rapids, Michigan 1967, wyd. W. Robertson Nocli, t. 3, ss. 436, 437) (str 381).*
W Bw zamiast „Bóstwa” dano „boskość”, podobnie w AT, We i CKW - „natury boskiej” (str. 385).	W Bw zamiast „Bóstwa” dano „boskość”, podobnie w anglojęzycznych AT, We i CKW - „natury boskiej” (str. 381).
A może „pełnia”, która w nim mieszka, jest czymś, co się stało jemu właściwe na mocy decyzji kogoś innego? (str. 385).	A może „pełnia”, która w nim mieszka, jest czymś, co otrzymał dzięki decyzji kogoś innego? (str. 381).
W Bw czytamy: (…) (podobnie BT, Bp, Romaniuk, Dąbrowski) W NW natomiast powiedziano: (…) (podobnie oddaje to Kowalski) (str. 385).	W przekładzie Romaniuka czytamy: (…) (podobnie Bw, BT, Bp, Dąbrowski). W NŚ natomiast powiedziano: (…) (str. 382).
Niektórzy argumentują, że według Tytusa 2:13 Chrystus jest zarówno Bogiem jak i Zbawcą. Ciekawe, że w Bw, BT, Bp, Bg przetłumaczono werset z Tytusa 2:13 w sposób, który dopuszcza taką jego interpretację, a odstąpiono od tej zasady przy tłumaczeniu 2 Tesaloniczan 1:12 (str. 386).	Niektórzy argumentują, że według Tytusa 2:13 Chrystus jest zarówno Bogiem jak i Zbawcą. Ciekawe, że w anglojęzycznych przekładach RS, NE, TEV, JB przetłumaczono werset z Tytusa 2:13 w sposób, który dopuszcza taką jego interpretację, a odstąpiono od tej zasady przy tłumaczeniu 2 Tesaloniczan 1:12 w polskich przekładach różnica ta jest mniej widoczna) (str. 382).
Zobacz też Dodatek w NW z przypisami, strony 1581, 1582 (str. 386).	Zobacz też dodatek w NW z przypisami, strony 1581, 1582 oraz Strażnicę nr 10 z 1982 roku, strony 23, 24 (str. 386).
Które tłumaczenie pasuje do kontekstu? (str. 386).	Które tłumaczenie jest zgodne z kontekstem? (str. 383).
Zgodnie z faktem, że Bóg jest „tronem”, czyli Źródłem i Zachowawcą królestwa Chrystusa, z Daniela 7:13 oraz Łukasza 1:32 wynika, że taką władzę przyznaje mu Bóg (str. 386).	Zgodnie z faktem, że Bóg jest „tronem”, czyli Źródłem i Zachowawcą królestwa Chrystusa, w Daniela 7:13 oraz Łukasza 1:32 wspomniano, iż Bóg daje mu taką władzę (str. 383).
Biblista B. F. Westcott tak się wypowiada na temat wersetu 6 i 7 z Psalmu 45, przytoczonych w Hebrajczyków 1:8, 9: „LXX [**Septuaginta] dopuszcza dwie możliwości tłumaczenia: (…), a w drugim wypadku jako przydawkę rzeczowną (…). Jest rzeczą wysoce nieprawdopodobną, żeby użyte w oryginale słowo (…) [`Elohim] odnosiło się do króla. Prawdopodobieństwo przeczy więc założeniu, że w LXX (…) (ho theּos'] występuje w wołaczu. (…) (The Epistle to the Hebrews, Londyn 1889, ss. 25, 26) (str. 387).**	Biblista Brooke F. Westcott tak się wypowiada na temat wersetu 6 i 7 z Psalmu 45, przytoczonych w *Hebrajczyków 1:8, 9: „LXX [Septuaginta] dopuszcza dwie możliwości tłumaczenia: (…), a w drugim wypadku jako* podmiot, p którym następuje dopowiedzenie (…). Jest wysoce *nieprawdopodobne, żeby użyte w oryginale słowo (…) [`Elohim] odnosiło się do króla.* Okoliczność ta *przeczy więc założeniu, że w LXX (…) (ho theּos'] występuje w wołaczu.* *(…) (The Epistle to the Hebrews, Londyn 1889, ss. 25, 26) (str. 383).*
Uczony krytyk tekstu F. H. A. Scrivener tak się wypowiedział na temat tej trynitarnej wstawki: „Nie ma co ukrywać, że omawianych tu słów nie napisał św. Jan; kiedyś w Afryce przeniesiono je z marginesu do kopii łacińskich (…), a stamtąd do drukowanego tekstu greckiego *na miejsce, gdzie nie miały się prawa znaleźć” (A Plain Introduction to the Criticism of th*e New Testament, Cambridge 1883, wyd. III, s. 654) (str. 387).**	Uczony krytyk tekstu F. H. A. Scrivener tak się wypowiedział na temat tej trynitarnej wstawki: „Nie ma co ukrywać, że omawianych tu słów nie napisał św. Jan; kiedyś w Afryce przeniesiono je do kopii łacińskich z marginesu (…), a stamtąd do drukowanego tekstu greckiego *- tam, gdzie nie miały się prawa znaleźć” (A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament, Cambridge 1883, wyd. 3, s. 654) (str. 384).*
Podobnie doskonałe posłuszeństwo Jezusa jako człowieka dało Ojcu moralną podstawę do wskrzeszenia go z martwych i uznania go w ten sposób za Syna Bożego (str. 388).	Podobnie było w wypadku Jezusa: Jako człowiek w sposób doskonały okazywał posłuszeństwo Ojcu .dlatego Bóg miał moralną podstawę, by wskrzesić go z martwych i potwierdzić, że uznaje za swego Syna (str. 385).
Dlatego A. T. Robertson pisze w książce *Word Pictures in the New Testament* (Obrazy słowne w Nowym Testamencie): „Przypomnijmy sobie [Jana] 2:19, gdzie Jezus mówi: ,A ja w trzech dniach wzniosę ją'. Nie miał na myśli, że sam wskrzesi się z martwych niezależnie od Ojca jako działającej siły (Rzym. 8:11)” (Nowy Jork 1932, t. V, s. 183) (str. 388).	Dlatego A. T. Robertson pisze w książce *Word Pictures in the New Testament* (Obrazy słowne w Nowym Testamencie): „Przypomnijmy sobie [Jana] 2:19, gdzie Jezus mówi: ,A ja w trzy dni wzniosę ją'. Nie miał na myśli, że sam wskrzesi się z martwych niezależnie od czynnego udziału Ojca (Rzym. 8:11)” (Nowy Jork 1932, t. V, s. 183) (str. 385).
W atanazjańskim symbolu wiary powiedziano o Trójcy (…) (str. 389).	W „Atanazjańskim symbolu wiary” powiedziano o Trójcy (…) (str. 386).
Czy szczerze miłujemy prawdę? Czy rzeczywiście chcielibyśmy pozostawać w dobrych stosunkach z Bogiem? (str. 389).	Czy szczerze miłuję prawdę? Czy rzeczywiście chciałbym pozostawać w dobrych stosunkach z Bogiem? (str. 386).
Jezus nauczał, że największe jest następujące przykazanie … (Marka 12:28-30) (str. 390).	Jezus wyjaśnił, które przykazanie jest największe (odczytaj Marka 12:28-30) (str. 386).
Proszę posłuchać, co w tej sprawie mają do powiedzenia znane encyklopedie (str. 390).	Proszę posłuchać, co o tym mówią znane encyklopedie (str. 387).
Widzi pan, są takie wersety biblijne, których zupełnie nie da się pogodzić z tą nauką. Na przykład … (Mat 24:36) (str. 390).	Widzi pan, są takie wersety biblijne, których zupełnie nie da się pogodzić z tą nauką. Na przykład … (Mat 24:36 lub Marka 13:32) (str. 387).
Czy spotkał pan w niej kiedyś słowo ,Trójca'? (str. 390).	Czy natknął się pan w niej na słowo ,Trójca'? (str. 387).
Można też odpowiedzieć (zwłaszcza, gdy rozmówca powołuje się na Jana 1:1): „Znam ten werset. (…)” (str. 391).	Można też odpowiedzieć (, gdy rozmówca powołuje się na Jana 1:1): „Znam ten werset. (…)” (str. 387).
Ale mówiąc o boskości mam na myśli co innego niż pan (str. 391).	Ale mówiąc o boskości mam na myśli chyba co innego niż pan (str. 387).
W Izajasza 9:5 nazwano Jezusa ,Bogiem Mocnym', ale tylko o jego Ojcu Biblia mówi, że jest Bogiem Wszechmocnym (str. 391).	W Izajasza 9:5 (Bw) nazwano Jezusa ,Bogiem Mocnym' („Potężnym Bogiem”, 9:6, NŚ), ale tylko o jego Ojcu Biblia mówi, że jest Bogiem Wszechmocnym (str. 387, 388).

U - W

Urodziny

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Świadkowie Jehowy stwierdzają, że Słowo Boże nie pochwala obchodzenia urodzin, więc stronią od tego zwyczaju (str. 392).	Świadkowie Jehowy biorą pod uwagę fakt, że Słowo Boże nie pochwala obchodzenia urodzin, więc stronią od tego zwyczaju (str. 388).
Jak zapatrywali się na obchodzenie urodzin pierwsi chrześcijanie i Żydzi w czasach biblijnych? (str. 392).	Jak na obchodzenie urodzin zapatrywali się pierwsi chrześcijanie i Żydzi w czasach biblijnych? (str. 388).
*„Późniejsi Hebrajczycy słusznie uważali obchodzenie urodzin za zwyczaj pogański. Słuszność takiego poglądu aż nadto potwierdzały ówczesne zwyczaje” (The Imperial Bible - Dictionary, wyd.* Patrick Fairbairn, Londyn 1874, t. I, s. 225) (str. 392).	„Późniejsi Hebrajczycy słusznie uważali obchodzenie urodzin za zwyczaj pogański. Słuszność takiego poglądu aż nadto potwierdzały ówczesne zwyczaje *związane z tym dniem” (The Imperial Bible - Dictionary, wyd.* Patrick Fairbairn, Londyn 1874, t. I, s. 225) (str. 389).

Uzdrawianie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Duch Boży umożliwił dokonywanie cudownych uzdrowień zarówno niektórym przedchrześcijańskim prorokom hebrajskim, jak i Jezusowi Chrystusowi oraz szeregowi członków zboru wczesnochrześcijańskiego (str. 393).	Dzięki Duchowi Bożemu zdolność cudownego uzdrawiania posiadali niektórzy przedchrześcijańscy prorocy hebrajscy, Jezus Chrystus oraz pewni członkowie zboru wczesnochrześcijańskiego (str. 388).
W XX wieku cudownych uzdrowień dokonuje się niekiedy podczas nabożeństw odprawianych przez duchownych chrześcijaństwa (str. 394).	W naszym wieku cudownych uzdrowień dokonuje się niekiedy podczas nabożeństw odprawianych przez duchownych chrześcijaństwa (str. 390).
Na krótko przed opuszczeniem apostołów i powrotem do nieba Jezus powiedział im, że właśnie to jest ich żywotnym zadaniem, a nie uzdrawianie (str. 395).	Na krótko przed opuszczeniem apostołów i powrotem do nieba Jezus powiedział im, że właśnie to dzieło, a nie uzdrawianie, jest ich podstawowym zadaniem (str. 392).
Zastanawiam się jednak, czy dzisiaj odbywa się to we właściwy sposób (str. 397).	Warto się jednak zastanowić, czy dzisiaj ludzie zapatrują się na to we właściwy sposób (str. 394).
Czy jednak każde uzdrowienie dokonane w tym systemie rzeczy nie daje tylko chwilowej korzyści? (str. 398).	Chyba przyzna pan, że każde uzdrowienie dokonane w tym systemie rzeczy daje tylko chwilowej korzyści? (str. 398).

Wiara

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Prawdziwa wiara wymaga gruntownej, rzetelnej wiedzy, zapoznania się z dowodami oraz serdecznego doceniania tego, na co one wskazują (str. 398).	Prawdziwa wiara wymaga gruntownej, rzetelnej wiedzy, zapoznania się z dowodami oraz doceniania w głębi serca tego, na co one wskazują (str. 395).
A zatem osoby, które nie mają wiary, albo nie proszą o tego ducha, albo proszą, ale w złych zamiarach, albo też przeciwstawiają się jego oddziaływaniu na swoje życie (str. 398).	Kto więc nie ma wiary, ten najwidoczniej nie prosi o tego ducha lub czyni to w złych zamiarach, albo też nie pozwala, by duch oddziaływał na jego życie (str. 395).
Biblia jest dziełem ducha Bożego, została natchniona przez Boga (…). Gdy się jej nie studiuje, prawdziwa wiara się nie rozwinie. Wyznawcy różnych kościołów mogą co prawda mieć Biblię, ale jeżeli wpaja im się nauki ludzkie zamiast Słowa Bożego, to nie będą wierzyć w Boga ani w Jego zamierzenie (str. 398, 399).	Biblia powstała za sprawą ducha Bożego, jest bowiem natchniona przez Boga (…). Kto jej nie studiuje, nie może rozwinąć w sobie prawdziwej wiary. Wyznawcy różnych kościołów mogą co prawda mieć Biblię, ale jeżeli zamiast Słowa Bożego wpaja im się nauki ludzkie, to nie będą wierzyć w Boga ani w Jego zamierzenie (str. 395).
Wiele ludzi rozczarowała obłuda kościołów chrześcijaństwa, (…) (str. 399).	Wielu ludzi rozczarowała obłuda kościołów chrześcijaństwa, (…) (str. 395).
Z braku dokładnej wiedzy o prawdziwym Bogu, tacy ludzie unikają wszystkiego, co ma związek z religią (str. 399).	Z braku dokładnej wiedzy o prawdziwym Bogu, tacy ludzie odsuwają się od wszystkiego, co ma związek z religią (str. 395).
Ludzie na ogół nie rozumieją, dlaczego Bóg toleruje zło i dlatego obarczają Go winą za wszelką niegodziwość (str. 399).	Ludzie na ogół nie rozumieją, dlaczego Bóg toleruje zło, toteż obarczają Go winą za wszelką niegodziwość (str. 395).
(…) i nie pojmują, że cierpliwość Boża nastręcza im nie zasłużoną sposobność dostąpienia wybawienia (…). Nie rozumieją też, że Bóg wyznaczył czas zniszczenia na zawsze wszystkich niegodziwców (str. 399).	(…) i nie pojmują, że cierpliwość Boża nastręcza im niezasłużoną sposobność dostąpienia wybawienia (…). Nie rozumieją też, że Bóg wyznaczył czas unicestwienia na zawsze wszystkich niegodziwców (str. 396).
Niekiedy zamiast umacniać swą wiarę, dopuścili się tego, żeby nad skłonnościami ich serca wzięły górę zgubne pragnienia i w ten sposób oddalili się od Boga oraz od Jego dróg (str. 399).	Inni być może przestali umacniać swą wiarę, dopuścili się tego, żeby ich serca uległy grzesznym pragnieniom; w rezultacie oddalili się od Boga oraz od Jego dróg (str. 396).
Rozmyślanie o zbożnych sprawach i rozwijanie doceniania dla nich zaszczepia je w symbolicznym sercu (str. 400).	Rozmyślanie o zbożnych sprawach pomaga bardziej je cenić i umieścić głęboko w swym symbolicznym sercu (str. 396).
Wiara umacnia się, gdy człowiek polega na obietnicach Bożych i dostrzega, że Bóg błogosławi jego poczynaniom (str. 400).	Wiara umacnia się, gdy człowiek polega na obietnicach Bożych i zgodnie z nimi działa, a potem dostrzega, że Bóg błogosławi jego poczynaniom (str. 396).
Podano w nich nazwy miejscowości oraz imiona rządzących w tym okresie władców świeckich, (…) (str. 400).	Podano w nich nazwy geograficzne oraz imiona rządzących w tym okresie władców świeckich, (…) (str. 397).
Udaj się na zebrania Świadków Jehowy do Sali Królestwa oraz na ich większe zgromadzenia, a sam się przekonasz, że wprowadzanie w czyn rad biblijnych zmienia ludzi, którzy dzięki temu stają się uczciwi i nienaganni pod względem moralnym, a przedstawiciele wszystkich ras i narodowości potrafią żyć i współpracować w duchu prawdziwego braterstwa (str. 401).	Odwiedź Sale Królestwa Świadków Jehowy i skorzystaj z ich większych zgromadzeń, a sam się przekonasz, że wprowadzanie w czyn rad biblijnych zmienia ludzi. Dzięki temu stają się uczciwi i nienaganni pod względem moralnymi choć należą do wszystkich ras i narodowości potrafią żyć i współpracować jako prawdziwa społeczność braterska (str. 397).
Jeżeli nie jesteśmy posłuszni Bogu, to w rzeczywistości nie kochamy Go i nie wierzymy, że On postępuje sprawiedliwie (…). Ale bez względu na to, co byśmy czynili, nie możemy zarobić na zbawienie (str. 401).	Jeżeli nie jesteśmy posłuszni Bogu, to w rzeczywistości nie kochamy Go i nie wierzymy, że On postępuje w sposób prawy (…). Ale bez względu na to, co byśmy czynili, nie możemy zapracować na zbawienie (str. 398).

Zachęty

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Nieraz dużo dobrego potrafi zdziałać zwykłe okazanie życzliwości (str. 402).	Nieraz dużo dobrego potrafi zdziałać zwykłe okazanie współczucia (str. 402).
Łącząc takie uzdrawianie z głoszeniem o Królestwie, Jezus dał cudowny przedsmak tego, co uczyni dla ludzkości podczas swego tysiącletniego panowania (str. 402).	Łącząc takie uzdrawianie z głoszeniem o Królestwie, Jezus dał cudowny przedsmak tego, co uczyni dla ludzkości podczas swego Tysiącletniego Panowania (str. 402, 403).
Możemy słabnąć pod względem cielesnym (str. 402).	Możemy słabnąć fizycznie (str. 403).

Zbawienie

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Dla wielkiej rzeszy wiernych sług Jehowy żyjących w „dniach ostatnich” zbawienie będzie oznaczać zachowanie życia w wielkim ucisku (str. 405).	Dla wielkiej rzeszy wiernych sług Jehowy żyjących w „dniach ostatnich” zbawienie będzie oznaczać ocalenie z wielkiego ucisku (str. 406).
Jak wynika z 2 Piotra 3:9, ludzie nie okazujący skruchy maja `zginąć' (str. 406).	Jak wynika z 2 Piotra 3:9, ludzie nie okazujący skruchy maja `zginąć', ulec zagładzie (str. 406).
Greckie wyrażenia tłumaczone w nich na „wszyscy” są formami deklinacyjnymi słowa pas (str. 407).	Greckie wyrażenia tłumaczone w nich na „wszyscy” są odmienionymi formami słowa pas (str. 407).
W wersetach tych zamiast „wszyscy” można więc użyć wyrażeń „każdego rodzaju” lub „wszelkiego rodzaju”, jak to ma miejsce w przekładzie NW (str. 407).	W wersetach tych zamiast „wszyscy” można więc użyć wyrażeń „wszelkiego rodzaju” lub „wszelkiego pokroju”, jak to uczyniono w przekładzie NŚ (str. 407).
Jakie warunki zaistnieją na ziemi pod panowaniem tego niebiańskiego rządu? (str. 409).	Jakie warunki będą na ziemi pod panowaniem tego niebiańskiego rządu? (str. 409).
Jakie skojarzenia wywołuje ono w pańskim umyśle? (str. 409).	Co się panu kojarzy z tym imieniem? (str. 410).

Ziemia

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: Używany w Piśmie Świętym wyraz „ziemia” ma więcej niż jedno znaczenie. Najczęściej przychodzi nam na myśl planeta, którą Jehowa wspaniale wyposażył, żeby człowiek mógł na niej żyć i żeby to życie sprawiało my prawdziwe zadowolenie. Warto jednak wiedzieć, że wyraz „ziemia” może też być użyty w znaczeniu przenośnym, na przykład w odniesieniu do ludzi żyjących na tej planecie, albo do społeczności ludzkiej wyróżniającej się pod takim czy innym względem (str. 410).	Definicja: Używany w Piśmie Świętym wyraz „ziemia” ma kilka znaczeń. Najczęściej chodzi o planetę, którą Jehowa wspaniale wyposażył we wszystko, co jest niezbędne człowiekowi do prowadzenia szczęśliwego życia. Warto jednak wspomnieć, że wyraz „ziemia” ma też znaczenie przenośne i oznacza na przykład ludzi żyjących na tej planecie, albo społeczność ludzką wyróżniającą się pod takim czy innym względem (str. 411).
Czyż nie jest w stanie przeszkodzić narodom w takim użyciu broni nuklearnej, które by udaremniło urzeczywistnienie Jego zamierzenia? Zniszczenie militarnej potęgi Egiptu, gdy faraon usiłował nie dopuścić do wyzwolenia Izraelitów, stanowi dowód, że On to uczyni (str. 411).	Czyż nie jest w stanie przeszkodzić narodom w takim użyciu broni nuklearnej, które mogłoby to udaremnić urzeczywistnienie Jego zamierzenia? Bóg dał tego dowód, niszcząc militarną potęgę Egiptu, kiedy to faraon usiłował nie dopuścić do wyzwolenia Izraelitów (str. 411).
Czy 2 Piotra 3:7, 10 popiera taki pogląd? „Ale teraźniejsze niebo i ziemia mocą tego samego Słowa zachowane są dla ognia i utrzymane na dzień sądu i zagłady bezbożnych ludzi. (…) [„spalone będą”, Bg, Wujek; „będzie odkryte”, Kowalski; „zostaną znalezione”, BT; „nie pozostanie nawet ślad najmniejszy”, Romaniuk]” (str. 412).	Czy 2 Piotra 3:7, 10 popiera taki pogląd? „Teraźniejsze niebo i ziemia mocą tego samego Słowa zachowane są dla ognia i utrzymane na dzień sądu i zagłady bezbożnych ludzi. (…) [„spalone będą”, Bg, Wujek; „będzie odkryte”, Kowalski; „zostaną znalezione”, BT; „nie pozostanie nawet ślad najmniejszy”, Romaniuk; „zostaną odkryte”, NŚ]” (str. 412).
Warto zaznaczyć, że w kontekście (…) zastosowano analogię do potopu z czasów Noego, kiedy złe społeczeństwo ludzkie spotkała zagłada, natomiast ocalony został zarówno Noe z rodziną, jak i sam glob ziemski. Ponadto w 2 Piotra 3:7 powiedziano, że zniszczeni mają być „bezbożni ludzie”. (…) Właśnie ta symboliczna „ziemia” (złe społeczeństwo ludzkie) zostanie „odkryta”, to znaczy Jehowa niejako wypali ogniem wszelkie pozory, a tym samym ujawni niegodziwość bezbożnego społeczeństwa ludzkiego i pokaże, że zasługuje ono na całkowite zniszczenie (str. 413).	Warto zaznaczyć, że w kontekście (…) zastosowano analogię do potopu z czasów Noego, kiedy złe społeczeństwo ludzkie uległo zagładzie, natomiast ocaleli zarówno Noe z rodziną, jak i sam glob ziemski. Ponadto w 2 Piotra 3:7 powiedziano, że zgładzeni mają być „bezbożni ludzie”. (…) Właśnie ta symboliczna „ziemia” (niegodziwe społeczeństwo ludzkie) zostanie „odkryta”, to znaczy Jehowa wypali ogniem wszelkie pozory, a tym samym odsłoni, obnaży niegodziwość bezbożnego społeczeństwa ludzkiego i pokaże, że zasługuje ono na całkowite zniszczenie (str. 413).
Czy pierwotne zamierzenie Boże co do ziemi się zmieniło? (str. 414).	Czy pierwotne zamierzenie Boże co do ziemi uległo zmianie? (str. 414).
Bóg dał więc do zrozumienia, że ma zamiar napełnić ziemię potomstwem Adama i Ewy, które by się opiekowało ogólnoziemskim rajem (str. 414).	Bóg dał więc do zrozumienia, że ma zamiar napełnić ziemię potomstwem Adama i Ewy, aby się opiekowali ogólnoziemskim rajem (str. 414).

Zło

Zmartwychwstanie

Życie

Żydzi

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W *Encyclopedia Judaica* (Jeruzalem 1971, t. 5, szp. 498) czytamy: „LUD WYBRANY, potoczne określenie ludu izraelskiego, z którego wynika, że lud ten pozostaje w szczególnych i wyjątkowych stosunkach z bóstwem panującym nad wszechświatem. (…) (str. 432).	W *Encyclopedia Judaica* (Jeruzalem 1971, t. 5, szp. 498) czytamy: „LUD WYBRANY, zwyczajowe określenie ludu izraelskiego, z którego wynika, że lud ten pozostaje w szczególnych i wyjątkowych stosunkach z bóstwem panującym nad wszechświatem. (…) (str. 432).
Czasopismo *Journal and Constitution* (Atlanta, 22 stycznia 1983, s. 5-B) w rubryce poświęconej religii donosiło: „W przeciwieństwie do głoszonej od wieków kościelnej nauki, że Bóg ,odrzucił swój naród izraelski' i zastąpił go ,nowym Izraelem' mówi on [Paul M. Ven Buren, wykładowca teologii na Temple University w Filadelfii], iż kościoły twierdzą obecnie, jakoby ,przymierze między Bogiem a narodem żydowskim było wieczne (…)” (str. 433).	Czasopismo *Journal and Constitution* (Atlanta, 22 stycznia 1983, s. 5-B) w rubryce poświęconej religii donosiło: „W przeciwieństwie do nauki głoszonej od wieków przez kościoły, że Bóg ,odrzucił swój naród izraelski' i zastąpił go ,nowym Izraelem' mówi on [Paul M. Ven Buren, wykładowca teologii na Temple University w Filadelfii], iż kościoły twierdzą obecnie, jakoby ,przymierze między Bogiem a narodem żydowskim było wieczne (…)” (str. 433).
W dzienniku *The New York Times (z 6 lutego 1983, s. 42) czytamy ponadto: „(…) - mówi Timothy Smith, profesor teologii na Uniwersytecie Johna Hopkinsa i ewangelik weslejowski” (str. 433).*	W dzienniku *The New York Times* (z 6 lutego 1983, s. 42) czytamy ponadto: „(…) - mówi Timothy Smith, ewangelik weslejański, profesor teologii na Uniwersytecie Johna Hopkinsa i” (str. 433).
Pod wpływem przesądu naród żydowski jako całość od wieków nawet nie wymawia imienia Bożego. Nie spełnia też tego proroctwa obecny nagły wzrost zainteresowania cielesnym Izraelem, podyktowany względami religijnymi (str. 436).	Pod wpływem przesądu naród żydowski jako całość od wieków nawet nie wymawia osobistego imienia Bożego. Obecny wzrost zainteresowania cielesnym Izraelem, podyktowany względami religijnymi, nie odpowiada powyższemu proroctwu (str. 436).
Wypowiedź ta musi się zatem odnosić do duchowego Izraela Bożego, o którym w Objawieniu 14:1-3 powiedziano, że ma przebywać z Chrystusem z jego niebiańskim Królestwie (str. 437).	Wypowiedź ta musi się zatem odnosić do duchowego Izraela Bożego - do tych, którzy zgodnie z Objawieniem 14:1-3 mają przebywać z Chrystusem z jego niebiańskim Królestwie (str. 437).

Skorowidz

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Chcąc znaleźć dalsze szczegóły, należy odszukać odpowiednie hasło(a ) na następnych stronach i przeczytać podtytuły (str. 438).	Chcąc znaleźć dalsze szczegóły, należy odszukać odpowiedni artykuł i przejrzeć zawarte w nim śródtytuły (str. 438).
	Aborcja (str. 439)
Apostołowie, (…) Piotr - „opoką”? (str. 438).	Apostołowie, (…) Piotr - „skałą”? (str. 438).
Duch, czynna moc Boża (str. 439).	Duch, czynna siła Boża (str. 439).
Dzieci, Boży punkt widzenia na nie narodzone (str. 439).	Dzieci, Boży punkt widzenia na nienarodzone (str. 439).
Jezus Chrystus, „opoką” (str. 440).	Jezus Chrystus, „skałą” (str. 440).
Jezus Chrystus, Zbawiciel (str. 440).	Jezus Chrystus, Zbawca (str. 440).
Kobiety, sługami Bożymi (str. 440).	Kobiety, funkcje w zborze (str. 440).
Opoka, Chrystus a nie Piotr (str. 441).	Opoka: zob. „Skała” (str. 441).
Otchłań: zob. „Przepaść” (str. 441).	Otchłań, uwięzienie Szatana (str. 441).
Piotr, „opoką”? (str. 442).	Piotr, „skałą”? (str. 442).
Przepaść, uwięzienie Szatana (str. 442).
Sukcesja apostolska, Piotr „opoką”? (str. 443)	Sukcesja apostolska, Piotr „skałą”? (str. 443)
Święta, Dzień św. Walentego (str. 443)	Święta, walentynki (str. 443)
	Wyznanie, grzechów, wiary (str. 444).

Niektóre błędnie wyjaśniane wersety

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
2 Koryntian 13:13 (str. 445).	2 Koryntian 13:14 (str. 445)

Zmiany wersetów (str. 1-100)

W niniejszym zestawieniu przytoczono tylko te wersety, które cytowane stanowią oddzielny akapit, albo znaczną jego część.

Werset	Przytoczono z		Strona w wyd. z 2001
Werset		Edycja z 1991	Strona w wyd. z 2001	Edycja z 2001
Dzieje 17:26	Romaniuk	NŚ	25
Łuk. 3:23-38	BW	NŚ	25
Rodz. 5:3	BT	NŚ	25
Rodz 3:1-4	BT	NŚ	26
Jana 8:44	BW	NŚ	26
1 Kor 15:45,47	BT	NŚ	26
Mat 19:4, 5	BW	NŚ	26
1 Jana 2:18	BW	NŚ	28
2 Jana 7	BW	NŚ	28
Jana 15:20, 21	BW	NŚ	29
Ps. 2:2	Łach	NŚ	29
Mat 24:24	BW	NŚ	29
Ps. 96:10	Bp	NŚ	29
Ps. 37:29	BT	NŚ	30
Jer 25:33	Bp	NŚ	30
Dan 2:44	BT	NŚ	31
1 Jana 2:16	Romaniuk	NŚ	31
2 Tes. 1:8, 9	Kowalski	NŚ	32
Sof 2:3	BT	NŚ	32
Ps. 37:34	Bp	NŚ	32
Jana 3:16	BT	NŚ	32
Łuk. 18:7, 8	BT	NŚ	33
1 Tes. 1:6	BW	NŚ	33
1 Tes. 1:8	Kowalski	NŚ	33
Mat 24:37-39	BW	NŚ	33
Mat 12:30	BW	NŚ	33
Dan. 5:22, 23	BT	NŚ	34
Jak 4:4	BT	NŚ	37
2 Kor. 4:4, 11:14, 15	BW	NŚ	37
Mat 7:21-23	BW	NŚ	37
Dzieje 17:30	BT	NŚ	38
Dzieje 24:15	BT	NŚ	38
Hioba 34:12	Bp	NŚ	38
2 Sam. 23:1, 2	Bp	NŚ	39
Izaj. 22:15	BT	NŚ	39
Izaj. 44:24, 27, 28; 45:1-4	BT	NŚ	40
Jer. 49:17, 18	BT	NŚ	41
Izaj. 40:22	BT	NŚ	43
Kapł. 11:6	Wujek	NŚ	43
Ps. 19:2 [BW]/Ps. 19:1	BW	NŚ	48
1 Kor. 15:44	Kowalski	NŚ	50
Jana 16:27	BW	NŚ	51
Ps. 90:2	Miłosz	NŚ	51
Jana 17:26	Wujek	NŚ	52
Mat 28:19, 20	Pw	NŚ	55
Dzieje 2:41	BW	NŚ	55
Dzieje 8:12	Bp	NŚ	55
Dzieje 8:36-38	BT	NŚ	55
Marka 1:9, 10	BW	NŚ	56
Dzieje 8:38	BT	NŚ	56
Mat 28:19	Pw	NŚ	56
1 Jana 1:7	BW	NŚ	56
1 Kor 1:2; 12:13, 27	BW	NŚ	57
Jana 3:5	BW	NŚ	57
1 Kor 12:13, 29, 30	BW	NŚ	57
Rzym. 6:3	BW	NŚ	58
Kol. 2:12	BW	NŚ	58
Łuk. 3:16, 17	BW	NŚ	58
Mat. 13:49, 50	BW	NŚ	59
Łuk. 17:29, 30	BW	NŚ	59
Dzieje 1:5	BW	NŚ	59
Dzieje 2:2-4	BT	NŚ	59
Łuk. 21:31, 32	BW	NŚ	77
Mat 24:21, 22	NW	NŚ	79
Prz. 2:21, 22	BT, wyd. I	NŚ	79
Ps. 37:29, 34	BT	NŚ	79
Marka 13:10	Gryglewicz	NŚ	80
Mat. 25:31, 32, 46	BW	NŚ	80
Łuk 4:18, 31-35	BW	NŚ	83
Ezech. 18:4	Bg	NŚ	84
Kazn. 3:19-21	Bg	NŚ	85
Łuk. 23:46	BW	NŚ	85
1 Jana 5:19	BT	NŚ	86
1 Kor. 2:12	BW	NŚ	87
1 Kor. 15:45	BT	NŚ	90
1 Piotra 3:20	BW	NŚ	91
Rodz. 9:5	Wujek	NŚ	91
Joz. 11:11	Bg	NŚ	91
Rodz 1:20, 21, 24, 25	Bg	NŚ	91
Mat. 10:28	Pw	NŚ	92
Kazn. 12:7	BW	NŚ	92
Kazn. 3:19	Bg	NŚ	92
Hebr. 4:12	BW	NŚ	92

Zmiany wersetów (str. 101-200)

W niniejszym zestawieniu przytoczono tylko te wersety, które cytowane stanowią oddzielny akapit, albo znaczną jego część.

Werset	Przytoczono z		Strona w wyd. z 2001
Werset		Edycja z 1991	Strona w wyd. z 2001	Edycja z 2001
Mat. 7:21-23	BW	NŚ	103
Powt. Pr. 18:18-20	BT	NŚ	103
Dan. 12:9	BT ,wyd. I	NŚ	104
1 Kor. 13:9, 10	BW	NŚ	104
Prz. 4:18	Bp	NŚ	104
Powt. Pr. 13:2-5/ Powt. Pr. 13:1-4	BT	NŚ	105
Mat 7:15-20	BT	NŚ	106
Ps. 1:7; 111:10	Bp	NŚ	108
Prz. 2:4-7	Bp	NŚ	108
Kol. 2:8	BW	NŚ	110
1 Kor. 1:19-25	Bp	NŚ	111
Rodz 1:27	BT	NŚ	114
1 Jana 3:4, 8	Bp	NŚ	114
Rzym 5:8, 10	BW	NŚ	115
1 Tym 1:13	Bp	NŚ	115
2 Kor. 6:1, 2	Bp	NŚ	115
Jana 17:26	BT	NŚ	121
Dzieje 15:14	BW	NŚ	121
Jana 8:54	BW	NŚ	121
Filip 2:9-11	BW	NŚ	121
Rodz. 3:16	BW	NŚ	134
1 Kor. 11:3-10	BT	NŚ	136
1 Piotra 3:3, 4	BT, wyd. I	NŚ	138
1 Tym. 2:9, 10	BW	NŚ	138
Prz. 31:30	Bp	NŚ	138
Dzieje 15:28, 29	BW	NŚ	139
Rodz. 9:3, 4	BW	NŚ	139
Kapł. 17:11, 12	BT	NŚ	139
Hebr. 17:11, 12	BT	NŚ	140
Efez. 1:7	BT	NŚ	140
Izaj. 9:5, 6/Izaj. 9:6, 7	BW	BWP	145
Dan 7:13, 14	BT	NŚ	145
Dan 2:44	BW	NŚ	146
Ps. 2:8, 9	BW	NŚ	146
Mat 6:8-10/Mat 6:9, 10	BT	NŚ	146
Ezech. 38:23	Bp	NŚ	146
Rzym. 8:19-21	Romaniuk	NŚ	147
Ps. 46:9, 10/Ps. 46:8, 9	BT	NŚ	147
Izaj. 2:4	BW	NŚ	147
Ps. 110:5	BT	NŚ	148
Ps. 72:12-14	BT	NŚ	148
Ps. 72:16	BT	NŚ	148
Izaj. 25:6	Bp	NŚ	148
Łuk. 7:22; 9:11	Bp	NŚ	148
Izaj. 65:21, 22	BW	NŚ	148
Izaj 65:23	BW	NŚ	148
Mich. 4:4	Bp	NŚ	149
Ps. 37:10, 11	BW	NŚ	149
2 Piotra 3:13	Bp	NŚ	149
Izaj. 11:3-5	Bp	NŚ	149
Marka 4:37-41	BW	NŚ	149
Izaj. 25:8	BT	NŚ	150
Jana 13:35	BT	NŚ	150
Izaj. 11:6-9	BW	NŚ	150
Oz. 2:20	Bp, wyd. I	NŚ	150
Ps. 98:7-9	BT	NŚ	150
Kol. 1:1, 2, 13	BT	NŚ	151
1 Kor. 4:8	Kowalski	NŚ	151
Ps. 110:1, 2	Łach	NŚ	151
Mat 25:31-46	BW	NŚ	151
Hioba 14:10	Kruszyński	NŚ	157
Ps. 49:11, 18-20/Ps. 49:10, 17-19	BT	NŚ	157
Ps. 146:3, 4	BT	NŚ	157
Prz. 23:22	Bg	NŚ	158
1 Tym 5:4	Bp	NŚ	158
Izaj. 8:19	BW	NŚ	158
Tyt. 3:1	BW	NŚ	159
Hebr. 13:4	Dąbrowski	NŚ	159, 160
1 Piotra 2:12-15	Romaniuk	NŚ	160
Rodz. 2:22-24	BW	NŚ	160
Rodz. 1:28	BW	NŚ	160
1 Kor. 7:2	BW	NŚ	161
1 Kor. 7:10-16	BT	NŚ	162
Malach. 2:15, 16	Bp	NŚ	162
Mat 19:8	Dąbrowski	NŚ	163
Rzym. 7:2, 3	BW	NŚ	163
1 Kor. 6:9-11	BT	NŚ	163
Łuk. 11:27	Bp	Romaniuk	171
Ps. 65:3	BW	NŚ	172
Dzieje 10:34, 35	BW	NŚ	172
Łuk. 11:2	BT	NŚ	173
Jana 14:6, 14	Romaniuk	NŚ	173
1 Jana 5:14	BT	NŚ	173
1 Piotra 3:12	BW	NŚ	173
1 Jana 3:22	BT	NŚ	173
Izaj. 55:6, 7	BT	NŚ	173
Mat 6:5	BT	NŚ	173
Mat 6:7	BT	NŚ	174
Prz. 28:9	BT	NŚ	174
Mich. 3:4	Bp	NŚ	174
Jak 4:3	Romaniuk	NŚ	174
Jak. 1:6, 7	Romaniuk	NŚ	174
Mat. 6:8-13/Mat 6:9-13	BT	NŚ	174
Ps. 25:4, 5	BT	NŚ	174
Łuk 11:13	BT	NŚ	175
1 Tes. 5:17, 18	BW	NŚ	175
Mat. 14:19, 20	Kowalski	NŚ	175
Jak. 5:16	BW	NŚ	175
Mat. 26:41	BW	NŚ	175
Filip. 4:6	BT	NŚ	175
1 Kor. 14:5	BW	NŚ	176
2 Kor. 7:1	BT	NŚ	186
1 Tym. 3:1-5	BW	NŚ	187
Dzieje 17:24, 25	BW	NŚ	189
Rzym. 12:1	BT	NŚ	189
Jak 2:8	BW	NŚ	190
Rzym. 13:1, 5-7	BW	NŚ	192
Marka 12:17	BT	NŚ	192
Dzieje 5:27-29	Romaniuk	NŚ	192
Mat. 26:52	BT	NŚ	193
Izaj. 2:2-4	BT	NŚ	193
2 Kor. 10:3, 4	BW	NŚ	193
Łuk. 6:27, 28	BW	NŚ	193
Jana 6:23	BW	NŚ	198
Rzym. 9:10-12	BT	NŚ	198
Dzieje 2:34	BT	NŚ	199
Ps. 37:9, 11, 29	BT	NŚ	199
Rodz. 1:26	Wujek	NŚ	199
Rodz. 2:16, 17	BT	NŚ	199
Ps. 37:11	BT	NŚ	199
Mich. 4:3, 4	Bp	NŚ	20

Zmiany wersetów (str. 201-300)

W niniejszym zestawieniu przytoczono tylko te wersety, które cytowane stanowią oddzielny akapit, albo znaczną jego część.

Werset	Przytoczono z		Strona w wyd. z 2001
Werset		Edycja z 1991	Strona w wyd. z 2001	Edycja z 2001
Jana 14:2, 3	BW	NŚ	201
Jana 1:12, 13	BT	NŚ	201
Rzym. 8:14, 16, 17	BT	NŚ	201
Mat. 5:5	Witwicki	NŚ	202
Mat 6:9, 10	BW	NŚ	202
Mat 25:31-33, 40, 46	BW	NŚ	202
2 Piotra 3:13	Bp	NŚ	202
Rzym. 2:28, 29	BW	NŚ	203
Gal 3:26-29	BW	NŚ	203
1 Kor. 6:2	Bp	NŚ	205
2 Tes. 2:13, 14	BW	NŚ	205
Rzym. 9:6, 16	BT	NŚ	205
Rzym. 6:16, 23	BW	NŚ	205
Gal. 6:7-9	BW	NŚ	205
Rodz. 3:1-5	BT	NŚ	207
Efez. 2:1-3	BT	NŚ	207
Prz. 16:18	Wujek	NŚ	208
Liczb 16:3	BT	NŚ	208
Judy 16	Romaniuk	NŚ	208
Prz. 18:1	Bp	NŚ	208
Jak. 4:13-15	BT	NŚ	208
1 Jana 2:15, 5:19	BT	NŚ	209
Jak. 4:4	BW	NŚ	209
Rzym. 5:12	BT	NŚ	218
Rzym. 6:23	BW	NŚ	218
Ps. 48:7-10/ Ps. 49:6-9	Symon	NŚ	218
Rzym 1:16	BT	NŚ	220
1 Jana 2:2	BT	NŚ	220
Rzym. 8:21	BW	NŚ	222
Jana 3:36	Brandstaetter	NŚ	222
Hebr. 5:9	BW	NŚ	222
1 Jana 4:9, 10	BT	NŚ	222
Rzym. 5:7, 8	BW	NŚ	222
1 Piotra 2:24	BT	NŚ	223
Tyt. 2:13, 14	BT	NŚ	223
2 Kor. 5:14, 15	BT	NŚ	223
Dan. 7:9, 10	BT	NŚ	224
Ps. 103:20, 21	Bp	NŚ	224
Hebr. 10:24, 25	BT	NŚ	225
1 Kor. 14:33, 40	BW	NŚ	225
1 Kor. 10:31	BW	NŚ	227
Hebr. 13:17	BW	NŚ	227
Jak. 1:22	BW	NŚ	227
Jana 6:53, 54	BT	NŚ	230
Ps. 146:4	BT	NŚ	232
Rodz. 1:28	BT	NŚ	239
Rodz. 9:1	BT	NŚ	239
1 Kor. 7:2-5	Bp	NŚ	239
1 Tes. 4:3-8	Romaniuk	NŚ	240
Efez. 5:5	BT	NŚ	240
Rzym. 1:24-27	BT	NŚ	240
1 Tym. 1:9-11	Romaniuk	NŚ	240
Judy 7	BW	NŚ	241
1 Kor. 15:50	BW	NŚ	248
Jana 3:6	BW	NŚ	249
Rzym. 8:16, 17	BW	NŚ	249
1 Piotra 1:3, 4	Bp	NŚ	249
1 Kor. 6:2	BW	NŚ	249
Jana 14:19	BW	NŚ	253
Dzieje 13:34	BW	NŚ	253
Jana 6:51	Bp	NŚ	253
Dzieje 1:9-11	Bp	NŚ	253
1 Tes. 5:3	BW	NŚ	257
Ezech. 38:14-19	BT	NŚ	257
1 Kor. 15:24-28	BT	NŚ	258
Mat. 24:42	BW	NŚ	258
Prz. 4:18	BW	NŚ	258
Jer. 7:23-26	BW	NŚ	266
Marka 3:35	BT	NŚ	267
Rzym. 5:12	BW	NŚ	267
Kazn. 8:10	BW	NŚ	267
Gal. 6:7	Bp	NŚ	267
Izaj. 46:9, 10	BW	NŚ	267
Izaj. 11:1-3	BT	NŚ	268
Powt. Pr. 31:20, 21	BT	NŚ	268
Rzym. 2:4	BW	NŚ	269
Mat 7:11	BT	NŚ	270
Rodz. 25:23	BT	NŚ	270
Ps. 41:10 /Ps. 41:9	Bp	NŚ	270
Jana 6:64	BW	NŚ	271
Rzym. 8:28, 29	Bp	NŚ	271
Rodz. 5:1, 2; 1:28	BW	NŚ	277
Dzieje 17:26	BT	NŚ	277
Rodz. 9:18, 19	BW	NŚ	277
Rodz. 5:3, 4	BW	NŚ	278
Rodz. 4:16, 17	BW	NŚ	278
Mat. 17:12, 13	BW	NŚ	284
Jana 9:1, 2	BT	NŚ	284
Kazn. 3:19	BT	NŚ	285
Kazn. 9:10	BT	NŚ	285
Sędz. 10:6, 7	BT	NŚ	288
Marka 7:6, 7	BW	NŚ	288
Rzym. 10:2, 3	BT	NŚ	288
2 Tym. 3:2, 5	BW	NŚ	289
Joz. 24:14	BT	NŚ	289
1 Kor. 1:10	BT	NŚ	292
Kazn. 8:10/ Kazn. 8:9	BW	NŚ	298
Jer. 10:23	BT	NŚ	299
Rodz. 8:21	Bp	NŚ	299
2 Tym. 3:1-4	BW	NŚ	299
Ps. 72:12-14	Götze	NŚ	300

Zmiany wersetów (str. 301-400)

W niniejszym zestawieniu przytoczono tylko te wersety, które cytowane stanowią oddzielny akapit, albo znaczną jego część.

Werset	Przytoczono z		Strona w wyd. z 2001
Werset		Edycja z 1991	Strona w wyd. z 2001	Edycja z 2001
Rzym. 10:4	Bp	NŚ	303
Kol. 2:13-16	BT	NŚ	303
Powt. Pr. 5:15	BT	NŚ	304
Wyjścia 16:1, 23-29	Bp	NŚ	305
Mat. 5:17, 21, 23, 27, 31, 38	BT	NŚ	305
Rzym. 7:6, 7	BT	NŚ	306
Rzym. 6:15-17	Bp	NŚ	307
Marka 2:27	BW	NŚ	308
Jer. 29:8, 9	Bp	NŚ	310
Hebr. 1:1, 2	BW	NŚ	311
Ezech. 18:4, 20	Bg	NŚ	312
Łuk. 9:24	BW	NŚ	314
2 Kor. 11:14, 15	Kowalski	NŚ	314
Kapł. 19:31	BT	NŚ	314
2 Król. 21:6	Bp	NŚ	314
Powt. Pr. 18:10-12	Bp	NŚ	314
Prz. 18:10	Bp	NŚ	316
Mat. 6:9-13	Bp	NŚ	316
Jak. 4:7	BW	NŚ	316
Rzym. 5:12, 17, 19	BW	NŚ	335
1 Kor. 15:22	BW	NŚ	335
Rzym. 3:23; 6:23	BW	NŚ	336
Rodz. 3:19	BW	NŚ	336
Jana 11:11-14	BW	NŚ	336
Izaj. 53:12	BW	NŚ	336
Izaj. 26:14	Bg	NŚ	337
Jana 19:40	BW	NŚ	339
2 Piotra 3:7	BW	NŚ	350
Prz. 2:21, 22	BW	NŚ	351
Dan. 4:32	BT	NŚ	351
Jana 14:30	Bp	NŚ	351
Rzym. 13:1	BW	NŚ	352
Gal. 6:10	BT	NŚ	352
Mat 5:14-16	BT	NŚ	352
Efez. 5:10, 11	BW	NŚ	360
2 Kor. 6:14-18	BT	NŚ	360
Jana 18:36	BW	NŚ	364
Jana 15:19	Brandstaetter	NŚ	364
Jana 8:17, 18	Romaniuk	NŚ	367
Rodz. 40:20-22	BT	NŚ	388
Mat. 14:6-10	BW	NŚ	388
Kazn. 3:12, 13	Bp	NŚ	390
Mat 7:15-23	BW	NŚ	391
Dzieje 1:8	BW	NŚ	392
Hebr. 2:3, 4	BW	NŚ	393
Łuk. 9:24, 25	BW	NŚ	394
Izaj. 33:24	BW	NŚ	394
Rzym. 10:17	BT	NŚ	396
Jak. 2:17, 18, 21, 22, 26	BW	NŚ	396

Zmiany wersetów (str. 401-437)

W niniejszym zestawieniu przytoczono tylko te wersety, które cytowane stanowią oddzielny akapit, albo znaczną jego część.

Werset	Przytoczono z		Strona w wyd. z 2001
Werset		Edycja z 1991	Strona w wyd. z 2001	Edycja z 2001
Mat. 6:6-12	BT	NŚ	401
Ps. 32:5	BT	NŚ	401
1 Jana 2:1	BW	NŚ	401
Mat. 5:23, 24	BT	NŚ	401
Mat. 18:15	Pw	NŚ	401
Łuk. 17:3	BT	NŚ	401
Efez. 4:23	BW	NŚ	401
Jak. 5:14-16	BW	NŚ	401
Prz. 28:13	BW	NŚ	401
Gal. 6:1	Kowalski	NŚ	402
Mat 9:35	Kowalski	NŚ	402
2 Kor. 4:13, 16	BW	NŚ	403
Izaj. 25:8, 9	BT	NŚ	403
Jana 11:25, 26	Bp	NŚ	403
Ps. 146:5, 9	BT	NŚ	403
Ps. 27:10	BT	NŚ	403
1 Piotra 4:16	BT	NŚ	403
Prz. 27:11	Bp	NŚ	404
Mat 5:10-12	Bp	NŚ	404
Dzieje 5:41, 42	BT	NŚ	404
Filip. 1:27-29	Bp	NŚ	404
Ps. 37:10, 11	Bp	NŚ	404
Izaj. 9:5, 6/ Izaj. 9:6, 7	BW	NŚ	404
Ps. 72:8, 16	Łach	NŚ	405
Mat 6:33	BT	NŚ	405
Rzym. 8:35, 38, 39	BT	NŚ	405
Ps. 34:19/ Ps. 34:18	Bp	NŚ	405
Ps. 103:13, 14	BT	NŚ	405
Nehem. 9:17	BT	NŚ	405
Dzieje 16:30	BW	NŚ	409
Mat 6:10	BW	NŚ	411
Izaj. 55:8-11	Bp	NŚ	411
Ps. 37:9, 11	Bp	NŚ	415
2 Tym. 3:1-5	BW	NŚ	416
Rzym. 9:14-24	BT	NŚ	418
1 Piotra 3:18	BW	NŚ	420
Dzieje 10:40, 41	BW	NŚ	421
Łuk. 24:36-39	BW	NŚ	421
Filip. 3:20, 21	BT	NŚ	422
1 Kor. 15:40, 42-44, 47-50	BW	NŚ	422
Jana 11:11, 14-44	BT	NŚ	423
Marka 5:35-42	BW	NŚ	423
Rodz. 2:15-17	BT	NŚ	429
Rodz. 2:9, 9	BT	BWT	429
Hioba 14:1	BW	NŚ	430
Mat 20:28	BW	NŚ	430
Dzieje 24:15	Bp	NŚ	430
Jana 11:25	Bp	NŚ	430
Mat 21: 42, 43	BW	NŚ	433
Mat. 23:37, 38	BW	NŚ	434
Gal. 3:27-29	Romaniuk	NŚ	434
Rzym. 11:25, 26	BW	NŚ	434
Dzieje 4:11, 12	BW	NŚ	434
Gal. 6:15, 16	BT, wyd. I	NŚ	437
Jer. 31:31-34	Bp	NŚ	437
Hebr. 12:22	BW	NŚ	437

Wyszukiwarka

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Niemniej spostrzegawczość często pomoże nam odpowiednio wykorzystać wypowiedzi mające na celu przerwanie rozmowy, żeby stały się punktem wyjścia do dyskusji. (...) Podano tu przykłady, jak doświadczeni głosiciele starają się znaleźć ludzi „godnych”. (...) Gdy się tak postępuje, można liczyć na to, że ludzie szczerego serca zechcą posłuchać i przyjmą z docenianiem wszystko, co Jehowa czyni w celu życzliwego zainteresowania ich swymi życiodajnymi postanowieniami (str. 15).	Niemniej rozeznanie często pomoże nam odpowiednio wykorzystać wypowiedzi mające na celu przerwanie rozmowy, żeby stały się punktem wyjścia do dyskusji. (...) Podano tu przykłady, jak doświadczeni głosiciele starają się `wyszukać, kto jest godzien'. (...) Czyń tak z przekonaniem, że ludzie szczerego serca zechcą posłuchać i z wdzięcznością zareagują na życzliwe starania Jehowy, by skorzystali z Jego życiodajnych postanowień (str. 15).
Doskonale pana rozumiem. Parę lat temu też tak myślałem. Dowiedziałem się jednak z Biblii czegoś, co mi pomogło spojrzeć na tę sprawę inaczej (str. 16).	Potrafię pana zrozumieć. Parę lat temu też tak myślałem. Ale przeczytałem w Biblii coś, co mi pomogło spojrzeć na tę sprawę inaczej (str. 16).
Jeżeli chce pan przez to powiedzieć, że nie jest pan zainteresowany kupnem czegoś, to proszę się nie obawiać. Nie zajmuję się handlem. Ale chciałbym panu opowiedzieć o możliwości życia na rajskiej ziemi, wolnej od chorób i przestępczości, wśród bliźnich, którzy naprawdę by pana kochali (str. 16).	Proszę się nie obawiać, nie chce panu nic sprzedawać. Nie zajmuję się handlem. Ale chciałbym panu opowiedzieć o możliwości życia na rajskiej ziemi, gdzie nie będzie już chorób ani przestępczości, wśród bliźnich, którzy naprawdę by pana kochali (str. 16).
Czy zawsze był pan takiego zdania? ... A czego pan oczekuje przyszłości? (str. 17).	Czy zawsze tak było? ... A co pana zdaniem przyniesie przyszłość? (str. 17).
Wiele ludzi nam to mówi. Czy zastanawiał się pan kiedy, dlaczego jesteśmy gotowi odwiedzać ludzi, chociaż wiemy, że większość odnosi się do nas z niechęcią? (str. 17).	Dość często to słyszymy. Ale czy zastanawiał się pan, dlaczego jesteśmy gotowi odwiedzać ludzi, chociaż wiemy, że większość odnosi się do nas z niechęcią? (str. 17).
Rozumiem pana, bo dawniej też tak myślałem (str. 17).	Potrafię pana zrozumieć, bo dawniej też tak myślałem (str. 17).
Najprawdopodobniej ma pan swoją religię. Mógłbym zapytać, którą? (str. 17).	Najprawdopodobniej ma pan swoją religię. Mógłbym zapytać, jaką?? (str. 17).
Tak, rozumiem. Mimo to odwiedzamy pana, gdyż nasza społeczność pragnie, żeby ludzie żyli ze sobą w zgodzie (str. 17).	Rozumiem. Mimo to odwiedzamy pana, gdyż nasza społeczność pragnie, by ludzie żyli ze sobą w zgodzie (str. 17).
To może zechce mi pan powiedzieć, czy pańska religia uczy, że ludzie miłujący sprawiedliwość będą mogli żyć wiecznie na ziemi? (str. 17).	To może zechce mi pan powiedzieć, czy pańska religia uczy, że dobrzy ludzie będą kiedyś żyć wiecznie na ziemi? (str. 17).
Ale czy wie pan, jakich ludzi upatruje sam Bóg, aby byli Jego prawdziwymi czcicielami? Zechce pan zwrócić uwagę, co jest napisane w Jana 4:23, 24. Co to oznacza oddawać cześć Bogu `w prawdzie'? … Jak Bóg nam pomaga, żebyśmy mogli się dowiedzieć, co jest prawdą, a co nie? (str. 18).	Ale czy wie pan, , że sam Bóg szuka określonych ludzi, którzy mogliby być Jego prawdziwymi czcicielami? Wspomina o tym Ewangelia według Jana 4:23, 24 (odczytaj). Co to znaczy czcić Boga `prawdą'? … Jak Bóg nam pomaga odróżnić, co jest prawdą, a co nie? (str. 18).
Czy pana zdaniem większość pańskich współwyznawców szczerze pragnie kierować się w życiu Słowem Bożym? (str. 18).	Czy pana zdaniem większość wiernych szczerze pragnie kierować się w życiu Słowem Bożym? (str. 18).
Widocznie jest pan zadowolony ze swej religii (str. 18).	Rozumiem, że jest pan zadowolony ze swej religii (str. 18).
Na pewno zgodzi się pan ze mną, że niezależnie od tego, w jakiej religii się wychowaliśmy, wszyscy interesujemy się pokojem na świecie (albo: sposobami uchronienia naszych dzieci przed złym wpływem; (...) ) (str. 18).	Chyba przyzna pan, że niezależnie od tego, w jakiej religii się wychowaliśmy, wszyscy chcielibyśmy pokoju na świecie (albo: uchronić nasze dzieci przed złym wpływem; (...) ) (str. 18).
Kiedy Jezus wysyłał swoich uczniów, żeby głosili, kazał im się rozejść po całej ziemi; mieli więc trafić do ludzi wyznających odmienną religię. (...) A jakie szczególne orędzie miało być rozgłaszane w naszych czasach? (str. 18, 19).	Kiedy Jezus wysyłał swoich uczniów, żeby głosili, kazał im się rozejść po całej ziemi; mieli więc trafić do ludzi wyznających inną religię. (...) A co Jezus polecił rozgłaszać w naszych czasach? (str. 18, 19).
W takim razie jestem przekonany, że państwo pojmują znaczenie tego, co Jezus powiedział w Kazaniu na Górze. Całkiem otwarcie, a zarazem życzliwie oświadczył … (...) Powinniśmy więc zadać sobie pytanie: Jak dalece znamy wolę naszego Ojca niebiańskiego? (str. 19).	W takim razie na pewno państwo rozumieją powagę słów Jezusa z Kazania na Górze. Życzliwie, ale też otwarcie powiedział … (...) Warto więc zadać sobie pytanie: Czy dobrze znam wolę ,Ojca [pisownia oryginalna - JC], który jest w niebiosach? (str. 19).
Chętnie przyjdę do pana innym razem o dogodniejszej porze (str. 19).	Chętnie przyjdę innym razem o dogodniejszej porze (str. 19).
Powiem więc krótko, o co mi chodzi. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z powagi obecnej sytuacji. Z Biblii wynika, że niebawem Bóg zniszczy teraźniejszy zły system rzeczy (str. 19).	Powiem więc krótko, o co mi chodzi. Wszystkich nas czekają niezwykłe wydarzenia. Z Biblii wynika, że niebawem Bóg zniszczy ten zły świat (str. 19).
Nie chcę zabierać panu czasu, ale jestem przekonany, że zainteresuje pana ten jeden werset biblijny (...) (str. 19).	Nie zabiorę panu wiele czasu, ale jestem pewien, że zainteresuje pana ten jeden urywek z Pisma Świętego (...) (str. 19).
A czy mógłbym wstąpić za jakieś pół godziny po odwiedzeniu kilku pańskich sąsiadów? (str. 19).	A czy mógłbym wstąpić za jakieś pół godziny po odwiedzeniu kilku sąsiadów? (str. 19).
Może wstąpię innym razem, ale zanim pójdę, chciałbym zaproponować ciekawą publikację (...). W publikacji tej, zredagowanej na wzór podręcznika, znajdzie pan biblijną odpowiedź na następujące pytania … (...) (str. 19).	Może wstąpię innym razem, ale zanim pójdę, chciałbym zaproponować ciekawą publikację (...). Zawiera ona materiał kursu biblijnego i odpowiada na różne pytania… (...) (str. 19).
Przeczytanie go nie zabierze dużo czasu, a przekona się pan, że jest bardzo interesujący (str. 20).	Przeczytanie go nie zabierze dużo czasu, a na pewno pana zaciekawi (str. 20).
Warto więc już teraz nabywać wiedzy o Bogu i Jego Synu (str. 20).	Warto więc teraz poznawać Boga i Jego Syna (str. 20).
Pozwoli pan jednak, że zapytam: Czy wierzy pan w to, co głosimy na podstawie Biblii (...)? (str. 20).	Pozwoli pan, że zapytam: Czy wierzy pan w to, co głosimy na podstawie Biblii (...)? (str. 20).
Chcieliśmy zaproponować panu bezpłatne studium Biblii w pańskim domu (…). Czy mógłbym w paru minutach pokazać, jak się to robi? (str. 20).	Chcieliśmy zaproponować bezpłatny kurs biblijny w pańskim domu (…). Czy mógłbym w paru minutach pokazać, na czym ten kurs polega? (str. 20).
Buddyzm japoński jest całkiem inny niż buddyzm wyznawany w Azji Południowo-Wschodniej. Poza tym poszczególne osoby różnią się w swych zapatrywaniach (str. 21).	Buddyzm japoński bardzo się różni od wyznawanego w Azji Południowo-Wschodniej. Poza tym poszczególne osoby mają odmienne zapatrywania (str. 21).
W rozmowie z buddystami podkreśl, że nie popierasz chrześcijaństwa (str. 21).	W rozmowie z buddystami podkreśl, że nie popierasz nominalnego chrześcijaństwa (str. 21).
Wyjaśnij, że według Biblii rzeczywiste rozwiązanie problemów trapiących ludzkość nastąpi dzięki sprawowaniu władzy nad ziemią przez sprawiedliwy rząd niebiański. (…) Można też zaznaczyć, że Biblia wyjaśnia pochodzenie życia, jego sens, stan umarłych, nadzieję zmartwychwstania oraz przyczynę istnienia zła (str. 21).	Wyjaśnij, że według Biblii problemy ludzkości zostaną rozwiązane dzięki władzy sprawiedliwego rządu niebiańskiego. (…) Można też zaznaczyć, że w Biblii wyjaśniono pochodzenie życia, jego sens, stan umarłych, nadzieję zmartwychwstania oraz przyczynę istnienia zła (str. 21).
Hinduizm naucza, że bóg Brahma mieści w sobie trzy postacie: Brahmę - Stwórcę, Wisznu - Opiekuna i Siwę - Niszczyciela (str. 21).	Hinduizm naucza, że bóg Brahma mieści w sobie trzy postacie: Brahmę - Stwórcę, Wisznu - Zachowawcę i Śiwę- Niszczyciela (str. 21).
Zamiast próbować wnikać w zawiłości filozofii hinduskiej, przedstaw przekonywające prawdy zawarte w Piśmie Świętym. Miłościwe postanowienia Jehowy co do zaskarbienia sobie życia dostępne są dla ludzi wszelkiego pokroju, a czyste prawdy z Jego Słowa poruszą serca tych, którzy łakną i pragną sprawiedliwości (str. 22).	Zamiast próbować wnikać w zawiłości filozofii hinduskiej, przedstaw pokrzepiające prawdy zawarte w Piśmie Świętym. Miłościwe postanowienia Jehowy co do zaskarbienia sobie życia dostępne są dla ludzi wszelkiego pokroju, a czyste prawdy z Jego Słowa poruszą serca tych, którzy łakną i pragną prawości (str. 22).
Często wierzą, że Bóg wymaga od Żydów przestrzegania sabatu, co oznacza między innymi powstrzymywanie się w tym dniu od wydawania pieniędzy (str. 22, 23).	Często wierzą, że Bóg wymaga od Żydów przestrzegania sabatu, dlatego w tym dniu między innymi nie posługują się pieniędzmi (str. 22).
Chyba zgodzi się pan ze mną, że bez względu na to, w jakiej religii zostaliśmy wychowani, w dzisiejszym świecie wszystkim dają się we znaki te same kłopoty. Czy pańskim zdaniem poważne problemy, które trapią dzisiejsze pokolenie, zostaną kiedyś ostatecznie rozwiązane? (str. 23).	Chyba zgodzi się pan ze mną, że bez względu na to, w jakiej religii zostaliśmy wychowani, w dzisiejszym świecie wszyscy mamy podobne trudności. Czy pańskim zdaniem poważne problemy, które trapią dzisiejszy świat, zostaną kiedyś ostatecznie rozwiązane? (str. 22, 23).
"Nie należymy do chrześcijaństwa (...)" (str. 23)	"Nie należymy do kościołów chrześcijaństwa (...)" (str. 23)
Mów najpierw o przyszłych błogosławieństwach pod jego panowaniem, a nie o tym, kim on jest (str. 23).	Mów najpierw o przyszłych błogosławieństwach pod jego panowaniem, a nie o jego tożsamości (str. 23).
Tymczasem Jezus wyraźnie zwracał uwagę na spełnianie się Prawa i Proroków, jak również na wspaniałą przyszłość, do której miało to doprowadzić ludzi wierzących (str. 23).	Jezus jednak wyraźnie zwracał uwagę na spełnianie się Prawa i Proroków, jak również na wskazaną tam wspaniałą przyszłość, której mieli dostąpić ludzie wierzący (str. 23).
Twierdzą, że Jezus, podobnie jak Mahomet (Muhammad), był jednym z proroków i że Mahomet (570-632 n.e.) był zapowiedzianym przez Jezusa Pocieszycielem. Ich zdaniem Mahomet był ostatnim i najważniejszym prorokiem (str. 23, 24).	Twierdzą, że Jezus, podobnie jak Muhammad (Mahomet), był jednym z proroków i że Muhammad (570-632 n.e.) był zapowiedzianym przez Jezusa Pocieszycielem (Wspomożycielem). Ich zdaniem Muhammad był ostatnim i najważniejszym prorokiem (str. 23, 24).
Mocno wierzą, że Bóg nie ma żadnego syna (str. 24).	Głęboko wierzą, że Bóg nie ma żadnego syna (str. 24).
„Przyszedłem, aby porozmawiać z panem o Słowie Bożym. Mówi ono o problemach życiowych, z którymi spotykają się tacy ludzie, jak pan i ja, oraz wskazuje na jedyne ich rozwiązanie”. Potem zwróć uwagę na Królestwo Boże (str. 24).	„Przyszedłem, aby porozmawiać z panem o Słowie Bożym. Mówi ono o problemach, z którymi spotykają się w życiu tacy ludzie, jak pan i ja, a poza tym wskazuje na ich rozwiązanie”. Potem zwróć uwagę na Królestwo Boże (str. 24).
To, że Bóg ma Syna, wcale nie znaczy, że musiał współżyć cieleśnie z żoną (str. 24).	To, że Bóg ma Syna, wcale nie znaczy, że musiał współżyć cieleśnie z żoną (str. 24).

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Jest religia prawdziwa i fałszywa (str. 287).	Jest religia prawdziwa jak i fałszywa (str. 287).
Niemniej z porównania ich nauk i praktyk z Biblią wynika raczej, że źródłem różnorodności religii jest naśladowanie ludzi w miejsce słuchania Boga (str. 287).	Niemniej z porównania ich nauk i praktyk z Biblią wynika raczej, że źródłem różnorodności religii jest okoliczność, iż wielu woli naśladować ludzi zamiast słuchać Boga (str. 287).
Jeżeli oddaje się cześć czemuś lub komuś innemu niż prawdziwemu Bogu, Stwórcy nieba i ziemi, to takie wielbienie na pewno nie cieszy się uznaniem Jehowy (str. 288).	Jeżeli oddaje się cześć czemuś lub komuś innemu niż prawdziwemu Bogu, Stwórcy nieba i ziemi, to taki kult na pewno nie cieszy się uznaniem Jehowy (str. 288).
Może im się wydawać, że gorliwie służą Bogu, ale nie spełniają Jego wymagań (str. 288).	Mogą sądzić, że gorliwie służą Bogu, ale nie spełniają Jego wymagań (str. 288).
Czy to nie znaczyło, że musieli porzucić religię przodków? (str. 289).	Czy to nie znaczyło, że musieli porzucić religię praojców? (str. 289).
Czy byłoby to wyrazem lojalności wobec Boga i Jego sprawiedliwych mierników, gdyby Jego słudzy nawiązywali braterskie stosunki religijne z ludźmi, którzy praktykują coś, co Bóg potępia, lub milcząco na to przystają? (str. 290).	Czy byłoby to wyrazem lojalności wobec Boga i Jego prawych zasad, gdyby Jego słudzy nawiązywali braterskie stosunki religijne z ludźmi, którzy praktykują coś, co Bóg potępia, lub to aprobują? (str. 290).
Czy przynależność do jakiegoś wyznania jest konieczna? Większość wyznań wydaje złe owoce (str. 291).	Czy trzeba należeć do jakiejś organizacji religijnej? Większość takich organizacji wydaje złe owoce (str. 291).
Czy osobista więź z Bogiem jest naprawdę ważna? (str. 293).	Czy naprawdę ważna jest osobista więź z Bogiem? (str. 293).
Na takich zebraniach jesteśmy zachęcani, żeby miłować innych, a nie myśleć tylko o sobie (str. 292).	Zebrania takie zachęcają nas do okazywania miłości innym, a nie skupiania się na sobie (str. 292).
Biblia mówi o pewnym człowieku piastującym wysokie stanowisko, który był na tyle pokorny, że uznał potrzebę skorzystania z pomocy w zrozumieniu proroctwa biblijnego (str. 293).	W Biblii wspomniano o pewnym człowieku piastującym wysokie stanowisko, który był na tyle pokorny, że uznał potrzebę skorzystania z pomocy w zrozumieniu proroctwa biblijnego (str. 293).
2) Czy oznajmia imię Boże? (…) Czy poznałeś Nosiciela tego imienia, Jego zamierzenie, dokonania i przymioty, żeby z całą pewnością przybliżyć się do Niego? (str. 294).	2) Czy pomaga innym poznać imię Boże? (…) Czy poznałeś Osobistość noszącą to imię, Jej zamierzenie, dokonania i przymioty, żeby z całą pewnością przybliżyć się do Niej? (str. 294).
4) Czy kładzie nacisk na obrzędy i czysty formalizm, czy raczej jest drogą życiową? (…) Zamiast ulegać popularnym tendencjom, prawdziwa religia obstaje przy biblijnych miernikach moralnych i czystej mowie (str. 294).	4) Czy polega głównie na praktykowaniu obrzędów, czy raczej jest drogą życiową? (…) Religia prawdziwa nie ulega popularnym tendencjom, ale obstaje przy biblijnych zasadach moralnych i czystej mowie (str. 294).
Czy można tak powiedzieć o religiach, w których zarówno duchowieństwo jak i inni wyznawcy (…) skupiają uwagę na pragnieniach materialnych i żądzach cielesnych? (str. 295).	Czy można tak powiedzieć o religiach, w których zarówno duchowieństwo jak i inni wyznawcy (…) skupiają uwagę na pragnieniach materialistycznych i żądzach cielesnych? (str. 295).
Nic mnie nie obchodzą żadne wyznania. Myślę, że najważniejsza jest osobista więź z Bogiem (str. 296).	Nie interesuje mnie zorganizowana religia. Myślę, że najważniejsza jest osobista więź z Bogiem (str. 296).

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Każdego, kto publicznie świadczy o Jehowie, uważa się zazwyczaj za członka społeczności „Świadków Jehowy” (str. 345).	Każdego, kto publicznie świadczy o Jehowie, uważa się zazwyczaj za członka jednej społeczności religijnej - „Świadków Jehowy” (str. 341).
Wierzą, że Królestwo Boże (…) zaprowadzi nowy system, w którym zapanuje sprawiedliwość (str. 345).	Wierzą, że Królestwo Boże (…) zaprowadzi nowy system, w którym zapanuje prawość (str. 341).
Wierzą, że od roku 1914 żyjemy w dniach ostatnich tego złego systemu rzeczy; że niektórzy świadkowie wydarzeń roku 1914 ujrzą całkowitą zagładę tego złego świata; że ludzie miłujący sprawiedliwość ocaleją i będą mogli żyć na oczyszczonej ziemi (str. 346).	Wierzą, że od roku 1914 żyjemy w dniach ostatnich tego złego systemu rzeczy; że ludzie miłujący prawość ocaleją i będą mogli żyć na oczyszczonej ziemi (str. 342).
Szczerze starają się nie należeć do świata, co według wypowiedzi Jezusa miało być charakterystyczną cechą jego naśladowców (str. 346).	Usilnie starają się nie należeć do świata, co według wypowiedzi Jezusa miało być charakterystyczną cechą jego naśladowców (str. 342).
Nie zbiera się pieniędzy w czasie zebrań ani nie wyciąga ręki po fundusze publiczne (str. 347)	Nie zbiera się pieniędzy w czasie zebrań ani nie przeprowadza kwest (str. 343)
Watch Tower Bible and Tractat Society of Penncylvania, prawna korporacja religijna (…) została zarejestrowana w roku 1884 zgodnie z artykułami Nonprofit Corporation Law of the Commonwealth od Pennsylvania (Prawo o niedochodowych stowarzyszeniach Wspólnoty Pensylwanii) (str. 347).	Watch Tower Bible and Tractat Society of Penncylvania (Pensylwańskie Towarzystwo Biblijne i Traktatowe - Strażnica), prawna korporacja religijna (…) została zarejestrowana w roku 1884 zgodnie z artykułami Nonprofit Corporation Law of the Commonwealth od Pennsylvania (Prawo o niedochodowych stowarzyszeniach Wspólnoty Pensylwanii) (str. 343).
Według Biblii rodowód Świadków Jehowy ciągnie się od wiernego Abla (str. 348).	Według Biblii rodowód świadków na rzecz Jehowy ciągnie się od wiernego Abla (str. 344).
Nowożytną historię Świadków Jehowy zapoczątkowało powstanie w pierwszym okresie lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia w Allegheny (stan Pensylwania, USA) grupy osób studiujących Biblię (str. 348).	Początkiem nowożytnej historii Świadków Jehowy było powstanie w pierwszym okresie lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia w Allegheny (stan Pensylwania, USA) grupy osób studiujących Biblię (str. 345).
Ponieważ Świadkowie Jehowy opierają wszystkie swoje wierzenia, sposób postępowania oraz system organizacyjny na Biblii, więc na podstawie swej wiary w Biblię jako Słowo Boże są pewni posiadania prawdy. Nie jest to zatem postawa egoistyczna, lecz wyraz ich zaufania do Biblii jako najlepszego miernika umożliwiającego sprawdzenie wyznawanej religii (str. 349).	Ponieważ Świadkowie Jehowy opierają wszystkie swoje wierzenia, sposób postępowania oraz system organizacyjny na Biblii i ponieważ wierzą w Biblię jako Słowo Boże, więc są przekonani, że posiedli prawdę. Ich postawa nie jest wyrazem zarozumialstwa, lecz zaufania do Biblii jako najlepszego miernika umożliwiającego sprawdzenie wyznawanej religii (str. 345).
Ale czy rzeczywiście nauczają i praktykują to, co w niej jest napisane? (str. 349).	Ale czy rzeczywiście nauczają one i trzymają się tego, co w niej jest napisane? (str. 345).
Czy można to powiedzieć o religiach chrześcijaństwa w razie wybuchu wojny? (str. 350).	Czy można to powiedzieć o religiach chrześcijaństwa, gdy między narodami wybuchają wojny? (str. 346).
Biblia mówi, że uczniowie Chrystusa nie powinni należeć do świata i ostrzega, że każdy kto chciałby być przyjacielem świata, staje się wrogiem Boga (…) (str. 350).	Biblia mówi, że uczniowie Chrystusa nie mogą być częścią świata i ostrzega, że każdy kto chciałby być przyjacielem świata, staje się wrogiem Boga (…) (str. 346).
Dlatego nie uciekają się do argumentów filozoficznych, żeby (…) usprawiedliwić styl życia ludzi odrzucających biblijne mierniki moralne (str. 350).	Dlatego nie uciekają się do argumentów filozoficznych, żeby (…) usprawiedliwić styl życia ludzi odrzucających biblijne normy moralne (str. 346).
Jezus powiedział, że będzie miał na ziemi „niewolnika wiernego i rozumnego” (swych namaszczonych naśladowców w sensie zbiorowym) i że przez niego będzie dostarczał pokarm duchowy domownikom wiary (str. 350).	Jezus powiedział, że będzie miał na ziemi „niewolnika wiernego i roztropnego” (swych namaszczonych naśladowców w sensie zbiorowym) i że przez niego będzie dostarczał pokarm duchowy domownikom wiary (str. 346, 347).
Podobnie jak chrześcijanie w I wieku, oczekują od ciała kierowniczego owej klasy „niewolnika”, że będzie rozwiązywać trudne kwestie - nie na podstawie mądrości ludzkiej, lecz przez czerpanie wiedzy ze Słowa Bożego i wyciąganie wniosków z postępowania Boga wobec Jego sług oraz przez korzystanie z pomocy ducha Bożego, o którego szczerze się modlą (str. 350, 351).	Podobnie jak chrześcijanie w I wieku, oczekują od ciała kierowniczego owej klasy „niewolnika”, że będzie rozwiązywać trudne kwestie - nie na podstawie mądrości ludzkiej, lecz dzięki wiedzy ze Słowa Bożego i analizowaniu postępowania Boga wobec Jego sług oraz przez korzystanie z pomocy ducha Bożego, o którego szczerze się modlą (str. 347).
Wyjaśnij, co robimy, aby pomóc ludziom trzymać się zasad biblijnych i w ten sposób usunąć przyczyny tego problemu (str. 353).	Wyjaśnij, jak pomagamy ludziom trzymać się zasad biblijnych i w ten sposób usunąć przyczyny tego problemu (str. 349).

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: To, co jest niegodziwe, przeciwne normom moralnym (str. 415).	Definicja: To, co jest niezgodne z zasadami moralności, niegodziwe (str. 415).
W ten sposób dostali się pod wpływ złych sił nadludzkich (str. 415).	W ten sposób dostali się pod wpływ niegodziwych sił nadludzkich (str. 415).
Są to owoce wielowiekowego odstępstwa od prawdziwego wielbienia. (…) Okazują się fałszywi wobec działającej ku dobremu mocy, jaką może być w życiu prawdziwa pobożność (str. 416).	Są to owoce wielowiekowego odstępstwa od religii prawdziwej. (…) Sprzeniewierzają się mocy, z jaką może oddziaływać w ich życiu prawdziwa pobożność (str. 416).
Niekiedy wydaje się nam, że najlepiej byłoby po prostu pozbyć się wszystkich złych. Chcielibyśmy, żeby nadszedł kres niegodziwości, choć biorąc pod uwagę czas jej istnienia, stykamy się z nim zaledwie od niewielu lat. A co musi odczuwać Jehowa Bóg? Od tysięcy lat ludzie obwiniają Go, jeśli nie wręcz przeklinają za trudne warunki, w jakich żyją. (…) Jehowa mógłby w każdej chwili wytracić złych. Z pewnością musi mieć uzasadnione powody, dla których tak długo powstrzymuje się od tego (str. 416).	Niekiedy wydaje się nam, że najlepiej byłoby po prostu pozbyć się wszystkich niegodziwców. Chcielibyśmy, żeby nadszedł kres niegodziwości, choć biorąc pod uwagę czas jej istnienia, stykamy się z nim stosunkowo krótko. A co musi odczuwać Jehowa Bóg? Od tysięcy lat ludzie przypisują Mu winę - a nawet Go przeklinają - za trudne warunki, w jakich żyją. (…) Jehowa dysponuje mocą potrzebną do wytracenia złych. Z pewnością musi mieć uzasadnione powody, dla których tak długo się od tego powstrzymuje (str. 416).
Bóg daje nam jednak możliwość swobodnego decydowania o tym, czy zechcemy być Mu posłuszni z miłości do Niego (str. 417).	Bóg dał nam jednak możliwość swobodnego decydowania o tym, czy zechcemy być Mu posłuszni z miłości do Niego, czy też wybieramy nieposłuszeństwo (str. 417).
W Edenie została zakwestionowana sprawiedliwość i prawowitość panowania Jehowy (str. 417).	W Edenie została zakwestionowana prawość i prawowitość panowania Jehowy (str. 417).
Została zakwestionowana prawość wszystkich sług Bożych w niebie i na ziemi (str. 417).	Została zakwestionowana lojalność wszystkich sług Bożych w niebie i na ziemi (str. 417).
Po rozstrzygnięciu ich nigdy już nikt nie będzie mógł zakłócać pokoju. Porządek, harmonia i pomyślność całego wszechświata zależą od tego, czy wszystkie rozumnie stworzenia będą uświęcać imię Jehowy i czy szczerze będą odnosić się do Niego ze czcią (str. 417).	Po ich rozstrzygnięciu nigdy już nikt nie będzie mógł zakłócać pokoju. Porządek, harmonia i pomyślność całego wszechświata zależą od tego, czy wszystkie rozumnie stworzenia będą uświęcać imię Jehowy i czy z głębi serca będą darzyć Go szacunkiem (str. 417, 418).
Jak można by najlepiej rozstrzygnąć sprawę, gdyby kogoś publicznie oskarżono, że jako głowa rodziny nadużywa swego stanowiska, że jego dzieci wyszłyby na tym lepiej, gdyby samodzielnie decydowały o swoim losie bez oglądania się na ojca i że są mu posłuszne nie z miłości, lecz ze względu na korzyści materialne? Czy zastrzeleniem oszczercy rozwiązałoby wątpliwości, które na skutek takich oskarżeń powstałyby w umysłach sąsiadów? Z drugiej strony jakże wspaniałym rozwiązaniem byłoby umożliwienie dzieciom danie świadectwa, że jako głowa rodziny ojciec jest sprawiedliwy i kieruje się miłością, a dzieci mieszkają z nim dlatego, że go kochają! Gdyby nawet niektóre stanęły po stronie oskarżyciela, (…) to i tak uczciwi obserwatorzy doszliby do wniosku, że wyszłyby na tym lepiej, gdyby posłuchały ojca (str. 417, 418).	Jak mógłbyś najlepiej rozstrzygnąć sprawę, gdyby cię publicznie oskarżono, że jako głowa rodziny nadużywasz swego stanowiska, że twoje dzieci wyszłyby na tym lepiej, gdyby samodzielnie decydowały o swoim losie bez oglądania się na ciebie i że są ci posłuszne nie z miłości, lecz ze względu na korzyści materialne? Czy zastrzeleniem oszczercy rozwiązałbyś wątpliwości, które na skutek takich oskarżeń powstałyby w umysłach sąsiadów? Z drugiej strony jakże wspaniałym rozwiązaniem byłoby umożliwienie dzieciom danie świadectwa, że jako głowa rodziny jesteś sprawiedliwy i kierujesz się miłością, a dzieci mieszkają z nim dlatego, że cię kochają! Gdyby nawet niektóre stanęły po stronie oskarżyciela, (…) to i tak uczciwi obserwatorzy doszliby do wniosku, że wyszłyby na tym lepiej, gdyby pozostały ci posłuszne (str. 418).
Czy mamy jakieś wymierne korzyści z tego, że Bóg do tej chwili pozwala istnieć złu? (str. 418)	Czy mamy jakieś wymierne korzyści z tego, że Bóg do tej pory pozwala istnieć złu? (str. 418)
(…) [to znaczy, że zgodnie ze swym zamierzeniem miał wykorzystać czas na objęcie swym miłosierdziem niektórych ludzi] (str. 418)	(…) [to znaczy, że zgodnie ze swym zamierzeniem miał w tym czasie okazać miłosierdzie niektórym ludziom] (str. 418)
Tak więc gdyby Bóg odłożył zagładę złych, aby dać czas na wybranie ludzi, których jako członków niebiańskiego Królestwa wyniesie do chwały z Chrystusem (str. 418).	Tak więc gdyby Bóg odłożył zagładę złych, aby w tym czasie wybrać ludzi, którzy po wyniesieniu do chwały będą (str. 419).
Wielu wiernych sług Bożych martwi zło, które widzą wokół siebie (str. 419).	Wielu wiernych sług Bożych od dawna martwi się tym, ze wokół jest tyle zła (str. 419).
Mam tu pewne informacje niezmiernie pomocne w znalezieniu odpowiedzi na pańskie pytanie (str. 419).	Mam tu pewne informacje niezmiernie pomocne w znalezieniu (str. 419).
Cieszę się, bo słyszę, że wierzy pan w Boga (str. 419).	Miło słyszeć, że wierzy pan w Boga (str. 419).
Mam tu odpowiedź, która moim zdaniem jest bardzo trafna (str. 419).	Znalazłem odpowiedź, która moim zdaniem jest bardzo trafna (str. 419).

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
W Piśmie Świętym wiele razy użyto pełniejszego wyrażenia „zmartwychwstanie umarłych” (str. 419).	W Piśmie Świętym wiele razy użyto pełniejszego wyrażenia „zmartwychwstanie (spośród) umarłych” (str. 420).
Odpowiada mu hebrajskie wyrażenie (…), które znaczy „ożywienie umarłych” (Mat. 22:23, NW, przypis) (str. 420).	Odpowiada mu hebrajskie wyrażenie (…), które znaczy „ożywienie umarłych” (Mat. 22:23, przypis w NW) (str. 420).
Zmartwychwstanie wiąże się z odtworzeniem wzoru życia danej osoby, przechowywanego w pamięci u Boga (str. 420).	Zmartwychwstanie wiąże się z odtworzeniem danego człowieka wraz z całą jego osobowością i doświadczeniem - szczegółami przechowywanymi w pamięci u Boga (str. 420).
Dowody na to, jak w chrześcijaństwie pojawiło się wierzenie, że istnieje niematerialna, nieśmiertelna dusza, można znaleźć na stronie 93, 94 (str. 420).	Dowody na to, jak w chrześcijaństwie pojawiła się koncepcja niematerialnej, nieśmiertelnej duszy, można znaleźć na stronie 94 (str. 420).
Ponieważ był stworzeniem duchowym i gdy tak jak kiedyś aniołowie materializował się, przybierając ciało fizyczne, żeby stać się widzialnym, czynił to tylko w obecności swych uczniów (str. 421).	Ponieważ był stworzeniem duchowym i gdy tak jak kiedyś aniołowie materializował się - przybierając ciało fizyczne, żeby stać się widzialnym - czynił to tylko w obecności swych uczniów (str. 421).
Jak rozumieć wersety z Łukasza 24:36-39, jeśli chodzi o ciało, w którym Jezus został wskrzeszony? (str. 421).	Jak rozumieć to, co w Łukasza 24:36-39 czytamy o ciele, w którym Jezus został wskrzeszony? (str. 421).
Jezus zapewnił ich, że nie jest zjawą; mogli oglądać jego ciało, dotykać i wyczuwać kości; w ich obecności zjadł posiłek. Tak samo w przeszłości aniołowie materializowali się i stawali widoczni; (…) (str. 421).	Jezus zapewnił ich, że nie jest zjawą; mogli widzieć jego ciało, dotknąć go i wyczuć kości; w ich obecności zjadł też posiłek. Podobnie w przeszłości aniołowie materializowali się i stawali widoczni; (…) (str. 421).
Po zmartwychwstaniu (…) nawet jego bliscy przyjaciele nie od razu go poznawali (str. 421).	Po zmartwychwstaniu (…) nawet jego bliscy przyjaciele nie od razu go rozpoznawali (str. 421).
A zatem w niebie nie ma dwóch rodzajów ciał i nie można pójść do nieba z ciałem fizycznym (str. 423).	A zatem wyraźnie rozróżniono dwa rodzaje ciał; nie można pójść do nieba z ciałem fizycznym (str. 423).
Gdy podczas tysiącletniego panowania Chrystusa nastąpi na ziemi powszechne zmartwychwstanie, niewątpliwie będzie to dla milionów rodziców oraz ich potomstwa czas ogromnej radości, ponieważ znów będą mogli być razem (str. 423).	Gdy podczas Tysiącletniego Panowania Chrystusa nastąpi na ziemi ogólne zmartwychwstanie, niewątpliwie będzie to dla milionów rodziców oraz ich potomstwa czas ogromnej radości, ponieważ znowu będą razem (str. 423).
Otwarcie „zwoju życia” pozwala wnioskować, że istnieje możliwość wpisania do tego zwoju imion ludzi, którzy biorą sobie te pouczenia do serca. Otwierają się przed nimi widoki na życie wieczne w stanie ludzkiej doskonałości (str. 424).	Otwarcie „zwoju życia” oznacza, że istnieje możliwość wpisania do tego zwoju imion ludzi, którzy dają posłuch tym pouczeniom. Będą oni mieć widoki na bezkresne, doskonałe życie ludzkie (str. 424).
Tę wypowiedź Jezusa należy rozumieć w kontekście objawienia danego później Janowi (…). Zarówno ci, którzy w przeszłości wyświadczali dobro, jak i ci, którzy dawniej byli źli, będą `osądzeni według swoich uczynków' (str. 424).	Tę wypowiedź Jezusa należy rozumieć w kontekście objawienia, które dał on później Janowi (…). Zarówno ci, którzy w przeszłości wyświadczali dobro, jak i ci, którzy dawniej dopuszczali się zła, będą „sądzeni każdy z osobna - według swoich uczynków” (str. 424).
Nawiasy użyte w przekładzie NW mają pomóc czytelnikowi uchwycić związek pomiędzy tym, co się znajduje za fragmentem ujętym w nawias, a tekstem, który go poprzedza. Z tego wyraźnie wynika, że w pierwszym zmartwychwstaniu nie mają udziału „pozostali z umarłych” (str. 425).	Nawiasy użyte w przekładzie NŚ (oraz w anglojęzycznym przekładzie Mo) mają pomóc czytelnikowi uchwycić związek pomiędzy tym, co się znajduje za fragmentem ujętym w nawias, a tekstem, który go poprzedza. Jak wyraźnie wspomniano w pierwszym zmartwychwstaniu nie mają udziału „pozostali z umarłych” (str. 425).
`Uzyskanie życia' to coś znacznie więcej niż samo istnienie człowieka (str. 425)	Wspomniane uzyskanie życia to coś znacznie więcej niż samo istnienie człowieka (str. 425)
W ich wypadku oznacza to życie wolne od skutków grzechu; zostaną nawet szczególnie wyróżnieni obdarzeniem ich nieśmiertelnością (str. 425).	W ich wypadku oznacza to życie wolne od skutków grzechu; zostaną nawet szczególnie wyróżnieni nieśmiertelnością (str. 425).
Zostaną wskrzeszeni zarówno ci, którzy się dostosowali do sprawiedliwej woli Bożej, jak i ci, którzy się dostosowali do sprawiedliwej woli Bożej, jak i ci, którzy z powodu niewiedzy postępowali niesprawiedliwie (str. 426).	Zostaną wskrzeszeni zarówno ci, którzy się trzymali prawych zasad Bożych, jak i ci, którzy się dostosowali do sprawiedliwej woli Bożej, jak i ci, którzy z powodu niewiedzy dopuszczali się nieprawości (str. 426).
Możemy jednak być przekonani, że Bóg, który wszystko wie, będzie działał bezstronnie, kierując się sprawiedliwością nacechowaną miłosierdziem odpowiadającym Jego sprawiedliwym miernikom (str. 426).	Możemy jednak być przekonani, że Bóg, który zna wszystkie fakty, będzie działał bezstronnie, miłosiernie i zgodnie ze swymi zasadami sprawiedliwości (str. 426).
Ale gdyby nawet założyć, że wszyscy zmartwychwstaną, to mimo wszystko starczyłoby dla nich miejsca (str. 427).	Ale gdyby nawet założyć, że zmartwychwstaną wszyscy, to i tak starczyłoby dla nich miejsca (str. 426, 427).

Prowadzenie rozmów, 1991	Prowadzenie rozmów, 2001
Definicja: Stan aktywności, którym rośliny, zwierzęta, ludzie oraz istoty duchowe różnią się od tworów nieożywionych. Na ogół cechą materialną istot żywych jest wzrost, przemiana materii, reagowanie na bodźce zewnętrzne oraz zdolność rozmnażania się. Życie roślin różni się od życia dusz obdarzonych zmysłami. Jeśli chodzi o ziemskie dusze, zarówno o ludzi, jak i o zwierzęta, ich siła życiowa jest podtrzymywana przez oddech. Dla osób obdarzonych inteligencją życie w najpełniejszym tego słowa znaczeniu to istnienie w warunkach doskonałości i prawo do takiego istnienia. (…) Wierni słudzy Boży mają jednak widoki na życie wieczne w doskonałości: wielu na ziemi, natomiast „małe stadko” dziedziców Królestwa Bożego - w niebie. Podczas zmartwychwstania do życia duchowego członkowie klasy Królestwa są obdarowywani nieśmiertelnością, czyli życiem, które nie musi być podtrzymywane niczym, co zostało stworzone (str. 427).	Definicja: Stan aktywności odróżniający rośliny, zwierzęta, ludzie i istoty duchowe od tworów nieożywionych. Żywe organizmy na ziemi zazwyczaj cechuje wzrost, przemiana materii, reagowanie na bodźce zewnętrzne oraz zdolność rozmnażania się. Życie, czyli stan aktywności, roślin jest odmienne od życia dusz obdarzonych zmysłami. Siła życiowa ziemskich dusz, to znaczy ludzi i zwierząt, jest podtrzymywana przez oddech. Dla człowieka obdarzonego intelektem życie w najpełniejszym tego słowa znaczeniu to istnienie w stanie doskonałości oraz prawo do takiego istnienia. (…) Wierni słudzy Boży mają jednak widoki na życie wieczne w doskonałości: wielu na ziemi, natomiast „mała trzódka” dziedziców Królestwa Bożego - w niebie. W chwili zmartwychwstania do życia duchowego członkowie klasy Królestwa otrzymują nieśmiertelność, czyli życie, które nie musi być podtrzymywane niczym, co zostało stworzone (str. 427).
Tym, co nadaje sens naszemu życiu, jest uznawanie Życiodawcy (str. 427).	Sens naszemu życiu nadaje uznawanie Życiodawcy (str. 427).
Gdyby życie było dziełem ślepego przypadku (…) nie byłoby żadnej konkretnej przyszłości, z którą moglibyśmy wiązać jakieś plany (str. 427, 428).	Gdyby życie było dziełem ślepego przypadku (…) nie byłoby żadnej konkretnej przyszłości, z którą można by wiązać jakieś plany (str. 428).
Lekceważenie w życiu wymagań Stwórcy oraz Jego wytycznych co do zaznawania szczęścia kończy się rozczarowaniem (str. 428).	Lekceważenie w życiu wymagań Stwórcy oraz Jego wskazówek co do zaznawania szczęścia kończy się rozczarowaniem (str. 428).
Odziedziczony po Adamie grzech uniemożliwia teraz ludziom zaznawanie pełnej radości życia, przewidzianej pierwotnie przez Boga (str. 428).	Wskutek grzechu odziedziczonego po Adamie ludzie nie mogą dziś w pełni cieszyć się życiem, jakie pierwotnie zamierzył Bóg (str. 428).
Biblia otwiera przed nami widoki na życie wieczne w doskonałości (…) (str. 429).	W Biblii otwarto przed nami widoki na życie wieczne w doskonałości (…) (str. 429).
Bóg nie mówił tu o śmierci jako czymś nieuniknionym, ale jako o następstwie grzechu. Zachęcał Adama, żeby się go wystrzegał (str. 429).	Bóg nie mówił tu o śmierci, że jest czymś nieuniknionym, ale że będzie następstwem grzechu. Wzywał Adama, by się tego grzechu wystrzegał (str. 429).
Obietnica ta wyraźnie wskazuje na to, że zasadnicze zamierzenie Boga co do ziemi i rodzaju ludzkiego nie uległo zmianie (str. 429).	Obietnica ta wyraźnie dowodzi, że podstawowe zamierzenie Boga co do ziemi i rodzaju ludzkiego nie uległo zmianie (str. 429).
Czy krótkie i pełne cierpień życie nie jest wszystkim, czego dziś możemy się spodziewać? (str. 429).	Czy krótkie i pełne cierpień życie nie jest wszystkim, czego dziś można się spodziewać? (str. 429).
Właśnie to wszystko dziedziczymy - ale nie dlatego, że takie jest zamierzenie Boże, lecz wskutek grzechu Adama (Zobacz też temat „Przeznaczenie”) (str. 430).	Właśnie to wszystko dziedziczymy - przyczyną jednak nie jest takie zamierzenie Boże, lecz grzech Adama (Zobacz też artykuł „Przeznaczenie”) (str. 430).
Na jakiej podstawie człowiek może oczekiwać czegoś więcej poza obecnym krótkim istnieniem? (str. 430).	Na jakiej podstawie człowiek może oczekiwać czegoś więcej oprócz obecnego krótkiego istnienia? (str. 430).
Obejmie to ludzi, (…) którzy nigdy nie mieli sposobności tak dalece poznać prawdziwego Boga, żeby przyjąć lub odrzucić Jego drogi (str. 430).	Obejmie to ludzi, (…) którzy nigdy nie mieli sposobności poznać prawdziwego Boga w takiej mierze, żeby przyjąć lub odrzucić Jego drogi (str. 430).
Mający nadzieję zostania ziemskimi poddanymi Królestwa Bożego mogą przeżyć i nigdy nie zaznać śmierci (str. 431).	Mający nadzieję zostania ziemskimi poddanymi Królestwa Bożego mogą przeżyć i nigdy nie umrzeć (str. 431).
Czy w ukształtowaniu ciała ludzkiego jest jakiś dowód, że zostało zaprojektowane do życia wiecznego? (str. 431).	Czy budowa ciała ludzkiego poświadcza, że zostało ono zaprojektowane do życia wiecznego? (str. 431).
Jak wiadomo, pojemność mózgu ludzkiego jest tak ogromna, że człowiek nie jest w stanie wykorzystać jej w ciągu obecnego życia, (…) (str. 431).	Jak powszechnie wiadomo, mózg ludzki ma tak olbrzymie możliwości, że człowiek w ciągu swego życia potrafi spożytkować tylko niewielką ich cząstkę, (…) (str. 431).
Według *Encyclopædia Britannica* mózg ludzki „ma tak wielkie możliwości, że człowiek nie zdoła ich wyzyskać przez całe swoje życie” (1976, t. 12, s. 998) (str. 431).**	Według *Encyclopædia Britannica* mózg ludzki „ma tak ogromne możliwości, że człowiek nie jest w stanie ich wykorzystać przez całe swoje życie” (1976, t. 12, s. 998) (str. 431).
Jeśli chodzi o możliwości „układu przechowywania informacji” w mózgu człowieka, biochemik Issac Asimov napisał, że jest on „*w stanie doskonale poradzić sobie z każdym obciążeniem związanym z procesem uczenia się i zapamiętywania - a nawet miliard razy większym” (The New York Times Magazine, 9 października 1966, s. 146) (str. 431).*	Jeśli chodzi o możliwości „układu segregującego *informacje” w mózgu człowieka, biochemik Issac Asimov napisał, że „doskonale znosi każde obciązenie związane z procesami uczenia się i zapamiętywania, a nawet stać go na wysiłek miliard razy większy” (The New York Times Magazine, 9 października 1966, s. 146) (str. 431).*
Czyżby - jak na to zdaje się wskazywać powyższa wypowiedź - głównym motywem podejmowania niezmiernie kosztownych poszukiwań życia w przestrzeni kosmicznej, była chęć znalezienia jakiegoś dowodu na poparcie teorii ewolucji, jakiegoś świadectwa, że człowiek nie został stworzony przez Boga, a zatem nie potrafi przed Nim żadnej odpowiedzialności? (str. 432).	Od tamtej pory odkryto wiele planet poza Układem Słonecznym, nic jednak nie wskazuje na to, by na którejś z nich istniało życie. Ale czy powyższa wypowiedź nie sugeruje, że głównym motywem podejmowania niezmiernie kosztownych poszukiwań życia w przestrzeni kosmicznej, jest chęć udowodnienia teorii ewolucji - znalezienia świadectwa, że człowiek nie został stworzony przez Boga, a zatem nie potrafi przed Nim żadnej odpowiedzialności? (str. 432).
Kontaktowały się one z rodzajem ludzkim i wyjaśniały, jak powstało życie oraz jak zostaną rozwiązane nabrzmiałe problemy, z którymi boryka się świat (str. 432).	Już wcześniej nawiązywały one kontakt z ludźmi i wyjaśniały, jak powstało życie oraz jak zostaną rozwiązane nabrzmiałe problemy, z którymi boryka się świat (str. 432).

21 Prowadzenie rozmów na podstawie Pism - porównanie, NOWE !!!