1. PRZEDSIĘBIORSTWO - należy rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną a także nieposiadającą osobowość prawną spółkę prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu i na własne ryzyko podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą.

PODZIAŁ PRZEDSIĘBIORSTWA:

• Ze wg na formę własności

• Ze wg na rodzaj działalności gospodarczej

• Ze wg na wielkość

ZE WG NA FORMĘ WŁANOŚCI

ZE WG NA RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

ZE WG NA WIELKOŚĆ

	Miko	Małe	Średnie przedsiębiorstwa
Zatrudnienie	Mniej niż 10 pracowników	Mniej niż 50 pracowników	Mniej niż 250 pracowników
Osiągnięty roczny obrót netto	Nie przekracza 2 mln euro	Nie przekracza 10 mln euro	Nie przekracza 50 mln euro
Suma aktywów bilansu	Nie przekracza 2 mln euro	Nie przekracza 10 mln euro	Nie przekracza 43 mln euro

2. CECHY PRZEDSIĘBIORSTWA

I) CECHY PRZEDSIĘBIORSTWA:

Zależne

Niezależne

NIEZALEŻNE:

ZASADY:

Innowacyjność - obejmuje produkty, technologię, organizację, metody zarządzania itp

Przedsiębiorczość - cecha prywatnych przedsiębiorstw. Oznacza podejmowanie inicjatyw we wszystkich sferach życia przedsiębiorstwa łącznie z uwzględnieniem ryzyka.

Gospodarność - Opiera się na założeniu, że zasoby są ograniczone a potrzeby nie. Możliwość zaspokojenie tych potrzeb szuka się na drodze bądź oszczędności zasobów, bądź zwiększenia efektu działalności.

Równowagi finansowej - Bez jej przestrzegania żadna jednostka gospodarcza nie mogłaby się utrzymać w dłuższym okresie.

ZALEŻNE

ZASADY:

Autonomii - Przedsiębiorstwa są zależne przede wszystkim od rynku i w pewnym zakresie od państwa.

Dochodowości i max zysku

Formy własności -głównie dominują małe i średnie przedsiębiorstwa i niewiele dużych w formie kapitałowej. Własność prywatna nie jest wyłączona gdyż działają przedsiębiorstwa podlegające państwu.

II) CECHY PRZEDSIĘIORSTWA

Uniwersalne

Ukształtowane w zależności od systemu polityczno-gospodarczego (o mniejszym stopniu uniwersalizmu)

DO CECH UNIWERSALNYCH ZLICZAMY:

• Odrębność organizacyjną - polega na tym, że organ założycielski ( właściwy minister, wojewoda, wspólnicy) tworzą pewną uporządkowaną zgodnie z zasadami organizacji (np. podział pracy) całość, zdolność do spełnienia określonych celów czy zadań.

• Odrębność terytorialną - polega na tym, że każde przedsiębiorstwo posiada ściśle określony teren, na którym prowadzi swą działalność i za ten teren odpowiada.

• Odrębność techniczno-produkcyjną - określa miejsce realizacji faz procesu produkcyjnego, kolejność ustawienia urządzeń produkcyjnych, ich ilości i specyfikę oraz zasady przebiegu procesu produkcyjnego lub usługowego.

DO CECH O MNIEJSZYM STOPNIU UNIWERSALIZMU ZALICZAMY:

• Odrębność ekonomiczną - polega na tym, że prywatne przedsiębiorstwa (np. spółka) posiada własne lub dzierżawione środki produkcji (kapitał) a przedsiębiorstwo państwowe otrzymuje je do wyłącznej dyspozycji i powinno nimi tak gospodarować, aby uzyskać określone korzyści finansowe. Ponosi własne ryzyko.

• Odrębność prawną - Przedsiębiorstwo będąc osobą prawną posiada zdolność do czynności prawnych tj może zawierać umowy z kontrahentami, zaciągać zobowiązania i odpowiadać wobec prawa za skutki swego działania.

3. CELE PRZEDSIĘBIORSTWA: głównym celem przedsiębiorstwa jest przetrwanie. Aby przetrwać przedsiębiorstwo musi zmieniać się wraz z otoczeniem.

TEORIE BIOLOGICZNE - funkcjonowania firmy wykorzystują analogie dostrzegania pomiędzy organizacjami biologicznymi, a organizacjami społecznymi, do których między innymi zaliczają się firmy.

TEORIA HOMEOSTAZY - Firma podobnie jak każdy organizm biologiczny, dąży do osiągnięcia stanu wewnętrznej równowagi, dynamicznej. Stan ten firma osiąga wówczas, gdy są realizowane przyjęte przez nią wewnętrzne normy działania (dotyczące np. struktury bilansu).Normy te mogą mieć charakter oryginalny, bądź też mogą być adoptowane - przyjęcie norm sprawdzonych w działaniu innych firm zmniejsza, bowiem ryzyko niedowidzenia. Firmy dążące do homeostazy bądź wykazywać mniejszą elastyczność w działaniu i mniejszą skłonność do podejmowania ryzyka.

TERORIA SWOBODY KIEROWNICTWA - Podstawową tezą leżącą u podstawy omawianej grupy teorii jest stwierdzenie, że we współczesnych korporacjach mamy do czynienia z rozdzieleniem własności kapitału i funkcji zarządzania. Właścicielami kapitału są, bowiem akcjonariusze a funkcje zarządzania sprawują menadżerowie. Kontrola właścicieli nad kierownikami firmy jest ograniczona ze wg na duże rozproszenie akcji. Ten stan rzeczy daje menadżerom swobodę działania i możliwość realizowania własnych celów.

4. WARTOŚĆ FIRMY

JEST BUDOWAN PRZEZ:

Maksymalizację wypracowanych zysków i dodatnich strumieni pieniężnych - polega na maksymalizacji wypracowanych zysków i strumieni oraz min kosztów.

Tworzenie wartości dodanej - polega na wypracowaniu infrastruktury (wzajemne relacje elementów), dzięki której możliwe będzie generowanie i zwiększanie przychodów.

5. RYZYKO

MOŻNA WYODRŹBNIĘ RYZYKO:

• Gospodarcze - oznacza możliwość osiągnięcia gorszych wyników od zamierzonych lub poniesienia nieprzewidzianych strat przy założeniu, że cały majątek firmy byłby sfinansowany wyłącznie jego własnymi kapitałami.

• Finansowe - występuje w razie częściowego pokrycia majątku obcymi kapitałami (zobowiązaniami) i łączy się z określonym uzależnieniem firmy od jej kredytodawców.

Szczególnie widoczną formą ryzyka finansowanego i groźną w skutkach dla przedsiębiorstwa jest ryzyko utraty płynności finansowej tj. zdolności do terminowego regulowania przez firmę zobowiązań. Objawia się ono w niedopasowaniu terminów wpływów gotówki i zapadających terminów płatności na rzecz wierzycieli.

PRZY ZAWIERANIU TRANSAKCJI FINANSOWYCH NALEŻY KIEROWAĆ SIĘ NASTĘPUJĄCYMI MOTYWAMI:

• Max stopy zwrotu

• Max płynności

• Min ryzyka

CELE FIRMY:

• Max majątku

• Max rentowności

• Min stopy zwrotu

6. MOTYWY ZAWIERANIA TRANSAKCJI PIENIĘŻNYCH I ICH RODZAJE

TRANSAKCJE FINANSOWE można podzielić ze wg na intencje zawieranych kontaktów tzw strategiami finansowymi:

WYRÓŻNIA SIĘ 3 STRATEGIE FINANSOWE

Spekulacje - oznacza zajęcie odpowiedniej pozycji na rynku w celu max wykorzystania ruchu cen. Spekulant kupuje wiec instrument finansowy, licząc na przyszły wzrost ceny instrumentu lub też sprzedaje w obawie przed spadkiem ceny.

Arbitraż - polega na wykorzystaniu różnic między cenami na te same lub porównywalne instrumenty finansowe. Celem jest osiągnięcie zysku bez ponoszenia ryzyka dzięki jednoczesnemu zawarciu transakcji na dwóch lub więcej rynkach. Strona transakcji finansowej kupuje, więc akcje na pewnym rynku taniej, które prawie natychmiast sprzedaje na innym rynku drożej, nie ponosząc przy tym żadnego ryzyka.

Asekuracja - głównym celem jest zabezpieczenie ( ubezpieczenie mienia, podpisywanie umów długoterminowych, gromadzenie pełniejszych informacji)

7. DECYZJE

SĄ 4 GRUPY DECYZJI O SKUTKACH FINANSOWYCH:

Operacyjnych - o poziomie kosztów i w zakresie bieżącego zarządzania finansami (np. płynności)

Inwestycyjnych - o alokacji kapitału

Finansowych - o wyborze źródeł finansowania

Dywidendowych - o podziale wyniki finansowego [przy bonach%]

DO GRUP OPERACYJNYCH ZALICZA SIĘ:

• Ustalenie programu sprzedaży, produkcji oraz zakupów materiałów i towarów

• Zaplanowanie poziomu rentowności sprzedaży

• Ustalenie sposobu spłaty zobowiązań operacyjnych

• Ustalenie zasad kredytowych odbiorców

• Określenie przejściowych nadwyżek środków pieniężnych, które są inwestowane w sposób krótkoterminowych.

DO GRUP INWESTYCYJNYCH ZALICZA SIĘ:

W zakresie zakupów rzeczowych aktywów trwałych

W zakresie zakupów finansowych aktywów trwałych

Decyzje o krótkookresowych inwestycjach w papiery wartościowe przeznaczone do obrotu.

DO GRUPY DECYZJI FINANSOWYCH ZALICZA SIĘ:

Decyzje o pozyskaniu kapitału własnych na drodze emisji akcji, udziałów lub dopłat do kapitału

Decyzje o zaciągnięciu kredytu, pożyczek, zobowiązań.

DO GRUP DYWIDENDOWYCH ZALICZA SIĘ:

Decyzje właścicieli o podziale zysku na dywidendy oraz na część zainwestowaną w firmie. (np. kapitał zapasowy).

!!!!

W każdym z tych obszarów decyzyjnych finanse dostarczają użytecznych narzędzi służących zapewnieniu płynności finansowej, wyborowi najkorzystniejszych projektów inwestycyjnych oraz wyborowi optymalnego źródła finansowania. Wszystkie wymienione decyzje powinny prowadzić do max majątku właściciela, co oznacza max wartość firmy.

ZEWNĘTRZNE UWARUNOWANIA DECYZJI FINANOWEYCH

ZASADY PODEJMOWANIA DECYZJI FINANSOWYCH:

• Egoizmu - Inwestorzy kierują się w podejmowanych decyzjach swoim interesem finansowym. Biorą pod uwagę utracone korzyści.

• Awersji do ryzyka - Inwestorzy preferują przedsięwzięcia o wyższej stopie zwrotu i mniejszym ryzyku.

• Dywersyfikacji - dąży do max stopy zwrotu i min ryzyka.

• Dwustronności transakcji - cena rynkowa wymaga akceptacji sprzedawcy i nabywcy.

• Przyrostu zysków - w rachunku efektywności nie uwzględnia się wszystkich kosztów i korzyści związanych z daną działalnością, lecz jedynie wielkości przyrostowe.

• Sygnałów - każde działania gospodarcze generują informacje i są odbierane przez uczestników rynku finansowego.

• Efektywnego rynku - zakłada, że rynek kapitałowy jest efektywny, co oznacza, iż uczestnicy mają dostęp do istotnych informacji.

• Zależności ryzyko-stopa zwrotu - decyzja podejmowana jest od indywidualnych preferencji inwestorów.

• Wartości pomysłów - Przeciętne pomysły zapewniają przeciętne zyski zaś nadzwyczajne zyski uzyskuje się dzięki realizacji nowych pomysłów.

• Wyboru - zwiększenie możliwości wyboru przyszłych działań i większa elastyczność w tym względzie mają swoją cenę.

• Behawioralna - W prowadzonej działalności gospodarczej warto skorzystać z doświadczenia innych firm, które z powodzeniem prowadzą taką działalność.

• „Czas to pieniądz” - pieniądze otrzymane wcześniej mają większą wartość.

GESTIE - taka soczewka, przez którą ogląda się przedsiębiorstwo.

GESTIE FINANSÓW PRZEDSIĘBIORSTWA:

Majątkowa (bilans)

Ekonomiczna (rachunek zysków i strat), - jakie przychody, koszty

Finansowa (Rachunek przepływów pieniężnych).

GESTIE MAJĄTKOWA:

- jakie składniki stanowią aktywa danego podmiotu gospodarczego

- jaka jest relacja: majątek trwały - majątek obrotowy (lepiej <)

- jak jest struktura pasywów

- czy jest dodatni efekt dźwigni finansowej.

GESTIA EKONOMICZNA:

Jaki jest wynik finansowy przedsiębiorstwa z pominięciem kosztu obcych źródeł finansowania, strat i zysków nadzwyczajnych oraz obciążeń podatkowych.

GESTIA FINANOWA:

Jaka jest sytuacja płynnościowa przedsiębiorstwa. Odpowiada na pytanie, jaką strategię przyjmuje przedsiębiorstwo, czy jest bankrutem czy jeszcze nie.

MAJĄTEK PRZEDSIĘBIORSTWA - jest to całość dóbr materialnych i niematerialnych, w których zainwestowany został kapitał właścicieli przedsiębiorstwa.

Majątek Trwały < Majątek Obrotowy

MAJĄTEK Z PUNKTU WIDZENIA ROLI, JAKĄ SPEŁNIA W PROCESIE GOSPODARCZYCH, DZIELI SIĘ NA:

Majątek trwały

Majątek obrotowy.

MAJĄTEK TRWAŁY

Majątek długoterminowy o niskiej płynności finansowej

Majątek z reguły obciążony dużym ryzykiem

Majątek trwały powinien być w przedsiębiorstwie tylko tyle ile jest niezbędne do wykonania zadań.

ŚRODKI TRWAŁE MUSZĄ SPEŁNIAĆ NASTĘPUJĄCE WARUNKI:

Okres przewidywalnej ekonomicznej użyteczności powinien być dłuższy niż jeden rok

W momencie oddania powinny być kompletne i zdatne do użycia

Muszą być przeznaczone na własne potrzeby jednostki.

ZUŻYCIE ŚRODKÓW TRWAŁYCH MOŻE MIEĆ CHARAKTER:

• Fizyczne - zużycie wynikające z uczestnictwa środka trwałego w procesach produkcyjnych; zużycie wynikające z oddziaływania na en sam środek trwały sił przyrody i warunków zewnętrznych, takich jak deszcz, śnieg, zmiany temperatury.

• Ekonomiczne (moralne) - może nastąpić przed zużyciem fizycznym ( tempo postępu technicznego; skonstruowanie bardziej wydajnych środków trwałych; unowocześnienie technologii produkcji wytwarzania środków trwałych; import nowocześniejszych linii produkcyjnych; brak popytu na wyroby wytwarzane przez dane środki trwałe; konieczność zmian charakteru produkcji).

MAJĄTEK OBROTOWY

• Ujęty w aktywach bilansu wg rosnącej płynności finansowej

• Przyczynia się bezpośrednio do osiągnięcia zysku.

DO AKTYWÓW OBROTOWYCH ZALICZAMY:

Aktywa rzeczowe

Inwestycje krótkoterminowe

Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

AMORTYZACJA

PROBLEM AMORTYZACJI

Wyrażając w formie pieniężnej stopniowy ubytek wartości produkcyjnych środek trwały.

Gdy przyspieszymy amortyzację koszty jeszcze się zwiększą. Rzeczywiście zapłacimy wtedy mniejszy podatek.

FUNKSCJE AMORTYZACJI:

Umorzenia - polega na korekcji wartości początkowej środka trwałego przez uwzględnienie zużycia fizycznego o ekonomicznego. Zmniejsza się wartość środka trwałego.

Kosztowej - polega na obciążeniu kosztów przedsiębiorstwa kwotą obliczonej amortyzacji. Odpis amortyzacji zwiększają koszty.

Finansowej - polega na gromadzeniu funduszy pieniężnych przeznaczonych na reprodukcję środków trwałych. Są to nasze oszczędności, mogą być przeznaczone na odnowę środka trwałego, gdy firma ma problemy finansowe.

MOŻLIWE SĄ 4 SPOSOBY USTALANIA WARTOŚCI POCZĄTKOWEJ:

Cena nabycia

Koszty wytworzenia

Wartość rynkowa

Indywidualne ustalenie wartości początkowej, gdy inny sposób nie jest możliwy.

METODY AMORTYZACJI ŚRODKÓW TRWAŁYCH:

Naturalna (produkcyjna)

Czasowe

Specjalne

Jednorazowego odpisu

AMORTYZACJA NATURALNA

Tylko przy produkcji jednorodnej (jednej rzeczy). Oblicza się na podstawie nakładów (pieniędzy) na środek trwały i efekt, jaki można uzyskać dzięki wykorzystania tego środka.

AMORTYZACJA=

AMORTYZACJA CZASOWA:

1. Metoda liniowa (stała) najczęściej stosowana

STAWKI METODY LINIOWEJ:

• Podstawowa

• Podwyższona lub obniżona

• Stawki ustalone indywidualnie

• Metoda degresywna (zmniejsza się wraz z użytkowaniem)

• Malejącej wartości bieżącej

AMORTYZACJA=

• Zmodyfikowana (stosowana w Polsce) polega na zastąpieniu metody degresywnej, metodą liniową tylko wtedy, gdy MD będzie mniejsza od ML.

• Wykorzystującą sumę lat użyłkowania - na początku jest wysoka i z każdym rokiem maleje.

AMORTYZACJA=

3. Metoda progresywna (zwiększa się wraz z użytkowaniem)

W PRZYPADKU UNIKALNYCH SKŁAD. MAJĄTKU BĄDŹ POJEDYŃCZYCH SKŁADNIKÓW MAJĄTKU TRWAŁEGO SĄ STOSOWANE SPECJALNE METODY AMORTYZACJI:

Metoda szacunkowa amortyzacji

Metoda kosztów likwidacyjnych lub wymiany

Metoda grupowa amortyzacji.

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA - KAPITAŁY

KAPITAŁEM PRZEDSIĘBIORSTWA nazywa się źródła finansowania majątku (strona pasywów).

FORFAKTORING - faktoring długoterminowy, nabywanie wierzytelności.




KAPITAŁ WŁASNY występuje wtedy, gdy kapitał pochodzi od właściciela. Pochodzi z: zewnątrz wniesiony przez udziałowców (np. kapitał zakładowy).Dzieli się na:

Venture capital - średnio- i długoterminowy kapitał inwestycyjny charakteryzujący się dużym stopniem ryzyka, ale mogący w przyszłości przynieść wysokie zyski. Finansują np. wybrane nowe przedsięwzięcia gospodarcze, jak również zasilają już istniejące firmy poprzez finansowanie operacji:

1. Management buy-out tzn. Wykup przedsiębiorstwa przez jego kadrę zarządzającą

2. Management buy-in tzn. Wykup udziałów danej firmy przez zarząd innej w celu przejęcia zarządu nad nią.

3. Leveraged buy-out tzn. wykup wszystkich udziałów firmy za kredyt zabezpieczony tymi udziałami.

CYKL ŻYCIA FUNDUSZY VENTURE CAPITAL:

1. Akwizycja Kapitału

2. Poszukiwanie obiektów inwestowania

3. Inwestowanie

4. Udział w zarządzaniu

5. Dezinwestycja

PRZEBIEG FINANSOWANIA PRZEZ VENTURE CAPITAL:

Tworzenie przedsiębiorstwa, przygotowanie produkcji, wprowadzenie w rynek, wzrost, intensyfikacja konkurencji, dojrzałość.

Kapitał akcyjny - Stanowi podstawę majątkową działalności spółki i odpowiedzialności wobec wierzycieli.

Wewnątrz (no zysk i amortyzacja). Zwrotny wyłącznie przy likwidacji. Może ulec zwiększeniu tylko przy aktualizacji wartości majątku ( np. rozbudowa firmy).

NA KAPITAŁ WŁASNY SKŁADA SIĘ:

• Wkłady kapitałowe właścicieli (wnoszone w formie udziałów, akcji itd.) tworzą kapitał podstawowy.

• Zyski pozostawione do dyspozycji przedsiębiorstwa - przeznaczone na pokrycie przyszłego ryzyka i umocnienie ogólnego np. kapitału zapasowy.

KAPITAŁ OBCY występuje wtedy, gdy kapitał pochodzi od wierzyciela (np. banki, klienci, odbiorcy, kontrahenci). Występuje w formie obligacji, kredytów długoterminowych, kredytów kupieckich itd. Charakteryzuje się tym, że trzeba je po umówionym czasie zwrócić wraz z odsetkami.

DO FORM FINANSOWANIA OBCEGO NALEŻĄ:

• Kredyty bankowe i pożyczki

• Leasing

• Kredyt kupiecki (handlowy)

• Factoring

• Forfaiting

• Bony komercyjne

• Obligacje

• Franchising.

AKCJA - jest papierem wartościowym wyrażającym wniesiony do spółki wkład. Wycenę akcji przeprowadzają analitycy z banków inwestycyjnych lub biur maklerskich.

ELEMENTY CHARAKTERYZUJĄCE AKCJE:

1. Ułamkowa część kapitału akcyjnego spółki akcyjnej

2. To prawa i obowiązki członkowskie w spółce

3. Jest papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela.

PODZIAŁ AKCJI NA RODZAJ:

a)wg formy

• Akcje imienne

• Akcje na okaziciela (uczestniczą w obrocie giełdowym)

b)wg sposobu wniesienia kapitału:

• Akcje gotówkowe

• Akcje aportowe, (gdy wnoszony jest wkład rzeczowy szacowany przez biegłego rzeczoznawcę)

c)wg zakresu uprawnień

• Akcje zwykłe

• Akcje uprzywilejowane (w zależności od ilości głosów na akcję)

PRAWA UCIELEŚNIONE W AKCJI:

• Majątkowe

• Prawo do dywidendy

• Prawo poboru

• Prawo do udziału w masie likwidacyjnej

• Korporacyjne

• Mniejszości i większości

PRAWA DO DYWIDENDY:

TEORIA NIEWAŻNOŚCI DYWIDEND MODIGLIANIEGO-MILLERA (DYWIDENDA WŁASNEGO WYBORU)

W spółkach efektywnie zarządzanych wysokość dywidendy nie ma znaczenia - akcjonariusz może zbyć część akcji(po zwiększonej cenie) uzyskując zysk z przyrostu cen akcji na rynek.

TEORIA GORDONA-LINTNERA (przeciwstawia się teorii nieważności:

Akcjonariusz sprzedając część akcji, pozbawia się prawa do dywidend od nich należnych

Dla wielu akcjonariuszy ważniejsze się dywidendy wypłacane obecnie, niż niepewne zyski kapitałowe ze wzrostu akcji w przyszłości.

Często dochody z dywidend są opodatkowane inną stopą niż dochody ze sprzedaży akcji.

TEORIA RUBNERA

Konieczność ustanowienia prawnych podstaw do wypłat całości zysku netto w formie dywidend. Zarząd winien udowodnić, że program rozwoju przyniesie dochód. Nie zakładał 100% wskaźnika wypłaty dywidendy.

TEORIA CLARKSONA, ELLIOTA

Wpłata dywidendy jest luksusem, na którym nie stać przedsiębiorstwa ani akcjonariuszy.

POLITYKA DYWIDEND:

• Polityka stabilnej stopy z akcji - stabilna dywidenda nawet, gdy strata spółki - dywidenda z poprzedniego roku * stopa zwrotu.

• Polityka stałej dywidendy - stały procent od zysku

• Polityka kompromisowa - ustalony minimalny poziom+ kwota przyrastająca w lepszych latach

• Polityka dywidendy rezydualnej - dywidenda wypłacana z kwoty rezydualnej.

RODZAJE SPÓLEK A DYWIDENDA:

• Wzrostowe: stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału>koszt pozyskania kapitału (dywidenda nie powinna być wypłacana, bo jest w etapie rozwoju).

• Schyłkowa: stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału<koszt pozyskania kapitału (dywidenda powinna być wypłacana)

• Typowe: stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału=koszt pozyskania kapitału (wypłata dywidendy nie ma wpływu na wartość akcji).

PRAWO POBORU

Przysługujące akcjonariuszom prawo pierwszeństwa do objęcia nowych akcji, które mogą być przedmiotem obrotu giełdowego. Wyliczenie prawa poboru wynika z porównanie sytuacji zakupu praw poboru i nowych akcji przez inwestora zewnętrznego i kupna akcji przez akcjonariusza, który posiada prawo poboru. Wartość prawa poboru oblicza się:

V=(bieżąca cena rynkowa z prawem poboru-cena subskrypcyjna)/(liczba akcji potrzebna do nabycia jednej nowej akcji+1)

WARTOŚĆ AKCJI JEST ZALEŻNA PRZEZ:

Przewidywaną stopę wzrostu firmy

Przewidywaną dywidendą

Wielkość ryzyka związanego z inwestycją

Poziom rynkowych stóp%.

KREDYTY I POŻYCZKI








METODY OCENY RYZYKA KREDTOWEGO:

1)




2) Metoda SWOT (siła, słabość, okazje, zagrożenia)

3) Metoda SLOP (bezpieczeństwo, płynność, inne czynniki, rentowność)

4) Metoda CAMPARI - analiza całego przedsiębiorstwa(charakter, umiejętności, marża, cel kredytowania, kwota, spłata, ubezpieczenie)

PRAWNE ZABEZPIECZENIE SPŁATY KREDYTÓW:

Osobiste- zabezpieczenie całym majątkiem

Weksle In blanco

Poręczenie wekslowe

Poręczenie wg prawa cywilnego

Gwarancja bankowa

Cesja wierzytelności

Przystąpienie do długu

Ubezpieczenie kredytu

Rzeczowe

• Zastaw - tylko do określonej wartości

• Przewłaszczenie

• Kaucja

• Blokada środków na rachunku bakowym

• Hipoteka

KOSZT KREDYTU BANKOWEGO:

Dla Kredytobiorcy:

• Odsetki od kredytu

• Prowizja

• Koszt ustanowienia prawnych zabezpieczeń spłaty kredytu

Dla banku

• Koszty pozyskania środków pieniężnych, finansowych kredytów

• Koszt tworzenia rezerw na kredyty nieregularne

• Koszt postępowania egzekucyjnego

KREDYT HANDLOWY powstaje w memencie odroczenia przez dostawcę płatności za dostawy surowców, paliw, materiałów, energię, usług obcych przez wierzycieli przedsiębiorstwa. Nie wymaga wyjątkowych zabezpieczeń.

LESING - kredyt rzeczowy

LESING jest wykorzystaniem dóbr majątkowych, które mogą być nabyte przez podmiot po ustalonym terminie w drodze wykupu. Jest przekazaniem przez leasingodawcę leasingoborcy rzeczy do korzystania za ustaloną w umowie opłatą i na uzgodnionych warunkach określane jest mianem leasingu.




KRYTERIA PODZIAŁU LEASINGU:

Wg charakteru prawno-podatkowego transakcji:

Wg liczby podmiotów

Wg okresu trwania umowy

Wg obciążenia stron nakładami

Wg zakresu usług dodatkowych

Wg przedmiotu umowy

Wg zakresu przestrzennego

WG CHARAKTERU PRAWNO-PODATKOWEGO

Operacyjny - polega na przekazaniu przez leasingodawcę do używania leasingobiorcy przedmiotu umowy na czas oznaczony bez udzielenia gwarancji zakupu tego środka po upływie okresu leasingu. Zawierany jest na ores od 12 do 24 miesięcy. Leasingobiorca płaci leasingodawcy opłatę leasingową. Nie ponosi natomiast kosztów związanych z utrzymaniem i konserwacją przedmiotu umowy leasingowej.

Finansowy - zwany inaczej kapitałowym polega na tym, iż umowa leasingu zawierana jest zwykle na kilka lat a po upływie tego czasu przedmiot leasingu przechodzi na własność leasingobiorcy. Czas trwania umowy zbliżony jest zazwyczaj do okresu przydatności do eksploatacji obiektu będącego przedmiotem umowy z jednoczesnym zagwarantowaniem leasingobiorcy prawa do zakupu środka po okresie trwania umowy.

Płatności leasingowe ustalane są zawsze z góry na cały okres trwania leasingu i obejmuje: wartość środka trwałego(rata kapitałowa); oprocentowanie udzielonego kredytu, czyli pokrycie kosztów i zysku leasingodawcy (opłaty leasingowe).

WG LICZBA PODMIOTÓW:

Bezpośredni - tylko dwie strony umowy

Pośredni - pojawiają się inne podmioty (ubezpieczyciele, bank)

Zwrotny - przedmiot leasingu jest sprzedawany przyszłemu leasingodawcy i potem zawiera się na ten przedmiot umowę leasingu.

WG OKRESU TRWANIA UMOWY:

Krótkookresowy - (do roku)

Średniookresowe - (1-3 lat)

Długookresowy (pow. 3lat)

WG OBCIĄŻENIA STRON NAKŁADAMI:

• Czysty - koszty ponosi leasingodawca

• Pełny - koszty ubezpieczenia, napraw, konserwacji ponosi leasingobiorca.

WG ZAKRESU USŁUG DODATKOWYCH:

Mokry - przedmiot leasingowy z załogą.

Suchy - przedmiot leasingowy bez załogi.

WG PRZEDMIOTU UMOWY

Nieruchomości

Ruchomości

Dóbr konsumpcyjnych

Dóbr inwestycyjnych

Dóbr unikatowych (np. dzieła sztuki)

WG ZAKRESU PRZESTRZENNEGO

Krajowy

Międzynarodowy

KOSZT CAŁKOWITY LEASINGU, który ponosi przedsiębiorstwo korzystające z tej formy finansowania, zależy od okresu spłat rat leasingowych, wielkości pierwszej wpłaty oraz wysokości opłaty manipulacyjnej.

FAKTORING -Nabywanie należności nie przeterminowanych przez podmiot pośredniczący w rozliczeniach między dostawcą a odbiorcą. Nabywanie wierzytelności nie przeterminowanych z przejęciem lub bez przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika faktoringowego. Pośredniczenie pomiędzy dostawcami i odbiorcami w ich rozliczenia.

Factoring to krótkookresowe finansowanie dostaw towarów i usług przez podmiot pośredniczący w procesie rozliczeń finansowych między dostawcą i odbiorcą.




MODELE FAKTRINGU:

Amerykański - służy nie tylko do finansowania wierzytelności, ale faktor świadczy tez inne usługi np. badania rynku, prowadzenie rachunkowości analizy te usługi wliczane są w koszty.

Europejski - nabywanie wierzytelności przez faktora; jak inne usługi to trzeba dodatkowo płacić.

KRYTERIA PODZIAŁU FAKTORINGU:

1. Zakres przestrzenny

• Factoring krajowy

• Międzynarodowy

2. Poziom odpowiedzialności faktora

Właściwy (pełny) faktor w pełni ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika factoringowego.

Niewłaściwy - w przypadku, gdy dłużnik nie zapłacił w terminie o faktor zwraca factoringowi wierzytelność i to on musi wszczynać postępowanie windykacyjne i ponosi jego koszty, factoring nie ponosi ryzyka.

Mieszany - odpowiedzialność i ryzyko jest podzielone pomiędzy faktorem a faktorantem (umawiają się, do jakiej kwoty wierzytelności odpowiada faktor a od jakiej faktoring).

3. Forma płatności

• Dyskontowy (płatności dokonywane w jednej racie; faktor zmniejsza kwotę dla faktoranta o stosowną prowizję).

• Zaliczkowy (faktor dokonuje płatności w dwóch ratach)

• Wymaganościowy ( płatność dokonywana jest dopiero, gdy dłużnik spłaci wierzytelność jest zwykle właściwy; faktor jest gwarantem, że dłużnik zapłaci).

4. Sposób powiadomienia dłużnika factoringowego o zawartej transakcji.

Otwarty ( najczęściej występuje; dłużnik factoringowy dowiaduje się o umowie factoringowej w dniu jej podpisania lub wcześniej; zwykle wcześniej faktor żąda informacji o dłużniku).

Półotwarty (dłużnik dowiaduje się o tej umowie w dniu jej płatności lub kilka dni przed).

Tajny (dłużnik factoringowy nigdy nie dowiaduje się o tej umowie; zwykle mają na względzie względy handlowe).

FUNKCJE FAKTORINGU:

• Finansowa - zwiększa płynność faktoranta

• Gwarancja - gwarantem odzyskania wierzytelności jest faktor, wcześniej sprawdza dłużnika

• Usługowe - faktor niekiedy świadczy dodatkowe usługi np. awizo.

PODSTAWOWE ELEMENTY KOSZTÓW ZWIĄZANYCH Z FAKTORINGIEM:

Odsetki od udzielanych kredytów i zaliczek

Opłata za usługi

Prowizja za przyjęcie ryzyka

Wielkość wierzytelności

Solidność płatnicza dłużników

Termin i sposób regulowania długu.

FORFAITING - jest zakupem należności terminowych, które powstają w rezultacie eksportu towarów i usług z wyłączeniem prawa regresu wobec odstępującego wierzytelności i postanowieniu do dyspozycji firmie kwoty pieniężnej z tytułu nabytej wierzytelności. Forfaiting jest długoterminowy.

RODZAJE FORFAITINGU:

Właściwy - nabywca wierzytelności przejmuje na siebie całe ryzyko jej ściągalności; najczęściej stosowany.

Niewłaściwy - zbywcę obciążają rozmaite rodzaje ryzyka związanego z wierzytelnością.

Poszerzony - instytucja forfaitingowa zawierająca umowę zobowiązuje się do spełnienia dodatkowych świadczeń (np. przeprowadzenie badań marketingowych).

PRZEDMIOTEM FORFAITINGU MOGĄ BYĆ WIERZYTELNOŚCI:

Wekslowe

Wynikające z umów dostawy i sprzedaży i wykonanie usług

Objęte akredytywami

Pozostałe na tle umów leasingu.

PODMIOTY FORFAITINGU:

Forfaiter - podmiot przyjmujący do skupu wierzytelności eksportowe (zwykle banki)

Zbywca - eksporter towarów lub usług, podmiot sprzedający wierzytelność eksportową

Dłużnik - podmiot zobowiązany do zapłaty wobec zbywcy.

KOSZTY FORFAITINGU:

Dyskonto należności (przyjęty do wykupu)

Prowizja za przeprowadzenie transakcji.

PAPIERY DŁUŻNE

RYNEK POZASKARBOWYCH PAPIERÓW DŁUŻNYCH:

Krótkoterminowe papiery dłużne

Obligacje przedsiębiorstw (powyżej 365 dni)

Obligacje banków ( powyżej 365 dni)

Obligacje komunalne (powyżej 365 dni)

BONY KOMERCYJNE (krótkoterminowe papiery dłużne) emitowany bez zabezpieczenia i zawierający obietnicę zapłaty określonej sumy pieniężnej w ustalonym terminie w przyszłości. Jest on zbywalny instrumentem finansowym wystawionym na okaziciela.

CECHY PAPIERÓW KOMERCYJNYCH:

Oprocentowanie papierów komercyjnych

Papiery typu dyskontowego (ma wartość nominalną 100zł a kupuje za np. 80zł zakup z dyskontem)

Papier typu kuponowego (na atrakcyjne oprocentowanie dla odbiorcy, ale niższe w kredycie)

Nominał

Okres emisji ( do 1 roku, bo wtedy nie trzeba specjalnych zezwoleń)

Forma papierów komercyjnych (zdematerializowane i materializowane)

Zabezpieczenie

Gwarantowanie emisji (zwykle przez inny bank)

Cele emisji papierów komercyjnych ( finansowanie działalności inwestycyjnej i finansowej)

Emitenci (duże przedsiębiorstwa)

Nabywcy papierów komercyjnych - każdy, kto posiada środki pieniężne

Obrót na rynku wtórnym

„rolowanie” zapadających transzy - każda następna transza przyczynia się do finansowania poprzedniej

Korzystanie z usług kilku agentów emisji - kompleksowa obsługa.

NIEZBĘDNE FORMALNOŚCI:

Decyzja właściwego organu emisji(organ przedsiębiorstwa- czy potrzebne i ile)

Wybór agenta emisji (wybieramy bank)

Wynegocjowanie i podpisanie umowy z agentem emisji

Współpraca z agentem emisji przy przygotowaniu memorandum informacyjnego i innych niezbędnych dokumentów

Emisja

Aktualizowanie memorandum informacyjnego.

ROLA BANKU W OBROCIE PAPIERAMI KOMERCYJNYMI:

Organizator emisji - działania mające na doprowadzić do uruchomienia programu emisji.

Agent emisji - przeprowadzenie emisji papierów komercyjnych, znajdowanie nabywców emitowanych papierów

Agent płatniczy -prowadzenie ewidencji papierów komercyjnych w celu ich dalszej odsprzedaży

Dealer - nabywca papierów komercyjnych (za własne środki) w celu ich dalszej odsprzedaży

Depozytariusz - przyjmowanie i przechowywanie papierów komercyjnych w imieniu inwestorów, prowadzenie rejestru posiadaczy papierów komercyjnych.

KOSZTY ZWIĄZANE Z PRZYGOTOWANIEM I PRZEPROWADZENIEM PROGRAMU EMISJI:

Wpływ netto emitenta z tytułu wyemitowania papierów komercyjnych= Wartość nominalna wyemitowanych papierów - dyskonto - prowizje agenta emisji - opłata skarbowa - prowizja agencji ratingowej.

OBLIGACJA - jest papierem wartościowym a charakterze wierzycielskim (pożyczkowym), w którym emitent zobowiązuje się w określonym czasie i na określonych warunkach do spełnienia określonego świadczenia (wykup obligacji).

CENA OBLIGACJI:

Nominalna

Emisyjna - może być wyższa; ta, po której się ją sprzedaje

Rynkowa - w obrocie wtórnym; związana z popytem i podażą.

Rozliczeniowa - uwzględnia wartość rynkową i okres, jaki upłynął id ostatniej wypłaty odsetek (im mniej tym cena jest niższa).

RODZAJE OBLIGACJI:

O stałym oprocentowaniu - posiadaczkom tych obligacji przysługuje stałe oprocentowanie od wartości nominalnej obligacji bez względu na wynik finansowy emitenta. Dochód z tego typu obligacji znany jest już w momencie ich zakupu. Duże ryzyko po obu stronach - bo stopy % mogą się zmienić.

O zmiennym oprocentowaniu - obligacje tego typu są wynikiem wpływu rynku kapitałowego, na którym występują znaczne wahania stóp procentowych. Emisja takich umożliwia pozyskanie kapitału w sytuacji, gdy stopy % mają tendencje wzrostową.

Zamienne - zakup tych obligacji pozwala obligatoriuszowi na dokonanie na określonych warunkach wymiany posiadanych przez niego obligacji na oznaczoną liczbę akcji spółki, która wyemitowała przedmiotowe obligacje - emitenta obligacji.

Z kuponem zerowym - ich zakup daje obligatoriuszowi dochód stanowiący różnicę między ceną nominalną a ceną emisyjną obligacji, niższą od ceny nominalnej, według której następuje wykup obligacji.

Indeksowane - suma należnych odsetek wypłacanych na podstawie kuponu oprocentowania lub zwrot kwoty nominalnej ulegają zmianie w zależności od przyjętego wskaźnika.

EMISJIA OBLIGACJI PRZEDSIĘBIORSTWA:

Emisja własna (gdy samo przedsiębiorstwo emituje obligacje i sprzedaje)

Emisja obca.

WARTOŚĆ OBLIGACJI ZALEŻNA JEST OD:

Oprocentowania tego papieru wartościowego

Waluty obligacji

Terminu i warunków sprzedaży

Renomy emitenta

Innych np. ulg podatkowych.

GŁÓWNE RODZAJE RYZYKA ZWIĄZANE Z OBLIGACJAMI:

Ryzyko emitenta

Ryzyko zmiany stopy % banku centralnego

Ryzyko walutowe

FRANCHISING - polega na udzieleniu przez jedną osobę (franczyzera) drugiej osobie (franczyzantowi) zezwolenia, które upoważnia franczyzanta do prowadzenia działalności handlowej pod znakiem towarowym lub nazwą firmy franczyzera oraz wykorzystania całego pakietu zawierającego niezbędne elementy:

• Kompletną koncepcję przedsiębiorstw

• Proces wprowadzania i szkolenia

• Stałą pomoc i poradnictwo za opłatą franchisingową.

WSPÓŁPRACA PRZEDSIĘBIORSTW SKŁĄDA SIĘ:

• Franchingodawcy (beneficjent)

• Franchisingobiorcy ( korzystający z franchisingu).

PRZEDMIOT PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI:

Przemysłowy - franchisingobiorca otrzymuje pełną technologię, know-how, licencję, patenty pozwalają biorcy na produkcję wyrobów nieróżniących się od tych produkowanych przez franchisingodawcę

Dystrybucyjny - dawca franchisigu upoważnia biorcę do sprzedaży jego wyrobów na ryku.

Usługowym - związany z pozwoleniem do korzystania ze znaku firmowego; biorca może nim zaopatrzyć swoje wyroby i usługi

Mieszany - uwzględnia powyższe elementy.

SPOSÓB UKSZTAŁTOWANIA STOSUNKÓW FRANCHISINGU:

• Bezpośrednie - klasyczny; uczestnicy: dawca, biorca; określają w umowie swoje relacje

• Pośrednie - dawca przekazuje biorcy do sprzedaży swoje wyroby i są one sprzedawane na rynku biorcy.

• Indywidualny - biorca może utworzyć tylko jedną placówkę

• Wielokrotny - biorca może utworzyć wiele punktów/placówek.

• Wydzielony lub minifranchising - pewnym elemencie rynku dawcy( np. rynek kosmetyczny-> rynek kremów)

• Wiązany- dotyczy współpracy 2 dawcy i ma do czynienia z sytuację, gdy firmy te pozwalają na funkcjonowanie na rynku drugiego.

• CZYNNIKI ZWIĄZANE BEZPOŚREDNIO ZE STRATEGIĄ DZIAŁALNOŚCI:

Konwersyjny - dawca współpracuje z inną duża firmą i chce zachęcić ją do sprzedaży swoich produktów

W niszy - dawca wykorzystując pakiet wyrobów chce znaleźć odbiorców, którzy byliby nimi zainteresowani

Wielkokoncepcyjny - zarządzania portfelem- dawca jest w pewnych sytuacjach dawcą a w innych biorcą franczyzny.

KOSZTY I STRUKTURA KAPITAŁU PRZEDSIĘBIORSTWA

ANALIZA KOSZTÓW KAPITAŁU

Koszty te stanowią, bowiem najważniejszy element uwzględniany przy wyborze stopy %, będącej podstawowym parametrem rachunku ekonomicznego. Stąd konieczne jest określenie, możliwie zobiektywizowanej ich wielkości.

KOSZT KAPITAŁU FIRMY MOŻNA ROZPATRYWAĆ W KATEGORIACH:

• Średniego (średnioważonego) - określamy koszt finansowy każdego źródła i ich udziału w finansowaniu firmy ogółem z uwzględnieniem wartości rynkowej tego kapitału.

• Krańcowego - jest wyznaczany, gdy musimy zwiększyć kapitał w firmie; chcemy wiedzieć ile nas będzie kosztowało to zwiększanie.

KOSZTY KAPITAŁÓW WŁASNYCH

Koszt kapitału akcyjnego uprzywilejowanego

K=

• Emisja akcji uprzywilejowanych koszt uzyskanego tą drogą:

K=

• Wzór Gordona (dotycz akcji zwykłych)

K=

• Dla akcji zwykłych przy emisji

K=

• Formuła CAPM - model wyceny aktywów finansowych (koszt kapitału akcyjnego zwykłego)

r_i= r_f +β_i(r_m- r_f)

ri- stopa zwrotu i-tego instrumentu finansowego (akcji)

rf- stopa zwrotu instrumentów finansowych pozbawionych ryzyka (obligacje

skarbowe bony skarbowe - emitowane przez państwo na finansowanie deficytu)

rm- stopa zwrotu emitowana przez rynek

Bi- ryzyko i-tego instrumentu finansowego w stosunku do ryzyka rynku tzw. ryzyko względne

(RM-rf) - tzw. premia za ryzyko.

INTEPRETACJA B JEST NASTĘPUJĄCA:

• Jeżeli B>1 to znaczy, że stopa zwrotu instrumentu finansowego wzrasta (spada) w stopniu większym, niż stopa zwrotu rynku; jest to akcja agresywna, bardziej ryzykowna.

• Jeżeli B<1 to stopa zwrotu akcji wzrasta (obniża się) w mniejszym stopniu wzrasta (obniża się) stopa zwrotu wskaźnika rynku; bardziej bezpieczniejsze, ale mniejszy zarobek.

KOSZT KAPITAŁU OBCEGO

Obliczenie kosztu kapitału obcego wymaga uwzględnienia, tzw. tarczy podatkowej. Odsetki płacone od tego kapitału stanowią, bowiem wydatek przedsiębiorstwa, przez co zmniejszają podstawę wymiaru podatku dochodowego. Część procentów zapłaconych pożyczkodawcom zostanie przez to niejako odzyskana, poprzez odprowadzenie niższego podatku do budżetu państwa.

Koszty kapitału pochodzącego z kredytu bankowego:

K=

Skorygowana wartość rynkowej obligacji:

Koszt kapitału ze sprzedaży obligacji:

K

Średni koszt kapitału firmy

MODEL MODIGLIANIEGO - MILLERA

W przypadku doskonałego systemu gospodarczego (nie ma podatku dochodowego) i kapitałowego struktura pasywów nie ma żadnego znaczenia dla rynkowej wartości firmy. Model MM pozwala na zrozumienie pewnych mechanizmów i zależności między kosztem poszczególnych składników kapitału, stopą podatku dochodowego i rynkową wartość firmy oraz wynikami finansowymi.

NAJWAŻNIEJSZE ZAŁOŻENIE MOELU MM SĄ NASTEPUJĄCE:

Brak kosztów pośrednich typu prowizje od kredytu bankowego czy koszty emisji papierów dłużnych

Brak podatków osobistych

Brak podatku dochodowego płaconego przez spółki

Inwestorzy mogą pożyczać po takiej samej stopie % jak firmy.

Inwestorzy mają takie same informacje jak zarząd firmy o jej możliwościach rozwoju

Całe zadłużenie firmy nie jest obciążone ryzykiem niezależnie od udziału długu w pasywach

Poziom zadłużenia firmy nie wpływa na zysk przez odsetkami o podatkami (EBIT)

Poziom zysku przed odsetkami o podatkami (EBIT) jest i będzie stały z roku na rok.

WACC

CAŁKOWITY KOSZT KAPITAŁU W ZALEZNOŚCI OD STRUKTURY PASYWÓW BEZ ISTNIENIA PODATKU DOCHODOWEGO I PRZY ISTNIENIU PODATKU DOCHODOWEGO

WACC=

W przeciwieństwie do sytuacji bez podatku dochodowego, w gospodarce z podatkiem dochodowym istnieje możliwość obniżania całkowitego kosztu kapitału przez wprowadzenie kapitału obcych (zwiększenie współczynnika DS.), co jednocześnie prowadzi do zwiększania wartości kapitałów własnych dzięki wykorzystywaniu tarczy podatkowej.

W warunkach podatku dochodowego wartość firmy jest wyższa od wartości identycznej firmy finansowanej jedynie kapitałami własnymi dzięki tarczy podatkowej.

KRAŃCOWY KOSZT KAPITAŁU

Relacja przedsięwzięć koniecznością pozyskania nowych kapitałów, pozwalających na sfinansowanie zamierzeń inwestycyjnych.

Zmiany KKK wiążą się z przesunięciami w jego strukturze. Wpływa ona, bowiem w istotny sposób zarówno na ryzyko związane z firmą, jak też w znacznym stopniu określa jej rentowność. Czynniki te stanowią natomiast podstawę decyzji pożyczkodawców o warunkach udzielenia kredytów.

EFEKT DŹWIGNI FINANSOWEJ

Między strukturą kapitału a poziomem rentowności kapitału własnego zachodzi silny związek.

Zastosowanie obcych źródeł finansowania pozwoliło przedsiębiorstwu podnieść efektywność wykorzystania kapitału własnego. Znalazło to wyraz we wzroście wskaźnika jego rentowności.

Uzyskanie dodatniego efektu dźwigni finansowej, wyrażającego się podniesieniem rentowności kapitału własnego przedsiębiorstwa uzależnione jest od spełniania dwóch podstawowych warunków:

Dodatni efekt wystąpi jedynie wówczas, gdy rentowność całego kapitału przedsiębiorstwa (obliczona jako relacja zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem do kapitału ogółem) będzie wyższa od stopy % kapitału obcego

W przeciwnym razie zysk wypracowany przez obcą część kapitału będzie niższy od należnych odsetek, które pochłoną dodatkowo część zysku wypracowanego przez kapitał własny, obniżając jego rentowność.

Zachowanie właściwej struktury kapitału. Zbyt wysoki udział kapitału obcego w kapitale firmy może, bowiem spowodować wzrost kosztów tego kapitału.

WIELKOŚCI TE MOŻNA OBLICZYĆ NA PODSTAWIE NASTĘPUJĄCYCH RÓWNAŃ:




STOPIEŃ DŹWIGNI FINANSOWEJ

Dynamiczne ujęcie efektu dźwigni finansowej pozwala natomiast ocenić, jaką zmianę rentowności kapitału własnego wywoła zwiększenie zysku (EBIT) o określony procent,




Stopień dźwigni finansowej uzależniony jest od struktury kapitału, stopy % kapitału obcego oraz wielkości zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem. Zakładając, że w badanym okresie pierwsze dwa czynniki przyjmujemy jako stałe, stopień ten będzie tym niższy, im wyższy poziom zysku (EBIT) przyjmiemy jako podstawię obliczeń.

Przy zysku spłatą odsetek i opodatkowaniem równym odsetkom (EBIT=Od) stopień dźwigni finansowej nie jest możliwy do obliczenia.

Z kolei przy Od<EBIT<EBITx - stopień dźwigni finansowej DFL>(Kog/Kw).

(pomimo iż przy takim zysku efekt dźwigni finansowej jest ujemny Δr<0).

Stopień dźwigni finansowej odpowiada zyskowi EBITx. DFL odpowiada wówczas relacji między kapitałem ogółem a kapitałem własnym.

DFL=(Kog/Kw) przy czym Δr=0

Jeżeli natomiast EBIT>EBITx, to (Kog/Kw)>DFL>1, a efekt dźwigni finansowej jest wówczas dodatni (Δr>0).

DŹWIGNIA POŁĄCZONA

Informuje jak wzrośnie rentowność kapitału własnego dzięki uzyskanemu wzrostowi sprzedaży netto.

Np. Jeżeli sprzedaż wzrośnie o 15% to uzyskamy przyrost rentowności kapitału własnego będzie równym 15%DTL.







DECZJE PRZEDSIĘBIORSTWA W ZAKRESIE FINANSOWANIA DŁUGOTERMINOWEGO

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA:

dostępność

koszt pozyskania

elastyczność obsługi kapitału

efekt dźwigni finansowej

ryzyko obsługi (zadłużenia)

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE WYBÓR ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA:

tempo wzrostu przedsiębiorstwa

charakter i struktura aktywów

rentowność firmy i stabilność zysków

charakter produkcji

opodatkowanie

płynność finansowa

rozmiar przedsiębiorstwa i jego wartość

cele działalności przedsiębiorstwa.

PROBLEMATYKA OPTYMALNEGO POZIOMU ZADŁUŻENIA:

Optymalny poziom zadłużenia powinien prowadzić do max wartości przedsiębiorstwa

Struktura kapitału wyznacza poziom ryzyka finansowego

Przekroczenie dopuszczalnego poziomu zadłużenia prowadzi do powstania trudności finansowych.

WYBÓR POZIOMU ZADŁUŻENIA

Wybór struktury kapitału stanowi istotny problem decyzyjny z punktu widzenia realizacji interesów właścicieli przedsiębiorstwa i jego kierownictwa.

PREFERENCJE PRZEDSIĘBIORSTWA W ZAKRESIE FINANSOWANIA:

• Zatrzymane zyski

• Odpisy amortyzacji

• Kredyt i pożyczki

• Emisje nowych akcji

TEORIA ASYMETII INFORMACJI:

Kierownictwo i inwestorzy mają nierówny dostęp do informacji - w przypadku szerszego dostępu do informacji o planach rozwojowych mogliby skorzystać konkurenci

Gdy akcje przedsiębiorstwa są przewartościowane, kierownictwo preferuje finansowanie poprzez emisje akcji. W przeciwnej - zadłużenie firmy.

Inwestorzy w sytuacji emisji nowych akcji są przekonaniu o ich przewartościowaniu - rynek kapitałowy reaguje spadkiem ich cen.

PODEJMUJĄC DECYZJE ODNOŚNIE FINANSOWANIA, NALEŻY UWZGLĘDNIĆ NASTĘPUJĄCE SYTUŁACJ:

Firmy:

O wysokim ryzyku

Funkcjonujące w zmiennych warunkach gospodarowania (zmienność stóp %, kursów walut, cen czynników produkcji)

Korzystające z wyspecjalizowanych aktywów

POWINNY FINANSOWAC SIĘ KAPITAŁEM WŁASNYM.

Firmy:

O mocnej pozycji na rynku

Obciążone wysokimi stopami podatku dochodowego

POWINNY W WIĘKSZYM STOPNIU FINANSOWAĆ SIĘ KAPITAŁEM OBCYM.

PRZECHODZĄC OD FINANSOWANIA FIRMY WYŁĄCZNIE KAPITAŁEM WŁASNYM AŻ DO FINANSOWANIA KAPITAŁEM OBCYM, OBSERUJEMY NASTĘPUJĄCE PRAWIDŁOWOŚCI:

niezależnie od sposobu finansowania, rentowność aktywów ROA jest utrzymywana na tym samym poziomie

wraz ze wzrostem poziomu zadłużenia wzrasta oczekiwana rentowność zaangażowanych kapitałów własnych ROE

wzrasta również zmienność rentowności zaangażowanych kapitałów, mierzona odchyleniem standardowym (wzrasta ryzyko)

KOSZT KAPITAŁU

To oczekiwana stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału przy danym poziomie ryzyka, zależna od:

Realnej stopy zwrotu

Stopy inflacji

Poziomu ryzyka.

USTALONY KOSZT KAPITAŁU JEST UŻYWANY DO:

Ustalenia wartości przedsiębiorstwa (podejście dochodowe) - wartość przedsiębiorstwa to zdyskontowane przepływy pieniężne.

Analizy opłacalności przedsięwzięć rozwojowych (jako stopa dyskontowa sprowadzająca projektowane przyszłe przepływy pieniężne do ich aktualnej wartości)

Wyznaczania min wymaganej stopy zwrotu z działalności przedsiębiorstwa(jako stopa graniczna, konieczna do osiągnięcia z nowych projektów inwestycyjnych).

WYRÓZNIA SIĘ 4 RODZAJE KOSZTÓW KAPITAŁU:

Koszty kapitału odnoszący się do biznesu traktowanego jako stopa zwrotu oczekiwana przez inwestorów (KB)




R_f - wolna od ryzyka stopa zwrotu

BRP - premia z tytułu z tytułu ryzyka biznesu jako takiego

BRI - indeks ryzyka biznesu jako takiego

MRP - rynkowa premia z tytułu ryzyka.

Koszt kapitału pożyczonego, traktowany jako żądana stopa zwrotu z tytułu ponoszona przez pożyczkodawcę ryzyka kredytowego, (czyli zależny od wiarygodności kredytowych)

Koszt kapitału własnego, stanowiący żądaną przez inwestora stopę zwrot

r_E =Rf+BRP+FRP

FRP-premia z tytułu ryzyka finansowego

Średnioważony koszt kapitału, będący łącznym kosztem kapitału obcego i funduszy w finansowaniu przedsiębiorstwa.


KRAŃCOWY KOSZT KAPITAŁU:

Określa, w jakim stopniu wzrośnie średni ważony koszt kapitału przedsiębiorstwa, jeżeli zgłosi ono dodatkowe zapotrzebowanie na kapitał finansujący nowy projekt inwestycyjny.

Wykorzystuje się w planach kolejności realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych (optymalny budżet inwestycyjny).

OPTYMALNY BUDŻET INWESTYCYJNY:

MCC - krzywa krańcowa koszty kapitału

IOS - krzywa możności inwestycyjnych

MCC=IOS - wartość optymalnego nakładu inwestycyjnego.

WARTOŚĆ OPTYMALNEGO NAKŁADU INWESTYCYJNEGO

Przeprowadzenie inwestycji o wartości większej niż ustalona wielkość optymalna spowoduje realizację przedsięwzięć o możliwej do osiągnięcia stopie zwrotu niższej niż średni ważony koszt kapitału.

Spowoduje to obniżenie wartości przedsiębiorstwa.

Ostateczny wybór optymalnego budżetu kapitałowego wymaga ustaleni, która kombinacja projektów inwestycyjnych spowoduje największy przyrost wartości przedsiębiorstwa, tzn. ma najmiększą wartość NPV obliczoną dla krańcowego w punkcie przecięcia WACC i IOS.

OBLICZANIE WARTOŚCI OPTYMALNEGO NAKŁADU INWESTYCYJNEGO:

• Obliczanie kosztu kapitału dla poszczególnych źródeł finansowania

• Ustalenie tzw. punktów nieciągłości w wykresie WACC, czyli ustalenie jaka wartość nakładów inwestycyjnych może być sfinansowana danym rodzajem kapitału o określonym koszcie, przy ustalonym jego udziale w kapitale ogółem.

• Punkt nieciągłości = wartość danego rodzaju kapitału o określonym jego koszcie : udział danego funduszu w strukturze kapitału przedsiębiorstwa

• Obliczanie średniego ważonego kosztu kapitału WACC dla poszczególnych wartości nakładów inwestycyjnych, ustalonych punktami nieciągłości

• Ustalenie stóp zwrotu z inwestycji dla poszczególnych nakładów kapitałowych opisanych punktami nieciągłości.

• Przygotowanie schematu kształtowania się WACC i IOS

• Dokonanie wyboru optymalnych przedsięwzięć inwestycyjnych.

STRUKTURA KAPITAŁU

1. Zgodnie z teorią M&M (bez uwzględnienia opodatkowania)

W gospodarce bez podatków i kosztów bankructwa wartość firmy i jej średnie ważony koszt kapitału nie zależą od struktury kapitałowej.

2. Zgodnie z teorią M&M (z uwzględnieniem opodatkowania)

W gospodarce, w której istnieje podatek dochodowy, ale nie występują koszty bankructwa, wartość firmy rośnie, a średni ważony koszt kapitału spada w miarę wzrostu udziału kapitału obcego w całości finansowania.

3. Statyczna teoria struktury kapitałowej

Zakłada, że firma nie zmienia swoich aktów ani rodzaju działalności. Analizuje jedynie zmiany wskaźnika dług - kapitał własny.

Przedsiębiorstwo finansuje się kapitałem obcym do momentu, w którym korzyść podatkowa z tytułu odpisu podatkowego za kolejnego złotego długu jest dokładnie równa kosztowi, który pojawia się w wyniku wzrostu prawdopodobieństwa niewypłacalności finansowej.

DŹWIGNIA FINANSOWA I POLITYKA STRUKTURY KAPITAŁOWEJ

EFEKT DŹWIGNI FINANSOWEJ występuje wówczas, gdy w strukturze kapitału występuje kapitał obcy i gdy rentowność kapitału zaangażowanego w przedsiębiorstwie jest większa od kosztu kapitału obcego.

EFEKT DŹWIGNI FINANSOWEJ WYSTĘPUJE GDY:

ROA>ROD oraz D>0 To wyższy udział kapitału obcego powoduje obniżenie rentowności aktywów (odsetki od kapitału obcego są wyższe od zysków uzyskanych ze sprzedaży) i występuje wtedy EFEKT MACZUGI FINANSOWEJ - zwiększając finansowy kapitał obcy zwiększamy ryzyko.

RACJONOWANIE KAPITAŁU

Przedsiębiorstwo z góry ogranicza w określonym czasie swoje inwestycyjne wydatki kapitałowe i akceptuje do realizacji tylko te przedsięwzięcia, które nie kosztują więcej niż ustalony limit nakładów oraz przyniosą w tych warunkach największy możliwy przyrost wartości przedsiębiorstwa.

Sytuacja, w której przedsiębiorstwo ma projekt o dodatniej NPV, lecz nie może uzyskać potrzebnego finansowania.

TYPY RACJONOWANIA:

Miękkie - związane jest w wewnętrznymi przyczynami limitowania inwestycyjnych wydatków kapitałowych. Do tych przyczyn zalicza się:

Brak możliwości pozyskania dodatkowego kapitału własnego ze względu na formę organizacyjno - prawną firmy

Wysoki poziom zadłużenia, (gdy stosujemy kredyt kupiecki)

Brak zdolności kredytowych.

Twarde - wywołane jest przyczynami zewnętrznymi, takimi jak:

• Wysokie koszty pozyskania kredytów

• Trudności w dostępie do innych źródeł finansowania np. kredytów inwestycyjnych.

WYNIK FINANSOWY PRZEDSIĘBIORSTWA I ANALIZA CZYNNIKÓ GO KSZTAŁTUJĄCYCH

Podstawowym miernikiem oceny działalności przedsiębiorstwa jest wynik finansowy.

Wynik finansowy dodatni jest zyskiem, natomiast wynik ujemny stratą. Nie określa natomiast jak efektywnie funkcjonuje firma (pozwala na to rentowność firmy, majątku itp.) - zysk umożliwia określenie tych mierników.

Rola zysku wynika z funkcji, jakie może on pełnić w przedsiębiorstwie, pod warunkiem jednak odpowiedniej organizacji danego podmiotu gospodarczego.

FUNKCJE TE MOŻNA OKRĘLIĆ JAKO ZBIÓR PODTAWOWYCH REGUŁ:

Zysk jest najbardziej ogólnym wszechstronnym miernikiem oceny pracy przedsiębiorstwa,

Zysk może motywować właścicieli kapitału i załogi do jego pomnożenia,

Zysk stanowi źródło samofinansowania rozwoju.

KIERUNKI ROZDYSPONOWANIA ZYSKU NETTO:

Zysk zatrzymania (kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy, zyski nie podzielne, podwyższenie kapitału zakładowego),

Wypłata dywidendy,

Umorzenie akcji,

Nagrody i tantiemy,

Cele socjalne (np: dofinansowanie wakacji),

Darowizny.

KATEGORIE WYNIKU FINANSOWEGO:

• Przychody ze sprzedaży - koszty działalności operacyjnej = wynik finansowy ze sprzedaży (+/-),

• Pozostałe przychody operacyjne - pozostałe koszty operacyjne = wynik finansowy z działalności operacyjnej (+/-) = EBIT (potwierdza czy ta działalność nadal przynosi zyski),

• Przychody finansowe - koszty finansowe = wynik finansowy z działalności gospodarczej (+/-),

• Zyski nadzwyczajne - straty nadzwyczajne = wynik finansowy brutto (+/-),

• Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego (np: składki na ubezpieczenia) = wynik finansowy netto.

WARIANTY RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT:

Wariant kalkulacyjny - przychody korygowane o koszty wg wariantu kalkulacyjnego; przydatne doi określenia cen wyrobów i usług; pomaga też przeanalizować wykonanie planów.

Wariant porównawczy - przychody korygowane o koszty wg układu rodzajowego; koszty dzielimy na materialne i niematerialne; informuje o wyniku przedsiębiorstwa jako całości.

DO PODSTAWOWYCH CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA WYNIK FINANSOWY ZALICZA SIĘ:

Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług

Koszty własne sprzedaży

Starty i zyski nadzwyczajne

Poziom podatku.

SPRZEDAŻ MOŻE BYĆ TRAKTOWANA DWOJAKO:

• Jako sprzedaż memotoalowa - w tym ujęciu sprzedaż polega na udostępnianiu produktu, wykonaniu usługi, jej zafakturowaniu i ewentualnym przyjęciu wykonanej pracy przez zleceniobiorcę

• Sprzedaż w ujęciu kasowym (utarg) - w tym ujęciu jest to zarówno wpływ środków pieniężnych w formie gotówkowej i bezgotówkowej, a także przekazanie produktu lub usług.

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WIELKOŚĆ PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAŻY:

• Liczba sprzedanych produktów w poszczególnych asortymentach RYS

1. Rozszerzenia rynku (nowe rynki, niższe rynkowe)

2. Wprowadzenia na rynek produktów o lepszej jakości, (ale tez bardziej nowoczesne)

3. Wzbogacenia struktury asortymentowej, (ale im bardziej bogaty tym większe koszty jego pozyskania)

4. Aktywności

• Cena sprzedaży

1. Gdy ustala ceny po raz pierwszy np. w przypadku wprowadzania na rynek nowych wyrobów, bądź przy wyborze nowej drogi zbytu dla produktu

2. Gdy zmienia ceny wyrobów sprzedanych tradycyjnie na rynku pod wpływem zmiany popytu, zmiany kosztów produkcji i kosztów sprzedaży

3. Gdy zmienia ceny pod wpływem zachowań konkurentów na rynku (konkurencja inicjuje zmianę ceny)

4. W przypadku konieczności korekty cen wyrobów pod wpływem zmian struktury wewnątrzresortowej (substytucjność wyrobów tej samej grupy asortymentowej narzuca potrzebę zachowania właściwych proporcji cenowych między wyrobami).

KOSZTY PRZEDSIĘBIORSTWA

WYRÓŻNIA SĘ KOSZTY:

• W układzie rodzajowym

• W układzie kalkulacyjnym

• Koszty stałe i zmienne

• Koszty całkowite, przeciętne i krańcowe

RODZAJOWY UKŁAD KOSZTÓW OBEJMUJE:

Amortyzację

Zużycie materiałów i energii

Usługi obce

Podatki i opłaty

Wynagrodzenia

Świadczenia na rzecz pracowników

Pozostałe koszty

ANALIZA POZIOMU KOSZTÓW W PRZEDSIĘBIORSTWIE WYMAGA, ABY Z CAŁOŚCI KOSZTÓW WYDZIELIĆ PEWNE ICH GRUPY:

Koszty rzeczowe:

Koszty zużycia surowców, materiałów i energii potrzebnych w procesie produkcyjnym

Amortyzacja

Koszty usług obcych

Osobowe

Finansowe

Odsetki i prowizje od kredytów

Dyskonto pobierane przez bank

Starty ze sprzedaży papierów wartościowych

Amortyzację

Pozostałe koszty głównie centrali (ogólnozakładowe)

KALKULACYJNY UKŁAD KOSZTÓW RYS

Stosują zwykle te z przedsiębiorstw, które wytwarzają produkcję o zróżnicowanej strukturze asortymentowej i dla prawidłowego skalkulowania cen poszczególnych jej asortymentów muszą znać koszt własny każdego rodzaju produktu.

WTRÓŻNIA SIĘ:

Koszty stałe - nazywamy te grupy kosztów, które przedsiębiorstwo musi ponosić niezależnie od tego, czy i ile wytwarza. Zalicza się np. koszty ogólnego zarządu przedsiębiorstwa, koszty amortyzacji, część płac, niezależnie od ilości wytwarzanej produkcji.

Koszty zmienne - są to koszty, które zmieniają się wraz ze zmianą ilości produkcji wytworzonej przez przedsiębiorstwo. Im większa produkcja, tym oczywiście większa kwota tych kosztów, jednak koszt zmienny wytworzenia jednostki produkcji jest wielkością stałą. Po to, bowiem, aby taka jednostka powstała jest zawsze potrzebna taka sama ilość surowców i energii, taka sama ilość pracy itd.

PRÓG RENTOWNOŚCI

Jest to zależność między wielkością sprzedaży a poziomem zysku operacyjnego.

Ilościowy

P_ri=k_s: (p-k_jz)

Wartościowy

P_rw=P_ri*p

STOPIAŃ DŹWIGNI OPERACJNEJ rys

W przedsiębiorstwie występują koszty stałe. Oznacza to, że przyrost wielkości sprzedaży może spowodować ponadproporcjonalny wzrost zysku.

DOL=ΔEBIT (%) : ΔS (%)

Lub

DOL= (S₀-K_zo) : EBIT_o

KONSTRUKCJA RACHUNKU ZYSKÓ I STRAT DLA CELÓW ZARZĄDZANIA WYNIKIEM FINANSOWYM rys.

Przychody ze sprzedaży

- koszty zmienne

= marża brutto

- koszty stałe (bez amortyzacji)

=EBITDA (m. netto)

- Amortyzacja

= wynik na działalności operacyjnej.

EBIT

+przychody finansowe

- koszty finansowe

= wynik na działalności gospodarcze

+zysk nadzwyczajny

= wynik finansowy brutto

- podatek dochodowy

=wynik finansowy netto.

METODY PODZIAŁU WYNIKU FINANSOWEGO:

kalkulacyjna - polega na kształtowaniu zysku wg pewnych normatywów odnoszących się do jakiegoś nośnika, np. premie z zysku dla załogi w relacji % do płac. Ten system jest jednak bardzo mało przyswajalny do gospodarstwa rynkowego, bo oznacza, że każdemu należy się tyle samo a to nieprawda.

wynikowa - jest to metoda panująca. Polega na procentowym obciążeniu zysku na rzecz budżetu i dowolnym kształtowaniu podziału pozostałości zysku.

mieszana - jej elementy występowały do niedawna w przedsiębiorstwach państwowych. Dotyczyło to odpisu na rzecz budżetu w postaci obowiązkowej dywidend.

WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA

To bieżąca wartość przyszłych operacyjnych przepływów pieniężnych netto generowanych przez aktywa wykorzystywane w działalności operacyjnej przedsiębiorstwa.

Zespół składników materialnych niematerialnych zorganizowanych, funkcjionalnie w celu realizacji zadań gospodarczych jest sumą wartości tych składników pomniejszoną o zobowiązania.

CZYNNIK OKREŚLAJĄCY WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA:

Wielkość strumieni dochodów, jaki to przedsiębiorstwo przynosi swojemu właścicielowi. Jest to tzw wartość ekonomiczna. Określa wielkość dochodów wygenerowanych przez przedsiębiorstwo (przez majątek będący w dyspozycji przedsiębiorstwa).

WARTOŚĆ EKONOMICZNA wartość najlepiej odzwierciedlająca sytuację przedsiębiorstwa na rynku oraz jego możliwości rozwojowe. Informuje, jaka jest użyteczność tego, co produkuje.

WARTOŚĆ FIRMY (podmiot gospodarczy) = przepływy pieniężne netto: średnioważony koszt kapitału

PRZEPŁWYW PIENIĘŻNE NETTO: rys

WPŁYWY OKREŚLONE PRZEZ:

- wzrost sprzedaży

- marżę zysku operacyjnego

WYPŁYWY OKREŚLONE PRZEZ:

- gotówkową stopę podatkową

- kapitał pracujący

- majątek trwały

ŚREDNIOWAŻONY KOSZT KAPITAŁU (WACC) OKREŚLONE PRZEZ:

- koszt kapitału własnego

- koszt zadłużenia

- struktura kapitału.

SKŁADNIKI PRZEDSIĘBIORSTWA:

Materialne - wartość netto aktywów rzeczowych minus zobowiązania

Niematerialne - (zarówno majątkowe i niemajątkowe) generują wartość firmy, czyli nadwyżkę wartości rynkowej przedsiębiorstwa a wartością rynkową jego składników majątkowych. Składniki niematerialne natomiast nie generują wartości majątkowej, ponieważ nie można ich odtworzyć. Nawet, jeśli mają one charakter majątkowy to można je wycenić tylko na podstawie zdolności przedsiębiorstwa do generowania przyszłych zysków.

ŹRÓDŁA WARTOŚCI FIRMY:

Zewnętrzne

Mała konkurencja na rynku

Sprzyjające warunki podatkowe

Korzystne reguły prawne

Kooperacja z innymi podmiotami

Infrastruktura

Wewnętrzne

Zbiór aktywów: efekt synergii po konsolidacji

Czynniki nie finansowe i niematerialne:

Misja i strategia przedsiębiorstwa

Wizerunek przedsiębiorstwa

Sprawny system organizacyjny

Personalna wartość firmy

Produkty i usługi i ich cechy

Jakość

Lojalni klienci

Innowacyjność i kreatywność

Działania prelogiczne

CELEM DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA W GOSPODARCE RYNKOWEJ JEST:

Maksymalizacja jego wartości, na którą składa się nie tylko wartości materiale i niematerialne.

ELEMENTYW WPŁYWAJĄCE NA WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA:

Kultura organizacyjna

Społeczne aprobowanie zasady i system wartości

Misja i strategia przedsiębiorstwa

Sprawny system organizacyjny

Innowacyjność kreatywność i wiedza kadry

Renoma

Dbałość o ochronę środowiska naturalnego

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WARTOŚĆ FINANSOWĄ FIRMY ( NOŚNIKI WARTOŚCI FIRMY):

Stopa wzrostu przychodów netto ze sprzedaży

Marża zysku operacyjnego (stopa rentowności sprzedaży)

Stopa podatku dochodowego

Inwestycje w kapitał obrotowy

Nakłady inwestycyjne na aktywa trwałe

Koszt i struktura kapitału

Okres trwania wzrostu

NOŚNIKI WARTOŚCI: RYS

Stopa podatku dochodowego majątek trwały

Marża zysku operacyjnego koszt kapitału

Stopa wzrostu sprzedaży kapitał obrotowy

Okres wzrostu wartości

Niezależne od przedsiębiorstwa Zależne od przedsiębiorstwa

RYNKOWA WARTOŚĆ DODANA

Jest to nadwyżka wartości rynkowej przedsiębiorstwa (liczba akcji aktualna cena rynkowa jednej akcji) nad wartością księgową kapitału akcyjnego.

Dodana wartość dla akcjonariuszy jest zmianą wartości firmy w prognozowanym okresie.

EKONOMICZNA WARTOŚĆ DODANĄ NALEŻY ROZUMIEĆ iloczyn całego kapitału zaangażowanego w działalność jednostki i różnicy pomiędzy zyskiem operacyjnym (po opodatkowaniu) a kosztem kapitału.

CAŁKOWITY ZWROT DLA AKCJONARIUSZY:

Zyski z kapitału

Rentowność kapitału

Wzrost inwestycji kapitałowych (przekształca się w prawdziwy wzrost przedsiębiorstwa)

Przepływy środków pieniężnych netto

Dywidenda

Odkupienie własnych akcji

Spłata długu (zobowiązania łącznie z pokryciem straty)

WARTOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA TO:

Wartość majątkowa, która oparta jest na wartości nakładów poniesionych na stworzenie przedsiębiorstwa - nakłady materialne

Wartość ekonomiczna oparta na kategorii wartości użytkowej i wynikających z niej korzyści - jak produkcja przedsiębiorstwa przykłada się na stopień opanowania rynku

Wartość rynkowa oparta na popycie i podaży - najbardziej szeroka.

MIERNIKAMI POZWALAJĄCYMI NA OKREŚENIE DODANEJ WARTOŚCI RYNKOWEJ I EKONOMICZNEJ PRZEDSIĘBIORSTWA SĄ:

MVA - która pozwala na określenie rynkowej wartości dodanej. Wyraża nadwyżkę wartości rynkowej przedsiębiorstwa nad skorygowaną wartością księgową (odtworzeniową) zainwestowanego w przedsiębiorstwie kapitału (Ksk).

EVA - określająca zdolność do kreowania rynkowej wartości dodanej.




EVA REZULTATY ODPOWIEDNIO EFEKTYWNEJ ALOKACJIKAPITAŁU W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA




JEŻELI W DANYM OKRESIE WYLICZONA EKONOMICZNA WARTOŚĆ DODANA EVA BĘDZIE:

Dodatnia przedsiębiorstwo zwiększyło wartość zaangażowanych w firmę kapitałów

Ujemna - przedsiębiorstwo obniżyło swoją wartość ekonomiczną a inwestorzy utracili wartość początkową zaangażowanego w firmę kapitału.

ZAINWESTOWANY KAPITAŁ

MVA = wartość rynkowa przedsiębiorstwa - skorygowana wartość księgowa

zainwestowanego w formie kapitału.

PRZY ZAŁOŻENIU ZE WARTOŚĆ RYNKOWA ZADŁUŻENIA JEST RÓWNA WARTOŚCI KSIĘGOWEJ:

MVA= wartość rynkowa kapitału własnego - skorygowana wartość księgowa kapitału

własnego

WARTOŚĆ RYNKOWA KAPITAŁU WŁASNEGO JEST RÓWNA ILOCZYNOWI CENY RYNKOWEJ JEDNEJ AKCJI I LICZBBY WYEMITOWANYCH AKCJI:

MVA= cena rynkowa jednej akcji*liczba wyemitowanych akcji -skorygowana wartość

księgowa kapitału własnego

PRZESŁANKI WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA - do czego jest potrzebna:

Wewnętrzne

Określenie adekwatności kapitału zaangażowanego (zainwestowanego) przez właścicieli (czy jest wystarczający do prowadzenia działalności, czy pokryje ryzyko)

Pomiar wartości udziałów w spółce dla celów ich prezentacji

Przyjęcie nowych udziałowców do spółki

Podział przedsiębiorstwa

Zewnętrzne

Określenie wymiaru podatków, określenie wysokości opłat skarbowych, notarialnych

Określenie wysokości składek ubezpieczeniowych

Wewnętrzne - zewnętrzne

Kupno-sprzedaż przedsiębiorstwa

Prywatyzacja firmy

Przekazanie przedsiębiorstwa w dzierżawę, leasing

Połączenie przedsiębiorstw

Zabezpieczenie przedsiębiorstwa

Wniesienie przedsiębiorstwa jako aportu do spółki.

FUNKCJE WYCENY PRZEDSIĘBIORSTW:

Doradcza - Przygotowanie niezbędnych do podjęcia decyzji informacji w tym określenie:

Dolnej granicy sprzedaży wyznaczanej przez wartość likwidacyjną

Górnej granicy nabycia określanej przez wartość odtworzeniową (określana przez potencjalnego nabywcę nie wyższa niż gdyby sam obok wybudował taką samą wartością niematerialną)

Argumentacyjna - przygotowanie informacji. Przydatnych w negocjacjach (odniesienie do zaistniałych precedensów). Związana z precedensami, firma została sprzedana za dużą kasę a miała długi, (bo miała rozbudowaną wartość sprzedaży).

Mediacyjna - znalezienie wartości, która byłaby zaakceptowana przez strony kontaktu np. przydatność majątku, niezbędne nakłady inwestycyjne. Sprzedający mówi o korzyściach funkcjonowania firmy. Kupujący mówi o wadach i dodatkowych nakładach. Ma zbliżyć strony do tej ceny.

METODY WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA:

Metody majątkowe (dane z bilansu mają dużo wad)

Metody wartości księgowej (aktywów netto)

Metoda wartości odtworzeniowej

Metoda skorygowanej wartości aktywów netto

Metoda wartości likwidacyjnej

Metody dochodowe

Zdyskontowanych dywidend

Zdyskontowanych przepływów pieniężnych

• Przepływów pieniężnych przynależnych właścicielom

• Przepływów pieniężnych przynależnych wszystkim stronom finansującym

Zdyskontowanych zysków

Metody mieszane

Metoda oparta na wartości średniej:

Szwajcarska

Niemiecka

Metody z zyskiem dodatkowym jako źródłem wartości

• Reputacji

• Zakupu rocznego

Nadwyżki zysków

• Stuttgarcka

Anglosaksońska (UEC)

Inne metody mieszane

Metody porównawcze (rynkowe)

Mnożnikowe

Wskaźnikowe cena/zysk

Wskaźnikowa cena/sprzedaż

Wskaźnikowa cena/wartość księgowa

Inne metody porównawcze

Transakcji porównawczych

Metody niekonwencjonalne

Oparte na teorii opcji

Z opóźnieniem czasowym

Inne metody niekonwencjonalne są bardzo proste.

WARTOŚĆ MAJĄTKOWA MA DWIE ZASADNICZE SŁABOŚCI WYNIKAJĄCE Z JEJ ISTOTY:

Traktuje ona wyceniane przedsiębiorstwa jako arytmetyczną sumę jego składników mających w konsekwencji, czego nie ujmuje systemowych skutków ich wzajemnego powiązania.

jest ona zorientowana na nakłady jakie są związane z odtworzeniem majątku a nie na możliwe do uzyskania dzięki niemu korzyści finansowe - bierzemy pod uwagę wartość majątku i często jest zawyżona.

WARTOŚĆ PRZESIĘBIORSTWA JEST WYZNACZANA:

W_m=A-K_o




SKORYGOWANA WARTOŚĆ KSIĘGOWA (skorygowana wartość aktywów netto), która polega na weryfikacji wartości ewidencyjnej (księgowej) netto, przy zastosowaniu indywidualnych kryteriów jej oceny.

METODA WARTOŚCI ODTWORZENIOWEJ wyznaczana wartość majątku przedsiębiorstwa poprzez określenie wartości nakładów koniecznych do poniesienia w celi odtworzenia w danym momencie czasowym majątku identycznego lub podobnego pod względem strukturalno - rzeczowym.

ZALETY	WADY
realność otrzymanych wyników i możliwość ich pełnego udokumentowania pozwala na uniknięcie wad występujących przy wycenie wartości przedsiębiorstwa metodą księgową, gdyż wyniki uzyskane w ten sposób bardziej odpowiadają rzeczywistej wartości przedsiębiorstwa	Ograniczenie wartości przedsiębiorstwa do sumy jej aktywów Zorientowanie na prezentacje wartości majątkowej a nie na możliwość generowania dochodów Czasochłonność Pracochłonność Wysokie koszty wyceny wartości przedsiębiorstwa

METODA WARTOŚCI LIKWIDACYJNEJ traktuje wartość przedsiębiorstwa jako wielkość możliwych do uzyskania wpływów netto w sytuacji sprzedaży (upłynnienia) poszczególnych składników majątku przedsiębiorstwa lub jego całości. Wycena tą metodą może mieć miejsce w przypadku likwidacji przedsiębiorstwa związanej bądź z trwałą utratą zdolności do generowania zysków bądź z przynoszeniem przez nie zysków na poziomie, który nie jest zadowalający dla właściciela.

ZALETY	WADY
Duża prostota oraz jednoznaczność uzyskanych wyników wyceny wynikająca ze ścisłego sformowania procedury ich stosowania oraz możliwości dokładnego i bezspornego udokumentowania i realności wyników	Precyzyjne ustalanie wartości likwidacyjnej jest stosunkowo trudne. W znacznym stopniu, bowiem wpływa na nią sytuacja na rynku wycenianych składników majątku a zwłaszcza relacja między ich popytem a podażą.

METODY MAJĄTKOWE

ZALETY	WADY
Całościowe ujęcie majątku (trwałego i obrotowego) Prosta Powiązania z bilansem przedsiębiorstwa Możliwość porównywania z wartością ustaloną za pomocą innych metod Umożliwia ustalenie dowolnego przedziału wartości w negocjacjach	Oparcie wyceny na wartościach historycznych, które mogą odbiegać od aktualnych wartości rynkowych Arbitralny charakter ustalania wartości niektórych pozycji bilansowych, co może zniekształcić wynik oceny Brak uwzględniania zdolności poszczególnych składników majątku do generowania dochodu

PROCEDURA SZACOWANIA WARTOŚCI MAJĄTKOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA:

Zestawienie i zweryfikowanie bilansu przedsiębiorstwa wg stanu na dzień sporządzonej wyceny

Analiza i ocena charakteru oraz struktury składników kapitału przedsiębiorstwa

szacunek wartości wg formuły obliczeniowej

Indywidualna ocena techniczno-ekonomiczna składników majątku rzeczowego i ich wartość rynkowa

analiza i ocena składu majątkowego finansowej i niematerialnej oraz ich wartości rynkowej

szacunek wartości wg formuły

analiza kosztów likwidacji obliczeniowej upłynnienia składników majątku przedsiębiorstwa

szacunek wg formuły obliczeniowej.

METODA DOCHODOWA - dochodowe podejście do wartości przedsiębiorstwa wynika z przekonania, że przedsiębiorstwo jest dobrem, którego wartość zależy od korzyści finansowych, jakie może ono przynosić w przyszłych okresach. W związku, z czym o jego wartości decyduje zaktualizowana na moment wyceny suma przewidywalnych nadwyżek finansowych.

ZALETY	WADY
wiarygodność uzyskania wyników uwzględnienie w pierwszej kolejności punktu widzenia i interesu nabywcy przedsiębiorstwa źródło informacji o warunkach wewnętrznych i zewnętrznych źródło informacji o tym jakich korzyści finansowych może oczekiwać ewentualny nabywca	trudności w oszacowaniu wartości dochodowej uzależnienie przewidywanych przyszłych przepływów pieniężnych od wielu niepewnych czynników (np. sytuacja polityczna, zmiany prawa gospodarczego, postęp techniczny) brak uwzględnienia wartości majątku przedsiębiorstwa trudności z precyzyjnym ustalaniem stóp dyskontowej.

ZDYSKONTOWANE PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE poszczególne strumienie dochodów przypada na mniej lub bardziej oddalone od chwili wyceny momenty czasowe, co powoduje konieczność ich korygowania.

PROCEDURA SZACOWANIA WARTOŚCI PDOCHODOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA

Analiza ekonomiczno-finansowa dotychczasowego funkcjonowania przedsiębiorstwa

Prognozowanie wyników ekonomiczno - finansowych przedsiębiorstw (sprzedaż, koszty, nakłady inwestycyjne, zapotrzebowanie na kapitał obrotowy, inne wpływy i wydatki)

Dobór stóp dyskontowych

Dobór innych parametrów rachunku wyceny

Szacunek wartości wg formuły obliczeniowej.

METODA NIEMIECKA jest najstarszą i najdłuższą stosowaną metodą w praktyce metody mieszanej, bazująca przy ustaleniu wartości przedsiębiorstwa na ich majątku i wyznacznikach finansowych.

W metodzie tej wartość reputacji firmy kształtuje się na poziomie połowy różnicy między wartością dochodową i majątkową. Wartość wycenianych przedsiębiorstw stanowi, zatem średnią arytmetyczną wartość dochodowej i majątkowej.

Wycena jest przeznaczona tylko dla przedsiębiorstw o wysokiej zdolności do generowania zysków.

Wadą tej metody jest fakt, że zakłada Ina nieskończenie długi okres funkcjonowania przedsiębiorstw. (tak samo Szwajcarska)

W= wartość majątku + wartość dochodowa odpowiadająca wiecznej rencie/wartość Przedsiębiorstwa

NIEDOCIĄGNIĘCIA WYSTĘPUJĄCE W METODZIE NIEMIECKIEJ USIŁUJE SIĘ ELIMINOWAĆ W METODZIE SZWAJCARSKIEJ. CHARAKTERYZUJE SIĘ ONA TYM, ŻE:

W przeciwieństwie do metody niemieckiej mocniej akcentuje zdolności do generowania zysków (poprzez nadanie jej podwójnej wagi)

Eksponuje ona silniej niż to ma miejsce w przypadku metody niemieckiej elementy pozamajątkowe (wartość reputacji - tzw. goodwill, która w metodzie szwajcarskiej stanowi 2/3 różnicy między wartością dochodową i majątkową natomiast w metodzie niemieckiej tylko ½ tej różnicy)

W mniejszym stopniu uwzględnienia ogólne przyszłe ryzyko rynkowe i wartość przedsiębiorstwa obliczona przy pomocy metody dochodowej podlega obciążeniu o nadwyżki wartości przedsiębiorstwa nad wartością netto jego majątku).

METODA SZWAJCARSKA:

T=2+wartość majątkowa/3

METODA ANGOLOSASKA zyski od wartości reputacji są tylko za okres najbliższych po wycenie lat (3-8 lat).

W= M+(Z-r*M)at

Z- roczny zysk netto przedsiębiorstwa

r- przyjęta stopa dyskontowa

at- współczynnik łącznego dyskonta zwany też współczynnikiem zaktualizowanej wartości renty rocznej przy stopie dyskontowej r który równy jest :

at=

t- długość okresu naliczania zysków od wartości reputacji.

METODA STUTTGARCKA nie poddaje się dyskontowaniu zysków od wartości reputacji. Zwykle okres 5 lat.

W=

W metodzie stuttgarckiej podobnie jak w metodzie anglosaksońskiej punktem wyjścia przy określeniu wartości przedsiębiorstwa jest wartość jego substancji majątkowej, do której doliczana jest następnie jego wartość reputacji. Metoda ta może być również stosowana do wyceny przedsiębiorstwa o negatywnych wynikach finansowych.

PROCEDURA SZACOWANIA WARTOŚCI MAJĄTKOWO-DOCHODOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA:

Dobór dodatkowych parametrów rachunku szacowania wartości majątkowo - dochodowej

Wykorzystanie wyników szacunków wartości majątkowej i dochodowej

Szacunek wartości wg formuły obliczeniowej

METOD PORÓWNAWCZYCH (rynkowych, multiplikacyjne). Najczęściej stosowane są metody wykorzystujące takie wskaźniki jak:

Cena/zysk tzw. P/E

Cena/wartość księgowa.

METODA WYCENY Przez porównania rynkowe można również wyróżnić tzw. METODY TRANSAKCJI PORÓWNYWALNYCH, w których podstawą wyceny jest dokonana w przeszłości transakcja dotycząca przedsiębiorstwa aktualnie wycenionego

OPIS METOD WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA RYNKOWEGO ORAZ METODY MNOŻNIKOWEJ:

1. Formuła : W= multiplikator * podstawa ustalona multiplikatora

2. Odmiana: Różnica ze wg na multiplikator

3. Przeznaczenie:

• Wycena firmy powierniczych, konsultingowych, spółdzielni lekarskich, firm adwokackich

• Wykorzystywano jako metody pierwszego przybliżenia wartości

• Stosowana przez banki dla określenia wartości zestawu

4. Zalety:

• Prosta w zastosowaniu

• Jasna interpretacja wyników

• Łatwa dostępność do informacji

5. Wady:

• Ryzyko zastosowania multiplikatora obciążonego obiektu irracjonalnością i spekulatywnością uczestnikom rynku kapitałowego

6. Procedura:

• Wybór grupy firm uczestniczących w giełdzie (lub poza nią) o charakterze najbardziej zbliżonym do wycenianej formy

• Wybór wskaźnika stanowiącego podstawę wyceny

• Wyznaczanej dla analizowanej firmy poziomu wielkości zgodnie z przyjętymi wskaźnikami np. sprzedaż, zysk

• Wycena firmy na podstawie iloczynu wybranego wskaźnika rynkowego oraz ustalonego dla przedsiębiorstwa poziomu wielkości, na której opiera się wskaźnik.

METODA MNOŻNIKA CENOWO- DOCHODOWEGO istotą tej metody jest zastosowania dla celów wyceny mnożnika stanowiącego relacje ceny, jaką należy zapłacić za udział (akcję) w danym przedsiębiorstwie do zysków, jakie na ten udział (akcję) przypadają w okresie obrachunkowym.

W=całkowity roczny zysk przedsiębiorstwa*wskaźnik cena/zysk

KOŃCOWA PROCEDURA WYCENY PRZEDSIĘBIORSTWA:

1. Zbiorcze zestawienie i uporządkowanie wyników wyceny przedsiębiorstwa

2. Analiza wyników wycen (analiza wartości przedsiębiorstwa)

3. Wskazanie pola do negocjacji wartości przedsiębiorstwa.

Maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa wymaga kreowania dodatkowej wartości w wyniku optymalizacji zarządzania posiadanymi aktywami.


BILANS EKONOMICZNY PRZEDSIĘBIORSTWA













ZARZĄDZANIE WARTOŚCIĄ PRZEDSIĘBIORSTWA:

Jest procesem oddziaływania na wszytki istotne jego podsystemy wykonawcze

Dokonywanie zmian w kierunku lepszego wykorzystania zasobów

Proces ten zorientowany jest na taki zasadniczy cel przedsiębiorstwa, jaki stanowi max jego wartość.

ODDZIALUJEMY, WIĘC NA:

Kapitał realny (materialny) - kapitał rzeczowy - dąży do wzrostu jego efektywności i żeby inwestycje rzeczowe przyniosły jak największe korzyści

Kapitał intelektualny:

Ludzi - trzeba inwestować w kapitał ludzki( szkolenie odpowiednie systemy motywowania)

Organizacyjny -ułatwianie przepływu informacji między poszczególne komórki

Społeczne - stosunki między ludzkie w przedsiębiorstwie.

---