 | Pobierz cały dokument calosc.jezyki.lacina.doc Rozmiar 839 KB |
Discite grammaticam, pueri, si cetera vultis discere, namque viam prima elementa dabunt!
Część pierwsza
MATERIAŁ GRAMATYCZNY
* Wiadomości wstępne * Lekcje:l-36
* Przyimek - praepositio * Tablice
Wiadomości wstępne
p~lfabet. Wymowa.
Iloczas i zasady akcentowania wyrazów.
Podstawowe wiadomości gramatyczne (fleksja i syntaksa).
I. Alfabet
Alfabet łaciński, przejęty przez Rzymian od Greków z południowej Italii, najprawdopodobniej za pośrednictwem Etrusków, składał się w epoce klasycznej (wiek I p.n.e.) z 24 liter :
A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T U V X Y Z a b c d e f g h i k 1 m n o p q r s t u v x y z
Głoski dzielą się na:
1. samogłoski (vocales): a, e, i, o, u, y 2. dwugłoski (diphtongi): ae, oe, au, eu 3. spółgłoski (consonantes): szczelinowe (spirantes): f, s, z półsamogłoski (semivocales): i, v płynne (liquidae): l, r
nosowe (nasales): m, n
wargowe (labiales): b, p, ph zwarte (mutae): { zębowe (dentales): d, r, th tylnojęzykowe (gutturales): g, c, k, q, ch
~· Wymowa
Dzisiaj nie jesteśmy w stanie odtworzyć wymowy Rzymian starożytnych, gdyż wymowa l~Yka łacińskiego zmieniała się w ciągu wieków. Inaczej wymawiali Rzymianie te ~e głoski w okresie łaciny archaicznej w wieku III p.n.e., inaczej w epoce klasycznej W Wieku I p.n.e. i następnych, jeszcze inaczej - w wiekach późniejszych, w tzw. okresie ~Ciny poklasycznej.
Obecnie dąży się do ujednolicenia wymowy łaciny, jednak każdy naród odezytuje, ~Y wymawia, wyrazy łacińskie w oparciu o bazę fonetyczną swojego ojczystego języka,
o rosyjski. W Polsce przyjęła się wymowa wyrazów łacińskich ustalona przez tradycję, przystosowana do fonetycznych właściwości naszego języka; jest ona względnie zbliżona do wymowy Rzymian okresu późnego cesarstwa.
Wymowa samogłosek nie nasuwa wątpliwości, jedyniey (ypsilon, igrek) w wyrnowie jest bliższy i czy też niemieckiemu ii.
Dyftong ae wymawia się jak e; powstał on z dyftongu ai (ai > ae), który wymawiano aj; wymowa ta jest dla nas uchwytna w transkrypcji wyrazów greckich, np. Aischylos - czyt. A j s c h i 1 o s; łac. Aeschylus - czyt. E s c h i 1 u s ; gr. Aigyptos - czyt. Ajgiptos; łac. Aegyptus - czyt. Egiptus.
Dyftong oe wymawia się jak e; powstał on z dyftongu oi (oi > oe), który wymawiano oj; ilustracją zmiany są również wyrazy pochodzenia greckiego, np. Oidipos - czyt. Ojdipos; łac. Oedipus-czyt. Edipus.
W wyrazach, w których występują obok siebie samogłoski a-E-e lub o-~e, i nie stanowią one dyftongu, należy je wymawiać oddzielnie, zaznacza się to niekiedy w tekście dwiema kropkami nad drugą samogłoską, np. poeta - czyt. po-eta; aer - czyt. a-er.
 | Pobierz cały dokument calosc.jezyki.lacina.doc rozmiar 839 KB |