Maszyny prądu stałego:

Pyt. 1. Równania stanu ustalonego i dynamiki

Pracę silnika prądu stałego charakteryzują następujące wielkości: napięcie zasilania U, moment obciążenia M_m i zależny od niego prąd obciążenia I, prąd wzbudzenia I_W i prędkość obrotowa n. porównując j z wielkościami, charakteryzującymi pracę prądnic prądu stałego, zauważymy jedynie inne ich uporządkowanie. Zauważymy tu odmienną funkcję dwóch wielkości: przy pracy prądnicowej prędkość obrotowa jest wielkością zadaną, a napięcie na zaciskach obwodu twornika zależy od tej prędkości oraz od wzbudzenia i rezystancji obciążenia, a w silniku wielkością zadaną jest napięcie zasilania, a prędkość obrotowa zależy od tego napięcia, wzbudzenia oraz od momentu obciążenia. Równania dla silników: M_e=cΦI_tw, U=E+RI_tw, n=c*(E/Φ)=c(U-RI_tw/Φ). W stanie ustalonym, przy pewnym momencie obciążenia M_m działa równy mu do wartości skierowany przeciwnie moment elektromagnetyczny M_e. Odpowiadają mu określone wartości prądu twornika I_tw i strumienia Φ, przy czym jego wartość zależy od napięcia zasilania (sil. bocznikowy i obcowzbudny) albo od prądu obciążenia (sil. szeregowy).

Pyt. 2. Silnik obcowzbudny

Charakterystyka mechaniczna n=f(I) jest taka sama jak n=f(M) (rys.1), przy U=const. i R_W=const. prąd wzbudz. jest stały, pomijając wpływ twornika stru. można przyjąć jako stały. Wtedy: n=c₁(U-RI_tw). Charakterystyka ma w przybliżeniu przebieg prostoliniowy (rys2).

Ze wzrostem momentu obciążenia M_m maleje prędkość obrotowa n i napięcie E, a w wyniku tego rośnie prąd I i moment elektromag. Jeżeli M_e osiągnie M_m ustali się nowy stan pracy. Ze wzrostem prądu obciążenia strumień maleje, bo rośnie wpływ oddziaływania twornika. δn=(n_O-n_n/n_n)*100% n_O- prędkość przy biegu jałowym, n_n- przy obciążeniu znamionowym. Równania maszyny: ω=Ut-RtIt//kΦ, M=kΦIt. Prąd twornika zależy od momentu elektromagn. kΦ=f(Iw)-stałe oraz od strumienia It=M/kΦ. Prędkość kątową można regulować poprzez zmianę napięcia twornika ω₀=Ut/kΦ więc Ut↑ to ω₀↑ oraz zmianę strumienia ω₀=Ut/kΦ więc Φ↑ to ω₀↓. (rys.2a)

Rozruchu dokonujemy poprzez zwiększanie napięcia lub poprzez włączenie dodatkowej rezystancji w obwód twornika i zmieniając w ten sposób prąd zwarcia Iz=Ut//Rt+Rd, ω=Ut-(Rt+Rd)It//kΦ. (rys.2b)

Pyt. 3. Prądnica obcowzbudna

Działa na zasadzie zjawiska indukcji elektromagnetycznej. Wirnik, wirując z prędkością n, porusza N- prętów tworząc a - par gałęzi równoległych w stałym polu magnetycznym wytw-

orzonym przez p - par biegunów, w wyniku czego na zaciskach twornika indukuje się siła napięcie rotacji: U=c_UΦn. Strumień Φ jest wytworzony przez prąd płynący w uzwojeniach wzbudzenia lub dodatkowo przez prąd obciążenia prądnicy płynący przez uzwojenie dodatkowe połączone szeregowo z twornikiem. Charakt. biegu jałowego jest to zależność napięcia U na zaciskach maszyny od prądu wzbudzenia w stanie jałowym oraz przy stałej prędkości obrotowej. Ma taki sam kształt jak charakt. magnesowania obwodu magnet. (rys.3).

Charakt. zewnętrzna podaje zależność napięcia U na zaciskach twornika od prądu obciążenia, przy stałym n i Iw, co oznacza, że w tej maszynie nie regulujemy prądu w obwodzie wzbudzenia (rys 3a).

Charakt. regulacji wskazuje jak należy regulować prąd wzbudzenia, przy zmiennym prądzie obciążenia i stałej prędkości obrotowej utrzymać stałe napięcie na zaciskach maszyny (rys. 3b).

Pyt. 4. Silnik bocznikowy

Uzwojenie wzbudzenia bocznikowego jest przyłączone równolegle do szeregowo połączonych uzwojeń wirnika i biegunów pomocniczych. Silnik może mieć również dozwojenie szeregowe. Pod wpływem przyłożonego napięcia U w uzwojeniu wirnika przepływa prąd I, a w uzwojeniu wzbudzenia prąd If, wytwarzając wraz z ewentualnym dozwojeniem szeregowym wypadkowy strumień Φ. Współdziałanie strumienia Φ oraz prądu I przepływającego przez N- prętów uzwojenia wirnika tworzących a- par gałęzi równoległych wytwarza moment elektromagnetyczny wirnika M=(Np/2πa)*ΦI=c_UΦI. Wartość strumienia zależy od napięcia twornika (Uw=Ut). Ut↓ ω=Ut-RtIt//kΦ o połowę powoduje Φ↓ω=Ut-2RtIt//kΦ (rys.4).

Zwiększenie rezystancji daje taki sam efekt. Zmniejszenie prędkości i napięcia o połowę powoduje wzrost prądu!! Prąd twornika zależy od momentu, zatem zmiana napięcia twornika jest NIEMOŻLIWA. Rozruchu dokonuje się poprzez włączenie dodatkowej rezystancji w obwód TWORNIKA. Skokowo nie można zwiększać napięcia, bo będzie płynął bardzo duży prąd, który uszkodzi maszynę (jak 2b).

Pyt. 5. Prądnica bocznikowa

Prąd wzbudzenia ulega zmianom wskutek zmian napięcia w obwodzie twornika, które jest zarazem napięciem obwodu wzbudzenia. Regulację napięcia prądnicy bocznikowej przeprowadza się poprzez regulację rezystancji w obwodzie wzbudzenia, za pomocą regulatora napięcia. Charakterystyka regulacji taka sam jak rys 3b. Charakterystyki zewnętrzne (rys. 5.)

Warunki samowzbudzenia prądnicy: - w osi podłużnej powinien działać magnetyzm szczątkowy; -uzwojenia biegunów głównych powinny być tak podłączone do wirnika, aby niewielki prąd, jaki, w nich popłynie w pierwszej chwili, wzmocnił działanie magnetyzmu szczątkowego; - całkowita rezystancja w obwodzie biegunów powinna być mniejsza od krytycznej; - prędkość obrotowa prądnicy powinna być większa od krytycznej;

Pyt. 6. Silnik szeregowy

Ma właściwości ruchowe samoczynnego dopasowania w dużym zakresie prędkości i momentu obrotowego do wymagań trakcyjnych. Zbudowany jest z reguły tak samo jak wszystkie maszyny prądu stałego, z tym, że strumień wzbudzenia jest wprost zależny od prądu obciążenia silnika, gdyż uzwojenie wzbudzenia jest połączone szeregowo z zwojeniem wirnika. Wirnik zasilany jest poprzez układ szczotki - komutator. Charaktr. mechaniczne (rys.6).

Włączenie rezystancji regulacyjnej Rr w szereg z obwodem twornika powoduje zmianę charakterystyki mechanicznej; wzrostowi rezystancji Rr odpowiada mniejsza prędkość obrotowa przy takim samym prądzie obciążenia. Przy pracy silnikowej zarówno maszyny szeregowej jak i bocznikowej zmiana rezystancji w obwodzie twornika nie powoduje zmiany prądu twornika, dopóki silnik pracuje przy niezmienionym momencie obciążenia w stanie ustalonym. Moment elektromagnetyczny nie ulega wtedy zmianie, a zatem (Me=cΦI) i prąd obciążenia jest stały co do wartości. Zmiana rezystancji obwodu twornika wpływa natomiast na zmianę prędkości obrotowej. Jeżeli zmiana prędkości obrotowej silnika powoduje zmianę momentu obciążenia, wynikająca z właściwości maszyny napędzanej, to oczywiście pociąga to za sobą, jako efekt wtórny, zmianę momentu elektromagnetycznego o odpowiadającej jej zmianę prądu. Zmiana rezystancji ω=(Ut/ωt)-(Rt+Rd)/c zwiększa się nachylenie, maleje prąd zwarcia, przesuwa się punkt asymptoty (rys. 6a).

Zmiana napięcia ω=(Ut/cIt)-Rt/c obniżenie przesuwa charakter. w lewą stronę (rys. 6b).

Pyt. 7. Maszyny z dozwojeniem

Ma podobne właściwości jak silnik bocznikowy lub silnik szeregowy, zależnie od udziału przepływów. Z reguły przepływ bocznikowy odgrywa dominującą rolę w magnesowaniu obwodu ω=(Ut-Rt)/(kΦ_b+cIt).

Charakterystyka przy magnesowaniu zgodnym: (rys7)

Przy dozwojeniu niezgodnym nie zapewnia ona stabilnej pracy. Charakterystyka (rys7a):

Pyt. 8. Poprzeczna reakcja twornika

W stanie obciążenia maszyny czynne są dwa uzwojenia (dwie siły magnetomotoryczne): uzwojenie wzbudzenia i uzwojenie twornika, przez które płynie prąd, w wyniku, czego powstaje pole wypadkowe, różniące się od pola powstającego przy biegu jałowym.

Oddziaływanie twornika powoduje wzrost indukcji w jednej części nabiegunnika bieguna głównego przy równoczesnym zmniejszeniu indukcji w pozostałej części. Ze względu na nieliniowość obwodu wspomniany przyrost jest mniejszy niż ubytek i dlatego oddziaływanie twornika powoduje zmniejszenie się strumienia φ w porównaniu z wartością, którą osiąga on przy takim samym prądzie wzbudzenia, ale przy biegu jałowym.

W wyniku poprzecznego oddziaływania twornika ulega przesunięciu oś neutralna. W przypadku pracy prądnicowej przesuniecie następuje w kierunku wirowania twornika, przy pracy silnikowej w kierunku przeciwnym.

Przesunięcie osi neutralnej wpływa niekorzystnie na przebieg komutacji. Im większy jest prąd twornika tym większe są skutki jego oddziaływania.

Zmniejszenie strumienia pod wpływem oddziaływania twornika powoduje obniżenie napięcia indukowanego w uzwojeniu twornika przy obciążeniu, w porównaniu z napięciem, które indukuje się w stanie jałowym przy takiej samej prędkości obrotowej i takim samym prądzie wzbudzenia.

Oddziaływanie o osi elektrycznie prostopadłej do osi biegunów głównych nazywa się poprzeczna reakcją twornika.

Składowe pole oddziaływania twornika o osi pokrywającej się z osią biegunów głównych nazywamy podłużnym oddziaływaniem twornika.

Składowa podłużna działa osłabiająco na pole biegunów głównych

Wpływ reakcji twornika na charakterystykę mechaniczną maszyny obcowzbudnej (rys.8):

It*- prąd powyżej którego wpływa reakcja twornika

• strumień maleje czyli prędkość rośnie , ale strumień nie zmaleje do zera dlatego prędkość nie rośnie do nieskończoności.

Wpływ reakcji (poprzecznej) twornika na charakterystykę zewnętrzną prądnicy obcowzbudnej: (rys.8a)

Składowa poprzeczna powoduje wzrost

Pyt.9. podłużna reakcja twornika

W pracy prądnicowej składowa podłużna wpływa osłabiająco na pole biegunów głównych, a w pracy silnikowej działa wzmacniająco.

jeżeli szczotki przesuniemy zgodnie z kierunkiem wirowania wirnika to wypadkowy strumień wzrośnie, czyli prędkość zmaleje( dla prądnicy jest odwrotnie).

Charakterystyki mechaniczne z uwzględnieniem podłużnej reakcji twornika (rys.9):

alfa- jest to kąt o jaki szczotki są wysunięte ze strefy neutralnej.

Pyt. 10. Komutacja

Komutacją nazywamy zespół zjawisk, które w maszynie komutatorowej towarzyszą zmianie kierunku prądu w zezwoju zwartym przez szczotkę. Są to współzależne od siebie zjawiska mechaniczne, elektromagnetyczne, elektromechaniczne i termiczne.

Iskrzenie szczotek będące zjawiskiem niepożądanym może mieć przyczyny mechaniczne (niecylindryczność komutatora, nierówności lub zanieczyszczenie jego powierzchni, wystawanie izolacji międzywycinkowej, nieodpowiednie szczotki, zły docisk szczotek do komutatora, nieprawidłowe ich dotarci) lub elektryczne (niewłaściwe działanie biegunów komutacyjnych). Przy położeniu szczotek w strefie neutralnej napięcie indukowane w uzwojeniu twornika przy pracy znamionowej na biegu jałowym jest największe.

Aby poprawić komutacje należy umieścić szczotki w strefie działania pola biegunów pomocniczych, których przepływ powinien być nieco większy niż to wynika z warunku zniesienia oddziaływania wirnika w osi poprzecznej. Dla poprawy warunków komutacji stosuje się również szczotki o znacznej rezystancji przejścia. Dla szczotek węglowo-grafitowych spadek napięcia na jednej szczotce wynosi ok. 1V, natomiast szczotki miedziano-grafitowe mają spadek napięcia w granicach 0.1-0.9V na jedną szczotkę i stosuje się je w maszynach niskonapięciowych.

Pyt. 11. Odtwarzanie zacisków

Prawidłowe oznaczenie początków i końców uzwojeń określa się według kierunku wirowania i kierunku przepływu prądu w uzwojeniach maszyny prądu stałego. a) oznaczenie zacisków uzwojenia biegunów komutacyjnych: zaciski biegunów komutacyjnych są tak oznaczone (B1, B2), aby prąd płynący przez szeregowo połączony wirnik i uzwojenie biegunów komutacyjnych dawał przeciwne amperozwoje. Zasilając niskim napięciem przemiennym szeregowo połączone uzwojenia wirnika i biegunów pomocniczych, mierzy się przy tym samym prądzie spadek napięcia na impedancji obu szeregowo połączonych uzwojeń. Przy prawidłowym połączeniu (przeciwdziałanie strumieni) impedancja będzie mniejsza. Ten sam efekt ujemnego sprzężenia magnetycznego przy połączeniu prawidłowym uzyskuje się, zasilając jedno z uzwojeń impulsowo przerywanym napięciem stałym. W drugim uzwojeniu wyindukuje się napięcie o odpowiedniej biegunowości. b) oznaczenie zacisków uzwojenia wzbudzenia bocznikowego: oznaczenie końców uzwojenia bocznikowego można łatwo sprawdzić, łącząc je dowolnie do zacisków A1 i B2 (przy pracy silnikowej maszyny). Jeżeli silnik obraca się w prawo to zacisk połączony z A1 oznacza się jako E1 a drugi E2. Przy obrocie w lewo oznaczenia są odwrotne. Przy pracy prądnicowej prądnicy bocznikowej i obrocie maszyny w prawo zaciski, na których indukuje się napięcie dodatnie, oznacza się A1 i E1, a pozostałe B2 i E2. c) oznaczenie zacisków uzwojenia wzbudzenia szeregowego D1, D2 w prądnicy bocznikowo-szeregowej lub silniku bocznikowo-szeregowym: można je wykonać zwierając to uzwojenie w czasie pracy maszyny. Jeżeli przy zwarciu prędkość silnika rośnie, a w prądnicy napicie maleje, wówczas uzwojenia E1, E2, D1, D2 dają strumienie wzbudzenia zgodne. Uzwojenie D1, D2 można zasilić również z obcego źródła zasilania. W silniku szeregowym postępuje się analogicznie, łącząc dowolnie uzwojenie wzbudzenia szeregowo z zaciskiem B2. Jeżeli silnik obraca się w prawo, to zacisk uzwojenia wzbudzenia połączonego z zaciskiem B2 oznacza się przez D1, a drugi przez D2. Początki i końce uzwojeń można również wyznaczyć metodą impulsów prądu stałego. W chwili załączenia do jednego uzwojenia prądu, płynącego zgodnie z kolejnością wskaźników cyfrowych, potencjały dodatnie napięć wyindukowanych w pozostałych uzwojeniach wskazują na „2” (koniec uzwojenia) oznaczenia danego uzwojenia, a ujemne na „1” (początek uzwojenia).

Pyt. 12. Maszyna uniwersalna.

Maszynę uniwersalna jest „otrzymywana” na podstawie maszyny szeregowej prądu stałego, z tą tylko różnicą , że stojan maszyny uniwersalnej musi być blachowany, ażeby w przypadku zasilania napięciem zmiennym (maszyna uniwersalna może być zasilana zarówno napięciem stałym jak i zmiennym) zmniejszyć straty na prądy wirowe i histerezę.

W przypadku zasilenia maszyny uniwersalnej napięciem zmiennym w stanie ustalonym powstaje pulsujący moment elektryczny, którego wartość średnia jest większa od zera-czyli maszyna „ruszy”.

Różnica między maszyną szeregowa prądu stałego, a maszyną uniwersalną polega jedynie na tym, że w maszynie uniwersalnej oprócz spadku napięcia na rezystancji uzwojenia występuje jeszcze spadek napięcia na reaktancji rozproszenia (stąd konieczność blachowania stojana) oraz prędkość obrotowa maszyny uniwersalnej w przypadku zasilania napięciem zmiennym jest nieco mniejsza niż w przypadku zasilania prądem stałym.

Moment maszyny uniwersalnej w przypadku zasilania prądem ~:

i_t - wartość chwilowa prądu.

Maszyny synchroniczne:

Pyt. 3

Stan ustalony maszyn synchronicznych. Maszyna cylindryczna: schemat zastępczy, wykresy wektorowe. (rys.10)

Xa- reaktancja oddziaływania twornika

Xr- reaktancja rozproszenia twornika

R- rezystancja uzwojenia twornika

E- napięcie indukowane w uzwojeniu twornika

U_sigma- napięcie szczelinowe

U- napięcie na odbiorniku.

Wykres wskazowy dla schematu zastępczego (rys.11):

• zakładamy obciążenie R-L (działanie rozmagnesowujące):

Założenia umożliwiające uproszczenie schematu zastępczego:

Xa>>Xr

Rr jest pomijalna.

Uproszczony schemat zastępczy (rys12):

Xd=Xa+Xr

Xd- reaktancja wypadkowa w osi podłużnej

Wykres wskazowy dla uproszczonego schematu zastępczego (rys.13):

• założenia jak wcześniej.

Pyt. 5. Moment

Moment elektromagnetyczny:

1. cylindryczna

Xq=Xd;

Teta- kat położenia wirnika

2. jawnobiegunowa

Xq≠Xd;

Pyt. 6. Charakterystyki maszyny synchronicznej. Charakterystyka biegu jałowego oraz zwarcia 3-fazowego.

Charakterystyka biegu jałowego jest to zależność napięcia U panującego na zaciskach prądnicy od prądu wzbudzenia I_f.

Nieobciążony generator napędza się silnikiem utrzymując znamionową prędkość obrotową. Przy pomocy autotransformatora ustala się taki prąd wzbudzenia przy którym na zaciskach twornika napięcie będzie równe 1,3 Un. Następnie zmniejsza się prąd wzbudzenia i odczytuje napięcie na zaciskach twornika.

Charakterystyka biegu jałowego: n=const (rys.14)

I_fon - znamionowy prąd wzbudzenia przy biegu jałowym - jest to taki prąd wzbudzenia dla którego w stanie jałowym przy znamionowej prędkości obrotowej napięcie na zaciskach twornika jest równe napięciu znamionowemu Un.

I_fn=(2--2,5) I_fon

Charakterystyka zwarcia- prąd wzbudzenia I_f zwiększa się tak, aby prąd twornika miał wartość większą od znamionowej, następnie zmniejsza się stopniowo prąd wzbudzenia , aż do zera i odczytuje jednocześnie prądy we wszystkich trzech fazach twornika i oblicza się ich wartość średnią przyjmując ją za prąd zwarciowy Iz.

Charakterystyka zwarcia Iz=f(I_f):

Na skutek magnetyzmu szczątkowego charakterystyka zwarcia nie przechodzi przez początek układu współrzędnych.

n=const (rys15)

Ifzn

I_fzn - znamionowy prąd wzbudzenia przy zwarciu- jest to taki prąd wzbudzenia przy którym w stanie zwarcia przy stałej prędkości obrotowej w uzwojeniu twornika płynie prąd znamionowy In.

Pyt.7 Charakterystyki zewnętrzne i regulacyjna.

Charakterystyka zewnętrzna U=f(I) określa zmiany napięcia na zaciskach uzwojenia twornika w zależności od zmian wartości prądu obciążenia, przy zachowaniu stałej prędkości obrotowej, stałego współczynnika mocy oraz stałej wartości prądu wzbudzenia. Takie warunki występują przy indywidualnej pracy prądnicy, wyposażonej w regulator prędkości lecz bez regulatora napięcia.

Charakterystyka przy różnych prądach wzbudzenia (rys.16):

Charakterystyka przy różnych współczynnikach mocy (rys17):

1. obciążenie indukcyjne

2. obciążenie rezystancyjne

3. obciążenie pojemnościowe

Charakterystyka regulacyjna informuje jak należy regulować prąd wzbudzenia Iw, aby przy zmianach prądu obciążenia I, stałym współczynniku mocy i stałej prędkości obrotowej utrzymać stałe napięcie na zaciskach prądnicy. Przy pracy silnikowej wskazuje ona jak należy regulować prąd wzbudzenia aby przy zmianach prądu obciążenia, zasilaniu stałym napięciem o stałej częstotliwości utrzymać stały współczynnik mocy.

Charakterystyka przy różnym współczynniku mocy: w maszynie nienasyconej Ew=cIw oraz P=cI. (rys.18)

Charakterystyka przy różnych napięciach (rys.19):

Pyt.8 Charakterystyka obciążenia, trójką Potiera

Zależność napięcia na zaciskach prądnicy od prądu wzbudzenia przy stałym współczynniku mocy, stałym prądzie i stałej prędkości obrotowej.

Pyt. 9 Zmienność napięcia i wykres Potiera

Pyt. 10.Krzywe V (Mordey'a)

Charakterystyka podaje zależność prądu twornika od prądu wzbudzenia I=f(Iw) przy stałym napięciu U, częstotliwości f i stałej mocy czynnej. W ten sposób określone warunki występują przy pracy prądnicowej przyłączonej na sieć sztywną, gdy zmieniamy tylko prąd wzbudzenia. Takie same warunki występują przy pracy silnika synchronicznego zasilanego z sieci sztywnej, w przypadku regulacji prądu wzbudzenia przy obciążeniu stałym momentem (rys20).

Praca przy obciążeniu indukcyjnym przy pracy prądnicowej jest na prawo a w silnikowej na lewo, praca o charakterze pojemnościowym w prądnicy jest na lewo a w silniku na prawo od cos. Prądnicę pracującą przy obciążeniu indukcyjnym a silnik pojemnościowym nazywamy przewzbudzoną, a prądnicę pracującą przy obciążeniu pojemnościowym i silnik przy obciążeniu indukcyjnym pracą niedowzbudzoną.

Jeżeli moment hamujący jest większy od momentu elektrycznego to maszyna przyspieszy i wypadnie z synchronizmu. Maszyn cylindryczna wypada z synchronizmu dla kąta równego pi/2 a jawnobiegunowa dla kata od pi/4 do pi/2.

Pyt. 11 Praca generatora na sieć sztywną.

Moc czynną wydawaną przez maszynę regulujemy poprzez moc maszyny napędzanej (np. przez regulacje pary lub wody dopływającej do turbiny.

Moc bierną regulujemy poprzez prąd wzbudzenia.

Synchronizację przeprowadza się po to aby w chwili dołączenia maszyny do sieci sztywnej nie następował udar prądowy.

Warunki synchronizacji:

- wartości skuteczne napięć generatora i sieci musza być sobie równe,

- częstotliwości muszą być jednakowe fg=fs

- odpowiednie napięcia muszą być ze sobą w fazie,

- kolejność następstwa faz sieci i generatora musi być taka sama,

- kształt krzywych obu napięć powinien być taki sam.

Metody synchronizacji:

- na ciemno,

- na światło wirujące,

- - za pomocą synchrometrów :elektro-magnetyczne, elektroniczne, synchronizacja automatyczna, półautomatyczna (rozruch generatora ręcznie natomiast zamknięcie wyłącznika automatycznie),

12. Rozruch synchronicznych

a) rozruch asynchroniczny (klatka rozruchowo-tłumiąca) -moment znamionowy wpadu - największy moment hamujący jaki pokona silnik po osiągnięciu ustalonej prędkości synchronicznej - moment przy 0.951n; -początkowy moment rozruchowy (1.3-2Mn); -początkowy prąd rozruchowy (4-5In); - z uwagi na konieczność ograniczenia napięcia w uzwojeniu wzbudzenia przy rozruchu zwiera się te uzwojenia rezystancją, co powoduje powstawanie momentu Gorgesa - możliwość zatrzymania się silnika w stanie ustalonym połowie prędkości synchronicznej. b) przy pomocy silnika obcego c) rozruch małych maszyn synchronicznych - silniki histerezowe, reluktancyjne, skokowe, hybrydowe.

5

---