Temat: Jeden świat - dwa spojrzenia. "Znakomity pacykarz” Marka Twaina.
Cel główny: Kształcenie umiejętności odbioru dzieła literackiego i samodzielnego tworzenia tekstu.
Cele lekcji:
Uczeń:
- zna fragment książki M. Twaina „Przygody Tomka Sawyera”;
- nazywa elementy świata przedstawionego;
- opowiada przedstawione w tekście wydarzenia;
- rozumie pojecie subiektywizmu i obiektywizmu (wyjaśnia ich znaczenie);
- nazywa cechy głównego bohatera;
- zna i samodzielnie rozpoznaje wyrazy synonimiczne;
- tworzy samodzielny tekst.
Metody: analizy dokumentacyjnej (praca z tekstem pod kierunkiem nauczyciela), ćwiczenie redakcyjne
Formy organizacji pracy: zbiorowa, indywidualna.
Środki dydaktyczne:
Łuczak Agnieszka, Murdzek Anna; MIĘDZY NAMI 4 PODRĘCZNIK DO JĘZYKA POLSKIEGO; schemat, mapa cech, zdania do uzupełnienia
Czas realizacji: 1 jednostka lekcyjna
Podstawa programowa:
Cele edukacyjne:
rozbudzanie motywacji czytania i słuchania oraz rozwijanie umiejętności odbioru dzieł literackich i innych tekstów kultury, także audiowizualnych, a przez nie przybliżanie rozumienia człowieka i świata; wprowadzanie w tradycję kultury narodowej i europejskiej.
Treści nauczania
1. Pojęcia nadawcy i odbiorcy, sposoby rozpoznawania intencji wypowiedzi.
2. Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm.
3. Różnice między językiem potocznym, a językiem literatury oraz językiem regionu.
4. Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja.
Osiągnięcia
Mówienie:
1) do rzeczywistych i wyobrażonych słuchaczy, z przejrzystością intencji, z uwzględnianiem różnorodnych sytuacji, ról i kontaktów międzyludzkich (obiektywnych i subiektywnych)
Słuchanie:
1) uważne i ze zrozumieniem,
2) rozmaitych wypowiedzi, w różnych celach i sytuacjach.
Czytanie:
1) głośne i wyraziste, z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa,
2) ciche ze zrozumieniem,
3) różnych rodzajów tekstów z uwzględnieniem celu.
Pisanie:
1) z troską o kompozycję, sprawność stylistyczną oraz poprawność gramatyczną, interpunkcyjną i ortograficzną, a także estetykę tekstu.
Tok lekcji:
Czynności organizacyjno-porządkowe.
Odsłuchanie nagrania ze zwróceniem szczególnej uwagi na świat przedstawiony.
Określenie miejsca i czasu zdarzeń
- miasteczko St. Petersburg, położone w Ameryce nad rzeką Missisipi,
- sobotni ranek.
Wskazanie bohaterów uczestniczących w wydarzeniu: kto - kim jest?
Tomek: główny bohater, za kare musi malować płot (za bójkę z nowoprzybyłym do miasteczka chłopcem), opiekuje się nim ciocia Polcia,
Ben Rogers, Bill Fisher, Johny Miller, inni chłopcy - koledzy Tomka, którzy wyręczali go w malowaniu.
Ustalenie kim jest narrator i na czym polega jego rola w utworze:
- obserwuje i relacjonuje losy bohaterów,
- wypowiada się w 3osobie;
- jest wszystkowiedzący,
- zna przyszłość i przeszłość oraz uczucia i myśli bohaterów;
Uczniowie na podstawie tekstu ustnie określają, jak wygląda świat przedstawiony:
Świat widziany oczyma narratora: (obiektywny)
- radosny; - pogodny; - tętniący życiem; - interesujący.
Świat widziany oczyma Tomka: (subiektywny)
- szary; - smutny; - przygnębiający; - nudny.
Wspólne wyjaśnienie pojęć obiektywizmu i subiektywizmu ukierunkowane poleceniem:
Zastanówmy się, co wpłynęło na tak rożny obraz rzeczywistości, czym kierował się Tomek, a czym narrator w opisie świata.
Zapisanie odpowiedzi na schemacie:
Zapisanie tematu lekcji:
Jeden świat - dwa spojrzenia. "Znakomity pacykarz” Marka Twaina.
Uczniowie wykonują pracę w grupach 4-5 ukierunkowaną poleceniem:
Ustal, które wyrazy mają podobne znaczenie i pogrupuj je;
Wybierz te, które charakteryzują Tomka. Przygotuj ustne uzasadnienie.
- sprytny, przebiegły, błyskotliwy, bystry;
- zaradny, pomysłowy;
- pewny siebie, zuchwały, hardy;
- rzetelny, odpowiedzialny, solidny;
- cierpliwy, wytrwały.
Uczniowie uzupełniają tekst z lukami formułując ogólny wniosek.
Tomek Sawyer za (karę) musiał pomalować płot. Mimo (niezadowolenia) wykazał się dużym (sprytem), (pomysłowością) i (przebiegłością) reklamując malowanie jako (świetną zabawę). Był bardzo (pewny siebie) dlatego namówił (kolegów), by go wyręczyli, a sam odpoczywał zbierając (nagrody) za swoją `życzliwość'.