Informatyka w administracji, Informatyka Prawnicza


  1. Zagadnienia wstępne

1.1. Informatyka jako dziedzina wiedzy i działalności praktycznej

1.2. Zastosowanie informatyki w działalności administracyjnej i prawniczej

1.3. Informatyka jako wsparcie zarządzania

Narzędzia informatyczne wykorzystywane są do:

a) modelowania procesów decyzyjnych

b) wspomagania decyzji menedżerskich

c) informatyzacji samego procesu zarządzania

d) zarządzania wirtualnego

1.3.1. Modelowanie procesów decyzyjnych

Model jest bezpośrednim przedstawieniem wyobrażenia o jakimś całościowym logicznie fragmencie rzeczywistości. W przypadku procesów decyzyjnych jest prezentacja odpowiednich aspektów sytuacji problemowej, która jest przedmiotem rozważań. Przedstawia on w sposób uporządkowany i sformalizowany obraz rzeczywistości na podstawie informacji, jakie o niej posiadamy, W tym rozumieniu modelem jest każda próba przedstawienia za pomocą opisu, rysunku czy wzoru jakiegoś problemu.

a) model opisowy (rekonstrukcyjny) - układ odzwierciedlający możliwie dokładnie, z punktu widzenia interesujących nas własności, rzeczywiste funkcjonowanie danego badanego układu empirycznego;

b) model normatywny (idealizacyjny) - przedstawia własności, które powinno mieć dane zjawisko (układ), aby osiągnięty został jakiś wyznaczony cel o charakterze etycznym, moralnym, ekonomicznym lub innym

1.3.2. Komputerowe wspomaganie decyzji menadżerskich

1.3.3. Komputerowe systemy wspomagania zarządzania

1.4. Informatyka prawnicza

1.4.1. Historia - koniec lat 60-tych - pojawienie się terminu „informatyka prawnicza” w literaturze amerykańskiej

- 1971 r. - artykuł J. Wróblewskiego „Informatyka prawnicza - możliwości zastosowania cybernetyki”

1.4.2. Pierwotne zadania informatyki prawniczej

Umożliwienie zastosowania maszyn cyfrowych w procesie:

- tworzenia prawa,

- systematyzacji przepisów prawnych,

- wykładni i stosowania prawa,

- wyszukiwania informacji o prawie.

1.4.3. Problemy

- brak wyraźnego sprecyzowania granic

- na gruncie różnych systemów prawnych różnie przeprowadzany jest podział zagadnień informatyki prawniczej i prawa informatycznego,

W nauce polskiej:

- przeważa koncepcja rozdzielenia tak z punktu widzenia naukowego, jak i z dydaktycznego informatyki prawniczej jako dyscypliny nauki pozostającej ścisłym związku z informatyką, teorią prawa i logiką prawniczą prawa nowoczesnych technologii traktowanego jako interdyscyplinarna dziedzina dydaktyczna obejmująca karne, cywilne i administracyjne aspekty zastosowania maszyn cyfrowych w różnych dziedzinach życia społ.

1.4.4. Przedmiot informatyki prawniczej

- badanie możliwości stosowania, stosowanie i pozaprawne skutki stosowania elektronicznych maszyn cyfrowych na gruncie prawa.

Oznacza to w praktyce:

- tworzenie komputerowych systemów wyszukiwania informacji prawnej,

- tworzenie systemów faktograficznych,

- tworzenie systemów automatycznego rozstrzygania.

- symulowanie za pomocą komputera zjawisk prawnych i rozgrywanie gier strategicznych o charakterze prawnym.

Nie zalicza się zaś do przedmiotu informatyki prawniczej:

- zastosowania maszyn elektronicznych, które służą jedynie pomocniczo w pracy prawnika

- zastosowania maszyn elektronicznych przy przeprowadzaniu obliczeń i działań statystycznych oraz w prawometrii

1.4.5. Informatyka prawnicza a cybernetyka prawnicza

Cybernetyka - nauka o systemach sterowania oraz o przekazywaniu i przekształcaniu informacji w tych systemach

(znaczenie szerokie)

- nauka o układach cechujących się wysokim stopniem samosterowalności (znaczenie wąskie)

Cybernetyka prawnicza - pierwotne rozumienie

1) podniesienie precyzji i zakresu ujęć kwantytatywnych w regulacjach prawnych;

2) analiza wartościowań występujących w prawie;

3) analiza struktur organizacyjnych uczestniczących w podejmowaniu czynności prawnych;

4) badanie języka prawnego oraz proponowanie nowych metod nauczania prawa

Cybernetyka prawnicza - dzisiejsze rozumienie

Nauka o systemach sterowania procesami opisanymi przez prawo oraz o przekazywaniu i przekształcaniu informacji
w tych systemach

1. Modelowanie zjawisk występujących w prawie

2. Modelowanie sposobu stosowania konkretnych norm prawnych.

Modelowanie sposobu stosowania normy - przykład

Sądowy model stosowania prawa (J.Wróblewski)

0x08 graphic
0x08 graphic
SYSTEM OBOWIĄZUJĄCEGO PRAWA

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
ADRESAT INICJATOR SĄD DECYZJA ADRESAT ORGAN

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
STOSOWANIA DECYZJI EGZEKUCYJNY
PRAWA

0x08 graphic
0x08 graphic
+ - KONSEKWENCJE + -

0x08 graphic
0x08 graphic
SPOŁECZNE

UKŁAD STOSUNKÓW
SPOŁECZNYCH

1.4.6. Informatyka prawnicza a prawometria

1.4.7. Stosunek informatyki prawniczej do informatyki

Spór taki ma charakter czysto akademicki

Powody wyróżnienia dyscypliny

1.5. Usługi administracyjne w społeczeństwie informacyjnym

Internet w administracji


1.6. Prawo nowych technologii - zagadnienia wstępne


- prawo cybernetyczne

- prawo komputerowe

- prawo informatyczne

- prawe internetowe

- prawo komunikacji elektronicznej

- prawo nowoczesnych (nowych) technologii


Zakres

- ochrona programów komputerowych

- ochrona baz danych

- ochrona reklamy

- ochrona topografii układów scalonych

- prawa autorskie w Internecie

- piractwo

- oznaczenia odróżniające w Internecie

- ochrona domeny

- znaki towarowe w internecie

- Prawne zasady funkcjonowania aukcji i przetargów elektronicznych

- Dostarczanie połączeń sieciowych (ISP)

- Hosting

- Prawna regulacja komunikacji elektronicznej

- Zawieranie umów w formie elektronicznej

- informacja handlowa

- nieuczciwa reklama

- redialing

- spam

- niedozwolone praktyki przy zawieraniu umowy


1.7. Wstęp do teorii informacji

1.7.1.Informacja - każdy czynnik, który człowiek lub urządzenie automatyczne może wykorzystać dla bardziej sprecyzowanego celowego działania

1.7.2. Informacja prawna

- informacja o faktach mających lub mogących mieć znaczenie prawne.
- informacja, która zawarta jest tekstach aktów prawnych, tekstach wykładni i doktryny prawa

1.7.3. Kategorie informacji prawnych

a)

b)

1.8. Cechy informacji prawnej:

2. Systemy informacji o prawie

2.1. Bazy danych

2.1.1. Różne znaczenia pojęcia „baza danych”

a) Podstawowe słownikowe znaczenie - zbiór powiązanych ze sobą informacji zorganizowanych w strukturę pozwalającą na łatwe ich przeszukiwanie.

b) art. 2 ustawy o ochronie baz danych z 9 XI 2001 r. - „zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości”

c) Definicja informatyczna (przykład)

- wg J.Martina

- zbiór wzajemnie powiązanych danych pamiętanych bez zbędnej redundancji (czyli nadmiarowego powielania), służących jednemu lub wielu zastosowaniom w sposób optymalny;

- do cech niezbędnych dla pojęcia bazy danych należy zaliczyć również oddzielenie zbioru od oprogramowania tak by dane i struktura ich uporządkowania pamiętane były niezależnie od programów, które z danych korzystają oraz by przy dołączaniu i modyfikacji oraz wyszukiwaniu danych stosować wspólna metodę umożliwiającą sprawdzenie poprawności wykonywanych operacji.

d) Inne używane znaczenia

- wymiennie z pojęciem systemu informacyjnego (lub informacyjno-wyszukiwawczego) i to tak w znaczeniu samego oprogramowania wyszukiwawczego jak i całości systemu wraz z danymi i oprogramowaniem służącym do wyszukiwania informacji

- oprogramowanie umożliwiające dostęp do bazy i edycję jej zawartości, rozumianą jako wprowadzanie, modyfikowanie i usuwanie danych z bazy („oprogramowanie edycyjne” lub „oprogramowanie twórców bazy”)

-systemy zarządzania relacyjną bazą danych (RDMS, relational database management systems zwane również „motorami baz danych”), czyli duże systemy zarządzania takie jak MS SQL, Sybase, Oracle czy Informix pozwalające na tworzenie, modyfikowanie i administrowanie relacyjnymi bazami danych.

0x01 graphic

2.1.2. Klasyfikacja „baz danych”

Przykłady typologii baz danych: podziały wg:

a) bazy zawierające same przedmioty opracowania jak i ich opis oraz

b) bazy stanowiące jedynie zbiór informacji o istniejących w świecie rzeczywistym elementach (zwane bazami adresowymi);

a) jednodziedzinowe,

b) wielodziedzinowe oraz

c) horyzontalne;

a) bazy operacyjne przechowujące dane dynamiczne, czyli takie, które podlegają ciągłym zmianom i odzwierciedlają aktualny stan danego elementu, lub stan danego elementu po każdej dokonanej zmianie oraz

b) analityczne przechowujące dane statyczne, rzadko lub wcale nie podlegające zmianom, mające charakter archiwum lub kalendarza pewnych zdarzeń;

a) numeryczne,

b) tekstowo-numeryczne,

c) ikonograficzne;

a) logiczne tj. oparte o charakter danych oraz

b) fizyczne reprezentujące realizację modelu na konkretnym nośniku;

a) hierarchicznej,

b) sieciowej,

c) relacyjnej;

a) off-line, czyli bez dostępu do sieci,

b) online, z dostępem do danych poprzez sieć.

2.1.3. Uporządkowanie znaczeń na potrzeby baz prawniczych

Czytając rysunek od dołu znajdziemy w nim bazę danych rozumianą jako:

a)  zbiór elementów bazy (np. akty prawne, orzeczenia, wzory pism itp.) - ten zbiór będziemy nazywać w dalszych rozważaniach po prostu zbiorem elementów, lub - ze względu na charakter elementów prawniczej bazy danych - zborem dokumentów;

b)  zbiór danych opisujących elementy - czyli tzw. metadane - nazywać będziemy opisem dokumentów lub zbiorem metadanych;

c)  oprogramowanie do obsługi dostępu do bazy danych, czyli narzędzia edycyjne używane przez twórców i administratorów bazy (w tym znaczeniu programy takie jak MS Access nazywane bywają błędnie bazami danych) - tą grupę oprogramowania nazywać będziemy narzędziami edycyjnymi twórców bazy danych;

d)   oprogramowanie do obsługi tworzenia i przygotowywania zapytań;

e)   system zarządzania bazą danych, obejmujący znaczenia przedstawione w punkcie c) i d);

f)   oprogramowanie wykorzyst. przez użytkownika docelowego, które nazywać będziemy programami prawniczymi

g)   system informacji prawnej obejmujący wszystkie wyżej omówione znaczenia.

2.1.4. Modele baz danych

a) Hierarchiczny model baz danych

- opiera się na konstrukcji podziału logicznego

- baza jest odwzorowaniem klasyfikacji hierarchicznej, (następującego po sobie ciągu podziałów logicznych tworzących w ostateczności konstrukcję zbliżoną do odwróconego drzewa, w którym z tabeli głównej czyli „korzenia” wyrastają coraz bardziej rozczłonkowane „gałęzie” prowadząc do najniższego nie dzielonego dalej poziomu zwanego „liściem”)

- relacje w modelu hierarchicznym mają charakter tzw. relacji ojciec/syn (jednemu hasłu danego poziomu [korzeniowi lub gałęzi] przyporządkowano jedno lub więcej hasło poziomu niższego [gałąź bądź liść], zaś każde hasło poziomu niższego przyporządkowane jest jednemu i tylko jednemu hasłu poziomu wyższego

- każda z tych relacji jest relacją wzajemnie jednoznaczną (jeden od jednego).

- zachowana powinna zostać zasada rozłączności

Tak skonstruowany system niezdolny jest do oddania relacji wiele do wielu (czyli relacji wzajemnie wieloznacznej) nie jest w stanie poradzić sobie również z rekordem, którego nie możemy przypisać konkretnemu rekordowi o poziom wyżej.

b) Sieciowy model baz danych

c) relacyjne bazy danych

rekordy = kolejne akty

pola = kolejne cechy aktu (tytuł, autora, rodzaj, daty aktu itp.)

a) wzajemnie jednoznaczną (jeden do jednego)

b) jednoznaczną (jeden do wielu) oraz

c) wzajemnie wieloznaczną (wiele do wielu)

a) rodzaj pytania np. „SELECT” (wybierz) uzupełniony nazwami pól, których żądamy np. „tytuł aktu”, „rodzaj” i „data wydania”

b) klauzula „FROM” (z) uzupełniona nazwami tabeli, z których dokonujemy wyboru np. „Akty powszechnie obowiązujące”

c) klauzula „WHERE” (gdzie), po której następuje określenie żądanej wartości pola np. `autor=”Minister Sprawiedliwości”

d) klauzula „ORDER BY” (porządek wg):

- wielopoziomowa integralność danych (na poziomie pól, na poziomie tabel i na poziomie relacji).

- baza jest w zasadzie niezależna od aplikacji, w której została stworzona, a jednocześnie niezależna od aplikacji dla której została stworzona.

2.1.5. Dane a informacja

- Błędem jest zamienne stosowanie pojęć „danych” i „informacji”

Dane - wartości przechowywane w bazie rozumiane jako wartości danego pola

Informacja - dane przetworzone w sposób, który uwidacznia ich znaczenie i tym samy czyni je użytecznymi.

Przykład 1- Numer CELEX

- nadana przez administratorów baz europejskich cecha unikalna każdego aktu prawnego należącego do prawa europejskiego - numer 32004R0460 rozpada się na odrębne dane 3 | 2004 | R | 0460

Przykład 2 numer 71061302190 - stanowi jedynie wartość pola czyli jest daną

- możemy wydobyć zeń kolejne informacje: mężczyzna urodzony 13 VI 1971 r.

2.1.5.(2) Tabele, pola, rekordy, perspektywy, klucze, indeksy

a) Pole, zwane również atrybutem

Pole doskonałe - reprezentuje cechę tematu tabeli, w której występuje

- zawiera pojedynczą wartość

- nie można go rozłożyć na mniejsze elementy

- nie zawiera wartości będącej wynikiem jakiejkolwiek operacji na innych polach

- jest unikatowe w strukturze bazy,

- nie zmienia wartości niezależnie od tego w jakiej tabeli wstępuje.

b) Rekord (krotka)

c) Tabela - podstawowa struktura bazy danych skonstruowana z pól i rekordów

2.1.6. Relacje w bazach danych (pojęcie informatyczne)

Powiązanie pomiędzy tabelami

Ustawa 2 opublikowana w Dz. U. 2002.153.1271 zmienia Ustawę 1 opublikowaną w Dz. U. 2001.112.1198 z dniem X

Ustawa 2 - Dz. U. 2002.153.1271 - X - zm.cz. - Dz. U. 2001.112.1198 Ustawę 1 - Dz. U. 2001.112.1198 - zm .b. - Dz. U. 2002.153.1271 - X

Relacje pomiędzy dokumentami w bazach danych

2.2. Relacje w prawie i w prawniczych bazach danych

0x01 graphic

0x08 graphic

Rodzaje relacji

-zmiana

-wykonywanie

-uchylanie

-wprowadzenie

-ujednolicenie

-interpretacja

Cechy relacji:

Symetryczne
Asymetryczne - U1 wykonuje U2 - U2 jest wykonywana przez U1
Nonsymetryczne

Zwrotna - wprowadza
Azwrotne
Nonzwrotne

Tranzatywna - zmienia
Atranzatywna - ujednolica
Nontranzatywna

Spójna
Aspójna
Nonspójna



2.2. Relacje w prawie i w prawniczych bazach danych

0x01 graphic

2.3. Ogólna charakterystyka systemów informacji o prawie

2.3.1. Typologia systemów (1) wg rodzaju informacji

Bazy informacji o prawie - wg rodzaju informacji

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Informacja o prawie

Informacja normatywna Informacja faktograficzna Wykładnia

- akty prawne - orzecznictwo
- decyzje administracyjne
- opinie doktryny
piśmiennictwo
bibliografia

2.3.1. Typologia systemów (2) wg zawartości

Rodzaje baz - wg zawartości

0x08 graphic
0x08 graphic
Bazy prawnicze

0x08 graphic

Horyzontalne Informacja faktograficzna Wertykalne

(Systemy Informacji Prawnej) Baza wertykalna:

Baza horyzontalna: - dokumenty z wybranego zakresu

- wszystkie dziedziny prawa interesującego dla adresata
- wszystkie gałęzie prawa
- wszyscy autorzy

2.3.1. Typologia systemów (3) - horyzontalne

- programy, których bazy mają ze swego założenia obejmować jak najszerszy zakres tematyki prawnej, dążąc do objęcia swym zakresem całości informacji prawnej i prawniczej w Polsce.

Jak dotąd żaden z istniejących programów nie osiągnął kompletności w zakresie przedstawiania polskiej inf. prawnej.
Trudno podejrzewać, by kiedykolwiek taki postulat został przez jakikolwiek software spełniony.

Trzy programy (linie programów) mają ambicję zbliżyć się do horyzontalnego spojrzenia na całe polskie prawo. Są to:

2.4. Pojęcie informacji o prawie

2.4.1. Informacja o prawie - informacja o faktach mających lub mogących mieć znaczenie prawne.
- Informacja zawarta w tekstach aktów prawnych, tekstach wykładni i doktryny prawa

2.4.2. Kategorie dokumentów

2.5. System informacyjno-wyszukiwawczy - system przetwarzający informację, który z informacji wejściowej (najczęściej mającej formę dokumentów, tworzących zbiór informacyjny) tworzy odpowiednio ustrukturalizowany zbiór wyszukiwawczy. Na tak stworzonym zbiorze SIW dokonuje kolejnych transformacji polegających na wyszukiwaniu informacji na podstawie określonej dla danego systemu relacji relewancji technicznej.

Relewancja techniczna określa podobieństwo elementów zbioru wyszukiwawczego do instrukcji wyszukiwawczej.

2.6. Typologia systemów udostępniania informacji prawnej

a) Systemy bezpośredniego udostępniania informacji - udzielają konkretnej odpowiedzi na konkretne pytanie - system Q&A. Zaawansowany przykład - Dr. Know z filmu „A.I. Sztuczna Inteligencja”

b) Systemy pośredniego udostępniania informacji - dostarczają listy dokumentów odpowiadające (w mniejszym lub większym stopniu) zapytaniu

- Systemy bezpośredniego udostępniania informacji

- fałszywe - zawierają zestaw pytań i zestaw gotowych odpowiedzi

2.7. Rozwój systemów informacji prawnej w Polsce

2.7.1. CZRAP -RAN - Centralny Zautomatyzowany Rejestr Aktów Prawnych -

- Biblioteka Sejmowa 1974

- wyłącznie metryki aktów

- dystrybuowany komercyjnie w latach 1990-98

- obecnie przekszt. w ISIP-ISAP (Internetowy System Informacji Prawnej - Internetowy System Aktów Prawnych)

Informacje o orzecznictwie przejęte przez wydawnictwo Marka, a następnie przez C.H.Beck

2.7.2. System Informacji Prawnej LEX

- 1987 r. Kancelaria Prawnicza Lex w Gdańsku

- 1988 Skorowidz Obowiązujących Przepisów Prawnych

- 1990 - pierwszy produkt elektroniczny - Skorowidz Obowiązujących Przepisów Prawnych

- 1991 Skorowidz Obowiązujących Przepisów z Tekstami

- 1993 „Ujednolicone teksty aktów prawnych” oraz Temida

- 1995 Polskie Prawo i Orzecznictwo

- 1997 Biblioteka Prawa i Biblioteka Prawa dla Studenta

- 1998 LEX Alfa (najuboższa), LEX Delta, LEX Omega (najobszerniejsza)

- styczeń 2005 r. dotychczasowe trzy wersje programu zastąpione bogatszymi wersjami: LEX Gamma, LEX Sigma i LEX Omega.

- LEX Prestige

2.7.3. System Informacji Prawnej LEX Polonica

LexPolonica - grupa programów stworzonych przez LEX MEDIA Sp. z o.o. z Krakowa w roku 1995.

- koniec lat 90-ych - dwie serie: profesjonalna (LexPolonica Legislacja, LexPolonica Prima i LexPolonica Maxima) oraz biznesowa (LexPolonica Optima).

- 1998 r. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.

2.7.4. Prawo na CD oraz Legalis

Wydawnictwo C.H. Beck istnieje na rynku polskim od 1993 roku

- założone w 1763 roku w Monachium

- 1998 - Prawo na CD (oparte o bazy firmy Marka)

- 2003 Legalis (baza zawierająca akty prawne, orzecznictwo i pisma Min. Finansów oraz modułów tematycznych, których osią są komentarze do najważniejszych aktów z danej dziedziny prawa

2.7.5. ProfInfo

Dom Wydawniczy ABC powstał w 1989 r.

- 1995 - produkty elektroniczne: orzecznictwo (Podatki w orzecznictwie, Ochrona konkurencji w orzecznictwie), przepisy (Prawo własności intelektualnej z orzecznictwem, Prawo karne i postępowanie karne z orzecznictwem, Prawo celne z orzecznictwem, Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych z orzecznictwem, Prawo budowlane, mieszkaniowe i ochrony środowiska z orzecznictwem, Prawo ochrony zdrowia i sanitarne, Działalność gospodarcza
- zbiór przepisów, Polskie prawodawstwo 1990-95, 1996-97, 1998).

- serwisy prawnicze: Profesjonalny Serwis Podatkowy, Serwis HR, Vademecum Głównego Księgowego

- 2000 - wszystkie publikacje elektroniczne zostały zamieszczone na jednej platformie elektronicznej - profinfo.pl

- wraz z Instytutem Nauk Prawnych PAN wydaje program Polska Bibliografia Prawnicza

2.7.6. Prawo Polskie - Skorowidz - Kancelaria Bracia Strzelczyk i DW ABC

(nie istniejące już produkt wykupiony przez DW ABC)

Program opiera się na definicjach i relacjach zawartych w stworzonej przez mec. Ryszarda Strzelczyka “Teorii interakcyjnych baz prawa”.

2.7.7. ArsLexum - DW ABC i Rodan System (nie jest już rozpowszechniany)

- Dom Wydawniczy ABC i Rodan System

- Wyróżniał go zawarty w tym programie słownik form fleksyjnych oparty na systemie Topic amerykańskiej firmy Verity

- Zawierał ogólne reguły tworzenia form fleksyjnych i dzięki temu jako jeden z pierwszych umożliwiał wyszukiwanie słownikowe różnych form fleksyjnych nie poprzez maskowanie końcówki.

- Mimo optymistycznych zapowiedzi, system ArsLexum nie zdołał się w pełni rozwinąć i już po dwóch latach zaprzestano jego rozpowszechniania.

2.7.8. Prawnik i Europrawnik - Polskie Centrum Informacji Prawnej

- Polskie Centrum Informacji Prawnej powiązane z Techlandem (Wrocław)

- Firma ta specjalizuje się w produkcji gier komputerowych i programów tłumaczących - translatorów

- Polski System Informacji Prawnej Prawnik, Profesjonalny System Informacji o Prawie Unijnym EuroPrawnik Pro,   EUROTranslator.

Europrawnik

Wybór źródeł prawa pierwotnego Wspólnot Europejskich - wzbogacony o wybrane źródła prawa międzynarodowego,

- Orzeczenia ETS, Sądu Pierwszej Instancji oraz ETPCz

- pracowanie programów pomocowych Unii Europejskiej

- informator adresowy zawierający adresy instytucji europejskich, słownik angielsko - polski

3. Informacja publiczna w Internecie

Prawo i praktyka

3.1. Dostęp do informacji publicznej przy wykorzystaniu narzędzi elektronicznych

Źródła prawa do informacji

a) Wolność słowa

Konstytucja RP - Art. 54.

1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.

b) Konstytucyjny przepis

Art. 61.

1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. 2. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. 3. Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

c) Inne przepisy konstytucyjne

Art. 74.
3. Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.

Art. 51.

3. Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa.

d) Prawo europejskie

* Traktat o Wspólnocie Europejskiej

Art. 255 [191a]

1. Wszyscy obywatele Unii i wszystkie osoby fizyczne lub prawne, zamieszkałe lub posiadające swoją statutową siedzibę w Państwie Członkowskich, mają prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, z uwzględnieniem zasad i warunków, które zostaną określone zgodnie z ustępami 2 i 3. 3. Każda z wymienionych powyżej instytucji określi w swoim regulaminie wewnętrznym szczegółowe postanowienia odnośnie dostępu do jej dokumentów.

*Karta Praw Podstawowych

Art. 18. Prawo dostępu do informacji

Każdy obywatel Unii i każdy jej stały mieszkaniec ma prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady oraz Komisji.

* projekt Konstytucji dla Europy

Art. 49: Przejrzystość prac instytucji Unii

3.Każdy obywatel Unii oraz każda osoba fizyczna lub prawna, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę statutową w Państwie Członkowskim, ma prawo dostępu do dokumentów instytucji, organów i agencji Unii, niezależnie od formy, w jakiej zostały sporządzone, na warunkach określonych w części III.

4. Zasady ogólne i ograniczenia, które, z uwagi na interes publiczny lub prywatny, regulują korzystanie z prawa dostępu do dokumentów, określa ustawa europejska.

5. Każda instytucja, organ lub agencja, o których mowa w ustępie 3, przyjmuje w swoim regulaminie wewnętrznym przepisy szczególne, dotyczące dostępu do ich dokumentów, zgodnie z ustawą europejską,
o której mowa w ustępie 4.

3.2. Informacja publiczna

a) Zakres przedmiotowy - pojecie informacji publicznej

* Brak wyraźnej definicji ustawowej

* Orzecznictwo: każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne a także inne podmioty, które tę władzę realizują, bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa, w zakresie tych kompetencji

- treść dokumentów urzędowych czy wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej, niezależnie do jakiego podmiotu są one kierowane i jakiej sprawy dotyczą

* Prawo polskie

Dokument urzędowy - treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy

* Prawo europejskie

Dokument: - każda treść utrwalona za pomocą jakiegokolwiek środka przekazu.

Dokumenty administracyjne - wszelkie dokumenty, których tematyka leży w zakresie działania instytucji, z wyjątkiem dokumentów wyrażających opinie, będących odzwierciedleniem szerszej, nieskrępowanej dyskusji lub porady udzielanej w ramach wewnętrznych konsultacji lub narad, jak również nieformalnych wiadomości takich jak wiadomości przesyłane pocztą elektroniczną, które mogą być uznane za odpowiednik rozmowy telefonicznej

b) Zakres podmiotowy

* prawo polskie

Art. 4. uoddip

1. władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

- organy władzy publicznej, samorządów gospodarczych i zawodowych,
- podmioty reprezentujące Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe lub komunalne osoby prawne oraz inne państwowe lub komunalne jednostki organizacyjne
- podmioty, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym,
- osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą;

2. związki zawodowe i ich organizacje oraz partie polityczne.

* prawo europejskie

- Parlament Europejski (i jego organy), Komisja (i jej organy, czyli np. wszystkie DG), Rada (Ministrów i Europejska oraz ich organy np. COREPER)

- obowiązek nie dotyczy Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji, Trybunału Obrachunkowego i komitetów

c) Zakres przedmiotowy - dopuszczalne ograniczenia

* Prawo europejskie

- dokumenty przeznaczone do użytku wewnętrznego (opinie, dyskusje itp.)

- dokumenty zastrzeżone przez instytucję lub państwo

* Inne przypadki

- obronność - w tym Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obronna,

- stosunki międzynarodowe,

- stosunki między państwami członkowskimi,

- stosunki między instytucjami wspólnotowymi,

- stosunki między instytucjami pozawspólnotowymi,

- finanse wspólnotowe (stabilność Euro),

- stabilność wspólnotowego porządku prawnego,

- postępowanie wspólnotowe,

- inspekcje, śledztwa i kontrole finansowe,

- efektywne działanie instytucji

3.3. eEurope 2005 - eEurope 2010

3.3.1. eEuropa 2005

Plan działania eEurope 2005 przedstawiony w Sewilli w VI 2002 r. i przyjęty w rezolucji o eEuropie ze I 2003.

Cele:

- rozwój nowoczesnych usług publicznych

- stworzenie dynamicznego środowiska dla e-biznesu poprzez powszechną dostępność szerokopasmowego łącz do źródeł informacji w konkurencyjnych cenach

- zapewnienie bezpieczeństwa infrastruktury sieciowej

Główne kierunki rozwoju:


- e-Administracja (e-Government),

- e-Zdrowie (e-Health),

- e-Biznes,

- e-Edukacja (e-Learning)

- e-Dostępność (e-Inclusion)


3.3.2. eGovernment w ramach programu eEuropa 2005

eGovernment:
- zastosowanie technologii informatycznych i komunikacyjnych w administracji publicznej połączone ze zmianami organizacyjnymi i zdobywaniem nowych umiejętności w celu usprawnienia usług publicznych, procesu demokratycznego oraz wzmocnienia wsparcia polityki publicznej

Cele:

- otwarty i przejrzysty sektor publiczny: administracja powinna być zrozumiała, możliwa do kontrolowania przez obywateli, otwarta na udział instytucji demokratycznych na ocenę ze strony obywatela

- sektor publ. dostępny dla wszystkich: administracja dążąca do ograniczania i eliminowania obszarów „e-wykluczenia”

- sektor publiczny dostarczający jak największych zysków podatnikowi

0x08 graphic
eGovernment w UE - Dostępność usług publicznych w wersji online w %

0x08 graphic

Październik 2003

0x08 graphic

Październik 2002

0x08 graphic

Październik 2001

Dostępność usług publicznych w całości realizowanych online w %

0x08 graphic

0x08 graphic

Październik 2003

0x08 graphic

Październik 2002

0x08 graphic

Październik 2001

3.4. Prawo do informacji

3.4.1. eGovernment - cele do zrealizowania dla Państw Członkowskich

Do końca 2004 r. - podstawowe usługi powinny zostać udostępnione w sposób dostępny dla wszystkich obywateli, Komisja UE i Państwa Członkowskie ustalą listę usług publicznych, których interaktywność i interoperatywność jest wymagana. Działania Państw Członkowskich powinny objąć ocenę możliwości dostępu do sieci szerokopasmowych oraz dostępu wieloplatformowego, jak również kwestie dostępu do usług osób o szczególnych potrzebach.

Do końca 2005 - Państwa Członkowskie powinny zapewnić, by znacząca cześć zarządzania sprawami publicznymi dokonywana była elektronicznie. Palament Europejski i Rada przyjmą jak najszybciej zestaw aktów prawnych dotyczących zarządzania sprawami publicznymi.

Wszyscy obywatele powinni uzyskać łatwy dostęp do PIAP (najlepiej przy użyciu łącz szerokopasmowych) w swych gminach i miejscowościach. Tworząc PIAP Państwa Członkowskie powinny korzystać z funduszy strukturalnych i współpracować z sektorem prywatnym i z woluntariuszami.

Państwa Członkowskie powinny dążyć do zapewnienia dostępu szerokopasmowego całej administracji do roku 2005. Władze nie powinny wprowadzać dyskryminacji technologicznej przy zakupie łącz.

Stworzenie propozycji ogólnoeuropejskiego interoperatywnego systemu e-administracyjnego do końca 2003 r.

Komisja przy współpracy Państw Członkowskich, sektora prywatnego i władz lokalnych określi i wdroży e-usługi promujące Europę i oferujące przyjazne dla użytkownika usługi 2005.

Do końca 2003 - Komisja i Państwa Członkowskie sprawdzą możliwości stworzenia bezpiecznego środowiska komunikacji i wymiany klasyfikowanej informacji urzędowej.

3.4.2. Strategie rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce

3.5. Biuletyn Informacji Publicznej

3.5.1. Podstawowe definicje

- urzędowy publikator teleinformatyczny, składający się z ujednoliconego systemu stron w sieci informatycznej. BIP został stworzony w celu powszechnego udostępniania informacji publicznej.

Dokument urzędowy (w rozumieniu uoddip) - treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy.

3.5.2. Sposób organizacji

Dostęp do informacji publicznych zawartych w Biuletynie jest możliwy poprzez stronę główną Biuletynu posiadającą adres URL - www.bip.gov.pl, według menu podmiotowego lub przedmiotowego albo poprzez podmiotowe strony Biuletynu.

Informacje publiczne zawarte w Biuletynie organizuje się w postaci baz danych, a ich udostępnianie odbywa się w oparciu o mechanizmy baz danych.

3.5.3. Rozporządzenie o BIP - wybrane definicje

mechanizmy baz danych - elementy oprogramowania serwera pozwalające na gromadzenie, porządkowanie, aktualizowanie i udostępnianie informacji publicznych w Biuletynie,

menu podmiotowe - wykaz podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2 ustawy, zobowiązanych do udostępniania informacji publicznych w Biuletynie,

menu przedmiotowe - wykaz grup tematycznych, w które są zestawione informacje publiczne udostępniane w Biuletynie, na podstawie ustawy lub ustaw szczególnych,

3.5.4. Przykłady


0x01 graphic

Stronę główną Biuletynu redaguje się w sposób umożliwiający modyfikacje menu podmiotowego i przedmiotowego, a także uwzględniając technologiczny rozwój systemu teleinformatycznego, w którym działa Biuletyn.


3.5.5. Podmioty zobowiązane do tworzenia stron podmiotowych

Art.8.1 ustawy o dostępie do informacji publicznej

3.5.6. Zakres informacji - BIP - 1 VII 2003 r.

3.5.7. Zakres informacji - BIP - 1 I 2004 r.

a) zamierzenia działań władzy ustawodawczej oraz wykonawczej,

b) projektowanie aktów normatywnych,

c) programy w zakresie realizacji zadań publicznych, sposób ich realizacji, wykonywanie i skutki realizacji tych zadań,

a) treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności: dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających,

b) treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej,

c) informacja o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych,

3.5.8. Zakres informacji - BIP - 1 stycznia 2005 r.

a) majątek Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych,

b) inne prawa majątkowe przysługujące państwu i jego długi,

c) majątek jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządów zawodowych i gospodarczych oraz majątek osób prawnych samorządu terytorialnego, a także kas chorych,

d) majątek podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5, pochodzący z zadysponowania majątkiem, o którym mowa w lit. a)-c), oraz pożytki z tego majątku i jego obciążenia,

e) dochody i straty spółek handlowych, w których podmioty, o których mowa w lit. a)-c), mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów k.s.h., oraz dysponowanie tymi dochodami i sposób pokrywania strat,

f) dług publiczny,

g) pomoc publiczna,

h) ciężary publiczne.

3.5.9. Informacje niepublikowane

Obowiązek powiadomienia o fakcie posiadania informacji niepublikowanych, w tym wykluczonych ze względu na wyłączenia jawności informacji publicznej.


Podmiot jest zobowiązany do:

- podania wykazu tych informacji,

- podania zakresu wyłączenia,

- podania podstawy wyłączenia,

- wskazania organu lub osoby, która dokonała wyłączenia jawności,

- w przypadku Art. 5 ust 2 (prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy) podaje się podmiot, w którego
interesie dokonano wyłączenia jawności.

3.5.10. Cechy informacji

- oznaczenie informacji danymi określającymi podmiot ją udostępniający

- tożsamość osoby, która wytworzyła informację

- tożsamość osoby, która odpowiada za jej treść

- tożsamość osoby, która wprowadziła informację do zawartości podstrony BIP

- oznaczenie czasu wytworzenia informacji

- oznaczenie czasu jej udostępnienia w zakresie podstrony BIP

- zabezpieczenie możliwości identyfikacji czasu rzeczywistego udostępnienia informacji

3.5.11. Cechy informacyjne strony podmiotowej

- logo (znak graficzny) Biuletynu

- imię i nazwisko, numer telefonu, nr faksu, adres e-mail osób redagujących stronę podmiotową BIP

- instrukcja korzystania z podmiotowej strony BIP

- wyjaśnienia wszelkich skrótów pojęciowych

- informacja o liczbie odwiedzin strony - statystyka strony

- menu przedmiotowe

- moduł wyszukujący

- rejestr zmian treści informacji publicznej zawartych w podmiotowej stronie BIP ze wskazaniem daty, od której
zmiany te obowiązują

- informacja o sposobie dostępu do informacji publicznej będącej w posiadaniu podmiotu tworzącego podmiotową
stronę BIP, a nie udostępnionych w Biuletynie podmiotu

- przełączenie do strony głównej Portalu BIP

3.5.12. Cechy organizacyjne i technologiczne strony podmiotowej

- wydzielenie z aktualnego serwisu internetowego podmiotu w taki sposób by zapewnić dostęp do nich za pomocą
umiejscowionego na stronie głównej serwisu internetowego podmiotu przycisku ekranowego ze znakiem Biuletynu

- przycisk ekranowy z podłączonym adresem URL strony głównej portalu BIP

- podmiotowa strona BIP powinna być umieszczona na serwerze podmiotu lub innym serwerze któremu powierzono obsługę podmiotu

- baza danych

4. Rodzaje oznaczeń i ich ochrona

4.1. Oznaczenia odróżniające

# adres fizyczny - adres identyfikujący konkretne urządzenie sieciowe, zapisany najczęściej na stałe w samym urządzeniu; sześć oddzielonych dwukropkami liczb

# adres logiczny - adres użytkownika sieci lub urządzenie podczas komunikacji w sieci; różne adresy logiczne mogą odpowiadać jednemu adresowi fizycznemu - identyfikator zasobu określony przez użytkownika, podlegający tłumaczeniu na niskopoziomowy identyfikator zasobu w sieci komputerowej.

- adres poczty elektronicznej jest jedynie przykładem !!!!

- unikalny w skali świata adres protokołu IP.
- cztery bajty określające komputer w Internecie.
- adres ten zapisuje się jako 4 liczby z zakresu 0 do 255 oddzielone kropkami, np. 149.156.34.17 (każda liczba oznacza 1 bajt).


Użytkownik sieci nie musi pamiętać takiego adresu, dzięki systemowi DNS (Domain Name System)

4.2. Rodzaje adresów elektronicznych

- UWAGA - adres ma charakter przechodni

# środki komunikacji elektronicznej - rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztę elektroniczną

4.3. Inne oznaczenia odróżniające

- adres komputera w Sieci zapisany w łatwej do zapamiętania formie, zastępujący jego adres IP.

- składa się zazwyczaj z dwóch lub więcej części oddzielonych kropkami

- odzwierciedla strukturę administracyjną sieci

www.prawo.ug.gda.pl

- adres URL - adres wskazujący lokalizację strony głównej lub podmiotowej strony Biuletynu w sieci teleinformatycznej (adres strony www)

- (rozp. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej)

- Stosować tylko na potrzeby tego rozporządzenia!!!!


Międzynarodowe

- .com, .co

- .org

- .int

- .mil

- .edu

- .gov

- .info

- .net

Krajowe

- .pl

- .de

- .cz

- .sk

- .es

- .it

- .uk

- .us


4.4. Nazwy domenowe - rejestracja w Polsce

- Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa utrzymuje zarejestrowaną nazwę domeny internetowej

- Rejestracja nazwy domeny wymaga:

a) przesłania przez witrynę internetową NASK lub podmiotu, o którym mowa w punkcie 11, prawidłowo wypełnionego wniosku o rejestrację i utrzymywanie nazwy domeny.

b) doręczenia NASK, w terminie 7 dni od daty przesłania Wniosku przez witrynę internetową, wydrukowanego i podpisanego wniosku w formie pisemnej (może być fax)

Opłata roczna (w zł netto)

Domena krajowa: .pl -200,00 *

Domeny funkcjonalne NASK: .com.pl, .biz.pl, .net.pl, .org.pl -150,00 *

Domeny regionalne:- .waw.pl, .gda.pl ...-50,00

4.5. Nazwy domenowe - Rozstrzyganie sporów

Cybersquatting (piractwo domenowe, domain name grabbing) - proceder polegający na rejestrowaniu atrakcyjnych domen internetowych (najczęściej zawierających nazwy firm, znaków towarowych lub nazwiska znanych osób) i odsprzedawaniu ich z zyskiem.

Piraci rejestrują domeny w TLD lub domenach krajowych i ich subdomenach com. - np. com.pl.

W USA ograniczony specjalną ustawą Anticybersquatting Consumer Protection Act. Za bezprawną rejestrację domeny przewidziana jest grzywnę w wysokości do 100 000 USD.

Polskie prawo - ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji chroni właścicieli znaku towarowego

Typosquatting - forma cybersquattingu, opierająca się na wykorzystaniu nazw »domen zbliżonych brzmieniowo do popularnych domen (np. yaho.com, microsft.com) oraz na prawdopodobieństwie literówek zdarzających się podczas wpisywania adresów internetowych w przeglądarce (np. atlavista.com, micorsoft.com). Typosquatterzy rejestrują możliwie dużą liczbę „błędnych” nazw marek, licząc na przyciągnięcie przypadkowych internautów do swoich witryn. Duży ruch na takich stronach pozwala na sprzedawanie reklam firm oferujących produkty konkurencyjne lub zbliżone do produktów właściciela oryginalnej domeny.


http://www.sobieski.pl

http://www.airefrance.com/