IDEOLOGIA
Ideologia - względnie uporządkowany zbiór uogólnionych sądów aksjologicznych, wykorzystywanych w dyskursie publicznym, uznawanych za słuszne przez określoną grupę społeczną.
W tych sądach aksjologicznych
- jako argumenty występują tzw. obiekty ideologiczne (odpowiedniki obiektów kulturowych, ale ograniczone do określonej grupy), a
- jako predykaty funkcjonują wartości przypisywane tym obiektom (przez tę określoną grupę)
Obiekty ideologiczne - różne zjawiska funkcjonujące w przestrzeni ideologicznej danej grupy (osoby, instytucje, zachowanie się tych osób i działanie tych instytucji, zdarzenia, procesy, stany itd.)
+ przypisane im różne wartości przez określoną grupę skontrastowane z wartościami przypisanymi im przez inną grupę
Poszczególne grupy wybierają określone parametry (atrybuty) z wielu jakie posiada obiekt ideologiczny DEMOKRACJA.
Tendencyjny wybór parametrów określa miejsce tego obiektu w ich przestrzeni ideologicznej.
PIERWSZEŃSTWO PRZEŻYWANIA PRZED RACJONALNĄ ARGUMENTACJĄ
Marek Tokarz, Dlaczego nie przekonują nas przekonywające argumenty
8 czynników wpływających na przyjęcie lub odrzucenie argumentacji
Motywacja
Sympatia
Atrybucja
Asymilacja i kontrastowanie
Równoważenie struktur poznawczych
Mechanizm konsekwencji
Mechanizm konformizmu
Reaktancja (obrona opcji ograniczanej)
PRZEŻYWANIE A IDEOLOGIA
Przeżywanie jest zawsze związane z konkretną sytuacją
Przeżywanie ideologii pojawia się wówczas, gdy w dyskursie sygnalizowane są postawy interlokutorów dotyczące obiektów ideologicznych
Siła emocji wyzwalanych przez przeżywanie ideologii zależy od tego, czy postulowane atrybucje emocjonalne dotyczą wartości centralnych przeżywającego, czy też peryferycznych
Mocne atrybucje oraz peryferyczne atrybucje to wartości odzwierciedlające naszą postawę.
PRZEŻYWANIE A SIŁA ATRYBUCJI
Przeżywanie wartości przypisywanych obiektom ideologicznym, pojawia się wówczas, gdy dotyczy centralnej, mocnej atrybucji i zawsze pozostaje w związku z kontrastującą ideologią
Działanie zgodne z teorią akceptacji i odrzucenia (asymilacji i kontrastowania)
Głoszone poglądy zgodne z centralną (mocną) atrybucją danej grupy - a kontrastujące z ideologią (centralną atrybucją) innej grupy - są przez nią akceptowane i wywołują silne przeżywanie pozytywnych emocji
Głoszone poglądy niezgodne z centralną (mocną) atrybucją danej grupy - a należące do kontrastującej ideologii, czyli do sfery centralnej atrybucji innej grupy - są przez nią odrzucane i wywołują silne przeżywanie negatywnych emocji
PRZEŻYWANIE IDEOLOGII
A RÓWNOWAŻENIE STRUKTUR POZNAWCZYCH
Przeżywanie ideologii jest zawsze związane z konkretną sytuacją komunikacyjną - zatem na wyzwalane emocje wpływa również stosunek do osoby głoszącej poglądy lub zachowującej się zgodnie/niezgodnie z systemem centralnych wartości (ideologią) określonej grupy
Gdy zachowanie lub poglądy kogoś, kogo akceptujemy kontrastują z naszymi centralnymi wartościami, to przeżywamy dyskomfort i staramy się wyjaśnić przyczyny takiego zachowania, a gdy kontrastują z naszymi słabszymi atrybucjami, jesteśmy skłonni do zrobienia korekty w naszych poglądach
Ale gdy kogoś nie akceptujemy, to jego, kontrastujące z naszymi, poglądy czy zachowania od razu odrzucamy, czemu towarzyszy przeżywanie złości / wściekłości itp.
Działa tu zasada dysonansu poznawczego: porównanie sądu aksjologicznego lub zachowania z wyznawaną ideologią - stwierdzenie zgody / niezgody ze swoimi przekonaniami
aprobata / sprzeciw Ⴎ
przy sprzeciwie dysonans emocji
łagodzenie dysonansu ( czyli równoważenie struktur poznawczych)
odrzucenie lub korekta własnych przekonań
porównanie z własnym systemem wartości |
zgoda z własnym systemem wartości (przeżywanie radości, satysfakcji itp.) → aprobata |
|
|
niezgoda z własnym systemem wartości (przeżywanie dyskomfortu, złości, wściekłości itp.) → sprzeciw → dysonans emocji → dążenie do usunięcia dysonansu |
korekta własnego systemu wartości |
|
|
odrzucenie i wzmocnienie własnego systemu wartości |
Świadomość przeżywania ideologii - kluczem do badań nad skutecznością słowa
Wyszukiwarka