1. Co to są metadane? Wymienić ich rodzaje.

- metadane są to inaczej dane o danych, informacje o zbiorach danych inaczej mówiąc charakterystyka zbiorów danych. Pozwalają ustalić odpowiedzi na pytania: co, kto, dlaczego, kiedy, jak, metadane używane w geodezji zawierają dodatkowo informacje o geograficznym odniesieniu opisywanych danych i odpowiadają na pytanie gdzie? Podstawowym celem opracowania bez metadanych, realizowanych w procesie tworzenia SDI jako tzw. Serwery katalogowe lub inaczej katalogi metadanych, jest możliwość uzyskania więcej informacji w Internecie oraz oceny jej przydatności do konkretnego zadania. W zależności od celu do jakiego są wykorzystywane metadane dzielimy na: - metadane wyszukania - służące do wybierania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika o określonych wymaganiach i obejmują: - nazwę i opis zbioru danych - podstawowe przeznaczenie i zakres stosowania danych - datę pozyskania danych i ich aktualizacji - producenta, dostawcę i głównych użytkowników danych - obszar, do którego dane się odnoszą (współrzędne lub ID obszaru) - strukturę zbiorów i sposób dostępu do danych - metadane rozpoznania - zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze, które umożliwiają - ocenę jakości danych - określenie przydatności zbioru danych pod względem wymagań użytkownika - nawiązanie kontaktu z dysponentem danych w celu uzyskania dalszych informacji a w szczególności informacji na temat warunków korzystania z danych. - metadane stosowania - określają te właściwości zbioru, które są potrzebne do: - odczytania danych oraz ich transferu - interpretacji danych i praktycznego korzystania z nich w aplikacji użytkownika

2. Co to jest SIP?

Pojęcie System Informacji Przestrzennej- SIP (ang. Geographical Information System - GIS) używane jest dla określenia skomputeryzowanego systemu, umożliwiającego zbieranie, zapisywanie i integrację danych przestrzennych pochodzących z różnych źródeł oraz operowanie, analizę i prezentację (wizualizację) tych danych związanych z określoną lokalizacją w środowisku geograficznym. Jego użytkownicy mogą łączyć opracowane przez siebie modele zjawisk z danymi zawartymi w systemie i poszukiwać odpowiedzi na różne pytania dotyczące:

1. identyfikacji obiektów,

2. położenia obiektów,

3. tendencji,

4. optymalnej drogi,

5. układu,

6. oraz modeli.

Podstawową funkcją SIP jest wspomaganie decyzji.

Systemem informacji przestrzennej (SIP) nazywa się system pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania danych zawierających informacje przestrzenne oraz towarzyszące im informacje opisowe o obiektach wyróżnionych w części przestrzeni objętej działaniem systemu.

Dzielimy na:

- systemy informacji o terenie (SIT) - operujące informacją pierwotną (uzyskaną na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych lub na podstawie wielkoskalowych zdjęć lotniczych) pod względem dokładności odpowiadającą mapom wielkoskalowym (skale większe od 1:5000),

- systemy informacji geograficznej (GIS) operujące informacją wtórną (przetworzoną), pod względem dokładności i szczegółowości odpowiadającą mapom średnio i małoskalowym, (skala 1:10 000 i mniejsze).

-SIP udostępnia mechanizmy wprowadzania, gromadzenia i przechowywania danych przestrzennych oraz zarządzania nimi, zapewnia ich integralność i spójność oraz pozwala na ich wstępną weryfikację.

-Na podstawie zgromadzonych w systemie danych możliwe jest przeprowadzenie specyficznych analiz opierających się m.in. na relacjach przestrzennych między obiektami.

-Wyniki analiz przestrzennych i operacji charakterystycznych dla programów bazodanowych przedstawione mogą być w postaci opisowej (tabelarycznej) lub graficznej (mapa, diagramy, wykresy, rysunki), stąd cechą SIP jest wizualizacja i udostępnianie informacji przestrzennych w żądanej postaci.

3. Różnice pomiędzy SIT i SIG.

Kryterium wyróżniającym SIT jest nie tylko dokładność, szczegółowość danych zawartych w bazie danych systemu. Charakterystyczny dla SIT jest aspekt instytucjonalny, uwzględniający ogół zależności prawnych, politycznych, ekonomicznych i społecznych, związanych z funkcjonowaniem systemu, a także aspekt organizacyjny, obrazujący zależność między środkami technicznymi, zasobami informacyjnymi oraz użytkownikami wykorzystującymi system.

Zgodnie z definicją podaną przez Międzynarodową Federację Geodetów „SIT jest narzędziem do podejmowania prawnych, administracyjnych i gospodarczych decyzji oraz pomocą w planowaniu i rozwoju. Składa się on z bazy danych zawierającej dane przestrzenne dotyczące określonego obszaru oraz procedur i technik dla systematycznego zbierania, aktualizacji i udostępniania tych danych”

- systemy informacji o terenie (SIT) operujące informacją pierwotną (uzyskaną na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych lub na podstawie wielkoskalowych zdjęć lotniczych) pod względem dokładności odpowiadającą mapom wielkoskalowym (skale większe od 1:5000),

- systemy informacji geograficznej (GIS) operujące informacją wtórną (przetworzoną), pod względem dokładności i szczegółowości odpowiadającą mapom średnio i małoskalowym, (skala 1:10 000 i mniejsze).

4. Struktura i zadania służby geodezyjnej. Służbę Geodezyjną i Kartograficzną stanowią: organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego:

• Główny Geodeta Kraju,

• wojewoda wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego jako kierownika inspekcji geodezyjnej i kartograficznej, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie;

• organy administracji geodezyjnej i kartograficznej:

• marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety województwa wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego,

• starosta wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego.

Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w szczególności:

• realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii;

• organizowanie i finansowanie prac geodezyjnych i kartograficznych, w tym:

• rejestracji stanów prawnych i faktycznych nieruchomości (kataster),

• pomiarów geodezyjnych i opracowań kartograficznych,

• fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i opracowań fotogrametrycznych,

• wydawania urzędowych map i atlasów terytorium Polski,

• prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie;

• administrowanie państwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym i jego aktualizacja;

• kontrolowanie urzędów, instytucji publicznych i przedsiębiorców w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących geodezji i kartografii;

• opracowanie wytycznych dotyczących powszechnej taksacji nieruchomości i jej nadzorowanie;

• prowadzenie państwowego rejestru granic oraz powierzchni jednostek podziału terytorialnego kraju;

• sporządzanie map topograficznych i tematycznych kraju oraz mapy zasadniczej;

• nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi;

• współpraca z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami krajowymi, międzynarodowymi i regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów;

• inicjowanie prac naukowych i badawczo-rozwojowych w zakresie standardów organizacyjno-technicznych oraz zastosowania metod informatycznych, fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym systemie informacji o terenie;

• prowadzenie spraw związanych z ochroną informacji niejawnych w działalności geodezyjnej i kartograficznej;

• przygotowanie organizacyjno-techniczne i wdrożenie katastru.

5. Różnice pomiędzy mapą rastrową i wektorową.

Mapa rastrowa to bitmapa będąca cyfrową reprezentacją mapy wykonanej w konkretnej skali i odwzorowaniu kartograficznym. Najczęściej tworzona poprzez skanowanie map analogowych (papierowych lub foliowych).Ze względu na stałą rozdzielczość mapy rastrowej nadaje się ona do odwzorowania małych obszarów, dla których nie występuje w stopniu istotnym zniekształcenie charakterystyczne dla wybranego odwzorowania kartograficznego.

Obrazy bitmapowe, zwane również rastrowymi, składają się z siatki ­ czyli rastra ­ małych kwadracików zwanych pikselami. Każdy piksel w obrazie bitmapowym ma swoje miejsce i kolor. Na przykład koło na rysunku obrazu bitmapowego jest zbiorem pikseli położonych w tym miejscu i zabarwionych tak, by sprawiały wrażenie koła. Pracując z obrazami bitmapowymi modyfikuje się grupy pikseli, a nie obiekty i kształty.

Mapa wektorowa - w postaci cyfrowej, której elementy treści opisywane są za pomocą zbiorów punktów o znanych współrzędnych.

Grafika wektorowa składa się z linii prostych i krzywych, zdefiniowanych przez obiekty matematyczne ­ wektory. Wektory opisują grafikę w kategoriach geometrycznych. Jeśli na przykład w programie wektorowym chce się narysować koło, program utworzy je na podstawie wzoru matematycznego opisującego kształt, rozmiar i położenie. Koło można następnie przesuwać oraz zmieniać jego wielkość i kolor, a grafika nie straci przy tym na jakości. Grafika wektorowa nie zależy od rozdzielczości, tzn. nie jest określana przez stałą liczbę pikseli i jest zawsze odtwarzana z maksymalną rozdzielczością dowolnego urządzenia wyjściowego.

6. Co to jest normalizacja baz danych. Wymień i opisz postacie normalne.

Proces przekształcania struktur danych prowadzących do uzyskania struktur relacyjnych (tzw. 1NF, 2NF i 3NF). Podstawowy zabieg przy przechodzeniu od struktury encja-związek do struktury relacyjnej.

Proces obejmuje:

- eliminację atrybutów powtarzalnych poprzez zastąpienie ich odrębnymi relacjami;

- „spłaszczenie” struktury danych poprzez eliminację atrybutów złożonych;

- zastąpienie związków relacjami;

- ustalenie pierwotnych i obcych kluczy, które reprezentują związki semantyczne;

-wyeliminowanie niepożądanych zależności (np. funkcyjnych) pomiędzy kolumnami relacji poprzez wprowadzenie nowych relacji.

Pierwsza postać normalna:

Reprezentacja danych zgodnie z którą wszystkie dane są zapisane w postaci tablic (relacji) o określonej liczbie kolumn i określonej liczbie wierszy;

- Elementy tablic muszą być wartościami atomowymi (bez struktury) i nie mogą być odsyłaczami do wierszy tablicy - domeny atrybutów są skalarne;

- W ramach tablicy wiersze nie mogą się powtarzać;

Pierwsza forma normalna jest podstawowym założeniem modelu relacyjnego

Druga Postać normalna :

Relacja jest w drugiej postaci normalnej, jeśli jest w pierwszej postaci normalnej, a ponadto wszystkie jej atrybuty zależą od całego klucza kandydującego.

Relacja nie jest w drugiej formie normalnej, jeżeli jej klucz składa się z dwóch lub więcej atrybutów, i pewien nie-kluczowy atrybut znajduje się w zależności funkcyjnej od części klucza

Trzecia postać normalna

- Relacja jest w trzeciej postaci normalnej, jeśli jest w drugiej postaci normalnej, a ponadto wszystkie atrybuty niekluczowe są wzajemnie niezależne.

- Relacja znajduje się w trzeci formie normalnej, jeżeli nie zawiera tranzytowych zależności funkcyjnych, tj. takich trzech atrybutów A, B, C, że zachodzi A Ⴎ B oraz B Ⴎ C.

7. Zastosowania Systemów Informacji Przestrzennej.

Szeroką grupę zastosowań GIS stanowi wszelkiego typu ewidencja - gruntów, budynków, a ogólnie rzecz biorąc: wszelkiego rodzaju zasobów. Szczegółowe informacje tego typu wykorzystują urbaniści, geodeci, konstruktorzy. Zastosowanie warstwowej organizacji map umożliwia łatwą modyfikację jedynie wybranych obiektów, bez konieczności przerysowywania całej mapy. Komputerowa ewidencja własności gruntów z powodzeniem może zastąpić tradycyjną, prowadzoną za pomocą rejestrów i map geodezyjnych (katastralnych).

Inną grupę zastosowań stanowi wykorzystanie GIS do przetwarzania informacji o lokalizacji wszelkiego rodzaju zjawisk, zwłaszcza tych cechujących się znaczną zmiennością w czasie. GIS są bardzo wygodnym zjawiskiem w rejestracji poziomów emisji wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń. Dla potrzeb monitoringu środowiska naturalnego akwizycja danych dla GIS może być prowadzona z wykorzystaniem zdalnych czujników i urządzeń pomiarowych sterowanych komputerowo. W tej grupie zastosowań mieści się również wykorzystanie GIS do analizy i obrazowania danych o charakterze statystycznym, takich jak np. zagrożenie przestępczością, występowanie chorób, struktura użytkowania gruntów.

GIS mogą również być bardzo wygodnym narzędziem do przetwarzania danych o infrastrukturze technicznej terenu, tj. o sieciach wodociągowych, gazowniczych, energetycznych, liniach komunikacyjnych. Dane tego typu wymagają częstych modyfikacji. Ponadto wymagana jest ich duża dokładność i aktualność. GIS umożliwiają spełnienie tych wymagań. ten obszar zastosowań związany jest z technologią zwaną (Automated Mapping / Facilities Management), czyli w skrócie AM/FM.

ZASTOSOWANIA GIS

Technologia GIS znajduje zastosowanie wszędzie tam gdzie stajemy twarzą w twarz z zagadnieniami typu [Myr97]:

• urzędy administracji lokalnej - do zarządzania gruntami oraz nieruchomościami, planowania przestrzennego, podejmowania decyzji prawnych, lokalizacyjnych

• administracje budynków - do inwentaryzacji, wyszukiwanie budynków o określonych cechach

• urzędy statystyczne - wykonywanie statystycznych zestawień przestrzennych

• służby ratownicze - szybka lokalizacja wypadku czy pożaru, określanie stref zagrożenia, znajdowanie najkrótszej drogi dla karetki

• wojsko - logistyka

• ośrodki geodezyjno kartograficzne - tworzenie map tematycznych

• ochrona środowiska - prognozowanie, podejmowanie decyzji, analiza zniszczeń, zarządzanie parkami narodowymi

• geologia, archeologia, sejsmologia, archeologia

• leśnictwo i rolnictwo

• mapy terenu leśnego z podziałem na drzewostan, mapy upraw, mapy gleb rolniczych

• agencje obrotu nieruchomościami - ewidencja nieruchomości

• agencje marketingowe - analizy rynkowe, planowanie kampanii reklamowych

• firmy handlowe - analiza rynku zbytów, planowanie rozmieszczenia oddziałów, optymalizacja tras dostaw

• architektura

• turystyka

• zakłady ubezpieczeniowe - analiza zdarzeń na różnych obszarach, obserwacja zmienności natężenia danego zjawiska w zależności od położenia

• porty lotnicze

• organizacje międzynarodowe - ONZ, OECD, UNESCO, FAO

• firmy transportowe - optymalizacja tras przejazdów, śledzenie ruchu pojazdów

• zarządzanie sieciami przesyłowymi - rurociągi gazowe, wodociągi, kanalizacja, sieci energetyczne i telekomunikacyjne, drogi, koleje

8. Produkty Państwowego Zasobu Geodezyjnego.

Państwowy Zasób Geodezyjny i Kartograficzny - Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny służy gospodarce narodowej, obronności państwa, nauce, kulturze i potrzebom obywateli.

• Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, składający się z zasobu centralnego, zasobów wojewódzkich i zasobów powiatowych, stanowi własność Skarbu Państwa i jest gromadzony w ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

• Do zasobu wchodzą dane z Centralnego, Wojewódzkiego i Powiatowego zasobu geodezyjno - kartograficznego i wchodzi w ich skład dokumentacja w postaci: - podstawowych oraz osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych - system informacji o terenie zasilany danymi z baz danych WODGiK oraz PODGiK -Państwowy rejestr Granic -Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - rejestr geodetów uprawnionych WODGiK: - BDO - zdjęcia lotnicze i ortoobrazy -TBD - mapy topograficzne, sozologiczne i hydrograficzne -Vmap 2 - mapa granic leśno-rolnych -mapa glebowo-rolnicza -PRG - rejestr robót wykonanych w ramach Terenowego Funduszu Ochrony Terenów rolnych - plany kompleksowej przebudowy wsi PODGiK: Wydział Geodezjii, kartografii i katastru: - EGiB - mapa zasadnicza -mapa glebowa - mapa topograficzna -mapa glebowo - rolnicza Wydział Ochrony Środowiska, rolnictwa i leśnictwa - mapa sozologiczna - wykaz wydanych decyzji dotyczących wody powietrza i odpadów - dane z banku Hyro - mapy topograficzne Wydział Gospodarki Nieruchomościami i Mienia Powiatu: - Baza danych o nieruchomościach Skarbu Państwa -Baza danych o nieruchomościach stanowiących własność powiatu

• Gromadzenie i prowadzenie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, kontrola opracowań przyjmowanych do zasobu oraz udostępnianie tego zasobu zainteresowanym jednostkom oraz osobom prawnym i fizycznym należy do:

• Głównego Geodety Kraju - w zakresie zasobu centralnego;

• marszałków województw - w zakresie zasobów wojewódzkich;

• starostów - w zakresie zasobów powiatowych.

• Nadzór nad prowadzeniem państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego należy do Głównego Geodety Kraju, a w zakresie zasobów powiatowych i wojewódzkich także do wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego.

• Wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego i uzgadnianiem usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu oraz związanych z prowadzeniem krajowego systemu informacji o terenie, udzielanie informacji, a także wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego jest odpłatne.

• Co to jest klucz obcy i klucz główny?

Klucze tabeli

• Zaleta systemu obsługi relacyjnych baz danych polega na zdolności do szybkiego wyszukiwania i kojarzenia informacji przechowywanych w odrębnych tabelach.

• Realizacja tego celu wymaga obecności w tabeli pola lub ich zestawu jednoznacznie identyfikującego każdy rekord zapisany w tabeli.

• Pole to lub ich zestaw nosi nazwę klucza podstawowego tabeli (primary key).

• Po zdefiniowaniu w tabeli klucza podstawowego, nie będzie można w jego pole wprowadzić wartości już istniejącej w tabeli ani wartości Null (pustej).

Najważniejsze typy klucza podstawowego:

• klucze podstawowe jednopolowe

• klucze podstawowe wielopolowe - gdy żadne z pól nie gwarantuje, że wartości w nim zawartych będą unikatowe

• klucze typu „autonumeracja” - licznik zwiększany automatycznie przy dodawaniu nowego rekordu

• Relacje opisują sposób powiązania informacji zawartych w wielu tabelach.

• Relacja - związek ustanowiony pomiędzy wspólnymi polami (kolumnami) w dwóch tabelach

• Relacja działa poprzez dopasowanie danych w polach kluczowych — zwykle są to pola o tej samej nazwie w obu tabelach. W większości przypadków dopasowywane pola to klucz podstawowy z jednej tabeli, który dostarcza unikatowego identyfikatora dla każdego rekordu, oraz klucz obcy w drugiej tabeli.

Klucz obcy (foreign key) - jedno lub kilka pól (kolumn) tabeli, które odwołują się do pola lub pól klucza podstawowego w innej tabeli.

Klucz obcy wskazuje sposób powiązania tabel relacjami

• typy danych w polach klucza podstawowego i obcego muszą być zgodne

• nazwy pól klucza podstawowego i obcego nie muszą być identyczne

Aby program bazy danych mógł powiązać informacje przechowywane w różnych tabelach, każda tabela w bazie danych musi zawierać pole lub zbiór pól, które jednoznacznie określają każdy rekord. Takie pole lub zbiór pól nazywany jest kluczem podstawowym.

• Klucz podstawowy (primary key) - jedno lub więcej pól, których wartości w sposób jednoznaczny identyfikują dany rekord w tabeli. Klucz podstawowy nie może być pusty (NULL) i zawsze musi mieć indeks unikatowy

10. Wymień i opisz zadania SIP.

SIP udostępnia mechanizmy wprowadzania, gromadzenia i przechowywania danych przestrzennych oraz zarządzania nimi, zapewnia ich integralność i spójność oraz pozwala na ich wstępną weryfikację.

Na podstawie zgromadzonych w systemie danych możliwe jest przeprowadzenie specyficznych analiz opierających się m.in. na relacjach przestrzennych między obiektami.

Wyniki analiz przestrzennych i operacji charakterystycznych dla programów bazodanowych przedstawione mogą być w postaci opisowej (tabelarycznej) lub graficznej (mapa, diagramy, wykresy, rysunki), stąd cechą SIP jest wizualizacja i udostępnianie informacji przestrzennych w żądanej postaci.

Cztery podstawowe funkcje dla systemów SIP:

1. wprowadzanie danych

- pozyskiwane danych przestrzennych w drodze:

- pomiarów terenowych,

- trójwymiarowej digitalizacji fotogrametrycznej (stereodigitalizacji) oraz innych metod fotogrametrii teledetekcji,

- transferu danych z innych systemów,

- digitalizacji, skanowania i wektoryzacji map,

- wykorzystania innych materiałów archiwalnych (niekartometrycznych jak szkice, zarysy, wykazy, itp.).

- wprowadzanie danych opisowych:

- w trybie interaktywnym lub wsadowym,

- wprowadzanie manualne związków topologicznych lub ich automatyczne generowanie,

- wykrywanie błędów i redagowanie danych przestrzennych:

- kontrolowanie danych przestrzennych pod względem formalnym, tj. pod względem formatu i dopuszczalnych wartości,

- automatyczne wykrywanie błędów topologicznych, ich sygnalizowanie i możliwość interaktywnego usuwania,

- interaktywna edycja obiektów (usuwanie, modyfikacja),

- wykrywanie błędów i redagowanie danych opisowych:

- kontrolowanie danych opisowych pod względem formalnym,

- wykrywanie brakujących opisów,

- wyszukiwanie i modyfikacja grupy danych, interaktywna edycja danych opisowych

2. zarządzanie danymi

Zarządzanie danymi można określić jako zespół procesów, których głównym celem jest utrzymanie w należytym stanie zasobów informacyjnych systemu. Aby ten cel osiągnąć dane muszą być sprawdzane i korygowane przed wejściem do systemu, a sposób ich przechowywania powinien uwzględniać niezbędne zabezpieczenia przez fizycznym uszkodzeniem lub dostępem osób nieupoważnionych. Istotną rzeczą jest również, aby zastosowane struktury danych oraz mechanizmy wyszukiwania zapewniły użytkownikowi sprawne udostępnianie informacji. Wśród funkcji przechowywania i zarządzania danymi wyodrębniamy następujące zadania szczegółowe:

- określanie praw dostępu poszczególnych użytkowników,

- wyszukiwanie danych z zastosowaniem różnych warunków,

- kontrola poprawności,

- archiwizacja danych.

3. przetwarzanie danych

- konwersje i zmiany struktury danych:

- automatyczne lub interaktywne łączenie dwóch fragmentów bazy z uzgodnieniem styków,

- generalizacja,

- generowanie warstwie na podstawie regularnej lub nieregularnej siatki punktów terenowych,

- wygładzanie linii przez aproksymację jej przebiegu linia krzywą,

- transformacje:

- transformacja danych wektorowych lub rastrowych do układu określonego współrzędnymi punktów łącznych,

- obliczanie współrzędnych w różnych odwzorowaniach kartograficznych,

- analiza przestrzenna:

- nakładanie warstw,

- agregowanie,

- tworzenie obszarów buforowych,

- wyznaczanie pola części wspólnej obszarów,

- analiza sieciowa,

- obliczanie i bilansowanie objętości mas ziemnych,

- wykonywanie przekrojów powierzchni oraz analiza widoczności,

- analiza statystyczna:

- ocena dokładności danych,

- analiza regresji i wariancji

4. udostępnianie danych

- funkcje ogólne:

- wykonywanie rysunków na monitorach graficznych, ploterach i drukarkach,

- wykonywanie kopii obrazu wyświetlanego na ekranie,

- określenie znaków umownych, kolorów,

- generowanie zestawień i wyrysów,

- przekazywanie danych w ustalonych formatach zapisu,

-sporządzanie mapy:

- automatyczny wybór sposobu symbolizacji w zależności od obiektu z możliwością interaktywnej modyfikacji,

- interaktywne umieszczanie, tytułów, legend, i opisów map,

- automatyczne umieszczanie nazw z możliwością ich interaktywnego przesuwania.

11. Sposoby zarządzania informacją w systemach CAD.

Zarządzanie treścią w systemach CAD:

-podział treści mapy na pliki (jeden plik aktywny - edytowalny, pozostałe referencyjne - możliwość podglądu),

-podział na warstwy, jedna warstwa aktywna,

-możliwość przypisania numerom warstw nazw,

-możliwość zarządzania plikami referencyjnymi,

-możliwość wyboru warstw widocznych, -możliwość zarządzania atrybutami wyświetlania w poszczególnych oknach (widokach) mapy,

-wspomaganie zarządzanie przez pisanie specjalistycznych programów, unikalnych dla konkretnego rozwiązania.

12. Co to jest transakcja w bazach danych. Podaj przykłady transakcji.

Transakcje

Domyślnie wszystkie instrukcje są wykonywane od razu po ich wprowadzeniu - zmiana danych w bazie. W pewnych sytuacjach nie chcemy aby wykonywane operacje modyfikowały fizyczny zbiór danych.

Tryb transakcji - wprowadzane operacje zostaną wykonane dopiero po podaniu odpowiedniej komendy. MySQL obsługuje kilka typów tabel, nie wszystkie umożliwiają przeprowadzanie transakcji.

START TRANSACTION - rozpoczęcie transakcji

Kolejne operacje są zapamiętywane, ale nie są wykonywane.

COMMIT - wykonanie operacji z całej transakcji

ROLLBACK - cofnięcie do początku transakcji

Niektóre komendy automatycznie wykonują COMMIT, np. CREATE INDEX, DROP INDEX, DROP TABLE, DROP DATABASE, ALTER TABLE, RENAME TABLE, TRUNCATE

Możliwe jest ustawienie w trakcie transakcji punktów zapisu za pomocą komendy

SAVEPOINT nazwa - Wykonanie komendy

ROLLBACK TO SAVEPOINT nazwa - powoduje cofnięcie do punktu zapisu o podanej nazwie

COMMIT nadal wykonuje całą transakcję.

MySQL obsługuje różne standardy zapisywania tabel.

Typy nie udostępniające mechanizmu transakcji:

MyISAM (domyślny), ISAM (stary), HEAP, MERGE

Typy udostępniające mechanizm transakcji i blokowania:

InnoDB, BDB

Indeks pełnego tekstu (FULLTEXT) działa tylko w tabelach MyISAM.

13. Wymień i scharakteryzuj operatory przestrzenne i logiczne.

Operatory używane w instrukcji SELECT ... WHERE:

• porównania: = <> < > <= >= <=>

• logiczne:

AND - operator logiczny łączący warunki, przykład działania:

SELECT `id`, `nazwisko` FROM `nba` WHERE `punkty` > 100 AND `mistrzostwa` > 50

W powyższym przykładzie wybrane zostaną wszystkie rekordy, w których wartość pola punkty będzie większa od 100 i wartość pola mistrzostwa będzie większa od 50 - obydwa warunki muszą być spełnione.

OR - operator logiczny "lub" wymagający spełnienia przynajmniej jednego z warunków. Przykła

SELECT `id`, `nazwisko` FROM `nba` WHERE `punkty` >= 100 OR `mistrzostwa` >= 50

Wybrane zostaną tylko te rekordy, w których wartość pola punky jest większa lub równa 100 lub wartość pola mistrzostwa jest większa lub równa 50 - jeden z dwóch warunków musi być spełniony.

IN - operator sprawdzający przynależność elementu do zadanego zbioru. Elementy zbioru podaje się w nawiasach okrągłych i wymienia po przecinkach. Przykład:

SELECT `id`, `nazwisko` FROM `nba` WHERE `id` IN (1,2,3)

Wybrane zostaną wszystkie rekordy, których pole id będzie równie 1, 2 lub 3. Czyli faktycznie wybrane zostaną trzy rekordy o z polami id o wartościach podanych w nawiasach okrągłych.

W przypadku gdy mamy do czynienia ze zbiorem ciągłym lepiej będzie wykorzystać operator:

BETWEEN - operator sprawdzający przynależność elementu do danego przedziału. Przykład:

SELECT `id`, `nazwisko` FROM `nba` WHERE `id` BETWEEN 1 AND 5

Wybrane zostaną wszystkie rekordy, których pole id będzie z przedziału 1 do 5.

NOT - operator zaprzeczenia. Możemy go łączyć z innymi operatorami np "NOT BETWEEN" czy "NOT IN". Przykład: SELECT `id`, `nazwisko` FROM `nba` WHERE `id` NOT BETWEEN 1 AND 5

Wybrane zostaną wszystkie rekordy, których pole id będzie z poza przedziału 1 do 5.

Łącząc powyższe operatory moglibyśmy np. wyszukać wszystkich zawodników z naszej tabeli, którzy grają co najmniej 10 do maksymalnie 15 lat i w tych mistrzostwach zdobyli już co najmniej 20 punków. Konstrukcja taka wyglądałaby następująco:

SELECT `id`, `nazwisko` FROM `nba` WHERE `lata` BETWEEN 10 AND 15 AND `punkty` > 20

• IS NULL, IS NOT NULL

• expr BETWEEN min AND max (NOT BETWEEN)

• expr IN (lista) (NOT IN)

ZWIĄZKI (RELACJE) PRZESTRZENNE - w standardowych bazach danych relacyjnych związki między obiektami są realizowane przez użycie kluczy głównych i obcych a w baza danych przestrzennych wymaga analizy współrzędnych obiektów lub zapisu złożonych zależności topologicznych między obiektami. Liczba związków w bazie danych przestrzennych jest o wiele większa niż w standardowej bazie relacyjnej. Najczęściej definiuje się następujące grupy relacji przestrzennych: - relacje topologiczne opisujące sąsiedztwa, zawierania i nakładania się obiektów, charakteryzujące się niezmiennością w takich transformacjach jak skalowanie czy rotacja np. sąsiaduje,zawiera

- relacje metryczne bazujące na obliczeniach dokonywanych na współrzędnych obiektów, dla których jest określana relacja typu: w promieniu, w obrębie, poza, pomiedzy Poprawnie zdefiniowane relacje przestrzenne pozwalają na wymuszenie więzów integralności przestrzennej oraz na wykonaniu zapytań przy użyciu operatorów przestrzennych, przy pomocy języka

- relacje określające wzajemne orientację przestrzenną obiektów określone często terminem relacji kierunku np. na północ, na południe, na pólnocny wschód - inne trudniejsze do zdefiniowania relacje, określające wzajemne położenie obiektów zwykle w sposób mniej precyzyjny np. z przodu, z tyłu, poniżej, ponad, z lewej, z prawej, pobliżu, blisko, daleko,… Poprawnie zdefiniowane relacje przestrzenne pozwalają na wymuszenie więzów integralności przestrzennej oraz na wykonaniu zapytań przy użyciu operatorów przestrzennych, przy pomocy języka SQL.

14. Wymień i opisz rodzaje związków w bazach danych. Podaj przykłady wymienionych związków.

Relacja „jeden do wielu”

Relacja pomiędzy tabelami „jeden do wielu” (one-to-many):

• rekord w tabeli A może mieć wiele dopasowanych do niego rekordów z tabeli B, ale rekord w tabeli B ma tylko jeden dopasowany rekord w tabeli A

• najczęściej występujący typ relacji

Przykład:

• do jednego wykonawcy przypisanych jest wiele płyt CD

• każda płyta CD ma tylko jednego autora

Relacja „wiele do wielu”

Relacja pomiędzy tabelami „wiele do wielu”
(many-to-many)

• Rekord w tabeli A może mieć wiele dopasowanych do niego rekordów z tabeli B i tak samo rekord w tabeli B może mieć wiele dopasowanych do niego rekordów z tabeli A.

• Jest to możliwe tylko przez zdefiniowanie trzeciej tabeli (nazywanej tabelą łącza), której klucz podstawowy składa się z dwóch pól — kluczy obcych z tabel A i B.

• Relacja wiele-do-wielu jest w istocie dwiema relacjami jeden-do-wielu z trzecią tabelą.

Relacja „jeden do jednego”

Relacja pomiędzy tabelami „jeden do jednego”
(one-to-one)

• W relacji jeden-do-jednego każdy rekord w tabeli A może mieć tylko jeden dopasowany rekord z tabeli B, i tak samo każdy rekord w tabeli B może mieć tylko jeden dopasowany rekord z tabeli A.

Ten typ relacji spotyka się rzadko, ponieważ większość informacji powiązanych w ten sposób byłoby zawartych w jednej tabeli. Relacji jeden-do-jednego można używać do podziału tabeli z wieloma polami, do odizolowania długiej tabeli ze względów bezpieczeństwa, albo do przechowania informacji odnoszącej się tylko do podzbioru tabeli głównej

15. Wymień i opisz rodzaje danych.

Pomimo różnorodności celów przetwarzania, we wszystkich systemach informacji przestrzennej punktem wyjścia są dane określające lokalizację obiektów geograficznych. Podzielono je na kilka części, reprezentujących różne rodzaje danych:

-dane przestrzenne - mogą one zawierać informacje zarówno o kształcie i lokalizacji bezwzględnej poszczególnych obiektów w wybranym układzie odniesienia, jak też o ich rozmieszczeniu wzajemnym względem innych obiektów (topologia),

-dane opisowe (zwane także danymi atrybutowymi) - opisujące cechy ilościowe lub jakościowe obiektów geograficznych nie związane z ich umiejscowieniem w przestrzeni,

-dane graficzne - określające sposób prezentacji na mapie, zawierające bibliotekę symboli punktowych, liniowych i powierzchniowych

16. Co to jest EGiB?

REFERENCYJNE BAZY DANYCH PRZESTRZENNYCH SŁUŻBY GEODEZYJNEJ I KARTOGRAFICZNEJ - przez pojecie referencyjnej bazy danych przestrzennych najczęściej rozumie się aktualne geoprzestrzenne dane stosowane przez większość użytkowników GIS w celu identyfikowania obiektów i zjawisk. Dostarczanie takich danych jest jednym z celów państwowej służby geodezyjnej i kartograficznej. - EWIDENCJA GRUNTÓW I BUDYNKÓW EGiB - kataster jako oparty na działkach zaktualizowany system informacji o terenie, zawierający zapis udziałów we własności nieruchomości. Zwykle zawiera opis geometryczny działek gruntowych, powiązany z innymi zapisami określającymi rodzaj udziałów, własność lub kontrole nad udziałami, często wartość działki i ulepszeń na niej wprowadzonych. Istotną cechą katastru jest, że jest systemem informacji o terenie pozwalającym na jednoznaczne umiejscowienie posiadania własności w przestrzeni. Kataster może być oparty na transakcjach (rejestracja samego aktu transakcji). Model katastru w Polsce, ukształtowany przez trzech zborców przetrwał do czasów powojennych. W 1947 roku wydano dekret o katastrze gruntowym i budynkowym a w 1955 roku o ewidencji gruntów i budynków. Obecnie rolę katastru pełni EGiB w powiązaniu z systemem ksiąg wieczystych ( nr księgi wieczystej zapisany jest jako atrybut działek ewidencyjnych a identyfikator geodezyjny - nr działki zapisany w księdze wieczystej). EGiB składa się z części opisowej (informacje na temat działek, budynków, lokali, osób fizycznych i prawnych, udziałów własności i władania) i geometrycznej (zlokalizowane jednoznacznie w przestrzeni punkty graniczne, linie granic działek) i każdy obiekt ewidencyjny ma indywidualny identyfikator geodezyjny. Prowadzenie EGiB jest zadaniem rządowym powierzonym samorządom z reguły powiatom. EGiB jest jawna i można uzyskać urzędowy wypis lub wyrys. Część graficzna przez lata przekształciła się w bazę danych gdzie mapa jest tylko procesem wizualizacji danych. Dane W EGiB mają charakter prawny i Duzy nacisk kładzie się na bezpieczeństwo danych, procedury ich wprowadzania , modyfikacji czy obsługa długich transakcji. W urzędach powiatowych z EGiB korzystają np. wydziały urbanistyki, architektury i budownictwa do ustalenia stron postępowania przy pozwoleniu na budowę czy wydziały gospodarki nieruchomościami i minia powiatu do stworzenia bazy daych o nieruchomościach stanowiących własność powiatu. Natomiast w urzędach miast i gmin wykorzystywany jest np. naliczania podatków od nieruchomości, rolnego albo leśnego, naliczanie opłat za wieczyste użytkowanie gruntów komunalnych, wydawanie decyzji o warunkach zabudowy. Dane wykorzystywane są też przez projektantów, architektów, geodetów, rzeczoznawców

17. Co to są sieci semantyczne?

Charakterystyka Sieci Semantycznych

Tak samo jak Internet, Sieć Semantyczna (SS) będzie się charakteryzować silną decentralizacją. Rozproszone systemy operujące w SS, działające dla potężnych korporacji jak i zwykłych użytkowników będą dostarczały szereg inteligentnych usług, niemożliwych do zrealizowania w dzisiejszym WWW. Sieci Semantyczne umożliwią automatyczny dostęp do informacji oparty na semantycznych metadanych, umożliwiających przetwarzanie i rozumienie (wykorzystując techniki z dziedziny AI ) informacji przez maszyny. Udostępnienie maszynom możliwości operowania na poziomie semantyki umożliwi stworzenie sieci, która dostarczy nowy i niespotykany poziom wyrafinowanych usług. Powstanie ogromna sieć wiedzy, wzbogacona o możliwość inteligentnego przetwarzania tych informacji przez maszyny. Różne zautomatyzowane usługi będą w stanie pomóc użytkownikowi wykonać skomplikowane zadania poprzez dostęp do informacji rozumianej przez maszyny. Ten proces w fazie końcowej stworzy ogromny system wiedzy, z różnego rodzaju wyspecjalizowanymi usługami wnioskującymi (reasoning services) &#8211; systemami, które będą nam pomagały niemalże w każdym aspekcie naszego życia i staną się tak niezastąpione, jak dostęp do elektryczności dzisiaj. Autorem i pomysłodawcą SS, jako sukcesora dzisiejszego internetu jest sam twórca WWW &#8211; Tim Berners-Lee, aktualnie dyrektor konsorcjum WWW (W3C), które z pomocą wielu firm software&#8217;owych oraz ośrodków badawczych pracuje nad przyszłością internetu. Od kiedy pojęcie oraz idea Sieci Semantycznych została zaproponowana przez Tima w 1999, została ona określona jako najbardziej obiecująca technologia internetowa, która pozwoli zrewolucjonizować informatykę.

18. Podaj przykłady 3 zapytań w języku SQL.

Grupowanie. Zliczenie powierzchni działek w obrębach.

SELECT działki. [numer obrębu], SUM(Powierzchnia) as [suma powierzchni działek]

FROM Działki

GROUP BY [numer obrębu]

Osoby które mają działkę (imię, nazwisko, numer działki)

SELECT właściciele.Nazwisko, właściciele.Imię, Posiada.[Numer Działki]

FROM właściciele INNER JOIN Posiada ON właściciele.Pesel = Posiada.Pesel

WHERE (((Posiada.Pesel)=[właściciele].[pesel]));

Właściciele na literę K (imię, nazwisko, pesel)

SELECT właściciele.Nazwisko, właściciele.Imię, właściciele.Pesel

FROM właściciele

WHERE (((właściciele.Nazwisko) Like "K*"));

Działki powierzchnia większa od…

SELECT właściciele.nazwisko, właściciele.imię, działki.[numer działki], działki.[numer obrębu], działki.powierzchnia FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu]=Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer obrębu]=Posiada.[Numer obrębu])) ON właściciele.Pesel=Posiada.Pesel WHERE działki.[numer obrębu]=1 And działki.powierzchnia>200

ORDER BY właściciele.nazwisko, właściciele.imię;

Liczy liczbę działek w obrębie

SELECT działki.[numer obrębu], count(*) AS [liczba działek]

FROM Działki

GROUP BY [numer obrębu];

Wyszukuje wszystkie działki ze Świdnicy

SELECT właściciele.nazwisko, właściciele.imię, działki.[numer działki], działki.miejscowość

FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu] = Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer Działki] = Posiada.[Numer Działki])) ON właściciele.Pesel = Posiada.Pesel

where (((działki.Miejscowość) like "Świdnica"))

group by właściciele.nazwisko, właściciele.imię,działki.[numer działki], działki.miejscowość

Imię, nazwisko, liczba działek

SELECT właściciele.imię, właściciele.nazwisko, count(*) as [liczba działek]

FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu] = Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer Działki] = Posiada.[Numer Działki])) ON właściciele.Pesel = Posiada.Pesel

group by właściciele.imię, właściciele.nazwisko

imię, nazwisko, suma powierzchni działek, ilość działek jaką posiada

SELECT właściciele.imię, właściciele.nazwisko, count(*) as [liczba działek], sum(powierzchnia) as [suma powierzchni działek]

FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu] = Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer Działki] = Posiada.[Numer Działki])) ON właściciele.Pesel = Posiada.Pesel

group by właściciele.imię, właściciele.nazwisko

imię nazwisko ozoby która posiada więcej niż 1 działkę

SELECT właściciele.imię, właściciele.nazwisko, count(posiada.[numer działki]) AS [liczba działek], sum(powierzchnia) AS [suma powierzchni działek]

FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu]=Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer Działki]=Posiada.[Numer Działki])) ON właściciele.Pesel=Posiada.Pesel

GROUP BY właściciele.imię, właściciele.nazwisko

HAVING COUNT ([posiada.numer działki])>1

Działki bez KW

SELECT właściciele.nazwisko, właściciele.imię, działki.[numer działki]

FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu] = Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer Działki] = Posiada.[Numer Działki])) ON właściciele.Pesel = Posiada.Pesel

where działki.[księga wieczysta] not like "*"

działki w KW numer (*)

SELECT właściciele.nazwisko, właściciele.imię, działki.[numer działki], działki.[księga wieczysta]

FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu] = Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer Działki] = Posiada.[Numer Działki])) ON właściciele.Pesel = Posiada.Pesel

where działki.[księga wieczysta] like "*"

max powierzchnia właściciela z danego obrębu

SELECT właściciele.imię, właściciele.nazwisko, działki.[numer działki],działki.[numer obrębu], max(powierzchnia)

FROM właściciele INNER JOIN (Działki INNER JOIN Posiada ON (Działki.[Numer Obrębu] = Posiada.[Numer Obrębu]) AND (Działki.[Numer Działki] = Posiada.[Numer Działki])) ON właściciele.Pesel = Posiada.Pesel

where działki.[numer obrębu]=2

group by działki.[numer obrębu], działki.[numer działki], właściciele.imię, właściciele.nazwisko

19. Czym charakteryzuje się mapa numeryczna? Jakie elementy zawiera?

Systemy wspomagające prowadzenie mapy numerycznej muszą być zdolne do zasilania Systemu Informacji o Terenie następującymi informacjami:

- kod obiektu przy czym dopuszcza się używanie zamiennie kodów literowych i kodów liczbowych

- identyfikator obiektu

- kształt geometryczny obiektu

- lista współrzędnych punktów lokalizujących obiekt w terenie

- przewidziane instrukcją atrybuty obiektu

- źródło danych o położeniu obiektu

- datę utworzenia obiektu

- datę ostatniej modyfikacji obiektu

- numer KERG opracowania, z którego pochodzą dane o obiekcie

Mapa numeryczna - mapa w formie cyfrowej, której obiekty przedstawione są w formie obrazów wektorowych lub rastrowych. Mapa numeryczna może być częścią Systemu Informacji Geograficznej. Pełni wtedy funkcję środka do wizualizacji danych geograficznych zawartych w bazie.

Wprowadzenie technologii informatycznej do działu kartografii zajmującego się tworzeniem map zrewolucjonizowało sposób przedstawiania informacji na mapach oraz przetwarzania tych informacji. Pierwsze mapy numeryczne były wyłącznie zbiorem elementów wektorowych (punktów, linii oraz poligonów). Później, po wdrożeniu obiektowości, wydzielone obiekty mapy numerycznej wiązano z odpowiadającymi im rekordami w bazie danych. W ten sposób ze zwykłego obrazka w komputerze mapa numeryczna stała się ważnym narzędziem w procesach decyzyjnych. Technologia Systemów Informacji Geograficznej rozszerzyła możliwości wykorzystania map numerycznych stosując w nich tematyczne warstwy rastrowe.

Mapę numeryczną można utworzyć kilkoma sposobami z użyciem różnych metod pozyskiwania danych geograficznych:

- geodezyjne pomiary bezpośrednie - po pomiarze terenowym, jego wyniki są wprowadzane do komputera i odpowiednio przetwarzane do postaci mapy numerycznej;

- digitalizacja map kreskowych - polega na przetworzeniu mapy z postaci papierowej do postaci numerycznej z użyciem: digitizera lub skanera. Zeskanowany obraz jest następnie rektyfikowany oraz wektoryzowany na ekranie komputera.

- metody fotogrametryczne - polegają na wykorzystaniu zdjęć lotniczych oraz naziemnych do pozyskiwania danych;

- metody teledetekcyjne - polegają na wykorzystaniu obrazów satelitarnych utworzonych przez specjalne skanery umieszczone na pokładach satelitów.

Funkcje map w GIS: Wizualizacja danych w trakcie wprowadzania danych geometrycznych, Kontrola poprawności i topologii, Wizualizacja wyników przetwarzania danych do oceny wzrokowej, Przygotowywanie wydruków map.

20. Definicja projektu.

Sekwencja działań podjęta z zamierzeniem osiągnięcia unikalnych celów w określonych ramach czasowych.

Wg. Tymczasowy wysiłek podjęty po to, aby stworzyć unikalny produkt lub usługę.

Wg. Prince 2 jest to skoordynowany, zaplanowany i kontrolowany ciąg czynności prowadzący do uzyskania konkretnego, mierzalnego, osiągalnego i określonego w czasie celu ( jednego lub wielu produktów biznesowych).

Różnice pomiędzy projektem działaniami rutynowymi: orientacja na cele, jednorazowość, złożoność, interdyscyplinarność, wyodrębnienie organizacyjne i znaczenie.

21. Co to jest GESUT?

Ewidencja GESUT jest uporządkowanym zbiorem informacji przestrzennych i opisowych o uzbrojeniu terenu i podmiotach nim zarządzających. Zgodnie z prawem geodezyjnym przez uzbrojenie terenu, rozumie się wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia takie jak:

• wodociągowe,

• kanalizacyjne,

• gazowe,

• cieplne,

• telekomunikacyjne,

• elektroenergetyczne i inne.

Ewidencja sieci uzbrojenia terenu obejmuje także budowle podziemne:

• tunele,

• przejścia,

• parkingi,

• zbiorniki itp.

Instrukcja G-7 w swoich definicjach określa, że informacje przestrzenne ewidencjonowane w GESUT, są to współrzędne płaskie (x i y) w układzie współrzędnych przyjętym dla mapy zasadniczej, nie jest to jednak jednoznaczne z długością i szerokością geograficzną. Natomiast informacje opisowe, to informacje zawarte w bazie danych systemu prowadzącego GESUT i każda z nich może być elementem klucza wyszukiwania obiektów. Wśród informacji opisowych rozróżnia się:

• informacje podmiotowe, opisujące właścicieli i administratorów sieci, takie jak: nazwa lub imię i nazwisko, dane adresowe i telekomunikacyjne oraz

• informacje przedmiotowe odnoszące się do obiektów Sieci Uzbrojenia Terenu (SUT) i budowli podziemnych.

W skład danych przedmiotowych wchodzą:

1. dane uwidoczniane na mapie zasadniczej:

1. kod obiektu zawierający rodzaj sieci, typ sieci i kategorię obiektu,

2. identyfikator (kolejny lub strukturalny) uzgodniony z administratorem sieci,

3. funkcja (dotyczy przewodów),

4. współrzędne wysokościowe,

2. oraz dane zawarte tylko w rejestrze:

1. nazwa branżowa,

2. właściciel,

3. administrator,

4. jednostka ewidencji gruntów,

5. nr obrębu ewidencji gruntów,

6. nr działki ewidencyjnej,

7. ulica,

8. nr adresowy (dotyczy przyłączy i niektórych obiektów punktowych),

9. status przewodu,

10. rodzaj źródła danych o położeniu,

11. materiał,

12. liczba przewodów,

13. zewnętrzny wymiar poziomy (dotyczy przewodów),

14. zewnętrzny wymiar pionowy przewodu (dotyczy przewodów, których wymiar pionowy może różnić się od poziomego),

15. historię obiektu, a w niej daty wprowadzonych zmian, identyfikator osoby wprowadzającej zmianę i opis zmiany.

22. Jak funkcjonują i czym zajmują się PODGiK?

Ogólnie Osrodki dokumentacji geodezyjno- kartograficznej są miejscami przechowywania danych na różnym szczeblu np. centralnym czyli krajowym, wojewódzkim lub powiatowym, są miejscami gdzie składuje się wszelki materiały geodezyjne.

PODGiK jest to instytucja mająca charakter urzędowy na szczeblu powiatu. Główne dane to:

Wydział Geodezjii, kartografii i katastru:

- EGiB

- mapa zasadnicza

-mapa glebowa

- mapa topograficzna

-mapa glebowo - rolnicza

Wydział Ochrony Środowiska, rolnictwa i leśnictwa

- mapa sozologiczna

- wykaz wydanych decyzji dotyczących wody powietrza i odpadów

- dane z banku Hyro

- mapy topograficzne

Wydział Gospodarki Nieruchomościami i Mienia Powiatu:

- Baza danych o nieruchomościach Skarbu Państwa

-Baza danych o nieruchomościach stanowiących własność powiatu

Prowadzi oprócz tego GESUT , zakłada osnowy szczegółowe oraz koordynuje sytuowanie projektowanych sieci uzbrojenia terenu, prowadzi bazę danych informacji o terenie na szczeblu powiatu, ochrona znaków geodezyjnych , grawimetrycznych i magnetycznych, przeprowadzanie powszechnej taksacji oraz prowadzenie map i tabel taksacyjnych dotyczących nieruchomości.

23. Czym zajmuje się geomatyka?

- Dyscyplinami, które wiążą się bezpośrednio z informacją przestrzenną są: miernictwo, geodezja, kartografia, fotogrametria, teledetekcja, systemy informacji przestrzennej, kataster. Z powodu wielu współzależności i powiązań między tymi dyscyplinami, przyjęło się nazywać je razem - geomatyką. Na rangę i ważność jaką ma dziś dziedzina informacji przestrzennej wskazują następujące fakty:

- Zawrotne tempo rozwoju w tej dziedzinie, które mierzone wzrostem rynku światowego wynosi 18-30% w skali rocznej.

- Znaczna większość informacji znajdujących się obecnie w obiegu wiąże się z danymi przestrzennymi.

- Blisko 80% funkcji realizowanych w trakcie działań zarówno gospodarczych jak i publicznych można odnieść bezpośrednio do danych przestrzennych.

- Graficzne zobrazowanie danych przestrzennych należy do kategorii informacji objętych percepcją wzrokową, stanowiącą ponad 80% wszystkich możliwych informacji, odbieranych przez człowieka.

24. Opisz czym jest mapa zasadnicza i mapa ewidencyjna.

Mapa zasadnicza - zgodnie z art.2, p.7 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne -jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych,naziemnych i podziemnych.

Mapa zasadnicza stanowi:

•podstawowy element państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,

•podstawowy materiał kartograficzny, wykorzystywany do zaspokojenia różnorodnych potrzeb gospodarki narodowej, a w szczególności zagospodarowania przestrzennego, katastru nieruchomości i powszechnej taksacji,

•źródłowe opracowanie kartograficzne do sporządzania map pochodnych i innych wielkoskalowych map tematycznych oraz aktualizacji mapy topograficznej w skali 1:10 000 (1:5000).

Mapę zasadniczą opracowuje się w skalach

•skala 1:500 - dla terenów o znacznym obecnym lub przewidywanym zainwestowaniu,

•skala 1:1000 - dla terenów małych miast, aglomeracji miejskich i przemysłowych, oraz terenów osiedlowych wsi będących siedzibami gmin,

•skala 1:2000 - dla pozostałych zwartych terenów osiedlowych, terenów rolnych odrobnej, nieregularnej szachownicy stanu władania oraz większych zwartych obszarów rolnych i leśnych na terenach miast,

•skala 1:5000 - dla terenów o rozproszonej zabudowie wiejskiej oraz gruntów rolnych i leśnych na obszarach pozamiejskich.

Mapę zasadniczą opracowuje się w oparciu o instrukcję techniczną K-1 MAPA ZASADNICZA, Warszawa 1998

(Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999r. (Dz. U. Nr 30, poz. 297)

Treść mapy dzieli się na treść obligatoryjną oraz treść fakultatywną.

Treść obligatoryjną mapy zasadniczej stanowią:

•punkty osnów geodezyjnych,

•elementy ewidencji gruntów i budynków,

•elementy sieci uzbrojenia terenu, w szczególności urządzenia nadziemne, naziemne i podziemne.

Obiekty nie należące do treści obligatoryjnej stanowią treść fakultatywną mapy zasadniczej.

Treść fakultatywna mapy zasadniczej stanowi zbiór otwarty, zależny od potrzeb i zamierzeń inwestycyjnych administracji państwowej, samorządowej i podmiotów gospodarczych.

Treść mapy zasadniczej może być prowadzona i przedstawiana w Systemie nakładek tematycznych. Nakładki te często oznacza się następująco:

O - osnowy geodezyjne

E - ewidencja gruntów i budynków

U - sieci uzbrojenia terenu

S - sytuacja powierzchniowa

W - rzeźba terenu

R - realizacyjne uzgodnienia projektowe.

Mapa ewidencyjna gruntów i budynków, zwana dalej "mapą ewidencyjną", przedstawia usytuowanie działek i budynków w przestrzeni. Mapa ewidencyjna jest mapą numeryczną. Jej edycję stanowią mapy obrębowe o kroju arkuszowym.

Mapa ewidencyjna zawiera:

1) granice jednostek terytorialnego podziału państwa,

2) granice jednostek ewidencyjnych,

3) granice obrębów,

4) granice działek,

5) opis i kontury użytków gruntowych, w tym ekologicznych,

6) opis i kontury klas gleboznawczych,

7) usytuowanie budynków,

8) stabilizowane (trwałe) punkty graniczne,

9) numery ewidencyjne działek,

10) numery porządkowe budynków,

11) numery ewidencyjne budynków,

12) numery punktów załamania linii granicznych,

13) nazwy ulic i oznaczenia dróg publicznych,

14) informacje porządkowe przewidziane odrębnymi przepisami.

Mapa ewidencyjna, w zależności od stopnia zurbanizowania terenu i struktury władania gruntów, przyjmuje skale: 1:500, 1:1.000, 1:2.000 lub 1:5.000.

Dane ewidencyjne dotyczące podmiotu (podmiotów) ewidencji stanowią:

1) określenie podmiotu,

2) numery pozycji rejestrowych,

3) rodzaj współwłasności lub współużytkowania wieczystego,

4) udział we współwłasności lub współużytkowaniu wieczystym,

5) numer grupy rejestrowej.

Określenie podmiotu ewidencji następuje przez podanie:

1) dla osób fizycznych:

a) nazwiska, imion oraz imion rodziców,

b) adresu stałego zamieszkania,

c) identyfikatora zgodnego z systemem PESEL,

2) dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej:

a) nazwy pełnej i skróconej,

b) siedziby,

c) identyfikatora zgodnego z rejestrem REGON,

d) numeru rejestru podmiotów gospodarczych,

3) dla Skarbu Państwa:

a) nazwy "Skarb Państwa",

b) pełnej nazwy jednostki organizacyjnej, która Skarb Państwa reprezentuje,

c) siedziby jednostki organizacyjnej,

4) dla gminy (związku międzygminnego):

a) pełnej nazwy gminy (związku),

b) siedziby gminy (związku).

25. Założenia Geoportalu.

GEOPORTAL - podstawowa struktura SDI zawiera oprócz serwerów katalogowych wiele innych komponentów. Do najważniejszych komponentów SDI można zaliczyć: - bazy danych przestrzennych, - usługi, które udostępniają bazy danych - WMS, WFS, WCS - punkt dostępowy do danych przestrzennych zwany geoportalem - użytkowników informacji przestrzennej Głównym komponentem jest geoportal, którego zadaniem jest udostępnienie funkcji wyszukiwania, podglądu i dostępu do danych. Współczesne geoportale są określane, jako one-stop, bowiem umożliwiają nie tylko wyszukanie informacji danych, ale są też klientami usług WMS, WFS i WCS, co pozwala na podgląd danych bez konieczności opuszczania portalu. Architektura obejmuje również rejestr serwerów katalogowych oraz tzw. Gazeter. Rejestr serwerów zawiera informacje o katalogach metadanych, do których wysłane są zapytania złożone do geoportalu. Zadaniem gazetera jest zapewnienie funkcjonalności geoportalu, umożliwiające wyszukanie obiektów przestrzennych wg ich nazw. Traktując SDI jako system informatyczny, możemy rozpatrzyć różne przypadki jego użycia. Zgodnie z metodyką projektowania wykorzystującego zunifikowany język modelowania UML, użycie UML jest podsumowaniem scenariuszy pojedynczego zadania lub celu. Aktorem jest ktoś lub coś, co inicjuje zdarzenia związane z tym zadaniem. W przypadku SDI aktorami są: - użytkownik, - producent danych i usług, - dostawca danych i usług, - broker w SDI ma za zadnie: wyszukanie najlepszego zestawu danych przestrzennych (map) na podstawie zadanych kryteriów (atrybutów metadanych) - wytwórca produktów przetworzonych - decyduje o dynamice rozwoju SDI, zwiększa usługi dodane

Podstawowa funkcjonalność geoportalu obejmuje dostęp do : - danych referencyjnych - usług, których minimalny zbiór zawiera: wyszukanie danych i podgląd danych (za pomocą serwerów metadanych i usług katalogowych), usługi składania zamówienia i sprzedaż danych z powiatowego zasobu - poszerzonego zbioru usług, pozwalający na integracje danych z różnych źródeł - wyszukiwanie wg nazw geograficznych, numerów działek i punktów adresowych oraz lokalizacji

Podstawowe założenia:

Projekt GEOPORTAL.GOV.PL jest przedsięwzięciem wykorzystującym najnowsze zdobycze z dziedziny informatyki i telekomunikacji w celu powszechnego udostępnienia szeroko rozumianej informacji przestrzennej przez Interenet. Realizacja projektu przyczyni się do rozwoju wielu płaszczyzn życia w kraju, m.in. przedsiębiorczości, konkurencyjności, innowacyjności, a w konsekwencji do rozwoju społeczeństwa informacyjnego.Zgodnie z założeniami przyjętymi w Unii Europejskiej dla tego typu systemów (INSPIRE), projekt GEOPORTAL.GOV.PL jest działalnością non-profit, czyli nie przynoszącą zysku z płatnego udostępniania danych katastralnych, ale jedynie działalnością samofinansującą się. Zakłada się, że projekt Geoportal.gov.pl jest przedsięwzięciem o użyteczności publicznej w odniesieniu do:

- każdej osoby fizycznej bądź podmiotów gospodarczych,

- społeczności lokalnych bądź społeczeństwa polskiego,

- państwa polskiego bądź krajów Unii Europejskiej,

- potencjalnych inwestorów krajowych bądź zagranicznych,

- wzrostu konkurencyjności polskich przedsiębiorstw i tworzenia nowych miejsc pracy,

- podniesienia kultury kontaktu obywatela z urzędem za pośrednictwem Internetu,

- rozwoju społeczeństwa informacyjnego,

Relatywnie szybko możliwe jest udostępnienie następujących danych:

• dane katastralne pozyskane z IPE,

• cyfrowe modele terenu - poziomu 1 i 2 NMT (WODGiK, CODGiK),

• mapy tematyczne: hydrograficzne, sozologiczne (WODGiK, CODGiK),

• topograficzne mapy rastrowe (WODGiK, CODGiK),

• dane o przebiegu granic i powierzchni jednostek podziału terytorialnego państwa

(WODGiK, CODGiK),

• mapa wektorowa w skali 1 : 25 000 (WODGiK, CODGiK),

• topograficzna Baza Danych (TBD) (WODGiK, CODGiK),

• baza Danych Ogólnogeograficznych,

• VML2,

• zdjęcia lotnicze oraz wysokorozdzielcze zobrazowania satelitarne,

• ortofotomapy,

• gazeter (WODGiK, CODGiK).

Celem projektu jest wytworzenie nowoczesnego, dostępnego z Internetu, repozytorium cyfrowej informacji katastralnej i geograficznej (geoprzestrzennej) o charakterze portalowym. System ma umożliwić odpłatne udostępnianie danych On-Line przedsiębiorcom i osobom fizycznym. Realizacja będzie opierać się na wszystkich trzech poziomach administracyjnych:

• Lokalnym - ośrodki prowadzące Ewidencję Gruntów i Budynków (EGiB) Starostwa powiatowe oraz miasta na prawach powiatu odpowiedzialne za prowadzenie ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości). Działania na tym poziomie realizowane są w ramach systemu IPE poprzez różnicowe zasilanie danymi repliki centralnej, synchronizację EGiB z Nową Księgą Wieczystą z wykorzystaniem systemu zapytań i wymiany elektronicznych zawiadomień o zmianach. Dla ok. 100 powiatów możliwa będzie wymiana oprogramowania dla prowadzenia ewidencji gruntów i budynków na nowoczesne oprogramowanie umożliwiające prowadzenie danych ewidencyjnych w sposób zintegrowany, zgodny z przepisami prawa.

Użytkownicy tego poziomu uzyskają pełen dostęp do wszystkich zasobów GEOPORTALU poprzez sieć Intranet.

Wojewódzkim - WINGiK i WODGiK Urzędy Wojewódzkie - zapewniają połączenie szczebla powiatowego z centralnym w odniesieniu do danych katastralnych przy wykorzystaniu serwerów klastrowych, a

także prowadzą ustawowy nadzór i kontrolę przy pomocy narzędzi oraz infrastruktury GEOPORTALU Urzędy Marszałkowskie (WODGiK) odpowiedzialne za prowadzenie Topograficznej Bazy Danych oraz jej aktualizację i integrację z danymi ewidencyjnymi oraz przekazywanie repliki tej bazy na poziom centralny, celem integracji w skali kraju i dalszej dystrybucji użytkownikom zewnętrznym poprzez GEOPORTAL. Zapewni się

także możliwość udostępniania pozostałych zasobów wojewódzkich poprzez przygotowanie i transport ich replik do Centralnej Składnicy Danych (CSD) GEOPORTALu. Dla realizacji powyższych zadań przewiduje się sfinansowanie w ramach projektu trzech stanowisk pracy w każdym ośrodku wojewódzkim.

Wszyscy użytkownicy poziomu wojewódzkiego mają zapewniony pełen dostęp do zasobów GEOPORTALu poprzez sieć Intranet.

Centralnym - CODGiK Serce systemu stanowić będzie baza danych (CSD) wraz z modułem WWW służącym

do udostępniania danych za pomocą Internetu w trybie On-Line użytkownikom komercyjnym oraz Intranetu dla obsługi korporacyjnych użytkowników służby geodezyjnej. Ponadto na poziomie tym powstanie biuro Press przygotowujące dane do przekazywania w trybie Off-Line w przypadkach gdy zbiory danych znacznie

przekraczają wolumen umożliwiający przesył danych standardowymi łączami Internetowymi. Biuro Press zdolne będzie do realizacji zamówień składanych zarówno przez Internet jak i zamówień składanych w sposób tradycyjny w dowolnym ośrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Oznacza to możliwość częściowego odciążenia ośrodków dokumentacji od rutynowych prac, co mając na uwadze projektowany system rozliczeń bilingowych, może w sposób zasadniczy poprawić sytuację kadrową i umożliwić reorganizację pracy w ośrodkach powiatowych i wojewódzkich.

26. Wymień etapy projektu GIS patrząc od strony Zleceniodawcy.

- szkolenie - wstępne określenie przedsięwzięć oraz ocena jego realności

- analiza potrzeb - określenie użytkowników

- określenie produktów

- określenie funkcji

- określenie danych wejściowych

- określenie modelu danych

- określenie wielkości produkcji

- określenie wymagań technicznych - analiza kosztów i korzyści

- system pilotowy

- przetarg

- instalacje

- wdrożenie

27. Wymień etapy projektu GIS patrząc od strony Wykonawcy.

- koncepcja

- analiza funkcjonalna

- projekt techniczny

- implementacja

- wdrożenie

- utrzymanie

28. Opisz założenia, komponenty i strukturę organizacyjną Krajowego System Informacji Geograficznej (KSIG).

CECHY KRAJOWEGO SYSTEMU INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ (KSIG):

- obejmuje dane geograficzne opisujące obszar Polski i stanowi referencyjny rejestr

państwowy dla wszystkich instytucji zajmujących się zarządzaniem przestrzenią kraju,

- powstał w celu ujednolicenia i zintegrowania referencyjnych baz danych przestrzennych dla obszaru całego kraju,

- stanowi zestaw procedur i technik służących systematycznemu pozyskiwaniu,

aktualizowaniu, przetwarzaniu i udostępnianiu tych danych,

- dane są zebrane w bazach danych przestrzennych, nadzorowanych przez Główny Urząd

Geodezji i Kartografii oraz służby geodezyjne kraju.

- system bazuje na istniejących zasobach ośrodków dokumentacji geodezyjnej i

kartograficznej oraz na nowo powstałych zasobach, rozwiązaniach technicznych,

organizacyjnych i prawnych zapewniających dostęp do informacji geograficznej

najwyższej jakości.

Składniki KSIG:

- BDO - baza danych ogólnogeograficznych, stopień szczegółowości odpowiadający skali 1:250 000 i mniejszym, gromadzi dane ogólnogeograficzne (zgeneralizowana postać danych topograficznych), służące do prezentacji na mapach Małoskalowych (1:500 000, 1:1 000 000 oraz 1:4 000 000) podstawowych Obiektów i zjawisk geograficznych

- VMap2 - baza danych wektorowych, stopień szczegółowości odpowiada skali 1:50 000 Zawiera dane topograficzne: Granice, przemysł, obiekty użyteczności publicznej, transport, Informacje lotnicze, fizjografia, rzeźba terenu, hydrografia, Roślinność,

- TBD - baza danych topograficznych stopień szczegółowości odpowiadający skali 1:10 000,

-- ortofotomapa w tym zdjęcia lotnicze jak również zobrazowania satelitarne,

- EGIB (ewidencja gruntów i budynków)

- mapa zasadnicza w skalach od 1:500 do 1:5000 - podstawa tworzenia EGiB oraz TBD

- Numeryczny model terenu - NMT numeryczna reprezentacja powierzchni terenowej, utworzona zazwyczaj przez zbiór odpowiednio wybranych punktów (x,y,z) tej powierzchni oraz algorytmy interpolacyjne umożliwiające odtworzenie jej kształtu w określonym obszarze.

Rodzaje numerycznych modeli powierzchni terenu:

• model punktowy

• model liniowy

• model powierzchniowy

• model bryłowy

Najczęściej stosowane modele :

• model w postaci siatki kwadratów,

• model w postaci nieregularnej siatki trójkątów (tin - triangular Irregular network)

• liniowe modele regularne (przekroje pionowe) nieregularne(warstwice)

Zarządzanie składnikami KSiG będzie się odbywało na trzech poziomach: powiatowym, wojewódzkim i centralnym.

- koncepcja SDI jest realizowana na poziomie krajowym, regionalnym i światowym - budowę NSDI należy wiązać z budową narodowego zasobu danych przestrzennych, co należy rozumieć jako zapewnienie dostępu do usług geoinformacyjnych w sieci internetowej wg. określonych standardów. Podstawowe działania są skierowane na poprawienie funkcjonowania jednostek administracji publicznej oraz ograniczenie kosztów związanych z pozyskiwaniem danych przestrzennych. Krajowa Infrastruktura Danych Przestrzennych można zdefiniować jako zespól odpowiednich technologii, środków politycznych, ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych podejmowanych w danym kraju w celu ułatwienia dostępu i korzystania z danych przestrzennych. Podstawowe zadania NSDI: - zdefiniowanie polityki państwa w zakresie geoinformacji - uświadomienie decydentów o wpływie i znaczeniu infrastruktury danych przestrzennych na rozwój gospodarki narodowej i budowie społeczeństwa informacyjnego - dostosowanie prawa do budowy infrastruktury - większość zadań realizowana przez administrację publiczną, która działa tylko zgodnie z prawem, które musi ściśle określić instytucje które będą pozyskiwać dane i w jakim zakresie. - powołanie międzyresortowych grup eksperckich do opracowania norm i standardów a szczególności krajowego profilu metadanych - porządkowanie rejestrów publicznych gromadzących informacje przestrzenna. Krajowa Infrastruktura Danych Przestrzennych NSDI jest częścią infrastruktury informacyjnej państwa opierającego się na trzech rejestrach: spis osób fizycznych, spis osób prawnych i rejestrze terytorialnym. - pozyskanie danych referencyjnych, które stanowiącą odniesienie do opracowań tematycznych a wszystkim obiektom stanowiącym dane referencyjne powinny być nadane jednoznaczne i niepowtarzalne identyfikatory - budowa krajowego geoportalu stanowiącego główny punkt dostępowy do usług i danych przestrzennych NSDI w USA - jest silnie związane z działalnościa organizacji rządowych na poziomie federalnym, utworzono krajowe zasoby informacji przestrzennej i w roku n1990 powstał Federalny Komitet Danych Geograficznych. W 1994 roku prezydent Clinton podpisał rozporządzenie Executive Order 12906 w sprawie budowy NSDI, które obejmowało: - rozwój baz metadanych - tworzenie standardów do informacji geograficznej - budowę podstawowych baz danych na poziomie federalnym NSDI jest tworzony przez trzy inicjatywy rządu federalnego: - FGDC - koordynacja działań związanych Z SDI oraz metadane i serwery katalogowe, standardy, dane podstawowe i przestrzenne. Sukcesem było opracowanie przez nich serwerów katalogowych umożliwiających gromadzenie i szukanie metadanych. - GOS - jest projektem departamentu Spraw Wewnętrznych- ułatwia dostęp do danych przestrzennych dla administracji publicznej i osób prywatnych, opracowano geoportal - The National Map- jest projektem służby Geologicznej i odpowiada za opracowanie map topograficznych.

29. Przyczyny niepowodzenia projektów GIS.

Projektem nazywamy: sekwencję działań podjętą z zamierzeniem osiągnięcia unikalnych celów w określonych ramach czasowych.

Zarządzanie projektem jest to całokształt zadań, narzędzi i technik kierowania związanych z realizacja projektu. Zastosowanie wiedzy, umiejętności, narzedzi i technik działania w celu zaspokojenia lub nawet przekroczenia potrzeb i oczekiwań udziałowców zwiazanych z projektem.

Zarządzanie projektem - system zarządzania projektami zorganizowane i kontrolowane środowisko, dopasowane do środowiska klienta, umożliwiające przygotowanie i realizacje wielu projektów jednoczesnie, zapewniające utrzymanie wyznaczonych standardów jakości oraz dostarczenie produktów zgodnie z oczekiwaniami klienta.

Metodyka zarządzania: to( także) zespól zasad sposobów, metod wykonania jakiejs pracy, badań nad jakimś zagadnieniem. Wyrózniamy metodykę ogólną (PMI,PRINCE 2, PCM), specjalistyczne- branżowe i opracowane przez konkretne firmy.

Celem projektu jest osiągnięcie końcowego sukcesu w procesie projektowania, implementacji i wdrażanie systemu GIS.

Projekt odróznia od działań rutynowych: orientacja na cele, jednorazowość, złożoność, interdyscyplinarność, wyodrębnienie organizacyjne i znaczenie.

Przyczyny niepowodzenia projektów GIS.

- brak dobrego uzasadnienia ekonomicznego

- brak zaangażowania klienta w zarządzanie projektem

- żle określony cel i produkt końcowy projektu

- brak kryteriów i standardów wykonania projektu

- złe planowanie, monitorowanie i kontrolowanie realizacji projektu

- nieuwzględnienie w planie zagrożeń i rezerw

- brak procedury wprowadzenia zmian

- zbyt słabe zaangażowanie osób kierujących projektem

- za dużo projektów - za mało środków

- za dużo biurokracji - za mało zdrowego rozsądku

30. Jak powstała i co cechuje VMAP2.

VMap L2 - wektorowa mapa poziomu drugiego (odpowiadająca skali 1:50 000), obejmuje obszar całego kraju. Powstała na podstawie istniejących map analogowych w formacie VPF (standard NATO)

VMap L1 - wojskowa wektorowa mapa poziomu pierwszego (odpowiadająca skali 1:250 000)

zredagowana na podstawie istniejących map analogowych (gotowa dla całego kraju),

VMap L3 - wojskowa wektorowa mapa poziomu trzeciego (odpowiadająca skali 1:25 000)

zredagowana na podstawie istniejących map analogowych (gotowa dla obszarów

przygranicznych wschodniej Polski),

SMW - wojskowa szczegółowa mapa wektorowa (w fazie przygotowań). Tworzona będzie na

obszarach nieobjętych zakresem VMap L3 na podstawie aktualnej ortofotomapy. GUGiK oraz Zarząd Geografii Wojskowej podjęły działania, w wyniku który ujednolicono model pojęciowy SMW oraz TBD. Pozwoli to w przyszłości na wymianę danych pomiędzy tymi bazami.

Mapa wektorowa poziomu 2 (VMap2) wytwarzana jest w ramach inicjatyw narodowych. Jej szczegółowość odpowiada skali 1:50.000. Treść tego produktu jest określona schematem pojęciowym obejmującym 110 klas obiektów zgrupowanych w dziewięciu użytkowych warstwach tematycznych. Zaś kompletność informacyjna uwarunkowana jest dostępnością wiarygodnych materiałów źródłowych osiągalnych na etapie wprowadzania danych. Dla obszaru Polski, oprócz mapy w skali 1:50.000 jako materiału podstawowego, zastosowano opracowania autorskie ZGW w zakresie sieci elektroenergetycznych i sieci kolejowych. Wykorzystano też „Atlas jezior Polski” wydany przez IMGW. Uwzględniono aktualny stan prawodawstwa w zakresie klasyfikacji dróg, podziału administracyjnego i ochrony informacji niejawnych. Znaczący wpływ na niepełną kompletność atrybutów miała ograniczona dostępność danych specjalistycznych utrzymywanych w instytucjach branżowych.

Jednakowymi dla wszystkich standardowych produktów wektorowych w NATO, a w tym VMap1 i VMap2, są.: system odniesień przestrzennych, format dystrybucyjny i sposób kodowania cech semantycznych.

Standardowy system odniesień przestrzennych obejmuje następujące elementy:

• układ odniesienia poziomego WGS-84;

• układ odniesienia poziomego MSL (Mean Sea Level);

• odwzorowanie geograficzne.

Współrzędne geograficzne elementów geometrycznych zapisane są w stopniach z rozwinięciem dziesiętnym. Uzyskanie innego formatu lub układu wyświetlania współrzędnych musi zapewnić aplikacja użyta do zobrazowania danych.

Pozostałe elementy standardu produktów wektorowych określone są przez Digital Geographic Information Exchange Standard (DIGEST) opracowany przez międzynarodową grupę roboczą Digital Geographic Information Working Group (DGIWG). Opracowanie to jest dostępne w serwisie internetowym grupy pod adresem http://www.digest.org. Istotną rolę spełnia tu część IV - „Feature and Attribute Coding Catalogue” zawierająca listę zakodowanych klas obiektów geograficznych i atrybutów istotnych z wojskowego punktu widzenia. Ten schemat kodowania, oznaczony akronimem FACC zastosowano w VMap1 i VMap2 po wprowadzeniu pewnych modyfikacji ułatwiających interpretowanie zapisanych danych.

Standardowym formatem dystrybucyjnym VMap1 i VMap2 jest VPF, którego podstawą teoretyczną jest druga część DIGEST-u - „Theoretical Model, Exchange Structure and Encapsulation Specification”, Podstawową strukturą danych jest tu tablica. W tablicach zapisane są metainformacje, atrybuty i elementy geometryczne z przedstawionymi w jawny sposób związkami topologicznymi. Format ten zachowuje tradycyjny podział na warstwy tematyczne. Podstawową porcją danych jest tzw. ramka (Frame) o rozmiarach zależnych od poziomu szczegółowości. W ramach warstwy relacje topologiczne przenikają granic ramek. Natomiast obiekty przestrzenie do siebie przylegające, ale ulokowane w różnych warstwach zachowują zasadę wspólnej geometrii, co uwiarygodnia wyniki operacji analitycznych. Powszechnie stosowane aplikacje GIS, np.: ArcGIS, MGE, Erdas Imagine, Geomedia, ArcView posiadają interfejsy do formatu VPF, umożliwiające bezpośredni odczyt i zobrazowanie danych.

- BAZY SERII VMap - początki produktu VMap związane są z inicjatywą wojskowej agencji kartograficznej sił zbrojnych USA, która w 1993roku zwróciła sie do wojskowych służb w Kandzie, Belgii, Francji, Grecji, Włoch, Holandii i Wielkiej Brytanii z propozycja wspólnego opracowania nowoczesnej mapy cyfrowej dla obszaru całego świata. Wyróżniono cztery poziomy dokładności i szczegółowości map wektorowych: - VMap LO- mapa tradycyjna w skali 1: 1 000 000, standardowa specyfikacja NATO, jednolita dla całego świata - VMap L1 - mapa tradycyjna w skali 1: 250 000, standardowa specyfikacja NATO, jednolita dla całego świata - VMap L2 poziom2- mapa tradycyjna w skali 1: 50 000 - VMap poziom3 L2 -mapa tradycyjna w skali 1: 25 000 W Polsce stosując technologię VMap rozpoczęto tworzenie Szczegółowej Mapy Wektorowej SMW odpowiadająca mapą w skali 1: 10 000. VMap poziomu 2 i 3 oraz Szczegółowa Mapa Wektorowa jest produktem krajowy, rozszerzonym o dodatkowe elementy i specyficzne rozwiązania. Produktem największym znaczeniu jest VMap poziomu 2,ponieważ jest dostępna w całym kraju i można uzyskać wydruk barwny mapy topograficznej w skali 1: 50 000. Obecnie przystąpiono do aktualizacji VMapL2, na podstawie bazy ortofotomapy oraz przygotowuje się harmonizację modelu pojęciowego bazy VMap L2 z Bazą Danych Topograficznych i harmonizację organizacji prac produkcyjnych na obubaz danych. Zakres danych VMap jest związany ze standardem DIGEST. Najważniejsze warstwy informacyjne VMap L2 są: hydrografia, fizjografia, roślinność, transport, przemysł, rzeźba terenu, informacje lotnicze i granice. Opracowana VMap L2 ma wiele cech właściwych bazom danych przestrzennych modelu DLM oraz wiele cech map cyfrowych modelu DCM

31. Za pomocą jakich narzędzi możemy tworzyć zapytania w programie Geomedia?

Zapytanie atrybutowe pozwala na wybór podzbioru obiektów z danej Klasy Obiektów na podstawie wartości atrybutów opisowych. Filtr określa wartość którą chcemy pokazać.

Zapytanie przestrzenne pozwala wybrać obiekty na podstawie ich położenia i relacji przestrzennych pomiędzy obiektami z różnych warstw. Operatory przestrzenne: dotyka, zawiera, nie dotyka, nie zawiera.

Buforowanie: wyznaczanie obszarów znajdujących się w określonej odległości od elementów danej warstwy: punktów, linii, wieloboków. Możliwość scalania buforów tego samego typu.

Dla punktów obszary koncentryczne:

•o określonym promieniu;

•o promieniu zależnym od wartości wybranego atrybutu;

•o kilku zakresach.

Tabela warstwy buforowej zawiera atrybuty warstwy wyjściowej oraz dane o rozmiarach strefy buforowej

Iloczyn przestrzenny dwu klas obiektów daje w wyniku nową klasę, która zawiera obiekty przestrzenne będące częścią wspólną obu klas wejściowych. Obiekty te przejmują atrybuty opisowe z obu klas.

Atrybuty funkcyjne: opisują powierzchnię, odległość

Agregacja: łączenie dwóch zapytań

32. Dane są tabele:

• PASAŻER (PESEL, IMIE, NAZWISKO, MIASTO, ULICA, NRDOMU, IDLOTU)

• LOT (IDLOTU, DATA, GODZINA, IDSAMOLOTU)

• SAMOLOT (IDSAMOLOTU, NAZWALINILOTNICZYCH)

Podaj polecenie SQL wyszukujące listę pasażerów odlatujących dnia 24.04.2007 o godz. 16.15 oraz nazwę linii lotniczych obsługujących lot. (pytanie przykładowe)

33. Czego dotyczy i jaki obszar obejmuje dyrektywa INSPIRE?

Inicjatywa INSPIRE zmierza do utworzenia Europejskiej Infrastruktury Danych Przestrzennych (ESDI) dostarczającej użytkownikom zintegrowane usługi geoinformacyjne, np. w zakresie wizualizacji i łączenia informacji oraz dokonywania analiz przestrzennych i czasowych. Usługi te powinny umożliwiać użytkownikom wyszukiwanie i uzyskiwanie geoinformacji w sposób interoperacyjny dla różnych celów, korzystając z różnych źródeł na poziomach od lokalnego do globalnego.

ESDI obejmie odpowiednią politykę i organizację, dane i technologie, standardowe mechanizmy przekazu oraz finansowe i ludzkie zasoby, które niezbędne są do tego, aby zaspokojone zostały potrzeby wszystkich użytkowników geoinformacji. Zintegrowane usługi geoinformacyjne realizowane będą w sieci baz danych powiązanych wspólnymi standardami i protokółami

FAZA WDROŻENIOWA 2008-2015

• Operacyjne działanie struktur organizacyjno-koordynacyjnych

• Dalsze działanie specjalistycznych grup roboczych

• Monitorowanie i ocena wdrażania programu

• Wprowadzanie niezbędnych korekt i uzupełnień legislacyjnych

• Aktualizacja i modernizacja warunków technicznych

KRYTERIA INICJATYWY SDI

• istnienie i dostępność strategii tworzenia infrastruktury

• skuteczna koordynacja

• szerokie zainteresowanie i uczestnictwo

• promocja (popularyzacja, dokumentacja, dostęp)

• finansowanie (realne środki, konkretny plan)

• partnerstwo (umowy o współpracy)

EUROPEJSKA INFRASTRUKTURA DANYCH PRZESTRZENNYCH - INSPIRE - Podstawowym paradygmatem prowadzenia polityki przez kraje wysoko rozwinięte stał się zrównoważony rozwój - model gospodarki w którym świadomie kształtuje się relacje między rozwojem gospodarczym, dbałością o środowiska przyrodniczego i zdrowiem człowieka oraz na ograniczeniu szkodliwego wpływu produkcji i konsumpcji co wymaga ciągłego monitorowania. Główne kierunki rozwoju infrastruktury przestrzennej na poziomie regionalnym oraz ogólnoświatowym są związane ze środowiskiem przyrodniczym i koordynacja prac nad jego monitorowaniem. W 2004 roku został powołany projekt budowy europejskiej infrastruktury danych przestrzennych INSPIRE a w 2007 roku wszedł w życie. Określa wspólne zasady polityki środowiskowej dla unii europejskiej. INSPIRE wskazuje że dane opracowane w ramach projektu maja być udostępniane na potrzeby administracji publicznej nieodpłatnie lub po minimalnych kosztach, zobowiązuje kraje członkowskie do budowy geoportali oraz serwerów katalogowych ( baz metadanych, tworzenie zharmonizowanych baz danych w krajach członkowskich oraz uzgodnienie jednolitych zasad wymiany danych przestrzennych. Na początku INSPIRE miało być ukierunkowane na środowisko przyrodnicze ale rozszerzono zakres tematyczny o budynki, punkty adresowe oraz dane katastralne. Celem dyrektywy INSPIRE nie jest budowanie nowych baz danych przestrzennych lub konwersja istniejących baz analogowych do cyfrowych lecz: - opracowanie regulacji prawnych ułatwiających dostęp do danych przestrzennych w krajach członkowskich - budowa baz metadanych - zapewnienie interoperacyjności w ramach INSPIRE - harmonizacja istniejących baz danych przestrzennych, mająca na celu umożliwieniu mikrooperacyjności KORZYŚCI Z WDROŻENIA INFRASTRUKTURY DANYCH PRZESTRZENNYCH SDI: - ekonomiczne - pobudzenie rynku na produkty i usługi geoinformacyjne - większa konkurencyjność oraz większe możliwości eksportowania usług i produktów geoinformacyjnych - zwiększenie działania administracji publicznej - nowe możliwości stosowania geoinformacji w sektorze prywatnym - doskonalenie systemów transportowych i zarządzania infrastrukturą - społeczne - pozytywny wpływ na rozwój społeczeństwa informacyjnego - zwiększenie partycypacji społecznej w procesach decyzyjnych - podniesienie bezpieczeństwa wewnętrznego - szybsze działanie w sytuacjach kryzysowych - poprawa możliwości funkcjonowania grup społecznych i rozwoju obszarów o „specjalnych potrzebach” - środowiskowe - wspomaganie zrównoważonego rozwoju - usprawnienie monitoringu środowiska i zarządzanie zasobami naturalnymi

34. Wyjaśnić pojęcie dziedziczenia klas i polimorfizmu.

Dziedziczenie to to niezwykle istotny element wszystkich obiektowo zorientowanych języków programowania. dosć często bowiem zachodzi koniecznosć budowy hierarchii definiowanych klas (chociażby ze względu na wygodę i przejrzystosć kodu). Klasa bazowa (nazywana również superklasš lub klasš-matkš) definiuje szkielet konstrukcji rodziny klas. Klasy pochodne (potomne) dziedziczš wszystkie własciwosci (to znaczy metody oraz pola danych) swej klasy bazowej. Klasa potomna może oczywiscie na nowo implementować odziedziczone metody oraz dodawać nowe funkcje i pola, może jednak pozostać przy odziedziczonej zawartosci. Dzięki dziedzziczeniu unikamy więc wielokrotnego powtarzania fragmentów kodu. Unikamy ponadto błędów, które w przypadku użycia kolejnej wersji funkcji mogłyby powstawać przez pomylenie któregos z jej parametrów. Oprócz tego hierarchie klas pomagajš w utrzymaniu przejrzystosci struktury programu. Oczywiscie zbudowanie odpowiedniej hierarchii klas wymaga z reguły wczesniejszego starannego przemyslenia. Z kolei po jej zbudowaniu pozostaje jeszcze nie mniej ważny problem stworzenia optymalnej struktury samego programu.

Polimorfizm to najważniejsza cecha, która umożliwia dostosowanie działania obiektów do własnych oczekiwań poprzez łączenie funkcjonalności zarówno dziedziczonej, jak i implementowanej samodzielnie. Idea polimorfizmu bazuje na tym, że użytkownik obiektu nie wie i nie musi wiedzieć, czy konkretne zachowanie wykorzystywanego obiektu zostało zrealizowane bezpośrednio w tym obiekcie czy też w tym, po którym dziedziczy on swoje właściwości. Ponadto może się okazać (i często tak się dzieje), że takie samo odwołanie do metody za każdym razem dotyczy innej akcji (inaczej zdefiniowanej). Może się też okazać, że w zależności od poziomu dziedziczenia pozornie ta sama metoda (nazywająca się tak samo) wykonuje inną akcję (tak jak pokazałem to we fragmencie swojej książki). Inny efekt polimorfizmu widać w przypadku kolejności inicjacji klas). Używanie pól klasy zawierającej może wprowadzić do konieczności rozszerzenia wiedzy na temat polimorfizmu w porównaniu do przypadku, gdy klasa wewnętrzna dziedziczy po tak zwanej normalnej klasie.

Dziedziczenie (ang. inheritance) to w programowaniu obiektowym operacja polegająca na stworzeniu nowej klasy na bazie klasy już istniejącej.

Załóżmy, że w naszym programie wynikła potrzeba użycia dodatkowej klasy, która różni się od tej jedynie w kilku szczegółach funkcjonalnych. Dzięki dziedziczeniu nie musimy tworzyć takiej klasy od zera, a możemy zamiast tego wprowadzić jedynie konieczne modyfikacje do klasy już istniejącej.

Dziedziczenie wielokrotne (ang. multiple inheritance) nazywane także dziedziczeniem wielobazowym to operacja polegająca na dziedziczeniu po więcej niż jednej klasie bazowej. Dziedziczenie wielokrotne stosowane jest na przykład w języku C++. W innych językach programowania (np. w Javie) dopuszczalne jest wyłącznie dziedziczenie jednokrotne, zaś do uzyskania efektu, który w C++ osiąga się poprzez dziedziczenie wielokrotne używa się interfejsów.

Polimorfizm (z gr. wielopostaciowość) to mechanizmy pozwalające programiście używać wartości, zmiennych i podprogramów na kilka różnych sposobów[1] inaczej to możliwość wyabstrahowania wyrażeń od konkretnych typów[2].

Podczas pisania programu wygodnie jest traktować nawet różne dane w jednolity sposób. Niezależnie czy należy wydrukować liczbę czy napis, czytelniej (zazwyczaj) jest gdy operacja taka nazywa się po prostu drukuj, a nie drukuj_liczbę i drukuj_napis. Jednak napis musi być drukowany inaczej niż liczba, dlatego będą istniały dwie implementacje polecenia drukuj ale nazwanie ich wspólną nazwą tworzy wygodny abstrakcyjny interfejs niezależny od typu drukowanej wartości. Czasami nawet nie trzeba dostarczać różnych implementacji, przykładowo podczas implementacji stosu nie jest bardzo istotne jakiego typu wartości będą na nim przechowywane. Można napisać ogólne algorytmy obsługujące stos i ewentualne ukonkretnienie pozostawić systemowi. Mechanizmy umożliwiające takie udogodnienia nazywane są właśnie polimorfizmem.

Wiele mechanizmów polimorficznych można napisać ręcznie, jednak wiąże się to często z koniecznością powielania kodu z jedynie niewielkimi poprawkami, a co za tym idzie rozrost kodu źródłowego i jego zaciemnienie. Istotą polimorfizmu jest to aby to system decydował o szczegółach, nie programista. Przez system należy tu rozumieć kompilator i system czasu wykonania. Niektóre decyzje mogą być podjęte już na etapie kompilacji, mamy wtedy do czynienia z polimorfizmem statycznym (czasu kompilacji). Czasami jednak decyzja musi zostać odwleczona do momentu wykonywania programu - polimorfizm dynamiczny (czasu wykonania). Przykładem statycznego może być przeciążanie operatorów - to którą wersję operatora należy wywołać można ustalić podczas kompilacji, natomiast dynamicznego - metody wirtualne - konkretna wersja metody może być ustalona dopiero w czasie wykonywania programu.

35. Wymień 5 znanych Ci Systemów Informacji Przestrzennych

36. Scharakteryzuj WEB MAP SERVICE.

Pierwszą rewolucją internetową było dostarczenie ludziom informacji. Znajdujemy się teraz w okresie drugiej rewolucji, która skupia się na dostarczeniu informacji do systemów. XML jest narzędziem, które urzeczywistnia tę nową rewolucję, a usługi WWW są metodami, które kierują komunikacją między systemami” (C. Kochmer, E. Frandsen, 2002).

Usługi Web Services umożliwiają aplikacjom wymienianie się danymi oraz - co jeszcze istotniejsze - wykorzystywanie możliwości innych aplikacji, niezależnie od tego, jak zostały zbudowane, w jakim systemie operacyjnym działają oraz za pomocą jakich urządzeń uzyskuje się do nich dostęp. Mimo iż Web Services działają niezależnie od siebie, mogą łączyć się w luźne konfiguracje usług, które wykonują określone zadania. Umożliwiają aplikacjom wymianę danych, wykorzystując XML jako uniwersalny język internetowej wymiany danych. Najważniejszymi standardami związanymi z serwisami Web są: XML, SOAP, UDDI, WSDL. Istotną cechą usług WWW jest ich niezależność od platformy i języka implementacji.

XML (Extensible Markup Language - rozszerzalny język znaczników) wzorowany jest na SGML (Standard Generalized Markup Language) i służy do definiowania formatu i struktury dokumentów. Umożliwia tworzenie swoich własnych znaczników formatujących definiowanych w DTD lub XML Schema i jest bardzo szeroko wykorzystywany w informatyce.

SOAP (Simple Object Access Protocol - prosty protokół dostępu do obiektów) jest standardem opracowanym przez konsorcjum W3C do przesyłania zapytań i odpowiedzi przez usługi WWW Services. SOAP wykorzystuje język XML do opisu typów danych oraz reguł dotyczących wywoływania zdalnych procedur i odczytu odpowiedzi.

UDDI (Universal Description, Discovery and Integration - uniwersalny opis, odkrywanie i integracja) jest specyfikacją baz danych, w których dostawcy usług rejestrują swoje usługi za pomocą dokumentów WSDL. Początkowo specyfikacja opracowana była przez IBM i Microsoft, a obecnie prowadzona jest przez OASIS (Organization for the Advancement of Structured Information Standards). UDDI Business Registry (UBR) to publiczny rejestr usług Web Services, który jest logicznie scentralizowany, natomiast fizycznie rozproszony i replikowany. UBR umożliwia przedsiębiorstwom reklamowanie swoich usług i pozwala wyszukiwać partnerów biznesowych. Działa jak elektroniczna książka telefoniczna, podzielona na trzy części:

zielone strony - dane techniczne o usługach firmy oraz odnośniki URL do stron z informacją o każdej usłudze,białe strony - identyfikacja, adresy i inne dane kontaktowe firm rejestrujących swoje usługi,żółte strony - wykaz dostawców usług ułożony według klasyfikacji przemysłowej.

WSDL (Web Services Description Language - język opisu usług WWW) jest opracowany w formacie XML. Dokument WSDL tworzony jest przez dostawcę usługi i publikowany w rejestrze UBR. Zawiera wszystkie informacje potrzebne do wywołania usługi (lokalizacja, nazwa, parametry). Chcąc skorzystać z usługi, programiści muszą ściągnąć dokument WSDL i wykorzystać informacje w nim zawarte do wywołania danej usługi. Koncepcja wykorzystania rejestrów UDDI do wzajemnego komunikowania się usług Web jest prosta. Klient (osoba lub program) potrzebujący określonej usługi przeszukuje katalogi UDDI. Po znalezieniu usługi, która spełnia jego kryteria, na podstawie metadanych (dokumentu WSDL opisującego usługę) automatycznie generuje komunikat żądania usługi i wysyła go pod znaleziony adres URL.

Pomysł jest piękny w swojej prostocie, ale obecnie sprawdza się w tych średnich i dużych firmach, w których administrator posiada pełną kontrolę i wiedzę o poszczególnych usługach (a proces automatycznego generowania jest ograniczony). Aby usługi Web Services w ogólności realizowały złożony proces biznesowy, potrzebny jest mechanizm, który przejmie nad nimi kontrolę. Firmy Microsoft, IBM, Sun, SAP czy BEA intensywnie pracują nad opracowaniem i wdrożeniem odpowiednich standardów, jak BPEL, WCSI czy BPML.

GEOINFORMACYJNE USŁUGI WEB

Jednym z podstawowych zadań konsorcjum OGC (Open Geospatial Consortium) jest standaryzowanie usług geoinformacyjnych, które zgodnie z założeniami są usługami Web Services. Dokładną klasyfikację usług można znaleźć w kompendium SDI (J. Gaździcki, 2003) oraz normie ISO 19119. Do podstawowych i najczęś-ciej używanych usług (oprócz tych udostępnianych przez serwery katalogowe, opisanych przeze mnie w poprzednich odcinkach cyklu) należą usługi dostępu do danych WMS, WFS i WCS.

WMS (Web Map Server) to specyfikacja implementacyjna OGC (przyjęta jako norma ISO 19128) określająca interfejs serwera danych przestrzennych oparty na protokole HTTP. Taki serwer w odpowiedzi na żądania formułowane przez klienta udostępnia dane przestrzenne w postaci obrazu graficznego zgodnie z zasadami określonymi w specyfikacji (wynikiem może być np. mapa rastrowa formacie GIF czy JPG w określonym układzie współrzędnych i o zadanym rozmiarze). Usługa WMS pozwala na złożenie map poprzez kolejne wywołania odnoszące się do różnych warstw tematycznych udostępnianych przez dany serwer. Użytkownik może też skomponować własną mapę, wykorzystując niezależne źródła danych pochodzące od różnych dostawców. Specyfikacja WMS definiuje sposób, w jaki klient żąda mapy (określając nazwę warstwy, rozmiar zwracanego obrazu, współrzędne), i sposób opisu danych, którymi gospodaruje serwer. Stwarza to możliwość odwołania się przez klienta do kilku serwerów WMS i utworzenia spójnej mapy, składającej się z kompozycji przesłanych obrazów. Serwer WMS powinien obsługiwać następujące żądania:

GetCapabilities - przesyłać opis informacji zawartych na serwerze oraz dopuszczalnych parametrów zapytań.

GetMap - przesyłać mapę spełniającą kryteria żądania.

GetFeatureInfo - przesyłać dodatkowe informacje na temat obiektów na mapie przesłanej na żądanie GetMap.

WFS (Web Feature Server) różni się od WMS tym, że udostępnia dane w postaci wektorowej, wykorzystując do tego format GML. Klient poprzez serwis WFS ma możliwość zamówienia tylko tej partii informacji, która go interesuje. Dzięki wykorzystaniu języka GML klient może lokalnie manipulować otrzymanymi danymi. Istotną cechą tego serwisu jest również umożliwienie edycji danych zgromadzonych na serwerze (jako opcja). Poprzez wysłanie odpowiednich komend klient może usuwać, dodawać lub aktualizować dane po stronie serwera.

Serwis WFS może również stać się klientem innego serwisu WFS. Jeśli jeden z serwerów nie dysponuje zamówionymi przez klienta danymi, WFS może kaskadowo skorzystać z informacji innych serwerów WFS i w rezultacie dostarczyć połączone dane. Serwer WFS powinien obsługiwać następujące żądania:

GetCapabilities - przesyłać opis możliwości serwera; w szczególności musi wskazać, jakie rodzaje obiektów przesyła oraz jakie operacje na poszczególnych obiektach są możliwe do wykonania.

DescribeFeatureType - przesyłać opis struktury obiektów, które obsługuje.

GetFeature - przesyłać konkretne obiekty zgodne z warunkami postawionymi przez klienta i to zarówno atrybutowymi, opisowymi, jak i przestrzennymi.

GetGmlObject - obsłużyć żądanie otrzymania obiektu poprzez odwołanie do XLinks, a także poprzez wskazanie identyfikatora w pliku XML.

Transaction - pozwalać na tworzenie, modyfikację oraz usuwanie obiektów.

LockFeature - pozwalać na zablokowanie jednego lub więcej obiektów na czas trwania transakcji.

WCS (Web Coverage Server) stanowi rozszerzenie specyfikacji WMS. Odnosi się on bardziej do pokrycia terenu posiadającego określoną wartość dla każdego piksela niż do generowania map, jak to ma miejsce w przypadku WMS.

Warto zauważyć, iż otwarty charakter usług Web sprawia, że możliwe i stosunkowo proste jest tworzenie usług dodanych. Jest to jeden z kluczowych czynników mających wpływ na rozwój SDI, pozwala bowiem angażować inwencję i kapitał firm komercyjnych.

4-WARSTWOWA ARCHITEKTURA SDI

Model architektury usług geoinformacyjnych opracowany przez konsorcjum OGC (OGC 05-042r2) oparty został na następujących założeniach:

składa się ona z czterech warstw: klienta, usług aplikacyjnych, usług przetwarzania, usług zarządzania informacją;

usługi mogą być łączone z innymi usługami geoinformacyjnymi;

interfejs usług ma być relatywnie prosty i opierać się na otwartych standardach;

usługi komunikują się z wykorzystaniem powszechnie używanych standardów internetowych.

Warstwa usług zarządzania informacją zawiera usługi przechowywania i dostępu do danych i metadanych. Dostęp przeważnie jest ograniczony do wyspecyfikowanych danych lub metadanych spełniających określone przez klienta warunki. Usługi te mogą być wywoływane przez klienta, inne usługi z tej warstwy albo warstwy usług przetwarzania (należą do nich m.in. usługi WMS, WFS, WCS czy usługi serwerów katalogowych).

Warstwa usług przetwarzania obejmuje usługi zaprojektowane do przetwarzania map (w postaci rastrowej) i obiektów. Usługi te mogą być wywoływane przez klienta lub inne usługi należące do tej warstwy i mogą one wykorzystywać usługi z warstwy zarządzania informacją. Usługi przetwarzania obejmują m.in.: transformację współrzędnych, klasyfikację obrazów, geokodowanie czy klasyfikację tematyczną.

Warstwa usług aplikacyjnych zawiera usługi zaprojektowane, aby wspierać cienkiego klienta w postaci przeglądarek WWW. Usługi te mają realizować wykorzystywane często przez klienta funkcje, takie jak: komponowanie map z wykorzystaniem WMS, edytowanie danych opisowych i geometrycznych obiektów, generalizacja obiektów i obrazów czy łączenie innych serwisów. Usługi te są używane przez klienta i wywołują inne usługi z warstwy aplikacyjnej, przetwarzania i zarządzania informacją. Szczegółowy model łączenia usług został opisany w normie ISO 19119.

Wms (web map server) -specyfikacja implementacyjna ogc (przyjęta jako norma iso 19128) określająca interfejs serwera danych przestrzennych oparty na protokole http.

Serwer w odpowiedzi na żądania formułowane przez klienta udostępnia dane przestrzenne w postaci obrazu graficznego zgodnie z zasadami określonymi w specyfikacji (wynikiem może być np. Mapa rastrowa formacie gif czy jpg w określonym układzie współrzędnych i o zadanym rozmiarze).

Usługa wms pozwala na złożenie map poprzez kolejne wywołania odnoszące się do różnych warstw tematycznych udostępnianych przez dany serwer. Użytkownik może też skomponować własną mapę, wykorzystując niezależne źródła danych pochodzące od różnych dostawców.

Serwer wms powinien obsługiwać następujące żądania:

•getcapabilities -przesyłać opis informacji zawartych na serwerze oraz dopuszczalnych parametrów zapytań.

•getmap -przesyłać mapę spełniającą kryteria żądania.

•getfeatureinfo -przesyłać dodatkowe informacje na temat obiektów na mapie przesłanej na żądanie getmap.

ARCHITEKTURA ZORIENTOWANA NA GEOINFORMACYJNE USŁUGI SIECIOWE - są one wzbogacone o informacje przestrzenną i zostało zaproponowane przez konsorcjum OGC, które opublikowało standardy - usługi sieciowe bazujące na metadanych oraz geoinformacyjnych usługach sieciowych. Do podstawowych usług należy udostępnienia danych on-line w postaci: - postać rastrowa - WCS - protokół dostarczania rastrowych warstw informacyjnych (ciągłych danych przestrzennych np. zdjęcia lotnicze), wykorzystujących technologie WebService, zdalny dostęp do danych bez posiadania własnych systemów zarządzania nimi. - WMS - jest specyfikacją implementacyjną OGC, określającą interfejs serwera danych przestrzennych , opartych na protokole http. Serwer udostępnia dane przestrzenne w postaci obrazu graficznego np. mapa w postaci obrazu w formacie rastrowym GIF czy JPG, przy zachowaniu szczególnych warunków, takich jak; układ współrzędnych, rozmiar obrazu, przezroczystość tła. Usługa WMS pozwala na złożenie map, przez kolejne wywołania odnoszących się do różnych warstw tematycznych, udostępnianych przez dany serwer ( mogą to być mapy od różnych dostawców z różnych źródeł) , specyfikacja WMS określa sposób w jaki klient zamawia mapę oraz sposób opisu danych. WMS powinien obsługiwać następujące polecenia: - GetCapabilities - prześlij opis informacji zawartych na serwerze oraz dopuszczalnych parametrów zapytań - GetMap - prześlij mapę spełniającą podane wymagania - GetFeatureInfo - prześlij dodatkowe informacje, na temat obiektów na mapie - w postaci wektorowej - WFS - dane udostępniane w postaci wektorowej w formacie GML. Klient ma możliwość zamówienia tylko tych informacji, które go interesują. Język GML pozwala klientowi na dowolną manipulację danymi, które otrzymał - umożliwiono edycję danych zgromadzonych na serwerze, może usuwać, dodawać lub aktualizować dane po stronie serwera. Serwis WFS może stać się klientem innego serwisu WFS, może kaskadowo skorzystać z informacji innych serwerów i w rezultacie dostarczyć połączone dane. WFS powinien obsługiwać następujące polecenia: - GetCapabilities - prześlij opis możliwości serwera (wskazuje jakie rodzaje obiektów zwraca i jakie operacje na poszczególnych obiektach są możliwe do wykonania) - DescribeFeatureType - prześlij opis struktury obiektów, które obsługuje - GetFeature - prześlij konkretne obiekty, zgodnie z warunkami postawionym przez klienta i to zarówno atrybutowymi, opisowymi jak i przestrzennymi - GetGmlObject -serwis może służyć polecenie przesłania instancji obiektu, poprzez XLinks a także podanie identyfikatora w pliku XML - Transaction - pozwala na tworzenie, modyfikacje i usuwanie obiektów - LockFeature - zablokuj jeden lub więcej obiektów na czas trwania transakcji. Do budowy infrastruktury danych przestrzennych przyjmuje się obecnie rozwiązanie bazujące na geoinformacyjnych usługach sieciowych , opartych na architekturze SOA. Pozwala to scalać informacje przestrzenne przez integracje usług sieciowych. Takie podejście jest alternatywą rozwiązania bazującego na architekturze klient- serwer, gdzie w pierwszym etapie integrowane są bazy danych w hurtowni GIS (tworzonych przez instytucje zarządzające-urzędy, zakłady pracy,..) a dopiero później udostępniane.

37. Definicja oraz rola Bazy Danych Ogólnogeograficznych

Baza Danych Ogólnogeograficznych (BDO) jest opracowana w skali podstawowej 1:250 000 oraz w skalach mniejszych: 1:500 000, 1:1000 000 oraz 1:4000 000. BDO powstała w oparciu o wiele materiałów źródłowych, wśród których najistotniejszym był zasób bazy VMap poziomu 1, udostępniony przez

Zarząd Geografii Wojskowej Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

Zakres informacyjny BDO obejmuje:

- podział administracyjny,

- osadnictwo i obiekty antropogeniczne,

- hydrografię,

- rzeźbę terenu,

- transport,

- pokrycie terenu i użytkowanie ziemi,

- obszary chronione,

- nazwy geograficzne.

Baza Danych Ogólnogeograficznych pełni rolę integracyjną w stosunku do kilku funkcjonujących rejestrów publicznych i baz danych, dzięki uwzględnieniu w niej stosowanych tam identyfikatorów obiektów przestrzennych. Dotyczy to Krajowgo Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego kraju TERYT, prowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny, Banku Danych Drogowych, prowadzonego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, Komputerowej Mapy Podziału Hydrograficznego Polski, prowadzonej przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Krajowego Systemu Obszarów Chronionych, prowadzonego przez Ministerstwo Środowiska. Poprzez wymienione

identyfikatory istnieje powiązanie geometrii określonych grup obiektów ujętych w BDO z wyżej wymienionymi rejestrami.

Źródła danych BDO

• baza danych VMAP1 - Zarząd Geografii Wojskowej SG WP (skala 1 : 250 000),

• Zdjęcia satelitarne

• baza danych podziału administracyjnego Państwowego Rejestru Granic (skala 1 : 50 000),

• baza danych hydrograficznych (skala 1 : 50 000) - IMGW,

• rejestr dróg Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad,

• baza danych topograficznych w skali 1 : 50 000,

• baza danych pokrycia terenu CORINE Land Cover (skala 1 : 100 000) - IGiK,

• baza danych obszarów chronionych (skala 1 : 50 000) - GRID-Warszawa,

• Krajowy Rejestr TERYT - GUS

• system identyfikatorów i nazw jednostek podziału administracyjnego TERC10

• system identyfikatorów i nazw miejscowości SIMC10

• Materiały uzupełniające

Rola BDO:

- odpowiedz GGK na wyzwania stawiane przed administracja publiczną - wdrazanie założeń krajowej infrastruktury informacji przestrzennej - baza integrujaca systemy administracji (BDO jako platforma integracji)

- baza referencyjna dla urzędów państwowych

- udostępnianie BDO

38. Opisz cykl życia projektu GIS.

Projekt - implementacja- wdrozenie- baza danych przestrzennych- serwer katalogowy

Realizacja projektu obejmuje trzy rodzaje działań:

- podstawowe - działania z powstaniem projektu miedzy innymi:

- wstępne określenie przedsięwzięć oraz ocena jego realności

- analiza potrzeb - określenie użytkowników

- określenie produktów

- określenie funkcji

- określenie danych wejściowych

- określenie modelu danych

- określenie wielkości produkcji

- określenie wymagań technicznych - analiza kosztów i korzyści

- pomocnicze - wspierające przez stworzenie warunków sprawnej i efektywnej realizacji pozostałych zadań, obsługa prawna, ksiegowa, informatyczna,…

- zarządcze - polegające na harmonizowaniu działań operacyjnych i wspierających, obejmuja wyznaczenie celów, planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie i koordynowanie

Procesy pozwalające osiągnąc cel:

- Inicjacja - odpowiedz na kluczowe pytania: co i gdzie, jakie korzyści, jak bedzie realizowany i kiedy, jak długo potrwa realizacja, ile będzie kosztował, jakie dodatkowe zasoby będą potrzebne, jakie czynniki zewnętrzne bedąmiały wpływ

- Planowanie

- Realizacja - przetarg, instalacja, wdrożenie, szkolenie

- Sterowanie i nadzorowanie

- Zakończenie

39. Wady i zalety prezentacji html.

Wady: wykresy w postaci rastrowej

Szybka dezaktualizacja- dane dostępne na te chwile

Zalety: niska cena

Niezależnośc od sytemu i oprogramowania

Łatwa obsługa

Aktywny raster

Możliowośc prezentacji np. na stronie www

40. W jakich celach wprowadza się standaryzację danych?

STANDARYZACJA I INTEROPERACYJNOŚĆ - integracja usług sieciowych (szczególnie geoinformacyjnych) jest możliwa pod warunkiem opracowania i stosowania jednolitych standardów. W 1994 roku powstało konsorcjum OGC oraz komitet techniczny TC211 przy międzynarodowej organizacji normalizacji ISO. W Europie utworzono komitet techniczny TC287 przy europejskiej organizacji normalizacyjnej CEN. Działalność tych organizacji doprowadziła do zbioru norm i standardów związanych m.in. z projektowaniem, implementowaniem , wdrażaniem nowoczesnych systemów informacji geograficznej. W Polsce jest Polski Komitet Normalizacyjny w ramach którego funkcjonuje komitet techniczny KT297 ds. informacji geograficznej. W budowie SDI za najważniejsze uznaje się: - OGC Web Map Service - udostępnianie zobrazowań w postaci rastrowej - OGC Web Feature Service - udostępnianie danych w postaci wektorowej - OGC Web Coverage Service - udostępnianie danych w postaci gridowej - OGC Geography Markup Language (GML) - standard wymiany danych przestrzennych - OGC Catalouge Service Specification - serwery katalogowe - OGC Simple Feature Access - obejmuje podstawowe definicje typów obiektu i zapytania do bazy danych w języku SQL - ISO 19115 - metadane - ISO 19139 - specyfikacja implementacji metadanych w XML - ISO 19119 - usługi, w tym opis metadanych dla usług

INTEROPERACYJNOŚĆ - jest podstawą funkcjonowania infrastruktury danych przestrzennych. Wg. Normy ISO to zdolność do komunikowania się, wykonywania programów i transferu danych pomiędzy różnymi elementami funkcjonalnymi w sposób, który wymaga od użytkownika jedynie niewielkiej znajomości tych elementów. Wg. INSPIRE - możliwość łączenia zbiorów danych przestrzennych oraz interakcji usług danych przestrzennych bez powtarzalnej interwencji manualnej, w taki sposób, aby wynik był spójny, a wartość dodana zbiorów i usług danych przestrzennych została zwiększona.

Zagadnienia i przykładowe pytania na kolokwium z Systemy Informacji o Terenie

1. Podaj definicję, rodzaje i opis map cyfrowych. Opisz sposób zarządzania danymi na tych mapach.

MAPA CYFROWA - przechowuje umiejscowienie i kształt geometryczny obiektów geograficznych wraz z informacjami opisującymi te obiekty. Obiektem wg GIS może być wszystko od rzeczywistych składników krajobrazu stworzonych przez naturę np. drzewo, lasy, rzeki, jeziora, …, przez obiekty stworzone przez człowieka np. fabryki, domy, sieci elektryczne, telefoniczne, …, po obiekty wirtualne takie jak parki, miasta, działki, połączenia lotnicze czy sieć sprzedaży..Obiekty przedstawiamy za pomocą symboli, figur geometrycznych. Najprostszy element GIS to punkt potem linia potem poligon. Różnica między zwykłymi danymi graficznymi a danymi GIS: - na mapie cyfrowej w systemie GIS każdy element posiada swój opis w bazie danych - obiekty na mapie cyfrowej w systemie GIS prezentują pewien fragment rzeczywistości, zapisanych w odpowiednim układzie współrzędnych - podstawowym zadaniem GIS to przechowywanie danych, zarządzanie nimi oraz analiza. Struktura mapy cyfrowej w postaci warstw, które obejmują obiekty o wspólnych cechach np. drogi czy budynki. Każda warstwa posiada atrybuty opisowe oraz zestaw parametrów określających jej wygląd w postaci np. grubości linii czy koloru linii. Warstwa aktywna - jest to warstwa, którą użytkownik zaznaczył za aktywną i której dotyczą analizy wykonywane na mapie. Obiekt (np.. droga) najmniejszy samodzielny element posiadający współrzędne jednoznacznie określającego jego położenie w przestrzeni, składnik warstwy a informacja na temat tego obiektu przechowywana jest w bazie danych postaci opisu np. tekst, liczba,…

Systemy wspomagające prowadzenie mapy numerycznej muszą być zdolne do zasilania Systemu Informacji o Terenie następującymi informacjami:

- kod obiektu przy czym dopuszcza się używanie zamiennie kodów literowych i kodów liczbowych

- identyfikator obiektu

- kształt geometryczny obiektu

- lista współrzędnych punktów lokalizujących obiekt w terenie

- przewidziane instrukcją atrybuty obiektu

- źródło danych o położeniu obiektu

- datę utworzenia obiektu

- datę ostatniej modyfikacji obiektu

- numer KERG opracowania, z którego pochodzą dane o obiekcie

MAPA CYFROWA

Mapa wektorowa - Linie reprezentowane są przez parę punktów P₁ i P₂ określonych przez współrzędne (x₁,y₁) i (x₂,y₂

Mapa rastrowa

Mapa hybrydowa - stanowi połączenie mapy rastrowej i wektorowej

Mapa kreskowa- system CAD - Podejście typowe:

- istotny jest poprawny wygląda mapy, tj. zgodny z instrukcją techniczną a nie informacja na niej zawarta,

- wszystkie elementy rysowane są przy pomocy linii, (budynki są poligonami otwartymi tworzonymi przez niezależne linie),

- często elementy są `niepodociągane',

- opis budynku nie jest związany z jego obrysem,

- elementy rysowane w ramach arkusza mapy

- mapa najtańsza i najszybsza w opracowaniu,

- mapy dla celów projektowych.

Mapa quasi-obiektowa - systemCAD

Grupowanie grafiki przynależnej do jednego obiektu (Symbol i opis stanowią jeden obiekt, Symbol i opis (dla różnych skal) stanowią jeden obiekt)

Czasami zapisanie atrybutów opisowych obiektu (tu: nr punktu) w jednym pliku binarnym z grafiką, np.: `dgn' dla Microstaion.

Często zachowanie poprawności topologicznej.

Zarządzanie treścią w systemach CAD:

-podział treści mapy na pliki (jeden plik aktywny - edytowalny, pozostałe referencyjne - możliwość podglądu),

-podział na warstwy, jedna warstwa aktywna,

-możliwość przypisania numerom warstw nazw,

-możliwość zarządzania plikami referencyjnymi,

-możliwość wyboru warstw widocznych,

-możliwość zarządzania atrybutami wyświetlania w poszczególnych oknach (widokach) mapy,

-wspomaganie zarządzanie przez pisanie specjalistycznych programów, unikalnych dla konkretnego rozwiązania.

Mapa Obiektowa: Geo-relacyjne systemy GIS:

- grafika zapisana jest plikach systemów CAD,

- atrybuty opisowe w relacyjnych bazach danych (Access, Oracle, ...),

- przykłady: MGE, GeoGraphics, AutoCad Map.

Mapa obiektowo: obiektowo- zorientowane systemy GIS

Opracowanie technologii zapisu geometrii i atrybutów opisowych do jednej bazy danych pozwoliło w pełni wykorzystać mechanizmy SZRBD (Systemu Zarządzania Relacyjną Bazą Danych). Pozwoliło to rozwiązać problemy z:

-wielodostępem,

-ochroną danych,

-wersjowaniem - odtwarzaniem mapy na zadany dzień,

-wprowadzenie mechanizmu transakcji,

-odtwarzaniem danych po awarii,

-wykonywaniem kopii,

-wykorzystaniem mechanizmu wyzwalaczy,

-spójnością danych.

Oracle opcja przestrzenna:

-standard zapisu geometrii do bazy danych,

-indeksowanie przestrzenne,

-możliwość wykonywania analiz przestrzenne przez serwery bazy danych.

Cechy systemów obiektowo-zorientowanych:

-obiekt i identyfikator obiektu,

-atrybut i metody,

-hermetyzacja i przekazywanie komunikatów,

-klasa,

-hierarchia klas i dziedzicznie,

-polimorfizm

2. Transakcja, definicja, przykład

Transakcja - zbiór operacji na bazie danych, które stanowią w istocie pewną całość i jako takie powinny być wykonane wszystkie lub żadna z nich. Warunki jakie powinny spełniać transakcje bardziej szczegółowo opisują zasady ACID (Atomicity, Consistency, Isolation, Durability - Atomowość, Spójność, Izolacja, Trwałość).

Przykładem transakcji może być transakcja bankowa jaką jest przelew. Muszą tu zostać dokonane 2 operacje - zabranie pieniędzy z jednego konta oraz dopisanie ich do drugiego. W przypadku niepowodzenia żadna z tych operacji nie powinna być zatwierdzona, gdyż zajście tylko jednej powodowałoby nieprawidłowości w bazie danych (pojawienie się lub zniknięcie pieniędzy).

Transakcja składa się zawsze z 3 etapów:

• rozpoczęcia

• wykonania

• zamknięcia

W systemach bazodanowych istotne jest, aby transakcja trwała jak najkrócej, ponieważ równolegle może być dokonywanych wiele transakcji i część operacji musi zostać wykonana w pewnej kolejności. Każdy etap transakcji jest logowany, dzięki czemu w razie awarii systemu (dzięki zawartości logów), można odtworzyć stan bazy danych sprzed transakcji, która nie została zamknięta.

Transakcje Domyślnie wszystkie instrukcje są wykonywane od razu po ich wprowadzeniu - zmiana danych w bazie.W pewnych sytuacjach nie chcemy aby wykonywane operacje modyfikowały fizyczny zbiór danych.

Tryb transakcji - wprowadzane operacje zostaną wykonane dopiero po podaniu odpowiedniej komendy. MySQL obsługuje kilka typów tabel, nie wszystkie umożliwiają przeprowadzanie transakcji.

START TRANSACTION - rozpoczęcie transakcji

Kolejne operacje są zapamiętywane, ale nie są wykonywane.

COMMIT - wykonanie operacji z całej transakcji

ROLLBACK - cofnięcie do początku transakcji

Niektóre komendy automatycznie wykonują COMMIT, np. CREATE INDEX, DROP INDEX, DROP TABLE, DROP DATABASE, ALTER TABLE, RENAME TABLE, TRUNCATE

Możliwe jest ustawienie w trakcie transakcji punktów zapisu za pomocą komendy

SAVEPOINT nazwa - Wykonanie komendy

ROLLBACK TO SAVEPOINT nazwa - powoduje cofnięcie do punktu zapisu o podanej nazwie

COMMIT nadal wykonuje całą transakcję.

MySQL obsługuje różne standardy zapisywania tabel.

Typy nie udostępniające mechanizmu transakcji:

MyISAM (domyślny), ISAM (stary), HEAP, MERGE

Typy udostępniające mechanizm transakcji i blokowania:

InnoDB, BDB

Indeks pełnego tekstu (FULLTEXT) działa tylko w tabelach MyISAM.

3. Co to jest analiza funkcjonalna?

Struktura funkcjonalna GIS

Geograficzny system informacyjny składa się z kilku grup programów (modułów) realizujących odrębne funkcje. Są to:

ˇ procedury wprowadzania i weryfikacji danych wejściowych,

ˇ procedury zarządzania i przetwarzania w obrębie bazy danych (system zarządzania bazą danych),

ˇ procedury przetwarzania i analizy danych geograficznych,

ˇ procedury wyjściowe: prezentacji graficznej, kartograficznej i tekstowej danych,

ˇ procedury komunikacji z użytkownikiem.

Typy analiz przestrzennych

a) Wyznaczanie relacji przestrzennych

b) Łączenie sąsiednich poligonów

c) Łączenie i wycinanie wyznaczonych obszarów

d) Bufory

e) Poligony Thiessena

f) Łączenie warstw

g) Analizy sieciowe

h) Łączenie operacji i analiz

Buforowanie

Bufor-ekwidystanta, linia złożona z punktów jednakowej odległości od danego obiektu. Buforowanie jest jednym z typów analiz przestrzennych i polega na określaniu otoczenia danego punktu, obiektu, linii, otoczenie może mieć dowolną wielkość.

4. Podaj różnicę między mapą kreskową, quasi-obiektową i obiektową.

Mapa kreskowa- system CAD - Podejście typowe:

- istotny jest poprawny wygląda mapy, tj. zgodny z instrukcją techniczną a nie informacja na niej zawarta,

- wszystkie elementy rysowane są przy pomocy linii, (budynki są poligonami otwartymi tworzonymi przez niezależne linie),

- często elementy są `niepodociągane',

- opis budynku nie jest związany z jego obrysem,

- elementy rysowane w ramach arkusza mapy

- mapa najtańsza i najszybsza w opracowaniu,

- mapy dla celów projektowych.

Mapa quasi-obiektowa - systemCAD

Grupowanie grafiki przynależnej do jednego obiektu (Symbol i opis stanowią jeden obiekt, Symbol i opis (dla różnych skal) stanowią jeden obiekt)

Czasami zapisanie atrybutów opisowych obiektu (tu: nr punktu) w jednym pliku binarnym z grafiką, np.: `dgn' dla Microstaion.

Często zachowanie poprawności topologicznej.

Zarządzanie treścią w systemach CAD:

-podział treści mapy na pliki (jeden plik aktywny - edytowalny, pozostałe referencyjne - możliwość podglądu),

-podział na warstwy, jedna warstwa aktywna,

-możliwość przypisania numerom warstw nazw,

-możliwość zarządzania plikami referencyjnymi,

-możliwość wyboru warstw widocznych,

-możliwość zarządzania atrybutami wyświetlania w poszczególnych oknach (widokach) mapy,

-wspomaganie zarządzanie przez pisanie specjalistycznych programów, unikalnych dla konkretnego rozwiązania.

Mapa Obiektowa: Geo-relacyjne systemy GIS:

- grafika zapisana jest plikach systemów CAD,

- atrybuty opisowe w relacyjnych bazach danych (Access, Oracle, ...),

- przykłady: MGE, GeoGraphics, AutoCad Map.

Mapa obiektowo: obiektowo- zorientowane systemy GIS. Opracowanie technologii zapisu geometrii i atrybutów opisowych do jednej bazy danych pozwoliło w pełni wykorzystać mechanizmy SZRBD (Systemu Zarządzania Relacyjną Bazą Danych). Pozwoliło to rozwiązać problemy z:

-wielodostępem,

-ochroną danych,

-wersjowaniem - odtwarzaniem mapy na zadany dzień,

-wprowadzenie mechanizmu transakcji,

-odtwarzaniem danych po awarii,

-wykonywaniem kopii,

-wykorzystaniem mechanizmu wyzwalaczy,

-spójnością danych.

Oracle opcja przestrzenna:

-standard zapisu geometrii do bazy danych,

-indeksowanie przestrzenne,

-możliwość wykonywania analiz przestrzenne przez serwery bazy danych.

Cechy systemów obiektowo-zorientowanych:

-obiekt i identyfikator obiektu,

-atrybut i metody,

-hermetyzacja i przekazywanie komunikatów,

-klasa,

-hierarchia klas i dziedzicznie,

-polimorfizm

5. Podaj korzyści wynikające z zapisu danych geometrycznych do obiektowo-relacyjnej bazy danych.

Mapa Obiektowa: Geo-relacyjne systemy GIS:

- grafika zapisana jest plikach systemów CAD,

- atrybuty opisowe w relacyjnych bazach danych (Access, Oracle, ...),

- przykłady: MGE, GeoGraphics, AutoCad Map.

Mapa obiektowo: obiektowo- zorientowane systemy GIS. Opracowanie technologii zapisu geometrii i atrybutów opisowych do jednej bazy danych pozwoliło w pełni wykorzystać mechanizmy SZRBD (Systemu Zarządzania Relacyjną Bazą Danych). Pozwoliło to rozwiązać problemy z:

-wielodostępem,

-ochroną danych,

-wersjowaniem - odtwarzaniem mapy na zadany dzień,

-wprowadzenie mechanizmu transakcji,

-odtwarzaniem danych po awarii,

-wykonywaniem kopii,

-wykorzystaniem mechanizmu wyzwalaczy,

-spójnością danych.

Cechy systemów obiektowo-zorientowanych:

-obiekt i identyfikator obiektu,

-atrybut i metody,

-hermetyzacja i przekazywanie komunikatów,

-klasa,

-hierarchia klas i dziedzicznie,

-polimorfizm

6. Jakie są podstawowe relacje przestrzenne (topologiczne) między obiektami? Podaj 5-10 przykładów.

Topologia jest procedurą bezpośrednio definiującą i nadzorującą relacje przestrzenne w samej geometrii obiektów. Trzy główne relacje topologiczne w warstwach informacyjnych to łączność, definicja obszaru i ciągłość.

Łączność wyznaczają wspólne węzły obiektów liniowych. Linie posiadające wspólne węzły są połączone ( topologia linii-węzłów)

Warstwy informacyjne definiują obszary utrzymując listę połączonych ze sobą linii tworzących granice każdego poligonu (topologia poligonów-linii)

Ciągłość (sąsiedztwo) jest w warstwie informacyjnej utrzymywane przez listę poligonów znajdujących się po lewej i prawej stronie każdej linii (linia zaczyna się od węzła from-node i kończy na węźle to-node) (topologia lewy-prawy)

Topologia jest relacją między obiektami. Z topologią związane jest łączenie obiektów(kolejność stawianych punktów nadaje liniom kierunek) oraz sąsiedztwo obiektów.

Rodzaje topologii: Topologia punktowa(Między punktami nie ma powiązań) Topologia liniowa (Na przecięciu linii powstają węzły), Topologia poligonalna (Granice mają dociągnięte węzły, Każdy punkt leży w obrębie jednego poligonu, Granice nie zachodzą na siebie)

TYPY SĄSIEDZTW: poligon styka się z innymi obiektami, inny poligon, punkt lub linia lezą wewnątrz poligonu, punkt, linia lub inny poligon lezą na zewnątrz poligonu.

7. Podaj definicje i opisz pojęcia:

informacja przestrzenna- Informacja przestrzenna to każda informacja o środowisku geograficznym, o obiektach i zjawiskach w przestrzeni otaczającej człowieka.

Geoinformacja (informacja geoprzestrzenna) jest „informacją o położeniu, geometrycznych właściwościach i przestrzennych relacjach obiektów, które mogą być identyfikowane w odniesieniu do Ziemi”.

Przez obiekty przestrzenne można rozumieć obiekty naturalne i sztuczne związane z powierzchnią Ziemi oraz różne zjawiska (przyrodnicze, społeczne, ekonomiczne), które mogą być rozpatrywane w odniesieniu do Ziemi. Geoinformacja powstaje w wyniku powiązania informacji tekstowej o obiekcie z miejscem w przestrzeni geograficznej

informacja geograficzna - informacja dotycząca zjawisk jawnie bądź niejawnie powiązanych z położeniem odniesionym do Ziemi.

SIP- Systemem informacji przestrzennej (SIP)
nazywa się system pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania danych zawierających informacje przestrzenne oraz towarzyszące im informacje opisowe o obiektach wyróżnionych w części przestrzeni objętej działaniem systemu. [Gaździcki 1990]. Dzielimy na:

- SIT- systemy informacji o terenie (SIT)
operujące informacją pierwotną (uzyskaną na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych lub na podstawie wielkoskalowych zdjęć lotniczych) pod względem dokładności odpowiadającą mapom wielkoskalowym (skale większe od 1:5000),

Kryterium wyróżniającym SIT jest nie tylko dokładność, szczegółowość danych zawartych w bazie danych systemu. Charakterystyczny dla SIT jest aspekt instytucjonalny, uwzględniający ogół zależności prawnych, politycznych, ekonomicznych i społecznych, związanych z funkcjonowaniem systemu, a także aspekt organizacyjny, obrazujący zależność między środkami technicznymi, zasobami informacyjnymi oraz użytkownikami wykorzystującymi system.

Zgodnie z definicją podaną przez Międzynarodową Federację Geodetów „SIT jest narzędziem do podejmowania prawnych, administracyjnych i gospodarczych decyzji oraz pomocą w planowaniu i rozwoju. Składa się on z bazy danych zawierającej dane przestrzenne dotyczące określonego obszaru oraz procedur i technik dla systematycznego zbierania, aktualizacji i udostępniania tych danych”

- GIS - systemy informacji geograficznej (GIS)
operujące informacją wtórną (przetworzoną), pod względem dokładności i szczegółowości odpowiadającą mapom średnio i małoskalowym, (skala 1:10 000 i mniejsze).

SDI - Infrastruktura geoinformacyjna (SDI):

• jest zespołem środków technicznych, politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp do danych przestrzennych oraz korzystanie z nich,

• służy do wyszukiwania, oceny, transferu i stosowania tych danych przez ich użytkowników i producentów na wszystkich poziomach administracji publicznej, sektora gospodarczego, sektora społecznego (nonprofit) oraz środowiska naukowego, a także przez obywateli w ogólności.

DLM - model topograficzny „ krajobrazowy” DLM zwany inaczej bazodanowy, tworzy się na podstawie modelu obrazowego (wydzielenie określonych klas obiektów i wektoryzacja poszczególnych elementów) lub przez pomiar bezpośredni w terenie. Położenie poszczególnych obiektów, wyznaczających je punktów i ich współrzędnych jest związane z powierzchnia odniesienia. Poszczególne obiekty zachowują georeferencje, czyli odniesienie przestrzenne, ich kształt i położenie nie SA modyfikowane podczas redakcji kartograficznej, jest zachowane pełne topologiczne zachowanie własności obiektów oraz tworzenie struktur danych takich jak „drzewko” czy sieć. Oddaje relacje przestrzenne między obiektami i jest wykorzystywany do analiz GISowych. DCM, - model kartograficzny DCM - numeryczny - powstaje przez redakcję danych DLM - nadanie symboliki kartograficznej, wygładzanie linii, przesunięcie obiektów, generowanie i obróbka rysunku warstwicowego, umieszczanie napisów, …, które poprawiają czytelność mapy na ekranach komputera. Przekazuje informacje o obiektach za pomocą ustalonych konwencji graficznych. Jest obrazem przestrzeni geograficznej, który został przygotowany so bezpośredniego odbioru za pomocą zmysłów. Własności topologiczne zostały zachowane w sposób pośredni - metoda interpretacji obrazu. Z jednej bazy danych numerycznego modelu krajobrazu DLM można opracować wiele numerycznych modeli kartograficznych DCM w zależności od skali, przeznaczenia oraz metod prezentacji. Dane DLM zasilają systemy GIS a dane systemu DMC systemy produkcji map.

EGiB,

Geomatyka - Dyscyplinami, które wiążą się bezpośrednio z informacją przestrzenną są: miernictwo, geodezja, kartografia, fotogrametria, teledetekcja, systemy informacji przestrzennej, kataster. Z powodu wielu współzależności i powiązań między tymi dyscyplinami, przyjęło się nazywać je razem - geomatyką. Na rangę i ważność jaką ma dziś dziedzina informacji przestrzennej wskazują następujące fakty:

- Zawrotne tempo rozwoju w tej dziedzinie, które mierzone wzrostem rynku światowego wynosi 18-30% w skali rocznej.

- Znaczna większość informacji znajdujących się obecnie w obiegu wiąże się z danymi przestrzennymi.

- Blisko 80% funkcji realizowanych w trakcie działań zarówno gospodarczych jak i publicznych można odnieść bezpośrednio do danych przestrzennych.

- Graficzne zobrazowanie danych przestrzennych należy do kategorii informacji objętych percepcją wzrokową, stanowiącą ponad 80% wszystkich możliwych informacji, odbieranych przez człowieka.

8. Jakie są podstawowe funkcje realizowane przez systemy SIP, podaj przykłady?

Funkcje GIS

a) Zapis (gromadzenie i organizowanie) informacji o położeniu obiektów i topologii oraz atrybutach - Układ współrzędnych-> zapis wektorowy / rastrowy-> topologia

b) Wyszukiwanie informacji o położeniu obiektów i ich cechach ->selekcja graficzna

/ atrybutowa-> analizy

c) Przeprowadzanie analiz w celu wyznaczania relacji przestrzennych i atrybutowych

- łączenia warstw, selekcja, buforowanie , analizy sieciowe

d) Opracowywanie map - Definiowanie / transformacja układu współrzędnych, wektoryzacja, analizy, wizualizacja, przygotowanie do druku

Cztery podstawowe funkcje dla systemów SIP:

1. wprowadzanie danych

- pozyskiwane danych przestrzennych w drodze:

- pomiarów terenowych,

- trójwymiarowej digitalizacji fotogrametrycznej (stereodigitalizacji) oraz innych metod fotogrametrii teledetekcji,

- transferu danych z innych systemów,

- digitalizacji, skanowania i wektoryzacji map,

- wykorzystania innych materiałów archiwalnych (niekartometrycznych jak szkice, zarysy, wykazy, itp.).

- wprowadzanie danych opisowych:

- w trybie interaktywnym lub wsadowym,

- wprowadzanie manualne związków topologicznych lub ich automatyczne generowanie,

- wykrywanie błędów i redagowanie danych przestrzennych:

- kontrolowanie danych przestrzennych pod względem formalnym, tj. pod względem formatu i dopuszczalnych wartości,

- automatyczne wykrywanie błędów topologicznych, ich sygnalizowanie i możliwość interaktywnego usuwania,

- interaktywna edycja obiektów (usuwanie, modyfikacja),

- wykrywanie błędów i redagowanie danych opisowych:

- kontrolowanie danych opisowych pod względem formalnym,

- wykrywanie brakujących opisów,

- wyszukiwanie i modyfikacja grupy danych, interaktywna edycja danych opisowych

2. zarządzanie danymi

Zarządzanie danymi można określić jako zespół procesów, których głównym celem jest utrzymanie w należytym stanie zasobów informacyjnych systemu. Aby ten cel osiągnąć dane muszą być sprawdzane i korygowane przed wejściem do systemu, a sposób ich przechowywania powinien uwzględniać niezbędne zabezpieczenia przez fizycznym uszkodzeniem lub dostępem osób nieupoważnionych. Istotną rzeczą jest również, aby zastosowane struktury danych oraz mechanizmy wyszukiwania zapewniły użytkownikowi sprawne udostępnianie informacji. Wśród funkcji przechowywania i zarządzania danymi wyodrębniamy następujące zadania szczegółowe:

- określanie praw dostępu poszczególnych użytkowników,

- wyszukiwanie danych z zastosowaniem różnych warunków,

- kontrola poprawności,

- archiwizacja danych.

3. przetwarzanie danych

- konwersje i zmiany struktury danych:

- automatyczne lub interaktywne łączenie dwóch fragmentów bazy z uzgodnieniem styków,

- generalizacja,

- generowanie warstwie na podstawie regularnej lub nieregularnej siatki punktów terenowych,

- wygładzanie linii przez aproksymację jej przebiegu linia krzywą,

- transformacje:

- transformacja danych wektorowych lub rastrowych do układu określonego współrzędnymi punktów łącznych,

- obliczanie współrzędnych w różnych odwzorowaniach kartograficznych,

- analiza przestrzenna:

- nakładanie warstw,

- agregowanie,

zarów buforowych,

- wyznaczanie pola części wspólnej obszarów,

- analiza sieciowa,

- obliczanie i bilansowanie objętości mas ziemnych,

- wykonywanie przekrojów powierzchni oraz analiza widoczności,

- analiza statystyczna:

- ocena dokładności danych,

- analiza regresji i wariancji

4. udostępnianie danych

- funkcje ogólne:

- wykonywanie rysunków na monitorach graficznych, ploterach i drukarkach,

- wykonywanie kopii obrazu wyświetlanego na ekranie,

- określenie znaków umownych, kolorów,

- generowanie zestawień i wyrysów,

- przekazywanie danych w ustalonych formatach zapisu,

-sporządzanie mapy:

- automatyczny wybór sposobu symbolizacji w zależności od obiektu z możliwością interaktywnej modyfikacji,

- interaktywne umieszczanie, tytułów, legend, i opisów map,

- automatyczne umieszczanie nazw z możliwością ich interaktywnego przesuwania.

9. Czym jest i na czym polega zarządzanie danymi w systemach GIS.

Zarządzanie danymi można określić jako zespół procesów, których głównym celem jest utrzymanie w należytym stanie zasobów informacyjnych systemu. Aby ten cel osiągnąć dane muszą być sprawdzane i korygowane przed wejściem do systemu, a sposób ich przechowywania powinien uwzględniać niezbędne zabezpieczenia przez fizycznym uszkodzeniem lub dostępem osób nieupoważnionych. Istotną rzeczą jest również, aby zastosowane struktury danych oraz mechanizmy wyszukiwania zapewniły użytkownikowi sprawne udostępnianie informacji. Wśród funkcji przechowywania i zarządzania danymi wyodrębniamy następujące zadania szczegółowe:

- określanie praw dostępu poszczególnych użytkowników,

- wyszukiwanie danych z zastosowaniem różnych warunków,

- kontrola poprawności,

- archiwizacja danych.

System zarządzania bazą danych

SZBD - zbiór komponentów służących do definiowania, konstruowania i modyfikowania bazy danych.

Zadania SZBD:

• Realizuje procedury niskiego poziomu, które pozwalają utrzymać dane w określonej postaci

• Przeprowadza wszelkie operacje odczytu i zapisu z/do plików lub urządzeń o bezpośrednim dostępie na serwerze bazy danych

• Zapewnia mechanizmy szybkiego dostępu do danych

• Zmniejsza lub wyklucza konieczność przechowywania nadmiarowych danych

• Optymalizuje sposób przechowywania danych

• Zapewnia integralność i spójność danych

Zalety SZBD:

• optymalne zarządzanie złożonymi, relacyjnymi danymi

• dostęp do danych niezależny od oprogramowania i sprzętu

• pozwala na wykonywanie wielu jednoczesnych operacji na danych przez wielu użytkowników

• szybsze wyszukiwanie danych

• bezpieczeństwo danych (autoryzacja dostępu)

• usługi zarządzania bazą

• korzystanie z gotowego oprogramowania

Kiedy używać SZBD?

• duża ilość danych

• jednoczesny dostęp wielu użytkowników

• istnieją powiązania pomiędzy danymi

• więcej niż jeden rodzaj rekordu

• ograniczenia danych (np. długość pola)

• potrzeba uzyskiwania raportów z danych

• potrzeba szybkiego wyszukiwania danych wg złożonych kryteriów

• potrzeba łatwego dodawania, usuwania i modyfikowania danych

SZRBD - system zarządzania relacyjną bazą danych, przechowuje również związki między danymi

Budowa SZRDB:

• interfejs aplikacji - komunikacja użytkownika z bazą

• interpreter SQL - tłumaczenie języka SQL na kod wewnętrzny

• moduł dostępu do danych

• baza danych - fizyczne pliki z danymi

10. Co to jest Infrastruktura Danych Przestrzennych, różnica pomiędzy SDI a GIS.

Wyznacznikami powstawania społeczeństwa informacyjnego jest współwystępowanie trzech zjawisk [A. Pawłowska, 1995]:

- produkcja i obieg informacji nabierają znamion działalności gospodarczej, uznając, że informacja jest kategorią ekonomiczną,

- wszystkie formy aktywności społecznej (produkcja, finanse, obronność, edukacja itp.) są wspierane przez techniki informacyjne,

- zatrudnienie w sektorze informacyjnym przekracza 30% ogółu zatrudnionych.

DEFINICJA SDI

Infrastruktura geoinformacyjna (SDI):

• jest zespołem środków technicznych, politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp do danych przestrzennych oraz korzystanie z nich,

• służy do wyszukiwania, oceny, transferu i stosowania tych danych przez ich użytkowników i producentów na wszystkich poziomach administracji publicznej, sektora gospodarczego, sektora społecznego (nonprofit) oraz środowiska naukowego, a także przez obywateli w ogólności.

• Istotą SDI jest wprowadzenie i stosowanie ogólnych porozumień i technicznych uzgodnień mających na celu dogodne korzystanie z geoinformacji w skali lokalnej, regionalnej i globalnej.

SDI = GIS + społeczeństwo informacyjne + technologie teleinformatyczne + standardy

Warstwy tematyczne danych podstawowych przyjmowane (na ogół) w infrastrukturach danych przestrzennych: - kataster,

- osnowa geodezyjna,

-nazwy geograficzne,

-ortoobrazy,

-rzeźba terenu,

-transport,

-hydrografia,

-podział terytorialny.

DEFINICJA SIP (GIS)

Pojęcie System Informacji Przestrzennej- SIP (ang. Geographical Information System - GIS) używane jest dla określenia skomputeryzowanego systemu, umożliwiającego zbieranie, zapisywanie i integrację danych przestrzennych pochodzących z różnych źródeł oraz operowanie, analizę i prezentację (wizualizację) tych danych związanych z określoną lokalizacją w środowisku geograficznym. Jego użytkownicy mogą łączyć opracowane przez siebie modele zjawisk z danymi zawartymi w systemie i poszukiwać odpowiedzi na różne pytania dotyczące:

identyfikacji obiektów,

położenia obiektów,

tendencji,

optymalnej drogi,

układu,

oraz modeli.

Podstawową funkcją SIP jest wspomaganie decyzji. Systemem informacji przestrzennej (SIP)
nazywa się system pozyskiwania, przetwarzania i udostępniania danych zawierających informacje przestrzenne oraz towarzyszące im informacje opisowe o obiektach wyróżnionych w części przestrzeni objętej działaniem systemu. [Gaździcki 1990]. Dzielimy na:

systemy informacji o terenie (SIT)
operujące informacją pierwotną (uzyskaną na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych lub na podstawie wielkoskalowych zdjęć lotniczych) pod względem dokładności odpowiadającą mapom wielkoskalowym (skale większe od 1:5000),

systemy informacji geograficznej (GIS)
operujące informacją wtórną (przetworzoną), pod względem dokładności i szczegółowości odpowiadającą mapom średnio i małoskalowym, (skala 1:10 000 i mniejsze).

11. Podaj założenia budowy TBD. Opisz różnicę pomiędzy zasobem podstawowym a kartograficznym.

TBD ma za zadanie spełniać funkcję zasilania aktualnymi, wysokiej jakości danymi topograficznymi specjalistycznych urzędowych systemów informacji przestrzennej (budowanych przez administrację, samorządy, instytucje publiczne np. systemy wspomagania służb ratowniczych, osłony przeciwpowodziowej, planowania przestrzennego, ochrony środowiska, zarządzania siecią drogowa itd.). Realizacja TBD ma na celu m. in uniknięcie wielokrotnego pozyskiwania i aktualizacji tych samych danych przez wielu użytkowników.

W zasobie TBD wyróżnić można dwie wyraźne jego składowe:

- zasób podstawowy

- zasób kartograficzny (KARTO)


Zasób podstawowy jest częścią zasobu TBD zorganizowaną i zapisaną zgodnie z ogólnie przyjętymi standardami dotyczącymi budowy baz danych przestrzennych właściwymi systemom informacji geograficznej (GIS), zawierającą dane pomiarowe wolne od zniekształceń w wyniku procesów

redakcyjnych związanych z prezentacjami kartograficznymi, obarczone jedynie generalizacją pierwotną danych wynikająca z metod pomiaru i przyjętego modelu pojęciowego danych.

Zasób podstawowy TBD stanowią trzy główne bazy składowe:

- "ciągła" przestrzennie wektorowa baza danych topograficznych tworzona w oparciu o technologię GIS (komponent TOPO)

- zapisana w podziale sekcyjnym baza numerycznego modelu rzeźby terenu (komponent NMT)

- zapisana w podziale sekcyjnym baza ortofotomap (komponent ORTOFOTO)

12. Opisz 1, 2 i 3 warstwową architekturę systemów informatycznych wykorzystywanych w GIS. Podaj przykłady.

Rodzaje serwisów Internetowych:

- „CIENKI KLIENT”

•operacje zlecane przez klienta poprzez serwis WWW wykonuje serwer internetowy

•oprogramowanie serwera musi być zdolne do przekształcenia danych w obraz rastrowy na podstawie poleceń wydawanych przez klienta poprzez stronę WWW

Zalety: •szybkość działania,

•brak konieczności instalowania dodatkowych aplikacji,

•niezależność od rodzaju przeglądarki,

•małe wymagania co do parametrów technicznych sprzętu po stronie klienta.

Wady: •brak możliwości realizacji zaawansowanych funkcji

- „ŚREDNI KLIENT”

•operacje zlecane przez klienta poprzez serwis WWW wykonuje serwer internetowy

•do klienta wysyłane są dane oraz aplikacja wykonywana na jego komputerze

•możliwa jest prezentacja danych rastrowych i wektorowych

Zalety: •większe możliwości interakcji z mapą niż z zastosowaniem „cienkiego klienta”

Wady: •konieczność instalowania dodatków do przeglądarki,

•możliwa niekompatybilność pomiędzy róznymiśrodowiskami.

- „GRUBY KLIENT”

•wszystkie operacje są wykonywane po stronie klienta,

•serwer przesyła klientowi całość dostępnych danych, a kolejne operacje są wykonywane bez połączenia z serwerem.

Zalety: •niezależność od serwera,

•szybkie działanie po fazie inicjacji.

Wady: •długie uruchamianie się w przypadku dużych ilości danych,

•zwiększone wymagania parametrów technicznych komputera, na którym zainstalowane jest oprogramowanie,

•konieczność zapewnienia bezpieczeństwa przesyłanych danych

Elementy architektury systemów informacji:

•protokoły,

•sposoby rozbudowy,

•współdziałanie z innymi programami,

Architektura systemów GIS architektury systemów informacji:

•desktop gis -architektura jednowarstwowa lokalne bazy danych, jednostanowiskowe systemy informacji geograficznej nazywają się bazami o architekturze jednowarstwowej (single-tierdatabase):

•lokalnie zainstalowane specjalistyczne oprogramowanie

•gromadzenie i przetwarzanie danych zapisanych na dysku komputera

•dane zapisane najczęściej w jednym pliku binarnym

•architektura dwuwarstwowa - w modelu dwuwarstwowym (two -tier database) klient (aplikacja) porozumiewa się z serwerem bazy danych za pomocą odpowiednich poleceń formułowanych najczęściej jako zdania języka sql. Serwer zarządza połączeniami z klientami. Zadania klienta obejmują przede wszystkim komunikację użytkownika z bazą i przetwarzanie wprowadzonych i pobieranych danych. Rozwiązanie powoduje spore obciążenie programu klienta.

Klient -server -baza danych przechowywana jest w zasobach serwera (wydzielony komputer), natomiast dostęp do niej realizowany jest poprzez komunikację z aplikacją zwaną serwerem baz danych z innych komputerów za pośrednictwem lokalnej lub globalnej sieci komputerowej.

Użytkownicy baz danych typu klient -serwer nigdy nie komunikują się bezpośrednio z plikiem zawierającym dane wykorzystując w charakterze pośrednika odpowiednie aplikacje uruchamiane na swoich komputerach. aplikacje te nazywane są klientami (kontrolują operacje wykonywane w zawartości bazy).

•architektura wielowarstwowa model wielowarstwowy uzupełnia architekturę dwuwarstwową o dodatkowy serwer pośredniczący zwany serwerem aplikacji lub warstwą pośrednią (middle-tier, application server). Aplikacja będąca klientem porozumiewa się bezpośrednio z serwerem pośredniczącym (zajmującego się m.in.: dystrybucją danych między klientami, zbieraniem zamówień na dane i przekazywaniem ich do serwera, utajnianiem transmitowanych informacji),wydzielenie warstwy pośredniczącej pozwala na znaczne odciążenie aplikacji będącej klientem.

Architektura trójwarstwowa:

• warstwa klienta - komputery podłączone do Internetu, przeglądarka internetowa

• warstwa środkowa - serwer WWW, mechanizm obsługi skryptów, skrypty

• warstwa bazy danych - SZBD, pliki bazy danych

System „klient-serwer” Np. Internetowe bazy danych

Elementy internetowej bazy danych:

• serwer WWW (Apache) z obsługą skryptów

• baza danych (np. mySQL)

• interpreter skryptów - PHP, CGI/perl - pośredniczy pomiędzy serwerem WWW a bazą danych

• strony WWW statyczne (HTML) - formularze

• skrypty JavaScript - kontrola poprawności danych

• skrypty PHP lub CGI - przetwarzanie danych, generowanie dynamicznych stron WWW

Realizacja internetowych baz danych

Platforma UNIX / Linux

• baza danych - mySQL, PostgreSQL

• serwer WWW - Apache

• protokół komunikacji - DBI

• skrypty i moduły - PHP, perl, C++

Platforma Windows

• baza danych - Microsoft SQL Server

• serwer WWW - Microsoft IIS

• protokół komunikacji - ODBC

skrypty i moduły - C++, PHP

Rozproszone bazy danych:

Bazy „klient-serwer” - jeden serwer, wielu klientów.

Serwery lustrzane (mirror) - optymalizacja dostępu

Rozproszone systemy baz danych (distributed databases) - wiele serwerów, decentralizacja magazynowania danych.

Bazy rozproszone są często bazami obiektowymi. Obiekty w tym systemie tworzą otwarte środowisko, w którym aplikacja może korzystać z usług wielu specyficznych obiektów zaimplementowanych za pomocą różnych języków programowania oraz działających na rożnych platformach sprzętowych.

Multimedialne bazy danych:

MBD - bazy danych, których przeznaczeniem jest przechowywanie i wyszukiwanie danych dotyczących zawartości multimedialnych (nagrań muzycznych, filmów, grafiki, itp.).

Baza danych jest multimedialna, jeżeli w kryteriach wyszukiwania można uwzględnić dane multimedialne, nie mające postaci tekstowej, np. dźwięki.

Przykład: baza danych fraz muzycznych.

Zapytanie w postaci dźwięków wprowadzonych przez mikrofon lub zagranych na instrumencie.

Przeszukiwanie multimedialnej bazy danych fraz muzycznych wymaga:

• parametryzacji fraz zapisywanych w bazie

• parametryzacji frazy zawartej w zapytaniu

• znalezienia w bazie wzorców najlepiej dopasowanych do parametrów zapytania

Problemy:

• opracowanie właściwego algorytmu parametryzacji

• opracowanie właściwego algorytmu dopasowania wzorców

• lokalne bazy danych nazywają się bazami o architekturze jednowarstwowej(single -tier database)

13. Co to jest Baza Danych Ogólnogeograficznych (BDO), w jakim celu jest tworzona, wymień jej źródła danych i potencjalne możliwości wykorzystania.

Baza Danych Ogólnogeograficznych (BDO) jest opracowana w skali podstawowej 1:250 000 oraz w skalach mniejszych: 1:500 000, 1:1000 000 oraz 1:4000 000. BDO powstała w oparciu o wiele materiałów źródłowych, wśród których najistotniejszym był zasób bazy VMap poziomu 1, udostępniony przez Zarząd Geografii Wojskowej Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Zakres informacyjny BDO obejmuje: podział administracyjny, osadnictwo i obiekty antropogeniczne, hydrografię, rzeźbę terenu, transport, pokrycie terenu i użytkowanie ziemi, obszary chronione, nazwy geograficzne. Baza Danych Ogólnogeograficznych pełni rolę integracyjną w stosunku do kilku funkcjonujących rejestrów publicznych i baz danych, dzięki uwzględnieniu w niej stosowanych tam identyfikatorów obiektów przestrzennych. Dotyczy to Krajowgo Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego kraju TERYT, prowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny, Banku Danych

Drogowych, prowadzonego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, Komputerowej Mapy Podziału Hydrograficznego Polski, prowadzonej przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Krajowego Systemu Obszarów Chronionych, prowadzonego przez Ministerstwo Środowiska. Poprzez wymienione identyfikatory istnieje powiązanie geometrii określonych grup obiektów ujętych w BDO

z wyżej wymienionymi rejestrami.

Źródła danych BDO

• baza danych VMAP1 - Zarząd Geografii Wojskowej SG WP (skala 1 : 250 000),

• Zdjęcia satelitarne

• baza danych podziału administracyjnego Państwowego Rejestru Granic (skala 1 : 50 000),

• baza danych hydrograficznych (skala 1 : 50 000) - IMGW,

• rejestr dróg Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad,

• baza danych topograficznych w skali 1 : 50 000,

• baza danych pokrycia terenu CORINE Land Cover (skala 1 : 100 000) - IGiK,

• baza danych obszarów chronionych (skala 1 : 50 000) - GRID-Warszawa,

• Krajowy Rejestr TERYT - GUS

• system identyfikatorów i nazw jednostek podziału administracyjnego TERC10

• system identyfikatorów i nazw miejscowości SIMC10

• Materiały uzupełniające

14. Różnica między dwuwarstwową i trzywarstwową architekturą klient-serwer

Architektura trójwarstwowa:

• warstwa klienta - komputery podłączone do Internetu, przeglądarka internetowa

• warstwa środkowa - serwer WWW, mechanizm obsługi skryptów, skrypty

• warstwa bazy danych - SZBD, pliki bazy danych

System „klient-serwer”

•architektura dwuwarstwowa - w modelu dwuwarstwowym (two -tier database) klient (aplikacja) porozumiewa się z serwerem bazy danych za pomocą odpowiednich poleceń formułowanych najczęściej jako zdania języka sql. Serwer zarządza połączeniami z klientami. Zadania klienta obejmują przede wszystkim komunikację użytkownika z bazą i przetwarzanie wprowadzonych i pobieranych danych. Rozwiązanie powoduje spore obciążenie programu klienta.

Klient -server -baza danych przechowywana jest w zasobach serwera (wydzielony komputer), natomiast dostęp do niej realizowany jest poprzez komunikację z aplikacją zwaną serwerem baz danych z innych komputerów za pośrednictwem lokalnej lub globalnej sieci komputerowej.

Użytkownicy baz danych typu klient -serwer nigdy nie komunikują się bezpośrednio z plikiem zawierającym dane wykorzystując w charakterze pośrednika odpowiednie aplikacje uruchamiane na swoich komputerach. aplikacje te nazywane są klientami (kontrolują operacje wykonywane w zawartości bazy).

•architektura wielowarstwowa model wielowarstwowy uzupełnia architekturę dwuwarstwową o dodatkowy serwer pośredniczący zwany serwerem aplikacji lub warstwą pośrednią (middle-tier, application server). Aplikacja będąca klientem porozumiewa się bezpośrednio z serwerem pośredniczącym (zajmującego się m.in.: dystrybucją danych między klientami, zbieraniem zamówień na dane i przekazywaniem ich do serwera, utajnianiem transmitowanych informacji),wydzielenie warstwy pośredniczącej pozwala na znaczne odciążenie aplikacji będącej klientem.

ARCHITEKTURA DWUWARSTWOWA - po aplikacjach desktopowych rozwój GISu spowodował rozdzielenie części opisowej i geometrycznej danych przestrzennych. Część geometryczne była zapisywana na serwerach w postaci plików binarnych a część opisowa w relacyjnej bazie danych. Oprogramowanie GISu było klientem obu tych serwerów, co umożliwiło efektywne przechowywanie danych oraz możliwość dokonywania analiz przestrzennych i zarządzania danymi poprzez język zapytań SQL. Dzięki temu powstały wielodostępne systemy pozwalające na zasilane bazy i aktualizacje danych przez wielu operatorów. Wprowadzono mechanizm pozwalający przechowywać duże obiekty w postaci binarnej ( mógł przechowywać pliki multimedialne, które w GISie wykorzystano do zapisu geometrii obiektów, co w następstwie umożliwiło zapisywanie danych geometrycznych i opisowych w jednej bazie, co miało wiele zalet bowiem część funkcjonalna GIS obejmująca bezpieczeństwo, transakcje, wielodostęp, mechanizm odtwarzania danych po awarii,… mogła być realizowana bezpośrednio przez system zarządzania baza danych). ARCHITEKTURA WIELOWARSTWOWA - było skutkiem rozwoju technologii informatycznych i popularyzacji Internetu i umożliwienie aplikacjom przekroczenie ograniczeń przestrzennych. Systemy działające w architekturze wielowarstwowej łatwo poddają się skalowaniu i modernizacji. W najprostszym przypadku rozwiązanie, oparte na architekturze trójwarstwowej, zawiera trzy elementy: aplikacje tworzącą interfejs użytkownika, serwer aplikacji i bazę danych. Klient systemu o takiej architekturze najczęściej obsługuje własny interfejs graficzny. Interakcje z serwerem bazy danych oraz główne obliczenia wykonuje warstwa pośrednia - serwer aplikacji, który udostępnia mechanizm za pomocą którego klient może przetwarzać dane. Bardziej zaawansowane rozwiązanie o architekturze wielowarstwowej umożliwiają szeroką dystrybucje danych przestrzennych w Internecie za pomocą przeglądarki WWW, serwerem aplikacji jest natomiast oprogramowanie do wizualizacji i analizy przestrzennych. Choć z serwisu mogą korzystać tysiące użytkowników to baza danych najczęściej będzie miała tylko jednego klienta, którym jest serwer aplikacji. Oprogramowanie do łączenia się z serwerem aplikacji, pełniącego jednocześnie rolę dostawcy interfejsu użytkownika i wykorzystujące do przeglądarkę internetowa jest nazwane „cienkim klientem”, natomiast oprogramowanie, które wykorzystuje protokół http do bezpośredniego łączenia się z serwerem aplikacji, wykonującą część obliczeń „grubym klientem”. Zaletami Gis o wielowarstwowej architekturze są: - niższy koszt udostępniania danych - intuicyjna obsługa - szeroki zasięg - możliwość administrowania rozproszonym systemem z jednego miejsca wadami są: ograniczona możliwość wykonywania operacji na danych, wydłużony czas oczekiwania na mapę, możliwość nieuprawnionego pozyskania danych.

15. Jak powstała i co cechuje VMAP2.

16. Różnica pomiędzy TBD a VMAP2, BDO a VMAP1

- BAZA DANYCH OGÓLNOGEOGRAFICZNYCH BDO - opracowana na zlecenie Głównego Geodety Kraju i podstawowym źródłem danych do jej utworzenia była VMap L1. W BDO zgromadzono dane o poziomie szczegółowości i dokładności odpowiadającej tradycyjnym mapom ogólno geograficznym w skali1: 250 000, 1:500 000, 1: 1 000 000 i 1:4 000 000. Celem tej bazy jest umożliwienie prezentacji obiektów i zjawisk w skali kraju przez różne instytucje i urzędy. Główne warstwy: - podział administracyjny - osadnictwo i obiekty antropogeniczne - hydrografia - rzeźba terenu - transport - pokrycie terenu - obszary i obiekty chronione - nazwy W BDO dane są uporządkowane w trzech grupach strukturalnych jako : - bazy danych geograficznych GIS - wektorowe bazy danych kartograficznych WEK - rastrowe bazy danych RAS - RAS250,RAS500, RAS1000 i RAS 4000 - VMap L1 - mapa tradycyjna w skali 1: 250 000, standardowa specyfikacja NATO, jednolita dla całego świata

Podstawowe różnice w modelu pojęciowym VMapy L2 i TBD. Wynikają one z faktu, iż TBD jest bazą odpowiadającą pod względem szczegółowości mapom w skali 1:10 000 i opracowywaną na podstawie aktualnej ortofotomapy, podczas gdy VMapa L2 jest bazą powstałą jako wersja cyfrowa wojskowej mapy topograficznej w skali 1:50 000.

Baza Danych Topograficznych jest produktem spełniającym ideę rozdzielenia cyfrowego modelu kartograficznego (DCM) od cyfrowego modelu krajobrazu (DLM). Komponenty TOPO i NMT bazy TBD są zgodne z modelem DLM, zaś komponent KARTO z modelem DCM. Wytworzona w latach 2000-2005 baza VMapy L2 (pierwszej edycji) jest natomiast produktem hybrydowym, bez wyraźnego rozdzielenia cech modelu DLM i DCM. Model VMapy był projektowany tak, aby przede wszystkim na jego podstawie było możliwe łatwe opracowywanie wojskowej mapy topograficznej 1:50 000. Wskazują na to wymienione poniżej wybrane cechy modelu pojęciowego bazy VMapy:

Brak ciągłej reprezentacji sieci hydrograficznej. W obszarze cieków reprezentowanych powierzchniowo (szerokość większa od 30 m) nie wyróżnia się osi cieków.

Powszechnie stosowana zasada zmiany sposobu reprezentacji geometrycznej obiektów w zależności od ich wielkości: „Budynek”, „Zapora”, „Bród”, „Bagno” itd.

Występowanie klas obiektów: „Kierunek prądu”, „Charakterystyka rzeki, kanału”, „Linia brzegowa”.

Występowanie w bazie danych klasy obiektów „Izobaty”.

Graficzna, a nie obiektowa metoda reprezentacji niektórych obiektów terenowych, np. „Wodorosty”.

Niektóre klasy obiektów występują zarówno w TBD, jak i w VMapie, ale ich definicje są często różne, podobnie jak i zasady wprowadzania obiektów do bazy danych. Przykładem może być obiekt „Teren zabudowy”. W VMapie zabudowę podzielono na: „rzadką do umiarkowanie gęstej” i „gęstą”. W TBD natomiast wyróżnia się zabudowę: „zwartą”, „gęstą” i „luźną”. Zatem zarówno w bazie TBD, jak i VMapie istnieje pojęcie zabudowy gęstej. Jednak w obu przypadkach pojęcie to dotychczas rozumiane było inaczej. Zabudowa „gęsta” w VMapie obejmuje m.in. tereny rozumiane w TBD jako „zabudowa zwarta”. W TBD zabudowa „zwarta” i „gęsta” są oddzielnymi wyróżnieniami. Zabudowa „gęsta” z TBD może znaleźć się w niektórych przypadkach w bazie VMapy jako „zabudowa rzadka do umiarkowanie gęstej”, a w innych przypadkach jako „gęsta”.

Inną istotną różnicą pomiędzy modelem TBD a VMapą jest także reprezentacja sieci drogowej. W TBD drogi reprezentowane są przez osie jezdni dróg, w VMapie zaś - przez osie dróg. W przypadku dróg jednojezdniowych nie ma to większego wpływu na możliwości wymiany danych. Trudności w zakresie wymiany pojawiają się w przypadku dróg dwujezdniowych.

17. Definicja oraz rola Bazy Danych Ogólnogeograficznych

- BAZA DANYCH OGÓLNOGEOGRAFICZNYCH BDO - opracowana na zlecenie Głównego Geodety Kraju i podstawowym źródłem danych do jej utworzenia była VMap L1. W BDO zgromadzono dane o poziomie szczegółowości i dokładności odpowiadającej tradycyjnym mapom ogólno geograficznym w skali 1: 250 000,1:500 000, 1: 1 000 000 i 1:4 000 000. Celem tej bazy jest umożliwienie prezentacji obiektów i zjawisk w skali kraju przez różne instytucje i urzędy. Główne warstwy: - podział administracyjny - osadnictwo i obiekty antropogeniczne - hydrografia - rzeźba terenu - transport - pokrycie terenu - obszary i obiekty chronione - nazwy W BDO dane są uporządkowane w trzech grupach strukturalnych jako : - bazy danych geograficznych GIS - wektorowe bazy danych kartograficznych WEK - rastrowe bazy danych RAS - RAS250,RAS500, RAS1000 i RAS 4000 Podstawową składową w BDO jest baza danych geograficznych stopniu szczegółowości1:250 00 (GIS 250), która jest podstawą tworzenia metodami generalizacji kartograficznej pochodnych baz GIS 500,GIS 1000 i GIS 4000. Zawiera zapis numeryczny położenia i kształtu obiektów przestrzennych oraz ich charakterystyk. Bazy GIS 500,GIS 1000 i GIS 4000 są podstawą opracowania wektorowych baz danych kartograficznych WEK w odpowiednich skalach. Proces ten polega na przypisaniu elementom baz danych geograficznych znaków kartograficznych (redakcja kartograficzna) z uwzględnieniem atrybutów ich charakterystyki , czego wynikiem jest numeryczny zapis grafiki mapy. Głowni odbiorcy danych w BDO to organy administracji rządowej i organizacje ogólnokrajowe a dane z BDO (niski poziom szczegółowości) mogą być optymalnym zestawem informacji do przedstawień statystycznych, ogólnokrajowych studiów rozbudowy infrastruktury np. drogowej, kolejowej, przesyłu energii, wizualizacji miejsc zasięgów działania organów administracji rządowej i samorządowej np. zasięgu parafii, zasięgu klęsk żywiołowych albo zasięgu epidemii, zasięgu regionu atrakcyjnego turystycznie.

18. Podaj przykłady zastosowania systemów GIS

Badania naukowe (Modelowanie rozkładu przestrzennego zjawisk, Określanie zależności między elementami i cechami elementów środowiska geograficznego)

Rolnictwo

Leśnictwo

Hydrologia

Ochrona środowiska

Planowanie przestrzenne

Zarządzanie terenami

Zarządzanie infrastrukturą techniczną

Zarządzanie kryzysowe

19. Znaczenie unikalnych i niezmiennych identyfikatorów w systemach GIS.

20. Podaj różnicę pomiędzy systemem zarządzania bazą danych a serwerem plików

System zarządzania bazą danych:

SZBD - zbiór komponentów służących do definiowania, konstruowania i modyfikowania bazy danych.

SZRBD - system zarządzania relacyjną bazą danych, przechowuje również związki między danymi

Budowa SZRDB:

• interfejs aplikacji - komunikacja użytkownika z bazą

• interpreter SQL - tłumaczenie języka SQL na kod wewnętrzny

• moduł dostępu do danych

• baza danych - fizyczne pliki z danymi

Zadania SZRDB:

• Realizuje procedury niskiego poziomu, które pozwalają utrzymać dane w określonej postaci

• Przeprowadza wszelkie operacje odczytu i zapisu z/do plików lub urządzeń o bezpośrednim dostępie na serwerze bazy danych

• Zapewnia mechanizmy szybkiego dostępu do danych

• Zmniejsza lub wyklucza konieczność przechowywania nadmiarowych danych

• Optymalizuje sposób przechowywania danych

• Zapewnia integralność i spójność danych

Zalety SZBD:

• optymalne zarządzanie złożonymi, relacyjnymi danymi

• dostęp do danych niezależny od oprogramowania i sprzętu

• pozwala na wykonywanie wielu jednoczesnych operacji na danych przez wielu użytkowników

• szybsze wyszukiwanie danych

• bezpieczeństwo danych (autoryzacja dostępu)

• usługi zarządzania bazą

• korzystanie z gotowego oprogramowania

Kiedy używać SZBD?

• duża ilość danych

• jednoczesny dostęp wielu użytkowników

• istnieją powiązania pomiędzy danymi

• więcej niż jeden rodzaj rekordu

• ograniczenia danych (np. długość pola)

• potrzeba uzyskiwania raportów z danych

• potrzeba szybkiego wyszukiwania danych wg złożonych kryteriów

• potrzeba łatwego dodawania, usuwania i modyfikowania danych

Serwer plików to komputer (serwer) lub program, który udostępnia zasoby dyskowe danego komputera, w szczególności zapewnia dostęp do plików.

HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol - protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych) to protokół sieci WWW (ang. World Wide Web). Obecną definicję HTTP stanowi RFC 2616. Za pomocą protokołu HTTP przesyła się żądania udostępnienia dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz informacje z formularzy. Zadaniem stron WWW jest publikowanie informacji - natomiast protokół HTTP właśnie to umożliwia.

Protokół HTTP jest tak użyteczny, ponieważ udostępnia znormalizowany sposób komunikowania się komputerów ze sobą. Określa on formę żądań klienta dotyczących danych oraz formę odpowiedzi serwera na te żądania. Jest zaliczany do protokołów bezstanowych (ang. stateless) z racji tego, że nie zachowuje żadnych informacji o poprzednich transakcjach z klientem (po zakończeniu transakcji wszystko "przepada"). Pozwala to znacznie zmniejszyć obciążenie serwera, jednak jest kłopotliwe w sytuacji, gdy np. trzeba zapamiętać konkretny stan dla użytkownika, który wcześniej łączył się już z serwerem. Najczęstszym rozwiązaniem tego problemu jest wprowadzenie mechanizmu ciasteczek. Inne podejścia to m.in. sesje po stronie serwera, ukryte parametry (gdy aktualna strona zawiera formularz) oraz parametry umieszczone w URL-u (jak np. /index.php?userid=3).

21. Co to jest anomalia aktualizacyjna

Anomalie

Redundancja - dane niepotrzebnie powtarzają się w kilku krotkach, np.. Długość i TypFilmu

Anomalie modyfikacji - może się zdarzyć, że wartość danej zostanie zmodyfikowana w pewnej krotce a w drugiej nie.

Anomalie usunięcia - w przypadku gdy dla pewnego atrybutu zaczyna obowiązywać wartość pusta, to jako efekt uboczny może się zdarzyć utrata części danych.

22. INSPIRE- cel, zakres danych.

Program ramowy, podstawowe komponenty i zadania:

Prawo

Metadane

Interoperacyjność

Dane referencyjne

Harmonizacja i integracja rejestrów

Dyrektywa ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej

2001 Inicjatywa Budowy Europejskiej Infrastruktury Danych Przestrzennych

2006-11-26 akceptacja przez komitet pojednawczy

2007-02-13 przyjęcie przez Parlament Europejski

20 dni po oficjalnej publikacji kwiecień/maj 2007

Infrastruktury informacji przestrzennej w państwach członkowskich powinny być zaprojektowane tak, aby:

- zapewnić przechowywanie, udostępnianie oraz utrzymywanie danych przestrzennych na odpowiednim szczeblu;

- było możliwe łączenie w jednolity sposób danych przestrzennych pochodzących z różnych źródeł we Wspólnocie i wspólne korzystanie z nich przez wielu użytkowników i wiele aplikacji;

- było możliwe wspólne korzystanie z danych przestrzennych zgromadzonych na jednym szczeblu organów publicznych przez inne organy publiczne;

- dane przestrzenne były nie udostępniane na warunkach, które ograniczają bezzasadnie ich szerokiego wykorzystywania;

- łatwo było wyszukać dostępne dane przestrzenne, ocenić ich przydatność dla określonego celu oraz poznać warunki dotyczące ich wykorzystywania.

INSPIRE - program ramowy

Wprowadza regulacje prawne

Narzuca harmonogram działań

Zapewnia poparcie rządu

Wymusza opracowanie danych referencyjnych i ich ciągłą aktualizacje

Weryfikuje jakość danych referencyjnych

Wymusza jednolite standardy

Zapewnia interoperacyjność i referencyjność - tworzenie usług dodanych

Zapewnia szerokie wykorzystanie danych i ich dostępność

Zapewnia udostępnianie danych z jednostki, która je pozyskała, nimi zarządza i aktualizuje

Wymusza wprowadzanie postępu i informatyzacje zasobu

23. Co to jest format TANGO.

24. W systemie zdefiniowane są obiekty:

1. Powierzchniowe: wody stojące, tereny_osiedlowe

2. Punktowe: punkty_adresowe (ulica, nr_domu) oraz

3. Dane tabelaryczne z ewidencji ludności (imie, nazwisko, PESEL, ulica i nr_domu).

Zaplanuj oprysk przeciwko komarom wiedząc, że

4. Oprysk wykonujemy nad wodami stojącymi odległymi nie więcej jak 5 km od terenów osiedlowych, a

5. Programem ochrony przeciw komarowej objęte są osiedla mające powyżej 1000 mieszkańców

25. Podaj i opisz zalety systemów GIS wykorzystujących bazy danych do zapisu danych opisowych i geometrycznych

Podstawą funkcjonowania systemu informacji przestrzennej jest zgromadzenie odpowiednich danych o obiektach świata rzeczywistego będących przedmiotem zainteresowania. Dane te opisujące cechy poszczególnych obiektów nazywane są atrybutami.

Ze względu na rodzaj przechowywanej w atrybutach informacji dzielimy je na:

• atrybuty przestrzenne - określające położenie, wielkość i geometryczny kształt

obiektów oraz ich przestrzenne (topologiczne) relacje,

• atrybuty opisowe - określające nieprzestrzenne właściwości i relacje obiektów.

Wraz z rozwojem baz danych wprowadzono mechanizm pozwalający przechowywać duże obiekty w postaci binarnej (BLOB - Binary Large Objects). W GIS-ie wykorzystano go do pamiętania geometrii obiektów. Pozwoliło to na zapisywanie danych geometrycznych i opisowych w jednej bazie danych. Dzięki takiemu rozwiązaniu wiele funkcji systemów GIS (związanych m.in. z zapewnieniem bezpieczeństwa, transakcjami, wielodostępem, odtwarzaniem danych po awarii) mogło zostać przeniesionych na stronę systemu zarządzania bazą danych. Zapis wszystkich danych w jednej relacyjnej bazie wiązał się również w większości przypadków ze zmianą modelu danych z postaci topologicznej na obiektową.

Najpopularniejszym rozwiązaniem w SDI o architekturze n-warstwowej jest system umożliwiający dystrybucję danych przestrzennych w internecie. W tym przypadku klientem jest przeglądarka WWW, a serwerem aplikacji - oprogramowanie do wizualizacji i analizy danych przestrzennych (np. ArcIMS czy GeoMedia WebMap) zintegrowane z serwerem WWW (np. IIS lub Apache). Programy te łączą się z jedną lub kilkoma bazami danych. Mimo iż z serwisu korzystają tysiące użytkowników, to baza danych ma najczęściej tylko jednego klienta, którym jest serwer aplikacji.

Zalety systemów GIS wykorzystujących architekturę 3-warstwową klient-serwer w porównaniu z 2-warstwą to:

niski koszt udostępniania danych,

łatwość obsługi,

globalny zasięg,

możliwość administrowania systemem z jednego miejsca,

rozdzielenie funkcji systemu na niezależne moduły (znacznie ułatwia modernizację systemu).

Wadami niewątpliwie są:

ograniczone możliwości wykonywania operacji na danych,

wydłużony czas oczekiwania na mapę,

możliwość kradzieży danych.

26. Zaproponuj schemat bazy danych (z uwzględnieniem kluczy głównych) wiedząc, że zawiera dwa obiekty:

1. Budynek (rok_budowy, ilosc_kondygnacji, funkcja)

2. Działka (nr, obręb, KW,Pow)

3. Oraz obiekty te są w relacji:

4. Jednojednoznacznej 1:1

5. Jednoznacznej 1:n

6. Wieloznacznej n:m

27. Jakie są podstawowe funkcje realizowane przez systemy SIP, podaj przykłady?

Cztery podstawowe funkcje dla systemów SIP:

1. wprowadzanie danych

- pozyskiwane danych przestrzennych w drodze:

- pomiarów terenowych,

- trójwymiarowej digitalizacji fotogrametrycznej (stereodigitalizacji) oraz innych metod fotogrametrii teledetekcji,

- transferu danych z innych systemów,

- digitalizacji, skanowania i wektoryzacji map,

- wykorzystania innych materiałów archiwalnych (niekartometrycznych jak szkice, zarysy, wykazy, itp.).

- wprowadzanie danych opisowych:

- w trybie interaktywnym lub wsadowym,

- wprowadzanie manualne związków topologicznych lub ich automatyczne generowanie,

- wykrywanie błędów i redagowanie danych przestrzennych:

- kontrolowanie danych przestrzennych pod względem formalnym, tj. pod względem formatu i dopuszczalnych wartości,

- automatyczne wykrywanie błędów topologicznych, ich sygnalizowanie i możliwość interaktywnego usuwania,

- interaktywna edycja obiektów (usuwanie, modyfikacja),

- wykrywanie błędów i redagowanie danych opisowych:

- kontrolowanie danych opisowych pod względem formalnym,

- wykrywanie brakujących opisów,

- wyszukiwanie i modyfikacja grupy danych, interaktywna edycja danych opisowych

2. zarządzanie danymi

Zarządzanie danymi można określić jako zespół procesów, których głównym celem jest utrzymanie w należytym stanie zasobów informacyjnych systemu. Aby ten cel osiągnąć dane muszą być sprawdzane i korygowane przed wejściem do systemu, a sposób ich przechowywania powinien uwzględniać niezbędne zabezpieczenia przez fizycznym uszkodzeniem lub dostępem osób nieupoważnionych. Istotną rzeczą jest również, aby zastosowane struktury danych oraz mechanizmy wyszukiwania zapewniły użytkownikowi sprawne udostępnianie informacji. Wśród funkcji przechowywania i zarządzania danymi wyodrębniamy następujące zadania szczegółowe:

- określanie praw dostępu poszczególnych użytkowników,

- wyszukiwanie danych z zastosowaniem różnych warunków,

- kontrola poprawności,

- archiwizacja danych.

3. przetwarzanie danych

- konwersje i zmiany struktury danych:

- automatyczne lub interaktywne łączenie dwóch fragmentów bazy z uzgodnieniem styków,

- generalizacja,

- generowanie warstwie na podstawie regularnej lub nieregularnej siatki punktów terenowych,

- wygładzanie linii przez aproksymację jej przebiegu linia krzywą,

- transformacje:

- transformacja danych wektorowych lub rastrowych do układu określonego współrzędnymi punktów łącznych,

- obliczanie współrzędnych w różnych odwzorowaniach kartograficznych,

- analiza przestrzenna:

- nakładanie warstw,

- agregowanie, obszarów buforowych,

- wyznaczanie pola części wspólnej obszarów,

- analiza sieciowa,

- obliczanie i bilansowanie objętości mas ziemnych,

- wykonywanie przekrojów powierzchni oraz analiza widoczności,

- analiza statystyczna: ocena dokładności danych,

- analiza regresji i wariancji

4. udostępnianie danych

- funkcje ogólne:

- wykonywanie rysunków na monitorach graficznych, ploterach i drukarkach,

- wykonywanie kopii obrazu wyświetlanego na ekranie,

- określenie znaków umownych, kolorów,

- generowanie zestawień i wyrysów,

- przekazywanie danych w ustalonych formatach zapisu,

-sporządzanie mapy:

- automatyczny wybór sposobu symbolizacji w zależności od obiektu z możliwością interaktywnej modyfikacji,

- interaktywne umieszczanie, tytułów, legend, i opisów map,

- automatyczne umieszczanie nazw z możliwością ich interaktywnego przesuwania.

28. Co to jest analiza przestrzenna. Wymień i opisz znane ci operatory. Czym się różni zapytanie przestrzenne od zapytania atrybutowego.

ANALIZY W GIS - Systemy informacji geograficznych umożliwiają gromadzenie i udostępnianie danych przestrzennych i związanych z nimi atrybutów opisowych, a przede wszystkim przetwarzanie tych danych. Analiza zgromadzonych informacji jest podstawowym celem budowy GIS, umożliwiając zrozumienie prawidłowości w przestrzennym rozmieszczeniu zjawisk i ich współzależności oraz ułatwiając podejmowanie decyzji,… Przez pojęcie analiza można rozumieć zarówno elementarne zapytania do bazy danych przestrzennych np.” wybierz wszystkie rzeki dłuższe niż 10 km”, określenie współzależności i relacji topologicznych między różnymi warstwami informacyjnymi „znajdź wszystkie miasta leżące nad lewobrzeżnymi dopływami Wisły” jak i konstruowanie złożonych modeli decyzyjnych np.[. „ jaki jest optymalny przebieg obwodnicy Augustowa uwzględniający koszty ekonomiczne wykupu ziemi i budowy oraz wieloparametrowe koszty społeczne i środowiskowe związane z projektem NATURA 2000”. Analizy przestrzenne umożliwiają pozyskanie odpowiedzi na pytania typu: gdzie znajdują się? Jaka jest zależność przestrzenna miedzy obiektami lub klasami obiektów? Co zmieniło się od momentu? Czy istnieje ogólna prawidłowość w rozkładzie danych przestrzennych? Analiza przestrzenna umożliwia przekształcenie danych źródłowych w informacje , pozwalającą poznać otaczającą przestrzeń. Wyniki analiz zależą nie tylko od przestrzennej lokalizacji obiektów, lecz także od: - dokładności geometrycznej i poziomu uogólnienia (skali) danych przestrzennych je opisujących - wiarygodności i dokładności atrybutów - aktualności danych - zastosowanie procedur obliczeniowych i technologii GIS Analiza danych przestrzennych może być dokonywana zarówno a priori jak i a posteriori. Umożliwia to wyjaśnienie historycznych procesów naturalnych i antropogenicznych mających odniesienie przestrzenne a także tworzenie scenariuszy prognostycznych, tak zbudowany system umożliwia testowanie hipotez i szacowanie ewentualnych skutków. Interesującym podejściem badawczym jest budowa złożonych modeli regresyjnych na podstawie atrybutów opisowych charakteryzujących przestrzeń.

Większość analiz przestrzennych uwzględnia autonomiczność obiektów. Modelowanie złożonych stanów oddziaływania wielu obiektów lokalizowanych przestrzennie wymaga jednak zastosowania tzw. Modeli zagregowanych, umożliwiających łączną analizę całej zbiorowości. Modele wykorzystujące zewnętrzne, względem platformy GIS, procedury obliczeniowe są określane często jako modele osadzone. Analizy przestrzenne mogą być dokonywane zarówno na: - podstawie danych rastrowych - wykorzystujemy często język skryptowy MapAlgebra, który pozwala na wielokryterialne analizy przestrzenne przez zestawienie danych rastrowych i określenie ich wzajemnych relacji. Algebra map umożliwia wykonywanie czterech głównych typów transformacji danych rastrowych: - operacje lokalne, pozwalają na porównanie atrybutów danego piksela z odpowiadającymi mu lokalizacyjnie cechami z innych warstw informacyjnych - operacje zogniskowane- umożliwiją analizę sąsiedztwa danej komórki - operacje globalne - pozwalają na wyznaczenie wartości charakteryzujących całą warstwę tematyczna np. mediana, rozpiętość - operacje strefowe - umożliwiają analizę bloków pikseli o tych samych atrybutach np. wybór wszystkich wód powierzchniowych. Język skryptowy MapAlgebra pozwala, przy wykonywaniu operacji na danych rastrowych, skonstruować złożone modele analityczne, niezwykle prosta składnia poleceń - wykorzystująca elementarne operacje logiczne ( suma logiczna, część wspólna, zaprzeczenie,…) ale nie pozwalająca na definiowanie własnych zmiennych czy implementacji odwołań rekurencyjnych. Analizy danych rastrowych wykorzystujemy np. do analizy widoczności z określonego punktu lub linii, wykonywania przekrojów, obliczeń objetości np. ziemi wywożonej z wykopu, generowanie map spadków, oceny zagrozenia lawinowego,,… - podstawie wektorowego modelu danych - jest przeprowadzana zwykle jako implementacja jednego z czterech typowych algorytmów analitycznych: - zapytania SQL wykorzystujące operatory przestrzenne np. miasta o liczbie mieszkańców większej niż 100 000 (tzw. Zapytanie atrybutowe) oraz na łączną analizę wielu klas obiektów np. rezerwaty przyrody położone nie dalej 50km od autostrady ( tzw. zapytanie atrybutowo przestrzenne). Dla prowadzonych analiz podstawowe znaczenie ma liczba i rodzaj zdefiniowanych operatorów przestrzennych oraz możliwość definiowania wielopoziomowych zapytań atrybutowo-przestrzennych. Do najczęściej stosowanych operatorów przestrzennych należą: zawieranie- contain bycie w obrębie - within, are contained by przecinanie - intersect, overlap złożone operatory przylegania meet , całkowitego zawarcia czy równoważności przestrzennej.

Podstawowe znaczenie ma możliwość bezpośredniego użycia operatora odległości - operacje polegające na sumowaniu, odejmowaniu i znajdowaniu części wspólnej kilku klas obiektów z jednoczesną agregacją lub dezagregacją danych opisowych - operacje buforowania obiektów w celu znalezienia ich stref oddziaływania - analizy sieciowe używane głównie w transporcie - analizy z wykorzystaniem metod inteligencji obliczeniowej - problemu definiowania schematu analiz przestrzennych nie można sprowadzić wyłącznie do kwestii stosowania nowoczesnych narzędzi informatycznych i wydajnych systemów obliczeniowych. Jednych z najistotniejszych osiągnięć tzw. Orientacji poznawczej w kartografii jest stworzenie koncepcji modelu i modelowania kartograficznego, umożliwiającej obrazowanie czasoprzestrzennych struktur informacyjnych, opisującą wielowymiarową rzeczywistość. Modelowanie danych przestrzennych jest sposobem opisu przestrzeni geograficznej, a także procesem poznawczym opartym na analizie zależności między różnymi komponentami środowiska przyrodniczego i analizie wpływu różnorodnych czynników naturalnych i antropogenicznych. Modelowanie danych przestrzennych może odbywać się różnymi sposobami, różniącymi się zarówno przyjętą metodyką jak i stopniem automatyzacji samego procesu modelowania. Istotnym czynnikiem wpływającym na proces analiz danych przestrzennych jest subiektywność definiowania relacji pomiędzy poszczególnymi elementami, określanie zależności przyczynowo-skutkowej, dobór zmiennych Endo i egzogenicznych, eliminacja czynników nieistotnych, dobór poziomu uogólnienia (skala) danych źródłowych, określenie zakresu przestrzennego oddziaływania poszczególnych czynników, dobór parametrów,… Ważne jest opracowanie takiego systemu analitycznego, który łączyłby zalety subiektywizmu poznawczego z automatyzacją procesu obliczeniowego. Budowa takiego systemu oparta jest na wykorzystaniu tzn. metod inteligencji obliczeniowej CI (zajmuje się teorią i metodami rozwiązania problemów, które są niealgorytmizowalne - automatyzuje proces akwizycji wiedzy z obserwacji, analizy danych i aproksymacji) a zwłaszcza technik uczenia maszynowego i eksploracyjnej analizy danych Przestrzennych SML. Rozwiązanie to polega na przekazaniu wiedzy użytkownika systemu lub eksperta, narzędziu cyfrowemu, które realizując proces modelowania danych przestrzennych na danym poziomie uogólnienia, automatycznie określi adekwatną metodę i wyznaczy parametry. Opracowanie takiej bazy wierzy systemu może być realizowane: - exciplite - przez określenie jawnych reguł np.. w systemie wnioskowanie rozmytego - implicite - np. przez podanie poprawnych przykładów rozwiązań jako źródła wiedzy dla sztucznej sieci neuronowej. Do podstawowych problemów metod inteligencji obliczeniowej CI należą: klasyfikacja struktur, odkrywanie wiedzy w bazach danych - zrozumienie struktur danych, selekcja cech - redukcja wymiarowości problemu, inteligentne szukanie z uwzględnieniem semantyki pytania, kontrola jakości rozwiązań, optymalizacja wielokryterialna - inteligentne wspomaganie decyzji, detekcja regularności, analiza interesujących skupień, askrypcja danych - łączenie informacji z kilku źródeł, wizualizacja informacji ukrytej w bazach danych. Do grupy algorytmów CI zalicza się: systemy wnioskowania rozmytego, zbiory przybliżone, sztuczne sieci neutronowe i drzewa decyzyjne za równo regresyjne jak i klasyfikacyjne. Przeszukiwanie baz danych może odbywać się w trybie nadzorowanym jak i nie nadzorowanym.

Analiza, ogólnie mówiąc, jest procesem poszukiwania (wydobywania) informacji ukrytej w zbiorze danych. Najprostszym przypadkiem analizy danych przestrzennych jest wzrokowa ocena ich rozmieszczenia na podstawie zobrazowania w postaci tradycyjnej mapy. W opisanym przypadku analizy dokonuje człowiek patrząc na mapę. W systemach informacji przestrzennej zadanie to wykonuje komputer przy pomocy odpowiedniego oprogramowania na podstawie zbioru danych, który zgodnie z przyjętym modelem opisuje rzeczywistość. Analiza realizowana jest z zastosowaniem metod matematycznych, które stają się „wzrokiem” komputera pozwalającym wyciągać wnioski. Wzrok komputera zbudowany jest z elementarnych procedur matematycznych dostarczających odpowiedzi na najprostsze pytania związane z relacjami obiektów w przestrzeni typu: czy odcinki się przecinają, po której stronie odcinka leży punkt, czy punkt leży wewnątrz wielokąta itp.. W rezultacie wymienione elementarne procedury po wykonaniu stosownych obliczeń dają odpowiedzi na postawione pytania. Początkiem każdej analizy jest wybór danych, na podstawie których w dalszym jej etapie wykonane zostaną odpowiednie działania prowadzące do otrzymania wyniku. Podejmowane w trakcie analizy działania mogą dotyczyć:

- geometrii obiektów,

- atrybutów opisowych,

- powiązania geometrii z atrybutami opisowymi.

Wynikiem analizy może być jedynie wybranie interesującej nas (spełniającej warunki zadania) grupy obiektów, utworzenie nowych obiektów lub modyfikacja atrybutów obiektów istniejących.

W zagadnieniu wyszukiwania obiektów możemy wyróżnić dwa podstawowe typy zadań.

Wyodrębnienie typów wynika z charakteru stawianych warunków.

• Pierwszą (najprostszą) grupę zadań stanowi wyszukiwanie obiektów spełniających jedynie warunki dotyczące atrybutów opisowych. Jako przykład takiego zadania możemy uznać znalezienie wszystkich budynków o określonej funkcji i liczbie kondygnacji. W przypadku takiego wyszukiwania odpowiedź czy obiekt spełnia warunki czy nie jest informacja zapisana w samym obiekcie bez konieczności analizowania związku z innymi obiektami bazy danych.

• Drugą grupę zadań stanowią sytuacje kiedy wśród postawionych warunków koniecznych do wybrania obiektu znajdują się warunki przestrzenne np. konieczność położenia obiektu wewnątrz zadanego wielokąta. Pełne możliwości wyszukiwania uzyskuje się więc łącząc oba z wymienionych typów wyszukiwania uzyskując wyszukiwanie z zastosowaniem warunków przestrzenno-opisowych Przy badaniu położenia obiektu wewnątrz obszaru warunek może być postawiony tak, że cały badany obiekt musi się mieścić w dozwolonym obszarze lub wystarczające jest aby tylko jego cześć wchodziła do zadanego obszaru. Czasami wręcz wymagamy aby wybierane obiekty były przecinane przez granice obszaru lub pewien zadany obiekt liniowy. Szczególnie jest to istotne przy planowaniu inwestycji liniowych w kontekście znalezienia właścicieli działek, których inwestycja będzie dotyczyła.

Pomiary wielkości geometrycznych są najprostszym przypadkiem analizy danych przestrzennych. Na podstawie wskazywanych punktów pomiarowych obliczane są wartości mierzonej wielkości (kąta, odległości, domiaru, itp.). Zadanie najczęściej realizowane jest w trybie interaktywnym, podczas prezentacji graficznej gdzie operator dokonuje wskazania punktów kursorem graficznym. Wskazanie graficzne punktu służy do znalezienia w bazie danych właściwego punktu i wykorzystanie do obliczenia wartości jego współrzędnych. Powyższy rysunek ilustruje pomiar odległości od narożnika budynku do drzewa. W przypadku dużego zagęszczenia punktów w okolicy wskazanej kursorem mogą nastąpić problemy z wyborem właściwych punktów z tego też względu w takich sytuacjach należy dokonywać odpowiedniego powiększenia aby nie było wątpliwości co do identyfikacji punktów. Innym wariantem pomiaru jest sytuacja kiedy nie daje się jednoznacznie wskazać konkretnego punktu a możemy jedynie określić w sposób przybliżony lokalizację punktu używając kursora. Sytuacja taka jest zbliżona do pomiaru na mapie klasycznej, gdzie punkt przyłożenia przymiaru (tak jak i właściwe ustawienie kursora) jest sprawą subiektywnej oceny mierzącego. Sytuację przedstawiono na powyższym rysunku pokazując pomiar odległości między wzrokowo (subiektywnie) wyznaczonymi środkami budynków.

Zadanie niniejsze często bywa również nazywane nakładaniem warstw czy przecięciem warstw. Jest dosyć powszechnie wykorzystywane w systemach informacji o terenie do różnych analiz. Efektem działania funkcji jest utworzenie nowej grupy obiektów będących częścią wspólną obiektów wchodzących do zbiorów P i Q. Innym efektem działania funkcji może być jedynie modyfikacja atrybutów poszczególnych obszarów. Jeśli przyjmiemy, że zbiór P zawiera kontury klasyfikacji gruntów a zbiór Q działki ewidencyjne to realizując zadanie nałożenia obszarów uzyskujemy tzw. rozliczenie użytków w działkach. Z punktu widzenia tego właśnie zadania wcale nie jest konieczne aby tworzyć nowe obiekty powierzchniowe. Istotne jest jedynie obliczenie jakie powierzchnie poszczególnych konturów znajdują się w poszczególnych działkach.

Funkcja agregacji łączy ze sobą obiekty charakteryzujące się równością wybranych atrybutów tworząc obszary po zewnętrznym obrysie przylegających do siebie obiektów. Przykładem wykorzystania funkcji może być automatyczne utworzenie granic obrębów na podstawie działek posiadających wpis o numerze obrębu z którego pochodzą. Analogicznie możemy utworzyć granicę gminy na podstawie obrębów itp..

Funkcja wycinania powoduje wybranie (przycięcie) wskazanej treści przez obiekt ograniczający. Schematycznie działanie wycinania przedstawiono na poniższym rysunku.

Funkcja służy do wyznaczenia stref buforowych wokół wskazanych obiektów. Strefy buforowe mogą być tworzone wokół punktów, linii i obszarów. Analizy sieciowe to zestaw funkcji działających na obiektach liniowych

umożliwiających określenie np. najkrótszej drogi pomiędzy dwoma punktami czy optymalizacja trasy przejazdu pomiędzy wieloma punktami.

29. Opisz wpływ przystąpienia Polski do UE na budowę KSIG

POLSKA INFRASTRUKTURA DANYCH PRZESTRZENNYCH PIDP - w latach 80 powołano Ośrodki dokumentacji geodezyjno - kartograficznej w których to opracowano dane i zbudowano bazy referencyjne, uregulowano zgłaszanie prac geodezyjno - kartograficznych i fotogrametrycznych do ośrodków przed rozpoczęciem prac terenowych oraz przekazanie operatu po zakończeniu prac do Państwowego zasobu geodezyjno - kartograficznego, co powoduje maksymalne wykorzystanie opracowanych materiałów. W latach 70 powstały projekty państwowego systemu informatycznego TEREN a kamieniem milowym było zgłoszenie w 1994 roku przez Głównego Geodetę Kraju projektu Krajowego Systemu Informacji o Terenie (KSIT) a jego integralną częścią było opracowanie i wdrożenie standardu wymiany danych SWING. W latach 1991-1995 rozpoczeto prace nad jednolitym dla kraju odwzorowaniem kartograficznym „1992” i Rejestrem Nazw Geograficznych, Bazą Danych Topograficznych oraz bazami danych tematycznych: sozo i hydrograficznych. Wprowadzono obowiązek tworzenia baz danych na poziomie krajowym, wojewódzkim i powiatowym. W 2003-204 rozpoczeto prace zmierzające do połączenia Krajowego Systemu Informacji Geograficznej, zintegrowanego systemu katastralnego i projektu Aktywnej Sieci Geodezyjnej i ortofotomapa opracowanej dla IACS, dochodzi do budowy portali udostępniających dane przestrzenne ( mają narazie charakter wyspowy). INFRASTRUKTURA INFORMACJI GEODEZYJNEJ I KARTOGRAFICZNEJ IIGK - wiąże się z wykonaniem następujących działań: - zmiany regulacji prawnych - tworzenie baz danych referencyjnych , w tym georeferencyjnej bazy danych obiektów topograficznych, która będzie stanowiła podstawowe odniesienia przestrzenne dla opracowań tematycznych - harmonizację różnych rejestrów publicznych - prace standaryzacyjne i normalizacyjne, w tym opracowanie profilu metadanych oraz implementacji standardów WMS i WFS w celu udostępnienia danych z państwowego zasobu - tworzenie Aktywnej Sieci Geodezyjnej EUPOS - budowa ponad 70 stacji referencyjnych GPS - porozumienia instytucjonalne jako podstawa współpracy międzyresortowej - promowanie wolnego oprogramowania - realizacja projektu GEOPORTAL.GOV.PL - przewiduje budowę sieci powiązanych ze sobą węzłów infrastruktury danych przestrzennych różnego typu zarządzanych przez różne organy administracji

KORZYŚCI Z WDROŻENIA INFRASTRUKTURY DANYCH PRZESTRZENNYCH SDI: - ekonomiczne - pobudzenie rynku na produkty i usługi geoinformacyjne - większa konkurencyjność oraz większe możliwości eksportowania usług i produktów geoinformacyjnych - zwiększenie działania administracji publicznej - nowe możliwości stosowania geoinformacji w sektorze prywatnym - doskonalenie systemów transportowych i zarządzania infrastrukturą - społeczne - pozytywny wpływ na rozwój społeczeństwa informacyjnego - zwiększenie partycypacji społecznej w procesach decyzyjnych - podniesienie bezpieczeństwa wewnętrznego - szybsze działanie w sytuacjach kryzysowych - poprawa możliwości funkcjonowania grup społecznych i rozwoju obszarów o „specjalnych potrzebach” - środowiskowe - wspomaganie zrównoważonego rozwoju - usprawnienie monitoringu środowiska i zarządzanie zasobami naturalnymi Rozpatrując SDI na poziomie kraju, należy pamiętać, że jednym z głównych powodów jej budowy jest chęć ograniczenia wielokrotnego pozyskiwania tych samych danych geograficznych. Zarówno systemy GIS opracowane dla potrzeb planowania przestrzennego, jak i badań marketingowych potrzebują danych, w stosunku do których można zlokalizować przedstawiane obiekty lub zjawiska. Zadanie to jest realizowane przez:

budowę baz danych referencyjnych dla poziomu lokalnego, regionalnego i krajowego,

budowę baz metadanych (serwerów katalogowych) umożliwiających sprawdzenie, jakie dane zostały lub będą pozyskane,

wprowadzenie unikalnych identyfikatorów dla obiektów geograficznych umożliwiających integrację danych z różnych baz (są to zarówno bazy nazw geograficznych, jak i identyfikatory nieruchomości).

Tworzenie baz danych referencyjnych, które mogłyby być wykorzystywane przez wszystkich zainteresowanych, ma jeszcze dodatkową zaletę - pozwala zachować spójność danych przestrzennych pochodzących z różnych baz.

30. SQL - dwa zadania proste i złożone

Ogólna postać instrukcji SELECT:

SELECT które_kolumny

FROM z_której_tabeli

WHERE które_rekordy;

SELECT Wlasciciel. Nazwisko, Wlasciciel. Imię, Właściciel. Pesel

FROM Wlasciciel

WHERE Wlasciciel. Nazwisko like 'K%'

SELECT Wlasciciel. Nazwisko, Wlasciciel. Imię, Działka. [Nr dzialki], Działka. Powierzchnia

FROM Wlasciciel, Działka, Posiada

WHERE Wlasciciel. Pesel = Posiada. Pesel AND Działka.[Nr dzialki] = Posiada. [Numer działki] AND Działka. Powierzchnia > 0.08

Liczy liczbę działek w obrębie

SELECT działki.[numer obrębu], count(*) AS [liczba działek]

FROM Działki

GROUP BY [numer obrębu];

31. Wyobraź sobie, że jesteś młodym pracownikiem administracji publicznej. Pracujesz w dużym mieście. Do dyspozycji masz program GeoMedia oraz następujące zbiory danych:

• Budynek (rok_budowy, ilosc_kondygnacji, funkcja, PESEL_wlasciciela)

• Działka (nr, obręb, KW,Pow)

• Osoba (PESEL, imię, nazwisko, ulica, nr_domu, nr_lokalu)

• Ulica (szerokość, kategoria, nazwa)

• W mieście planuje się położenie kanalizacji przy ulicy Grunwaldzkiej. Opisz w punktach postępowanie związane z przygotowaniem i zaadresowania zawiadomień do wszystkich właścicieli budynków których działki sąsiadują z ulicą Grunwaldzką, (zadanie redukuje się do przygotowania poczty seryjnej do właścicieli budynków)

---